JLENYDDIAETH Y CiMRY,|1914-12-12|Baner ac Amserau Cymru

JLENYDDIAETH Y CiMRY,

News

Cite

Share

JLENYDDIAETH Y CiMRY, CAN r. GWYNN JONES. (Parhad o'f Rhifyn diweddaf). TUDUR PENLLYN. Un o ysbrydion tymhestlog ymdrech y uduriaid oedd Tudur Penllyn. Yn 61 wgrym Owain ap Llywelyn Moel yn oi irwnad, brodor o Lanuwchllyn i d- Bdd- lilyn a dir, lie nid araul, Llanuwllyn Penllyn heb haul." Buasai hanes ei fywyd yn ddiameu n rhamantus-gellir casglu cymaint a ynny oddiwrth weddillion ei weithiau. 'engya ei farwnad gan Owain ap Lly- elyn Moel ei fod yn liysbys trwy Gym- i fel bardd a brudiwr. Geilw Owain (f A n frut," proffwydwalch," lien al, a llyfr anoeth," neu lyfr dir- lwch." Y mae'n amlwg bod y brud- yr yn meithrin y gred eu bod yn gallu wino, ac yn ysgrifennu yn gudd i iangos eu medr. Manteisient ar ym- iangosiadau naturiol i brofi eu dawn. mae gweddillion hen ser-ddewiniaeth i y peth—canodd lolo, fel y gwelsom, ehanodd ereill wedyn, i'r ser darogan. ermau'r hen ddewiniaeth ser a arfer- it-y gaeaf, y gwanwyn, a'r liaf. eth y traddodiad hwn i lenyddiaeth loegr, fel y cysylltodd Shakespeare ef 1 Owain Glyn Dwr ei hun— At my birth, The front of heaven was full of fiery shapes; The goats ran from the mountains, and the herds Were strangely clamorous to the frightened fields.' Cynt ac ar 61 hynny, Merlin oedd jwin mawr Ewrob. Gwyddai Drayton n dano, fel y dengys y Polyolbion. eth lolo yn ddewin yn y traddodiad aesneg, ac oddi wrth ei enw, dychmyg- yd iddo fan tell goeh, a rhyw dde- iniaeth ynglyn a hi. Pa faint ynte dd y gred ar bethau o'r fath yng ghymru ei hun? Dengys cannoedd o nvyddau faint dylamvad y Brudwvr. nodd meddwl nad oedd llawer ohonynt I credu yn eu dawn eu hunain. Cred- 'r bobl gyffredin hwynt. Esgeulus- it eu gwaith i ddisgwyl rhyw ddig- yddiadau hynod. Aethai'r peth yn ligon gwrtliun yng ngolwg Meredydd ) Rhys, megis y gwelsom, fel y canodd luchan i'r Llyfr Brud. Un or brudwyr hyn yn arbennig oedd ndur Penllyn. Mewn rhai ysgrifau :ir ei enw wrth bethau a briodolir mewn eill i Lewis Glyn Cothi, megis Cy- ydd Saeson y Fflint," ac awdl i Rein- It ap Gruffudd. Y mae'r cywydd hod yn debycach i waith Lewis, id delw Tudur sydd ar yr awdl. De- treua drwy alw ar Reinallt i ddial ar -igoliofi Sir Gaerlleon am rywbeth a naethant. Ymddengys ei fod yntau edi gwneuthur hynny, canys disgrifia adur yr helynt a fu. Enwa amryw o'r tai a laddwyd yn yr ymladd, ac y mae rmyg aruthr yn ei gyfeiriadau atynt:— Curwyd Wil a'i bac, a Siae a Sion, Lias Twm a gordd blwm, fel blowmon mewn cors, Lias Siors a'i hors, ni wnai hirson. Nid oes farddoniaeth mewn peth fel m, ond y mae'r manyldeb personol a !ir gan Dudur Penllyn yn arbenig- v-vdd arno. Canodd awdl arall i Rein- It, wedi iddo ladd gwyr Caerlleon." mae honno yn llawn o ffyrnigrwydd, a rthedd ymadrodd yr oes. Y mae rhyw windeb, a fuasai'n clafychu llawer o )bl cyn dcchreu Awst, 1914—ac na all i na chael yr effaith honno ar rai o hon- n eto,—yn ei chreulondeb cignoeth. JA'r olwg oedd ar wyr Sir Gaer wcdi aledd Rheinallt:— Camlan, wrth y tan, tynion fu pen- nau, Crimogau, trwynau fal uwd rhynion; Curo'r Uu yno a Ilinon we wyr, Y rhai'n fy eryr a'u rhoi'n feirwon." Yr un un oedd y ffasiwn yn yr oes mno ag yn lion, liefyd, ar 61 gorchest- n o'r fath:— I Ddewi, offrwm addawaf, a Non, Br ordro Saeaon i'r drws isaf." T1'hÐ I8IM:1 EJib h '1 'P.YW..U y .w.YWtt1f fJffl B.wfc.. a rhakl bod Tudur yn gynefin ai4 rhai oedd yn ei fyw. Rhydd ei gywydd Moliant i Ddaf- ydd ap Sieneyn ini olwg ar fywJd gwyllt dynion dibris yn y doed a'r creigiau, dynion a'u bvwydau yn eu dwylaw bob dydd, a dim ond eu dibrisdod rhyng- ddynt a marwolaeth. Yr oedd swyn "11 y bywyd hwnnw i Dudur, a fiwyddodd i'w gyfieu yn ei gerdd—swyn antur ddi- bris a rhyddid peryglus:- Dy gastell ydyw'r gelli, Derw dol yw dy dyrau di. Gwylia'r trefydd, celfvdd .call, A'r tiroedd o'r tu arall; Da yw secwndid y dydd, Gwell, wyr Cadell, yw'r coedydd; Da yw ffin a thref ddinas, Goreu yw glyn, a'r graig las; Da oedd bardwn dydd bwrdais, Ac nid oedd waeth saeth rhag Sais!" Canodd un cywydd i Ruffudd Fycli- an, pan oedd yn Ial gyda Harri Seith- fed. Ond nid bardd gwleidyddol yn unig ydoedd Tudur ychwaith. Rhydd ei gerddi lawer o oleum ar arferion a gyniadau ei oes. Os byddai Wrthi a'i lioll egni vn ei gyrru'n AdrAg rhwng y Cymry a'r Saeson, byddai hefyd yn cymodi'r Cymry a'i gilydd. Canodd gywydd i Ruffudd o Lwydiartli i'w gymodi a'i fab, wedi iddo ddigio wrth hwnnw am ryw dro a wnaeth yn ei ieu- enctid. Nodweddiadol iawn o ddiystyr- rwch v beirdd Cymreig at ffeithiau cv- ?redm yw na rydd Tudur ddim manyl- ion am y ffrae, dim ond canmol y tad a'i fab, a'r fam, a dymuno eu cymodi; ac oni wnaent Inmny, dywed y duchanai yntau hwy, ac yr ai i Nannau, lie cai roeso. Dro arall, can Gywydd Cymod i Feredydd ap Llywelyn o E, nau'r Glyn." Rhyngddo ef ei hun i'r gwr mawr y bu'r I ffrae y tro hwn, ond ni ddywed i ni eto pa beth oedd yr helynt, amgen na'i fod of wedi torri ei addewid i ymweled a Meredydd. Ond gwyddai Tudur sut i gymodi, drwy gyfrwng y merched:— Nid rhaid im', i'r tir y dof, Ond rhoi Esyllt hwn trosof Barned hi a Maredydd, Ag yn y t,9 gwnawn oed dydd." Canodd i lawer o w £ r mawr, gan gan- mol eu hurddas a balchter eu hachau. Yn ei Gywydd Moliant yr hen Huw Conwy o. Fryn Euryn, c-awn ddisgrif- oJ I I iad liyawdl o waith maen yr oes, fel y gwelai Dudur ef:- IMur Alai y graig ym Merwyn, Maen nadd i gyd, mynydd gwyn; Mae'r deri rhom a'r dwyrain, Wrth yr haul, ar wartha rhain." Paentiwyd y parwydydd yn gywrain, I meddai, a lluniau coed a blodau:— Bwriwyd in', er byrhau dydd, Baradwys ar barwydydd; Bernos vw hirnos yn hon, Bwrw gwinwvdd, siumbrau gwvn- ioii. I Ym Marwnad Mailt ferch Hywel Sele," cawn olwg arall ar yr un byw- yd. Disgrifia'r wledd a fyddai yn Llwydiarth y Nadolig—gwin a medd, aur ac arian, a cherddorion medrus. Yn ei Gywyddau Gofyn, ceir y gamp ddy- falu mewn cypledau, a llawer o ryw ffansi ac afiaith troiog, er nad oes yn y gwaith nemor ddim gwreiddiol iawn— hyny yw, ceir yr un cyffelybiaethau gan feirdd y Cywyddau Gofyn yn gyffredin. Y mae ei ddisgrifiad o'r Tarw cystal a dim o'i waith yn y math hwn ar ganu;— Blew du, fiyrf, fal dwbled ffwl, Trymlais, tew rownbais, trwynbwl; Gwallt uchter iad, gwylltwych drem, Gwddf unllath a gwaedd feinllem; Dau bost ar wastad ei ben, Mai yn dyrau ymlaen derwen." Tebyg mai ama-ethwr ydoedd, canys mewn cywydd a ganodd Guto'r Glyn, yn disgrifio ei helynt ei bun yn ceisio gwerthu ftyn degwm person Corwen yn Lloegr, cyhuddir Tudur Penllyn o'i! dwyllo ar fargen, a cheir cywydd ateb ¡ gan Dudur yn edliw i Gut-o mai nid I colli'r wyn a wnaeth, fel y dywedai, end eu gwerthu a chadw yr arian. Y mae disgrifiadau Tudur o fywyd cvftVedin yn llawer mwy byw na'i ddisgrifiadau o fywyd y cyfoethogion. Yn ei dduchan i ryw gybydd o Gaer, cawn holl graster arferion ac iaith yr oes. Dywed bod y oybydd hwnnw I Yn twyllo oler niferoedd IV galcVaidd o%dd. Yna, disgrifir y ty, y gwr a'r wraig, a'r gymdeithas yno, yn ddigon byw a gerwin, Yr oedd y wraig yn rhostio cegyrn," ac yn cynnyg iddo yntau afal- au surion. Dacth y gweision i gad bwvd, a dechreu wyd clirio'r bv/rdd. lle'r oedd v gadr aradr-swch, A'r did lie rhwymid yr hwch." Ar y bwrdd hefyd yr oedd penffest, ystrodur, rhaff, panel, tresi, mynci, a nhob math o daclau. Ar ol bwyta, galwodd y gwr ar ei deiliwr, gan rodli telvii iddo, ac yna- Canu l'hine o'r cenau rhonca, Yn ffest ar 61 bresych fia." Tebyg yw'r bywyd a ddisgrifir yn ei gywyddau ymryson ag Ieuan Brydydd Hir. Y mae'r iaith yn fras, a'r arferion yn eirwon. Canu'r Gler oedd hwn, a'i amcan arbennig oedd duchanu, a gosod popeth yn ei ffurf wrthunaf. 3\Iawr y ywahaniaeth rhwng y bywyd hwn a inoesau mirain y Mabinogion, ac hyd yn oed a bywyd yr awyr agored yng ngherddi Dafydd ap Gvvilym.

;DAFYDD LLWYD AP LLYWELYN…

News

Cite

Share

;DAFYDD LLWYD AP LLYWELYN AP GRUFFUDD. Bordor o Fathafarn, plwyf Llanwrin, Cyfeiliog, oedd Dafydd ap Llywelyn ap Gruffudd, a dywedir bod ganddo eiddo o bobtu i afon Ddvfi, uwch law Machyn- lleth. Y mae'n malwg oddi wrth y cy- wyddau a geir tan ei enw ei fod yn \1- blaenllaw yn ymdrech plaid y Tuduriaid CYIl dyfod Harri Rigrnwnt i'r wlad; a chawn yn ei waith olwg weddol glir ar wleidyddiaeth teulu Lancaster, a'u dull- iau i gyfodi Cvmru a gogledd Lloegr o'u tu. Rhydd Dafydd Llwyd ini hefyd olwg ar lawer o arferion bywyd Cymru yn ei oes. Dengys bod pobl o'i ddos- barth ef, o leiaf, yn berffaith hysbvs o brif symudiadau'r pleidiau gwleidyddol yn y deyrnas, ac nad oeddynt anwybod- us am yr hyn oedd yn digwydd ar y Cvfandir. Gwelsom fel y cydymdeimlai Iolo a Sion Cent a'r llafurwr. Yng Ngliymru Dafydd Llwyd, yr hen ben- defig-ion oedd yr unig bobl o bwys, ac yr oedd casineb rhwng y Cymry a'r Saeson cyn ffyrniced ag y bu eriocd. Gwyddai Dafydd Llwyd yntau am y Llyfr Brud, a thyn dermau a geiriau ci broffwydoliaetliau o hono. Sonia am freuddwydion v beirdd am adennill gor- sedd Lloegr i'r Cymry. Sonia am Alan Fardd a Gwido Hen, a dyfvnna Ferddin. Y mae ei ddisgrifiadau o'r rhyfeloedd oedd i ddyfod yn llawn enwau damheg- 01 ar bersonau, llawer o honynt y gellid eu hegluro, ond odid, trwy astudio her- odraeth yr oes. Yr oedd i'r Fran ran bwysig yn y darogan au—peth a geir cynt ac wedyn mewn llenyddiaeth a lien gwerin. Cawn gan Ddafydd Llwyd gi wvdd ar lun ymddiddan a'r Gigfran. Geilw In yn abades y gwybodau," a chyfeiria at frain Owain ab Urien. Dis- grifia'r Gigfran yr helynt oedd ar ddy- fod iddo:— Ymho's cornel, gwaith elawr, Ymljob pant, gwylmapsant mawr; Ymhob cwm, ymhob camawn, Ymhob aber, larder lawn; Yleni, os dilynaf, Gwledd ymhob gorwedd a gaf" Enwir y lleoedd y byddai daro, ac y maent bron i gyd ar lan y mor—dros y mor y disgwylid y gwaredydd. Ymes- tynna'r cywyddau hyn dros flvnyddoedd o'r helynt. Rhan o honi hi oedd llof- ruddio Syr Gruffudd Fychan yng Nghas- tell Powys, gan Harri Grai, yn 1477. Bu i hwnnw a'i frawd, leuan ap Gru- ffudd, ran yn nal Arglwydd Cobham. cyn hynny, a chawsant freiniau gan Harri Grai o'r herwydd. Ond erbyn 1477, yr oedd petbau wedi newid. Tybir fod Gruffudd Fychan wedi ymgyfathrachu aJr lorciaid. Sut b ynnag, gwysiwyd ef i Gastell Powys gan Harri Grai. Gwrth- ododd yntau fyned oni chai ddiogelwch. Gyrrodd Han;i Grai ei fodrwy iddo yn secwndid. Aeth yntau yno. Ac yn ddioed, ym muarth y castell, torrwyd ei ben. Nid hawdd gael mewn llenydd- iaeth ddim mwy tymhestlog na marw- nad Dafydd Llwyd iddo. Dechreua drwy adrodd fel y bun chwilio am ei gyfaill Mi a rudiais ym mrodir Py p2oB adaij tr .t- #, Coed a naint Cydewain oil, Y Dugoed, a Chefn Digoll, I'th geisio, iaith ddigasog, Mai am y Gral, myn y grog Hawdd gweled ei fod yn galaru ar 61 un a garai. 0 ganol ei ffyrnigrwydd, liaid i dynerwch atgof prudd:— D'alw ydd wyf, uwch Dol Ddvfi Gwrtheb, ymateb a mi; Dafydd sydd yn dy ofwy, Deffro, paid a huno'n hwy! Hun ryhir. hwy na'r eos, Hun Paelgwn yn nhrwn y Rhos. Od wyd,—pam na chvneui dan'— Yn fyw iach, Ruffudd Fychan?" Yna, hy draehefn yn ffyrnig, with gotio'r brad:- O'th las, feinwas, heb faneg, Dialed Duw dy dal teg Ni allai ddyn, a llaw ddig. Dy ladd, ond diawl o eiddig! Fy ngharwr, ni'th gynghoiais Y mddiried i seinied Sais 1" Daw'r tynerwch drosto eilwaith, wrth gofio fel y byddai pethau gynt, a geilw ar ei gyfaill yn 61 at eu hen ddiiyr- rwc 11 Mae chwech o geirw yn llechu, Draw mae [ ? ddeg] yn y Drwm Ddu; Dyred, mae merched a medd I'th aros, paid h,tti orwedd; Hawdd gennym, hydd eginin, Hawddfyd gynt oedd yfed gwin." Cofia wedyn bod y Saeson wedi torri pen Llywelyn ap Gruffudd ym Muallt, a dechreua eu melltithio ag egni ystorm- us am hynny, ac am ladd Gruffudd Fychan:— Pand oedd frwnt y saffrwndid, Pan las y pen hwn, o lid, A dorres iarll dau ciriog, Harri Grai—caffo hir grog Del gael, wedi dolur. Dial am dwyll, dalm, a dur!" Dyma gerdd oreu Dafydd Llwyd, ac nid yw cywydd Lewis Glyn Cothi ar yr un testun oedd diafael yn ei hymyl. Ceir un cywydd arall gan Ddafydd Liwyd lie cyfyd cyn uclied a hyn o ran ei dyner- wch, sef, Cywydd Marwnad Hywel ab Owain o Gyfeiliog." Drwy fawl tra- ddodiadol y beirdd, cyfyd yn raddol i wir farddoniaeth :— Mait-h fu rhyngom gymdeithas, Mwy na thri c-hymain' a thras: Cyd solas, cyd oes helynt, Cyd ddysgu, cyd gysgu, gynt; Cyd saethu, deulu dilwfr, Cyd rodio, cyd nofio'n nwfr; Cyd eiliaw a'n dwylaw'n dau Bedw irion yn baderau: Hen gof am hyn a gyfyd I'm hiraeth mabolaeth bydl" Ond y Brud oedd yn mynd a bryd yr hen brydydd. Canodd gywydd pan glybu ef o Yore orfod Harri r ehweched." Llawenychai fod Iiloegr yn ddwv ran,, a disgwyliai'r llew o Fr-ta(,ii —Harri Rismwnt—i droi'r rhod. Coll- wyd Rhys up Dafydd Llwyd o 'r Dref Xewydd ar 61 brwydr Banbury, a chan Dafydd Llwyd iddo yntau, gan wrthod credu ei fod .1 wedi ei ladd. Daw cast- iau'r pleidiau gwleidyddol i'r golwg yn ei gerddi. Cynghora gefnogwyr Harri rhag ymddiried mwy ar wS-r y Gogledd nag ar y Cymry, a phroffwyda'n ddibaid am lwvddiant ei wlad ei hun. Can i Harri'r Seithfcd, gan ei gyfarch fel Cymro, ac erfyn arno gofio ei gyd-wlad- wyr:- A gyrr i ddiawl, garw ddylaith, Y gwyr na wyr gair o'n iaith n b Yr oedd ganddo obeithion uchel am ddyfodol y Tuduriaid. Yn y cywydd a elwir yn Gywydd i Harri'r ythfed, proffwyda v bi-ddai hwnnw yn Ymher- awdr, ac anoga ef i fynnu ci ffordd yn amgylchiadau Ewrop Cyrch frig y tir bendigaid. Gostwng "Dvvrci blwng a'i blaid." Bu fyw i gwyno yn erbyn ysbryd ei oes-bod pobl yn ymwadu h 'r hen gref- ydd a'r hen arferion. Ni fedrai gadw'r Brud allan o'i gywyddau ar faterion ereill. Mewn cywydd serch, dywed na fynnai'r ferch mono, end y byddai ddi- gon o ferched i'w cael wedi lladd y dyn- ion yn y rhyfeloedd oedd i ddyfod. Ceir yn ei waith yntau engrheiiftiau o'r gerdd ymryson. Bu dadi rhvngddd a. Llywelyn ab y Gutun, a Syr Rhys o Garno, yttghyleh clera r ddau, X ¡nS9 eryn ddigrifweli gwlodig yn y cywydd- au hyn, ffc ambell gwpled diarhebol dii iawn. Dywed am Lywelyn, wrth ei ii llatai at Werfyl Mechain, y byddai 'n llatai ffyddion oherwydd ei guro ganddo ef gynt— v Diwydach, felly dwedynt. Yrdd gwas gwedi'i faeddu gynt; Y cenau, gyd a'r cynydd, Li arf'-r. ]>an faedder, fydd Caru y meistr a'i euro, A'i ddilyn a fyn ef'6." Medrai Llywelyn yntau daro'n 61. Edliwiai fod Dafydd yn hen, ac yntau'n ieuane :— Celftaint o renaint >w hwn. (i-wreiddiog ag ir oeddwn brvDo hen, fargen faith, a Rhydd Dafvdd Llwyd ini hefvd ddis- grifiadau o fywyd pendefigaidd ci oes. Disgrifia fawredd a chyfoeth castell Rhaglan. a'r ddadl rhwng ei gorff a'i en aid d ei hun, y naill am fwynhau bywyd bras Rhaglan, a'r llall yn ofni gorfod Penydio fel Gwido gynt Am anwiredd mr-vm ocrwynt." Yn ei gywydd i'r Sant. Tydecho o Fowddwv, cawn gerdd ystori, fwy neu la:, wedi ei ehymryd o draddodiadau'r saint. Ar ei goreu, y mae harddoniaeth Dahdd Llwyd o radd uchel. Ar ei waethaf, y mae llawer o gyrneriad yn ei waith.

CYMMRODORION CAERDYDD.

News

Cite

Share

CYMMRODORION CAERDYDD. CYFARFOD MAWli, Y mac Ueisiau o lwvjan Xenadd y Pare, Caerdydd, wedi c-u clywed led-led Cnnru cyn hyn. Bu g'.vleidyddwyr mwyaf Cymru yn dywcyd witiiym am cin dyled'swydd a'n gwaith, ac yn dihuno ynom elf- eiiaii 'i- Celt i v.aith ac ymdrech. Aminheuvai, serch T a itl cyfarfod mor ]wyddianuus crixjod yn Neuadd y Pare, a phwy nos dan nawud y Cvmn?!-cxlorioii. Yn sicr, ni fu vn hanes y C'ymmrndorinn y fatli ^vfariod. I bwy y iiii(, .r llwyddian't i'w brioduli nid oes un ammhèuaC"U" Onid Mr. John Rowland. M.V.O., yw'r liywydd eleni, a phwy ua welodd lwvddiant a hrwdfrydedd Lie bynag y ceir ef P ])(it-iig mlynedd yn ol Ir. Rowland oedd ysgrifenydd y Cymmrod- orion yn iSgaaeitiydd—ac cleni efe yw eu liywydd parchus. Pan yn YSgrIfenydd bu Ir. Rowland yn yndadd dros addysu Cym- raeg yn ysgolion Cymru—ac erbyn hyn y mae plant Caerdydd, a phoh tref arall, ran hyny, yn cael eu dysgu yn yr hen Om- eraeg. Tybed a yw Cymru wedi svlweddbli I)IN-Y in yn gweithio dros hyn ? Tybed a gofia hi bob amser faint o ddyled sydd arm i arweinwyr ein lioes ni r O'r golwg v gweithia'r arweinwyr hyn—ac v mae eu gwaith yn dyweyd, ac i ddyweyd etto ar blant pin gii-lad. I)rwedoclcl Evan Jones, Caernarfon, rywhryd am Mr. Row- land ei fod fel gwneuthurwr awrlais—pan dery hon nid yw ef yn y gol-g, Dyua vw bancs liywydd Cymmrodorion Caerdydd- O'r golwg yn mynu Ilwyddiant i'r livi-i gym- mer ato, a'r awrlais jn taraw hob "amser o blaid ei wlad a'i genedl. Braint fyddai i Cymru pe h-ac ei swyddogion (.11 fel efe. Tybed nad yw yswinaeth a phethau pwvsip; eraill Cymru yn dioddef o herwydd fod jddogion y Llvwodrneth yn rhoi eu liam- ser vn i faterion eraill? Nid dyna hanes Mr. Rowland—' Yswiria-etlv mwy ga ei feddwl a 'i amser. Faint n swyddogion eraill Caerdydd ellir ddyweyd hyn am daayntP Ond dyna ddywedem—deng mh-nedd aeth heibio er pan y bu Mr. Rowland vn vsgrif- envdd y Cymmrod orion, heddyw efe leinw'r ac-N- mae bywyd a brwdaniaetib drwy'r cithrediiflaeth oil. G wahoddwyd y Cadfridog Francis Lloyd i Caerdvdd.' v nos o'r b!aen i anerch v Cvmmrodorion ar 'Y Cymry mown Rhyfel.' Yr oedd nenadf] y Pare vn Jlawn—ac yr oedd yna rvw gym- mhwysder rlwfedd rlrwne v llvwvdr!. v i- aradwr, n'r testyn. Traddcdodd t Cnd"rid- og anerchiad byw a then-ngarol. 'Aeth dros hanes v Cymry n en rhyfeloedd vn ^anwl r> hya^dl a gornheuodd gyd a'r fVinro yn ei arwriaeth heddyw dros ei wlad. CvfodteH yr v cvfarfod i h^vyl goftadwv, acr yr oedd ysbryd v Celt- wedi ei danin gan v son am ei deidiau arwro], Darllenwyd pellebvr yn y cvfarfod oddi wrth vr An- rhydeddus D. I,!oyd George, yn d.idMn ei sinm ?m nad allai fed vn bresennol. Ar ddiwedd y cyfaTfod ??ahodd?-yd -v Ofdfrid- og, ynchyd a plirif ddynion Caerdvdd—yr o?z, )-ngil YO a plii-if ddviiioii C;a(,-rdr(ld-vt- —i giniaw drefn?ydG:an Mr. Rowland Tn u? o Wosttai Caerdydd. XO l'w chefirt' oedd: y nos yn hanes Crmtnrivlorioii y dêinas- a ntH goronnr^d a Ilwyddiant tiiewn vm- drechion rewindc?avol a ou 1t"(\"ydd- Mr. Upland. M.V.O.

Welsh Newspapers

Baner ac Amserau Cymru

4 articles on this Page