The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

PANDV TUDUR. Y GYMDEIT11 AS LENY i)I)OL.— Traddod- wvd anene'liied ar "Plmynyddiaeth Cvmru" i Gpndeithas l<?nyddcl Pandy Tudur nos Werner, gan. Mr O. R. Ilugihes, M.A. County School, Llan-rwst. Llywydd wyd gan Mr John Morris, Bryn Abcr. Mae. nifer 1 iosog wedi ymuno a'r gj'mdet.tlias, a rliafi'l^n chwaethus am y tymor wedi ei tJhynmu allan-

f¿l .8. u n I.J i EVERYTHING FOR TIIE- J | MOTOR J CAN BE OBTAINED I FR#M • A. DEACON & SON LIMITED, LLANDUDNO. I i — 1 1 Every make and Description J of Car SupPlied. I of Car Supplied. T • LOWEST POSSIBLE PRICES. j Repairs and Overhauls a j J Speciality. j .[f} JOHN L. HUNT, PHARMACEUTICAL CHEMIST AND OPTICIAN, CONWAY ROAD, COLWYN BAY. DEPOT FOR PHOTOGRAPHIC REQUISITES. RE( DARK ROOM FOR USE OF AMATEURS. SIGHT TESTING DAILY BY APPOINTMENT. AGENT FOR HENRY LAWRANCE'S CELEBRATED SPECTACLES 0 EYEGLASSES. Nickel Plated, Gold Filled, and Gold Frames. p- CARTRIDGES. CARTRIDGES. Kynoch's Smokeless Telax, 6/10 per 100 Nobell's Sporting Clyde 8/6 per 100 Prirnax Ejector Case 9/- per 100 Schultze 10/6 per 100 Kynoid 10/6 per 100 Curtis' & Harvey's Dia-) ,A j o 1 1 i IO/6 per 100 mono Smokeless ) A GOOD SECECTION OF RELIABLE GUNS from 301- to £20 in Stock. FISHING TACKLE, SPORTMENS' SUNDRIES of all kinds. A Large Stock of WIRE NETTING, CORRU. GATED SHEETS, KITCHEN RANGES' GRATES & MANTELPIECES, JOINERS, & PLUMBERS' TOOLS, CUTLERY, ELEC- TRO-PLATE & HOUSEHOLD UTENSILS ALL KINDS AT LOWEST PRICES, AT MARFELL'S IRONMONGERY STORES, ABERGELE ROAD, COLWYN BAY. TE L. 2x. DRINK AND ENJOY Pryce Williams AND CO'S PURE AND DELICIOUS Indian & Ceylon Teas 1, Our J/6 LBR is the best value obtainable. PRYCE WILLIAMS & CO., COLWYN BAY, COLWYN, RtIOS-ON-SEA. SPECIAL NOTICE. MR. W. JACKSON, THE well-known Pawnbroker of Man- cllester having taken over the busiivess as a GO nig concern from Mr S. Laserson of Llandudno, lias decided, before the neoessary alterations are started, to clear the whole Stock by Private Treaty, and EVERY tiling will be remarked special- ly for this Sale, and Goods will be sold for less iJian cost of any Whoif.salo House. The SALE will COMMENCE on 31st OCT. and will continue for a few days only. The Stock is up-to-date, and consists of General Drapery, Clothing (Gents and Ladies), lioots, Shoes, Hosiery, Jewellery, Plate, Watches, Umbrellas, Ribbons, Ties, Collars, Undercloth- ing, Cameras, Kodaks, Opera a.nd Field Glasses, in large variety. Large Stock of Seoond Hand Clothinr^, forfeited, to be cleared at any price. CALL EARLY to ensure THESE Bargains. iJOTE ADDRE S- vil JACKSON, PAWNBROKER AND JEWELLER, 125, Moatyn St., LLANOUDNO Meney Lenton Plate, Witches, Jewellery, Furniture, Pianos SEWING Machines, and Clothing of every description. 28W Sp Moore's Advice to the Married. 2nd Edition. A wonderful book, written by a medical expert. Valuable information for both sexes. Containing 200 pages, largely iJ- lustrated. From all booksellers. or post free. P.O. 1/3. MOORE WILLIAMS & Co,, BELFAST.

UNO'R TREFEDIGAETHAU. Agonvyd Sened-d Uadeb Deheudir Affrica ddydd Gwcncr gydag urddas oedd yn weddus i ddigwyddiad mor bwyBig yn hanes y wiad. I'Tudiw\d yr Uiideb rai ntisoed-J pi ol, ao yn y cyfanuer cynrywhioiwyd y Wladwriaefch gan Argiwydd Giad!3tone5 a gweinidogaet.h a bencd- wyd tan arvreiniad y C&dfrid'Og Botha. Cyn- ryciiioiydd y Brc.nin yn y gwa.sanaetth yr "wythnos ddivveddaf oodd Duc GannaoighL de'I' aelod hynaf o'r Ty BrenJvinoI, ac yn wir deilwng o'.r anihydiodd a gaiodd i glyrnr.¡'n dynisajoh yr un- Jeb rhwng y fain wlad a'r trciodigacdia.u yn NcJieudir Affrica. Nid Offl yn bresennol yr un cwestiwn cy hceddus a fyddai'n dueddol i ennyn chwerwder rliwng y gwahanoJ genhcdloedd yn y rhanb&rl.h hwnnw, ond, er hynny, ffolineb a lydidai diystyru'r perygl sy fyth yn aros mewn gwiedydd o'r fath, a ni a cteifchiwn y cerir gwaitii yr UJJdeb ncwydd rliagddo mown doeth- ineb er arbed pob ang-hydgord. Mac weithian yn poithyn i'r Yinerhodraeth dri undeb o drefedigaethau, cef yw rhemny, Canada, Aus- tralia a Dehcudir Affrica, ao mac'r oil, hyd vn hyn, m-edi bod yn (II-a iSwyddianmiSj a'r holl gemedloodd yn uno'n focidksn i siqrbau hodchvcli Ymerhodroi a Chenodlaethul. < it

COFIO BRAD. Gwyr ilob plentyn ysgoil am cow Guy Fawkes, na wyr yn iawn al ii yr hajies sy'n ag ef; a phob blwyddyn, ar y pumed dydd o Dachwedtlv ca plant y deynias hwyl fawr wrth gofio un o'r cynhmÏiau rmvyaf bradwrus ynglyn ago liaacu cin gwkd. Yn ystod teynwfiiad IagQ Frenia yr oockl dossbarth arbenwig o Baibyddiom yn anffxldJon ar y liywodraeth, ac ar ddiwrnod agor y Settedd, Tachwedd 5, 1605, a'r Brcnin, a'r Argdwyddi ao aelodau Ty'r OyfTrouin yn cyd- gyfarfoil, cytun.iisarit, tan anvenniad un Robert Catosby, i iwyr ddifi itha'r adeiiadau a'r bobl trwy d.anTI;o pyior gwn. Yn ffodus, fodd bynnttg, daliwyd Guy Fawkes 00 ynta.u a.r fodr rhoi'r cynliun ofnadwy mewn gweithrediad. Er ffoi o r 1:<eIiH fo u god-di wedtifwyd oil, a. rkoddiwyd on penuaeth i farvvolaeth. Mac gan y wiad eisoes, er y cynnydd mown oanrifoedd gTyedi'r digwydd- iad fyfch-gofiadwy, rai creixiau yn dystiolati'. h o'r anturiacth fawr. Yn llyfrgell BodcHan, Riydychon, oenr gweled cto rarrnau o'r Jiusern oodd Guy Fawkes ei liiin yn gario pan y .i cymerwyd i'r ddalfa. Rhodd- wyd y crair hyn i Brify.;gol Rhydychoii yn 1641 gan Robert Heywood. Mae befyd aT gaed y iiythyj' a anfonwyd i Argiwydd Mount- ca-gic yn rhybudd o cynlhin. Onibae am a\v\ dd y bradwyr arbod bywydau eu cyfe;illion oedd yn a-elodau soitoudol trwy ou rhyljudddo'ii ddirg-e'aidd, dicbon y buasai amcan yr eohryslawn wedi ei sylweddoli, ac y bu-sai hanes ein gwlad heddyw yn \nUKWWjJ iawn i'r hyn ydyw.

CETJ? A PHEIRIANWAITII. "in un or po.pyraiu Se-isnig, y divmiod cynt, caiwjxl ynidxafodckth ddyddbfol ynigiiylch y cyn- nydd mawr ynig ngallu peir!iannol yr oes, rlia-goa" yng Tii.-heifyddlyd dyohympg-y gelfyddyxl homno sy'n ffrwyth baj'ddoiiia»ili a breuddwydion. Ni a fcd'rwn dneiddio j ddyfnidiepcedd y cwfnfor a chodi i nichejd-ej-au'r mynydxtoedd, a cihJiudir eiire getriau hyd y gwifraAi inogis gwynt y nef. Ar gySyrddmd ein bysedd ni a gawn at ein galwod, o bcilj allru aruithrol nad wyr ne-b ei bosib iajd.au. YmdtsViiiwn hyd wytneb y ddiicer mown oerbyd- au o didiur, a medi'wn lionigian y.ii v.r awyr tail bcleni o nwy, a gweld, o'r un eafc, hardidwcJi y byd mown nivnydd a pliant, clIO I a gwjg. Nid oes yr un olygfa yn y gwiedydd peUaf nad! eiidr ci troTglwyddo ar lereu goiftwon eyauUeidifa, na'r un digwyddiad cj-ffinous nas nsadrwn ni ei weld iu inown hccldweh axieilad. Jiithi- tB:a'r rhyfedd- odMrj y gfHibeillAO.h dkldweididaf, hodd'yw, namyin Ifeitfhiau cyIfredin, m&e'n ceMyddyd tkiydhinygol yn plygu tun rym atiJii-yliijii a rail. Er eymaint y beiir yn ami ar 013 Victcwia fe erys y cryfnod hwninw yn a.m'wg yn banes cx'tlfyddiyd y wlad. Yr oedd llenyddiaeth ac arluniaetth bryd hynny yn myniifu ou lie, a iouenctyd yr oca yn dal i freudd- wydo bicuduwyd-ion. Ond werithiau inao ym- daitli y (KHodloedd yn rliy gyflym, ym rhy fat- GTOI, a oJiollwn ldniuira øil dychymyg yn y rhutihr gwyllt.

Y FASNACH WYAU. Un o'r symrjdiadau diwedcltraf yngl-yn a ohyd- weithrodiad amaetthyddoil yw'r ynmlrceh i seiydlu canolfannau i hyrwyddo'r fasruiclh wyau. Mac r cynllun yn bwysig i amaeihwyr yn gyffredimol, oajiys y mae magu ieir yn un o nodwcxklion ainaethvvriaerih yn.g Nghymru. F.(f yniliob ag- wodd arall o gydweithrediad fo wel yr amaeth- wj'r fod undeb yn y cyfciriaid hwn yn llawer mwy etlfiihio' lKt'r ymdrecih unigoi. er oad llyw- odrajpth o'r fajvhJi'ad a siorhau masnaoh Iwydd- iajinua. Mao a.maet3iwyr y Do-houdir curroos yn symud rliagddjTit gjxla'r amudiad.ac rra-e amryw ganolfanaai w.eJ eu ffurfio mown aTdoiectdd cym- wys. Yng Ngoglcdd Cymru ihefydt, fftiriiwyd yn ddiwetddasr gymdeitJias ef enorhau y rhywogaeth orcu o iciir, a diau -,minym utid yw hynny ond cam yn yr iawn gyfe-iri&d. Mae'r Iwerddon a I rhai gw,odydd ar y Cyfandiir ere blynyddoedd yjt g"Anf'UtJ masnaeh hvyddiaimus mewn wyau, a plian na. fedirwn ninna.u ynig Nghymru wneud yr un ii".d? 0 gychveitJircdu'n foddlon, toimlwn yn sicr mad odi.fa.r fydd gan yr aniaeth- wyr gjrchwyTi y mudiad.

Y Glowyr yn Neheudir Cymru Y SEFI LLFA YN DDirF.IFOL. Mewn e-anlyrdad i'r etredc m,-wn lliaws or gtlofevdd, ma<e agwedd prthan meira rha.n fewr'o'x Dclicuditr yn didiifrifcH iawn, ac or fod mdiloexM o lowvr* yn segiir ax h\n o bryd, gwnei I' ymdrochiosi i dderou giowya- ClraRil i a-fla^el ou gfwa.itli, 'a, iino a'r etnedewyr. Er rlioddii rhyw ddamcaaiiacii.h darlleLu-w)-T o d>difr.ifot>dcb y sefySIfa, cyhotdd^wii reettr o'r g.of,cv dd sydd yn RCigTir, imfsr o ddynion ydyint all an o waith 'ø -K?lllt y G" ofeydd. Streatwyr. PyOau MorgajjTiwg, Llwynpia. 4142 <rambriim, Cwm (,!Iyd" 4054 Naval, Petnygvraiig- 2144 Briitaflimaa, (Ufacil Gocli 700 Powell Dy, Al),rda-r 540G Roe,o Heywoirt-h a Chwnnitdleffi 2664 Aberg'Wj"nifi 907 ()jJooly S37 ^eiili, 777 N-ortii Naviigiaitaon, Marctcg 4761 Piemrliiiweoiter I 1787 CVfanswm 28,269 "Gweitlnwyr daai Rybiidd. Nixon's Navigatiotn, Ynysowein 3000 GFLVNCOIRWIIR 650 Pa. mar Jiiir-y p.a.riha y sefyll aJ 1 an, mao yn iaLtthawdd dyfain, caid of..ua"r na. ddcu.ir i gyt- ujidisb 'bodidhcLod am amser. Mae cyfaji'fodydd wcidii ac yn ca-eil eu cjTiuaJ mown gw<ilianol ardalcpditf, a œi o oruchwyl wyr y d v n ion yn €ii ha.nmog i s-efyll Allan hyd yir caih.af. y y eyfamscir, mata aTngytoh,iiadau yfyn'6 jniLlofcdd 0 deutliioedd yn tannytn a dar- pa-riadau ym caol on t, y plant yn cael bwj-d. Hydaxir y Toydd i Mabon, a dyn- iioa firaiiil o ddyO arfiwi'.d ymhlpth 0 gfowyr, I'wyddo i roddii tcrfyn buan ax y,r arngfliydtfodi neu bydd y camlynianliau yn alaothns.

Eisteddfod 1912. Os teg barnu oddiwrth y brwdfrydedd a'r sel sydd ynglyn a'r gwahar;ol bwyllgorau pertliynol i Eisteddfod 1912 yng Ngwrccsain, rhesymo] fyddai dipgwyl i'r E^teadfod fod y fwyaf a'r ccu a gaed er:ocd. Mac'r brwdfrydedd ar hyn o bryd yn pyndod, hyd yn ocd i'r profiadol, ond tebyg y bydd llawer o'r tan wedi darfod ymlien ychydig ams-er. a'r gwaith« mwyaf, fel akfer, yn 'DI"a cael ei wneud gan ychydig o ffyddloniaid. Dy- wedir fod rhyw gant o aelodau ar y pwyllgor cerddorol. a rhyw ddeugajn o'r yn cinrycb- ioli'r Rhos a'r cylch,

I Llith Die Jones. CYMMRODORION LLANDUDNO. /:S.iÜ<'YDLlJ C Y MDEITHAS. CYFARFOD IIWYLIOG. Yr wythnos diweddai, gelwais sylw at yr adfysviael Cymreig yn Llandudno a'r ymgais i ffurfio Cymdeithas Oymreig yn y drcf. Mae yn dda. gen i welcd fodl yr liad a ha.wyd yn ol pob ymdda.iigiiios-ad yn debyg' o ddwyn fErwytih lawe-r cjn bo hir. Fel y dywe-dais yn fy llith dli- wedd'ai yr wyf ain gadw golwg ar y eyrnudvad pwysig yma. yn Llandudno, u. fea.llai na fydda, yeshydig o sylwadau ar weithrodiadau y cyfar.fod brwdfrydig a gynhaliwyd y notion o'r blaen ddim allsua 0 !< PREGETHAU BYRRION. V»TeI i chi, fe dkiaeth yna gynhulbad 11 xxx>g yng'hyd, a jshawb yn frwdfryd. g iawn i wn-eud 1.Ulrhyw beth dice ei wlad'. Wir j chi, welais i ddim cyfarfod mor frwdiryddg ers Hawer dydd. Ficer IJanrhos oedd y oaidoirydd. Y r cedid Ixiirdkl, lleinorion, a ciherddor.ion, Cytnreig mwyaf biaemilaw y dref wedi ymgafglu ynglhyd i ffurfio oange.u o Gvmdcitlias y Cymmnxkirion,, ond ar yr un pryd yr oedd yn aanlwg nict osdid ainryw ohonynt yn hyddy«g yng ngweltiircdiadau, am- oart.on, a rheolau y gymdieitihas a fl'urtiwyd dros g-ant a banner o flynyddoedd yn ol, sef yn y fiwyddyn 1751. Ar ol cael cgiurUisid gan Mist.ar L. J. Roberts, fo gynygiedd Mistar Robart Robarts fed nhw yri fturfio oangen o'r Cyrnmrod- orioii. Mi roeddwrt i yn diwgwyl cael araeth wladgarol gla-n eisteddfodwr fel lvi"star Roberts ar an^gylchiad1 fel 'hyn, ond byrr oedd ei sylwad- au. Fe wnaeth Ap- CJlwydfardd dipyn yn well wrtli gefnogi y cynhygiad, orrd pregetJh go fer oedd ganddo ynta hefydi, a meddwl fod o yui fab il Arohddarwydid. P'run byn:nag, nti 'roedd pawb wedi gwjie-ud eu iii<xklyii<&u i fynv, a felly pla-uiw yd y goede.n gymmrodoroJ: yai Llandudno. Y S^\ESON A'R MYNYDD. Yn ystod y cyfarfod fe gafwyd amryw aroitli- au yn diamgos allan angieniiieidrwydd eyindeith- aa o'r fat-h yn Llandudno 'ihai oihonynt yn ddyddorol dawn. Dywedodd Mist-ax William Owen, Cyst^nin, fod y Saoson. yn gwybod mwy am fynydd yr Orine na'r Cymru. Tydw i ddim yn gwe-ied llawer yn byn, actios mae J'n ffasiynol y dyddiau hjm. Onid yda. ni yn darllen yn ein newydd'^ad'uro'n bron bob dydd fod y Germaniaid yn gwytod mwy am Brydain na'r Prydieinwyr eu In main? Y dydd o'r hlaon fe ddacth cill Llywodraetlh a n'wn newydd allap, ao yn y newyckliaduroii y hore wed-yn clywsom fod y Germaiiiaid Ycrl gwybod bopeth am y gwn ddeu- naw mis, yn ol. Felly tydi yn syndod yn y byd elywed fod rhai YiIl gwybcd mwy am fynyddi Lhm- dudno ma'r bobot sydel yn trigo wrth droed y jny^ydd. Mi wn i am bobol sydd wedi eu ge.;ii a'u magu yn Llandudno ac oriood v.cdi boid i a'u magu yn Llandudno ac oriood WOOl bod i fyny'r Orme. Ond ar yr un. pryd, y;n Llandudno I mao y niynydd a fcdr yr un byt.h ei symud i Loegr. DEGANWY A'R PLANT. nO Y peth oedid ar feddiwl em hen gyfaiiJ, "Tega.mvy" ccdd fod ph,nt yr ysgolion yn siarad 'h w, ac yn clhware- yn Sa««aieg, ao yn esgculutx) yr r.aith Gymraeg. Wel, mi ddyla. Tcganwy vvybod achos ma gaud-do fo inavy o brofiad yn rhinwedd ei swydd! hefo trin plaJlt. na syxld gan hen gnoad.- ur fed fi. Ond tydw i ddim yn gweled xod ('i ddywediad yn hollol gyson a. symad ysgolfeisir oedd yn y cyfarfod,, aeh06 mi ddywedodd Mistar Tomes nad oedd YIla ond un plenty n yn ei ysgol 14 mljmedd ya ol yn cyfaddef fod 0 yn Gymro, ond mewn llai na. phythefnos mi 'roedd yna 80 o hiant yn f aJc-h o didweyd eu bod nli w vn Gymry. Petn ar-a-11 dywedodd Mistar Tomos ocdd fed plant, 'hyd. yn nod j>a,n yn siarad Saes- neg, yn ineddwl yn Gvmraeg. Y POSTFEISTR A'R PLISMYN. Mi 'roedd! Mistar Jones, postfeisir newydd Lliandwdno, yn cWYlJO nad oedd! y Cymry ddim yn cael eu parchu fel rosddynt yn lhaeddu gan. y plismjn a'r siopwrs. Os SLafadwch hefo plis- mon yn Gymmeg t-yda ehi neb yn ei olwg q, medda Mistar Jones, ond! os siaradweh ohi yn Sae«neg mi rydydh yn bopeth. Tydw i ddim am wrtihddwcyd myneigsid y postfostr gwladgai-ol yn hyrt os dyna. yw ei biXffiad o am KHsmyn Caerfyrddin. ond 'rwyf braiJd yn meddwl y ffeiiiclit-li o y Noriihanyn diiiyn yn wiiihanol i'r Hwiitwjs yn ihyn bJlth by;mag. Mi gofa's fy s'omi ar yr ocihr -yrt y jjostfeistr newydd fel siaradwr cyhotnf'dius. Majo ganddo ddawn i draothn yn ofi'eithiol ao oto yn ddifyrus. Mi ddyla Llandud- no fed: yn faich iiaw.n ohono fo, ac yn enwedig1 y CymmrodJOrion, a phmn cIaw i adnabod yr Arlygyddi Tomos Owen, R.hing-yJl Willianls, Rhingyll Rk-ihards, a lieddgieidwa'd y dref, fe- alLai y newidith eti farn am y plismyn a'r Gym. raeg. Y SIOPWRS. Gwyn oc-dd gan y Parch W. R. Robertr, ynglyin, laig ymddygiad rliai siopwrs tuag at eu owsmeriaid Cyrm-eig. Dywedodidi os byddaiit yn go-fyn am eu neges mewn sop yn S"ae<sn'vg y byddant yn cael eu eerfio ragblaen, ond os gofj-najrt yn C.ymxaeu' mi fydda raid iddynt aros ucs bydda pawb arall wedi card cu negesau. Mi 'roedd: J-IKL amryw o siopwrs yn brcsennol yn y cyfarfod, ond ni chododd yr un ohonynt i fyny 1 amddinyn rriasnachwvr y dref. TOSTURIO WRTH GYMRY WEDI COLLI EU HIAITH. Bu crjin ddadlcu ynghylch y dull yr oedd gwedthredladiau y gymde'.Uias ncwyod i'w oario ymLaan. Pa 'U11 a'i oeddynt i fod yn hollol Yn yr ia.Cli Gymraeg ynbe a. ocddyint ajn gaiiiat-ai a belt ;i aelod! heb fod yn gynhcfin a'r iaiiih i siar;id jm Saesneg. Mi roedd y Parcih W. R. Roberts am r gweithrediadau fod yn hollol yn Gymraeg, ao yn cael ei gefnogi yn hyn gan Mistar Gannon Jones, ond mi roedd eraill fel Mistar L. J. Roberts, Ap Clwydfardd, Mistar Trdhoame, a Mistar W. S. Willias yn dajigcs ysbryd wy tosturiol tuag at a.t Cymry hynny oedd wedj colli gafael ar eu hi ait Si ac am roddi cyflerasdra. rddynt gaol ail .afael Lrni. Cnd mi roedd y Parcii W. R. Roberts a M i,st^i.r Garmon Jonf36 yn dal yn gryf am gau ail an ba wb, waedi pwy y bont, 00 na. fodrant s'arad Cymraeg.hyd nes codbdd Mistar Brookes i siarad ajn v tro cyjiitaf yn ei fywyd yn Gyinrasg-. Fe gafodd araeth Mktar Brookes y fath efFaitJi ar y Parch W. R. Rolxsrts nee? oododd i dynu ci gymliygiad yn ol. LLYWYDD POBI.OGAIDD. Cyn teriyinu raid i ,mi lungyfarch cymrod- orion Liandudno ar eu dewisiad o lywj'dd nior wladigarol a f v nghyxaili, Mistar E. W. Joiknton. Mao Mislar Johrison yn Gymro i'r earn, aowedi dangos ei Imn yn un o'r dynion, mwyaf poblo"- aidd' ymysg y Saeeon yn ogystod a Chyniru IJan- dudno. 0 na byiddlai gesiryni fwy o Gymru fel Mistar Jolhnson yn trigt> yn e n plith. Hir oes a lhvvddiant i Gymnlmdirioi-i Llandudno o dan lywyddiaietli Mist.ar Jdlinson yw dymuniad hon Gymro fel DIU JONES.

"Y NEB A LAFURIA EI DIR A DDI- GONIR 0 FARA" (Diar. xxviii. 13 a 14,) 0 dy Jafiiir d--v,"ifa--y f-on&th, (.Vhawnder adwya Eryd i wr or bajra da NewyfUlol, na li-dwoiddi a. "Qnd y neb a gani'yoio oferwyr a. gaiiff ddJgon o dJodi." Yr ofcirwyr a fori-t,-i 1-ddiiog- Dilodii, g-watrtih a eiomdaut; O.eT eu coON yw llawer cainit, Ac excli-,vPg liob lie cyrchaiifL. "Gwyn ed fyd y dyn a giaffo ddo.oUii.ncb a'r dyn a ddygo ddoail atlCam" (Diar. ijj. 13). I'th on add cais ddo<?tiiiinieb,—<i diiau A-al-I ginea burdeb; I ladd hoa ni Jwydda neb A ly na kkwii ffokliiiteb. Iil'anorohyiri'edd. EOS ALAW.

PONT DOTCOCH, GEU,ABERGYNOLWYN. 1 .1.. 11 Pooufc, IMolgoch, 11; wclI y pant —a sari i y n jdidi-eigi, 3¡ chydnerth M,u 1fawr ga.mog: an f-0Tth^ Aff iiyant ooodd Usff iriant oerth. i GWILYM BERW.

Nedion o Qlip y Gop 1 Can IVil y Gweithiwr. LLYTHYR GERDYNAU. Rhaid fod llawer o ofyn y dyddiau hyn am lyihyrgardiau darluniadol o lcocdd dyddoro1, canys pan ddygwyd hwy allan yn y fiwyddyn 1904 gan Gvvmni y North-Wcstern Railway y maent wcdi gwcrthu y swm tnfawr o ddeng mil- iwn dau cant o filoedd. Gwcrthwyd yn ystod A w:t a Modi diwcddaf ddau cant a saith o filoedd. Felly fe wel r fod y darluniau gardiau mewn bri. LLYTHYR ODDIWRTH GYFAILL 0 WLAD Y SAIS. Dyma fel y daeth newydd ataf oddiwrth hen gyfaill yi wylhnos hon sydd yn byw ers llawer o flynyddoedd yn un o drefi n?awrion tu hwnt i Glawdd Offa:—"Anwyl Wil, da gennyf weled dy fed yn parhau ar dir y rhai byw, fel 'rwyf finnau. Alac llawer o droion wedi bed ar fyd ers pan v/elsom cin gilydd, a thorf fawr o'n hen gyd- nabodyddion wedi eu galw i'w hir gavtvef. Bydd yn dda gennyt ddeall fed ffrynd i mi yn arfer anfon :'m Haw bob v.-ythnos rifyn o'r 'Pioneer.' ac nid ocs dim yn rhoddi i mi fwy o foddhad na' I ddarllen, yn neillduol yr Adran Gymreig ohono. Wyddost ti beth pan mae mwg y tref- ydd Seisnig ynia yn codi diffyg treiliad or ystum- og dyn, does dim yn fwy tebyg o ddyfod a'r hen I te beiriant i'w le nag ambell i bryd 0 IIEN YD Y WLAD. "Wedi1 darllen yr Adran Gymreig byddaf bob arrssr yn teimlo fy hunan yn iachach ac yn gallu cysgu yn well yn swn drystfawr y drcf hon. Fel rhai a fu yn yr ysgol ddyddiol gy-lan gilydd, dygwyd hen adgofion molus i'm cof pan y son- '0' iaist yn dy nodion yr wythnos ddivveddaf am Shorn druan yn myncd i'r Rhyl i wcrthu wyau hob ddweud ie. Gyda Haw, wyt ti yn cofio fel y dcuai Nansi dramp hcibio ni gan cin cymell i 'jyned gyda hi i gasglu tanwydd, y buasai hynny yn l'awer mwy buddiol gorelavyl i'n rhieni na'n hanion i'r ysgol i ddifctha cin hainser, ac y dy las- em gaol ffoiivdion ar cin gwarrau am ddysgu ABC yn lie cario y chwip a myncd yn hogiau i ganlyn y wcdd. Bu llawer fel Nansi yn ceisio dysgu yr un athrawiaeth nad oedd achos rlioi dysg i blant tylodion. Ond erbyn hyn, yn ffodus, ychydig ydyw nifer y rhai hynny yng Nghymru. Pc buasem fel Cymry wedi cael gwell manteision addysg banner can' m'ynedd yn ol buasai mwy o honoxn yn derbyn gwcll brasder y dyddiau hyn, a llai o estroniaid yn dal swyddau enillfawr yn cin gwlad. WycldGst ti both, Wil, byddaf yn diolch o'm calon fed plant Cymru yn derbyn mantcision addysg mor uehel y dyddiau hyn. Ond y pwnc mawr ydyw pa ddefnydd a wnant o hono. Os inai ci gamddefnyddio a wnant arnynt hwy bydd y bai, ac nid ar y wlad: am esgeuluso rhoddi MANTEISION YN EU CYRRAEDD fel y gdIont gystad'u a chenhedloedd craill. A phct.h arall bydd addysg dda yn rhoddi arf da yn llaw bechgyn Cymru i ymladd dros eu gwlad- garweh. Ac os na wnelont hynny dylent gad nod Cain ar eu talcenau a seirio eu crwyn a'r geiriau hynny, 'Cas gwr na cliaro"r wiad a'i maco.' Dywcd wrth bob Die Shon Dafydd mai ychydig o Gymraeg a glywais ers agos i ddeugain mlynedd, ond gadawaf i ti ¡Jarnu trwy y llythyr hwn faint o lediaeth sydd AR FY NI-TAFOD, a bydd hynny yn ddigon i loddi taw bythol ar y rhaa hynny sydd yn csgusodi ea lmnain nas gall- ant siarad Cymracg pur wedi bod yn Lloegr ond am flwyddyn." Bjchan y tybials wrih son am Shem a'r wyau y buasai hynny yn foddion dsrbyn y llythyr uchod oddiwrth hen gyfail! na chlywais air oddiwrtho ers deng mlynedd ar hugain. Dengys hyn nas gwyr neb pa mor bell y mae y gwynt yn eario y "Pioneer" ar wasgar. Fe welir iiis gellir cael allan ei gylchrediad gan fed cyfeillron caiirfeol yn ei brynu, ei ddarl'en, a'i anfon i'w cyfeillion sydd wasgaredig hyd a lied y byd; a phwy all gad allan ci ddylanwad? CODI YR HWYLIAU. Mae cefnogwyr y symudiad cydweithrcdiad ymysg amaethwyr yn yr ardaloedd hyn wrtlii yn codi eu hwyliau, canys cynhelir cyfarfodydd ar ran y gymdeithas mewn amryw leoedd yn y cwm- pasoedd. Y prif siaradwr yn Gymraeg a Sacs- nog fydd Mr Walter Williams, a chynorthwyir cf gan foncddig.on lleol o ddylanwad yn y cylch hwn. CAEL EI WA WDIO. Dywcd y diweddar J. B. Gough, y darlitltydd dirwostol bydenwog, mae y p th ai cynhyrfodd fwyaf yn crbyn y fasnach fetidwol oedd clywed y rhai dygodd i dlodi a chyfyngder yn chwerthin am ei ben yn nrysau saloons New York; ond fe wyr pawb y buasni yn well iddynt beidio, canys gwnaeth J. B. Gough fwy o alanastra yn eu rhengau ar ol hynny na'r un arwr o'i flaen. Bydd cael llcsgi ein bysedd yn fynych yn fanta-ie i yingadw oddiwrth y tan. Hen adnod i'w ehoflo Na roddweh eich arian am yr hyn riad ydyw fara.

Cenhacoi yn China. HAERIADAU DIFRIFOL. Dywed sfolieoydd y "Liverpool Daily Post a'r Mercury," yn Llundaio, fod Syr 'Hiram m-ocda jTsgrifeamu i mi o flwyddi.id- UTon 1911, ertliyg-1 ar y gv nh ada.<jth _yn yr Ihca a (g>rca gry.n svudiod ymhl.ith yr cg- 1 wy»i. Y mate vn fionnu nad oes un!rhyw d«iby.go^irwydd i'r COThadon wranjud gweith yn Cliifna, a'i bod wedi g'wnciud swrn sneiri-f o Tidwed yn y wiad. Eh'fvnaeriiiau y :Ia* wedd ar Syr Wdtiia.m dee Vcux, Llywodra^thwi- HOT Kcoig, fod ocmhodiaietli yn China yn fietiiiant liolcil o'x docihreu byd y diwodd. Dywedodd ponnatciOi ten O'T cdniadactha-u ProtostaaaMd mwya.f yn. dii'sa, wrth y nnd osdd yn crcdai ci fed wedi gwnrcud irn dych- ,,v,crc.-clu-r goflieet air ol uigain mlynedd o waitli. Hacraa fed hroai yx oil o'r conihad-da.i sefyd1, wyd yn Pekia, wedii rnyscd yn ^nstoTdaii «ddo JLadratedig yn ystod an, rli'^itliiiad Pekin g-an y c^Txt^reiriai'd, a bed y ocniliadwyr cu hxi'ma' Di wedd c^mcryd rhaci gweithredol tTwy ystbcc'I'Io y cyfoeitliog.. Y maj?> y Tthai 3j3-ai yn ibaciriadau difri-fofl, a cha,n ei bed yn dyfod oddiwrth ddyn o sail-a 8yr Hiram tMoxiin n.is g-cEliir eu liajiwybyddu.

Y Gofeb Genedlaethol. M^V C-fieb .Gcncdiajc'thol Gymreig' ,i lor- worth y SeitMed 1;11 prysxia- dtlatblygn'n rliyw- D.Otr.1 pur fawr, ac ezmxi3 wedi cytiwrdd flyn- handC-aiu ge.nedl yin gyffredduiol. Maio'.r .annaan yrnax-fcixjil yai fantciiKto'i i ]iyr.tny. olictwkl 1)11id yw aarj-Yeii ar gyfer keflayd v balk -en ,Ilaiill. Ymgyjich yn erbyn y d3,r- fodedigast«i ydyw—yn erbyn gelyia sy'n di- frodii mHoc-dd o fywydau yn ciai gwlak.1 bob blwyddvin.. Ni6 geviiid meddwl qm ajitcasi xnwy dyn;ga,rol ac aa?^?itTljje.idiol. Ni rydd y-r ystadiegau riaeddygoi o'x rbai a dnemg-anit o'r ejclw>3 hwin Hyniad i ni ,am yr lioll ebyrth a bariitoir ganddo i affigKOi, a'r trueni a gyei- hyf cJi a, yin'hob modd. Mo<1C :p\J1,c y dfo*d<-dicbli yn g,dweucdi- a IwCi .a.m.gJ[oll.¡ûd.a.u y ,ar-th, a rkaid fydd d'wyn. y ffaith. [lioaino'ii fyw i wybodaotih gyfliredLnoil, a'i gwneud yn rym ymarforoC yn y gyf u?:d refin gymdoi'tha.so]. An odd iawn yw dwyin y bobl i sylweddoli i bwrpae y wVbod- af-tlh fyddo yn mi?ddia.nt dosbafftliiadaai ueill- turtl. Mae'r moddygcin yn pregetliu ou gwy- bodaeth hwy wrth ou cUciifiani, a gwyr cvfax- w>ydd yn cyhoeddd cu ocnadwri <xdd 'a,r"fan- loiritaiu cyhwcddus a. tlixwy'x wasg ors llawcx bivvy ddyn •belC ach. M ae adrocld: adau swydd- eigiio-n diedhyd yn y tnefi mawricn wrdi da.t- gnddio ffcitlviau -cc-brydur, ar y mater hwn, gan fwr-w tgoO^uni, ut ram ant an^t uoi! vnn ein hamgyl ohoedd eyffredia ac 3-Ege, n a 'n bvwyd benny ddiol.

Dyfrchafwyd y Parch Teg-id Davirs, Tro- g.arth, gan Baing-or, i f'ywoliaoth Lkln- fihman gel -y-Ponm an t. Mac Mr Rich. Doyd George, mab hynaarf Carigheillydd y TYy^oirvye, wodii gad ad Caer- g;t13.wnrt.1. d,dee.liiX'U gwenthio fel q, NNT yrg ng'vveitnfeydd Cwumi Rhoiuffocdd y Noa-lh- Eaertei'n.

LLANEAIRTALHAIARN. EISTEDDFOD LLANFAIR, 1855. Lis) enwog am 'steddfed fu'r "llan ar fin y Hi" ers blynvddau lawcr ac un o'r rhai mwyai llwyud- iannus a fu no erioed oedd a gynhaliwyd vno ddydd (,'alan 1855, i anrhydeddu "mab iiinvya-r Jlan," set Talhnam, yr hwn oedd ar ymweliad a chartref cyn mynd i Fframc. Yr hyn 8y'n gwneud yr wyl hon yn ddyddorol ydyw ddarfod iddi fod yn foddion i ddatbygu talcntau rhai dynion a ddaeth wedi l)yn':y'n wyr amlwg vn liancs v genedl. Fe'i cynhoHd (ebe Tal. yn ci "Waith") mewn ptbell ejng, ac yr oedd cannocdd lawcr o bobl w< di dyfod o bell ac agos i'r llan tawel. Yr oedd y beirdd canlynol yn bresennolTalhaiarn, lorwerth Glan Aled, Gwil-m Gwa-lia-, Hwfa. Mon, Treljor Mai, Bardd Min y Mor, Barddonfab, Eijoch Hughes, Owain Alaiv, Blcddvn, Clan Collen, Irwcdd Min ETwy, ac craiB. Y beirniaid oedd :—Barddoniacfch. Efcen Fardd ac Aled o Fon; traetbodau, y Parch D. M. Evans (Llanfair), WnL Owen (Tanygyrt), a Mr Williams (Dinbych); cerddoriacth, y Parch J. D. Edwards; eanu peii- hillion, etc., Talhaiain. ENILLWYR Y GWOBRWYON. Dau englyn i'r IJvwydd (Mr Oldfield, Eryr Moclfre), Llesvelyn Twrog; englyn, "Y Wenyn- en," Napoleon (nid "Boni," wrth gwrs): englyn, "Y Cybydd," Jos ph o Golwvn: traethawd ar I/anfair, Joseph Davies (Bleddyn), Llansannan; prvdJest, "Cariad," Llewelyn Twrog: can i Gwen Jones (mam Talhaiarn), Elias Jones (Irwcdd Min EIwy); traethawd, "Y lloshad o ddysgu Seisncg, "Hogyn o Gymro." Ar y prif destyn—awdl ar "Waredigacth Plant Israel o'r Aifft"—dyiarnwyd "Jcthro" yn orcu. sef y Parch R. Williams (Hwfa Mon). y diweddar Archddfrwycd. Canmolai Ebon Fardd yr awdl yn fawr, yn enw^d:g ar gyfrif ei I'it.hrigrwydd a i thlysni. Yr oedd dau arall yn ymgeisio, a derbyn:asant ganrnoliaetli uchpl. Rhoed banner gini i John Hugh s, Tyddy-n Uchaf, Llangernyw (brawd Glan Collen) oherwydd y ganmoLacth a roddodd y beirniad i'w gyfansoddiad. Yrngeisiai chwecli ar y farwnad i "Cvrnoi Wynne o Garthewin a lorwerth Glan Aled a orfu. Cerdd i Lanfair, Robert Williams (Eilvdd EIwj), Llanfair I.landdulas yn bresennol: traefh- awd^ar y "Cymdeithasau Cvfcdllgar," Robert Ilug.ics (Glan Collen), Llargernvw: can i Mr Wynne, Gaithewm, Irwedd Min Elwy; pryddest ar rwydr Alma," lorwerth Glan Aled yn orcu o chwedi: englyn, "Y Roast Beef." Blcddvn. Llansannan; traethawd, "Buddioldeb Addvs^ Nl,lillam Evans, argr-fTydd, Aberge'e: am y don Gymreig oreu gwobrwywyd "Ap Tubal." "Ar y Salm-don nid ocdd neb yn deilwng; ar v mesurau 8.7.3 e' :odd deg, a "Norfolk" a orfu; canu pe-nhdlion, 1 Bjb Owen, 2 Edward Jones, 3 Rich- ard; sir. y cyfritiad goreu o fwthyndai. etc.. yn y pi wyf, Joseph Davics; efc hefyd a gafodd v v. obr arr. y rhestr oreu o fvnvddau ae afonvdd v plwyf; ymgeisiai deg ar y gan er anrhvdedd i Dalhaiarn, a'r gorcu cedd Azariah Roberts. ntnew;, du, Dan Ncfydd cnglynicn byrfyfyr- 1 Mrs Hughes, Lronheuog, John Roberts, Ban- bury; i Master Oldfield, Robert Williams (Trebor Max), Llanrwst; i Dr. Davies, J. Williams, Rhu- thyn; i'r Parch E. Oldiield, .Jc-ph Evans, Coi wyn; ir Misses OidGeid, Gwilvni Gwalia; i Miss Edwards Hcnllys, lorwerth Glan Aled i'r Parch I). M. Evans, Llanfair, Gwilym Gwalia; i J. D.ivies, Ysw., Glanaber, Iorwerih Glan Aled. Teifynwyd y cyfarfod yn fuan wedi saith o'r gloch, ac ar ol ymadacl o'r babell pethnwyd drwy r llan gyda'r seir.dorf—Bardd Tanycocd (un o "cracks" prydyddion Llanfair) yn curo'r drwra mawr, a phlar.t y llan yn gwaccldi Hivre. (I'w barhau.)

P&NIVFACHS^O AR CWM. Y TYWY DD. Y r wythnos doiweddaf vr oedd y tywydri wedi cyinewid yn fawr, ajc vr ocdd eira wedi gwynnu y mynyddoedd. I W ARWEitl'lil, i Nr.Bu a.rwerthlant llwvud- iannus ar ffc-mydd Bryn E d;; I a Phcnybcnt. Mr William Davies, brawd y tenant present, sy'n cymeryd y He cyntaf. J. G. Evans, Rhiwfaehno. sydd wedi ci ethol yn ddiwrthwynebiad fel olynvdd i'r diweddar Gynghorwr (Mr E. W. Roberts) Tre Gymval. Sicr y gv.r.aiff Mr Evans aelod defn- yddiol iawn. MANION.—Da gennym ddeall fod yr anhwyl- deb a fu ar law Mrs Ann Hughes, Rhos Gech, yn graddol wclla.- Bu Mr D. H. Jones, Dyfant. yn hynod wael y dyddiau d.weddaf, ond mae wedi troi ar wella erbyn hyn.—Son ydd eu bod yn myiied i ledu'r ffordd o'r Dyfnaiit i'r Swch, EGJJVV YS Y CWM.-Ncs lau yr ocddym yn cydn-tyn cyfarfod darllen yn y lie uchod am dymor y gaeaf. Yr oeddym wcdi pasio ymlacn llaw i ofyn i'r Rhe.thor ddod i'n hanncrch ar y cjxhwyn, a dacth yntau. Y tcstyn gymcrodd yd- oedd "Rhai Canigymeriadau Poblogaidd." Caf- wyd sno-chiad campus, a chawsom oleuni clir ar y camddywcdir.dau sy'n cael eu lledaenu am yr Eglwys ar hyd y Ulynyddoc-c,d nes mae pobl wcdi rnyncd i'w credu fel ffaith. Ymdriniwyd yn faith a incistrolgar ar y camddywediadau yn nglyri a'r Eglwys cr amscr y Diwygiad Protestan- aidd. Diolchwvd i'r Rheithor am ei lafur gan y Mri R. Owen, R. Evans, a Daniel Davies. Caf- wvd noson ^^ifyr t:os bjn. MARWOLAETIIAU.—Dechrcu yr wythnos Ira farw mcrch fceh blwydd a pythefnos ocd i Mr a Mrs Robert Roberts, Cethin-square. Cym- erodd angiadd Mrs Jane Thomas, Llechwodd Hen, Bala, le nawn lau. Mam ydoedd i Mr David Thomas, Can y Cwm, a Mr Thomas Thomas, Hafodwyrvd. Dygwyd ei choin yma ¡'w gladdu. Bore Mercher cafwyd Mr David Hughes, Tynycoed, yn farw yn ei wely. Yr ocdd yn id mlwydd o-d. Cydymdeimlwn yn fawr a'r teuluoedd yn eu tristweh. YR ORGAN NEWYDD.—Nos Sadwrn ydoedd y noson i agor yr organ newydd yn Salem (M.C.), ac yr ocdd tyrfa fawr wedi tIed ynghyd i glywed y canu. Llywydd y cyfarfod ydoedd Mr J. D. Jones, Llanrwst. Dyma'r rhaglen :—C'ydgan, "Dies Irae," gan y Cor; org3n overture, "Wil- liam Tell," gan Mr Caradog Roberts; solo, "Star of Belhlehem," Mr Evan Lewis, Cupel Curig. evdgan, "Tcyrnasocddd y ddaear,' gan y Cor: organ fantasia de concert sur, "0 Sanctissima," Mr Caradog Roberts; solo. "'Rwy'n Mynd," gan Mrs J. Williams-Lewis, Capel Curig; Organ Grand Fantada in E Minor, "The Storm," Mr Caradog Roberts; ar.erehiad gan y llywydd: solo, "Arafa, don," Mr Evan Lewis; cydgan, "Wrth afunydd Babilcn," y Cor; organ Isjitasia on "Diniweidrwydd" hyinn-tur.e, Mr Caradog Rob- erts; so'o, "Borc'r trydydd dydd," Mre J. Wil- liams-Lewis ar yr organ, "The Russian Patrol," Mr Caradog Roberts; solo, "Deeper and deeuer stili" and "Waft her, angels," Mr Evan Lewis; cydgan, "Ni .pHlvgwii byih i latt," y Cor; organ (a) Elevation in A Flat, (b) Fugue in D, Mr Carndcg Roberts; dcuawd, "Gwyll a Gwawl," Mr a Mrs Lewis; organ, "Halleluiah Chorus," Mr Caradog Roberts; cydgan, "Y Delyn Aur," gan y Cor.

CAN I GYM-RLY. Os bochan ydwy.t, ( Vmiru gcr'a, y.r ngliujioil gwZedvdd daear, I'm 'on -nid ¡()<:f) un o'r ruxai'm Y íilfd ran ui-ox hawddgar. "Høn gouigl dLawd yw Cymru fooh," Modd t-:Iac-r-Lt_o, ddyniom aannoctb, Na elio-fiant ain dy frynien iach, A'u dihy^ljyddol gyfouth. Angiiofiant 10 Morgannwg fras, Ac aur wy thienioaiau Me-rioin, Am (J.:lld dy leebi glas, A chcryda, dctlj-dd gloifion. 08.nad wyt, Gymru won. yn fawr Wo-ih gyfrif cynrff dy ddei2iiatid, Yr wyt yn fawx pan dyrr y wawa- AT loch res dy wrenkstid. Wrth goiio g-wrol wsilli GJymdwr, A gryin y ddau Lyweiyn, Ac aTxvrUi W awer cadturn wr, DAW h wyl i dastuau'T drfym. Os gWTthod c.aru 'tl onw gHuii Wna rhai o'th b"mt aoftyddlon, Tydi fydd baich un wyiaidd g-an, gifi et-Toh tso gaJcm. WILLIAM WILLIAMS. r¡.n.t

Y Bedyddwyr yn Rwsia. Nid yw y brawd Pramencboff ond unarbymtheg a deugain oed. ond mae ci farf a'i wallt yn frith, a phar ei ymddangosiad i rywun feddwl ci fed wedi mynd dros nod y Salmvdd o ddeg a thri- gain. Prin y mac yr un dyn arall yng Nghyn- hadiedd 1910 Bedyddwyr Rwsia ag sydd yn meddu ar y fath hanes--ncu res hir o ddigwydd- iadau. Wcdi ei feclyddio yn 1884, dechreuodd ar un- waith bregethu yr Efengyl. Dygwyd ef felly i wrt-hdarawiad a'r awdurdodau. Cafodd lwvr dcLnystrio ci dy aÏ ciddo ddwy y,aith; curwyd ef doirgwaith nes rhedai'r gwaed ar hyd ci gefn. ac anymwybodolrwydd yn unig a ataliodd law y ffiangellydd. Wedi y euro bwriwyd ef i garchar, ond n'd oedd hyn yn ddigon i'w ddigaloni. Yn y diwcdd anfonwyd ef i alltudiaeth trwy archeb weinyddol, h.y., heb scfyll ci brawf. Ddwy Byncdi yn ddiweddarach cafodd ei ryddhau, a dychwelodd adref i bregethu drachefn. Ynihen yr wythnews yr oedd yn y carehar, ac yn y diwedd alituu.wyd cf am ei oes i'r arswvdlavvn Siberia bell. Am saith mis a hanner ni bu allan o'i gadwynau na dydd na ncs. Gorfcdid ef i weithio efo'r tros- rodwyr iseJaf a gwaetha'f. Trwy ragluniacth Duw, dacth genedigaeth etifedd i'r Tsar a'i rydd- id icido, wedi pc-dair blynedd ar ddcg 0 gaeth- iwed. Wrth adael ei alltudiaeth ni roddasant gymaint a p" ar o c.sgidiau am ei draed. a bu raid iddo ge"dde»d oddeutu 250 o tilltiroedd yn droed- noeth, ar hyd JFvrdd rhewedig. I gyd, y mae wedi bed ddeuddeg a deugain o weithiau yn y carchar, ac wedi cael bias dim llai nag un^rhugain o wahanol garchardai. Hyd yn ocd yn aver wiw iddo fyr:d yn ages i'w fro oiied- igol, ac y macnt wedi ei amddifadu o'i holl freintiau gwlado). Mewn atobisd i gwestiwn o'r eiddof, dywed- odd "fed cariad Crist yn mwy na thalu iddo am yr oil a ddioddefodd." "Diolch i'm Duw am fy nghyfrif yn deilwng i udioddef er mvvyn ci Deyrnas." Menvn un carehar pregethai i'w gyd-gactiiion gyda'r cardyniad d-dar,-cd i naw gael eu troi, un o'r rhai sydd yn awr yn weinidog yr eglwys yn Tomboff, tra mae'r wyth eraill yn gwasanacthu eu Harglwvdd draw yng ngwersyiloedd alltudol yi Siberia anhygvrch. Mc'wn careiiar arall trowyd y ceidwad, a der'oyniodd Mr PramonehoflF gyfleus- derau i bregeth i yr Erengyl, a chafcdd llawer eu troi mewn oanlyniad. Dro arall daeth ofleiriad uniongred gyda'r bwr- iad o'i droi. ae yr cedd hyn i gad ei wncud yng ngwyddiod swyddogion y carchar, eu gwragedd, a'r carcharordon. Pre-gethodi ein brawd oddiar loan iii. 14—16, Rhuf. v. 1, a viii. 1. Mewn can- lyniad i'r ymgais i'w droi ef, cafodd liawer yn lie hynny eu troi ganddo ef, ac yn ystod gwoddi.il yr amser y bu yn y carchar, defnyddiwyd ef gan Dduw i ddwyn llawer i argyhe>eddiad o u pechod, i ed-fcirwch, ac i gredu yn Iesu Grist. Y chydig wythnosau'n ol hysbysodd offeiriad ei fod yn mynd i ddyry&u'r Batus. Acth ein biawd i'r Eglwys, ac adnabuwyd ef. Gorchymynodd yr offeiriad iddo 'fyried allan; gwrthododd jmtau. Nid ai yr offeiriaid ymlacn c-fo'i bregeth nes daeth m lwyr i ddlu cin brawd o'r adeilad. Can- lyniad liawer o gynnwrf, a phregeth o'r tu allan i'r Eglwys, g-yda ohynulleidfa c'r bobl ddaethant i gJywed y Bedyddwyr anwybodus (?) yn cael ei fagiu. tiyda'r fati ddynion yn Ilafurio yn Rv.?ia, a ydyw'n rhyfedd iod gwaith yr Argiwydd yn myned yn ei tlaen gyda hedlam a naid"? Mae Duw'n <lcfnyddio gwan bethau'r byd i ddyrysu'r rhai cryfion. Ll law Ef sydd ar bawb a phepeth. —C. T. Byiord yn y "Baptist Times." Seaeombc. R. M. P.

Cyfarfod Ysgol Llanddulcs. CyuJiaiiwyd cyfarfod yegoiion dcisberoh Abor- geie yng nghapei iicuah, J^!anddu.ia.>, y Sul -cli- weddaf, dan Jywyekl.aetJi Air Thrull<.i. Jorx^s. Aberge.e. Y GWAJTH YN LLWYDDO. Yr ccdd yr adroddiadau 4 eynrycluoi- wyr o Lj'aJacn, L:anddulaa, Beit we, Towyii Ab&rgelc, am waith cu iissgoidon yn riiai rod-edit; o g'ajonogol. H-ll grya siara d ar y priodci&eb 0 sef via gobeitiu-a vngiyn a phob cgiwys, a d*ywodai-'r jJarcii R. \V l'lli'iaans (Towyn) mai ei broCiad cL" oedd naill anodd cedd cadi'.v'r cyfarfodydd hynny'n Er hynny, cryat help í ofalwyr am y cyf- iyw gyla,rfedy<id fod. caredigeoii oirwcjt, yn aarjKLr liyfrau tofuu a Chsuteoansjnau i gyflen- i'r diityg. Siaradwvd gan amryw o gynryehiolwyr e r Mece-dd g^.vie-iiig. Y farn. yn y lie'i,ti oedd mai anodd cacj eyia.rfcdydd "m niisoedd oe-r a weitldau iywyii y gaeaf. Ccdodd y Parch it- Willianis, ac otcbodd ioj. plant Tovrym yn dyfod drwy bob tyw .dd—rhai c "Fanobtster, ao erailil' hyd. yn oed o "Jtn'jciia (ohwcrt-liin mawr). Goiymvyd i r cynryoLioIwyr r mate; i'w hysgoiion. CYFARi<Y)DYDD 1911. Penderfynwyd dtc-ftrcu cynnaJ -jvfarfodydd chwarterol y flwyddyn nesaf ar y dydd lau taf yn CUv-vitfror, ac VSA bob.IN itiie VTI rlccioidd. Y CYFAFGDYDD CYHOKDVUti. C V 11 ()E Dechreuwyd eyfaxf<.d y bore trwy weddi gan Mr D. Edward: Tcwyn. Adrcddwyd 6- gan Wen. Evans, I-kxiych.ajM; Salm 84 gan Mabe-j Jones, P <■- lining ton-terra ee a Saim 103 ra,i Mag.gie) GidJas. Ba r plant .iJ.(,fyd yn cyxl-adrodd yr eJ.nynaru a genid, a chafwy.: gae.dlynt aitobion ra-goToJ i'r ewetftiynarj, a roed iddynt ar y pumod ben nod o'r Rihedd Mam ga.n y Pa.r ii R. Wiliianis. A,r y di-wed-I cafwyd ychydig o hanes cynl.ad ledd y ddau ddosbaith, yr hon a gy yn Warre.n-road, lihyl. Yn y prynhawn, holodd Mr Williams y barth hynaf yn yr E;.if>Kri at y Pliilip;jiaid. {; chaiwyd aiobio-n a da. Adrodd'wyd yn gampuo ranau o'r Y ryt.hjr gan Horace IU13* Jof.t P<toi; O'liee; I>uey Jozi-os, Pen.ntjigien- te-rraee, a Joiwnc nliams, llaalw«ty Ceetaejt". Peegethodd Mr Wilhaans i gynhsiLiied da j n odia!r lii%-yr.

LLYSFAEN. CYF SRFOD LI.ENYDDOL BETHEL. Dyma restr enwau'r cystadleuwyr buddugoi yng nchyfaifod cy.^tadleuol y Meihodistiaid. a gyiihaliv/\ d yng nghapei Bethel yr wythnos ddi- vveddaf, dan lywyddiacth Mr Henry Lloyd, Gwyn ur I dy, Llanelian:—PtJwarawd, "Eirahurst," 1..11 Thomas Wiliianis a'i gyfeiliion, Penmaen Rhos: unawd i oncthod dun 16, "Merch y Melinydel," Lilian Thomas, Penmaen Rhos; t.ri pheniiill, Y r Eisteddfod Gcncdlaethotl yng Ng'.olwyn Bay," Mr Robert Williams (Ap Lienor or Llwjni), Liysfaen; cystadkueth canu ton a.r yr oiwg gyn- ta.t, Howel Jones, Hwylfa Ddafydd darllen darn heb atalnodau, D ;vid Jcnc;" Bodryfedd; arait'i ddifyfyr, John Jones, Glesfryn: adrodd i rd dros 21, John Rowli.nds, Mclin lJolwen cto, i rai dan 14, Eti;r.abcth Evens, Ervv Llewelyn, yn fbend, tie E. J. \Jones, Plas Llewelyn, yn ail ytgnfeniiu Saim 53, Emma Davies, GiJom. Yr arwcinydd oedd Mr Richard Hughes, Brvniaa Cochion, a'r beirniaid y rhai a ganlyn :—-Cerdd oriaeth, Mr Hugh Hughes, Penmaen; adrodd- iadau ac amrywiaeth, Mri, J. R. Evans, lied yeliain, a Tlios. Williams, Greenhiil; ysgriferuiu. Mr D. R. Davies-Roberta; awen, Parch W. E. Jonds (Penliyn), Colwyn. Mr John lloboics, I'rynher, oedd dd y cyfarfod, a Mr D. R Davies-Roberts a weithredai fel trysorydd. Cacd eh tra sjlwedelol. Beirniadaeth Penliyn. Beirniadaeth y pjnhiilion j'r Eisteddfod Gen t'i-ol yng Ngiielwyi; Bay. Wedi i brif wy", awenyddiaeih Cymru ddyÎüJ mor agos, buaswn yn disgwyi j lu o feirdd gaei eu eyrJhyrfu Igaiiu iddi, ond dau yr unig sydd wedi ufuddhau i gymheilion yr awen, sci "ldwal" ac "Un Oedd Yno Ddydd lau." Disgwyliem i'r ymgeiswyr edrych ar yr wy] drwy lygad y bardd, ac yr oedd liawer o beihau swynol i fardd i'w gwe'eel ynddi ond yn an £ fodus drwy lygad yr hanesydd a'r oofnodydd yr edrych- asant. Amcanodd "Jdwal" gofnodi yn f'yx y prif ddigwyddiadau, heb roddi fawr o gvfie i'r awen eu gwo a'u prydferthu. Boddlona "I'n Ocdd Yno Ddydd lau" ar gymeryd gohvg gyff- redinol ar yr wy! y diwrnod y bu vno. Y mae yn fwy Hithrig ei ddawn a hoyw ei symudiad iiag "Idwal," ac felly beth yn fwy awenyddol: ac oherwjdd hynny i "Un Oedd Yno Ddydd lau" y dyfarnwn y wobr.Penli yn.

Yr oedd cyfartalead y marwclaethr.u yn Llocgr a Chymru yn y flwyddyn 1875 yn 21.6 y 1000: yn 1908, yr oedd wcdi ei dynnu i lawr, i 14.7 y 1000. Y mae Rhanbarth Gogledd Cymru o Undeb Cencdlaethol y Ceidwadwyr wedi ponodi Mr W. Lloyd1 Griffith, Caernarfon, yn ysgrifennydd, fei olynydd i'r Mil-vriad Iladclijle, yr -kWn sydd wedi yum^illduok -1>.

-A r FRED. ROBERTS & CO. House Furnishers and Removers GET OUR ESTIMATE FOIf Yeur Removal, Renovating Suites, Blinds, AC, L'phelsterieg- (joods, AND KEIDIN^ up by us. TERMS :—CASH OR EASY PAYMENT* PEN-Y BRYN OLD COLWYN. C O TK L. UNEQUALLED FOR QUALITY and PKICE. lowland <& GOot WYNN5TAY CHAMBERS, COLWYN BAY. lELtriiOXK J2T Hon SAMUEL BONO & SONS, J iL et, buiiaers and Contractors, SHOP & OFFICE FITTERS, AND General Repairers oi Property, GRtEMHOUSE MiDULKTOIS ViLLA, Belgrave Road, Colwyn Bay. ESTIMATES FREE -r ( Mr. G. W. CHARNLEV, D.B.O.A. (by Exam.), Founder and Head of the Firm of CIIARNLEY & SONS, having Branches as Birmingnam, | Leicester, Peterborough, j Bedford, Liecoh*, f He Grimsby, is now in attendance daily, and may b1) consulted personalty at 17, PENRHYX ROAD, COLWYN BAY. ADVICE FREE. HOUKS—10 to 12-jo 2-30 tu 5-30. NYednesdayi, 25290P 10 to 12-50, Darlington's Handbook: *'Nothing could be WFCFCED fcr."—BRITISH WEEKLV. *'FAR TUPERKR-CR oiiiriary DAILY CJIKOWJCLE. Visiters is UiKteR (anil Recants) shsstM ess DAR LI: NGTON 'S Very «r.pV.ti illy lops tbcui iii."—Dai^y GE/.r«:e. -1"I<E TIME" LO N O. 0 Eke A briui-t hook." c u gc. -AcAcnfY. By E* C. COOK *nd £ ih ESHien RevisrJ. E. T. G00K, M.A 6/- EMYIRSeS. Tiio tcit ii«Rui>ook le Lcc&ffi <vet issued." -LfVEPOOL D/ILY FesT Ulus. Mrps & plins, gy- 100 Ilius. Maps & Tlans. 5 WORTH S'ALfcS DEVCiW and CC^wVfAM M li!uttrations. 6 M-m 2 6 NORTH DEVON & NORTH CORNWALL. 50 SHufftntioen. e Mept, 2 6 SOUTH DEVON & SOUTH CORNWALL 1/ THE HOTELS OF THE WORLD. A KznSbaok to ti Hcti. t"ro"ut tii« World. v ii-liors *0 Edj^burt1'1, <avgow. t\.lthh t(" C-astU.uu Hail* insrs St. Leon^icis, Uortinug, Ei.cttr, Torquav Exn\outh, Sidmyutb, TeigTiaior'ih. Dawiith, Tivmojl^, DgllDoHtb, Dartmoor, Exruoor. Falciouth, The LizarJ, P<?nzai5ce, Land s End, Scilly St. ivos, Ncw^uav, Tiuta^ei, Clovcliy^ Kiracombe, Lynlcu, Minehrad, BUelord, VV^i? Valley, 'Severe V&Ilfy, BAth.Weuoo-super-Marc, WaJvcrn, Hcrcfnid, Worcester, Cioutcstcr, CljsUcnhim, Uaadrmdcid, Bfela, Brecon, Kass» VAlu-y, BAth.Weuoo-super-Marc, WaJvcrn, Hcrcfnid, Worcester, Cioutcstcr, CljsUcnhim, Uaadrmdcid, Bcla, Brecon, T:*it«rn, Atcryitwiih, TC.WVJ. Barrootith. Eolgelley, hcirlecn, Criccieth, rwllheli^ Lbndudno, Pbyl, Conway, Coiwyn t Bav, Pc-am«i-.i4ii»iav-7 Li^iifairfechan, Saueor, Carnarvon, Deddgt- iert, bnowdon, Trcfriw, Be'-t .rss yNcrvictu Y«r- rnoutb, Lowcstrvit, Norfolk liic c*f Wight, anJ Channel Baplington's Handbooks ;r-v frcas Darlingior. & Co., Liangolkn. L'sbEoHsb -Dariifijton & CO. London Sknpkts's. 'aï¡ r':i r.e' '(crt Brefi\:ct: r- The R*ilivay i^XscUers. =-=.=- BOOK FOR LADIES. By DR. Ai.i~i:tUN. rilllIS ia the Jjesi Book c\ cr wrii.ea lor ladies. í Over copies iiuve been eold. 11 liudreds have written lum, iayiaig it the tLt-y wanred, but couil find before. It •«l;s a wonisn ai! about i«crse;f, and in plain, and oroper tcims. Sent post free ai envelope for Is 2d, by Dr. AiMnson, 172 ilccin, 4, Spanisb- j-.iaoe, Maach<iber-sQuare, 1 Ci-don, W. II |I| III' <1 IPII II llll II II IBIIMII Mill III lift DJLKYSZ YJKOfS ;.s not a PoUis, but D25TR0TS & 11%^ i 8 Hi-ranees to Hiauan Z>ocscittc S- ether 3 [ SiujU 2/. Three Tiibee, S/ Post rrniij- S | SAWYSZ VSRUSj. F-ttf.. Eo: lZ2 g Street, t^ocdon, cii<l of t»U OKr: PERFECT MELtICINE.. W Fer Indif:ettioil. Ansrmia, Liver Corrp!a:nt, V | p JOHNSON'S CriiNESE PILI5. t I I, I; per box, are the best. For Blood Poison, I t Inflantratieii, Varicose Veirs. Erysipelai, Bad m » Legs, JOHNSON'S XX OILS, 11}. 2 3, is a M cu'c. AdTtfcfree. EFFICIENT BILLPOSTIMG. PARTIES desirous of having Bills posted on ALL the MOST IMPORTANT Advertisement HOAB-DISOS in th. District of Rhyl, Prestatyn, Meliden, Dyserth, Rhudd- lan, and St. Asaph, should send their Orders to BEECH BROS., The BHYL and DISTRICT BILLPOSTERS, Advertising and Bill posting Contractors. Proprietress: MRS F. BEECH, to -whoxn ail Communications ehould be Addreesed. M.' Vv KF.T.LY. Bead 3. Kl^MiuL-gT., EHXi.