Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
15 articles on this Page
.-----.NODIADAU.
NODIADAU. CYINITIIADLE, rD YTt ATIlrAWON. í r. 'n agJiyrJaadledd Undeb OeTK5>il<"firf5jo3i yr awon, a pynaaliwyct yr wythnos hon, zaab- w-^ pcrulerf y n ia<l au yn gaiw sylw Bwrdid at y cynydd beichua yn y trethi llcol r angen am roddion ychwanegol o'r Drysorfa .rn.her<xl-roJ er sicrhau cfFeithioirwydidl addysgol Yn yr yegoJion eifenol. Hefyd, peudcrfymvyd u-d er ceisio sicrhau llys apel er emdd- Ti,- J9.d abhrawcn pan y troir liwy o'u swyddi mown d mgb-vfilawn. Datganwyid he-fyd fara no} B-a ddylaii unrhyw ddosbaa-th mewn yngth mvry n>a dcugain o ieucnctyd. Pendar- ,5^ cynal y gvnhad'Iedd' y flwyddVn nevai yn ^•^JBtwyth. ^•^JBtwyth. t>T • • # » "•LAID ANNIBYNOL LLAFUR. g>an Blaid Annibynol Llafur liitiliaju gyn- yr wytimes hon, y yn fan ^•arlod. Myneg-wyd vmlyniad y b'aiid wrfh yr /^yador o hawl pob dyn i waitih, ao yrrtrwym- •7^ gynjiadledid i gefnogi ail-didlygiad i mewn r Seneù Fesur y Di-waith. Mabm-ylg-&chvyd j^^rfyniad o blaidi rhoddi'r freinteb i'il" ddau ryw yn ddiwahan, yn ngbydiag i bob umigoJyn Pan ddaw "i'w oed." Fe'u oeir rhyw ddSdd. *» • • PA^D YR AMAETHWYR. ff ^aweTb'la oaJon yr amaet-hwyr gyda hin mor afriol i drin y ddaoar. Er gvr]~pe<l y g>ania.f yfedd yw dykmwad ha-td a gwynt y dvddiau yfryd hyn. Daeth Mawrth "i mewn fel Hew," .8() yn 01 pob argoel aiff "allan fel oen." Calet- dymor y pedivar-carnol yw Mawrth ac Eibriil, nid gTviijv giadael y wedd yn apgTir haner ar dywydd mor ffafriol. Yr oedd y r ar ol ar lawer fferm eleni am y rfoeswm a ^^yd, o ba herwydd gwerilifawrooaoh yw oelJJau tog y wybren yn awr. Na anghofier y ib, "Cynbai ei og cyrutaf ei gryman." • • # • BARNWR AM GARCHAR. !Iõ.a.e'r carcliar fel y mao'n oael ei gario yn gienym yn awr fel meddion amdcBffynol Symdeithag yn cael sylw dyni-on gorou'r wlad. wg yw fod y rh syd-d yn gwybod fwyaf am lJIo yn erbyn y gyfundrefn, ao yn tysfcio'n fod yn fethiant bolloL Dywod yr Ar- ^^ydd Farnvvr Kennedy:—"Y carehariad, na-d yw yn diwygioi, o angenirbeid'rwydul yn ymdrechion y oarch aror i ymUTIQ a rheng- Oed-d Y gweithwyr el y gadawodd hwynt, nid 3"4 unig gyda'r ystaen anocheladwy ax ei gym- ftiad, ond yn riiy ami gwna. y troseddvvr yn ^@hym-wya i otfal a ph.wye bywyd masnadhol. r oedd nrwy na 72 y oarrfc o garrcharorion cl y flwyddyil ddiwedidai yn petrthyn i'r S'^oHiwr cyffredin, ao yr oedd y galki o ogni Dal,haoi yn oael ed lecihaoi yn lie ei grrfhau gan drinja-etlh gawsant tra yn y caroahr." r»r. • • • « ^efydd NEWYDD. fairut bynag ddywedir am grefydkl newydd, StQae gwix angen am grefydd effeithiol, pa. byn-ag ed gelwir. Nid yw em crefydd yr awth" yn g-wneucl hyn. Mae ynddi ryw- yn ddiffygiol. Feallai mai y grefydd sydd ar y byd yw crefydd yn gwneud yr hyn y "a- yr hen grefydd wedi bod yn broffesu Vtftd, Vekf "CAT yy Argbvydd dy Dduw a'th 7^- &aloo, a'tih gyrnydtog fel ti dy hirn." Mae yn hen broffes, ond pan ei rhoitr mewn ithrediad bydd 'hyny yn newydd. Mae I hed y modd yr ymddyga pobl at eu gilydd peri i ddyn ddymuno gweled orefydd new- Tmai i ddynion anrhydeddn eni gilydid yn gwell. 1U ^AN-DDALJADAU. rhai fFeitlhiau lied chwithig i'r amlwg yn )1- ystadegau diweddaf gaed gan Fw.rdd Am- aeth. Ymwneir ynddymt a man-ddaliad- I neu dyddjr.od <ian haner oan aocr. Dis- »u ai PQ,W^> y dangosid cynydd mawr yn eu ond hynod fycihan yw'r cynydd wedi'r oil' •lrD ond 754 yn Lloeg-r a 81 yn Nghymru; tra Yegotland a'r lwerddon y mae lJeflnad o 194. Olld YT byn sy'n notledig yw fod nifer y man-ddal- .^au wedi lleihau bron hyd 2000 yn ystodly pedair y y^edd diweddaf. Pan elwir i gof yr oil a J^edwyd ac a wnaed yn mhkid man-ddai- tOfj u dan y ddeddf newydd rhyfodd yw gweled cymaint llaa ohonynt yn y deyrnas. Y yw fod cwestiwn y man-ddaliadau, ex's thwart,er canrif bellach, er wedi ei godi lawer i'r 0^ynt- heb gael weiithio aJJam yn Hwyddianus I LLed ryfedd yw oanfod oddiwrtih yr hefyd fod Eai o 23,313 erw dan drin- yn Mhrydain Uynedd na'r flwyddyn cyn.t, jjpy^aint a wneir i ddwyn adfywiad i amaetli- j.v yn gyffredinol. Esbonir hyn mewn gan dwf y trefi, ond profir hefyd mai ych- tk,5 ^11'eir i yru'r aradr drwy dtiroedd g-wyflt a ■^ddi iddynt wyneb newydd. O])I GWERTH BYWOLIAETHAU. yioeddwyd yn ddiweddar adrod&ad blyn- y Dirprwywyr Eglwyeig. Ynddo rhodd- ^nes y oynlliun a fabwysiadwyd flynyddiaii'n amcan o godi g worth bywoSiaetlhau a sicrhau i glarigwyr gyflogmi gwell, :YB oeid Duawa o wyr ymroddgar yn Uiafurio kill b ETydnabyddiaeth annheilwng iawn. Erbyn |j.}, y mae'r cynJkm wedi ei sylweddoli i raddaai j i ddisgwyiiad'an pawb. Amlygwyd y ddoebhimob a gofal fel yr eetynwyd y gyn- th i luaws heblaw y rhai a fwriadwyd ar y ftt-Si i fanteisio ami. Cyn pen nemawr fis- bydd pob cleirigwr yn Lloegr ofala am bob- ° dcrbyn o leiaf 200p y fl^vydidyn. yw hyn yn swm cyfwertih a'r gwaith a r^^nir, ond y mae yn brawf o'r teimJad y 1 y cleirigwr da dderbyn cydnabydd iae>th a'i 1J.og-a. i fyw uwch adfyd, canys mawr a myn- .yw'r galwadau ar y rhai a weinyddtant fel "^aid plwyfol. ^^CHYMYNION IECHYD. br- Alexander Bryoo, yn ei lyfr newydd ar ^dfau Bywyd ao Iochyd," bia y deg j^T^ymyn. Seiliwyd hwy a a- wybod'aeth y&ol ddofn a phrofiad maith ao amrywiol. 4. Tri phryd da o fwyd yn y dydd. 2. Tri pheint o ddwfr g'!lan yn y dydd. G"waith rheolaidd ao wyth awr o gwsg. Byw ddydd a nos yn yr awyr agored. Ymarfeiiadan corphorol. • Bad don dyddiol. • Gochel ymddillachx yn ctrwm nao ysgaifn. Bwyta yn ysgafn—dim ysmygiu, oadw y j. ffroenau yn lan. Cymediroldeb a rheoleidd-dra gyd'a phob- in peth. Meithrin sirioldeb meddwl) tymor d<.Ita., a gobaitih.
I wygio Ty yr Arglwyddi. f…
I wygio Ty yr Arglwyddi. f t{ Nhy y Cyffredin, ddydd Tvlawrth, daeth y Prif Weinidog, a'i gynygion n 01 dlwJgio Ty yr Arglwyddi. Nid o meinciau ax lawr y Ty yn anarferol *ftUv °nd yr oedd Oriel y Pendefigion Yr oedd Tywysog Cymra hefyd yn ac ymgomiai yn achlysurol a Mr 1t tolaw Eeid, yr hwn a eisteddai wrth ei yn Oriel yr Urddasolion Dyeithr. YT Cyfrin Gynglior yno yn ei gyfangorph, ^V»ti n eulaw y Prif Weinidog eisteddai e 7 Trysorlys a'r Ysgrii'enydd Car- e ilygi d Mr Âsqui tJJ. fod y Ty yn ym- j Jfn bwyllgor i ystyried perthynas dau dyia-Q yn nghyda'r pwnc o am ba hyd au fod mewn awdurdod; Mesnr J Gyfraith mewn perthynas ag tjtolia^au Se^eddol. ac i sicrhaii ar adeg 5^ ca^i Gyffredinol fod yr holl etlioliadau ar yr xin dydd, ac i amcan- JiiairJ ,cysylltiedig a hyny. Dywedodd fod YQby 1 All Dy'r Senedd fod yn gymiharol ni?6W? gyd^i sail yn un gwerin- tyniaKj etifeddiaethol. Amcan y pender- (mesxirau araanol) ag yr oedd sicrhau r^iddiffyniad i hen • Amcan y cvnygion °ec^ cwtcgi hAwliaai Tj yx Ax- I
[No title]
I RHEDEGFEYDD ETHOLIADOL LLAN|…
RHEDEGFEYDD ETHOLIADOL LLAN- DUDNO. NEWYDDIADURON Y DYFODOL. WeJ, Syna'r Pasg wodi myned heilbio un- waith yn rhagw, a gobeithio eich bod i gyd wedi mwynhau eioli "hot cross buns." Fe allai'ch eicrhau ohi fod Maxi a fi wOOi. 'Toes dim dioni o ormod o wy lia, 'y mobol i. Yr ydym yn dueddol i wneud camgymcr- iadau ar ol bwyta gormod, boed y bwytadwy bethau "hot cross buns" neu rywbeth arall. Dyma i chi engraifft o .gajngymeriad yn Llan- dudmo yn ystod y Pasc aeth heibio bellach. Yr "wythnos ddiweddaf rhoddiais gynghor di- niwed i Facr Eglwysbach a Mjaar Tywyn, pan ddigwyddont fethu cytuno ar y nifer o wningod a ddaliant, i dynu eu 11 un (y cwn- ingod, wrth gwrs, ac aid y iaaerod), a diangos y darlun ar "bioscope" Mistar Sam Hughes, yn Llandudno, er mwyn i'r bobol benderfynu y cwestiwn. Cymerasant y cynghar yn gar- edig ddigon, ond fe wnaeth Thywun neu gil- ydd gajngymetrdad mawr wrth ymdrechu rhoddi y cynllun awgrymwyd mewn gweith- rediad. 'Roedd Neuadd y Bioscope yn or- lawn nos Sadwrn. Yr oodd yno Iren bobol a rJiai ieuainc, gwyr a gwragedd, brodyr a chwiorydd (yn nghyda ohwioxydd rhywrai eraill), yr oil wedi d'od yn nghyd i setlo cwestiwn y cwningod, y mhobol i! Er mwyn cacl pob chwarcu teg, an fort odd Maer Tywyn am ei dad-yn-nghyfrait,h i'w gynortlivyo i gyfrif y cwningod pan ymddangosent sa y "bioscope." Ond ow! ar ol hir ymaros, beth ddylie chi ymddangosodd ar y "bioscope?" Nage, nid darlun o'r cwningod, ond da.rlun lhardd o Faccr Tywyn ei hu-n-h,b gymaint ag un wn in gen fach wrth ei ochr. Felly, chwi welwch fod Thywun wedi gwn-eud teamgymer- iad mawr. Grobedthio, yn te, na fydd Maear Eglwysl ..ch ddim yn jelws am fod Macr Tywyn wedi oael yr anrhyd-edd oedd yn pea*- thyn i'r cwningod. RHEDEGFA ETHOLIADOL LLAN- DUDNO. Wei, trown yn awr a edrych pa faint o effaith gafodd yr "hot cross buns" ar redgg- feydd etholiadol Llandudno. Chwi goflwc-h i mi ddweyd yr wythnos ddiweddaf, y byddaa artrryw o'r ceffylau yn sicr o eyrthio allan o'r ras wrth neidio y clawdd poryglns a elwir yn "Dynu yn all, neu "Withdrawal." Wei, I chi, cyrhaeddasant y clawdd yma. i gyd. 0 Ranlxarth y Mynydd, "Brethyn" oedd y cyn- taf i eyrtliio, a darfu i'r "Bedyddiwr" ffolo eiwt. Fe acth "Gwilym" drosodd gystal a 'run ncidiwT yn Shou Conwy dydd Lhm. Wed'yn, 'toedd ond y "Morthwyl" a'r "En- cyclopaedia" yn aros, ac mi fu y ddau yma am amser maith yn methu yn glir a chroesi Llwyhr y Myncod; ond, toe i chi, dyna'r "Morthwyl" yn carlamu i ffwrdd, ac yn gad- ael yr "Encyclopaedia," druan, wedi eyrthio ohono yn mol y clawdd "Withdrawal;" a chan n.ad oedd ond y "Morthwyl" a "Gwil- ym" wedi eu gadael yn maes yr ymrysonfa, fe benderfynoddd Mistar Conolly (y barnwr) i ranu y wobr. Yn y Rhanbarth Ganolog, fe ddaeth y tri oeffyl i fyny at y clawdd, ond methodd "Mikado" neidio mewn pryd, ac i lawr a fo, tna. yr aeth y ddau a.ral1 drosodd yn glir, a^rhanwyd y wobr rhwng "Ysgotyn" a RASIO CYFLYM YN NGKRAIG-Y-DON. Yn Rhanbarth Craig-y-don mae petJIa' gryn dipyn yn wahanol, acios mae v trd oeffyl wedi neidio y "Clawdd Tyn yn*ol," ac yn dal i redeg. Mae "Ap Barddas" yn dal ar y blaen, ac yn rttedeg yn gyflym iawn y dydd- iau hyn. Wir, 'twe gen i ronyTi o aoniheu- adh nad y fo fydd y cynta' o ddigon dvdd Sadwrn. Am y ddau araill, "Adamant Du" a "Masnachwr," mae'n anmhosibl pen- derfynu pa un o'r ddau ddaw i mewn yn ail. Os oes rhywboth mewn gwaed Cymreig, a phrofiad mewn Tthedeg yr "Adamant Du" ddyla.' cnill; ond o'r ochr araJl, mae'n rhaid cofio fod gan "Masnachwr" well trainer yn Mistar Wileion, a mac hyny yn llawer iawn o beth nrewn ras fel hon, yn dydi 0, y mOiobol i? Nid oes 'run o'r ddau wedi aciliub y blaen eto: ochr-yn-oclix ydynt hyd yn hyn, ac 08 do nhw i mewn yn gyfartaJ "does dewin a wyr beth 'neiff Mistar Conolly, aclios tydi y rheola ddim yn oaniatau iddo ranu vr ail wobr os bydd oeffyl arall wedi en ill v gyntaf' WeI, gan fod yn rhaid i mi brophwydo, a •a chan 'y mod i wedi pwj-so a mesur pob- peth, rwyf brai>dd yn mcddwl y daw'r f<Ad- amant Du" i mewn rhyw ychydig bach, bach o flaen y Masnachwr;" ond bydd pQb m^id- rolyn jTi methu weithia, a synwTi ddim clywed fy mod ana wedi methu y tro hwn, a/chos mae hi yn sicr o fod yn ras galed iawn, y filltir ddwwthal, wy<Ldoch; ond mentraf eu gosod fel hyn — 1. "Ap B&rddas." 2. "Adamant Du." 3. Masn ach wr. RAS Y GWARCHEIDWAID. Sylwn yn nesaf ar redoegIeydd y Gwarcheidy^aid yn Llandudno. Mao yna bedwar oeffyl yn rhedeg yn y ras yma, ao wHe ea henwau, yn nghyda g-air badh am yr oil. Llwynfryn. Oeffyl rTefnycktiol iawtr, ac wedi etilll Ikwer gwaith o'r b!aen. YcJiydig flyuyddoedd yn ol enillodd wobr o g-adaJr yn Nghonwy 1 Pan ddaeth allan gyntaj rhedaa o mn yr enw "lorAverth," ond yn bur fuan mewidiodd ei enw i "Llwynfryn," ac o dan yr enw jTna yr enillodd ei rasus mawr. MI-e o ar y blaon yn bre^nol, ac os Uwydda i gadw o flaen y "Manwr" hyd ddiwodd y ras mae o bron yu sior o ddod i mewn yn gyrutM 0'1' pedwar. Monwr.'Dyma, burian, hen redwr ag 'roeddwn 1 wedi disgwyl ei weled yn ras y Cynghar «leni, ontT hwyrach fod ed bcrchenog vn moddwl fod un ras yn ddigon ar un waith.. Air hyn o bryd tydi o ddim yn ymcJdaingoH yn nib-]] iawn ar ol "Llwynfryn." a rhwng y ddau yma 'rwy'n disgwy] gweled y gystodleuaeth am y w0br gj-ntaf. "Encyclonatxlia."—Mae hwn yn hoff iawn o rodeg mewn rasus r>Mioli.w!ol. Wedi colli o hono ei ffordd yn ras y Council ar Lwybyr y Mynixui, wdp, fe Yirl awr yn cymoryd rha.n yn y rcdegfa yma. llae o yn hen rodwr. "Harriet."—Un ncwydd spon i mi yd-i hon, a'r peryg' ydii ci bod hi yn rhy newydd i'r ras, ond hwyr- ach y cawrn ein siomi yn hyn. 'Rydw i yn disgwyl gwoled "Llwyníryn" a "Monwr" yn cystadlu am y lie eynbaf, ac moo'n debyg aiai rhwng "Harriot" a'r "Kncyclopaedia" y bydd hi am y lie olaf. ADEG HYFRYD I'R NEWYDDIADURON. Mae bron yT W] dystdom yn y Ddirprwyaetii ar Ysgariad sydd yn awr yn eistedd yn Llimdain o blaid cadw ai'Jan hanesion gwoithrediadau Llys Ysgariad o'r newyddiaduron ax y tir fod "Darlien y fath hajiesion yn sicr o effedthio yn niweidiol ar bobl ieuainc." 'Tydw i ddim yn honol gytuno a hyn 'Y marn i ydi 'Tasa pob dyn sydd yn awyddus am ysgariad yn oor- Hoo ychydig o'r achosion fydd yn cael eu trin yn y llysoedd, mi faaa yn barod i g-ngi ei hun cyn myned i Lya Ysgariad. Pa un hI J' L: ;i-n hyny, m-ae yn ym- ddangoB yn debyg fel P(' hrai i ddyfod i'r newyddiaduron. Ni fydd r., Mt gyhoeddi achos- ion o'r fath rhag llygru o :it ein pobl ifanc. 'Does dim "rhaid" all hyn o bryd, ran hyny, ac me'r pa-pura Cymraeg (a pha-pura. Cymru on 'mn hyny) wedi bod yn esiampl a cyn batrwm rhagorol yn hyn o beth yn y gorphenol i'n cyfoesolion gyhoeddir yr ochr arall i G-lawdd Off a. Fe fyddwn yn clywed yn ami am drengholydd yn deyd ar ol cwest na ddylid cyboeddi banes bunan- iaddiad, rhag afn i rai pobol endll 'neyd yr un peth a'r trancedig &g y byddis newydd fod yn edrych i mewn i hanes ci farw. A chyda 907wg or ladron, mi tasn cyhoeddi hanes im gweathredradan erchyll lnry sicr o vra ein bechgyn ifino i frwyd o bechod. Mae cyhoeddi hanes riiedegfeyckJ yn arwain i dwyll a botio, a hanesion am gicio y be) droed i wsgedd. Dyna i chi philosophi Die Jones, a chrwwch "c4i oil arm, 'rwan. A mwy I Mae nilw wedi gwneyd allan fod cyhoeddi hairaes cth0hadbu yn tynu sylw dynion oddiwrth eu gwaiiti. 'Wir, mi 'rydw i yn rhagweled y bydd em newyddiadnron yn y dyfotktl yn cael en Hanw g-an-gan beth, deydwoh? Hwyrach y cawn bre- geth 'rwan ac yn y man ar bechodau bach, megys chwareu truant a deyd amwiredd. BUG-IL MAES DU. Mi glywois y dydd o'r blaen fod gan fy hen ffrind Edwin WillaaK droa gant a haner o wyn bach yn y Maes Du. Da iawn, 'wir, gyfeill. 'Dwn i am 'run ffarmwr na bugail ddaw i fyny hefo oh'i am ddeall a magu defaid. Hnwdd y gollwoh ganu "Myfl yw bugail Hafod y Cwm" (neu'r Maes Du ran hyny), a mi ry-dw i yn aicr eich bod ch'i lawn mor ddedwy-dd a hwnw. Greeyn fod Owmni y Relwe mor hir yn adeilodu station ym Maes Du. A deyd yn ddiataw baoh. Ed- win, 'rydw i wedi clywed mai pont ma'n nhw yn myn'd i mi i 0!1'! yn Maes Du, ao y bydd yn rhaid i ol1'j aroe am dipyn cyn y oewch arsaf reilffardd. 'Dwn i ddim an bwy zm,e'r bai am hyn, acbos mi 'roeddwn i a Ma-ri yn edrych yn mlaen at gaeJ dwad hefio'r tren cymtaf i Maes Du i weled yr wyn. Ond hrwynaeh y daw tro ar fyd o ddal i gredu. Buan y delo, eboi DIC JONES.
Nedion o Olip y (lop.
Nedion o Olip y (lop. (Gan "Wil y Gweithiwr"), TREFLAWNTD. Dydd Gwener y Grogiitlh mjcxld Wesieyaid y I-le hwn gwrdd te a ohyn^herdd ftryncd bablog- aid-d. Yr enbilwyr uruawd i blant ydbeM Mj D. A. Lloyd, Ffynùngroew, a Mies Cheney, Treftawnyd; unawdi i feircibed, Misa Hannah Griffilii, Ffynoiig-rcew; unawd i feibion, Mr R. O. Williams, FfynOlroew. Efe hefydi ydoedd y cyaitaf ar her-unawd, a dorbyniodd ganmol- iaeth uchel gan y boimiad, Mab i Trebor Mon ydyw y gwr ieuarac addawol hwn. Y beirniad cerddorol ydoedd Mr Wan. Ctgvh^ Gwrecsam, a g-wnaoth ei waitlh i fcddlorcrwjxid. Yr arwein- ydd ydbedd Mr J. Roberts, Gwaenysgcr. GALLTMELYD. Dydd Gwener y Grog-litlx a'r Sabbath dilra- 01 oynha-liodd WeaSeyaid y He fewn eu cyfarfod p-gethu blynyddol, pryd y gwnsanaetihwyd gan y Patch Hugth Hughes ac eraill. Tua deng mlynedd yn ol bydkiai Dawer o son yn yr ar- dal-oedd hyn am Hugh Hughes; ac er ei fed beJJaoh wedi hewiddi-o, cfto parha i ddal i fyny ei bablogTWydSd yn em myeg; a dyirrumdiad) p-awb iddio ydyw, prychra-wnddydtl hyfryd. GRONANT. Cyf arfod pregc-tzau y WeeLeyatid ydoedd oyroh- fan llawer y Pasg hwn fel arferoi; a deallaf i bawb fwynhau ffrwyth y weinadogaetihw CARTREF ODDICARTREF. Yr wyf yn 0060 clywed hen WiI" peciwar ugain mlwydd ced yn adrodd mai im raoswaiUi yn ystod ei fywyd y oysgodd allian o olwg mwg ei eamneu. Hefyd olywaia na odttefid i :clh.a.i oedd yn moddianu tre-fdadiaeth. yn Ngiryinru roddi eu pEmalJ i lawr i gysyu tiaailaii i'w therfyniau o dan y perygl o gad ei hamckhifadu 0 honi. We4 y mae lie i ofni po Qawsai y cbdefod hono ei ohario yn mlaen y dydiliav. yn mai ychydig fuasai nifer y rliai gadawsant øu trefdadaeth. Waeth gan y Saeeon i pa. le yr elont; y macmt yn hoilol hapua wrth wnetithur eu oartref oddi- cartenef, fol y prawf rhiIf y dyeatbriaidi a ddaøth eto i'n mysar gTvyliaai Paag y flwyddyn Sxm. YSGWYD EI GYNFFON. Dywed rhywun fod g-anddo gi o'r enw "Rinks," a phob amser y bydd podau wrth fodd "Binks" y bydd yn yBgwydl ei gyxuffon mewn boddhad. GaEwn dybio fod yn y Senedd y dydtdiau hyn lawer yr un fath ag eff; wefwcsli ohvri- pan y eonir am yspubo Ty yr ArgJwyddi ymasth fel y bydd y Bimkiaid yn ysgwyd eu cynffonau mewn baJchdecr; ond pan y somir am ei welia bydd ant yn dangos eu dunedd mewn digllonedd. Y drwg ydyw mai y wliad sydd yn gorfod dyoddef oherwydd yr holl ysgwydiadaru i gyd; ond daw pothau i'r pen ym fuan. CEFNOGAETH I WTI, Y GWEITIirWR. Fel hyn yr ysg.rifeJiodd boneddwr oihen waed- oVacth Oymreig ataf yr wythnos hon:—"I read your weekly notes from dip y Gop with much imfceireist." Felly fe welir nad yw hckll fonedd- igion Cymru yn efigeotkiso darllem Cymraeg. Felly dylai hyny fod yn gaJondlid i Die J ernes a minau. ac i'r Adiran Gymreig y "Pioneer."
LLANELIAN.
LLANELIAN. CYFARFOD CYSTADLEUOL. Nid yn ami y coir cyfarfod cysbadleuol, Ben- ydtliaeth a chan gwell nag a gafwyd ya ngliapel y Bedyddwyr, nos Feroher„ 23ain, ac ystyried mai ardal hol-ol wkvdig ydyw. Mewn, oysy11t- iad ag Eglwys y Narrt y cyn-hidliid ef, ond er mwyn hwylusdod rhoddodkl y BedyIawyr yn garedig ia\vn fent-liyg eu. hadidaldy. Pr adna- byddms Mr Etom Owen, Colwyn Bay, ydoedd i gymeryd y gadair; ond methodd1 ddyfod, a gwraaeth y Paroh Lewis Williams Oohvynt, y "dtoublo durty" o lywyddu ac arwain, a hyny yn ddehouig a diboen. RJioddodd Mr W. G. Jones a Mr Rowland Jones focldlonrwydd cyif- redinol yn eu gwaith yn beimiadiu, y not 11 y gerddoriaeth a'r Ml yr adroddiadau, etc. Teg he-fyd ydyw dweyd fod yr ysgrifenydd, Mr Dd. Ev^res, wedi bod yn ddiSvyd ac ymroddgar gyd- a'r gwaith oedd ganddio yntau. A ganlyn ytdynt onwau y buddugwyr ar y gwaihanol <fetyrxaju Tsraetlhiawdl, "Byr nod- weddion y deuddeg- apostolMr Elia-s Roberts, Pennraeihno. EngJyn i'r Gwir Anrhydefldos D. Iioyd George: Mr George Dan-jefe, Meifod, Llainelian. Adroddiadl i rai dian 14: 1, Maggie Ow-cn, Fron, Colwyii Bay; cyfartal aii orcn, A. J. Giarref. a Goodwin: Jones, y ddau o Lyefaen. Llawyf-rrrif i feibion, SaJm 23: Phillip Owen, Fron, Colwyn Bay. Uniawd i rai dan 21 etd: Misa M. J. Williams, Colwyn Bay. Unawd so- prano: Daviid Joneg), Oolwyn. Unawd bari- tone: Rhanwyd y wobr rfiwng Mr Edward Parry, Bettwrs, a. Llewelyn Davies, Colwyn. Deaawd: Mor Edward Parry, BefetwR, a Mr T. Vaugh'an, Abergele. P-edw-arav.-d: Mr David Thomas a'i bart;, Llysfaen. Challenge solo: Mias Shiele, CWhvyn. Ar ol tairu y diolchiadau arferol i bawb gy- merodd ran i ddwyn y cyf arfod i derfynviad mor l'wyddi:a:nw,\ oanwyd -art y gynuKet'dfe, yn oael ei harwaini gain Miae Sliie'e, "Hen wlod fy nhadau," felly terfvnodd un o'r cyfarfodydd gorou crvnibaliwvd yn yr ardal. Yn wir, darfu i'r arweiinydd Jdlweyd ei fod o'r braidd yn amheu a geir gwejl carm yn yr Eisteddfcd Gen- edLaetihol. Un pet-h arall nias gallaf ei adafel alLan heb wneud sylw o hono ydyw y ffaith mai bedhg-yn ieuainc capel y Nant roddiaeant y pi-if wobrwyon. —Gohobydd.
PENMACHNO AIR CWM.
PENMACHNO AIR CWM. Cynhlliliwyd cyfarfod preg-ethu gan y M-ethod- istiaid yma fel arfesr, y &ul a Liun y Paeg, y rhai canlynol ym preit^ethn: Pufrhn. J. J. Ro- berts, Porthmadog; W. Wynn Davies, Bangor; a R. H. Wat kins, Bmicnig. Oyhhaiiiwyd gwasanaethau y.n St. Tyddud bob nos yr wyth- nos ddiweddaf, a thrwy dydd Gwener, y Riheithor yn pregethu. Am dtieg o'r glooh boreu Gwener cafwyd cyfarfod j'r plant yn Eglwyay Cwm ucliod, acam 2 a 7 o'r gloch gwasanaie^h a pliiregoth gan Mr J. Williamg, dailllmwr iileyg. Da gweled heal esiampl fendigedig yr Eglwys. or y dydd pwysig hwn yn dal i gacd ei roddi. Yn ystod yr wyit gweddiau ar Ddu w ar ran bob gradd o ddynion yn J'ji eglwys sanefcaidd. SAIBYR WYL.Nawn Iau rheddwyd heibio gweithio yn Rihiwbacih cbros wyliau y Groglitli a'r Pagg. "DIM YSGOL." MsVr ysg'ohon. dyddiol "wedi tori" am wythnos. ETIIOLIAD. — Me+lhwj'd osgoi ctliolia-d yn nglyn a dtewis gwarahieidAv^idL Y mae dhweah ymgerisydd am dair sedd. Yr hen aeiodau yd- ynt: Mri Evan W. Roberfs, Joihn 1 J. Morria, ao Edward Roberts; a'r aeltdau rneAvyddion, Mri Jolm Ricliarcfe, T. R- Jonesi a Hugh Hngihes. Cymer y pleidieisio le ddydd Sadwrn nesai. DAMWEINIAU— Rhywfodd, tra'n diiyn ei orchwyl, aeth dam o "oenient" i lygad Mr Joihii Richards. Graianfryn. Aeth yntau i Lerpwl at foddyg noiiMdluol, a bu raid iddo dynu y iitygad ymait;h.Tra,. dilyn ei oreihwyl fed saca- maein yn Rhiwfadhno, syrtihiodd careg enfawr ar diroed Mr Ridha-rd Vaughan Williams. Rhcs Cpah. gan ei anafu'n d-oefc. GAIR YN EI BR.YD.—"Nidi dyn pawb sydd mewn gwisg dyn yn heodydd Maohno y nos- wei-tihiau hyn," ebai gohebydd—a byjgybhia gy- hoeddi'r cnwau 03 ddgwydd hyn eto. Weil, na foed adhlysur iddo.
[No title]
Cymhuliwyd Eisteddfod fawreddcrg yn Ngwr- ccsa.m, y Groglith, ac yn hon cadeiriwyd, nid y bardd boiddugol y tiro hwn, ond arweinydd y cor Hwyddianus. Cor New Brighton ddvfarin- wyd yn oreu am ddatg-anu "Great God of "Won- ders" (J. H. Roberts), a'r arweinydd gadeir- iwvd ydoedd Mr Robert. Davies. Cafodd Jdhn Griffith, Bwcite, mwnwr yn Nglo- j feydd y Mynydicl, Bwclet ei ladd, boreu ddydd Lkrn trwy gwympiaa naofwd. Nid ned-d y dtýù anffodus ond newydd ddechrou grwetMrio pan ddig- wyddocDd y ddamwtan; ao yr oedld1 wrthi yn tyiwa I ifliao o'r rsanifwd i iawr, j
0 Bell ac Agos.
0 Bell ac Agos. Oymerodd digwyddiad trist le drlydd Lhm rhwng Pont Peoo.r]a,g a Oamrah's Quay. Ym- ddeng-ys i Flossie, merch ddeuddeng nlvydd oed Mr Jenkins, Wellington-street, Shotton, foddd tra yn clrwaxeu gyda chwoh. Cynhaila.odd Esgob IJanel wy ed waeanajerbh ocmr ffiimrio biynyddiol yn Eg'lwys BlwyfoJ y Sanies Faiiir yn Fflrint foreu Mawrtib, pain y bedyxid- i-wyd dhwedh-a-deugiain—64 ofoonynt o dtref Fflint (32 o feibifcxn a 32 o feirdhed), a daw o btwyf yr Wyddjgrug. Bwriada y Cyn-Arlywydd Roosevelt ym- weled a'r wlad hon tua chanol mis Mai. Ni fydd ei arhosiad yn un maith. Bwriada hwylio o Southampton am Efrog Newydd ar y 10fed o Fehefin. Rhoddlodd y DywysogeB Aiexander o Teok enedigaetlh i fab yn Claremont. Esher, forou Mawrtib. Mae'r fcum a'r pieaityn yn d'yfod yn mikten yn TtbagoroL, Difrodwyvl gwertlh odkleoitm 15,000p gan dan dorodd aikun yn adeSadlaw Lawson a'i Gwmnj, ma&niadhwyT papyr, Bhtckfiiaure-roadj Lhipdain. foreu Mawrtix. Cymerodd dwy farwolaetii ryfetM le yn Wigan nos Lun y Pa$g-—dau ddyn yn dwyn yr etnwaiu Wailxam Hail a John Brown wedi eu taro yn wakd ar faro y bel droed wrth wydio y chwarou ao yn marw mewn can]-ynitd-y naill mewn ychydig fynudiau a'r Hall yn nihen yoliydig^ otraau. Cynhaiiwyd cyfarfodydd o Gynghraar Glowyr Do Cymru a Ohyngrair MwnAvyr Prydain Fawir yn Llundain foreu Mawrth yn nglyn a'r anghyd- welediad gilofaol yn No Cymru. Yr ydys wedi bod yn oeisiio dyfod i dctealltwriaeth a ohymod er's droa wythnos beilladh 810 er mor anhebyg yr edrydhai ar un adtog, mae argoelion am dertyn- iad ihcddyCliol i'r ajnighydwefeddad ax hyn o bryd. YT wyOmos ddjweddiaif ymyrockl Bwrdd Masnacih ao hysbysir yn awr ed bod yn debygtol y bydd temfyn bodShaol i'r ymrafaal o hyn i bem y pytfaefnos. Gorwedd Canon Drew, RJieitlhar Peaiarlag, yn ddifrifol waol yn y rihedthordy a'r teby^oirwydd yw y bydd yn rfiaadl iddo fyned o dan drinaaetli law-foddtyigod. Cymerwyd y canon hynawB yn woe! yn eydyn nog Lun, a bu raid gwysio i>r. Paul, Lerpwl, a Dr. Taylor, Oaerfleom. Yr oedld wedi myned dxwy waeanaethaAi'r Pasg- yn yr EgtwyB. edrjTohai yn foorffciith iach hyd yr bwyxr nos Lun, Wrth gymharu y Chineaid a'r Japeuniaid a'u gilydd, dywedodd boneddwr oedd wedi bod yn ymweied ;Ú gwledydd hyny yn ddiweddar fod y Japaniaid yn llawer mwy gwareiddiedig, ac fel prawf o hyny dy- wedodd byddad i rywun adtael ei bwrs ar ei ol mewn gwesty yn Japan, y cymerai pawb y drafferth fwyaf i ddod o hyd i'r perchenog, a'j ddychwelyd iddo; tra yn China, ped clai rhywun yn ol an ei bwrs yn mhen y pum' munyd wedi ei adael, na ad-defai neb y gwydd- ai ddim am dano, a byddai yn anmhosibl ei giael yn ol. Dywedodd boneddwr ffraeth oedd yn gwrando yr ymddiddan, ei fod ef yn meddwl fod hyny yn profl mai y Chineaid oedd ar y blaen mewn gwareiddiad. Mae y pwyllgor sydd wedi bod yn gwneyd ymclrwil- iad i'r caner yn oirbain yr afiechyd i bryder: "Nerth meddyliol, yn lie ymledn allan, yn troi i mewn, a'r oanor yn arddangosiad aniajiydriol o hono. A diau fod Huaws o aflechydon eraill yn cael eu hachosi yn gyff- efyb." Trefna Mr a Mrs Herbert Gladstone i adael y wlad hon am Ddeheudir Affrica yn fuon bellach, He y bydd iddo ymgynjeryd a'i ddyledswyddan fel Llywod- raethwr Cyfrredinol. Bydd i Mise Dorothy Drew, o Benarlag, fyned yno gynto hwy. M-ab hynaf y di- weddar wladwe-inydd enwog Mr W. E. Gladstone yw y llywodraethwr newydd, ac adnabyddix ef bellach rei Visoount Gladstone. Mereh ieuengaf y diweddar Syr Richard Paget yw ei briod, Viscount Dorothy Glad- stone, ac mae yn briod er's 1891. Nos Sabboth, yn oi drigfod yn y Brif- ddmas, bu farw Mr Owen Owen, Y.H., pen- aeth ffirm adnabyddus y Mri Owen Owen, Cyf., Lerpwl. Yr oedd gan yr ym-adawedig drigfod yn Mhenmaenmawr hefyd, ac yr oedd yn ymwelydd mynycl1 a. Chwareul-e Golff Ban- gor, ac efe oedd cadeirydd Clwb Golff Pen- maenmawr. Yr ocdd Mr Owen Owen yn u.stus heddweli dros sir Ga-ernarfon. Oddeu- tu dwy a thriugain oed ydoedd, a gedy weddw a phedwar o Kant i alara ei golli. PENODIAD I GURAD 0 GAERNARFON. Ddydid Gwenar ymedy y Parch Hugh Jones, M.A., yr hwn sydd wcdi bod yn gurad yn Nghaernarfon y tair bl-,ynedd a haner diweddaf, M yr India. Mac wedi ei benodi yn gaplan y Llywodraeth yn Madras. CYMDEITII A3 FEDDYGOL GOGLEDD CYMRU. Cynhaiiwyd cyfarfod o gangen Gogledd Cym- ru o'r Gymdoiihias Feddygol Bryxleinig yn NgfhaeritanfoTL, ddydd Mawriih. Llywyddwyd gan Dr. H. Grey Edwards, Bamgor, a darllen- wyd papurau ar bynciau meddygol gan Dr. Mills Roberta, Llamber's; Dr. Jones-Roberts, PenvgToes; J. Howell Evans, Lkmdtain, ac era ill. DIWEDD TRIST BACHGEN. Ddiy-dd Llun lJo^gcdd WilHe Jonee, plentyii ehwe' blwydd cod Mr Rogers Jonos, fferyllydd, ] Jan dud no Junction. Ymdidcngys i'r bachgen godi gvda'r wa^anaetliyddcs yn y boreu, ac iddo, pan odawyd ef yn unig, fyned i chwareu gyda'r tan. Cymrrodd^ ei wisg dan, e. bu farw IOOiwn oanlyniad i losgi, Y BLATD LAFUR ANNIBYNOL. Dygodd Plaid Llafur Annibynol ei chynad- ledd i dcrfyn ddydd Mawrth. Amddiffynodd Mr Riley waith y Cynghor yn nglyn a Bwrdcis- daxfi Montrose. Dywedodd rand cedd ond 94 0 aefodau o Blaid Arnibynol Llafur yn yr e.thol- aeth, ac nid oedci ganddynt fawr o gronfa; a'r adeg hjono nid oedd trys,orfa Seneddol y CVng- hor Gwekiyddiiadol ond lOOp, ao yr oedd gan- ddynt i frwydro dwy-ar-bymihcg o etholaethau gyda hyny. Y FONEDDIGES OEDRANUS A'R CANGHELLYDD. Anfonoidd1 Mrs Margaret Evans, Ty Newydd, GyffyJ.liog, hen foneddigos 83 mlwydd oed, ddar- lun ohoni ei hun i Mr Lloyd George, yn ng-hvda phar o hosana.il oedd hi WDch ei weu oi hun. Iknbyniodcl hitfeau lythyr Cymraeg oddiwrth vsgrifenydd Mr G-oorgc-Mr J. dioioli yn galonog iddi am y rhoddicn. ESIAMPL DDA. Pan wnaed Mr R. C. Anwy1 yn ynad hedd- woh dros sir Feirionydd, gwrthodiai eisteddi ar y faino n-es y merirai sia.rad Cymwieg. Dadleuai n-a byddai yn alluog i weinyddo cyfiawnder i'r Cymro un-ieitliog. Rstedda yn awr yn rheol- aidd, oblegid siarada yr iaith fel un o'r bro- dorion.
Silyq yn Amddifyn ei Hun.
Silyq yn Amddifyn ei Hun. Mewn atebiad i feirniadaeth lem deijiaid a gwamheidwai:d •Untteb Ffesfcdniog, ytsgrifena y Parch Silyn Roberts fel a ganlyn i amddiffyn ei hiifn :— "Y peth a gondemrawn i oedd gwaith v gwarcjheidwsid yn cymysgu'r dIa.¡- drwg blith dmliiith yn y Wercws gynny.>g. CeJwydd noeth yw dwoyd i mi alw holl drigolicn. Llys Edhyfed yn feddwon, Undroii', a phuteiniaid. Fy mhwynt oedd mai peth armynol "xld lhisgo hen wyr a hen wxagodd paixshus i ddiweddu cu hocg yn nghymde.it has y cyfryw gymeriadau, a thrwy hyny eu oostbi am cdim ond bad yn d'lawd. Oss nad ces yn y Penihyn gymeriadau felly, pahaan y cymcrw-yd pwre yr hen wrajg cdlcfi ami cyn rynted ag y cyThaeddodd y ty? Dywod Mr D. Jones fod yr hen wraig hon wedi bod yn a.eJod o'm heglwy-s am bedair biyneddi, ao nad yrmvel- et3 a hi un-wth yn ystocf y cyfn-od hwnw. Os yw hyn yn wir, ni ddylwn fed yn enw o wein- idog- eglwys byth. Peth atgos iawni genyf yw cyfeirio at hyn, ond am v gwn lod rbywrai yn barod i gredu unrhyw bet.h am danaf rWd i mi ddweyd gair i aniddd/Tyn fy hun. Apeliaf yn hvderua at fy mghymvdogion ar y pen hwn, yn wiir gadawiaf fy hun yn eu dwyi&w. Yni unig dywedflf hyn. Yn ystod y ]>edair 'hlyne<ld uohod bu farw pitod yr hen wraag, a ohyma.rrt oedd ein paroh fel eglwys tuagato fol y pender fyn- •asom na chai ei gladdu fel tk>ttyn ar gost y pi wyf. Yr eglwys a brynodd arch a boda iddo, ac y mae yn y bedd Jc eito i w bnod pan y ded ei dydd hiit'haii. Cefa;Ïg mu'r fraint o ardhebuV arch a dewis lle'r bedd. Yn wir, yr oodd cyf- aill gtrali a miaraau wedi archobu yr aroh ar ein cytfrifolkie'b ein hmna-in cyn i'r egl-vrys gael ystyriieid y oweet.iwn." Ed-rydd Mr Roberts xidb weJcd Cadeirydd y G w :iroh eidwaid, so iddo yretaw addeif nad oedd y -asg wedi cofncdi ei eirian yn gyl"wir. Ni cthyfeArfodd at hoil dymihor JrWcini Mr Robents, ond yn utrig t am byr cyn i'r ben mi,g fy-lia, i
OODWM 0 DDAU CAN' TROEDFEDD.
OODWM 0 DDAU CAN' TROEDFEDD. Foreiu Lbun y Pasg cymecodd damwain erohyU ac angeiuol ar-all Ie ar un o'n mynydd oedd, Mr Leonard Salt, aeJodl o ffirm y bragwyr o Burton- on-Trent, yn oael rn kudd wrtA geisio esgvn rhan o'r Llifwedd. Ymddfeng'ys fod Mr Salt vn arwain pedwa.r o ddtringwyr gerfvdd rihaff 'a'i fod o olwij ed gyfoilljon pan y ciywsant ef yn gwaodda. Foment yn ddiwetddferatsh ^nw.'Kjint of yn dtegyn heibio iddy-nt. a tnorodd y ri-alf. Ord bai am hyn, fciua-.ai'r tri araJi wedi cru lladd. Disgynodd Mr SaJt ddyf ndor o ddau cam' troedfedd a tha-rawodd ei ben yn y graig- dldwy. neu dair .-M,JJL Parihiaodd ei gytedilhon gyda'r corpii hyd1 yr Ihwy-r, pan y symudwyd ef i'r Royal Hotel, Ca.pcl OurLg, Be y bu yn aros- ]3u Mr Salt yn ymwelydd cyeon a Chapel Cllm,- am gyfnott o ugain mlynedd, ao yar oedd yn odring- wr medrus.
Gwyl a Gwaith y Garddwyr.…
Gwyl a Gwaith y Garddwyr. Ar wahan ilw chysegiredBgrwydd a'r ffaith yr ystynr hi yn wyl sancteaddiaf y flwyddyn, y mue r Pasg ym gyfle godidog i'r rhaa a yan- hvfrydant mewn natur ac a garant yr ardd a'r berdan. Eleni oaed gwyl ddymuinoi i ymbleser- wyr a meibioti llafusr, ac wrth dram wy gwriid ilruoed-d o weithwyr yn profi mwynder drwy drm yr ardd. Ffyna hen gool y bydd i'r hyn a bleniir ar Wyl y Grog lwyddo yai arbenig o dda, ao y oeir fFrwyth t»ro;thx>g i goroni y Dafur. Bob blwyddlytn en* dechreTi'r gtanrif breaenol mwy o bobl yn barhams yn awyddus i dreulio eu hamdden ym eu gorddi, a lluaws yn ym roddi'n gyfangwbl i'r gwaith buddiol hwnw. Nid dibwys y fftaith y oeir mwy o 1200 acr o dir dan ffrwytliau yn 1910 nag a. gecd yn 1908. Dyddorol a pirwysig yw gwybod y dysgir Jfci o blant yr yggoliom sut i arddio, ac yr egyr cyloh- oedd o ddefmydctioldob iddynt fol y cyfryw AT 01 gado'r ysgdL Mewn rhai sdroedd dysgir I plant yn y golf gywrain o iimpio oaaighaia y na31 goeden a.r goedten arall, a chcir mwy o bosibl yn liaiuno y rnousy4dd ym giroedd Bedford a Cambridge nag a fu o bosibl erioed o'r .blaen. Oddiwrth ystadegau a gyhoeddwyd yn ddiwedd- I ar yrnddtengys y bydd man-dyddymwyr yn LftoegT yn rhifo can' mil cyn y terfyna'r flwyddyn hon, a cheer eu bod yn amflhaiu yn y lleoedd hyny ILe oeir tir goludog a chyfaddas at gynyrohu ffrwythau. Araf iawn y daw ffenm- wyr Cymru i werthfawrogi y fantais o roddi y sylw dyiadiwy i'r perEainoedd a'u gesrdkii. "Dryoh o dtistweh" yw llawer He ddyl'asui fod yn baradwysaidd ei vvedd, a hyny o dddltyg gofal a llafur. Hael yw Natur i bawb a'i clioledd, ao megis doethineb gellir cynihwym ati y gøi-r- iau "Dyrclcafa di hi, hitliaiu a'th ddyrchafa di." Ceir arddangxasfeydd a chymdfeithasau garddwr- a yn ceisio enyn mwy o d-dyddordeb yn y wedd hon ar fywyd gwledig, a da fydd- ai gwoled rhagor o bentrefwyr yn teimlo hudol- iaeth y gwaith a'r budd a ddeEiiai o hono. Clacd profion amlwg- yn ystod y Pasg fod y wlllld yn fyw i bwysigrwydd y diwydrant hynaf a feddwn; ac yr cedd pob dyn a weithiai yn ei ardd neu a biar ai datws yn ei I-roea yn rSioddi diatganiad ymarferol i'r ffaith hon.
Y Darfodedigaeth.
Y Darfodedigaeth. Os ydym yn myned i atal rhwysg y daxfod- odigaotii, neu ynte cd yru allan o'r cyfan9odd- iadt rhaid i ni wneud i fl'v.-rdd a'r ihyn sydd yn dueddol i'w achosi. Yn gyntaf, cyflwr y pres wyl feydd: y tir yn lleidiog, y 6ylfeini a'r parwydydd yn Haiti beth bynag a atalio gylchrediad rlIydd yr awyr, a digon'Sdd o oleuni hiiail; hefyd, beth bynag fyddo yn rhwystro i'r ty gael ei awyru yn dda, pa un ai o hcrwydd y duil yr adefiadwyd y ty, neu ynte o herwydd an- wybodaeth ei breswylwj-r. Mao ar rai gymaint o ofn awyr bur fel y gwnant bob ymdredh. all ant i'w chaii allan. Yn aiU, ainodau gwasanaeth gweithwyr mewn gweithfeydd Ilychlyd. Y mae gwaith llychlyd mowai yatafelloedd cauedrg yn gwneud y gweithiwi yn bUT- agored i "tubercle bacillus." M,a.e'r gweithwyr dur a chvMill yn Sheffield, a chwaxolwvT Gogledd Cymru, yn hynod o agoTx^d i'r daHodc<iigacth, ajn eu bod yn anadlu i'r ysgvfaint ronynau sydd yn cnynu, yn gwanbau, ac yn Heih.au y gallu ain- dd-iffynod. Hefyd, IDaA" gweithio mewn gweithdai eauedig o unrhyw fath fel pe yn parotoi yr ysgvfaint i dderbyn yr hadau. Yn drydedd, oeir tueddiadan etiieddo! mewn rhai pobl at yr afiwhyd; hefyd, oeir rhai gydag ysgyfaint wedi gwanhau drwy ymoeodiadau blaeaiorol o "pneumonia," "bron- chitis," anwyd niynych; yn mhellach., y mae cyflwr ysgyiaint y meddwyn a'r eawd sydd wanaidd obl^id diffyg maeth priodol, yn dueddol iddo. Ma y peth an hyn oJJ yn llei- han y gallu i wrthweithio yr afiechyd, a gwnant y jKrson yn aberth rbwydd i "tuber- culosis. FfOTdd arall drwy ba un y lledaenar "tuber- culosis" (elfenauV darfcdedJgaeth) yw trwy gyfrwng llaetih. Fel y mynt^gwyd ei^oes, y maoe gwartheg yn agored iawn i tuber- fMosis," a-c mewn sefyllfa miillduoJ ar yr afiechyd, deuir (J hyd i elfenau yr afiechyd yn y llaeth. Hyn sydd yn cyfrif am y m'wyafrif o achosion o ddarfodtdigaet-h yn mysg plant, gan itiai llaeth ydyw prif ymborth tymor pleai- tyndod. Ffaitvh o ddyddordeb ac o gryn bwys yw yr un fod nifeir y marwolaethau o'r darfod- edigaeth yn mldith rhai wedi tyfu i fyny wedi Meihau yn ddirfawr mewn canlyniad i well I 'h tai a gwell deddfan dfichyd, tra y mae nifer y marwolaetiiaa o'r darfodediga>:th yn mliiith plant yn uwch nag yr arferai fod. Yn ddi- weddar yr ydym wedi sylwcddoli yn llawtx y pcrj'gl o'r cyfeiriad hwn, am hyny yr I ydym yn deckreu cymeryd niesurau i ddiogaln y lilaeth. Mae cyfartaJedd mawir iawn o wartheg gedro wedi en hamharu gan elfenan'r darfodedigaeth. Yn walianol i'r hyn ddis- gwyliem, y mae mwy o'r elfenau hy-n yn I ngwartheg y wlad nag yn n.ewartdieg y dre(f„ Mewn llaeth o'r wlad y mie y peTygl mwyaJ. G-ellir priodoli hyn i axolygiaeth fanylach y fasnach laeth yn v dref. Nid oes anLhenavlh nad yw (yiirrh-) s'ir a Chynghoran Dosbaitib wedi bod yn hpiod lae gyda'r gwaith o I weinyddu. Cyfarwvddiadau y Llywodraeth yn nglyna beaidai a llacthdai. Drwg genyf ¡ ychwanegu at feiohiau yr aanaethwyr; ond liyn a ddwedaf—rhaid i m gael llaeth nur, ao nie gellir ei gael bob i ffermwyT fabwys- iadu cynlluniau diwcddar at lanhan en beu- dai, ac hefyd yn nglyn a'ti llaethdai.—(Dr. D. Llewelyn Williams, yn y "Gremnen,")
SWYN EIN MYNYDDOEDD.
SWYN EIN MYNYDDOEDD. DIWEDD TRIST DEXJDDYN Lfiawer ywr daenwomia-u a gymeraeaiot lu 1ft irghyffinaaiu'r Glydler Fach yn ystod yr ydhymg flvnydidoedd dawoddar, ao mae genym yn awr y gVwdhwyl pruddaiidd o gToniclo un araJL GetEr ychwamegn, er mwyn yr anighyfarwyxM, mad gear LByn Oigwen ao ychydig uv/chlaw Betheeda y ma.e'r fan a uodwyd. YrnddlemigyB oddiwrth y manytHon gafwyd ya y trenghoiiad a gymbali-wyd yn Ysbytv Mon ac Arfom, Bangor, nos Sadwrn, gan Mr D. Griffith Daviea, Dirprwy Drcngiho^yOd Gogledd-barth Sir Gaernarforb fod swyddbg o'r Trysorlys o'r enw Mr Ghariee DonnM Robertson wedi cyfarfod a damwain a dirodd yn angeuol iddo wrth geisio daingo riban borygilus o'r mynyoid a nodwyd. Syrthaodd ddyfnder o ddlaig troedifedd ar buguin. Yr oedd wedi syruiao yn y fath le fol y bu ei gyfeaUion am bedair awr cyn llwyddo i gyrhaedd ato. Ynia aod ag ef at y tad agosaf, gor Llyn Ogwen. Aed i Fangor gyda dhor modur i gyrchu Dr. Grey Edwards, a daerth yntau yn fuan i'r lie. Y- ciudwyd y tranoedhg i Yebytty Bangor, ac anfonwyd am ei gyfeilildcm. Bu Mr Robertson farw nios Wenor yn Yebytty Bangor.
Advertising
FOR MAN AND WOMAN. Mrs King, Porn well-road, Wickftjrd, quom! Duty compeila me to tell all who suffex that your palla oicred mo altar years of paTin." Mr W. F. Warren, 36, Molboairne^rrad, I Tilbury Docks. Eesex, writes:—"I can assuro yoou the first box I took did m more good than all tiho modiciine I have had from nry club doctor for six weeks." IIOLDROYD'hi PILLS are a positive cure for Rackwdm, Lum- bago, Rheumatism, Dropsy. Bngh.t'a Waud, I Kidney Draeases, Gout. etc. Is li&, cd ail CheraiKts; poet free 12 stamps.—HOLD- ROYD'S MEDICAL HALL, Qkokleataa. 1 I I I Sib I I I JBBwSk. I I low Mj IT TBrand. It is the star of the polishing world for it shines at all times and for all people. Makes Copper like -1 Gold-A Tin tike Sitver-Paint like New. WONTT WASH B CLOTHES { a MNIABM BRoom a c ILMX S M 'S U STA I N!Ii G 6-IS4- 1 C A- -L L 'PHONE 119, HANLEY. MODERN SHOP FRONTS ALTERATIONS AND INTERIOR FITTINGS, GEORGE ELLIS, Shop Fitter, HANLEY, STAFFS. COKL. UNEQUALLED FOR QUALITY and PRICE. Rowland & Co., WYNNSTAY CHAMBERS, COLWYN BAY. TKLKPHOKK 92T 11071 PLANTS 1501 VARIETIES for your GARDEN. I DROP A P.O. FOR LIST NOW m qo A Karly Evesham, Red, Melns a' Cocoanut, Savoys, Sprouts, Cur- leys, SENT FIIEK, II- per 100 7d. per 50, TO YOUR DOOlt. Customer says; Of the 100 Cabbage Plants we had from you in March, we cut every head in May." UNEQUALLED FOR HARDINESS. WaliFlowers |»f V. GGOLD, Strong ft Bushy J sa per, dozen. Nurseries, Prestatyn Henry J. Roberts, THE SHOP, LLANGERNIEW, ABERGELE, IS STILL THE AGENT FOR THE DISTRICT OF THE UNITED ALCALI COMPANY'S MANURES. SUPERPHOSPHATE OF LIME, BASIC SUPERPHOSPHATES and BONE MANURES a speciality. PRICKS QUOTED. Delivcred-ABERGELE & COLWYN STATIONS ALSO, TALYCAFN AND LLANRWST STATIONS. ALWAYS A STOCK AT THE SHOP YARD, LLANGERNIEW. SSSr PERFECT RIEDfCSNET^S^ W Fot Indigestion, Anxmia, Liver Complaint, f Biliousness, JOHNSON'S CHINESE PILLS, 1 I Iflf per box, are the best. For Blood Poiscn, | 1 Inflammation, Varicose Veins, Erysipelas, Bad A ■k Legs, JOHNSON'S XX OILS, l/U, 2/3, is a M IBtv^scre core. Advice free. JOHNSON Bros-v^B JOHN L. HUNT, PHARMACEUTICAL CHEMIST AND OPTICIAN, # CONWAY ROAn. COLWYN BAY. DEPOT FOR PHOTOGRAPHIC REQUISITES. DARK ROOM FOR USE OF AMATEURS. SIGHT TESTING DAILY BY APPOINTMENT. AGENT FOR HENRY LAWRENCE'S CELEBRATED SPECTACLES 0 EYEGLASSES Nickel Plated, Gold Filled, and Gold Frames. r Mr. G. We CHARNLEY, D.B.O.A. (by Exam.), Founder and Head of the Firm of CHARNLEY & SONS, having Branches K Birmingham, I Leicester, Peterborough, Bedford, Lincoln, & Grimsby, is now in attendance daily, and may consulted personally at 17, PENRHYN ROAD, COLWYN BAY. ADVICE FREE. HOURS—10 to 12-30 2-30 to 5-30. Wednesday# 25290P 10 to 12-30. SAMUEL BOND & SONS, Joluei-s, Builders and Contractors, SHOP & OFFICE FITTERS, AND General Repairers ot Property, GREENHOUSE MAKEU, MIDDLETON VILLA, I Belgrave Road, Colwyn Bay. ESTIMATES FREE |HRS3BBBS3aBSHBHiSSaD9BaBBKMHHiBmBmB3na|k I U not a PoUGn.fcutDBSTBOTS HATS & MICE 1 1 HUIUER Doraestic A other Antmftls,&<*• H | I aingiJ «/. T^ree TtMi, 5/ Free Uo-z— ■ 1 VSRUS, Lid.. Box ■ S li, Street, LoBdcm. HLC., ml of all OturoHta.