Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
11 articles on this Page
0. --YR EGLWYS A SOSIALAETH.
0. YR EGLWYS A SOSIALAETH. ANERCHIAD GAN Y PARCH D. ADAMS, B.A., LERPWL. Bu y Parch. D. Adams, B.A.. Lerpwl, yn traddodi anerchiad o dan nawdd Cyngor yr Eglwysi Rhyddion yn Nghaernarfon y noson o'r blaen, ar y testyn "Yr Eglwys a Sosialaeth." Llywyddwyd gan y Parch O. Madog Ro- berts, yr hwn. yn ystod ychydig sylwadau, a ddywedodd y dylai yr eglwysi ddeall ar- wyddion yr amserau. Y cwestiwn mawr oedd pa un ai v byd oedd i arwain yr eg- lwys, ynte yr eglwys oedd i arwain y byd. Desgrifiai y symudiad Sosialaidd fel llifeir- iant mawr yn dod tros y byd, ond credai ei fod wedi dod i aros. Yr oedd yn bwysig i'r eglwysi dnoi cwjrs y llifeiriant i'r cyfeSrad priodol. h Cyfeiriodd ,Mr Adams at y miliynau pobl dlawd oedd yn cael cymorth plwyfol. a'l miloedd plant oedd yn gorfod myned allan i weithio i enill ychydig gyflog i helpu i gynal eu teulu. Yr oedd llawer o weithwyr gonest yn methu enill digon o gyflog i gadw newyn oddiwrth eu drysau ac yr oedd fferm- wyr bychain yn gorfod dioddef llawer a thalu rheiiti mawr, tra yr oedd y meistr tir yn byw yn ei balas hardd gerllaw. Con- demniai hefyd y gyfundrefn o or-weithio am gyflogau isel. Clywid pobl, meddai, yn ym- ffrostio yn y cynydd mewn masnach addysg a chrefydd, ond yr oedd yn amheus a oedd cynydd yn nghysuron y bobl. Priodolid safle pethau yn y wlad hon i wahanol achosion, a .Chynygid llawer o feddyginiaethau gan y gwahanol 'bleidiau cymdeithasol. Holid beth cedd meddyginiaeth Cristionogaetli ar gyfer yr anhwyldeb yma. Condemniai crefydd Crist ddynion oedd yn gosod casglu cyfoeth yn brif amcan bywyd. Rhoddid cyfoeth i ddyn fel math o ymddiriedaeth. Cael medd- iant o gyfiawnder Duw oedd y peth a ddysg- id gan Qrist. Aetli y gwr parchedig yn mlaen i gyfeirio at v gwalianol gymdeithas- au Sosialaidd, a'r mesurau a fabwysiedid ganddynt i gario yn mlaen eu gwaith. Siar- adodd am y gwaith da a wneid gan Undeb Sosialaidd Cristionogol. Rhoddai bwys ar i'r eglwysi sylweddoli yr angen i wella am- gylchiadau dyniori. Ceisid achub enaid dyn heb ystyried fod yn rhaid hefyd geisio y cylchfyd yr oedd y dyn yn byw ynddo. Yr oedd angen galw sylw y cyfoethogion at eu cyfrifoldeb yn gysta! a phregethu i'r werin bobl. Credai ef gallai yr Eglwys Grist- ionogol wneyd llawer i ladd rhagfarn a drwgdeimlad rhwng y cyfoethog a'r tlawd. Yr oedd yn bwysig i'r eglwys chwilio am y moddion goreu i wella amgylchiadau dynion, a phe gwneid hyny, clywid llai o son am ragfarn.
Y PLA MILWROL. -
Y PLA MILWROL. Yn ddiau, y mater pwysiccaf sydd ger- bron y Senedd a'r wlad yn bresenol ydyw treuliau y Fyddin a"r Llynges. Mae yr el- fen filwrol a swyddogol yn y Morlys am orfodi y Llywodraeth i gynhyddu y Llyng- es trwy adeiladu chwech o longau rhyfel maw^rion, cyffelyb i'r "Drqadnough|(t." Mae y mater hwn wedi ac yn achosi pry- der mawr i'r Weinyddiaeth-mae rhai o'r aelodau dros ac ereill yn erbyn chwyddo y Llynges yn afresymol, ac felly orthrymu y wlad. Os ydyw treuliau y Llynges i gyr- haedd y swm aruthrol o x"AO,000000 y flwyddyn, nid gwiw gobeithio am welliantiau cymdeithasol o un math yn y dyfodol agos, o leiaf, Ceisir creu dychryn yn y wlad trwy wneud bwgan o'r Almaen er cynyddu y Fyddin a'r Llynges. Y mae hyn yn war- adwyddus o beth yngwyneb yr ymdrechion sydd yn cael eu gwneud gan oreugwyr y ddwy Deyrnas i hyrwyddo cyfeillgarwch. I'r diben hwn ymwelodd lliaws o wyr dylan- wadol yr Almaen a'r wlad hon y llynedd, ac aeth nifer o ddynion blaenllaw Prydain i'r Almaen gyda'r un amcan. Dyna hefyd oedd amcan ymweliad y Brenin ag Ymher- awdwr yr Almaen sicrhawyd pobloedd y ddwy Deyrnas gan benau coronog y naill a'r Hall, mai eu dymuniad oedd bod ar del- erau heddychol, a byw yn gytun ac, felly hyrwyddo dysg a gwareiddiad trwy eu gwa- hanol ymdrechion. Er hyn oil, y mae y iliai sydd dda ganddynt ryfel ar eu heithaf yn ceisio creu teimladau drwg rhwng y ddwy Deyrnas, a cheisir meithrin yr yspryd milwrol yn y wlad hon mewn modd sydd yn hollol anhzilwng o'i hanes a'i breintiau. Ar hyn sydd resynus ydyw fod Aelodau o'r Llywodraeth Ryddfrydig bresenol yn cefn- ogi hyn. Da fydd gan garedigicn heddweh gael ar ddeall fod y wlad yn dechreu agor eu llygaid i'r perygl sydd yn ei bygwth, nid o'r Almaen. ond o fewn iddi ei hun. Cy- farfy y Gymdeithas Genedlaethol RyddfrYfl- 01 yn Leamii gton dydd Gwener, a gwnaed gwrthdystiad cryf a diamwys yn erbyn y
Advertising
AN ARMY MARCHES ON ITS STOMACH This is one of the great Napoleon's pictures- que sayings. He meant that a soldier, to be effective, reliable, must be fed properly, and able to digest his rations. His remark applies to every man, woman and child in every-day life. If the organs, nerves, muscles, of your body are to work properly they must be fully nourished. And it is not merely what you eat that nourishes, but what you digest. Indigestion weakens your system, fills your blood with im- purities, and renders you liable to all manner of diseases. You grow dull, weak, and ailing, work of any kind becomes a task, and life itself a burden. Take Mother Seigel's Syrup. It restores Stomach, liver and bowels to natural activity, ensures perfect digestion, perfect nourishment, and therefore perfect health. Mr. J. S. Morton, of 233, Lymington Avenue, Lordship Lane, N., writing on June 17th, 1908, says:—"The pain I suffered after eating was unbearable, and the bilious attacks increased so much, and were so bad while they lasted, that my sight was affected, and things became blurred and I confused. 1 was advised to try Mother Seigel's Syrup, and before I had taken half of the second bottle, the pain after eating had left me. The continued use of this medicine steadily improved my health until my ailments completely left me. Indigestion is now no more to me than a painful memory," Mother Seigel's Syrup is now also prepared In Tablet form, and sold under the name of j ) Mother Seigel's Syrup Tablets. Price 2/9 per bottle. One Size only.
[No title]
J bwriad i chwyddo y Llynges. Dywedir fod Ymherodraeth yr Almaen yn prysur adeil- adu llongau rhyfel, ac mai ein dyledswydd ni ydyw cadw ar y blaeti, doed a ddelo. Ceisir genym eleni adoiladu chwe' 'long rhy- fel o fath y "Dreadnought," a'r un nifer y flwyddyn nesaf, tra y dywed pleidwyr cyn- ildeb fod wyth o'r llongau hyn yn ddigon- pedair eleni a phedair yn 1910. Wrth fab- wysiadu y cynllun olaf byddai genym 22 o'r llongau mawrion htrn erbyn diwedd 1912, tn na fyddai gan yr Almaen ond 13 ohon- ynt. a hyny heb son am y deg a thriugain o longau rhyfel eraili sydd genym y.n barod. Dadleua pleidiivr cynildeb nad ySyn wed' cael prawf fod un achos gwirioneddol dros ymgymeryd ar cynllun drutaf a dywedant n, ai eu dyledswydd ^el Rhvddfrvdwvr vdvw pleidio cynildeb. Nid ydynt am wrthod dim sydd wir anghenrheidiol; ond gofyn- ant am brawf ei bod yn ofynol i gynyddu y gost. Gwallgofrwydd hollol ydyw: cynyddu y Llynges yn ddibendraw a hyny pan fo heddwch yn teyrnasti trwy y byd yn gyf- fredinol.
--YSGOL NEWYDD BRONANT.
YSGOL NEWYDD BRONANT. [At Olygydd y "Welsh Gazette."] Syr,—Gyda eich caniatad carwn sylwi ar rai pwyntiau yn llythyr "Trethdalwr" dan y penawd uchod, gan ei fod yn cyfeirio ataf yn bersonol ac yn swyddogol, ac hefyd yn fy ngham-gyhuddo mewn perthynas i'r ad- roddiad a gyflwynwyd i Bwyllgor Addysg Tregaron. Gadawaf "pros and cons" lle- oliad yr ysgoldy newydd iddo ef a'i gymy- dogion, gan erfyn arnynt i ymarfer pob doethineb. pwyll brawdgarweh, a phob rhin- wedd daionus er fiicrhnn v mnn^Aisinri trAron wedi eu estyn iddynt, ac ewyllysgar ac sydd wedi eu estyn iddynt, rhagor nac un gymy- dogaeth arall yn y sir. Gan fod pwnc yr ymrafael gofidus wedi ei gyflwyno i'r Pwyll- gor Sirol Addysg, y mae deddfau moes a gweddeiddra yn gwahardd i mi dreiddio i'r dyfodol, pe am hyny; felly sylwaf ar y gorphenol y cyfeirir atto yn llythyr 'Treth- dalwr." Neges ie, unig neges Mr. Jenkin Lloyd a minnau yn Bronant oedd gosod o flaen y cyfarfod sefyllfa Ysgol Bronant yn ei chyssylltiad a'r Llywodraeth a'r Pwyllgor Sirol Addysg. ac a Phwyllgfor Tregaron. Yr oedd Mr. Lloyd wedi trafferthu i gasglu ffigyrau er dangos sefyllfa bresenol yr ardal yn ngwyneb ei gofynion arianol; ac hefyd yr hyn a fyddai yn y dyfodol dan faich treuliauYsgoldy Newydd, neu adgyweiriadau yr Hen Ysgol. Yr oedd y cyfarfod wedi ei alw yn trheolaJtffl, a dtwed "Trethdajwr" t^j *^j° £ ynrychiolwyr o Blaenpennal, o Lledrod, ac wrth gwrs o Bronant. Yr oedd- wn ninnau yn credu yr un fath. gan fod personau o'r lleoedd uchod wedi cymeryd rhan dda yn yr ymdriniaeth, a thrwy hyny dynodais y cyfarfod yn "representative meeltin." Oyfejiliornais, medd, Treth- dalwr"! Ond at beth mwy pwysig. Y mae copi o'r adroddiad ger fv mron, gan i Mr. Lloyd gyflwyno ei ffigyrau i mi- a beiddiaf ddweyd na fedrai dau berson ddangos swell teimladau tuag at ardal Brop--At na wnneth- om ni. Nid oedd dim mewn golws, ond lies y gymydogaeth, cydymdeimlad llawn a'l beichiau trethol, a sut i'w ysgafnhau. Ni soniwyd rthym am ymrafael y lleoliad o gwbl, ond y pwnc mawr oedd, "Pa un a fyddai oreu?" ysgoldy newydd, neu adgy- weirio yr hen. Ni raid i mi ddilyn hyn yn mhellach, gan fod y mater wedi ei bender- fynu yn eithriadol o foddhaol. Dywed 'Treth- dalwr' i mi ddweyd mai £ 41 yn flynyddol cedd ad-daliad v 'loan' bresenol a bod hyny etto yn gamarweiniol, gan ei bod yn talu £80 bob blwyddyn. Dylai "Trethdalwr" ddeall mai ad-daliad haner-blynyddol ydyw y loans,' ac felly £41 yn haner blynyddol oedd yn yr adroddiad. Hefyd, pe bae "Trethdalwr" ond meddwl am foment, de- allai ar unwaith mai sail wan iawn fyddai genym i ofyn am delerau eithriadol gan y Pwyllgor Addysg, ar draul E41 yn flynyddol. Yr oedd ein ffigyrau ni yn hollol gywir ac yn gwneyd cyfanswm o £ 82, ac nid £80 fel y dywed ef. Yn olaf edliwia "Trethdalwr" fod aelodau Pwyllgor Addysg Tregaron wedi ymddwyn yn anheilwng iawn tuag at y tri aelcd—Mri n. J. Williams, R. S. Rowland, a Hugh Herbert, trwy wrthod eu hadrodd- iad, a'r penderfyniadau basiwyd yn y Joint Committee Meeting," a gynhaliwydi yn Bronant. Carwn ddweyd wrth Treth- dalwr" fod yn rhaid cael cynvg, cyn y gellir gwrthod a gallaf ei sicrhau i bawb gael per- ffaith chwareu teg i ddatgan eu barn. "An- fri o'r mwyaf ar y personau," meddai. Ef- allai fod gonestrwydd, cydwybodolrwydd. gwasanaeth, galluoedd, a defnyddioldeb y tri person uchod yn llawn mor hysbys i'w cyd-aelodau ac ydynt i "Trethdalwr." ac vn llawn mor werthfawr yn eu golwg. Xid diffyg ymddiried. nac amheuaeth o'u gon- estrwydd hwy. barodd cyflwyno yr achos .i'r Pwyllgor Sirol: ond fel y cyfaddefa 'Treth- dalwr," yr oedd gwedd newydd wedi ei gosod gerbron oddiar pan v bu v mater yn flaenorol dan ystyriaeth Pwyllgor Tregar- on, ac hyd yn nod oddiar pan y bu dan ys- tvriaeth y Joint Committee, canys dywed ef fod un o'r Local Managers wedi pleidio y pryd hyny dros leoliad ac oedd wedi hyny yn gwrthdystio yn ei erbyn. Iawn felly, oedd cyflwyno y mater i'r Pwyllgor Sirol gan ei fod yn gydgyfrandalwr cyfartal yn yr anturiaeth. Y Oadeirydd. To the Editor of the Welsh Gazette." Sir,—Will you kindly grant me a little space in your popular paper, which I am pleased to see circulates so widely here, to reply to Trethdalwr's" letter in your last issue, anent the above subject, so far as it affects me. I agree with many things mentioned by this ratepayer, but from the general tone of his letter, any one can gather that he is a strong partizan for one very small section of the ratepayers, who apear to be putting fantais personol" first. and the children's interest very far behind. First as to my Census of Houses" submitted to the District Committee. Yearly it is part of my duty to give a list of Parishes from which children attend this school, and the population. I was also re- quested to send a Census of Houses to the District Committee. Taxpayer was unfair to me when he said this list was a list of houses from which children now" attend this school. He professes to quote from the account in the "Welsh Gazette" of the 18th inst. I refer to that and find the account accurately states:—"From which children come or have come to Bron- ant School." Chwareu teg, Trethdalwr!" That is rather different to the amusing idea you wish to convey to the ratepayers. At the last Bronant meeting, Mr. D. L. Jones said we must think of the chidren of ten years or more hence. So I did. My list does not pretend to say that children "now" come from all those houses, but I do say that children have come from them in years gone by; and surely it is not too much to expect that children will come from them again in ten or more years hence. "Treth- dalwr" is right when he says that some of the houses are wrongly placed in my list as being nearer to one site than the other. That is so as the crow flies. Many of those houses in the Ynys group are nearer to the Pantffynon site by travelling across the bogs, or using footpaths which are impass- able during part of the year. I think my list is correct when the distance is reckoned along the road which can be used all the year round. Pantffynnon, as a school site is objectionable in many ways. It is too close to the Chapel, and it is well known the Chapel authorities wish the school further away. The land is flat, wet and difficult to draijj owing to its lowness and clay subsoil. Either of the three sites near Ynys is preferable, and the one recommended by the Architect—who ought to know best-is an ideal site. It lies high, drains naturally, has a gravel subsoil and has open, pleasant surroundings. There is also a spring of good water on the ground. The question of price I leave to the ratepayers, but Trethdalwr to be fair to them, should have mentioned that the price of Pantffynnon is tl30 and the Ynys site £ 90. Among other things, it would be interesting to know how the Pant- ffynnon tender came to be sent in at all after the fixed date for sending in and opening ? Z. B. EVANS (Headmaster). Council School. Bronant, St. David's Day, 1909. [We have had to curtail this letter: and to omit letters from Chwareu teg." Gwyliedvdd." and Justicia," on the same subject, for want of space.—ED.. W.G.].
MARKETS
MARKETS MEAT. London Sat. February 27th.—Beef quiet. —Scotch long sides 4s to 4s 2d, short sides 4s 4d. to 4s 6d: English sides. 3s 9d to 4s; United States sides-Liverpool killed 3s 7d to 3s lOd. Deptford killed 3s 8d to 3s lid; American hindquarters 3s 6d. to 4s. fore- quarters 2s 6d to 2s. 8d. Mutton quiet— Scotch teg 4s to 4s 4d. wether 3s 8d to 4s, ewe 2s 6d to 2s 8d; English wether 3s 2d. to 3s. 8d. HAY AND STRAW. London Sat., Feb. 27tb.-Market quiet, though supplies were smaller. Prices were nominally unchanged. Quotations: Best clover 72s. to 78s, inferior 66s. to 70s; specially picked hay 74s, good 63s. to 70s, I inferior 50s. to 60s.. mixture and sainfoin I 67s. to 75s. and straw 24s. to 28s. per load. FISH. — Grimsby, Sat., Feb., 27th.-Poor supply from 40 vessels but good demand. Quota- tions:—Soles ls'3d to Is 4d, turbot lOd to Is :¿d, brills 8d to 9d per lb; plaice 5s, lemon soles 8s, whitings 2s 6d. whitches 5s 6d, live halibut 10s to 14s, dead 8s 6d to 10s. per stone; live ling 3s, dead 2s, live cod 2s. to 3s. 6d. dead Is 6d to 2s, live skate 5s 6d, dead 3s each; kit haddocks 16s. gibbed 20s POTATOES. London, Sat., Feb. 27th.-Heavy supplies, with trade dull and prices without particu- lar change. Quotations:—Evergoods, 50s. to 55s; British Queens, 55ft. to 65s; Up-to- Dates, 55s to 65s; and Blacklands, 40s to 50s. per ton. BUTTER, ETC. Carmarthen, Saturday.—The make of butter has slightly increased and prices flattened fully ld. per lb., quotations from Is. Old. to Is ld. per lb.; fresh lb. butter Is 3d. to Is 4d. Very few cheese on offer, demand slow-price paid 30s. to 34s. per cwt. FARMERS' CO-OPERATIVE SOCIETY. The report of the Carmarthen Farmers' Co-operative Society (Limited) for 1908 1- I'" (" rn snows a proht or ±.yo/ Ids. l^d., making with j £ 18 lis. 2d. dividend and interest from the Co-operative Wholesale Society (Limited) and zCl,956 16s. 4|d. brought forward from 1907, a credit balance of £ 2,933 2s 8d. The total sales of the year amounted to £ 40,781 I 8s. 3d. an increase of tl3,304 17s. 7d. over I 1907. The members numbered 739, an in- crease of 143. The executive committee have proposed that a bonus be given on the purchases of each member for the whole five years since the formation of the society. THE TWO MINUTE CHURN. A few reasons why you should use the Gar- butt Improved Patent Churn. By this Machine the most perfect butter (that the cream is capable of producing) can be made in a twelfth of the time usually taken. First. It is money well invested; by its use more butter -can be obtained per gallon of cream; the machine therefore pays for itself and yields profit to its owner as long as it is used. Second. Because of the enormous saving of time and labour and absolute reliability, compared to a process formerly often occupy- ing hours of hard work and very often an- I noying disappointment. J Third. The Garbutt ensures perfect I granular butter and finest grain. Fourth. The perfect butter produced by this invaluable machine always commands the highest market prices. Fifth. Butter made by this Churn keeps longer than any other. Sixth. This Churn represents the greatest advance in Dairy Appliances of modern times and no Dairy laying claim to being up-to-date in its methods or economically worked. can be considered complete without it. There are many more reasons why you should purchase this Churn. Try one in your dairy-saves time, labour and £ s. d. Particulars and prices may be obtained from Messrs. Robert Boby. Ltd., St. Andrew's Works, Bury St. Edmunds. GARDEN NOTES. March is the sowing month when per- ennial and biennial seeds of most kinds may be sown in beds of light earth. All half- hardy flowering shrubs should be protected against possible frosts. Rose trees are sometimes planted and the climbing kinds should be pruned and trained. This is a good time to transplant evergreens if the winds are not too cold. In the kitchen garden sow the principal crops of all culinary vegetables. Onions should be sown about the middle of the month. Apply guano to the asparagus beds, and make new beds if desired. Net beds to keep off birds, which may prove very destructive when the seedlings begin to show. WEATHER AND THE CROPS. (From Monday's Mark Lane Express.") The remarkably dry and cold February just traversed has only raised the total rain- fall of 1909 to a single inch. Wheat has suffered no injury, for the frosts have not been intense, and it is a plant that gains by having to send its rootlets on voyages of exploration after moisture, in which, at the present time, the subsoil is by no means lacking. But all lightly-rooted vegetation is calling out for more rain, and more genial temperature. The wheat gradient last week ranged from 35s. lOd. to 29s. 4d. per quarter. Some excellent averages ake re- ported from the home counties.
Advertising
MELOTTE CREAil SEPARATORS. OVER HJliP 300,000 IN DAILY USE. Make 250/0 more Cream Hutter of improved quality. Save time, labour, space and utensils. The Melotte fiI'3t year. ""I pays for itself the LATES 1 SUCCESS. —January 1909, Nagpur Exhibition (India) Melotte Separa- tor awarded Gold Medal. Any size Melotte ei!t,,n free trial. Name of local agent on application. I Melotte Separator Sales Co., Ltd., Bristol iwl j BE PREMREB^ H IN peace, as in war, being in I H readiness is "half the battle." I ■ PRUDENT BREEDERS always arm ■ ■ themselves with a Stock of I I DAY, SON & HEWITT'S I I LAMBING & CALVING I I REMEDIES I ■ DURING the season the value of these I ■ unique medicines is proved "up to ■ fl the liilt." They are easily adminis- H ■ tered, highly efficacious, and willkeep ■ H good for any length of time. H S WILL BUY THE ABOVE | n ft Handsome Polished Chest I II h containing among other I ""I articles the following :— | 4FASEOUS FLUID" For Paining in Lambing and Calving, prostrated Cows and Ewes, Hoven, Colic, &c. Price 20/- per doz. RED DRENCH" For Cleansing Cows and Ewes, Fevers, Chills, Red Water, Ac. Price (Cows) 13/ (Ewes) 3/6, doz. In tins 23/- each.; "CHEMICAL EXTRACT" For anointing after Parturition, Swollen Udders, and Sore Teats. Price 2/6 per bottle. Sample bottle 1/6. GASEODYNE For Heaving and Paining, quiets the nervous system. Price 3/6 per bott. 66 GURDOLIX For White or Green Skit, "Curding", and obstinate Diarrhoea or Scour in Lambs and Calves. Price 2/- per bott; Quart 7/6. Mixed ready for use. Any Article may be obtained separately. bend your orders and enquiries to- DAY, SON & HEWITT t 22, Dorset St., London, W. wr LADIES We want an opportune to convince you that 113 ILA IL rq c M.IL ]a ID I s APIOL y.<V STEEL PILLS Supersede Pennyroyal, Pil Ccchia & Bitter Apple. We wilkseud you s..mp;" iree-on i ci tipt of two stamps tor postage LESLIE MARTYN, CHEMISTS, 34, DALSTON LA.N. LONDON. A Story of Soapl V Chapter I. J The Home of Sunlight II ll f' — 1 15 q.q'{"qöt.r 1I II Clean Works ure materials j| 1 Chapter II. N. Ul Sunlight in the Home II SUNLJ coP%P | ^Rubbin^ ^o.Scru b^bjns? I 't S47 THE NAME LEVER ON SOAP IS A GUARANTEE OF PURITY AND EXCELLENCE. f ABERY STWYTH'S NEW HYDRO (WATERLOO PRIVATE HOTEL), FACING THE SEA. CENTRE OF PROMENADE. EXCELLENT CUISINE. HEATED THROUGHOUT BY PATENT RADIATORS MOST COMFORTABLE FOR INVALIDS BILLIARDS. HALL LOUNGE. LARGE RECREATION ROOM. THE SEA BATHS Which are opea to non-residents, include Hot, Cold, Shower, Needle, Soray, Douche. Plunge, Sit SEA WATER FRESH TWICE DAILY. DOWSINGS' RADIANT lfEAT AND LtGHT BATH S ELECTRIC AND MEDICATED BATHS. borough Treatment under care of (Certificated Nurses for Goni, Rheumatism. Sciatica, SciflE L Neuralgia, and Kidney Diseases. MASSAGE—NAUHEIM ELECTRO THERAPEUTIC TREATMENT. RONTGEN RAY INCLUSIVE RESIDENTAL TERMS FROM 42s. WEEKLY. "a Full Printed Particulars on application to MANAGEP lk,r THE QUEEN'S HOTEL, ABERYSTWYTH. 7 rr^i0aD'^Ote? ,3t)' B°arding Terms from 3 Guineas per Week, or 13s 6d. per dayf HIS Hotel is replete WITH every modern appliance and contains Ceffee and I»aing Rooms, Ladie 16ighted by Electnrity. BELLE V F~E HOTEL ABERYSTWYTH. (Facing the Sea and close to the Pier.) Vi rhe one of the most reasonable and comfortable Family and Commercial Hotels in Wales 1>A6LE D'Hote, 6-30. Boarding Terms from 2± Guineas per week, or 9s. per day. 'Bus meets Train rariff on Application to the Manageress. 7 »eets I ram W if. PALMER. Proprietor ALLSOPP'S 1 y| Ales and Stout in Cask or Bottle. ;] || Allsopp's "Lager" in Bottle ||8 OF ALL THE PRINCIPAL DEALERS IN ABERYSTWYTH AND DISTRICT. Illy C. SMITH, South Wales Manager, Offices-63, WIND STREET,'SWANSKA, r ABERYSTWYTH SToRES-Great Western Depot, Smithfield. W E. HINDLEY, Agent. Every Coal We ■ clean I does not afford the same quality I -3urning. I of CoaL It 19 a matter of expert B Sheal I knowledge to know Just where I' I the tnosl serviceable coal comes ■ I from. We claim to have gath. ■ COij I cre<l >hat knowledge, and to be II and I jD position to give you thr Sj wupplr I benefit. Let us have a smalj Ij at I trial order—the large order wilt IB marKel I certainly blloo. Any quantity, I prices. I (roro • hundredweight to u ^CT™RDS"EVANS^c^M:' I TREGAHON. II J!_ CHI LIODFR( E TO MOTHERS. "^sl MR& WINSL.OWS Soothing Syrup FOR CHILDREN TCKTHINO thS"*b!S'?M 8ed 60 ve*r" 01 tnothan tot ttrir childr™ while teethtas wttt, rerfmt raooMs. !l ~T',ne iraniB. »U»yg .u p^IM, CM D couo, and in fch* 'w rvcoedy for DIA&IUHSA. Sold by all Cbarniat* at in Mr bettio. HUGH DAYIESB COUGH MIXTURE 1 NO MOn8 Difficulty of brcmlhie.r. | NO MOilB Sleepless Nights. S. 9| (NO MOJUB Dlsteeaslmg Coughs. » EAVIES'S COUGH SUXTCEIs ror OOOGHs 1 DAVIES'S OOTTOH M1XT3D*E for GOLDS f DAVIES'S O^riH MIXTDPEE for ASTHMA 9 DAVIES'S CiOTiSH MIXTURE tor BRONCHITIS Ek DAVIES'S OOTJGH MIXTU&E fbr HOARS EHES& g PAVTES'S VX)GOT MIXTBKB for HCFLUEWZA | DAVIES'S C. tJSH UJXm&B for OOLDS R DAVIES'S 0G.73H UIXTUSE for OOOGHS m DAVIES'S COUGH MIXTXJRE for SORE THROAlf DAVIES'S OOTJGH MIXTU&E fbr HOARS EHES& g PAVTES'S VX)GOT MIXTBKB for HCFLUEWZA | DAVIES'S C. tJSH UJXm&B for OOLDS R DAVIES'S 0G.73H UIXTUSE for OOOGHS m DAVIES'S COUGH MIXTXJRE for SORE THROAlf DAVIES'S OOOi'H MIXTGRE-—Moit Sootmnc k DAviKtfS OOOttH M14*TDHE warms th« Chest C DAvmS'S OOTTGH MlxiUKE dissolves the PlUeem tfi DAVIES'S OOUGn MlxiUKE dissolves the PlUeem ? DAVIES'S.QOUGH MIXTufe -for SIKGERS U DAVIES'S OOEGH ffixTURB-fv PtTPUO I DAVIES'S OOUGH MIXTURE SPEAKJSK8 K THE CRBA? 9BLSH REMBDY. | I3hd. sail 2 9 Bottles. S»ki jf Sweeter to an HoDer. Childrea Aike iii. y | HUGH DAVIES, Chemist, MACEmLETH. y HE~BEST" TEA IS ALADDIN'S :1 i ltI A GTe TEA RICH, LUSCIOUS FLAVOUR. f 1 ilb. and ALADDIN'S^ MACIC" ilb. Packets. 28., 2s. 2d. and 28. 6d. per lb. To be had of the best Grocers, and Wholesale only of the Proprietors, William Williams and Company, TEA MERCHANTS, 5. BUTTON ^TRKE'\ MVEUPOOT,. IDE Li C 10 US SUSTAINING I Vft 1* .0 I$ C, 01. oill, ECONOMICAL
YR WYTHNOS
YR WYTHNOS Penderfynodd Pobyddion Llundain a lle- -oedd ereill dydd Gwener i godi pris y bara. Cyfarfu John Hopkin, gwr gweddw 47 oed, a'i ddiwedd yr wythnos gynt mewn glofa yn Ynyshir. Rhoddwyd derbyniad brwdfrydig i'r Cad- fridog Booth dydd Iau, ar ei waith yn cyr- haedd Denmark. Syrthiodd daear mewn glofa yn Rother- ham, dydd Sadwrn. Lladdwyd tri o ddyn- ion. ac anafwyd pedwar. Cododd pris y gwenith yn marchnadoedd America dydd Gwener yn uwch nac y mae wedi bod ers blynyddau. Am esgeuluso a newynu ei phlant anfon- wyd mam feddw yn Caerleon i garchar am bedwar mis dydd Sadwrn. Yn Aberafon dydd Iau anfonwyd un John 1 Evans i'r carchar am fis am gamdrin hen wrnig ei fam, gyda'r hon yr oedd yn byw. Ymwelodd pedwar o benaethiaid o Basu- toland a'r Brenin yr wythnos flaenorol er cyflwyno deiseb iddo ar ran eu eyd-genedl. Rhyddfrydwr etholwyd dros swydd For- 'far, yn yr Alban dydd Sadwrn, a Thori dros Taunton, yn Nglwad yr Haf. Gorfu i Mr. D. A. Thomas, A.S., fyned Jan driniaeth law-feddygol yr wythnos ddi- weddaf. Hyderir v bydd allan o berygl yn fuan. Collwyd £2,700 o'r wiblong ryfel "Indomi- table" pan yr oedd y tu allan i Margate y dydd o'r blaen. Gwneir ymchwiliad i'r lladrad. Mae'r Parch. D. Wynne Evans, Caerleon, wedi derbyn galwad oddiwrth Eglwys Gyn- ulleidfaol Llandtindod. Brodor o Lany- -byther ydyw Mr. Evans. Syrthiodd daear ar lowr o'r enw John Lewis, yn mhwll v Ffaldau. Pontycymmer, dydd Iau, a bu farw tra y cludid ef adref. Gedi wraig a lliaws o blant. Mae'r perchenogion wedi penderfynu cau Glofa West Stanley, swydd Durham, yn yr hon y bu y trychineb yr wythnos gynt. Nid oedd y gwaith yn talu. Tra yr oedd Mr Alex. Ross. 50 mlwydd oed, yn cymeryd rhan mewn cyfwod agor- ed yn nglyn a'r etholiad Seneddol yn Glas- gow, syrthiodd i lawr yn farw. Yn Mrawdlys Manceinion dydd Sadwrn anfonwyd Edwin Sha,w, clerc mewn ariandy i benyd wasanaeth am dair blynedd, am gy- meryd P-3,700 o'r bane trwy dwyll. Syrthiodd dynes o'r enw Mary Ann New- man, gwraig i saer dodrefn o Old Barrack Yard, Knightsbridge, o flaen tren yn Ngorsaf Hyde Park, a lladdwyd hi yn y fan. Taflwyd Jerusalem i gyffro mawr yr wyth- nos ddiweddaf gan ymladdfeydd ffyrnig rhwng y Groegiaid a'r Arabiaid. Cafodd pump o'r rhai blaenaf eu lladd, a llawer iawn eu clwyfo. Am ddinystrio dodrefn yn nhy ei dad- -ynghyfraith yn Dollwen. Goginan gosodwyd Gwyddel o'r enw Thomas Joseph Hannan i pefyill ei brawf. Gw^rthodwyd gollwng y carcharor allan ar feichniaeth. Nos Sadwrn, bu farw Mr Albert Midlane, Newport, Ynys Gwyth. emynydd enwog. Efe gyfansoddodd "Y mae Cyfaill i blant bych- ain" ("There's a Friend for little children"), etc. Yr oedd yn 84 mlwydd oed. Dydd Sadwrn cauwyd Glofa Mardy a Gwaith Haiarn Rhymni (ar ol bod yn gweithio am yn agos i ddeugain mlynedd). Oherwydd hvn y mae-yn agos i bum cant o ddynion wedi eu tafhi allan o waith. Daw hanes o Springfield, America fod mesur. i'w gyflwyno gerbron Deddhvrfa y Dalaeth i wahardd unrhyw ddyn i briodi u gafwvd vn euog o feddwi ddwy waith yr un flwyddyn; ac hefyd, fod cyffelyb drosedd yn achos digonol i gael ysgariad. Mae y Parch. P. H. Griffiths, bugail Capel y Methodistiaid Cymreig yn Charing Cross, Llundain wedi bod vn beryglus o wael. Y mae yn awr yn gwella yn foddhaol, ond nid yw eto mewn cyflwr i ymgymeryd a'i waith. Mewn cyfarfod o weithwyr XJndebol gyn- lialiwyd yn Llundain, dydd Sadwrn. pasiwyd pleidlais unfrydol o ymddiriedaeth yn Mr. Pete Curran, A.S., ysgriiany dd un ° r debau Llafur am ugain mlynedd. »Jsbys fod Mr. Curran wedi arwyddo dirvvest. Bu Margaretta Jones, yr eneth leuangc a losgodd ei hun yn ddamweiniol yn Bryn- hope, Cross Inn, Llanon, tarw o i dolunau yn Ystvttv Aberystwyth dydd Gwener. Md oedd Y ferch ond deunaw oed. ac yr oedd yn gweini ar ei mhamgu yr hon sydd an- alGwyswyd Dr. J. W. Thomas, cyn-faer Cas- tellnedd, gerbron yr ynadon ar y cyhu iad o gael arian trwy dwyll. Dywedid e fod wedi arwyddo tystysgrifau ei fod wedi archwilio personau oeddent am yswirio eu bvwydau, ac yntau heb eu harchwilio. Go- hiriwyd yr achos. Yn Glouster, Ohio, bu farw y Parch Dd. B. Davies, 67 mlwydd oed \r oedd yi enedigol o Pisgah, Sir Benfro Y mfudodd yr ymadawedig a'i deulu (v nroedyrhnv, Merthyr Tydfil, i Brookfleld Ohio, yn 1874 ac yno yr ordeiniwyd ef i gyflawn swydd y wemidogaeth yn yr Eglwys Fedyddiedig Gymreig. t Yn Mrawdlys Caint yr wythnos ddiweddaf anfonwyd Wm. Hall Yerinder l benyd was- anaeth am chwe' mlynedd am gy^eryd tua £ 15,000 trwy dwyll oddiar ey^deithM ad- larctaro" yn ^/blaeSw gyda_phob ^dTufrtrfo'l'alver' guddio dan gochl crefydd. Fel yr oedd Mr. Pritchard, amaethwr, refriw, yn gwyro dros ben un o'i wartheg vn y beudy i edrych a ydoedd wedi gorphen ei hymborth, ddydd lau yr wythnos o'r blaen, cododd v fuwch ei phen yn sydyn, a tharawodd ei chorn yn Hygad de Mr Prit- chard, gan achosi niwed difnfol. Cludwya ef adref, a chafodd driniaeth feddygol, ond bu farw y nos Sadwrn dilynol, mewn can- lyniad i ysgytiad yr ymenydd. Bu golygfa gyffrous yn Battersea nos Lun yn ystod cyfarfod er hyrwyddo achos y Fyddin ac annog dynion ieuaingc i ym- uno. Rhwystrwyd y siaradwyr gan Sosiali- aid a gwragedd, a bu yno derfysg mawr. Chwareuai Seindorf bres Bechgyn Batter- sea y tuallan i'r adeilad fel protest yn erbyn Awdurdodau y Fyddin yn caniatau i'w sein- dyrf hwynt i gymeryd rhan am dal mewn cyngherddau a gorymdeithiau. Codwyd fwy o lo nac erioed yn ystod y flwyddyn 1007 yn Mhrydain Fawr, Germani, Ffraingc a'r Unol Dalaethau. Yn Mhrydain Fawr codwyd 267,831,000 o dunelli, mwy o 17,000,000 tunell nac yn 1906; yn Germani codwyd 140,885.000 o dunelli, mwy o 6 000,000 tunell nac yn 1906; yn Ffraingc codwyd 35,586,000 o dunelli, mwy o 2,500,000 nac yn 1906 yn yr Unol Dalaethau codwyd 428 896,000'. mwy o 590,000,0.00 tunell nc yn y flwyddyn flaenoroi. Yn Ystrad Rhondda dydd Llun gwyswyd dynes o'r enw E. Retallick gerbron yr nadon am y 178 tro am feddwi ac ymddwyn yn afreolus. Anfonwvd hi i garchar am iis gyida llafur caled. Dfiles hollol anion y wraig hon i garchar. Y mae yn eglur fod ei blys yn gryfach na'i hewyllys. Y m)ae wedi syrtliio yn ysglyfaeth i'r ddiod, a Uawer mwy cyfiawn a llesol fuasai ceisio dyfod o hyd a chospi y giwed sydd yn gwerthu neu roddi y ddiod iddi. Dychwelodd Cor Meibion Mountain Ash o'r America yr wythnos ddiweddaf. Pro- fodd eu hymweliad a'r Unol Dalaethau yn llwyddiant tuhwnt i'w disgwyliadau, a chaw- sant groesaw brwdfrydig gan eu cyd-wlad- wyr ao ereill yn mhob dinas a thref. Cyn- haliasant 144 o gyrngherddau, a gwnaethant elw chr o gant yr un. Gwnaeth pob aelod o'r Oor ynirwymiad i beidio cyffwrdd ac un math o ddiodydd meddwol, a chadwas- ant eu hadduned i'r llythyren; oherwydd gwrthodasant gwin a gynygiwyd iddynt yn y Ty Gwyn, pan fuont yn canu gerbron yr Arlywydd lioosovelt. Syfrdanwyd yr Ar- lywydd gan Ryfelgan Gwyr Harlech. Dydd Iau ymwelodd dirprwyaeth gref o newyddiadurwyr, perchenogion a golygwyr, a Mr Gladstone yr Ysgruenydd Cartrefol i erfyn arno ddoddfu i roddi terfyn ar y gamblo diddiwedd sydd yn myned ym- laen mewn papurau newyddion. Nodwyd all- an iddo y cystadleuaethau twyllodrus cedd yn myned ymlaen o flwyddyn i flwyddyn, a I phwysJeisiwyd ar y dylanwad niweidiol y maent yn gaol ar y cyhoedd a'r genhedlaeth sydd yn codi. Dangoswyd y fath dwyll oedd vncael ei gario ymlaen. PC mot fiiai, ac y mae un dull o'u dwyn ymlaen wedi ei gondemnio. vmddaiigosai yr un pethau yr wythnos ddilvnol mewn gwis' a than enw newydd. Einrid un diffynydd oedd wedi cyfaddef pan yn en el ei erlyn o flaen yr J ynadon ei fod wedi derbyn deng Dtil ar hugain mewn wythnos. 1- | Gorfu i Morris Itoberts, Llwyn, Maentwr- og, dalu dirwy o t3. a Thomas Williams, Brynsaith Festiniog, ddirwy o 29s. am na ddarfu iddynt roddi liysbysrwydd fod clefyd ar eu defaid. Wrth annerch aelodau Cymdeithas Pel Droed Casnewydd dydd Iau, sylwodd Ar- glwydd Kinnaird, y llywydd. ei fod yn ofni fod pobl Prydain Fawr yn "myned yn rhy bell gydh'u chwareuon. Yr oeddent yn eu gwnemd yn orchwylion yn hytrach na moddion adloniant. Cydolyga pob sylwedydd craff ag Arglwydd Kinnaird: ond betb am v diacon Methodistaidd a ddywedodd yn Aber- ystwyth yr wythnos gynt fod gormod o Biw- ritaniaeth ynom ynglyn a chwareuon o'r fath hyn! Pa reswm neu sail sydd dros ddyweud fod gormod o Biwritaniaeth ynom ynglyn a'r pethau hyn pan y mae cystadleu- aeth cico'r bel droed yn tynu tyrfaoedd o ddegau o filoedd.
—.I GLOWYR Y DEHEUDIR.
— GLOWYR Y DEHEUDIR. Ni fu rhagolygon y fasnach lo yn Mor- ganwg mor dywyll ers 'blynyddau ac y mae yn awr. Ofnir y bydd i anghydfod gy- fodi yn fuan rhwng y meistri a'r gweithwyr, ac y ceir brwydr hir a chwerw. Mae y Meistri yn gofyn am gael cytundeb newydd trhyngddynt hwy a'r gweithwyr yr haf nesaf, yn. herwydd y Ddeddf i gyfvngu onau gwaith i wyth awr. Taflwyd 1,800 o weithwyr allan o waith yn Nglofa Aberaman dydd Sadwrn. Yr oedd- ent wedi cael rhybudd fis yn ol. Hefyd taflwyd 100 allan yn Gellideg. Dydd Llun, rhoddwyd mis o rybudd i 500 yn Nglofa Celynen. Abercarn. Gorfu i 300 gefnu ar eu gwaith dydd Sadwrn yn Llanharan. Mae dwy lofa yn perthyn i Gwmni Glyn- corrwg wedi eu cau—un yn Blaengwynfi a'r Hall yn Glyncorrwg. Nid oeddent vn talu meddir. Mae 100 wedi cael mis o rybudd yn Xgiofa Dixon Dyffryn, yn Mountain Ash. Ffyna teimlad drwg yn Nyffryn Ogmore yn herwydd fod y Meistri Cory wedi troi allan 150 o ddynion o'u gwaith.
--------------------YSENIDDT…
YSENIDDT TRETHI LLEOL. Yn Xhyr Cyffredin, ddydd lau cynygiodd yr Is-iarll Helmsley benderfyniad yn gofidio nad oedd son yn Araeth y Brenin am un- rhyw ddiwygiad yn nhrefn bresenol y trethi lleol,ac yn y berthynas rhwng y trethi lleol a'r rhai Ymherodrol. er fod y Ty yn Chwef- ror, 1908, wedi cytuno fod y mater yn galw am sylw rhag blaen. Cefnogodd Mr Hicks Beach y gwelliant. Dywedodd Syr Francis Channing y dylid trethu gwerth tiroedd, ond nid ar gyfer y Drysorfa Ymherodrol, eithr at amcanion y trethi lleol. Dywedodd Mr. Wedgwood, hefyd, y dy- lid trethu gwerth tiroedd er budd y trethi lleol. Wrth ateb, awgrymodd Mr. Lloyd George fod yn debyg iawn y codid treth ar werth tiroedd yn fuan ond ni ddywedodd pa beth oedd ei farn ar y dull y dylid ei chodi. Yr oedd prisio'r tir, meddai, yn rhan anhebgor o'r peth, a phan gwynid nad oedd grybwyll am y pwnc yn Araeth y Brenin. dylid cofio tynged y Mesur Prisio yn Ysgotland. Yr ydym ni o leiaf," ebe Mr Lloyd George, yn cadw'r digwyddiad hwnw mewn cof, ac yr ydym yn awr yn ystyried onid oes fodd- ion ereill i ymwneyd a'r mater pwysig hwn, yn enwedig gan ei fod yn myn'd yn gymysg a materion arianol Ymherodrol a lleol." Yn y cyfamser, meddai yn mhellach, rhaid i'r peth aros, gan fod yn anmhosibl ymwneyd ag ef bob yn ddarn. Ymranwyd. a ehaed 98 dros y gwelliant, a 221 yn ei erbyn. Dywedodd Mr. Lloyd George, mewn ateb- iad i Mr J. D. Rees, nad oedd efe wedi clywed am achos gwraig o sir Perth, yr hon yr oedd ganddi 800p. yn y bane, ac yn der- b)n blwydd-dal yr oed,Tanus'. Bwriedid ymwneyd ag achosion o'r fath hwnw yn y mesur cynygiedig er cario allan well- iannau yn Xghyfraith Blwydd-daliadau yr Oedranus. CYFLWR YR IWERDDON. Dydd Mercher, yn Nhy'r Cyffredin, aed yn mlaen gyda'r ddadl ar welliant larll Percy i'r Anerchiad. Dywedodd Syr Edward Carson fod cyflwr yr Iwerddon yn gwaethygu, ac fod y Llyw- cdraeth yn esgeuluso eu dyledswydd yn y mater. Dywedodd Mr. Dillon mai ffug ydoedd y fath haeriad ac ni fuasai wedi ei wneud pe buasai y blaid Wyddelig wedi mabwysi- adu Diffyndollaeth. Pa beth ydoedd cyn- llun y Ceidwadwyr swyddogol mewn perth- ynas i'r Iwerddon? Nid oeddynt hwy yn gytun. Yr oedd gorfodaeth wedi cyn- nyrchu trueni a cholled diwydiannol yn yr Iwerddon. F ^rarantaH ef a'i gyfeillion roddi y troseddau i lawr pe y gallent ddy- weyd wrth y bobl y gwellheid eu cwynion cyfreithlawn. Dywedodd Mr. Asquith mai v rheswm nad oedd y Llywodraeth yn rhoddi Deddf y Troseddau mewn grvrn ydoedd am nad oedd- ynt yn credu ynddo. Yr oedd yr Iwerddon, a siarad yn gyffredinol, yn un o'r rhanau mwyaf didrosedd yn yr Ymherooraeth; ond eto, ar brydiau yr oedd troseddau yn nglyn a'r tir yn tori allan, ac yr oedd yn rhaid iddynt fyned at yr achos. Nid ydoedd yn amddiffyn unrhyw drosedd. ond yr oedd yn ddiamheuol fod y siomedigaeth o fethiant Mesur Tir, 1903, wedi cael canlyniadau dif- rifol. Yr oedd y Llywodraeth yn ceisio symud y siomedigaeth hwnw drwy ddeddf- wriaeth, ac. ar yr un pryd, yn ymdrin a hen droseddwyr. Ar ymraniad, gwrthodwyd gwelliant Iarll Percy drwy 336 o bleidleisiau yn erbyn 118. 'GWEIDDI Y TIRFBDDIANNWYR.. Yn Nhy'r Cyffredin dydd Llun gofynodd Syr John Benn (Rhyddfrydwr) i'r Prif Weinidog os oedd ei sylw wedi ei alw at weddi yn Llyfr Gweddi Cyffredin lorwerth y Chwechfed o berthynas i ddosraniad teg o holl dir y wlad, os ystyriai efe y priod- oldeb i gymmerajdwyo yr Esgobion i adfer y weddi hon i'r argraffiad nesaf o'r Llyfr Gweddi. Y Prif Weinidog, mewn atebiad a ddy- wedodd fod ei gyfaill anrhydeddus wedi gwneud gwasanaeth mawr trwy eu had- goffa o fodolaeth y weddi ryfeddol hon ar ran y landlord. (Chwerthin.) Mr. Delaney :i A wllla y Hrif Weinidog gymmeradwyo y weddi hon i landlordiaid y Werddon, pa rai ydynt yn gofyn crogbris am y tir. (Chwerthin.) Mr. H. O. Lea: Gan nad yw gweddi yn cael yn effaith ar y landlords a wna y Prif Weinidog annog Oanghellydd y Trysorlys i fyned ymlaen ar cynllun i'w trethi fel moddion mwy effeithiol. (Chvverthin.) Y BLWYDD-DALIADAU. Yn y Senedd nos Lun gwnaeth Mr Lloyd George apel daear am L900,000 yn ych- waneg tuag at roddi Blwydd-daliadau i'r Oedranus. Dywedodd: Y mae yn costi arian. Yn costi mwy na feddyliasom, ond y mae mawredd y gost yn dangos maint yr angen, ac er fy mod ynia yn gofyn I\m naw can' mil o bunau yn rhagor o Dry- sorlys y wlad gyfoethog ehelaeth hon, ac er jy caf, hwyrach, drafferth mawr i gael yr wyth neu naw miliwn fydd yn eisiau maes o law nid wyf yn credu fod undyn yn y wlad hon wedi ei fendithio gan Ragluniaeth a llawnder a fydd yn ddigon brwnt i wrg- nach rhoddi cyfran i'w cyd-ddeiliaid ang- henus er er gwaredu o'r tlodi diobaith sydd wedi eu goddiweddid." Y mae, meddai Mr Lloyd George, 270,000 o bersonau dros 70 oed yn derbyn cymmorth o'r DretH Dylodi. Ond y mae ymchwiliadau Swyddogion y Blwydd-daliadau wedi dwyn i'r golwg fod- olaeth dros 600,000 o hen bobl dros 70 oed, y mwyafrif mawr o ba rai ydynt yn byw mewn dygn dlodi, ac eto yn ymwrthod ceisio cymorth o'r Breth Dlodi. Yr oedd y tlodi ercliyll oedd wedi dyfod i'r golwg yn y Werddon yn warth i unrhyw deyrnas war- eiddiedig. Talodd Mr. Lloyd George warog- aeth uchel i swyddogion y Blwydd-daliad- au. Dywedodd eu bod wedi gweithio yn rhagorol. Cymerwyd rhan yn y ddadl gan amrai o'r Aelodau Toriaidd. Sylwodd Mr. Henry Chaplin. sydd yn der- byn pension o filoedd, nad oedd yr hen bobl yn amlygil unrhyw wyleidd-dra wrth geisio y blwydd-dal. Y maent yn dilyn eich esiampl chwi," meddai Aelod o'r ITlaid Lafur wrtho vn swta. Pleidleisiwyd yr arian heb ranu y Ty.
PWYSO'R MOCHYN.
PWYSO'R MOCHYN. I Pan wawriodd boreu braf y Show I bentref bach Cilcenin, I Daeth holl drigolion bryn a bro Er mwyn cael pwyso'r mochyn. 'Roedd pawb yn lion, heb neb yn brudd Wrth ddisgwyl eu cymydog, A chystadleuaeth fwya'r dydd Oedd pwyso'r gwr goludog! Ac wele'r mochyn mawr ei barch Ddaeth allan o'i gartrefle, Yn cael ei arwain megis march A'i gorph yn llawn rhubanau. Fe bwysa score," dywedai rhai, "A phwyso'i ben a'i gynffon," r A'r lleill ddywedent fwy neu lai, Gan feddwl cael y goron,' I Edrychai'r dyrfa arno'n graff. Er mwyn cael dweyd yn gywir, Ar mochyn gafodd hyd y rhaff, A rhoddes naid i'r awyr. Fe rhedai'r dorf heb wybod ble, Ae, O! 'r olygfa ryfedd, Caed tri o gewri cryfa'r lie j' 0 dan ei draed yn gorwedd. Wrth weld y ffair fe waeddodd ffrynd, Gwna gymryd pwyll 'r hen fachgen. Os fel dy nerth mae'r pwysau'u mynd, Fe bwysi bump-ar-hugen." x mochyn druan wedi hyn Arweiniwvd tua'r glorian. A llygaid pawb oedd nw'n syn Er mwyii ei weld yn hongian. Fe roddwyd score i mewn yn awr, A dwy, a thair, a phedair, A'r mochyn safodd ar y llawr Xes cael y chwech a hane;. Yr helynt hon a gofiwn dro Mae'n syndod anghyffredin, Nad oedd un dyn o fewn y Show Yn deall pwysau mochyn. Hogyn."