Welsh Gazette and West Wales Advertiser

Y MESUR ADDYSG. DYFARNIAD Y "WEST R IDING." Dydd Gwener, yn Nhy'r Arglwyddi, dym- chwelwyd dyfarniad Llys yr Apel yn Achos West Riding. Effaith hyn yw penderfvnu. heb le i apel pellach, fod Deddf Addysg y Toriaid yr gor- fodi'r Cynghorau Sir i dalu am addysg en- wadol yn yr ysgolion sectol, er nad oes ganddynt reolaeth arnynt. Yr oedd y dyfarniad yn unfryd. Bydd i'r dyfarniad hwn, y mae'n ddyogel genym, beri i'r Weinyddiaeth fod yn fwv egniol nag erioed i basio Mesur Addysg er gwnethaf yr Arglwyddi. Hefyd, diau v ceir clywed eto am y gwrth- wynebiad goddefol a chart-haru am. beidio talu y dreth at gynal addysg enwadol.

DYNES DDRYGIONUS. PuM' MLYNEDD 0 BEN YD-W A S A N A £ l H Dydd Mercher, yn Mrawdlys Leeds, gor- phenwyd gwrando ar y cyhuddiadau a d,ly- gid yn erbyn Elizabeth Miller, 45 minycd oed, yr hon a adnabyddid wrth yr enw "Nurse Miller." Cymraes ydyw. Barmvyd hii yn euog o "ymarferiadau anghyiieith- iol," a chafodd ei hanton i benyd-wasanaetli am bum' mlvnedd. Dywedid fod y ddynes yn cadw ty i "fagu plant" yn Leeds, ac yno hudid niercn- ed a fuont yn anffodus. Yr oedd y dadien- iadau yn vr achos yn rhai gwarthus, ac yn dangos gyrfa ddrygionus y ddynes hon 401

TrafferthionGwaicheidweid Dadlemr llawer o bethau annymunol yng- lyn a gweithrediadau gwarcheidweid West Ham, Llundain. Y mae nifer o'r aelodau wedi' eu cymeryd yn garcharorion ar y cy- huddiad o fod yn gyd-gyfranog a masllach- wyr i dwyllo y Bwrdd. Gosodwyd clnvech o'r aelodau i sefyll eu prawf gerbron yr ynadon dydd LUll. Y maent oil, fel y gallesid disgwyl i aelodau o fwrdd cyhotddus i fod, yn wyr parchus a dylanwadol yii eu gwalianol gylchoedd, ac mae'r cyhuddiadau a ddygir i'w herbyn wedi acbosi cyffro manr yn y lie. Fel yr ydys wedi cofnodi yn llaenorol rhoddodd un aelod, o'r enw J. H. Sanson, yr hwn a gymerwyd yn garcharor yr wythnos gynt, ddiwedd ar ei hoedi trwv saethu ei hun pan allan ar feiclxxxiaeth; a'r wythnos ddiweddaf ceisiodd Mr H. Seckaxg- ton, is-gadeirydd y Bwrdd roddi terfyn 1 w fy wyd yr un modd; a dydd Gwener gorcM- mynodd Bwrdd y Llywodraeth Leol i Dr. E. Vallance, arolygwr meddygol Bwrdd We^t Ham i roddi ei swydd i fyny yn lierwydd sefyllfa anfoddhaol yr hyn oedd yn ei oial. Dydd Sadwrni aed ag aelod arall dracnofn o'r enw John Anderson i'r ddalfa; ac hefyd John Baird, peiriannydd ysbytty y Bwrud, ar yr un cyhuddiad, sef eu bod wedi cyd- gynlhvyno ag un Harry Elijah Bond, m naclxwr glo, i dwyllo y Bwrdd. Bond yd- oedd yn cyflenwi y Bwrdd a glo. Y mae yntau hiefyd yn awr yn y carchar yn aroe ei brawf. Y mae'r aelodau yn gwadu y cyhuddiadau. Gohiriwyd yr aclios, a chan- iatawyd iddynt fyned allan o dan feielmi- adau trynxion. — »

Y Tcrfysgwyr yn Rwssia. Y nxae Rwssia mewn cyflwr enbydus o hyd. Terfysg a dychryn sydd yn teyrnasu yixo. Yn ystod yr wythnos ddiweddaf di- enyddlwyd 32 o bersonau ar yr un Haw, a 31/-»ft-ndrliwvd 54 ar v llaw- arall. Lladratta- wyd £ 20,000 gan y t-erfysoni-yr i a chymer- wyd meddiant o nifer dirit o arfau dinyst- riol o bob math gan yr hedd\reis. Cyff elyb ydyu. hanee y naill wythnos ar ol y llall-y mae yn rhlyfel parhaus rhwng y werin a'r awdurdodau yn mhob rhan o'r wlad bron. Gwnaed ymgaie am yr ail dro dydd Sad- wi-n i fradlofruddio y Llyngesydd Dabassof yn St. Petersburg. Ymosodwyd arno gan dri dyn tra yr oedd yn rhodio mewn gerddi cyhoeddus ger ei gartref. Ceiswyd ei saethu, ond ni chyffyrddodd yr ergydion ef. Daliwyd dau o'r ymosodwyr, ond diangold y tiydydd. Dynion ieuaingc tua ugain oed oeddent. Gwnaed ymgais i ladd y Llyngesydd Dubassof yn mis Mai diweddaf. pan yr oedd yn Llywodraethwr yn Moscow; a'i ymddngiad Herodaidd yno ydoedd achos yr ymiosodiad presenol. Yn ystod yr hel- ynt yn Moscow yn y gwanwyn gorchmynodd fod i bob bachgen a geneth rhwng 15 a 18 oed a ddrwgdybid o fod wedi cymeryd rhan yn y terfysg i gael eu dynoethi a'u fflangellu gan y mil wyr.

Jfivan Koberts. Y DIWYGIWR A'R RHYFYGWR. Yr oedd Mr Evan Roberts, y diwygiwr, yn y Deheudir dytld Sadwrn. a theilhiai gyda'r tien o Ga^teli Neud i Gaerdydd yn v prydnawn. J'^drydtl Mr. Win. Griffiths, Castell Ncdd, yr hwn sydd yn ei adnabod yn dda, ac a gyd- deithax ag ef, yr hanesyn canlynol: Gyda bod y tren yn gadael Castell Nedd, rhuthr- odd nifer o ddynion ieuengc i mewn i'r un cerbyd, gan ei orlanw. Actli anu'yw o hou- ynt i'r un adran ac yr oeddenx ni, lie ni chaninteic1 ysmocio, ac yn eu plith ddyn ieuangc a'i bib yn ei geg. Gaii y parliai efe i ysn-iygli ceisiodd boneddwr oediaixus ganddo i beidio; ar ateb a gafodd ydoedd ceidlif o eiriau brwnt a chas. Mewn congl eisteddai boneddwr, yr hwn oedd yn darllen yn ddiwyd. Gwrthdystiodd yn ei-byii ymddugiad anfoesgar yr ysmygwr, a rhodd iddo wers ddifrifol ar y drwg 0 yftd a chellwair a phechod. Gyda hyn daeth llawer o deithwyr o ranau ereill y cerbyd i'r un adran, ac yr oedd rhai o honynt vn cael difyrrweh mawr J with weled difrifoideb y gwr dieithr, a dechreuasant cliM-erthin. Yna trodd y gwr dieit-hlr yn llidiog arn- ynt gan ddyweud: "Chwi a. ellwch ch^crthin a gwawdio gymaint a fynoch, ond yr wyf fi yn bexxderfynol i sefyll dros yr hyn sydd iawn, doed a dtlelo." Ar hyn, sylwodd yr ysmygwr, achos yr lioll lielynt, mewn ton wawdlyd: "Cer oddiyma, bach an, yr v^yt yn pregethu! Dim ond y dydd o r blaen yr oedd y bachan yna Evan Roberts yn pregethu ac yn gwneud nvwstwr trwy'r., holl wlad; oaid betli sy' wedi dod o hono ef yn awr, eh ?" Boneddiges, yr iion oedd hyd yn,a wedi eistedd yn ddistaw, a drodd at yr ysmygwr gan ei geryddu a dyweud: "Gofalwch beth yr ydych yn ddyweud! Meddvliwch am y lies a wnaeth Evan Roberts i filoedd o'ch math chv.i." Fel yr oedd hi yn siarad rododd y gwr dieitlir a chan ymunioxxi yn Hathraidd ed- rychodd yn ddiofn yn ngwyneb yr ysmygvvr a djnvedodd: "Mi a. garwll wybod beth sydd genycln chwi i'w ddyweud am Evan Roberts? Dyma efe yn sefyll o'ch blaen chwi." Gorclxuddwyd gwyneb yr vsm^ygwr gan gywilydd, ac ni wnaeth ymgais i ateb. Ar ol bod yn absenol am rai misoedd, aeth Mr Evan Roberts am dro i'w gartref yn Llwohwr yr wvthno^ ddiweddaf Ceiswyd ganddo i wneud trefniadau i gynal cyfar- fodydd; ond ni wnai gvdsynio.

Y SENEDD. TY'R ARGLWYDDI. MESUR DAL TIR. Dydd lau bu y Mesur yma yn cael ei ystyried mewn pwyllgor. Un o'r pynciau ydoedd lawn-daliad. Gyda golwg ar hef- wriaeth penderfynwyd j od i'r tenant giel iaxvn-daliad oherwydd niived a wnaed amser cau. Dywedodd larll Carrington y byddai iddo ei gwneyd yn glir y gosodid mewn cau. Dywedodd larll Carrington y byddai iddo ei gwneyd yn glir y gosodid mewn trwydded y gallai landlord 113-sio tenant am niweidio ei ddaliadaeth. Bti adranau er- eill o'r Alesur o dan ystyiiaeth. TY R CYFFREDIN. ARIAN AT ADDYSG. Mewn atebiad i gwestiwn, dywedodd Mr Birrell, os pesid Mesur Addysg y Lly wodr- aeth, y byddai eisieu miliwii o bunau at anicamon addysg. IAWN-DALIAD I WEITHWYR. Cynygiodd Mr Gladstone, yr Y sgriiellydd Cartrefol, fod Mesur Iawn-Daliad i Weith- wyr yn cael ei ddarllen y drydedd waith. Dywedodd y dygid yn mlaen yn gynar y tynxor nesat. t esur yn lighjlch achosion yn iiglyn a chwmniau yswinol yn codi o dan Ddeddf Cyfrifoldeb Meistriaid. Gobeithiai y byddai i Fesur Iawn-Daiiad gadarixhau sylfaen eiii diwydion cenedlaelh- ol drwy Q-diiabyddiaeth gyffredinol o hawl- iau y rhax a darewir tra yn dilya cwrs eu goruchwylioix dyddiol. Tra yr oedd Mr. Akers-Douglas yn addef yr angenrheidrwydd o estyn Deddf 1897, eto nododd. rai diffygion yn y Mesw, ncwydd. Cytunwyd ar y trydydd darlleniad. BWYD I BLANT YSGOL. Bu trafodaeth ar yr adran sydd yn y Mesur Addysg yn nglyn a rhoddi bwyd i blant ysgol. Gwrthodwyd drwy fwyafrif mawr y cynygiad fod y rhieni i dalu y cost- au, rhyv,- gj*maint, yn nglyn a'r prydi.au bwyd. — Darllenwyd y Mesur ar y drydedd waith. Y ME, SUR ADDYSG. Yn Xhy'r Arglwyddi nos Lun cynygiodd larll Crewe ystyried rhesymau Ty'r Cyifred- in dros anglxytuno a gwelliannau'r Arglwy- ddi ar y Mesur Addysg. Sylwodd Arglwydd Lansdowne mai ildio mewn pethau distadl oedd amcan y Weia- yddiaet-h. Os felly, ui chredai efe y bydi- ai'r Arglwyddi yn barod i gytuno ar sail y fath delerau. N-id oedd dull Ty'r Cyffre- din o drin cynygion yr Arglwyddi yn esi- ampl darawiadol iawn o addfwynder. A oedd yr Arglwyddi yn barod i oddef y fath- driniaeth ar eu gorwedd ? Nid oedd oi d un dull priodol o drin y genadwri o Dy'r Cyftredin-sef, ei dychwelyd gyda'r neges fod yr Arglwyddi yn glynu with eu gweil- iannaxi, ac yn hawlio lie iddynt yn y Mesur. Yr oedd dichon y byddai raid anfon yr ateb hwnw; ond ni ddylid anfon xinrhyw ateb arall. Gol'vnai fellv, Pa beth oedd cynygion y Weinyddiaeth er mwyn achub y Mesur ? Cynygiai efe ohirio y mater dan sylw, modd y gallai y Weinyddiaeth wneyd datganiad pendant gyda golwg ar y prif welfiannau. Mewn atebiad, dywedodd Arglwydd Crewe fod yr Arglwyddi yn cau eu llyganl rhag y ffaith fod Ty'r Cyffredin wedi pasio y Mesur a mwyafrif mawr iawn. Dymunai'r Wein- yddiaeth basio'r Mesur; ac os oedd dichon cyrhaedd rliyw gytundeb, bcddlon oeddynt i geisio gwneyd hyny. Eto. ni thybiai fod eisieu gohirio, gan y gallai ef ddyweyd y cwbl wrthynt rhag blaen. Ystyriai y Lly- wodraeth y dylai y prif ysgolfeistr vn yr ys- golion o dan adran 3 fod yn ansectol; ond gellid caniatau i'r isathrawon gyfranu add- ysg enwadol os dymunent, ac os byddai y Pwyllgor Sirol yn foddlon. Mewn plwyfi gwledig. lie nad oes ond un sgol, nis, gelllid caniatau gosod adran 4 mewn grym ond ni fyddai y Weinyddiaeth yn gyndyn gyda gowg ar y trefniadau mewn treft. Wrth gvfrif rhienj y plant yn "Ysgolion Adran 4,' rhaid fvddai eu cyfrif i gvd ac nid yn unig y rhai a fyddai y npleidleisio. Gellid pen- odi Pwyllgor o Rieni, a rhoddi llais iddynt mewn dewis athrawon. Cynygiodd Arghvydd Ripon ohirio'r deladl a gwnaed hyny.

Y CYBYDD. 0 mor atgas ydyw'r Cybydd, Ar hyd y nos, He ddim. -BC, yn llwyr aflonydd, Ar hyd y nos, Tra mae'n meddwl am ei arian, Yn ei gur, gan fethu bepian, A'i hen siol yn llawn o ffwdan, Ar hyd y nos. Wrth ei ganwyll ddu ac afian, Ar hyd y nos, Fel ei galon ef ei hunan, Ar hyd y nos, Rhif ei goden fil o weithiau, Gan ddywedyd, Gwnaf fy ngorau I'w rhoi'n llawn, er goddef eisiau, Ar hyd y nos. Mynna' 'i llanw, doed a ddelo, Ar hyd y ncs, Hoff i mi onestrwydd cadno; Ar hyd y nos, Ni wrandawaf gwyn y gweinion Fwy na'r barcud .i-ecli y eywion; 9 Dim i mi ond arian ddigon, Ar hyd y nos- Dyma iaith y Cybydd aflan, Ar hyd y nos, Sydd yn bv". fel hen ddylluan, Ar hv<I y nos, Pan b(xr byd yn Ikmydd lxuno, Ei ofalon yw dyfeisio Sut i gasglu'r aui- trwy dwyllo, Ar hyd y nos. Pan bo'i bwys ar wely carpiog, Ar hyd y nos, Gofid hwn sy 'nghylch y geiniog, Ar hyd y nos, Pan y cwsg am ennyd fechan, Yn- ei freuddwyd cyll ei frian- Yna"il wyllt rhydd fawrfloedd allan, Ar hyd y noe. Y mae Satan yn datguddio, Ar hyd y nos, Llwybrau anghyfiawnder iddo, Ar hyd y nos, Y mae llawer o ymddiddan Rhwng y ddau am bethau aflan, Tra mae'r byd yn tawel hepian, Ar hyd y nos. —DANIEL DDU.

Y Clychau Teimladwy. ——— Y nxae r hanesyn canlynol yn hen dradd- odiad ar y Cyfandir. Yr oedd yn y dyddiau gynt a fu, ddinas hienafol, bellach yn adfeilion ers oesau, r hon oedd yn enwog drwy'r holl wlad am ei chlychau rhyfeddol. Yn wir, yn ystod un wythnos arbenig o'r flwyddyn cyrchai pobloedd o wledydd ereill i'r ddinas er eu clywed. Nie gwyddai neb o ba le y daethai. y clychau, ond yn gerfiedig y t life wit i un o honynt yr oedd ysgrif hynod, i'r pcrvyl yma: N as gallesid en canu gan neb otid gan ddyn hollo! ddifai, un nad oedd wedi gwneud unrhyw weithred ddrwg yn ei oes. Yr oedd y clochydd presenol yn hen iawn yr oedd efe wedi bod yn y swydd er pa n yr oedd yn ddigon eryf i dynu y rhaffau. Yr oedd yn wr mor hynaws a da fel yr oedd y clychau teimladwy yn ateb yn nMitn. i'r cyffyrddiad lleiaf o'i eiddo. Ond ar ddydd chrwg i'r ddinas bu farw yr hen wr da hwn. Penodwyd clochydt^ "iiewydd yn d(liatt.reg,' ond ar dyniad cyntaf y- fiaffau ni wnai y clycha i end clindarddacli; mor aflafar oedd eu sw tel y rhoddai y bobl eu by sedd yn eu clustiau a gwaeddent am. giociiydd gwell. Yna y barnwr, ynghyd a g\"y; dysgedig creill, a ddyfalent yn bryderus pwy a allasai fod yn ddigon teilwng i ganu y clychau. C'r 9 diwedd dewisasant wr oedd yn hael i'r tlawd, ac yn barchus gan bawb; end bu ei ymgais ef gymaint o fethiant ac a fu eiddo y Hall. Ac felly y bu gyda llawer ereill a ddewis- wyd. Cefnodd y barnwr ar yr ymchwil mewn anobaith ac am yspaid maith lu raid i'r dimsyddion fyned i'r eglwys hcb unrhyw glychau i'w galw i'r gwasanaeth. 1'n flwyddyn cvhuddwyd clyn ieuangc o lofinddiaeth a chaed ef yn euog. Y dydd j cyn ei ddienyddiad gofyn wyd iddo os carai gael unrhyw ffafr cyn ei taiwolaeth. T)y- munwn gael canu y clychau ar foreu fy lliennldwd" nxeddai. A hyn a addawyd iddo, canys tybiai y barnwr nad oedd y fath gais ond rhyw syn- iad gwallgofns oedd wedi ei feddiannu. Boreu cymylog iawn ydoedd boreu y di- enyddiad: lxis gallesid dyweud pa xm ai yr haul ynteu y gwlaw a gai y goren. Yr oedd pelydrau yr haul wedi tori drwy y cymvlau, ac yr oedd y bobl yn prysuro trwy'r heolvdd gan ofni fod cawod arall ar ddisgyn; eisteddai yr liynafgwyr yn eu 1 gerddi bychain gan fwynhau llygedyn o haul: aeth y plant ynghyd a'u chware.;on. Yn ddisvfyd, megys cerdd o nefol fyd, c.tn- odd y clychau; taflent eu seiniau meluiber ] dros y dref a'r fro—safai y bobl ynghanol eu gwaith y plant ynghanol eu chwareu, a sibrydai pawb yr hen, hen glychau," a'r carcharor." Ie, megys yn orfoieddus i wneud iawn anx flynyddau o fudandod, canai y clychau. drachefn a thrachefn. Profasant ddiniweidrwydd y carcharo' a cleviswyd ef ar unwaith yn glochydd. Cnrodd y plant eu dwylaw. ac aethant eilchwyl at eu chwareuon gyda. gwynebau siriol, a'r gerdd yn dadsain o hyd ae o hyd yn eu elystiau. I

ABERMEURIG. Cyfarfod Diwylliadol. Cynhaliwyd y cyfarfod uchod nos Wener, Rhagfyr ifed., pryd y daeth tyrfa luosog ynghyd. Yn ab- senoldeb y cadeiiydd (y Parch. J. Li-ans), pasiwyd fod y Paich. B. Carolan Davies, lyngwlldwll, i gymeryd y gadair yn ei Ie. Arweinydd anx y tro ydoedd Mr. James Evaixs, Gilfachyrraax. I d deehreu y cyfar- fod cafwyd araeth hynod a addysgiadol a dyddorol gan Mr .Stephen Jones, Trefynor. ar y testyn, "Dylanwad esiampl." Ar ol yr araeth aethpwyd trwy y rtiaglen gall- lynol: Can gan Miss A L Morgans. Tytiller adroddiad, Mr H Davies, Tain coed Rhodd- wyd gwobr gan Miss Elizabeth Jenkins, Tanffordd, i rai dan 12eg oed, am ga11u, "Dydd coroni," Enillwyd y wobr gan MilSS I Morgans, Cwmrodyn, rlianwyd yr ail wobr rhwng Miss E. M. Evans, Cottage Aeron, a Miss Axxxxa Jenkins, Pentre. Deuawd, Mrs. Morgans, Tytiller, a Miss K. Grifhtiis, Cae- melyn; adroddiad, Mr Stephen Davies, Rhiwonen. Gwobr am adiodd Actau VII., 1—10 adn., enillwyd y wobr gan Miss Eliz; Jenkins, Tanffordd. Adroddiad, Dan. E. Davies, Cwmafan. Can, Miss Jones, Cot- tage Meurig (Eos Meurig); adroddiad. D. L. Evans, Tynfron; adroddiad, Miss Ann Jenkins, Peiitre; adroddiad, Mr. J. U, Davies. Taincoed. Rhoddwyd gwobr gan Mrs. Evans, Brynaeron, am yr araeth oreu ar "Hanes Esther, y frenhines." Daeth pedair araeth i law, y goreu ydoedd eiddo "Moirfudd," sef Miss M J Jenkins, Tan- ffordd. Cafodd yr araeth hon ei darllen yn y cyfarfod. Can, Miss Eliza. Jenkins. Tan- ffordd; adroddiad, Mr Tom Davies, Fact- ory. Rhoddwyd gwobr ar y pryd gan Mrs Hughes, Boda.rfor, Aberystwyth, mewn ('&- tadIeuaNh i'r un a rboddai y mwyaf 1 en- wau o leoedd yn deohreu gyda'r llythyren "A." Yr oedd 13 yn cystadlix; enil-wydd y wobr gan Mr Edward Jones, Tynfron. Gwobr am bedwarawd, rlianwyd y wobr rhwng Mr J H Davies a'i barti, a Tom Davies a'i barti: adroddiad, Mr. J H Harries Hendre-einiog. Terfynwvd y cyfarfod trwy i gor o blant v lie ganu "Gwel fanerau dirwest." Y beimiaid oeddynt: Annywi- aeth. Parch. B. Carolan Davies, Tyngv. n- dwn; gerddoriaeth, Mr. Evans Doibor.t. 401. -J

t £ jll!ii%! I TO MOTHER MRS. WINSLOWS Soothing Syrup FOR CHILDREN TEETHINQ Eaf" been tmed over 60 years by -itillioum of runthan tat their cfcildrfin while teething with pcrfect If too THE S THE chiiù. sioften- the GUM*, allarn ali vti W. ctirM WIND oouo, and ia the bow remedy for riARRHfBA Bold fcj mil Chamlitc *t I li per bottle. SMOKhRS SHOULD GO TO J. & L WAR I The Aberystwyth Bazaar, FOR PIPES, TOBACCOS. El LARGEST STOCf IN THE PRINCIPALITY. NOTE THE ADDRESS- 6, Great Darkgate Street, ABERYSTWYTH Hotels THE QU EEN'S HOTEL, ABERYSTWYTH. rahle D'Hote, 7.30. Boarding Terms from 3 Guineas per Week, or 12s 6d. per dayf j .1 IS Dotci is replete with every modern appliance and contains Coffee and Dining Rooms, Ladie rawing Room, Recreation Koom, Library, Billiard, and Smoking Rooms, and about one hundred c.rooms. Having a frontage of 150 feet all the Public and Private Skting Rooms face the sea and are "cnted by Electricity. W. H. PALMEK. Proprietor. BELLE \r -IT E HOTEL ABERYSTWYTH. (Facing the Sea and close to the fier.) nle one of the most reasonable and comfortable Family and Commercial Hotelsjiiv Wales rABLE D'Hote, 6-30. Boarding Terms from 21 Guineas per week, ar 9s. per day. 'Bûs,Mets Trais tL Tariff on Application to the Manageress H. PALMER. Proprietor. TERMIN LTS HOTEL, ABERYST WYTH HPHB Hotel is now under new management. It is situate close to the Station and is the most convanien Hotel iD Town for Travellers and others. It has recently been enlarged and is now replete witb \cry modern convenience and is lighted throughout with the Electric Light. ALMON. PROPRIETOR. « Boots, Shoes, and Slippers A WELL SELECTED STOCK OY WINTER GOODS AT A PRICE THAT CANNOT BE BEATEN. Agents for the well knewn Dry-Foot Brand, acknowledged to be the best boo at the prices in the Market. GRIFFITH DAVIES, LL4NDYSSUL, South Wales. AT A PRICE THAT CANNOT BE BEATEN. Agents for the well kncwn Dry-Foot Brand, acknowledged to be the best boo g at the prices in the Market. (, GRIFFITH DAVIES, LLNDYSSUL, South Wales. BRANCH AT PENCA ER. X BEST VALUE "j J. Griffiths & Son, 7, MARKET STREET (\iPah;to{e), Aberystwyth. Talbot Hotel9 3 — pr-j X i—- BEDROOM SUITES, £ £ DINING ROOM SUITES, M BEDSTEADS AXD BEDDING, "Tj S WIRE MATTRESSES. LINOLEUM AXD OILCLOTHS, WELSH OAK DRESSERS MADE ON THE PREMISES, r THE LOWEST POSSIBLE PRICES 8011. t L SOUND QUALITY | 1 — ALADDIN'S ] MAGIC TEA j II IS THE ii Best, Purest, and Strongest. Ii ONCE TRIED. ALWAYS USED. ALADDIN'S MAGIC TEA is Warranted Absolutely Pure. ALADDIN'S MAGIC TEA is Unsurpassed for its Quality and Price Refreshina np 'r u — I-MAGIC 1 When prices are com !Ib and ilb Lead Packets. j | pared quality should always be borne in lliÍLlÙ, Tea has succEssfully "tood the Refreshing J L I t e sTi ai u n y S f L I Invigorating | CABEATENBE 2s and 2s 6d per 1 b. TRAriK MARK. IT HAS A RICH, LUSCIOUS FLAVOUR AND IS UNEQUALLED FOR ITS STRENGTH AND EXQUISITE AROMA. ALADDIN'S MAGIC TEA is well and carefully made up in packets of various sizes to suit the requirements ot customers. Ask your grocers for ALADDIN'S MAGIC TEA. WHOLESALE ONLY OF t William Wiolltoams& Co., 5. BUTTON STREET, LIVERPOOL.

Yr Ealwys a'r Wiadwriaeth Yn Ffraiagc 1.ae'r frwydr rhwng y wlad a'r Babaeth yn Ffj-ainc wcdi ymddattblygu yn fawr yn ystod y dvddiau divveddaf. Fel y gwyddis pvsiwyd Mesur yno yn dadgysylltu'r Eglwys, vn unol a dymuniadau mwyafrif mawr poll y wlad. Ond nid yw y Pab yn foddlon i gydf.-ynio ar di'pfn. Mae ef a'r awdurdodau Pabyddol edi bod yn brysur yn anog yr oifeiriaid yn mhobman i sefyll yn gadarn, a'r canlyniad ydyw fod y Llywodraeth yn cymeryd meenrau gorfodot. Ddydd Mawitlr awd i dy'r Nuncio, neu Jysgenad y Pab, heb ofyn ei ganiatad, ac hebryngwyd ef allan <#'r wlad yn go ddiseremoni. Chwiliwyd ei 4y a chafwyd yn mysg y papyrau ddigonedd o brofion fod cynllwyn Pabyddol beiddgar a. droed. Peudctiynwyd gwahardd cy- .iidliadau Pabyddol dan boen carchariad. Dywedodd y Prif Weinidog, M. Clemenceau, yn y Senedd nos Fawrth y byddai i'r Llyw- odraeth barchu pobpeth yn nglyn ag addol- iad cyhoeddus, ond 11a chaniateir dim mod- fetid o fantais i unrhyw ymgais gw leidj-ddo] ar ran IMiufain. Y mae'r osgobion yn gor- fod ymadael o'r palasdai. Mae'r wlad Yl1 gytun tu ol i'r Llywodraeth, ac nid oes fawr emheuaeth Leth fydd diwedd y frwydr.

Helynt Gwe<^pyr BETH YWR ACHOS? Y mae'1' helynt yn nghylch ysgol Gwespyr yn sir Fflint yn tynu syhv mawr yn y gog- ledd y dyddiau hyn, a galwyd sylw a to yii y Senedd y dydd o'r blaen gan Dr. Massie, ac addefodd Mr Birrell ddarfod iddo dai- llen cylclilythyr goruchavyliwr ystad Syr Pyers Mostyn. Yn liwnw dywedir fod 311 mryd Syr Pyers i gadw tai treflan Gwespyr at wasanaeth y bobl a foddlonant i anfon eu plant i'r ysgol o dan reolaeth Babaidd. Mae'r tir—a'r rhan fwya- o blwyf eang Llanasa-yn perthyn i Syr Pyers Mostyu, yr hwn, fel ei briod, sydd yn aelod selog o Eglwys Rufain. Er mwyn dangos eu sel, adeilasa.111 hwy ysgoldy helaetlx yn Gwespyr. Lleianod yw'r atTirawesau, ac yr ydys yn. awyddus iawn am i blant tenantiaid yr ys- tad—Ymneullduwyr gan m\vyaf fynychu yr ysgol. Ond teimla'r rhieni fel arall. Yn Taehwedd, 1905, rhoed rbybudd gan Gynghor Sir Fflint o ftt'riad i sefydlu ysgol i gant a. haner o blant yn Gwespyr, yn nxhlwvf Llanasa—yr ysgol i fod yn gyfleos i blant Gwespyr ac hefyd i blant Gronant a PI ctoii. Codwyd gwrthwynebiad i hyn gan Sy rPyers Mostyn ac ereill.; ond yn mis Mawrth eleni, cadarnliawyd y cynllun gan y Bwrdd Addysg. Wedi hyny, ccisiwvd gan Llywydd Bwrdd Addys"- wneyd ymchwil gyhoeddus. Cydsynxodd yntau, ac felly, feli gwnaed ddydd Sadwrn yn Nghapel y VV esleyaid. Y tyst cyntaf oedd Mr Edward Jones, iy nymorfa, Gwespyr. Rhoed iddo fonllcf o gymeradwyaeth fel y deuai yn mlaen. Dy- wedodd ei fod yn aelod o Gynghor Gwledig Treffynon. Yr oedd yn byw ar ystad Talacre er's 60 mlvnedd ,ac yn ddeiliad er's 38 mlynedd. Daliai ei ffernx bresenol er's un flynedd ar ddeg, ac yr oedd y rhent >n 323p. Yr oeddys wedi rhoi rhybudd ymad- ael jddo. Nid oedd efe erioed wedi bod ar ol yr adeg talu'r rhent ac ni wnaed erioed gwyn yn erbyn ei ddull o drin y tir. Nis gallai efe beidio credu mai ei gefnogaeth i Isgol y Cynghor oedd achos y rhybudd. Y tyst nesaf oedd John OiN-eii, ffermwr, Bryn Llystyn. Y mae efe yn un o reolwyr YsS°J y Cynghor yn Gwespyr, ac yn jiaenor gyda r esleyaid. Daliai'ar ffernx a nxlOOp o rent. Cawsai yntau rhybudd. Aeth at Mr Dawson, y stiward, am eglurhad. Ateb- odd hwnw nad oedd dim nersonol yn ei erbyn--ond yr helynt yn xighvlch yr vsgol a'r Mesur Tir. Moses Davies, tyddynwr, Dolphin, Gwes- pyr, oedd y tyst nesaf. Blaenor gyda j- Methodistiaid Calfinaidd yw efe. Bu'n triuo yn y ty er's 48 mlynedd. Talodd ei rent yn rheolaidd; ac ni fu cwynion yn ei erbyn. in nghapel y M.C. y cynelid yr "ysgol with raid." Yr oedd yntau wedi cael rhybudd ymadael. Nis gwyddai paham oddigerth ei fod yn flaenor yn y capel, a bod yr ysgoi- feistr yn lletya gydag ef. Bu ei fab 311 gweithio ar yr ystad, ond ddechreu'r i'.af t i'o\\yd ef ymaith, a rhowd v gwaith i ddyn dieithr-Pabydd. Tystiodd y Parch D Meurig Jones (W.), Llanasa, mai Ymneillduwyr eedd mwyafrif mawr y trigolion. Ond yr oedd dychryn yn teyrnasu yn eu mysg oherwydd y rhybuddion i ymadael; ac ofnai llawer amlygu eu barn a'u teimlad. Nid oedd y trigolion yn hoffi Ysgol Tal- acre, am ei bod yn hollol dan lywodraeth y Pabyddion, ac yn amcanu at ychwaneeu at nuer aelodau Eglwys Rhufaxn. C'afwyd tystiolaethau ereill i'r un per- wyl. Ar ran Syr Pyers Mostyn, dywedodd Mr Amphlett fod yn ofidus ganddo fed y fath helynt blin wedi codi. Nid ar Syr Pyera oedd y bai. Aeth Mr Amphlett yn mlaon gan ddyweyd fod v bai am yr helynt ar waith ffwdanllyd a difedr y Cynghor Sir. Nid oedd dim drwgdeimlad rhwng Sir Pyers a'i deiliaid. Yr oedd ganddo 450 o den- id antiaid, Rhif y rhybuddion oedd 33. -Yr oedd Syr Pyers. fel landlord Cymreig da. yn byw yn mysg ei ddeiliaid, ac yn gwari-i ei arian yn eu plith (chwerthin). Oresvri fod cynhyi'fwyr yn ceisio cyifroi teimladau chwerv rhwng meistri tir a'u deiliaid. Ni byddai i'r ymchwil hono dueddu at wellhaa r do lur. Ni byddai iddo ef sarhau Syr Pyers Mostyn drwy alw arno ddyfod ger- bron cy far fod o'r fath. (Cvffro.) Y Dir rwywr: Nid wyf yn meddwl y dylech ohwi ddifrio yr ymchwiliad. Mr Amphlett: Ni fynwn wneyd hyny, oddigerth trwy awgrymu fod partiaeth yn cael ei ddangos. Ni ddylid gofyn i Syr Pyers pabaiii y rhoes efe 13 o i,ybudd;on ymadael. Y mae ganddo ex resyiniu ei hunan—rhesymau a awgrymais wrth groes- hoh. Mr A I Davies: Ac a wrthhrofwyd yn llid- iog (eyineradwyaeth). Cynghorwyd Syr Pyers gan Mr Amphlett. i ei gj'freithiwr, i beidio rheddi ei breseaol- deb yn yr ymchwiliad; ond aeth; Lady Mos- tyn, ei wraig. yno a gwnaeth syhvadau ar yr helynt. Dywedodd fod v Cyngor Sirol wedi eu condenxxxio cyn eu gwrando. Honir yn yr ardal mai mug achos; y rhy- buddion yw fod y deiliaid yn pleidio agor ysgol nad yw'r landlord yn ei hoffi. Bu helynt y rhybuddion dan sylw'r Cynghor Sir a plienderfynwyd gwasgar drwy'r plwyf, y'1]raeS a Saesneg, ddarpariaeth y Ddeddf er Amddiffyn Tyst ion — deddf sydd yn bygwth cospi'n llym bwy bynag a geisio ddiail ar ddynion a roddont, dystiol- aeth gerbron swyddogion y Wiadwriaeth.

m. Goddardbi Plate I Powder. ror Cleaning Silver Electro S Sotd every where Mr 2/&&. -Qm. k "-I. rask-

DEDDWYDDWCH TEULUAIDD. Dedwyddwch teuluaidd, O! eiriau soniarus, Mae ynoch gysuron sy'n Jxyfryd i'r fron; Pa fwyniant hoffusach? Pa le yn fwy hapus Na'r aelwyd deuluaidd? pob calon yn lion: Nid mawredd daearol yn unig gynwysa, Na chyfoeth y bydoedd, er cymaint, a'i pryn; Petb ydyw i'w fagu a'i feithrin yn bena' Yn nheimlad, a chalon, a mynwes pob un. Y teulu sy'n medru rheoli'r tymherau, Cydblethu'r serchiadau yn setchog a mwyn Ac ysbryd maddeugar yn llauw'u mynwesau. Yw'r teulu sy'n ddedwydd, a'i- baich yn cyd-ddw ytn: 01 brofiad anwylaidd, mwy gwerthfawr na r bydoedd A phedau rhagoraf y ddaear yn nghyd; Y teimlad dedwyddaf, agosaf i'r nefoedd, A ellir ei gyrhaedd tra yma'n y byd. Mae'r teulu sy'n ddedwydd yn drefnus a chyson, Ymdreclxant i wneuthur y cyfaix o ddc Arferant gynildeb heb fod yn gybyddion, Haelionus heb wastraff, caiff pob peth ci le Os hen a mettoedig, plant a rhieni, A gwasanaethyddion a cheraint f'o xxgliyd Mae ysbryd hynawsedd, diragfarn yn ffynu. A chariad yn rhlwynnryn o'i Ixamgvlch i gyd Manchester, 1858.. MASON. -!J K.

TALGAREG. Priodas. Dydd Sadwm, Rhagfyr 8fel, unwyd Mi" David Davies, Green Grove, mewn glan briodas a Miss M. Anna Thomas, Llaindelyn. Priodwyd iiwy yn Bwlehyiad- fa, gan y Parch. E. D. Jenkins, Llwynrhvl- owen.

EISTEDDFOD GOGINAN. [At Olygydd y "Welsh Gazette."] Syr, Hwyrach y byddweh inor garedig a chaniatau gofod o'ch papur nesaf er mwyn i mi amddiffyn eglwys y Dyff i-yii yn ngwyneb y curo sJud wodi bod arni yr wythnos ddi- weddaf. Bron nad ydym yn niethu adn a- bod ein hunain yn y cyfeiriadau a'r enl'ib- iadau a wnaed arnom; ac efallai na iydd j dim yn well i mi na rhoddi. y ffeithiau n hollol fel y maent, a gadael i'r rnai hyny ein cyhuddo neu ein cyfiawnhau; fel y gall- i och chwi ynghyd a'r cyhoedd weled pa uxor bell yr ydym wedi syrthio yn y camwedd, ac o wasgu ar iawnderau y rhai a'n cyhudaant. Yr oedd eglwys y Dyffrvn wedi al-fei- cynul eist-eddfodau ai- ddydd Nadolig er's tua 7' neu 8 mlynedd, a rhai o honynt wedi boa yn hynod o lwyddiannus; a thrwy gyfrwng y cyfarfodydd hyn yr oeddym wedi llwyddo i gynal yr achos yn mlaen yn weddol anrii^d- eddus, ac heblaw hyny, wedi llwyddo 1 dalu dros £20() ag oedd yn aros \n dtlyled ar y glacdfa, ac adnewyddu y capel a'r hen 1 gapel, etc., ac wedi llwyddo i rhyddhau e-n hunain o'r ddyled uchod. Penderfynwyd drachefn y flwyddvix ddiweddaf fyned I' draul o tna 1:2i3 er mwyn cael eisteddleoedii hardd a chyfleus yn yr hen gapel, a dyn a oedd ein luamcan yn cyhoeddi eisteddfod y Nadolig eleni. Ond mae'n debyg i'n llwydd- iant 111 yn y gorphenol fod yn achos i frodvr cariadus Penllwyn genfigenu wrthym, a plleiidei-fyiiu y gwnaent yr hyn a allent yn ein herbyn-a phe buasent Invy yn pender- fynu cynal eisteddfod fel ninau, buasai yn hawddach maddeu iddynt: ond 11a. rhaid gwneud hyny mewn rhith duwiolueb, rhaid oedd cael cyfarfod pregethu, ysywaeth, er mwyn dallu llygaid y wlad ac er mwyn prefi pa fatli ddynion crefyddol sydd yn Pen- llwyu, ie, a mwy na hynyna, bu rhai o honynt yn ddigon beiddgar er's ychydig wythnosau yn ol i ddod i'r Dyffryn i ota- ddodi areithiau lunon ar ddirwest. Yr wyf fy liun yn ddirwestwr o'm mebyd ac yn penderfynu bob felly hydfy medd, a chredaf fod y fasnach hon yn gwneud niwed anghy- ffredin yn ein gwlad ond mae haerllugrwydd y bobl yma, wedi "Dwyn oenig fechan y dyn tlawd" wedi llanw fy ystumog. Pa le mae y teimladau da ddylasai ffynu rhwng dwy eglwys? Pa le mae moesgarwch, heb son am grefydd? Ond pan yr oeddym mewn gofid yn gorfod gollwng ein gafael o n dveid. wele, eto, eraill yn cael v pleser o'n difrio drwy gyfrwng eich papur fel pe baem wedi cyflawni rhyw bechod anghyffredin. Ond cyfaddefa eich gohebydd yn y lie cyntaf fod y "meeting" wedi ei gylxoeddi yn hollol deg. sef, "All those interested iix the matter to consider," etc., ond mae yn ymddangos rnae I y drwg mwyaf yiigolxi-g y gwr hwn oedd ein bod wedi gohirio yr eisteddfod am 40 mlyn- edd! Onid oedd genym berffaith hawl i wneud fel y mynom ar eiddom ein hunain? I Gadawn vr vsgrifenydd hwn gyda dweud am iddo fod yn fwy gofalus am y gwirionedd y tro nesaf, a rhoddi y ffeithiau fel yr oedd- ynt; ac nid en paentio yn ei liw du ef ei liun. Ond Ow! gyda bod hwn yn distewi wele un arall yn dod o'r tu cefn i ni fel un o deirw Basan, gan ríïYgo a cliornfo cyfan o'i flaen. Ond y peth a'n tarawodd ar unwaith wrth edrych ar y creaclur corniog yma ydoedd, fod yr hen frawd wedi dyfod vn ol dipvn yn gynt nag yr oeddym yn ei ddisgwy!. Y tro diweddaf y gwelsom ef, v peth olaf a ddywedodd. oedd, nad oedd meddwl troi ei wyneb yn. ol i Goginan byth mwy. Ac os gall efe eglnro hyna, hwyrach y gall hefyd ddod o hyd i'r esboniad ar y 40 mlynedd ag y pMysleisiau mor fawr arno. Ond i ba beth yr ymdrafferthaf ga:x nad yw y cwbl ond tusw o freudclwydion gwraclj wrth ei hewyllys. —BRODOR. -L'¡

Markets—Saturday. BUTTER. Carmarthen. Saturday.—Very few catcle on offer. and no hope for an iiierc-asp- for a few weeks. Price paid to-day was from Is. lid. to Is. 2d. per lb. Demand much be- yond the supply. CHEESE. Carmarthen, I,tttii-clay.-Tlle few dairies brought in for sale were soon disposed of at from 32s. to 36s. per cwt. CATTLE. Doixcaster, Saturday.—A large supply of cattle, chiefly Irish stores, and a bri",k trade. Prices very firm. Milch beasts zCl7 to £ 22, (bullocks £ 12 to £ 16, £ U to £ 14, drapes £ 9 to £ 11, and stirks £ 7 to £ CJ. The supply of sheep was veiy meagre, indeed qu Ui inadequate to the demand, the rulin r supply of sheep was very meagre, indeed qu Ui inadequate to the demand, the i-ulilig price beimr from 42s. to 46s. each. No pigs on offer. POULTRY. Cheshire Poultry Markets, Saturday.— Markets were more than o'dinarilv active Ihere was a plentiful supply, with a trifling advaner-, in prices. Import stock-Goose 6.1d., turkeys 888-Jd. per lb. Fowls and ducks pei i couple :—Chester Fowls, 4s to 5s ducxis. os. to 6s6. Nantwich: Fowls. 4s to os ducks 6s. to 7s. Knutsford: Fmvls, 3s 6d to 4s. Gd. ducks. 6s 6d. to 7s 6d. North- tnCfi FOlds. 4s 6d to 5s 6d: ducks. 5s 6d M -mfiod pe/u: 104 and Is per lb. Geese, 0d and lOd per lb.