Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

8 articles on this Page

------YR WYTIINOS.

News
Cite
Share

YR WYTIINOS. Cymraes ydoedd mam Sidney Sunnino un (I *wladweimvyr penal: yr Eidal heddvw. Cyrchir tua 50,000 o filwyr i Lundain yn v. t gwyl y Coroniad Achosodd Chamberlain gyffro mawr yn Yny "/La trv^y go:s:o ;;eri i r n.Vr, irutb beisnig yn unig yu y Ll.yj-oedd L'V gwrthryfelai yr ynyswyr yn cbyn hyn, ac yn awr y mac Chamberlain wedi ei ddai'bwyllo i ga'iatait iddynt d'lefnyddio yr lieu iaith pynhenvd. Trayroedd catrawd o filwyr cit li.vill- daith yn y wlad bono yr wythnos ddiweddaf iV'u goddiweddwyd ystorm iawr o eim, ac angodd ond un yn unig o ddau taut a deg o (Ilwyr. lihynodd 209 i farwolaeth. Soniryn y newyddiaduron am amryw farwol- aethau mewn canlyniad i (rhoi'r cow- pox.) Bwriedir yn fnan, meddir, cyhoeddi llyfryn bychan Dr Conan Doyle ar y Boeriaid a'r Rhyfel yn y Gymraeg. Cymer yr awdwr ariiu ei fod wedi ei ysgrifenu yn ddiragfarn, end y mae'n anliawdd iawn deall ar ol ei rlrrlkn beth a nlyga Dr Conan Doyle wrth ddiragfarn." Ysgrifeny ld sydd wedi gwneyd enw i'w ei bun yn rnyd y dychymyg ydyw Dr Conan Duyle ac hwyrach yr anwanega y pamphledyn hwn at ei glod eto. Gvvi-11 fuasai iddo gysegru ei amscr yn mbellacb i ddydd- ori plantos a rbamantau -1 Sherlock Holmes na ymyryd aphynciau na wyr fawr iawn am danyn Mae Tywysog Cyrnru wedi periodi v 9fe.1 o Fai Mae Tvwvso.,x ar ba un i'w urdclu yn Gangbellydd Prifysgul Cymru. Nid ydys wedi penwerfynu eto pa le y bydd i'r seremoni gymeryd lie. Wedi curo y Saeson yn Blackheath y I'ydd o'r blaen mae'r peldroedwyr Cymreig yn awr wedi curo yr Ysgotwyr drachefn. Bn eytaciletiaelit 44 cicio rhwng y Cymry a'r Ysgotiaio yn Nghaer- dydd dydd Sadwrn yn ngwyddfod 30,000 i 40,000 o bobl. Derbyniwyd tua P,2,000 am tynediad i mown i'r cae. Y Cymry gadd y gore" 0 hewl" cbwerll bobl Ceredigion. Rhedodd trol dros lowr o'r enw William Harries, 3 a Blaena dydd Sadwrn, a lladdwyd ef yn y iran. Am y burned waitb yn olynol gwnaed gostyngiad o 21 y cant yn nghyflogau y glowyr mewn cyfarforl o'r Sliding Scale Committee dydd Sadwrn. Ar ol galaru ei farwolaeth am chwech wytbnos cadd gwraig Cadben John Thomas, o' Hong Wynn- stay o Caernarfon, neges y dydd o'r blaen i fed yn Lerpwl erbyn y Llun diweddaf er cyfarfod a'i phriod. Ar yr 18fed o Ragfyr derbyniodd Mrs Thomas lythyr oddiwrth perchenogion y llong yn ei hysbysu fod ei gwr wedi marw ar ol byr gystudd yn Ynysoedd Mor y De. Taflwyd y wraig i alar trwm gan y newydd hwn, ac er iddi dderbyn llythyr ar yr 8fed o lonawr, yr hwn a ysgrifenasid gan y Cadben ar y 9ed o Ragfyr, ni ddygodd hwnw iddi un pelydryn o obaith. Nos Werer diweddaf, fodd bynag, te'i dychrynwyd gan bellibyr a dder- byniodd oddiwrth ei gwr o Lisbon yn dyweyd wrthi am ei gyfarfod yn Lerpwl dydd LIun gan ei fod yn bwriadu glanio yno yjdydd hwnw ar un oag- erlongau elai heibio i Lisbon. Bu y cyfnewidiad sydyn o alar i orfoledd bron a phrofi yn angeuol i'r vt A-aig. Mae y frech wen—a'r son am frech wen—yn par- bau i achosi cryn gyffro mewn gwahanol ranau o'r wlad. Cynydda nifer y cleifion o ddydd i ddydd yn y Brifddinas ac mae amryw farwolaethau o hono wedieu hysbysu o ranan ereill o'r Deyrnas. Y mae y clefyd hwn wedi tori allan yn Abprtawe, Ystalyfera, a manau ereill yn y Debeudir. Mae meddyg, yn Llundain wedi ei roddi i sefyll ei brawf am beidio hysbysu y swyddog iechydol fod y clefyd wedi dyfod o dan ei sylw. Buchfrechir virth y miloedd ac y mae'r meddygon yn gwneud elw da o herwydd yr haint. Bwriedir codi cwestiwn Dadgysylltiad yr Eg- lsfs yn Nghymru yn y Senedd yr wythnos hon os ceir cyfleustra. Mae v mater yn llaw Mr Wm Jones, yr aelod dros Arfon, ac hyderir cael cynorthwy syl- weddol oddiwrth Mr Asquith ac ereill. Maellawer obethau wedi digwydd er 1894-pan y gwnaed cynygiad i ddatgysylltu gan Mr Asquith—erbvn hyn mae llawer o'r Eglwyswyr eu hunain yn credu y byddai datgysylltiad yn fendith i'r Eglwys ei hun ac y mae'r Rhyddfrvdwyr ar y pwnc hwn mor vnela phenderfynol ac erioed. Diwedd y gan yw y geiniog, boed hi gan y crwydryn ar yr beol ynteu gan y gwladweinydd yn ei Senedd. Wedi holl ganu clodydd y Trefedi g- aethau (Colonies) am eu gwladgarwch ac hunan- aberth yn ystod y rhyfel ceir cri yn awr mewn cywair tra gwahanol. Mae Prifweinidogion New Zealandac Awstralia:yn danod yn hallt i'r Llywodr- aeth Brydeinig ei gwaith yn pwrcasu symiau en- fawr o gig i'r milwyr o Argentina tra y mae gan- ddynt hwy-y Trefedigaethau—digon ac yn weddill ar werth, ac a fuasai yn dda ganddynt gael ei wared. Caled yw i ni," meddai Mr Seddon, Prifweinidog New Zealand, eich cynorthwyo i adeiladu yr Ymherodraeth, trayr ydycb yn rhoddi yr holl fasnach yma i dramorwyr (foreigners)." 0, ie, caled iawn bwyrach os mai masnach a dim arall ydoedd sail eu holl wladgarwch. Rhyddfrydwr a etholwyd yn aelod Seneddol dros Dewsbury yr wythnos ddiweddaf. Yn unol a phenderfyniad Ynadon Bangor galwyd y milwyr oedd yn Bethesda oddiyno. Torodd tan mawr allan yn New York nos Sul. Llosgwyd tua cant o fasnachdai mwyaf y y ddinas. Sylwer yn y gwabanol adroddiadau geir yn ein colofnau yr wytbnos hon yn unig ar y nifer afres- ymot. o achosion fu dan sylw y Meinciau Ynadol yn herwydd y ddiod. Pwy sydd i ddwyn y treuliau am hyn oil ? Pwy ond y trethdalwyr ? Mae bagad o ddynion yn Aberystwyth wedi pen- derfynu trwy bleidlais o tua 23 yn erbyn 6 i agor Clwb Sant Dewi yn Heol y Farchnad ar y Sabbath. Yn hytrach na chyfranogi yn y gwaith hwn, deallwn fod amryw:o'r aelodan wedi ymddiaelodu en hunain yn union fel protest o'u anghymeradwyaeth. Pe gofynid i mi meddai Mabon, yn Rho idda, nos Lun, 44 i roddi fy sedd yn Senedd ijl'yny os na chefnogwn agor clwbiau ar y Sul dywedwn yri fo(idlawn 44 Ffarwel fy sedd, y Sabbath i mi." Hwyrach y rhydd profiad helaethach olygiad arall i wyr Clwb Aberystwyth hefyd ar:y pwnc hwn. Clywir rhagor am hyn eto cyn bo hir. Nid oes odid i ddydd yn myned heibiora cheir yn y newyddiaduron enghreifEtiau blin o'r anghyf- artaledd truenus sydd yn ffynu yn nghymdeithas yn yr hanesion torcalonus am drueni a tblodi a ddeuant i'r golwg yn awr acyn y man mewn modd anwirfoddol hollol. Mewn trengholiad mewn pen- tref yn Lloegr y dydd o'r blaen ar gorph merch ieuanc a losgwyd i farwolaeth gofynwyd i'r fam os nad oedd ganddi un math o ddodeiryn i atal y plentyn rhag syrthio i'r tan, 44 Do, fe fu genym un," meddai'r fam dan grio, 14 ond bu rhaid i ni ei werthu er cael bara," Bu yn ystorm erwin dros y wlad ddiwedd yr wythnos ddiweddaf a daw hanes am lawer o drychinebau ar y mor. Aeth amryw longau i'r gwaelod. Ar y traethau dwyreiniol y bu yr ystorm arwaf. Mae amryw ranau o'r Cyfandir hefyd yn dioddef oddiwrth ystormydd mawrion o eira, ac y mae'r Iluchfeydd amryw latbeni o ddyfn- der. Mae llawer wedi rhynu i farwolaeth gan yr oerfel. Mae'r eira gymaint yn rhai parthau o Loegr fel mae'r amaethwyr wedi eu cau i mewn yn hollol yn eu tai. Bu stororo enbyd Q eira yn Canada hefyd yr wytbnos hon. Bu i Mary Davies, di-briod, 37 mlwydd oed, yr hon a drigai gyda'i mam yn 36, Whitefield Street, Rhondda, losgi i farwolaeth brydnawn Iau di- weddaf. Aeth y fam i'r lloft tua haner awr wedi tri, gan adael ei merch yn y gegin. Ni fu yn ab- senol dros ddeng mynud pan y clywodd ysgrech- feydd, ac wedi myned yn ol i'r gegin canfu ei merch wedi syrthio wysg ei chefn a'r y grat a'r tan. JJu y ferch farw bron yn uniongyrchol, l Pasiodd Cyfarfod Chwarterol Bedyddwyr Dwy- rain Morganwg benderfyniad, dydd Mercher, yn condemnio polisi gwrthw eithiol y Llywodraeth ar y owestiwn o addysg, ac yn gosod pwys ar y farn na fyddai unrhyw dref niant yn fodd haol hyd nes y symudid pob analla mewn cysylltiad a cholegau athrawol, a sefydliadau cyffelyb, ac y cawsai yr boll ysgolion oedd yn derbyn cynorthwy o'r trysorfeydd eu gosod o dan reolaeth gyhoeddus. Bu farw y Parch David Jones (Druisyn) ar y Sabboth yn Widnes. Yr oedd Mr Jones, yr bwn oedd yn frotloro Cerrig-y-Drudion, tua 65 ml. oed. Decbreuodd ar waith cylchdaith fel gwein- idog gyda'r Wesleaid Cymreig yn y flwyddyn 1861, ac yn ystod ei weinidogaeth o dros ddeugain mlynedd bu yn arolygydd y rhai fwyaf o gylch- deithiau Gogledd Cymru. Yr oedd yn fardd rhag- orol, a chydnabyddid ef yn feistr yn y cynghanedd- ion Cymreig. Enillodd y gadair a'r goron mewn amryw eisteddfodau talaethol, a dyfarnwyd amryw wobrwyon iddo am ganeuon byrion yn yr Eistedd- fod Genedlaetbol. Lladdwyd chwech o bobl gan ffrwydriaddynamit yn New York yr wythnos ddiweddaf. Mae y Prifatbraw Prys, o Goleg Trefecca, wedi ei ddewis yn unfrydol i fod yn gadeirydd Bwrdd Ysgol Talgarth. Boreu ddydd Mercher caed John Williams, Hen Ffwrnes, Pembre, wedi marw, ar baner y ffordd rhwng Ffordd Haiarn y Great Western a Hen Har- bwr y Pembre. Yn Nhy y Cyffredin, dydd Mawrth, cyflwynodd Syr George Newnes, yr aelod dros Abertawe, ddeiseb oddiwrth Fwrdd Ysgol Abertawe, yn erfyn am un awdurdod addysgol leol. Cafodd Wm Rees, Gwesty yr Albion, Cilfynydd, ei ddirwyo gan yr ynadon yn Pontypridd, yr wyth- nos ddiweddaf, i'r swm o 2p a'r costau am agor ei dy yn ystod oriau gwaharddedig, Sabbath, Ion. 6ed. Yr wythnos ddiwecldaf rhoes Mr Alfred Thomas, k cadeirydd y blaid SeneddolGymreig,ei ginio arferol l v blaid. Yr oedd vr holl aelodau agos yno, ac yn mhlith y gwahoddedigion yr oedd Mr John Morley, Arglwydd Battersea, ac eraill. i Y dydd o'r blaen caed corph ben wr, o'r enw Wm Williams, mewn Hyn oedd yn cyflenwi ffwrncs yn lilaenafon; a thybir iddo fed yno tnag awr. Tyhir i'r hen wr, yr hwn oedd yn liynod o egwan, gaol ei chwythu i'r llyn yn ystod yr ystorm. Yr wythnos ddiweddaf, bu farw Mrs Hughes, priod y Parch Hugh Hughes, Aberg-ele, y gweinidog Weslevaidd adnabyddus. Yr oedd hi yn ferch i'r diweddar Clwydfardd. Claddwvd hi yn Abergele '.h: ( edu yn broseiioi d v Cymer cyfarfod l.lynyddol Coleg ljedyddwyr Bangor le dydd Mawrth a dydd Mercher, Mehefin 3vdd a'r 4ydd. Er nad oes ond tri lie gwag yn y eoleg, y mae 30 yn vuigeisio am fyned i mewn. Bydd yr arholiad yn cael ei gyual wythnos yn y Pa sc. Bu Mr J M Robertson yn ancrch cyfarfod o blaid hcddwch yn Stockport, nos Lun. Ceisiwyd ei rwvstroji siarad, ond metliwyd tori'r cyfarfod, a chariwyd penderfyniad o blaid tori'r ddadl yn Affrica ar deleiau fyddai'n anrhydeddus i'r naill ochr a'r llall. Gwysiwyd glowr, o'r enw Rowland Williams, yn Nglofa y 44 Deep," Duffrvn, Mountaiu Ash, dydd Mercher, am symud ergyd oedd heb danio yn yr haen chwech troedfedd. Cafodd y diifynydd, yr hwn nad oedd ganddo ddim i'w ddweyd drosto ei hun, ei anfon i garchar am lis. Sylwodd yr ynad cyflogedig, mewn achos difrifol o'r fatli hwnw, mai gwrthun o betn fyddai gosod dirwy ac er i apel daer gaelei wneud ato, gwrthododd newid y dded- fryd Yr ydys newydd osod taflen bres yn Ngbapel Coleg HaHioi,,Rhydychen, er cof am y diweddar Syr Gearge Osborne Morgan., Mae argraph Ladin ar y daflen i'r perwyl yma: Er cof am George OsborneJMorgan. ysgolor gwych o Ysgol Amwythig, tin tu-n dal Ysgolonaet n yn y coleg hwn yn io40, oedd yn ysgolor yn Ngholeg Worcester yn 1847. a wnaed yn gymrawd o Goleg y Brifysgol yn 1850. oedd yn fawr ei glod yn y brifysgol, yn y gyflraith, ac yn y Senedd, ac a oedd o du rhyddid a chwareu teg i'r gwan yn mhobman. Ganed ef yn 1826, a bu farw yn 1897. Gadawodd i ni ei esiampl a hiraeth am dano." Aeth un George Porter, glowr, i bwlpud Capel y Bedyddwyr, yn Abersychan, nos Sul, a dechreuodd lefain yn uchel, nid oes gan neb o honoch ddigon o ffydd." Dycbrynodd y gynulleidfa, canys bu rhaid llusgo y truan o'r pwlpud, ac aed ag ef i'r gwallgofdy.

Y Senedd. ---

Y RHYFEL YN AFFRICA. |

A, N P, D

»■ Esgyniad Iorwerth VII.…

-----------------------------------I…

Family Notices

Advertising