Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
,.'....:E.r'L-.l.'!I'I!!!r"-"':!Ð.im…
'E.r'L-.l.I'I!r"Ð.im .Jr-- manuolatb p frenbitKs. Yr Olaf Awr. Beth yw mawrfri, uchel, achau. B Rhwysg a maw redd bonedd byd 1 Rhyw oferedd sael di-sylwedd, Gwynt a gwagedd oil i gyd, § Na'd all estyn un fynudyn, Areu heinioes Invy na'u hedd; Holl f¥\rdn llwydciiant a gogoniant B A ddibenaiit yn y bedd b | Wedi tr.j,tï m o bryder dwys a dwfn trydan-8 wyd yr lioll ] Wrnas a galar digyflelyb nosH Fawrth gau y uewydd fod y Frenhines wcdil marw. Sibrydid er's dyddiau, os nad wyth-g nosau fod ei Mawihydi yn dioddef rhyw anhwyjder, ond ni chyffrowyd y wladg yn gyffrediuol cyn dydd Sadwrn* pryd y cyhoeddvvyd yn swyddogol yn y newydd-8 iaduron ei hoJ yn gorwedd yn beryglus 0 glaf yn Mhalas Osborne, yn yr Ynys Wyht, ar draeth deheuol Lloegr. Dydd Sabbaths gwaeledd y Frenhines ydoedd testyn siaradffl pawb yn rnhobmau oherwydd yr oedd y cyfeiriadau toddedig ar gweddiau taer all wnaed yn mhob gwasanaeth. crefyddol—W mewn gwlacl a thref, wedi taenu y son i bobH aelwyd yn ei Hvmerhodraeth eang. PanS ddeaUwyd fed Aelodau y Teulu Brenhinolfl wedi eu galw i Osborne, gwelwyd ar umvaithH fod sail digonol i hob pryder, ac fod lie i ofnig y gwaethaf. Aeth Tywysog Cymru Dywysoges Louise yno yn gynar dydd Sadvvrn, a dilymvyd hwy yn ddiweddarach gan Dywysoges Cymru. Yr oedd y Due 0 York-yr hwn sydd yn awr yn Dywysog Cymru—yn saethu yn Sandringham, a brys- iodd i Lundain cyn yr hwyr. Daeth Ym- beradwr Germani drosodd ar ei union wedi cael y newydd drwg, a chyrhaeddodd ef a'1' Due o Connaught i Lundain nos Sul, lie y croesawyd hwy yn dawel a dirwysg gan Dywysog Cymru a-c amryw bendefigion ereill, ae aethant yngbyd a'r Due o York i Osborne^ fore Llun. Tarawyd tant tyn-er yn iiglialonis y genedl gan waith Ymherawdwr GermanigH yn dyfod drosodd mor ddiaedi-a hyny arffl adeg wir bwysig yn hanes ei wlad eang ei hun — sef dathliad teyrnas Prwssia. Arwyddion eyntaf gwael- I edd ei Mawrhydi ydoedd ei bod yn colliM cysgu yn achlysurol er's tro, a diffyggi archwaeth yn awr ac yn y man. Ni sylwydR fodd bynag fod unrhyw wahaniaeth arbenigS1 yn ei chyflwr hyd nes iddi ddychwelyd Ysgotland i Windsor yn mis rraehwe(hl diweddlitf. Yroedd ei lawrhydi yn nodedig am ei chysondeb yn mynyehu y gwasanaethB crefyddol yn y Castell, ond wedi ei dychwel-H iad o'r Ysgotland methodd roddi ei phresen-|» oldeb fel arfer, ragor nac unwaith. Yn fuanH1 wedi hyn methodd fyned allan yn ei clierbydBj byehan i fwynhau yr awyr agored, yr hyn am wnai yn ddieithriad yn mhob tywydd bron.ft Yr oedd yn amlwg bellach nad oedd y Frenhines yn mwynhau ei hiechyd arferol ac yr oedd yn eglur fod y pryder a'r gofid aK amlygodd pan dorodd y rhyfel allan, wedi ddychwelyd, ac yn ei llethu yn fwy nacB1 erioed. Gwyddis mai siomedigaeth chwenvffi' iddi hi ydoedd fod ei theyrnasiad hirfaith aH daionus yn dirwyn i ben yn swn yH cledd a'r magnel. Tua tair blynedd ynffij ol-yn adeg Jiwbili 1897—dywedir iddi I ddyweyd mai dymuniad ei chalon ydoedd ai I i'w haul ei bywyd fachludo pan y teyrnasaiH heddweh tnvy holl gyrau ei Hymerodraeth.H Yr oedd y Frenhines nid yn unig yn llawnM dyddiau, ond yr oedd yn wir gynefin a galaijl a gofidyr oedd wedi dwyn baich gweddwdod er's tua deugain mlynedd, ac yrffl oedd wedi gweld augau yn tori llawer bwlchgj b b ell yn ei theulu a'i chysylltiadau—ac yr oedda1 feyn oil yngbyd a gofalon y Deyrnas yn|i gadael eu hargraff yn fwy a mwy ar euj^ ehyfansoddiad. Ni bu ei chystudd ond byr ;|| dydd Mercher yr wythnos or blaen aethffl allan yn y boreu, yn ol ei harfer,* yn el cherbyd bychan; ond yn y piydnawn ai thrwy'r dydd eanlynol bu raid iddi aros iB mewn. Dydd Gwener gwnaed yn hysbys eJ bod yn glaf ac o'r adeg hono hyd y diwedd, cyflym bu ei hymddatodiad. Ganol Dyddjl Sadwrn cyhoeddodd y meddygon fod y Frenhines yn achosi pryder a boreu SuI cyhoeddwyd drachefn mai noson anesmwythjM a gawsai, ond nad oedd un cyfnewidiad 0 bwys wedi eymeryd lie. Am bump gloch nawn Sul, dywedwyd fod e1 yn dal yn dda, ond fod ei chynwrg yn peri pryder o hyd. Haner nosM eyhoedclwyd fod ei nerth yn pallu, acp fod ei clivflwr vn fwy difrifol.H ^ua haner awr wedi dau o'rgloch foreuLluu,^ nysbyswyd yr yst-vrid fod y Frenhines marw, a'i bod yn syrthio i gyflwr diymwybod.M Un ar ddeg o'r gloeh foreuLlun fod y Freb jnes wedi cryfhau ychydig drachefn, ei bod wedi vnedru eymeryd rhagor o ym-^ borth, ac wedi cysgu. Yr oedd ei nerthffl wedi dal yn lied dda, a'r hyn a barai bryder ydoedd arwyddion o ryw rwystr yn yr ym- Dywedodd un o feddVgon ei Mawi-H bydi wrtb ohebydd nos Sul ei bod hi'n marwB o henaint. ond dioddefai oddiwrth bethau ereill liefyd. Dioddefai lawer Dddiwrth ddiffyg cwsg. Er nad oedd ei chyflwr ynjg bollol ddiobaith, ofnai'r meddyg ei bod tynu at y diwedd, a gallai'r diwedd ddod yn mhen rbai oriau, neu efallai, yn mhen rhai dyddiau. Deallid ganol y pryd nawn fod y gwelliant yn nghyfiwr y Frenhines, a gymer-B odd le yn y boreu, yn para.—Tua phump gloch nawn Llun, hysbyswyd fod y gwelliant yn nghyfiwr ei Ma wr bydi yn dal yn lied ffafriol.i Yma.dawodd yr Ysgrifenydd Cartrefol oi Eastbourne ugain munyd i bump yn y pryd-a nawn ar ei ffordd i Osborne mewn ufudd-dod i negesyn ei alw ynooherwydd salwch eiMawr 8 Ganol nos Lun cyhoeddwyd nad oedd unjj cyfnewidiad pwysig wedi eymeryd lie ynl nghyfiwr y Frenhines, ac fod y gwellhadi ^wan gafodd yn y boreu wedi parhau trwy'ri I J ymei'odd vmborth yn weddol, a| chysgodd l]ecf esmwyth ar adegauj i i i °r gloch foreu ddydd Mawrtbl eyhoeddodd y meddygon fod nerth y frenhine. yn pallu, ac fod ei hagwedd yn fwy difrifoli etc. Am bedwar o'r gloch v prydnawn > dywedodd y neges meddygol, The Queen is| slowly sinking. Oilio yn raddol ydoedd eij bywyd. ond yr oedd yn eglur fod- y diwedd yn dyfod yn ebnvydd, o orig i orig, ac am haner awr wedi chwech nos Fawrth ymadaw-i odd a'r fuchedd hon yn ngwyddfod ei theulu ae yn nglianol galar ei holl ddeiliaid trwy yr Ymherodraeth eang, ar yr hon nid haul byth yn machlud. Tra yr oedd v Frenhines ar ei gwely angeu bron nad ellid dweyd ei bod Yn clywed gwlad yn canu ei ehlod." oherwydd dylifai cydymdeimladau i'r paks yn ddidor, oddiwrth fawr a man, o bob cwrr o'r wlad; mewn gwiiionedd yr oedd yr liolltydgwareiddiedig yn gwefreiddio gan gvdymdeimlad gan fel y caelitenij gobeithion ac ofnnu yn ol a blaen ar byd y gw 0 F-t' renhines wedi enill serch llwyraf ei deiliaid, ? mai yr oreu -enillodd erioed ydoedd ilon y boibl. Un rheswm mawr am ei boblogrwydd ydyw y ffaitli ei bod vredij aiddwvn yn ddoeth a didued4—-ac nid oes alon i bdbl. U n yw dyvveyd fod y| im wedi ei wneyd "i luddia-s y werin enill eu rbyddid a'u breintiau. Mae bobl wedi enill eu buddugoliaethau, d trwy chwyldroad gwyllt, ond trwy ym-i ladblygiad graddol. RheBwm arall, yni ddiau, oedd y ftaith fod bywyd y Frerdiinesi feI merch, fel gwraig, fel mam, ie, fel nail).! 111 batrwm o'r bywyd teuhsaidd a edinygir| an y dosparthiadau mwyaf parchus a riling iddol yn y deyrnas. Yr oedd y Frenhinesg hefyd gyda'r cyntaf bob amser i fynegu eig ydymdeimlad aphawb mewn trallod a galar,g wer tro y bu iddi gofio am. weddwon a lant ein glowyr a'n morvryr, ac yn hanesS ob tryehineb, ar dir ac ar for, nid oedddlID jyffyrddai ein calon fel cydymdeimlad y Frenhines. Mae y Frenhines wedi gadael chwech 0 lant; un-ar-ddeg-ar-hugain o wyron, ac un-ar-bymtheg-ar-hugain o or-wyron. Teyrnasodd tua pedwar diwrnod yn hwyg ua'r un pen coronog arall f u erioed ar orseddB Prydain. » Unig blentyn, Edward, Due pedwerydd mab George III, o'i wraig Maryffl Louisa Victoria, merch y Due o Saalfeld, ydoedd y Frenhines. Ganed hi yn mhalas Kensington ar y 24ain o Fai lS19. Ar farwolaeth y Brenin William IV ar yrjg 20fed o Fehefin, 1837, gyrrwyd yn blygeiniolH iawn y boreu i Balas Kensington a mynai swyddogion y Goron weled Victoria; ond pan eu hysbyswyd ei bod yn cysgu yn esmwj-tii yr awr gynar hono, dywedasant fodM rhaid iddynt weled "y Frenhines." y ferch iengc i'w gwyddfod yn droednoethM bronyn ei-TlilJad nos. Ymgrymasant ger eig bron a, thorasant y newydd iddi. Cyrhaedd-B asai ei hoedran, sef deunaw, fel y penodivsidaj gaar y Senddd, ar y 24ain o Fai, 1S:37 ICoronwyd hi Mehefin 28ain, 1R:n. Agorodd ei Senedd gyntaf ar yr 20fed oM Dacliwedd yr un flwyddyn. Ar y lOfed Chwefror, 1840, ymbriododd a'i chefnder, y ^ywysog Albert, mab y Due o Coburg-Gotha. Ganed ei phlentyn sef Tywysog Cymru, ar y 9fed o Dacliwedd,|l 1841. Blwyddyn ddu fu 1861 i'r collodd ei mharn, ac ar y 14eg o collodd ei phriod hoff. Hane.s Victoria ydywij hanes y ganrif oil bron. Gyda'i heinioes hi ( dderfydd cyfnod llawer mwy pwysig nuc a olyga diwedd canrif, canys ni wyddis eto ddy lanwadau daionus a gollir o'r tir trwy ei^i marwolaeth. Mae ei theyrnasiad, nid yn|jji umg wedi bod yn faith, end hefyd yn ogon-H1 eddus ddigymmar. Etifeddir y goron gan I )y w\\s°g Cvmru, yr hwn a adwaenir fel H, Edward VII. Cymerir ei le yntau fel S Tywysog Cymru" gan ei fab, y Due YOrk. Bydd y darlun rhagorol o'r personau urdd- » xsol hyn geir ar almanac y Welsh Gazette" yn hynod darawiadol yn yr amgylchiad presenol. < 'I Pan ddaethai Ai-glwydd Roberts allan 0 tvvddfod y Frenhines y dydd o'r blaen, rody dagrau yn dyhidloi lawr dros ei
":n".1.,. YR WYTHNOS, ? (
":n".1 YR WYTHNOS, ? Dydd Jau, yn Eglwys gadeiriol St. Paul, LlutJdain ymerodd claddedigaeth Dr Creighton, EsgobW Llundain, le. Yn ychwanegol at y ddau esgob a nifer o esgobion a chlerigwyr Loegr, yr oedd cynnrycbiolwyr i'r eglwysi Juol, Groegaidd, ac Iddewig yn bresenol. Rheswm Madam Patti dros werthu Castell Craig- y-Nos yw y bwriada'i gwr a hithau fwrw'r haf yn Sweden, ac na byddai Craig-y-Nos fawr o wertb iddynt felly. Mae Corphoraeth Caerdydd yn :iwyddus iawn am i Dywysog Cymru brynu y Castell er ei wneyd yn wirioneddol "Dywysog Gwlad y Bryniau." B Drwg genym orfod cofnodi marwolaeth y Parch I D. M. Jenkins, ,gynt o Lerpwl, yr hyn a gymerodd ( le Yl. mhreswylfod ei fab-yn-nghyfraith, yn Caer-H narfon, dydd Sabbath, yn 63 mlwydd oed. YrHi oedd yn dihoeni o ran ei iechyd er's cryn amser I Genedigol ydoedd o Fynydd Islwyn, sir Fynwy. I Ordeiniwyd ef yn weinidog yn Aberhosan, gerllawBl Machynlleth, a bu yn weinidog wedi byny yn y ( Drefnewydd, Treforris, Penmaenmawr, a Park-road, Lerpwl. Bu yn y lie diweddaf am y cyfnod o blynapd ar hugain yn llafurio gyda chvroeradwy-H- ieth a llwyddiant mawr, ond oherwydd iechyd bu raid iddo roddi ei weinidogaeth i fyny Efe oedd cadeirvdd Undeb yr Annibynwyr yn Mhenybont-ai-Ogwy, pryd y traddododd anerchiad meislrolgar o'r gadair. Adnabyddid Mr Jenkin" iel dyn o feddwl uwchraddol; a nodweddid ei bregethau gan feddylgarwch yn gystal a tblysni aiawr. Yr oedd yn draddodwr pur nerthol ac yr. Uyawdl.
-------------Y RHYFEL YN AFFRICA.
Y RHYFEL YN AFFRICA. Dydd LIun daeth rhagor o newyddion drwg i law. Adroddid fod y Boeriaid wedi cymeryd tren llwythoe: 0 fwnan a nwyddau eraill i'r dwyrain 01 iiahnoral. Gwnaed ymosodiad ar .flaenfilwyr y Boeriaid ger Johannesburg, a chymerwyd eu safle, a llwyddvvydj gadw ar ol cryn ymosodiad. Y mae yn eglur ddigon erbyn hyn, fod ar gyfran helaeth o'r wasg Seisnig gywilydd o'r byrbwylldra a amlygodd ynglyn a'r rhyfel hyd tua deufis neu dri yn ol, oherwydd ceisia yn awr wadu neu gam- esbonio llawer o'r petbau rhyfygus a ddadleuai drostynt yn ddigon digywilydd ychydig amser yn ol. Er engraifct, dadlenai y wasg Doriaidd Seisnig dros driniaeth fwy Hym a phendant i'r Boeriaid hyny a syrlhient i ddwylaw y Prydeiniaid, a dy- wedent mai priodol fyddai rhoddi y dienyddwr ar waith, hyny yw, y dylesid Iladd pob carcharor yn [ddidrugaredd. Yn awr, medr rhagor nag un ochr jgyrneryd y ewrs yraa, ac hwyrach mai gwaith De Wet yn saethu y sa\Yi a anfonasid a chenad ato sydd wedi peri i wasg Doriaidd y wlad hon i ail ystyried y cyngor a roddodd ei hun—ac wedi profi y blaenffrwyth, y mae yn awr yn ofer geisio gwadu ei geiriau—ond yr byn a ysgrifenwyd a ysgrifen- wyd. Ond o berthynas i waith De Wet yn saethu a lllangellu y tri gwr anfonasid ato, y mae rhan helaeth o wasg fwyaf goleuedig Prydain yn llwyr gyfiawnhau ei waith, oberwydd yn y cymeriad o ysbiwyr yr aeth y tri dyn i'w wersyll: a'u neges ydoedd ceisio darbwyllo canlynwyr De Wot i'w adael-a lie y ceir neb yn euog o hyn rhaid iddo, yn ol rheol rhyfel pob gwlad., dalu y penyd eithaf. M Mewn eyfarfodydd mawr yn Awstralia y mae penderfyniadau wedi eu pasio yn eo«deranio yn y modd mwyaf pendant waith Prydain yn llosgi vi-H amaethdai, a dynoethiy gwragedd a'r plant o'u hollH eiddo yn South Afirica, ac hefyd yn protestio ynH erbyn Prydain yn peri i'r milwyr o Awstralia gy-H meryd rhan yn y bryntwaith annynol hwn. ac eiH bod yn warth ar un gwlad wareiddiedig, heb sonS am Gristionogaeth, i ymddwyn mor farbaraidd ffl Mid y "Pro-Boers," cofier, sydd wedi cynhyrfll Y Awstraliaid i wneyd hyn, ond adroddiadan eu mil-H wyr eu hunain fuont yn llygad-dystion o'r oil. B Dywed Arglwydd Kitchener fod 3000 Q FoeriaidB wedi ymgasglu yn Emelo, tref yn y Trans-H vaal, 48 milldir i'r gogledd-ddwyrain o Mander-H ton. Bn y Milwriad Colville yn ymladd yn Van-H tender's Hock, 22 milldir i'r gogledd orllewin og Standerton, gan giiro y Boeriaid yn ol gydaB cholled drom. H Aeth parti bychan o'r Boeriaid i mewn i Aber-J deen, i'r de-orllewin i Graaf Reinet, yn CapeB Colony, boreu Mawrth, a chymerasant gynwys yi ystorfeydd ymaith. Pan wnaeth y milwyr Pryd- einig eu hymddangosiad enciliasant. Mae r gyfraith filwrol wedi ei chyhoeddi drwy yr oil o Cape Colony ag eitbrio'r porthladdocdd a Btbiriegaethau'r brodorion. X Edrydd Arglwydd Kitchener fod y Milwriad Grey gyda nifer o New Zealanders a Bushmen jjwedi ymosod ar oddeutu 800 o Foeriaid ger Ven- Btersberg, gan eu llwyr ymlid i ffwrdd. Ymosod-1 Bjwyd ar gorph milwrol o dan y Milwriad Colvillel gan V Boeriaid, ond gwrthwynebwyd hwy. Macs Bymdaith y Boeriaid sydd wedi croesi i Cape HCoIony i'r dwyrain gorllewin wedi ei atal am Biro, and credir fod y rhan arall yn y rhanau canolog yn symud i gyfeiriad Port Elizabeth. Ad- roddir fod De Wet yn Ermelo, ac yn annog Botha i igeisio giiresgyn Katal etc. I Ymosododd byddin o 400 o Foers o dan Krit- Szinger ar Willow more, }rn J de o Cape Colony, ll'oreu Gwener, ond gyrwyd hwy yn ol gan amddi-1 ^Ifynwyr y dref a'r Awstraliaid. Dywed fferruwyr a Sfu yn Calfinia fod commando yn dyfod at y lie! Ighwnw ar yr lleg, cyfisol. Gadawodd y Prydeiniaidl ffllto«s:ville a Sinithfield, gan symud y trigolion ail drawxterfyndiryCape i Aliwal North. Y' | R Caed telegram oddiwrth Arglwydd KItehcmcr, dydd Lbio, yn dweyd fed y Boers wedi ymosod art li laddwyd ac ni chlwyfwyd neb o'r Prydein- lid Bu ymladd rhwng nifer o Brydeiniaid a thua 70 o Foeriaiaid yn ymyl Bragpan. Lladdwyd 4 o'r Bu ymladd haner nifer ond cadwyd hvry draw, oeiaid. Hysbyswyd o Johannesburg yr wythnos o'r blaen fod De Wet wedi croesi y Vaal eto, ac wedi ymuno a chatrodau v Transvaal. Adroddir yn awr fod y oeiiaid wedi cael colledion trymion yn eu hym- sodiad ar Zuurfontein a Kaaltontein, a dywedir eu bod ynjhynod.o brin oymbortha chad-ddarpariadau. Adroddir, modd bynag, nad ydynt mor awyddus i mostwng ag oeddynt rai misoedd yn ol. Y maej lybudd wedi ei roddi allan gan y Llywodraeth yrJ. retor'ia yn gwabardd pawbfsydd heb fud yu ijiwr j: isgo khaki, ac yn awgrymu fed unrhyw bersoni oedd yn gwisgo gwisg oedd yn debyg o gael ci chamgymeryd am y wisg filwrol Brydeinig yn a wig yn agored i gael ei gymeryd i fyny, a'i garchul1. Gwnaed hyn, meddir, o ganlyniad i'r defnydd a wneir yn ami gan y Boers o'r khaki, er cael hysbys-B rwydd. B Wedi dyweyd ac haeru ragor nac unwaith fod y rhyfel drosodd y mae y ^Llywodraeth yn awr yn gofyn am ragor o filwyr, ac ymae miloedd yn ychwaneg yn cael eu banfon allan, ac y mae hyn wedi achosi cryn gyffro. Mae y milwyr aethant allan o Canada i South Affrica yn protestio yn erbyn ymddygiad annheg y swyddogion Prydeinig tuag atynt.
ILlith o Landyssil.
Llith o Landyssil. Ma rhaid i fi gal gweyd rhwbeth am Ndolig ei ihened yw e wath gwell hwyr na hwyrach, ond mi addawa i nawr i fod yn fyr, ag mi gadwa i ngaer. nid fel y pregethwyrs mowr na'n gweyd, un gair eto cyn terfynu," ag yna'n golchi bant am haner awr arall. Synwn i ddim na fydd rhai yn wherthin wrth weled llith ar beth mor hened, ond mi weda i'r gwir wrthoch chi, rown ni wedi parotoi'r tamed llith hyn wthnos N'dolig ag rodd y Dolig ar feddwl pawb 'r amser ny, o'r dyn sy'n arfer byta'r twrci tewa yn y wlad a'r plwmpwdin brasa'n y plase hyd at y dyn sy'n prynu jiblets ne bene a llygedH gwningod y nosweth o'r blan ag yn ffeilu'n dcg a cbysgu un llygadyn nos wrth feddwl fath ffest sy o flan i amser e baner dy drenoth. Rown i'n teimlo'n debyg i'r dyn hwnw sy bob amser wedi bwriadu gweyd dim heno ond sy'n wedi partoi pwt bach o areth rhag ofan y gwasgid arno sharad, dyw'r dyn 'ny byth yn mynd adre heb i chi gal clwed beth mae e wedi bartoi, ne'n debyg i'r dyn 'ny nad yw e byth yn dod i'r yscol, na'r swrdd falle, ond pan fo'r ysgol yn ateb -fe yw colofn yr achos pryny allech jfeddw1. Digon tebyg 'chbod chi wedi sylwi ar rhain nad y'n nhw byth yn iteb be syn cal i ofyn ond caseg wen rwle" yw hi da nhw stil. 'Run rheswm sy da nhw dros neyd hyny a s'da fine dros scrifenu hwn—ma nhw fel tine wedi partoi rhwbeth mlanllaw a'r peth hwnw ycli chi'n gal te beth ofynwch chi ne'r pregethwJ im dano. Rhwbeth rhyfedd yw'r awydd ma am :ldangos gwybodeth. Clwes am un to feehcyn Coleg Llanbed iddo ynte neyd rhwbeth debyg yn 2i awydd mowr am gall llythyren wrth i D.D. ne rhwbeth. Gofynwyd iddo pwy odd brenin eyntaf Isrel, a thyma ynte'n ateb yn ucbel Da iawn' mynte'r esgob ne* rywun—ond rodd y stiwdent heb ddibenu, ac er mwyn cal gydag an- rhydedd" dyma fe 'n gweyd yr IJWI) 1ef,yd a elwid Paul." Clwes iddo [ynd adre wedyn a gweyd wrth i dad fod yr Kxarnin yn mynd yn gajetach, galetach, bo. :ro. Dyma fi heb son dim am fy nhestyn eto a fydd y llith hwn yn wath na rbai blan ta Ie )s na sonia i yn weddol ami am y nhestyn wath B lyna shwt ma pwer o ddynon yn barni pregeth Irw sylwi sawl gwaith pregethwr yn repcto idnod y testyn. lyfyr Standard IIIpregethwr|go lew wath dyna beth )dd i destyn a'i bregeth e—" There is no doubt ibout it," a nid drwg pregethwr fuse un o'r hen Idynon bach 'ny—rodd gweyd lhw, weles i da'r dyn odd yn towli lais yn rysgol isha; wedodd bwnw ddim ond "0 liar diar diar diar" o'r dachre fr diwedd. aatre w i leni lwch chi ag os gofynith rbwyn i chi oeth w i'n neyd halwch chi e ata i." Rhyngtoch jbi a fine'n ddistaw bach ches i'm cystled cino N dolig os blynedde a ges i leni gyda mam, a wir :lodd y nghydwybod i ddim fod heb hwrni'n gas os aad cnoi peth wrth fyta shwt gino, wath down i idim wedi marfer a rhwbeth fel hyn a ma'n rhaid jyfadde fod pwer a wnelo'ch arferion chi ach I'.ydwybod chi a felny rhaid paso heibo'r jyneddf' y tro byn am dreio spwylo nghino Ndolig i. Fuaswn in gwbod naws fod Ndolig i gal llyne on pai fod mistir yn dwyn ar gof i fi dy Sul cyn ny fod casgliad at dreulie'r Gymanfa'r dwarnod hyny. Ke eithwn i ir Eglws on pai fod ofan Nansi arna wath dos dim casgliad byth no—dim casgliad byd ^n nod at y Weinidogeth, ond beth dal son Center i'r earn yw Nansi, a buse'n well da fi roi douffl swilt y cwarter at y weinidogeth na chroesi Nansi. Centers mowr yw teulu'r Cnwc i gyd a chan fod y Dnwc yn agos i'r Synagog ma hi'n ddwarnod mowr yno ddydd y Gymanfa Ndolig, rhyng gweitbopoten reis, crasi bara circh a rhosto hwyaden fach crbyn sino. Ma gwasathynion y Cnwc yn cal poten reis Idwy waith y flwyddyn-sef dwarnod y Gymallfa Ysgolion a dwarnod tori pen medi." Ma sawl :eulu'n partoi bwyd dwarnod y Gymanfa a na galed na hi i benderfynu gyda pwy ewch chi gan fel nan nhw'n eich plesho chi i fynd da nhw a gallech feddwl na sharaden nhw byth a chi os pallech chi, md ma Nansi wedi gweyd WIthW i tod pobol y Dnwc yn benderfynol 'na chan nhw ddim jlymanfa nesa yn 'n capel ni gan ma 'run ;y dani hi bob] amser da'r bwyd ma. )awb a'i docyn ei hun yw cyngor B WlON BACH. H
The Carmarthen Countyi Dinner.B
The Carmarthen County i Dinner. B The second annual Carmarthenshire dinner was held on Thurday night last at the Hotel Cceil, London, under the presidency of Sir John Williams. Amongst others present were Dr Henry Owen (of Poyston). the Rev D.Jones Davies (North Benfleet), Mr Lloyd Morgan, M.P., Mr T. J. Harries (of Llan |g lawke), Mr H. D. Evans (Pangbourne), Mr Isaac B Shone, Mr Bassett Hopkins, Mr John Bower, Mr H Timothy Davies, Mr John Hinds, Mr Thos. Lloyd H (Oxford-street), Mr Owen Lewis (Owain Dyfed), the Warden of Llandovery. Mr and Mrs Llewelyn §1 Williams, Mrs Lloyd-George, Mr J. Davies Wil- !iams (South Wales circuit), DrJ. T. James (Harley-H street), Dr Thomas Philipps (Emlyn), DrjDaniel, D Blagdon Richards, the Rev Seth Jones, Mr J. W. Lewis. Mr Ernest Rhys, Mr John T. Lewis (Chancery Lane), Mr Rupert Richards (secretary), &c. g After the loyal toasts had been honoured, the Chairman read a letter from Lord Justice Vaughan Williams, addressed to the chairman of the Dinner Committee, in the following terms:—"Dear 1\1 Llewelyn Williams,—I cannot tell you how vexed 119 am not to be able to keep my engagement to dine to-night. I had looked forward with such pride and pleasure to dining as a guest at the Carmar- ithenshire county dinner. I have hoped against !hope, but the doctor will not allow me even toH attend court. The toast, too, which I was to have ihad the honour of proposing, Wales,' could not fail to be of special interest to all Welshmen just now, at the beginning of a new century, at a most critical time in the history of the British Empire, at a. momant when our enemies are doubting whether the British Empire will continue to be the most efficient factor in the civilisation of the world. For such predominance cannot be preserved by a brave and efficient navy and army alone. Love of liberty and justice, individual independence, educa- tion, and temperance, must be added, and in what part, I would ask, of Great Britain have these characteristics flourished and grown in the past century as they have in Wales ? Such character- istics are the outcome oi local patriotism. Whether in Wales or elsewhere, they are born and bred at home by the hearthside." Sir J. Williams, in proposing the toast of Gwlad Myrddin," asked if there were any reasons why the toast of the county of Caamarthen should be par- ticularly honoured 1 Apart from local affection and loyalty, was the county possessed of a history, of ancient remains, or of monuments or physical characteristics which would command serious admiration 1 Had the men of Carmarthen accom- plished anything worthy of being kept in remem- brance and of being transmitted from generation to generation? Sir John dwelt enthusiastically on the natural beauty of the county. For the archaaologist it provided abundant material in its abbeys and castles, in the Roman roads which traversed it, in the cromlechs and dolmens which still remained. For the folk-lorist there was the legendary lore of the Grove of Myrddin and the hunt of the Twrch Trwyth, to say nothing of the Lady of Llyn-y-Vaan, the mother and teacher of the Meddygon Myddfai. Then Carmarthen had ever played its full share in the kingdom, only not at Dynevor and Bosworth, but in the social, moral, and religious movements of the last 400 years. In the Welsh invasion, of England Carmarthenshire men led the van. Thus there was sufficient to make their hearts glow with pride for the past of the county and with warm hope for its future (cheers). The Warden of Llandovery (the Rev W. Poole Hughes), in responding to the toast, made an effective appeal on behalf of the institution of which he has recently undertaken the headship. Mr J. Lloyd-Morgan, M.P., who followed, re- ceived an enthusiastic welcome, and in the course honour because it was always to be found in the! vanguard of freedom and religion. It was the first! county that adopted a settled form of governments amongst, other reasons, because of the good sensed I of his speech said that, Carmarthenshire deservedl of the Carmarthenshire people. At the prpsent day the county held its own in all walks of life, and without disparaging the British Generals in South Africa, he thought that a Picton or a Nott would have orougbt the war to a conclusion lOng; ago (cheers).
I THE MARKETS.
I THE MARKETS. II iV'U ABERYSTWYTH—MONDAY. Wheat, 5s 3d to 5s 9d per 651bs barley,'4s 3d to [4s 6d oats, white, 2s 3d to 3s Od; oats, black, 2s 6d jt-o 2s gd; eggs 8s 6d to 9s butter, salt, lid i'-o 13d per lb; ditto fresh, 13d to Is Id per lb;*fowls, 3s 9d to 4s0d per couple chickens, 3s 9d to 4s Od ducks, 5s to 5s 6d per couple; Geese, lis to 13s per couple; turkeys 12s to 14s per couple: potatoes, 2s 0d to 4s 6d per cwt. BUTTER. CARMAKHEN.T Saturday.—The quantity of fresh made cask butter has falleu off. Several lots of rery good fall-made were offered for sale and sold at last week's full prices. Quotations :-Fresli cask, Is to Is 2d per lb lattermath, lid to Ilid per lb. METAL. LONDON, Afon(lay.-Spelter P,19 5s to Z19 126 6d. Lead-soft foreign, £ 17 2s 6d to E18 2s 6d English ditto JE17 7s 6d to ZIB 7s 6d. DEAD MEAT. LONDON, Saturday. —Not much fresh meat to hand but trade closed slowly. English beef, 3s 10d to 4s 2d Scotch sides, 3s lOd to 4s Od; shorts, 4s Od to 4s 4d American, 3s 3d- to 3s 10d:; iuferior, 2s Od to 2s 3d British mutton, 14s 2d to 4s 8d: foreign, 3s 42d to 4s Od; veal, 3s 8d to 4s 6d; pork, 3s 6d to 4s 6d per 81b. POTATOES. London, Saturday.—Good supplies, and trad teady at the following prices :puritans, 90s up- to-dates, 80s to 100s Windsor Castles, 80s to 90s; magnums, 75s to 80s per ton Dutch, rounds, 2s 6d Ite 2s 9d; Belgian, rounds, 2s 9d to 3s Od; ditto magnums, 3s to 3sj5d per bag. HAY AND STRAW. London, Saturday.—Good supplies, but trade ruled quiet at unchanged prices. Quotations:— Best clover, 85s to 100s; inferior, 80s to 85s; specially picked hay, 92s 6d; good ditto, 80s to 87s 6d; inferior, 50s. to 60s; mixture and sanfoin, 70s to 90s; straw, 25s to 36s per load. CORN. B Cardiff, Saturday.—English and foreign wbea firmly held at last week's full rates. B Flour firm at advancing rates. Beans and peas firm and unchanged. Oats and barley in good demand. Market closed firmer. I Gloucester, Saturday.—English Wheat—reds, 3s 7d to Os Od; whites, 3s 7td to Os Od. Foreign wheat, Russians 31s to 31s 3d; Plates, 30s 6d to 31s 3d; Tasmanians, 32s Od; Californian, 80s 9d to 31s; Grinding barley 18s 6d to 19s Od per qr. Round maize, 23s 9d to 24s 9d. I
OLD FALSE TEETH BOUGHT
OLD FALSE TEETH BOUGHT Many ladies and gentlemen have by them old or disused false teeth, which might as well be turned into money. Messrs. R. D. & J. B. Fraser, of Princes Street, Ipswich (established since 1833), buy old false teeth. If you send your teeth to them they will remit you by return post the utmost value; or, if preferred, they will make you the best offer, and hold the teeth over for your reply. If reference necessary, apply to Messrs. Bacon & Co., Bankers Ipswich.
Advertising
Public Notices. DYMUNA lobii P. CDomas PHARMACEUTICAL CHEMIST- ABERYSTWYTH, ALW SYLW Y CYHOEDD AT EI STOC HELAETH °. BOB MATH 0 Duwddau. TOcddpainiactbol CEIR I GANDDO Y MATHAU GOREU AM Y PRISIAU RHATAF. J. P. Thomas I ABERYSTWYTH. k' Business Notices. I,. L; OR 0 GAN YW CYMRU I GYD. IUSIC I MUSIC MUSIC I NO PLACE LIKE ARNFIELDS, DOLGELLEY FOR REALLY GOOD MUSIC, Old and New. MUSICAL INSTRUMENTS of the Best Make. MUSICAL ACCESSORIES of every kind. — Pianos, b harmoniums, American Organs. UNRIVALLED FOR QUALITY AND PRICE Branches at Barmouth, Pwllheli, and Towyn. JAMES'S LONDON & PROVINCIAL TEA., WINE, SPIRIT, AND pROVISION STORES, 32 & 34, TERRACE ROAD, A BERYSTWYTH, A (ADJOINING THE POST OFJ-SK) MESSRS. J'OHN JAMES & CO. I Are the Sole Agents for Aberystwyth and District for BASS & Co S CELEBRATED BURTON ALES AND STOUT | Supplied Families and the Trade in 9 and 18 Gallon Casks, in Imperial Pint and Half-pint Bottles. Special attention is called to BASS & II I G H T DINNER ALE, Us. 6d. per Dozen A GE FOB 1 W. & A. GrILBY's WINES AND SPIRITS. New DRAPERY GOODS DANIEL THOMAS IS NOW SHOWING A CHOICE SELECTION OF NEW GOODS IN EVERY DEPARTMENT. NOTE ADDRESS— 22 & 24, LITTLE DARKGATE STREET afsrysiwytp: Business Notices. WILLIAM PROBIN. RELIANCE HOUSE Meat .Uarkét I Business Notices. 1..XD 15, PIER STREET, •V'orkiiig Watchmaker, Lapidary, and Jeweller. Purchaser of Brilliants, Old Gold and Silver, Modern and Antique Plate. CASTLE HOUSE, ABERAYRON. John Hugh Jones, The oldest established Draper in Aberayron. LARGE STOCK OF DRAPERY OF EVERY DESCRIPTION. FOR WELSH MATERIALS Of all description unsurpassed in the Town MODERN SHOWROOMS. Ladies and Gentlemen are respectfully requested to visit the above Establishment. They will be surprised at the variety of the Stock. FOR REAL WELSH FLANNEL WOOLLEN GOODS GO TO J. & E. EVANS, GENERAL DRAPERS AND t MILLINERS, 4 0 GREAT DARKGATE STREET ^BERYSTWYTH F. BENNISON, FISHMONGER AND FRUITERER, LISBURNE HOUSE, TERRACE^ ROAD. FRESH FISH DAILY FRESH FISH DAILY CAUGHT BY 01:R OWN BOAT IN THE BAY. Albatross and Plover. FRESH SALMON FROM THE TEIFY, SEVERN, AND OTHER RIVERS. ICE always on hand. Homers' Clotted Cream and Cream Cheese. Fruit and Vegetables fresh daily BENNTSOX'S NEW AND COMMODIOUS POSTING ESTABLISHMENT, PORTLAND STREET, ABERYSTWYTH. CHAR-A-BANCS leaves Lisburne House. Terrace-road, at for Devil's Bridge, Plynlimon, Llyfnant Valley, and other places of interest; also AFTERNOON DRIVES. Excursions made tc Hafod, Taliesin's Grave, Monk's Cave, &c., &c. SPECIAL TERMS FOR PRIVATE PARTIES. Landaus, Victorias Wagtronettes, Phretons, Dop-H carts, Irish Jaunting Car, Governess Cars, and Donkey Carriage foi^phildren always on Hire. B COMMODIOUS BICYCLE STORES. H THE ROCK FOlTNDRl MACHYNLLETH 1 (Established 1869), gj H A S BEE N RE-OE | And Business Carried on as usual. 11 TENDERING our best thanks to our Customer, JL and Friends for their patronage in the pa"j and soliciting same and their recommendation for the future. B BALDWYN M. DA VIES- | JOHN LLOYD & SONS, | TOWN CRIERS, 1 BILL POSTERS AND DISTRIBUTORS, I HAVE the largest, number of most prominent | Posting Stations in all parts of Aberystwytl' I and District. Having lately purchased the business and stations of Aberystwyth Advertising and General | Bill Posting Stations, they are able to take large a contracts of every description. Over 100 Stations in the Town and District. Official Bill Posters to the Town and County Coun- cils, G.W.R. Co., Cambrian Railway Co., all tin- Auctioneers of the Town and District, and other Public Bodie CDe "UlelsD Gazette" IS ON SALE IN LONDON AT Messrs. W. H. EVERETT & SONS, Bell's Buildings, Salisbury Square. LONDON, E.C IVIr. W, H. ROBERTS, ■ Bookseller, B ío, Cecil Court, H Charing Cross ■ BY POST Ö" (kl. A YEAR. I TAILORING ESTABLISHMENT, ■13, Pmii STEEET' AEE!!VST1VYTn I DAVID JAMES. Suitings, Coatings. Trouserings, &c., m the best « fashion and at reasonable prices. BCriaketing and Boating Suits made to order on he B j Shortest Notice. ..4( I WEK-END TICKETS are issued eveny FRIDAY and SATURDAY CAMBRIAN RAILWAYS* all L. N. W. and G. W. Stations in [ < LÓNDON TO ABERDOVEY, ABERYST- vWYTH, DOLGELLEY, AND BARMOUTH. Available for return on the following Sundaj (where train service permits) Monday, or Tuesday For full particular see small hand bills. CHEAP WEEK END EXCURSION TICKETS ARE NOW ISSUED ON EVERY FRIDAY AND SATURDAY TO ^Birmingham, Wolverhampton, Walsall Peter" Jrsft "Leicester, *Derby, *13urton-on-Trenfc, ♦Stafford, ^Coventry, Manchester, Preston. Black- burn, Bolton, Leeds, Dewsburv. Hnddcrsfield, Liverpool, Birkenhead, Wigan and Warrington FROM Oswestry, Llanymynech, Llanfyllin, Montgomery Welshpool, Newtown, Llanidloes. Machynlleth, Borth, Aberystwyth, Aberdovey, Towyn, Barmouth, Dolgelley, Harlech, Portmadoc, Penrhyndeudraeth, Criccieth, and Pwlheli, Simnar tickets are issued from Aberystwyth Borth, Aberdovey, Towyn, Barmouth, Dol-elley, Harlech, Penrhyndeudraeth, Portmadoc, Criccieth, and Pwllheli to SHREWSBURY. Tickets to these Stations are not issued from Welshpool. Passengers return OR the Monday or Tuesday following issue of ticket. THOUSAND-MILE TICKETS. The Cumbrian Railways Company issue FIRST CLASS 1,000 and 500 MILE TICKETS, the coupons of which enable the purchasers to travel between Stations on the Cambrian Railwavs during the period for which the tickets are available unti the coupons are exhausted. The price of each is £ 5 5s Od 1,000 mi' and 17s 6d, 500 miles being about 1^;1 per mile. Application for the 1,000 or 500 mile tickets must be made in writing, giving the full name and, address of the purchaser and accompanied by a remittance, toMrW. H. Gough, Superintendent of the Line, Cambrian Railways, Oswestry (cheques to be made payable to the Cambrian Co. or order), from whom also books containing 100 certificates forauthorisingthe use of the tickets by purchasers' family, guests, or employees can be obtained, price 6d each book; remittance to accompany order. C. S. DENNISS, General Manager Oswestry, March 1899.. Business Notices. SPLENDID BARGAINS. REES JONES EMPORIUM, rpREGARON Now offers for Sale at Low Clearance Prices a fine lt of MEN'S, YOUTH I, AND BOYS' OVERCOATS. "0:3 FOR WELSH WOOLLEX GOODS GO TO ROWLAND MORGAN LONDON HOUSE, ABERYSTWYTH PRINTING OF EVERY DESCRIPTION I QrICKLY AND NEATLY DOXE AT THE H Wlsb fiazcttc" PRINTERIES i BRIDGE ST. 4 r* R. r 1 ABERYSTWYTH. NEW OFFICIAL SIZE: WITH P HINTED DDE E:8 S E S Per 1,000, ifr 6R' 7s' 6D., AND 8 (jD ACCORDING TO QUALITY, Orders should be sent to the t "WELSH GAZETTE.» OFFICE, ABERYSTWYTH.