Welsh Gazette and West Wales Advertiser

The most nutritious. EPPS'S COCOA Grateful and comforting EPPS'S COCOA For breakfast and supper. EPPS'S COCOA WELSH GAZETTE PRINTERIES FOR AUTISTIC AND COMMERCIAL M- PRINTING.

LLITH HEN GARDI. Fel yr o'dd dyn yn myn'd a haid o wenyn i steshon yn Shir Benfro y dydd o'r bla'n, diangodd y gwenyn o'u cwch tra yr o'dd y dynion yn ei gario i'r tren, ac fe geison amser ofnadw. Ymosododd y gwenyn ar y cartwr a'r ceffvl yn ddidrugaredd' ac yr o'dd yn amhosibl i neb i fentro yn agos i helpu y dyn a'r ceeffyl. Bu y wagen a'r ceffyl yn meddiant y gwenyn am orie lawer, ac yr o dd" y dynion yn dweyd i bod nhw yn wmladd yn wa'th na'r Boers yn y creige. Yr ydym yn dyfod adref i Loegr (ysgrifena bon £ ddwr cyfrifol yn un obapurau Llundain), mewn llong sydd yn llwythog gan adfeilion dynol o'r rhyfel waedlyd hon—y clwyfedig, yr anaf, a'r claf, y rhai a ddygant nodau eu doluriau hyd y bedd. Y mae vmhlith y dynion hyn rhai a fedrant hepian oddiamgylch wedi colli coes, neu fraich, neu ran arall o'r corpli, a rhai a fyddant byth yn ysglyfaeth i'w afiechyd-ond y mae anffawd gwaeth. fil gwaeth na'r un o'r rhain wedi syrthio i ran rhai trueiniaid. Medr y dyn heb goes hepian gydai ffon-fagl. Medr y dyn sydd wedi colli ei olwg, trwy ddifrod difaol tanbelen, gario cerdyn i ddyweyd ei fod wedi ei lwyr ddallu yn y rhyfel, ac fe rydcl ei gydwladwyr elusengar ddigon iddo i fwynhau bywyd trwy gyfrwng y pedwar synwyr arall, ac fe deimla wedi'r cyfan mai melus a da yw byw. Y mae dallineb yn ddrwg, ond y mae rhyfel yn taro ergydion gwaeth nac i'r llygaid. Y mae yn taro ergydion sydd yn gwneyd i'r synwyr ei hun i syrthio yn ddrylliog. Y mae y gwallgofcly yn fil gwaeth na'r ysbytty. Yr ydym yn cludo yn ol naw o ddynion wedi colli eu synwyrau yn Magersfontein a brwydrau ereill. Y mae dau wedi eu trin yn drugarog ac wedi ei golli yn llwyr oherwydd mae'n rhaid fod y gell yn golygu math o anwybyddiaeth; ond y mae'r trueni mwyaf a dyfnaf a fedd y galon ddynol yn cael ei alw allan gan y rhai hyny sydd wedi "ei anmharu yn y meddwl. Y mae adegau clir, maitli o gallineb perffaith yn rhoddi amser iddynt ddeall ystyr y bolltau a'r cloion. le, rwy'n gwybod, mi gollais fy synwyrau wedi Magersfontein." Dyma ddywed un o'r trueiniaid wrthych, tra y gofyn un arall yn barhaus, a wnant fy rhoddi yn y gwall- gofdy pan yr af adref ?" Y fath groesaw gartref I Yn sicr ddigon, i'r gwallgofdy y maent yn myned. Ac fe fyddant yn llwyr golledig i'w ffryndiau a'u perthynasau yn nghyfancoll beddrod y byw. Nid oes fawr o son na hanes am Kitchener yn v rhyfel presenol. Y mae hyn yn dra hynod pan gotir ei fed yn ail o ran safle i Roberts ei hun. Und eglurir hyn gan rai yn digon pendant trwy fod cryn anghydwelediad rhwng Kitchener a Roberts., Y mae Roberts yn llawer mvvy dynol na Kitchener yn ei ymddygiaa at y gelyn syrthiedig. Fe gofir darfod i Kitchener orchymyn i'w filwyr rodi terfyn ar fywyd yr Arabiad clwyfedig yn y Soudan. Nid yw Roberts yn cymeradwyo nac yn ymarfer gwaith mor ddieflig. Y mae yn ormod o wron i ymostwng i'r ymddigiad iselwael. Mi ath yn dro lletwith iawn ar y Gwirfoddolwyr sydd wedi ymgrynhoi ar hyn o bryd fel morgrug o gylch ben gerrig mawr y Derwyddon yn ngwlad yr Haf. Fe ath rhywbeth o le neu rhywun o'i go yr wthnos ddiweddaf, ac fe ath y bwyd y brin iawn yn y gwersyll. Bu rhaid i filoedd ar filoedd o honynt fyn'd ar eu cythlwng fore Sul diweddajE am i'r ymborth fethu cyrhaedd y lie mewn pryd. Ma' Cronje a'i deulu, rwy'n gwel'd, yn mwynhau eu hunen yn gampus, ag vstyried yr am'gylcliiaue, yn St. Helena. Y macnt yn byw a gwneyd y gore o'r gweitha mewn bwthyn bach. Y mae Cronje yn derbyn ei sefyllfa yn hollol athronyddol, ac nid vw yn grwgnach dim. Y mae chwech o'r Boeriaid sydd yn gaeth ar yr ynys wedi marw o achosion naturiol. a saethwyd un o honynt tra yr oedd yn ceiso diangc yn gynar un bore. Printing quickly and neatly done at ti e K Welsh Gazette Printeries, Bridge Street.

LLANDYSSUL. THE PEOPLE'S MAGISTRATE—At the Petty Sessions held last week, Mr J. D. Lewis, printer. Gomer House, Llandyssul, qualified as a justice cf the peace in his capacity as chairman of the L:ar.- dyssul Rural District Council. PETTY SESSIONS. The monthly {Petty Sessions for Llandyssul a:;(1 Llanfihangel-ar-Arth were held on Wednesday in last week, the presiding magistrates being Messrs J. P. V. Pryse, W. G. Brown, Thos. Thomas, Thos. Davies, J. D. Lewis,and Capt. Stewart, Alltyrodyn. FACTORY ACT PROSECUTIONS. Geo. Francis Lester, Teify .Hills, and David Evans, Pantolwc, Mills, Llandyssul, were charged with committing breaches of the Factory Acts at their factories. Mr Augustus Lewis, chief inspector of factories for Wales, appeared to prosecute on behalf of the Home Office. The former was fined 5s and costs. and the latter 10s and costs. No LICENSE.—Simon Jones, Gellywern, Llany- byther, appeared to answer the charge of having kept a dog without a license, P.C. Morgan, LJany- byther, giving evidence in support of the charge. The question of his right to an exemption was pleaded by the defendant, and the case was ad- journed in order that the Inland Revenue authorities might be communicated with.—Evan Jones, Tymain, Llandyssul, charged with a similar offence by P.C. Mitchell, was fined 7s 6d and costs, but in this case notice of appeal was given. DRUNK AND DISORDERLY.—A fine of 103 and costs was imposed upon Euan Thomas, ostler, Black Lion Hotel, Llanybyther, for having been drunk and disorderly, the case being proved by P.C. Morgan. DRUNK ON LICENSED PREMISES.—A charge of having permitted drunkenness of his licensed premises on the 3rd April last was heard against John Davies, innkeeper, Gwrdymawr, Llanbyther. Defendant was represented by Mr W. P. Owen, solicitor, Aberystwyth. The evidence of P.C. W. G. Morgan, who proved the case, was that when he visited the defendant's premises on the date named he found a man there very drunk, and he called defendant's attention to the fact.—Davies and several witnesses gave evice in contradiction cf that of the constable.—The Bench had the Court cleared to consider their verdict, and after deliberating for about ten minutes the chairman said it had been decided by a majority of the magistrates to convict, and defendant would be fined 20s.

LONDON. SEND OFF DINNER TO MR W. MIALL JONES — On Tuesday evening, May 29th, an interesting gathering was held at the Masonic Hall of the Frascati Restaurant, Oxford-street, London, the' occasion being to give a parting dinner to Mr W. Miall Jones, who is leaving the Metropolis to open business for himself at Aberystwyth. During his stay in London Mr Jones had made a wide circle of friends, and it must have been a pleasure to him to see such a host of friends gathering to express their good wishes in his new surroundings at the western watering place. Mr B. Gibbon Morris pre- sided, and in toasting the guest of the evening said that few young men had more deservedly won sac- cess than Mr Jones, as lie,was such a jolly and true fellow and one and all hoped that his new venture would meet with the success it deserved. Mr J. Rice who occupied the vice-chair presented him with a silver cigarette case as a token of friend- ship. and addresses were made by Messrs Llewelvn Williams (Llew Mon), T. J. Evans, B. J. Rees and others. The company was enlivened with songs admirably rendered by Mr Mansell Lewis. R.C.M.. and Mr Madoc Davies, A.R.C.M., accompanied by Mr J. Maclean.

ABERYSTWYTH FOOTPATHS. SiR,—The Aberystwyth Footpath Association has done some good work since its establishment, and it is to be regretted that it is not much more generally and liberally supported. We owe the delightful path around Pen Dinas to its efforts, and had it done nothing more than this, it has fullv justified its existence. The addition of a few seats would be a great acquisition. Could not the Town Council do this much forthwith. How is it that paths in the neighbourhood of the town are narrowed and encroached upon from time to time. Where we went in two's and three s aside some vears ago. we have now to trudge along in Indian file. This does not speak well of the guardians of public interest. VIATOR.

GORSE BURNING. SIR.—The recent artd reckless firing of acres of our glorious gorse bushes cannot be too highly reprobated by those having the true welfare of the town at heart. To say nothing of the miserable cruelty in burning up our nesting birds and their young, which just now so freely resort to the gorse. the large black patches left by the devastating fires cannot be said to add to the beauty of our surroundings. Visitors and natives both (other than the thoughtless incendiaries) value far more highly the golden hue to the blackened remains. SELBORNIAN.

ABERYSTWYTH IMPROVEMENTS. Sir,—The opening of the season, and the arrivals of early visitors naturally provoke the question:- Has all been done to make the most of our unrivalled position as a watering place, more especially for the benefit of the great Midland population ? Carping, grumbling, and aloofness are not the means to be employed if we have really and truly the honest de- sire to better our town. and not that of mud be- spattering all and sundry its citizens. Enormous strides have characterized our progress in recent years. Time was and not so long since when grave abuses flourished in our midst, when each for him- self, and no one for anybody else was the attitude taken up by some, who have happily been called to their reward, leaving to their suc- cessors the same eternal sea, backed by the same evetiasting hills, the same spot to which it is their (lut, t,) attract the visitors in search of health, and to attract them by all legitimate and honourable means. The Cambrian Railway Company and the other Companies using their lines have made immense strides of late; and before long let us hope travellers over the system will find a double track hence to IVelslipool, with a quicker service of trains in vogue. The Terrace, the all important nature of which cannot be gainsaid, has improved wonderfully of late from College to Hostel is one broad sweep, and, when seen at its best on a fine summer evening. A is hard to be surpassed by any watering place of the same rank as Aberystwyth—can it be improved ? It would seem to be the idea that such is possible, in view if the recent action towards its extension under the Castle, and so round the headland until it joins hands with its younger sister at South Marine. Apart from any other question, some such course as the proposed sea wall must specially be taken up if the all devouring elements are not to swallow up the Castle bill and its ruins, as they did the Ancient Church of St. Mary at the beginning of the last century. Well spent money here will bring its own reward. The unprecedented extent of building operations in the town during last winter is proof of the rapid progress being made on all sides to improve and extend the accomodation called for by the steadily advancing tide of visitors. Before long there will be little or nothing left of the houses characteristic of Aberystwyth of a quarter of a century since. The widening of Terrace-road, where it opens out its heavy traffic to the station is already begun, and further progress will be made next winter. The wisdom of our City fathers in planting trees on either side of some of our streets is becoming more and more evident as the eye glances along North Parade, and takes in its classic beautv, its wide expanse, and its well-grown trees. These and other signs tell of the general advance going on in our midst; but we are not so bland as not to see defects and opportunities of further improving and ornamenting our surroundings. The day cannot be far off when Craiglas must be laid out as a pleasant terrace walk, planted with the very trees and shrubs which, by experience, we know will brave elements of salt and win(1. and clothe with beauty what is now a barren wilderness. Then, too, a properly laid-out and equipped recreation ground would be a real and permanent value alike to residents and visitors. As athletics become more and more a part of the nation's life so must we take our-place'in the movemeut, and be up and doing, determined to leave no gruund unturned which shall hinder our town in the race. T. E. G. Printing quickly and neatly done at the n Welsh Gazette" Printeries, Bridge Street. 0

Business Notices. E. L. ROWLANDS, FAMILY AXD GENERAL GROCER, LIVERPOOL HOUSE, ABEEDOTEY. Choice Selection o General Provisions and Italian Goods, etc., always in Stock. R. SA YCELL, FISH, GAIE, AND POULTRY* DEiIJER, GREAT DARKGATE STREET, ABERYSTWYTH. HORNER'S CLOTTED CREAM AND CREAM CHEESE, FRESH DAILY. SOLE AGENT FOR Palethorpe's celebrated Cambridge Sausages in the district TELEGRAPHIC ADDRESS :SAYCELL, ABERYSTWYTH." TELEPHONE r-No. 6. CAMBRIAN FACTORY. LAMPETER. I)ATIES BROS/ BOOTS AND SHOES ARE POPULAR IN ALL TOWNS, IF YOU "rANT GOOD, RELIABLE FLIXITlTRE AT A LOW PRICE GO TO DAVID ELLIS AND SONS, FURNISHERS, 6. CHALYBEATE STREET. ABERYSTWYTH FOR THE LEADING PAIKTING, PLUMBING, & DECORATIYE B USINESS FOR ABERYSTWYTH AND MID-WALES DISTRICT, GO TO R. PEAKE, JJATH STREET, ABERYSTWYTH. J. B. EDWARDS, FAMILY GROCER, FLOUR AND PROVISION MERCHANT, 409 JJRIDGE gTRjEET A BERYSTWYTH. Jams, Marmalade, Jellies, Pickles, Cheese, Lard, and all kinds of Potted Fruits Best Quality in Home-cured Bacon, and Fresh Butter and Eggs Daily. TRY OUR SPLENDID TEAS NOTED FOR STRENGTH PURITY AND FLAVOUR. All orders promptly attended to, and sent out to any part of the Ceuntry. WM. THOMAS, COAL AND LIME MERCHANT, ABERYSTWYTH. BRICKS, SLATES & PIPES of every description always in Stock. DAVID MORGAN, DRAPERY AND MILLINERY ESTABLISHMENT, 18, PIER STREET, ABERYSTWYTH HOPKINS & SON, BUILDERS AND CONTRACTORS, ABERYSTWYTH. I. LOVED AY, PL-UMBEP- PAINTER. GLAZIER, GAS-FITTER 17, QUEEN STREET, ABERYSTWYTH. FOR MUSIC AND MUSICAL INSTRUMENTS PIANOS, ORGANS. Supplied on the 1, 2, or 3 years system. MUSICAL INSTRUMENTS FOR HIRE. NEW AND POPULAR MUSIC. TUNING AND REPAIRING IN TOWN AND COUNTRY. WHEATLEY & SONS, 46, TERRACE ROAD, ABERYSTWYTH. Established 1851. ARTISTIC AND COMMERCIAL < Printina. f QUICKLY AND NEATLY DONE AT THS "iUclsb Gazetk" PRINTERIES. CASTLE HOUSE, ABERAYRON. John Hugh Jones, The oldest established Draper in Aberayron. LARGE STOCK OF DRAPERY OF EVERY DESCRIPTION. FOR WELSH MATERIALS Of all description unsurpassed in the Town MODERN SHOWROOMS. Ladies and Gentlemen are respectfully requested to visit the above Establishment. Tbev will be surprised at the variety of the Stock. THOMAS ELLIS, 33 AND 35, TEKEACE ROAD (OPPOSITE THE POST OFFICE. FANCY DRAPERY. MILLINERY IX ALL ITS BRANCHES, SPECIAUTES—LACES, RIBBONS & MUSLINS. T. E. has just returned from London with New Styles in all Branches of Millinery and Drapery. BOYS', YOUTHS', & MEYS CLOTHING OF EVERY DESCRTPTIOK MADE TO MEASFRE -AT LOWEST CASH PRICES- BY DANIEL THOMAS. GENERAL DRAPER, OUTFITTER. TAILOR, &C., 22, 24, L ITTLE DARKGATE STREET A BERYSTWYTH. R. DOUGHTON, JRONMONGER, CHThA JQEALER AXD QYCLE ^^GENT, (OPPOSITE TEE TOWN CLOCK). CYCLES FOR SALE AND HIKE, j USE THE CRYSTAL PERISCOPIC SPECTACLES I TO BE HAD AT ABOVE ADDRESS ———————— I — ESTABLISHED 1815. I OWEN, 7 Bakers & Confectioners, I 19 & 21, NORTH PARADE, ABERYSTWYTH. REFRESHMENTS as usual. WILLIAM PIvOBIN, RELIANCE HOUSE Opr"iit.e the Meat M-arket. AXD 15, PIER STREET, Working Watchmaker, Lapidary, and Jeweller. Purchaser of Brilliants, Old Gold and Silver, Modern and Antique Plate. NOTICE. 1 JOHX ROBERTS, TOBACCONIST, I rpERRAC'E JJOAD, I I Aberystwyth ACTENT FOR GREAT WESTERN RAILWAY CD. L-.

TRANSVAAL WAR FROM DAY to DAY. At a late hour last night there was no news from Lord Roberts as to the THURSDA!" position at Johannesburg. General Buller telegraphs that General Clery is bombarding Laing's Nek, and that I recent movements of parts of the Natal field force have compelled the Boers at Doornberg, who have been pressing the British right rear annoyingly, to retire north. General Hildyard has crossed the Transvaal border, and the town of Utrecht has surrendered to him. The Boers at Laing's Nek are much disheartened, and were they not in such strong positions General Buller doubts if they would show any fight. Lord Roberts sent a despatch yesterday announcing that the British FRIDAY. troops were in possession of Johannes- burg. In the first of two despatches sent on Wednesday he explained that in consequence of representations from the Com- mandant he had consented to defer entering Johan- nesburg for twenty-four hours, in order to avoid the possibility of a disturbance in the town, and so that the hills in the immediate neighbourhood might be cleared of the enemy beforehand. He added that General Brabant reported that two of his patrols, consisting of two officers and forty men, were cut off by the Boers on Monday last and taken prisoners. In the second Lord Roberts gave particu- lars of severe fighting near Johannesburg on Tues- day, the brunt of which had fallen on General Ian Hamilton's column. There is no further news from Lord Roberts, but a series of messages SATURDAY, from a correspondent in Pretoria de- scribe the state of panic into which the overwhelming numbers of the troops under Lord Roberts and the rapidity of his advance had thrown the burghers. It is now officially reported by Lord Roberts that a proclamation announc- MONDAY. ing the annexation of the Free State was read at Bloemfontein on the 29th ult. The new name, Orange River Colony, is stated to have been well received. Lord Roberts has also sent a series of despatches relating to his entry into Johannesburg, to the fighting which preceded that event, and to fighting in the Free State. He states that the occupation of Johannesburg passed off quite satisfactorily, that there seems to be a general feeling of relief that is was done peacefully, and that shops are being re-opened. The Boars left only two old guns in the fort, but the Queenslanders have captured a Creusot from them, as well as eleven waggons of ammunition and military stores. Commandant Botha, of Zoutpansberg, and his Field Cornet, with about 100 others, were made prisoners in the fighting around Johannesburg. General French was on Thursday some distance to the north of Johannesburg. In the fighting near Senekal on Tuesday General Rundle's casualties were 30 killed and 150 wounded. There is no further news from Lord Roberts. A message, undated, from TUESDAY. Pretoria announces that that city was invested by British troops, that no resistance would be offered, and that it would be surrendered the moment a formal demand was made. In another telegram, however, it is said that the burghers have rallied and that the town will be defended to the utmost. On Saturday fighting was reported to be in progress outside the city. A later telegram states that the city has been taken. ON BEING STYLED PRO-BOER." Friend, call me what yon will: no jot care I: I that shall stand for England till I die. England The England that rejoiced to see Hellas unbound, Italy one and free; The England that had tears for Poland's doom, And in her heart for all the world made room The England from whose side I have not swerved; The immortal England whom I too have served, Accounting her all living lands above, In justice and in mercy and in love. WM. WATSON in The Speaker.

WORLD IN A WEEK. Five young men were drowned on Monday while boating off Marsden. near South Shields. The French troops on the frontier of Morocco are proceeding with the work of "pacification." Several Arab chiefs have submitted. A Vienna correspondent announces that an important medical discovery has been made at Wurzberg regarding the destruction of bacteria by means of electricity. The death is announced of the Earl of Radnor. Viscount Folkestone succeeds to the title, and a vacancy is thus created in the Parliamentary representation of South Wilts. Over 11,000 troops arrived on Salisbury Plain during Saturday and Sunday, and proceeded to the training camps at Bulford and Perham Down. They have been formed into three brigades. Mrs W. Hopkins Rees, the wife of the Rev W. Hopkin Rees, WelsL missionary of Chi Chou, China this week arrived at her native village, Coedpoeth, near Wrexham, from China. Mr Rees is expected in about three weeks. A severe thunderstorm broke over a district of county Kerry on Sunday. The wife of one farmer and the sister of another were killed, and other members of the families were injured by the light- ning. It I is also reported that some children in remote districts perished during the storm. It is stated that the recent Russian Note in- formed the Porte that if the present vexatious measures against the Armenians were not dis- continued, Russia would be obliged to intervene herself and put an end to the existing situation. Such strong language, it is added, has not been adopted by Russia for a considerable time. A correspondent at Philippopolis states that the change in the attitude of Russia towards the Armenians is causing much concern to the Sultan and his advisers. c Telegrams from Tientsin report that a party of refugees who were endeavouring to reach that city were attacked by Boxers." Four of the unfortunate people were killed and four wounded. The foreign detachments for the protection of the Legations have arrived at Pekin, and their presence has had a good effect. Latest news received at the Colonial Office goes to show that Kumasi is still isolated, but no further information is forthcoming. A report has reached Cape Coast Castle that the Hausa quarters at. Kumasi have been burned and a large number of Hausas killed. Colonel Willcocks, who has charge of the relief operations, is expected to advance on Sunday morning. A shocking death occurred near Welshpool late on Saturday night. A woman named Sarah Owen, wife of John Owen, Moelgartb, Guilsfield, was found dead in her house, having been shot through the heart. Her husband alleges that he was stand- ing at the front door when he heard the report of a gun. and on going into the house found his wife dead on the floor with a double-barrelled gun by her side. On examination of the gun, P.S. Price, Welshpool, found it to contain one blank cartridge. The woman was 30 years of age, had been married two years, and was the mother of one child nine months old. Her father-in-law also lived in the same house, but had retired before the sad affair occurred. An inquest will be held. On Saturday, at Cardiff, another conference was held to consider the question of sending representa- tive Welsh choirs to the Paris exhibition. Among the correspondence read was a letter from M. de Rille, who stated that if the question of an international choral contest in Paris had been raised last October or November arrangements would probably have been made for it. But it was too late now. He suggested July 23 as a suitable date for the visit of Welsh choirs, and stated how happy his countrymen would be to hear" the songs of ancient Cambria." After discussion it was decided that there was not sufficient time to enable. a representative choir to be organised by July 23, but it was stated that several Welsh choirs had already decided to visit Paris on that date. COAL TRADE STRIKE. FIVE THOUSAND COLLIERS OUT IN SOUTH WALES. The strike of engineers, stokers, and outside fitters in the western district of the South Wales coalfield has thrown about 5,000 colliers out. The enginemcn submitted a new schedule of wages to the Coalowners' Association two months ago, and conferences took place without any settle- ment being arrived at. The associotion offered to the western district the terms accepted in the Monmouthshire. Merthyr, and Dowlais districts, but these were rejected, the representatives of the western men urging that the work tiuey had to perform was more arduous and had always commanded a higher scale of pay than that whiifch governed the eastern portion of the coalfield. The Miners' Federation of South Wales met at Cardiff on Saturday afternoon, Mr. Abraham, M.P., being present, .and decided to issue a manifesto, in which they state that as the strike was entered upon without any consultation with the executive council they are prohibited by rule from giving, and financial support to the members of the federation.

Y Ddynes Newydd. MAE y byd o'm cylch yn gawdel, Fel pe byddai mewn rhyw ryfel; Pobpeth hen sydd wedi myned Yn rhy adgas idd' ei weled. Rhaid cyfnewid pob hen emyn, Pob hen esgid a hen delyn, Ac yn awr o ben-bwy-gilydd, Gwaeddi wna am Ddynes Newydd.' Aeth yr hen rhy hyll i wisgo Bonet fel mae'r boys yn leicio, Ac oherwydd bod ei 'sgidiau Yn rhy drwchus dan ei gwadnau; Ac nas medrai gan ei rhagfarn, Roi ei hun ar geffyl haiarn, Aeth mor salw a diddefnydd, Nes oedd rhaid cael Dynes Newydd. Bu'r hen ddynes am ganrifoedd Yn oludog mewn gweithredoedd Da, a medrai wisgo'i hunan, Yn ol symledd didwyll anian Het a chap a bochau cochion, Bedgown bach a 'sane duon, Ond aeth hon rhy hyll i'r gwledydd, Rhaid oedd llunio Dynes Newydd. Dyma ddynes sydd yn hedfan Mewn rhibanau aur a sidan, Ac y mae i gyd mewn blodau Er nad ydyw'n ddim ond stumiau Mae ei 'sgidiau gwichian drwyddynt Heb erioed roi sent am danynt; Talu neb, a byw yn ddedwydd, Ydyw nef y Ddynes Newydd. Medra fyn'd trwy'r gwynt yn gadam Ar ddau droed ei cheffyl haiarn, Ac nid yw yn hidio undyn Pryd y byddo ar ei merlyn Yn ei dillad aur a'i melfed, Cwyd ei thrwyn ar bawb sy'n cerdded; Nid oes dynes mor ysblenydd Yn y byd a'r Ddynes Newydd. Y mae hon yn gwybod pobpeth, Er na fyna wrando pregeth; Mae'r pregethau yn rhy hirion Gan gythreuldeb byw ei chalon Ac mae tori'r Sabboth ganddi Yn fil gwell na gwrando gweddi; Myn'd i'r nef mewn rhith o grefydd Ar ei beic wna'r Ddynes Newydd." Pisgah, Talgareg. CYNFELYN.

PENYGARN. EISTEDDFOD Bow STREET.—Y mae rhagolygon addawol iawn am eisteddfod lewyrchus yn Gor- phenaf nesaf. Y mae y darpariadau goreu yn cael eu gwneyd gan y pwyllgor, ac y maent wedi sicr- hau dau foneddwr cymwys i lywyddu, sef Captain Webley Pryse a Captain Powell, Nanteos. CYMANFA GANU.—Cynhaliwj'd y Gymaufa hon eleni dydd Gwener, Mehefin laf, dan arweiniad Mr J. T. Rees, Mus.Bac. Amlwg yw oddiwrth y cyn- ulliadau lliosog prydaawn a hwyr fod y Gymanfa hon wedi dyfod yn sefydliad, ac edrychir ymlaen ati, a pharotoir ar ei chyfer, fel y gwneir am y Cy- farfod Misol neu'r Gymanfa Gwyngelchiraphaentir y tai, a darperir lluniaeth yn helaeth i'r holl vm- welwyr. Yr oedd yn amlwg fod y gynullcidfa fawr o gantorion a'r arweinydd medrus yn perffaith ddeall eu gilydd, ac i hyn y mae'r canuardderchog, yn ddiau, i'w briodoli. Bu'm mewn llawer Cymanfa Ganu, ond nid wyf yn meddwl i mi erioed fod mewn Cymanfa a'r arweiniad yn ymddangos yn fwy naturiol, a'r gwahanol leisiau a'r ategiadau mor llwyr at symudiad llaw yr arweinydd. Yr oedd yn hawlio sylw ipob cerddor, ac am hyny yr oedd y mynegiant bron yn berffaith, a phob sill a phob sain yn cael eu llawn ystyr. Gwelid hyn yn amlwg yn nadganiad yr anthem Awn yn llu banerog," a Pan lesmerio fy ngbalon." Yr oedd detholiad yr emynau, ac yn arbenig priodas hapus yr emynau a'r tonau, yn profi yn eglur fod y trefnwyr yn deall eu gwaith. Yr oedd hwyl yny canu, ac effeithiau amlwg ar ddadganiad "Wilton Square" (Mrs. Watts Hughes), Just as I am" (Stainer), Dolwar" (I. Gwyllt), a Liandinam (T. Wil- liams). Yn ei anerchiad, dywedai yr arweinydd ei fod yn dyfod i gredu fod yna gyfnewidiad graddol yn dyfod yn syniadau y bobl am ganu, ac y gobeithiai y deuai yn fuan yn argyhoeddiad dwfn fod canu yn foddion gras. Edrych ymlaen at gael tipyn o hwyl a mwynhad yr oeddynt, ac nid oedd ef hyd yn hyn wedi clywed am neb yn awgrymu cynal cyfarfed gweddi i ofyn am fendith ac arddeliad ar y Gymanfa Ganu. Yr oedd cyfar- fod pregethu yma yr wythnos ddiweddaf, meddai, a chafwyd dau gyfarfod gweddi i ofyn am fendith 9 yr Arglwydd ar y pregethu, ond ni "feddyliodd neb awgrymu cael cyfarfod gweddi ynglyn a'r Gymanfa Ganu. Gwir, ac y mae angen ei ddweyd drachefn a thrachefn yw hwn, yn ddiau. Credwn y bydd i ddylanwad canu y Gymanfa hon aros yn hir yn nghalonau a chydwybodau cantorion a gwrandawyr a gawsant y fraint o fod ynddi. MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH MR. T. EDWARDS (LLUNDAIN).—Amlwg oedd i bwy bynag a ddigwyddai ymweled a'r pentref gwyn a gwledig hwn ddiwedd yr wythnos ddiweddaf fod tristweh a galar yn gordoi y lie. Y rheswm am hyn oedd fod yma ryw un ag oedd yn anwyl a pharchus yn nheimladau y preswylwyr wedi ei gymeryd ymaith gan angau. In wir, yr oedd yr amgylehiadau eithriadol yn cyrnhell eydymdeimlad. Rhyw ddeuddeg mis yn ol gadawodd Mr Thomas Edwards a'i anwyl briod Lundain wedi bod yno am rhyw ddeg mlynedd ar hugain o fasnachu cywir a dar- bodus gan fwriadu treulio gweddill eu hoes yn eu hen ardal enedigol, lie y mae iddynt luaws o ber- thynasau a chyfeillion. Pan y daeth Mr Edwards i lawr ymddangosai mewn perifaith iecbyd, a blyn- yddau lawer yn ei aros i fwynhau ffrwyth ei lafur. Prynodd dir, ac y mae ty hardd o gynllun a than arolygiaeth Mr T. E. Morgan, architect, Aberyst- wyth, wedi ei adeiladu. Ond buan y gwelwyd fod yr Arglwydd yn ei barotoi ef i gyfaneddu ty gwell, sef ty nid o waith llaw, tragwyddol yn y ncfocdd." Cafodd gystudd caled iawn am fyr amser, ond cafodd ras i ymostwng yn dawel a dirwgn'ach i ewyllys ei Arglwydd, er mor groes oedd i'w holl gynlluniau ef. Tra yn Llundain bu yn ffyddlon a hael yn ei gyfraniadau i Eglwys Jewin ac wedi dychwelyd i'w hen gartref, a thra ar ei wely cys- tudd cyfranodd yn anrhydeddus tuag at draul ad. newyddiad Capel y Garn. Cafodd briod ffvddlon i weini arno, ond er pob ymgais ddynol posibi gwan- ychu yr oedd, a dydd Mercber, Mai 30ain, gorph- enodd ei yrfa yn y byd hwn mewn perffaith hunan feddiant a thawelwch aeth i mewn i lawenydd ei Arglwydd. Dydd Sadwrn, Mehefin yr 2il, daeth llu mawr ynghyd i roddi ei weddillion i orphwys mewn llecyn llonydd yn Mynwent Penygarn. Dar- llenwyd a gweddiwyd yn y ty gan y Parch. T. J. Morgan, ac ar lan y bedd gan y Parch. William Morgan. Dyma oedd tystiolaeth y Parch. J. E. Davies, M.A., Jewin Newydd, Llundain, am dano, ac nid oedd neb a'i hadwaenai yn well: Yr oedd yn amlwg i mi ers llawer dydd fod gwreiddyn y mater' ynddo ef. Afon ddofn yn llifo yn dawel a didrwst hollol oedd crefydd Mr Edwards, ond yr oedd hi yn afon gref, acnid rhyw raiadr brochwyllt yn ymladd a'r creigiau a chadw swn trystfawr ar ei gyrfa-afon fawr-afon gref-ac afon nerthol— ac nid oedd ond urddas a tbangnefedd i fod ar ei gwaith yn cyrhaedd y mor. Chwith iawn imi yw y syniad o'i golli; ond gwyn ei fyd ef yn nhang- nefedd ei Arglwydd." Duw a fendithio ei weddw a'i berthynasau oil a chrefydd fel yr eiddo ef. Dyma yn unig a'u cynhal yn eu tristwch a'u galar dwfn ar ei ol.-GOHEB.

Y RHYFL. MeddiaLu Johannesburg a Pretoria. Derbyniodd Swyddfa y Rhyfel y neges a ganlyn oddiwrth Arglwydd Roberts prydnawn Dydd Mawrth: Pretoria, Mehefin 5ed, deng munud i ddeuddeg y bore.—Yrydymyn awr mewn meddiant o Pretoria." Eir i mewn yn ffurfiol am ddau o'r gloch y prydnawn hwn." Mae y ddinas wedi ymostwng yn ddiamodol i Roberts. Gofynodd Botha am oediad er gwneyd telerau, ond gwrthododd Roberts, yna aeth prif swyddogion y ddinas-allan dan faner wen, a dywed- asant eu bod yn dymuno rhoddi i mewn. Mae Mrs Kruger yn Pretoria a dros gant o swoddogion carcharedig Prydein. Y maent yn dda ac iach. Nid oes fawr o newyddion sylweddol wedi dyfod G faes y rhyfel ynghorph yr wythnos. Y mae Roberts yn gwahardd trosglwyddo unrhyw newydd- ion o bwys ar hyn o bryd, ac y mae wedi llwyddo yn bynod i gadw ei symudiadau yn ddirgei. Mae yr adroddiadau canlynol oddiwrth Arglwydd Roberts wedi eu cyhoeddi gan y Swyddfa Rhyfel. Trodd y newyddion gyrhaeddodd y wlad hon fod Arglwydd Roberts wedi meddianu Johannesburg dydd Mercher yn anghywir. Nid oedd hyd yn nod wedi cyrhaedd yno y diwrnod hwnw, fel ag y dis- gwyliodd wneyd. Daeth Commandant Krause o Johannesburg i gyfarfod ag Arglwydd Roberts yn Germiston, a gwnaed ymostyngiad ffurfiol o'r dref boreu dydd Mercher. Erfyniodd ar i'n galluoedd oedi myned i fewn am bedair-awr-ar-hugain, oher- wydd fod nifer mawr o Foeriaid yn y dref, ac ar y bryniau o amgylch, yn cario arfau. Cydsyniodd Arglwydd Roberts a'r cais, am ei fod yn awyddus i ochclyc1 unrhyw beth fel terfysg tufewn i'r dref. Dydd Iau yr oedd ein galluoedd mewn meddiant o'r lie, a'r Faner Brydeinig yn chwifio uwchben adeiladau y Llywodraeth. Pentref yw Germiston ychydig filldiroedd o Johannesberg, ond y mae yn orsaf bwysig ar y gledrffordd. Aeth Arglwydd Roberts yno o'r afon Klip heb gyfarfod ag unrhyw wrthwynebiad; ond cafodd y Cadfridogion French ac Hamilton, oeddynt o du y gorllewin i'r ymgyrch, ymladd yn galed. Amcan y symudiadau ar yr aswy oedd i amgylchu Johan- nesberg, ac yn hyn buwyd yn llwyddianus. Cyhoeddedd y Swyddfa Rhyfel yr adroddiad canlynol oddiwrth Arglwydd Roberts, dydd lau Germiston, 9.5 nos Fercher. Syrthiodd y rhan fwyaf o'r ymladd ddoe ar golofn Ian Hamilton. Yr oeddwn wedi ei anfon ef i weithio tua'r gorllewin o Johannesberg, er mwyn cynortbwyo marchoglu French, a chyfeiriwyd tua'r gogledd yn agos i'r ffordcl sydd yn arwain i Pre- toria- Nid wyf wedi clywed hyd yn hyn oddiwith French, ond y mae Hamilton mewn adroddiadsydd wedi newydd fy nghyrhaedd, yn dweyd iddo ef, tuag un o'r gloch yn y prydnawn, gael allan fod ei ffordd wedi ei chau i fyny gan y gelynion oeddynt mewn safleoedd cedyrn ar rhes ofrvniautair milldir i'r dehen o'r Rand. Yr oedd ganddynt lawer o fagnelau mawrion. Ymosododd Hamilton arnynt ar unwaith. Arweiniwvd yr adran ddeheu gan y Gordons, y rhai, wedi enill un pen o'r rhes, a weitliiasant eu ffordd ymlaen ar hyd y bryniau hyd y nos, gan eu clirio o'r gelyn. Arweiniodd y City Imperial Volunteers ar yr ochr arall, ond syrthiodd y rhan fwyaf yn y weith- red ac yn y colledion i'r Gordons, Mae Hamilton yn awr yn Florida, i'r gorllewin o Johannesberg, a French ychydig o filldiroedd i'r gogledd-ddwyrain. Mae marchoglu Gordon (Mountain Infantry), a'r seithfed adran yn dal yr uchelfanau, o du y gogledd i'r dref. Mae adran yr unfed ar ddeg gyda's pen cadlys a'r magnelau trymion i,r deheu o Johannesburg. Yn ol adroddiad pellach dyddiedig- Germiston, 9-40, boreu Mercher. Yr oedd y Cadfridogion Hamilton a French yn ymladd ddoe yn erbyn prif fyddin y Boeriaid, ar yr ochr orllewinol i'r dref. Tra yr oedd y 'frwydr yn myned ymlaen, gwthiodd y Cadfridog Pole-Carew, ynghyd a'i adran ymlaen, a chyrhaeddasant Elands- fontein eb bron unrhyw wrthwynebiad. Yno y daliodd wyth o engines a llawer o'r trucks. Yr oedd ein cynlluniau wedi taflu y Boeriaid i ddyryswch. Yr oedd y frwydr yn lied boeth, ond credir nad oedd y colledion yn lliosog. Y canlyniad o weith- rediad y ddau Gadfridog oedd fod galluoedd Pryd- einig wedi sefydlu eu hunain rhwng Johannesburg a Pretoria, ac yn awr yn feddianol ar safleoedd diogel. Fel yr oedd ein blaenwylwyr yn dyfod i fyny, yr oedd tren yn llawn o Foeriaid ar gychwyn, a than- iasant ar filwyr y Cadfridog Henry. Rhuthrodd rhai on dynion ymlaen mewn pryd i atal y tren, ond nid oeddynt yn ddigon mewn nifer i rwystro y Boeriaid rhag ffoi. Pan welsant y Grenadiers ar ymosod arnynt, ymguddiodd rhai canoedd o honynt mewngwaitb mwn. Maent yn awr odan y ddaear, a diangfa yn anmhosibl. Y SON AM YMOSTYNGIAD PRETORIA. Diwedd yr wythnos ddiweddaf aeth son o am- gylch fod Arglwydd Roberts wedi meddianu Pre- toria ar ddydd Mercher, ond ar y diwrnod hwnw yr oedd heb gymeryd meddiant o Johannesburg. Gwnaed ymdrechion mewn rhai lleoedd yma a thraw i ddathlu yr amgylchiad mewn gwahanol ffvrdd. Yn Douglas rhyddhawyd y carcharorion oeddynt wedi eu dwyn ger bron y llys am feddw- dod; ac yn Scarborough gwnaeth Bwrdd y Gwar- cheidwaid benderfynu rhoi pryd arbenig o de i'r rhai oedd yn y Tlotdy. Lledaenodd yr Adroddiad i wledydd tramor. Cyrhaeddodd Ottawa, lie y bu y tan mawr, tua haner nos. Er bwyred oedd hi, llanwyd yr ystryd- oedd yn fuaii gan filoedd o ddynion, yn bloeddio a chanu tonau gwladgarol. Yr oedd y Senedd yn eistedd ar y pryd, a phan wnaed hysbysiad o'r hyn oedd wedi cymcryd lie, cododd yr aelodau a chan- asant yr Anthem Genhedlaethol, a gohiriwyd y ty ynghanol y brwdfrydedd mwyaf. Yn Toronto—dinas arall yn Canada-gwnaeth yr hysbysiad gynhyrfu y trigolion yn fwy byth. Tybiwyd i'r brwdfrydedd gyrhaedd y man uwchaf ar yr adeg y rhyddhawyd Ladysmith a Mafeking, ond yr oedd y cyffroad blaenorol yn ddim mewn oymhariaeth a'r hyn achoswyd y nos hon am ymos- tyngiad Pretoria. Yr oedd mwyafrif o'r trigolion yn eu gwelyau pan ddaeth y newydd, ond pan glywsant y elychau a swn y whistles" troisant allan wrth y milocdd i'r ystrydoedd, gan floeddio a chanu a gwneud swn ar bob math o lestri. Cyn- heuwyd bonffaglau yn yr ystrydoedd, a cherddai y Bands ar hyd y dref gan ganu Rule Britannia.' Y mae yn ymddangos yn sicr fod Pretoria mewn ystad o ddychryn dydd Mercher, wythnos i ddoe, ag y byddai wedi ymostwng ar ymddangosiad v lluoedd Prydeinig. Mae pellebrau y gohehydd Laffan yn Pretoria, anfonwyd gan negesydd i Lorenzo Marquaez, yn rhoi darluniad byw o'r sefyllfa yno ar y dyddiau Llun, Mawrth, a Mercher. Yn ei adroddiad dydd Llun, dywed mai ofn maw oedd y byddai i'r anturwyr a'r gwirfoddolwyr estronol gymeryd mantais yn yr argyfwng presenol i anrheithio ac ysbeilio y dref. Safai "special train yn yr orsaf ddydd a nos yn barod i gludo yr Arlywydd ac aelodau y Llywodraeth i ardal Lyden- burg. Yr oedd yr oil o'r amddiffynfeyrld yn barod i amddiffyniad; ond credai v gohebydd na fyddai i'r brifddinas gael ei hamddiffyn. Ni wyddai neb beth i ddisgwyl. Yr oedd cyffroad mawr drwy vr cl holl ddinas. Yn adroddiad dydd Mawrth, dywed y gohebydd fod y Llywodraeth wedi myned yn annlirefn hollol, ac fu hod yn anmhosibl rhagddywdyd beth gymer le o ddydd i ddydd. Gwnaed cynyg eofn ar ddwy noson yn ddilynol i ddistrywio y gledrffordd rhwng Pretoria a Johannesburg, ond bu y ddau yn aflwydd- ianus. Erbyn yr hwyryr oedd yn amlwg fod dych- ryn wedi syrthio ar fwyafrif o'r bobl; drwy y dydd bu cyffroad mwyaf angerddol yn y ddinas. Ym- drechwyd, gan y gwahanol Gadfridogion, i ail- gynull y commandoes, ond yr oedd nifer mawr y galluoedd Prydeinig yn ymddangos yn rhy ar- swydus i'r Boeriaid tor-calonus. Cynhaliodd y Weinyddiaeth eu cyfarfod olaf y prydnawn hwn. Ar ol y cyfarfod, arwciniwyd bachgen i fewn, oedd wedi ei anfon yr holl ffordd 0 Philadelphia, America, a neges i'r Arlywydd Kruger. Cyflwyn- odd i Mr. Kruger anerchiad wedi ei arwyddo gan 30,000 o blant ysgolion yr America. Diolchodd yr Arlywydd, yr hwn a edrychai yn wasgedig a blin, mewn araeth ddwys a theimladwy. Gwnaeth y tren diweddaf i dd'od trwodd i Pre- toria adael Johannesburg canol dydd heddyw (Mawrth). Mor sydyn oedd ymddangosiad y Pryd- einiaid, fel yr oedd y tren o fewn cylch y saetliu pan yr oedd yn agos i Germiston, Yn nghanol yr holl gynwrf a'r dychryn y prydnawn yma, daeth- pwyd a 40 o garcharorion Prydeinig i fewn i Pre- toria. Mae y Boeriaid yn d'od i fewn i'r ddinas wrth y canoedd, a dywedir fod miloedd yn ym- gasglu ar eu ffordd yma. Dydd Mercher, ymadaw- odd Kruger a Heitz i Lydenburg. Johannesburg, Boreu Dydd Gwener, Mae Brigade Wavell wedi eu gadael yn Johannes- burg i gadw trefn, tra mae y gweddill o'r galluoedd yn gwersyllu o du gogleddol y dref ar ffordd Pretoria. Orange River, 2-25 Prydnawn Sadwrn. Mac tawelwch wedi ffynnu yn Johannesburg wedi i ni ei meddianu, ag mae y bobl yn d'od yn mlaen yn lliosog i roi fyny eu harfau a'u ceffylau. Ychydig o fagnelau adawyd yn yr amddiffvnfa, dim ond un M. L. Howitzer a dau Krupp. Ar y 30ain o Fai daliodd y Queenslanders un magnel Creusot ag unarddeg o wageni yn llawn defnyddiau .,aeth,i, &c. Yn yr ymladdfa o amgylch Johannes- burg oymerwyd Commandant Botbao Zoutpansberg ag oddeutu 100 o'i wyr yn garcharcrion. Orange Grove, 3-5 Prydrawn Sadwrn. Gwnaed v cyhoeddiad yn hvsbysu cvsylltiad yr Orange Free State yn wj-bvddus yt1 Bloemfontein ar y 26ain o Fai gan y Cadfridog Pretyman, y llywydd milwrol. Rhoddwyd y faner frenhinol i fyny. Cafodd yr enw newydd, Oracge River Colony, ddezbyniad cynes. BRWYDR SESEKAL. COMMANDANT DE V1LLIERS WEDI EI GLWYFO. COLLEDION BOERAIDD TRYMION. Dydd Llun a Dydd Mawrth cymerodd brwydr le rhwng galluoedd y Cadfridog Rundle a gallu o'r Boeriaid saith milldir i'r dwyrain o Senekal. Cafodd Rundle fod safle y Boeriaid yn un o gadernid mawr i ymosod arno o'r wyneb, ac mewn canlyniad archodd i ran o'i allu symud yn mlaen ar y naill ochr. Wedi myned chwech milldir o amgylch daeth y Grenadier a'r Scots Guards yn agos i safle y gelyn, a symudasant yn mlaen i ymosod ar fryn serth a chadarn. Cafwyd allan yn fuan fod y Boeriaid yno yn allu cryf, ac yr oedd ganddynt bump o gyflegrau ac amryw pom-poms. Bu ein maesgyflegrau yn tanbeleneu ar safle y gelyn am amryw oriau, heb wneud ond ychydig effaith ac ar fachludiad haul nid oedd ond ychydig wahaniaeth yn y sefyllfa. Tybir fod yn rhaid fod ein colledion ni dros gant rhwng lladd a chlwyfo. Daeth un o'r Boeriaid tua'r gwersyll yn dwyn baner wen, ac yn erfyn am i feddyg gael ei anfon at y Commandant De Yilliers, yr hwn oedd wedi ei glwyfo yn drwm. Anfonodd y Cadfridog Rundle feddyg ar unwaith, ynglyd a photelaid o cham- pagne. Dwedai y negesydd fod hanner cant o'r Boeriaid wedi eu ladd, a nifer mawr wedi ei clwyfo. Dwedai ein swyddogion ni a'r dynion nad oedd- ynt wedi canfod cymaint ag un Boer, o herwydd fod gan y gelyn y fath orchudd ardderchog yn mhlith y creigiau'ac ar ochrau bryniau a phan y dwedir mai o'r braidd y gallodd cwmni blaenaf y Guards fyned o fewn haner milldir i'r bryn, gwelir ar unwaith pa mor effeithiol ydyw saethu y Boer- iaid. MEDDIANU PRETORIA. Mae y newyddion diweddaraf sydd wedi dyfod i law i'r perwyl fod y Prydeiniaid wedi cymeryd meddiant o Pretoria, prif ddinas y Transvaal, ac fod Kruger a Steyn wedi ymadael oddiyno ers rhai dyddiau. MEDDIANU JOHANNESBURG. DESGRIFIAD ARGLWYDD ROBERTS. Johannesberg, Mai 31. Dygwyd meddiant o Johannesberg oddeutu yn hollol foddhaol heddyw, diolch i'r trefniadau rhagorol a wnaed gan Dr Krause, y Commandant Transvaalaidd yma, a theyrnasai trefn drwy y dref. Cyfarfyddodd Dr Krause fi ger y fynedfa i Johannesburg, a marchogodd wrth fy ochr hyd at swyddfeydd y Llywodraeth, lie y cyflwynodd fi i brif swyddogion yr amrywiol swyddfeydd, yr oil o ba rai a gydsyniasant am dymuniad y byddai iddynt barhau i gario ymlaen en gwahanol ddyled- swyddau byd nes y gellid eu rhyddhau o honynt. Mae Johannesberg yn wag iawn, ond ymgasgl- odd tyrfa liosog o bobl i'r brif heol erbyn yr amser yr oeddid yn chwifian y faner Brydeinig yn y He. pryd y rhoddwyd tair banllef o gymeradwyaeth i'r Frenhines. Ar derfyn yr arddefod, gorymdeithid dwy adran o'r traedfilwyr heibio, ynghyd a'r Naval Brigade a'r Royal Field Artillery. Yr oedd colofn Ian Hamilton a'r meirchfilwyr yn rhy bell i gymeryd rhan yn y gweithrediadau. Ymddangosai y milwyr yn hynod daclus, ac ym- ddangosai eu bod yn cymeryd dyddordeb dwfn yn y gweithrediadau. Yr ydys wedi gadael y bedwaredd gatrawd ar ddeg yn Johannesburg i gadw trefn, tra mae y gweddill o'r gallu yn gwersyllu ar du gogleddol y dref ar ffordd Pretoria. Orange Grove, Mehefin 2fed. Mae Johannesburg wedi bod yn dawel iawn er pan gymerasom feddiant o honi, ac mae'r bobl yn dyfod yn mlaen yn lluoedd i gyfiwyno drosodd eu harfau a'u ceffylau. Ychydig iawn o ynau a adawyd yn yr amddiffynfa, dim ond tri o gyflegrau yn unig. Mai y 30ain cymerodd y Queenslanders un gwn Creusot a denddeg o bedrolfeni yn cynwys defnyddiau ymborth a rhyfel. Cym- erwyd y Commandant Botlia o Zoutpansberg ac oddeutu 100 eraill yn garcharorion yn ystod yr ymladd oddeutu Johannesburg. Perthynai rhai o honynt i'r tramorwyr a'r Irish Brigade. Mae y masnachdai yn cael eu hagor, ac vmddengys fod teimlad cyffredinol o ryddhad yn bodoli drwy ein meddianiad heddychol o'r dref. Ar yr wythfed a'r nawfed-ar-hugain cafodd French wrthwynebiad ystyfnig, ond llwyddodd i yru y gelyn o'r naill safle ar ol y llall gydag ychydig iawn o golled, ac y mae yn awr yn dal y safle a erchais iddo ar du gogleddol Johanne.bti rg