Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
9 articles on this Page
_-._-------------------TRANSVAAL…
TRANSVAAL WAR FROM DAY to DAY. In a despatch dated Bloemfontein, Tuesday night, issued by the War THURSDAY Office last night, Lord Roberts states that the troops under his command have taken possession of Bloemfoii L eii-i. The Commander-in-Chief adds, The British flag now flies over the Presidency, vacated on Monday evening by Mr Steyn, late president of the Orange Free State. Mr Fraser, member of the late Execu- tive Government the Mayor, the Secretary to the late Government, the Llanddrost, and other officials met me two hlj. from the town, and presented me with the keys of the public offices. The enemy have withdrawn from the neighbourhood, aud all seems quiet. The inhabitants of Bloemfontein gave the troops a cordial welcome." A despatch received from Lord Roberts states that General Gatacre FRIDAY. crossed the Orange river and occupied Bethulie yesterday morning. General Pole-Carew, with 2,000 men of the Guards Brigade, two guns, and a small body of mounted infantry, left Bloemfontein in three trains yesterday morning to join hands with Generals Gatacre and Clements. Two despatches were received by the War Office from Lord Roberts SATURDAY, yesterday. The Commander-in-Chief announces that General Clements crossed the Orange River on Thurs- day. General Pole-Carew telegraphs that he has arrived at Springfontein, so that Bloemfontein is practically in rail communication with Capetown. Lord Roberts also states that his proclamation is having an excellent effect. Several hundreds of bnrghers have expressed their determination to deliver up their arms and return to their usual occupation. In an earlier despateh it is stated that seven British officers and 43 of our men have been found in the Boers' hospital at Bloemfontein. They have been taken care of, and all are doing well Another British officer was found in the Boer hospital at Boshof. Lord Roberts said he rejoiced the wounded Boers at Bloemfontein by telling them they will be allowed to proceed to their homes, instead of being made prisoners, as soon as they are well enough to leave the hospital. The opera- tions on the Cape border are progressing satis- factorily, and there are now three columns across the Orange River- News from Mafeking is hopeful. Lord Roberts reports, in a despatch dated Bloemfontein, Sunday, that MONDAY. Lord Methuen reached Warrenton on Friday, and was in time to prevent the Boers from completely destroying the bridge and to secure the pont over the Vaal. Warrenton is in the direction of Mafeking from Kimberley, and it is evident that Lord Methuen is advancing to that place by the line of the railway. Owing to sickness having broken out among the Boer prisoners at Simonstown, their departure for St. Helena has been delayed. Up to the time of writing no definite news of the relief of Mafeking had TUESDAY. come to hand, though a telegram from Capetown says a general belief" prevails there that the Boers have eeased the investment. The forces in the Free State are carrying out important movements to the east, and in Natal preparations for the advance are being made. The rebellion in the west of Cape Colony does not appear to make any progress, It is reported by a Berlin paper that peace negotiations are proceeding, through Germany and the United States, on the basis of the recognition of British sovereignty.
WORLD IN A WEEK.
WORLD IN A WEEK. St. Patrick's Day was widely observed on Satur- day, and the wearing of the green was general throughout the United Kingdom and Ireland. According to information received in Vienna, Turkey has been compelled by threats of force to submit to the Russian demands regarding Asia Minor. A New York paper publishes a report from China to the effect that American missionaries are in peril. The Washington Cabinet, it is said, is pre- paring to intervene with troops and ships. A Paris paper states that Sidi Mohemmed, chief of the Senussi, is about to declare a Jehad, or holy war, against the English in the Valley of the Nile. Sidi Mohemmed can send according to that paper, half a million troops against the Anglo-Egyptian force. A serious fire occurred at the Plantation Farm, near Newtown, about midnight on Sunday. While the tenant, Mr. John Evans, was going through the buildings a petroleum lamp which he carried ex- ploded and set fire to the building. Six bullocks were burnt to death, and 70 tons of hay destroyed as well as the farm buildings. The loss is covered by insurance. MEMORIAL SERVICE. The death is announced of the Rev Dr J. R. Mor- gan (Lleurwg), of Llanelly, a well kno^n Welsh Baptist and bard. Mr Morgan, a native of St Mellon's, near Cardiff, entered the Pontypool Bap- tist College in 1842, and on the completion of a three years' course accepted a call to Bangor. He afterwards held pastorates at Aberavon and Llan- elly. Mr Morgan was elected in 1878 chairman of the Welsh Baptist Union, and presided over the meetings at Aberystwyth. He was the first edito: of Seren Cymru," and in addition to writing much for eisteddfodic gatherings he translated Dr Angus's Bible Handbook into Welsh and published a work on Deddfau ty Dduw." He was widely known as a preacher, lecturer, and platform speaker. PARLIAMENT. In the House of Commons on Monday Mr. Brodrick, replying to a question regarding the threatened outbreak in China, said that the Government had taken and would continue to take all necessary steps to protect British interests in that country. In answer to Sir J. Leng, Sir M. Hicks-Beach made a statement with regard to the war loan. There were 39,800 applications, and the total amount applied for was £ 335,500,00' T! e number of applications for from P-100 to £1,00::> was 30,800. The largest application was for zio,ooo,ooo. In the House of Commons Mr Balfour stated that the President of the United States had been re- quested by the Governments of the South African Republics to intervene with a view to the cessation of hostilities in South Africa, and that a similar request had been made to the representatives of European Powers. The President had com- municated an expression of his earnest hope that a way to bring about peace might be found, and bad said that he would be glad to aid in any friendly manner which would bring about so happy a result. Lord Salisbury had caused to be conveyed to the United States Government his sincere ac- knowledgements for the friendly tone of their communication, but had replied that the Govern- ment did not propose to accept the intervention of any Power in South African affairs.
LLANYBYTHER.
LLANYBYTHER. MINISTERIAL.—The Rev W. Rufus Jones of Nottingham has declined the call to Splott-road Baptist Church, Cardiff. Mr Jones has received and accepted a unanimous invitation to the pastor- ate of Union Church, Beeston.
TALYBONT.
TALYBONT. B. W.T. A.A meeting of the local branch of the B. W.T. A. was held on Wednesday evening,when Mrs. Enns occupied the chain A vote of sympathy was passed with Miss G. Hughes and family in their sad bereavement. A vote of thanks was passed to all those who bad contributed towards the expenses of the public meeting. The following took part I the programme for the evening:—Mrs. Jones, Tyrrel Place (vice-president); Miss Hughes, Chapel House; Miss James, Cartrefle; Miss Davies, Penrhiw; Mrs. Davies, Birkenhead-street; Miss Annie Jones and Mrs. Davies, Lory View; Miss Williams, and Mrs. Jones, Elgar House and Mrs. Williams, Shop. The meeting was a very pleasant and successful one in every respect.
ARTHOG.
ARTHOG. CONCERT.—On Thursday evening last a successful concert was given at the. Schoolroom, the proceeds being for the benefit of Mr. David Jones garr Barmouth Junction. Mr. Wm. Williams, Arthog- terrace, occupied the chair. The following was the programme:—Song, Mr. Ellis Evans, Barmouth song, "Soldiers of the Queen, Mr. Humphrey Evans; song, Hen ffon fy nain," Mr. Morris Roberts (Eos Graigwen): selections on the Jews harp, Mr. Cadvvalader Jones; song, Mrs. Jones, Sea View recitation, "Emyn Olaf," Mr. Wm. Thomas; recitation, Truenus yw gwaith," Mr C. Jones; duet, "Yr Arglwydd yw fy :\lugall:' Messrs Edward and Meredith Jones, Friog; part song, Yr haf," the Arthog (Hee Party, under the tonductorship of Mr. Wm Williams selections on the melodeon, Mr. Walter Davids; ventriloqual entertainment, Mr. Walter Davies. Miss Roberts, Ynyscyffvlog, and Mrs. Llewelyn, Barmouth Junction, act<>d as accom- panists. Special mention should he mode of Mr. Humphrey Evans, whose rendering of "},e soldiers of the Queen, was enthusiastreally applauded, and lie was reealkd no fewer than five times. VV> under- stand that a sum of over C7 has been Jj&n.dffJ to Mr. Jones as the procsgdg of th-!J concert.
y MAY FIX. ,
y MAY FIX. CIPDREM AR Y SEFYLLFA. Mae y newyddion diweddaraf i law oddiwrth Aiglwvdd Roberts o Bloemfontein yn rhoddi agwedd ragorol ar y sefyllfa yn wladyddol a milwrol. Mae yr oil o'r Rhydd Dalaeth y tn deheuol i'r Brifddinas (Bloemfontein) yn bresenol i bob pwrpas ymarferol yn meddiant y Prydeinaid, ac mae pob rheswm i gredu y bydd i'r Rhydd Daleitbwyr ddychwelyd i'w ffermydd, bron yn uniongyrchol, i ymgvnieryd a'u gorcbwylion arferol. Mae y symudiadau Prydeinig yn Bloem- fontein yn llwyddiant hollol. Mae y Cadfridog Pole-Carew, gyda'r Guards," yr hwn y dwedid ei fod wedi cyrhaedd Bethany prydnawn dydd Iau, wedi gwueud symudiad cyflym yn mlaen i'r deheu o'r lie hwnw, ac yn hysbysiad Arglwydd Roberts dydd Gwener y mae wedi cyrhaedd Springfontein. Mae y lie hwn naw a phedwar ugain o filldiroedd o Bloemfontein, felly fe welir na chyfarfyddwyd ag un gwrthwynebiad wrth symud yn mlaen yr holl belder yna. Yn Springfontein mae y gledrffordd yn ymranu, un linell yn rhedeg i Bethulie ac East London, a'r Hall yn rhedeg i Norval's Pont a Naaupoort, yn yr hwn le mae yn ymranu eto, un linell yn nghyfeiriad De Aar a Cape Town, a'r llall i gyfeiriad Port Elizabeth. Mae y Cadfridog Gatacre wedi myned i mewn i Bethulie yn ddiwrthwynebiad, ac mae y Cadfridog Clements wedi croesi yr Orange River yn Norval's Pont, :yr hwn a saif ryw dair ar ddeg a thriugain o filldiroedd i'r deheu o Springfontein Gan ei bod yn :anmhosibl i un gallu Boeraidd aros rhwng y Cadfridog Pole-Carew a'r Cadfridog Clements, gellir ystyried fod llinellau y gledrffordd yn rhydd rhwng Port Elizabeth, Cape Town, a Bloemfontein. Yn fuan iawn hefyd bydd y llinell wedi ei hagor o East London drwy Bethulie i Springfontein. Yna bydd gan Arglwydd Roberts gysylltiadau llinellol gyda thri o borthladdoedd yn y Cape Colony, a bydd mewn sefyllfa I aruthol fwy manteisiol, i wtbio ei ffordd yn mlaen yn ogleddol tua Pretoria. Nid llai boddhaol ydyw y cyfrif a ddyry y Maes- lywydd o'r sefyllfa wladyddol. Mae y Rhydd Daleithwyr yn talu sylw i'r cyhoeddiad yn gofyn iddynt daflu ei harfau i lawr a dychwelydd i'w ffermydd, ac y mae yn dda iawnganddyntwneud hyny. Mae y wybodaeth y bydd methiant i gydsynio a gofynion y cyhoeddiad hwn yn arwain i gymeryd meddiant o'u meddianau o anghenrheid- rwydd yn dylanwadu yn nerthol a'r ddynion sydd yn barod wedi cael hen ddigon ar y ryfel ac yn argyhoeddedig nas gall derfynu yn unig ond mewn buddugoliaeth i'r Prydeniaid. Dywed Arglwydd Roberts fod amrai gan- oedd o'r Rhydd Daleithwyr wedi datgan eu bwriad i daflu eu harfau i lawer A dywed y Commissioner" yn Basutoland, nad ydyw y ffoaduriaid o Aliwal North, ond yn aros i wybod telerau y cyhoeddiad mewn trefn i ymostwng. Mae tiriondeb wrth drafod y Rhydd Daleithwyr mor ddoeth ag ydyw o ddyngarol. Bydd i'r newyddion am y driniaeth haelfridig a roddir iddynt gyrhaedd yn fuan iawn yn mhell tuhwnt i derfynau y diriog- aeth sydd yn barod dan reolaeth Brydeinig a rhaid iddynt gynyrchu dymuniad i gwympo i mewn a thelerau, pa rai nid ydyw yn debyg y gellir cael eu gwell. Fel y deuir i sylweddoli yn llawnach gynyrch symudiad anwrthwynebol Arglwydd Roberts yn mlaen ar Bloemfontein, deuir yn fwy amheus pa un a wneir unrhyw wrthwynehiad pwysig iddo ar y tu deheuol i'r afon Vaal. Mae unipeth yn sicr, pa fodd bynag, na bydd i'r Maeslywydd dewrwych eistedd yn segur yn Bloemfontein. Y mae yn awr mewn sefyllfa fwy ffafriol i symud yn mlaen nag y bu er yr amser y gadawodd linell y gledrffordd yn ngwersyll Modder River. Mae ei lwyddiant mawr wedi bod yn ddyledus, i raddau helaeth, i gyflymder annisgwyliadwy ei symudiadau, ac i'r dull rhy- feddol trwy yr hwn y mae, dro ar ol tro, wedi llwyddo i yru y Boeriaid allan o safleoedd ag oedd- ynt wedi cael eu cadarnhau yn ddirfawr. Bydd iddo yn awr wthio ei ffordd tua'r gogledd heb golli dim amser; ac wedi cael y fath ddalfa odidog o beirianau a cherbydau cledrfforddyddol yn Bloem- fontein, tebygol yw fod ganddo well cyflenwad o foddion cludyddol na'r Boeriaid eu hunain. RHEOLAETH BRYDEINIG YN Y RHYDD DALAETH. CYHOEDDIAD GAN LYWODRAETHWR MIL- WROL BLOEMFONTEIN. ADSEFYDLU YMDDIRIEDAETH. TRAFNID- IAETH YN FYWIOG. SYMUDIADAU POLE-CAREW. Gwefreba Arglwydd Roberts fel y canlyn:— Bloemfontein, Mawrth 16. Croesodd Clements yr afon Orange ddoe, a dechreuwyd adgyweirio pont y gledrffordd yn Norvals Pont ar unwaith. Dywed Girouraid y bydd yn barod i gario traf- nidiaeth drosti^ar fyrder. Yn y cyfamser mae teithwyr ac ystor yn croesi drosodd drwy gymorth pont nofiadwy. Gwefreba Pole-Carew ei fod wedi cyrhaedd Springfontein, fel y mae Bloemfontein yn ymarferol yn gysylltiedig gyda Cape Town. Mae fy nghyhoeddiad yn barod yn cael effaith ragorol. Mae amrai ganoedd o'r Rhydd Daleithwyr wedi datgan eu bwriad i roddi eu barfau i fyny, a dychwelyd at eu goruchwylion arferol." Dywed Llywodraethwr Basutoland fod 800 or Boeriaid wedi cyrhaedd yno o Bloemfontein, a nifer mawr oeddynt wedi bod dan lywyddiaeth Olivier yn Aliwal North, yn disgwyl cael gwybod telerau y cyhoeddiad mewn trefn i ymostwng. Gwrthodasant fyned i gyngor Kroonstadt, i'r hwn yr oedd Steyn wedi gorchymyn iddynt fyned. LLYWODRAETHWR MILWROL BLOEM- FONTEIN. Mae General Pretyman wedi ei benodi yn Llyw- odraethwr Milwrol Bloemfontein, ac mae llywod- raethiad y dref a'r cylch yn myned yn mlaen yn heddychol, ac mae yr awdurdodau teyrngarol yn cynorthwyo ein swyddogion. Am amryw nosweithiau er cyrhaeddiad Arglwydd Roberts mae seindorf y Scots Guards wedi bod yn chwareu yn y sgwdr gyhoeddus. Mae y seindorf yn atdynu tyrfaoedd mawrion, ac yn cael cymeradwy- aeth frwdfrydig. Ar derfyn y cyflawniad, chwar- euwyd yr Anthem Genedlaethol, a dadorchuddiai pawb ei ben. Mae y ffermwyr cylchynol yn dwyn eu cynyrch i'r dref i'w werthu, y pris yn cael ei benodi gan yr awdurdodau milwrol. Mae Arglwydd Roberts wedi rhoddi cyhoeddiad allan yn gofyn i'r Rhydd Daleithwyr ddychwelyd i'w cartrefi, yn mha le y sicrheir iddynt berffaith dawelwch. Rhybuddir y gwrtbryfelwyr y cymerir m3ddiant o'u heiddo. Mae General Pretyman yn gorchymyn ymos- tyngiad pob math o arfau o fewn deng milldir i'r dref. Mae y preswylwyr Prydeinig lluosog yn llawn gorfoledd. Cymerwyd yn ysbail ugain o beirianau cledr- ffordd (railway engines) a llwyth pedrolfen o dan- belenau pan gymerwyd meddiant o Bloemfontein. Yr oedd y pelenau wedi eu gwneuthur yn Pretoria, ac yn ffitio y magnelau Prydeinig y rhai oedd y Boeriaid wedi gymeryd yn anrhaith. Yr oedd y Boeriaid wedi cymeryd amryw beirianau a cher- bydau gyda hwynt i'r gogledd cyn i'n dynion ni gyrhaedd Bloemfontein. CYMERYD BLOEMFONTEIN. MANYLION O'R CYFLAWNIADAU. Cymerwyd meddiant o Bloemfontein dydd Mawrth. Llawn ddisgwylid y buasai y gelyn yn gwneud gwrthsafiad egniol cyn rhoddi y ddinas i fyny, oblegid gwyddid eu bod wedi amgloddio eu hunain gyda chryn gadernid. Ar yr eiliad ddi- weddaf, fodd bynag, gorfu iddynt folltio ymaith mewn trefn i osgoi tynged Cronje a'i fyddin, o herwydd yr oedd eu hochr wedi ei hamgylchu yn hollol gan adran o feirch-filwyr y Cadfridog French, yr bwn oedd wedi gwneud symudiad cyflym tua'r gorllewin. Drwy y symudiad hwn cawsom hebgor y draff- erth o gymeryd dim llai na thair milldir o am- gloddiau wedi eu c-ynllunio yn ofalus a'u cadarnhau yn orchestrol a'r dy deheuol y dref. Llwyddodd y gelyn i waghau y rhai hyn cyn i ni gael amser i svrthio arnynt, ond gadawsant ar eu holau eu rhawiau a chelfi eraill pwrpasol at wneud amgloddiau. Tra yr oedd y Cadfridog French yn gweithredu fel hyn ar y tu deheuol, gweithiodd nifer fechan eu ffordd, heh eu canfod, o amgylch i'r tu gogleddol i'r dref, ac yna torasant i fyny brif linell y gledr- ffordd. Yr oedd y gorchwyl yma mor hollol annisgwyl- iadau i'r Boeriaid, fel nad oeddynt wedi cymeryd rhagofal i symud ymaith stoc symudol y gledr- ffordd mewn pryd, ac mewn canlyniad syrthiodd peirianau, cerbydau a chelfi eraill defnyddiol in dwylaw. Terfynodd tri diwrnod o ymladd diwaed bron yn meddianiad heddychol prif ddinas y Rhydd Dal- aeth. Nos Lun gwersyllodd y Cadfridog French a'i feirchfilwyr dair milldir o'r dref ar yr ochr ddeheuol, wedi cymeryd meddiant o'r gledrffordd. Ar doriad v wavvr dydd Mawrth symudodd Ar glwydd Roberts gyda cbolofn arall o Vantersvlei, Am ddeg o'r gloch cyfarfyddwyd ef gan rai o awdurdodau y dref, yn cvnwys Mr Papenfus, y Land-rost, Dr Keller, y Maer, a Mr Fraser, aelod o Senedd y Rhydd Dalaeth, y rhai oeddynt wedi uyru mewn cerbyd allan o'r dref i'w gyfarfod. Rhod(Jasaii;. ymostyngiad ffurfiol o'r brifddinas i'r Maeslywydd Prydeinig. Ar eu mynediad i mewn i'r dref cawsant y lie yn gwisgo agweddiad cyffelyb i ddydd Sul. Yr oedd y masnachdai yn gauedig, a'r boneddigesan wedi troi a'dan yn eu hardd-wisgoedd i'w derbyn. Ym- ddangosai pawb wedi cael mawr ryddbad drwy osgoi tanbeleniad, yr hyn, fel y dywedent, oeddynt yn ddisgwyl. Ymddengys fod cryn anghvdweled- iad yn jj?ys £ y Rhydd Daleithwyr, a bu cyfarfod chwerw rhwng Steyn a Rhydd Daleithwyr eraill o ddylanwad, ar derfyn pa unevmerodd yr arlywydd y gerbydres ac aeth ymaith i Kroonstadt. Bu ym- drech y Cadfridogion Boeraidd yn ofer, y rhai a geisient orfodi y dref i wrthsefyll y Prydeiniaid. Parodd y penderfyniad i ymostwng gyffro dir- fawr. Y cenad diweddaf a ymadawodd am y gwersyll Boeraidd, yr hwn ddygai y gwrthodiad i wrthsefyll, a lefai yn Saesoneg wrth ymadael, Yna fe dynwn i y dref i lawr yn,ddarnau." Yr oedd y trigolion mewn canlyniad yn ansicr pa un ai y magnelau Prydeinig neu ynte eiddo eu cyn- rheirwyr Transvaalaidd fuasai yn tanbelenu y dref. Mae rhan helaeth o'r boblogaeth wedi cael glan ddigon ar y rhyfel. Tuedda arweinwyr yr wrtli- blaid i hwvluso trefniadau er rnwyn osgoi chwan<?g o dywallt gwaed yn mysg y Rhydd Daleithwyr. Wedi derbyn ymostyngiad y dref y tu allan, aeth Arglwydd Roberts, yn blaenori gorymdaith milldir o hyd, tua'r dref. Disgynodd ar hyd y llethrau deheuol ger y gledrffordd, ag aeth i mewn i'r ddinas am un o'r gloch. gan gyfarfod a'r derbyniad mwyaf brwdfrydig ar hyd yr holl daith. Ar y ffordd arhosodd i orchymyn dychweliad union- gyrchol swm o ystor oedd wedi cael ei ladrata o'r Artillery Barracks gan nifer o Kaffiriaid. Wedi cyrhaedd adeiliadau y Llywodraeth, cym- erodd Arglwydd Roberts feddiant o Bloemfontein yn enw y Frenhines. Wedi hyny croesodd yr afon ac aeth i diroedd yr Arlywyddiaeth, yn nghanol cymeradwyaeth a llawen floeddio mawr, a chanu Byw fyddo'r Frenhines." Am haner awr wedi un o'r gloch chwifiwyd y Faner Brydeinig yn y lie, yr hon oedd wedi cael ei gwneud yn bwrpasol gan yr Arglwyddes Roberts. Croesawodd brawd Mr. Steyn y Cadfridog French yn ei ffermdy dydd Llun, a buodd Arglwydd Roberts yn mwynhau boreufwyd yno boreu dydd Mawrth. Dywedai fod ei frawd, yr Arlywydd Steyn, wedi ei ddifodi. OYHUDDIAD DIFRIFOL YN ERBYN STEYN. EI GYHOEDDI YN FRADWR GAN Y RHYDD DALEITHWYR. Y MODD Y GADAWODD Y BRIFDDINAS. Mae y Rhydd Daleithwyr wedi bod am hir amser yn elyniaethus i'r diweddar Arlywydd Steyn. Mewn cyfarfod ystormus dydd Llun cyhuddwyd Steyn o fod wedi gwerthu ei wlad. Gwilid yr Ar- lywydd yn ofalus. Anfonodd Steyn ei deulu ymaith dydd Sul,ac yn fuan wedi hyny ymadawodd ei hunan yn ddirgel- aidd, neb neb o'i weision. Pan ddarganfyddwyd ei ffoedigaeth dydd Llun, cymerodd Mr. Kneller, y maer, a Mr. Fraser aelod o'r Senedd, reolaeth y lie. Cyhoeddodd y Rhydd Daleithwyr Steyn yn fradwr, a phenderfynasant beidio parhau y rhyfel. Mae yn eglur nad oedd Kruger a Steyn ar deleran da a'u gilydd pan oeddynt ill dau yn Poplar Grove, lie y cafwyd y Russian a'r Netherlands attaches. Mae trafnidiaeth wedi ail ddechreu yn Bloem- fontein, ac ymddiriedaeth wedi ei hollol adsefydlu. MYNEDIAD ARGLWYDD ROBERTS I BLOEMFONTEIN. GOLYGFA HIR-GOFIADWY. CROESAWIAD BRWDFRYDIG. Y MILWYR YN CAEL EU SYN U. Y DORF YN CANU "TOMMY ATKINS." Fel yr oedd yr orymdaith, yn cael ei blaenori gan Arglwydd Roberts a'i swyddogion, yn dynesu at y dref, canfyddid cynhwrf yn mhlith y trigolion Cyfarfyddodd Mr. Collins, ysgrifenydd y Rhydd Dalaeth, y Maeslywydd, ac arweiniodd ef i mewn i'r dref, lie yr oedd nifer mawr o'r trigolion, yn wyr, gwragedd, a phlant yn disgwyl am dano. Yma yr oedd syndod mawr yn ngadwi ni. Yn lie gwynebai pruddaidd a digofus, yr hyn ellid edrych am dano ar fynediad buddugoliaethwr i mewn i brifddinas y gelyn, ni welsom ond edrychiadau siriol, ac ysgyd- wad llogell-gadachau, tra y disgynai sain llawen floeddio gwyllt ar ein clustiau. Mewn ffaith, bod- olai y brwdfrydedd mwyaf. Mae'n wir fod y rhan fwyaf o'r trefwyr a arhosasant ar ol yn Brydeinwyr neu o ddisgyniad Prydeinig, ond eto daeth natur anghyffredin galonog y derbyniad arnom mewn ayndod.. Yn nghanol mawr orfoledd cyrhaeddodd Ar- glwydd Roberts y Market Square," lie y symud- odd yn mlaen i'r Senedd-dy, ac oddiyno i breswyl- fod yr Arlywydd. Yma torodd arddangosiad newydd, ac eto mwy effeithiol o frwdfrydedd allan. Fel yr oedd Arglwydd Roberts yn myned i mewn i ardd preswylfod Steyn, yn sydyn dechreuodd y dorf fawr y tu allan ganu Duw gadwo'r Frenhines," a chanasant yr Anthem Genedlaethol o'r dechreu i'r diwedd gydag egni aruthrol. Safai pawb yn union- syth, a chyfodai y trigolion eu hetiau. Pan orphen- wyd canu yr anthem, torwyd allan i lawen-floeddio yn nerthol am gryn ysbaid. Yr oedd Captain Lord George Scott yn dilyn Arglwydd Robert yn dwyn yr Union Jack" sidan, t wneuthuriad Arglwyddes Roberts, yn nghornel pa un yr oedd y shamrock pedair deilen mewn brwydwaith. Gyda chymorth Commander Fortesque, sicrhawyd y faner wrth y pawl, ac yn nghanol hwre byddarol, rhedwyd yr Union Jack" i fyny i chwifio uwch dinas Bloemfontein. Erys yr olyfa a ddilynodd yn argraffedig yn hir ar gof y rhai oil a'i gwelsant. Yr oedd haner catrawd y meirch filwyr yn gwynebu gates preswylfa yr Arlywydd. Pan drodd y dyrfa o gylch ymddengys iddynt gael eu taraw gan wynebau g\asgedig a barfog y milwyr, yn eu dillad kaki treuliedig a chlytiog. Yr oedd pob peth o'u ham- gylch yn dwyn arwyddion o frwydro caled. Yn g gweithredu mae'n debyg ar gynhyrfiad y foment, dyma y dorf fawr yn rhuo allan y gan Tommy Atkins," ac yna Soldiers of the Queen." Eisteddai y dynion yn unionsvth ar gefnau eu oeffylau, ond gwelid eu bod yn teimlo oddiwrth y deyrnged hon o edmygedd. Gyda bod yr arddefod yma drosodd, gorchymyn- odd Arglwydd Roberts i gymeryd mesurau er am- ddiffyn a llywodraethiad y dref a'r cylchoedd. Talwyd ymweliad a'r carchardy, lie y cafwyd o hyd i bedwar o ddynion wedi eu carcharu am wrthod ymladd yn erbyn y Prydeiniaid; rhyddha- wyd hwynt ar unwaith. Diangodd Steyn tua'r gogledd wedi methu deffroi y brwdfrydedd a ddis- gwyliai yn y Rhydd Daleithwyr, y rhai, meddir, sydd yn boll barthau deheuol i'r dref yn dychwelyd i'w ffermyddi Y SEFYLLFA YN Y RHYDD DALAETH. Y GWRTHRYFELWYR YN TAFLU EU HAR- FAU I LAWR. Dywed Arglwydd Roberts yn ei hysbysiad dydd Sul fod y Cadfridog Pole-Carew wedi dychwelyd o Norval's Pont dydd Scdwrn, ac fod amryw o'r Boer- iaid yn Edenburg a manau ereill wedi ymostwng iddo. Mae y cyflymdfa gyda pha un y dychwelodd o Norval's Pont yn profi fod llinell y gledrffordd rhwng y lie hwnw a Bloemfontein yn ddiogel a dirwystr, a chan fod y Cadfridog Gatacre wedi cyrhaedd i Springfontein o Bethulie mae y llinell o'r cyfeiriad hwnw hefyd yn eithaf sicr. Mewn ffaith, mae y Ilinell gledrfforddyddol yn rhydd i Cape Town, Port Elizabeth ac East London, oddi- eithr y pontydd sydd wedi eu dryllio gan y Boer- iaid, ac mae y rhai hyn yn cael eu hadgyweirio yn gyflym. Cafwyd ager-beiriant a nifer mawr o gerbydau y gledrffordd yn Springfontein, a chymerwyd amrai lwythi pedrolfeni o ddefnyddiau rhyfel, ond aim magnelau. Dywed Arglwydd Roberts, fodd bynag, fod amryw wrthgilwyr Boeraidd wedi ymostwng yn Belmont ac wedi rhoddi fyny un gwn Maxim a chyflegr. Trosglwyddwyd drosodd hefyd gyflegr arall yn Colesberg Road Bridge. Mae y cyhoeddiad yn cymbell y Rhydd Daleithwyr i ymostwng, yn cael ei gylchdaenu yn eang, a gwneir ymholiad mawr am dano. LLONGYFARCHIAD ARGLWYDD ROBERTS I'W FILWYR. Chwefror y deuMegfed croesodd y gallu hwn fargodion y Rhydd Dalaeth, dri diwrnod yn ddi- weddarach gwaredwyd Kimberley. Arypymtheg- fed cymerwyd rhan fawro fyddin y Boeriaid, o dan un o'u Cadfridogion galluocaf, yn garcharorion. Ar yr eilfed .ar bymtheg dactb y newyddion am ryddhad Ladysmith. Ar y 13eg o Fa wrth, naw ar hugain o ddyddiau wedi dechreuad y gweithred- iadau, cymerwyd meddiant o brif ddinas y Rhydd Dalaeth. Mae hyn yn orchcstwaith ag y gallai unrhyw fyddin fod yn falcb o hono—yn orchest- waith ag nas gellid ei gyflawni ond gan ddynion egniol a disgybledig, yn benderfynol i wneud eu dyledswydd yn ngwyncb pob anbawsdcrau a pheryglon. Yn agored i boethder eithafol y dydd, yn gwersyllu y nos yn nghanol y curwlaw trwm, yn cerdded bellderau meithion yn fynych ar ychydig o ymborth, mae pob gradd wedi dangos dioddefgarwch, sirioldeb, adewrwvehdery tu hwnt i ganmoliaetli. Yr oedd y Llywodraeth yn Bloemfontein hyd y funyd ddiweddaf yn gwawdio yr hysbysiadau am y buddugoliaethau Prydeinig, a chynrychiolid coll- iadauv Weriniaethfelbuddugoliacthaugogoneddus. Ond pan glywyd taranau magnelau French gerllaw argyhoeddwyd pawb i'r gwrthwyneb, ac yr oedd y Boeriaid ymladdgar yn ei ffaglu tua'r gogledd gyda'u gwragedd a'u plant mewn cerbydau agored. Cafwyd o hyd i chwech o fagnelau henafol yn yr Amddiffynfa yn Bloemfontein. Yr oedd y newyddiaduron a gvhoeddid ar y diwrnod yr acth ein byddin ni i mewn yno yn cyn- wys hysbysiadau swyddogol anwireddus o'r ymladd yn Drietfontein. Dywedent fod y Boeriaid wedi taflu un ar bymtheg on magnelau ni allan o drefn, ond yr oeddynt yn analluog i'w symud oberwydd prinder ceifylau. Dywed v tregolion Predeinig fod y Llywodraeth yn cyhoeddi hysbysiadau swyddogol o'r ymladd ag 1 yr addefai y Rhydd Daleithwyr eu hnuain ei bod ytJ eithofol o anghyvvjr. Arddatigo,sai un gwawl arlunydd yn ei ffenestr arlun o'r lladdedigion Prydeinig yn Spion Kop. Ond ni chanaiteid i neb arddangos arluniau o'r lladdedigion Boeraidd. Mae yn ddiameu fod y Rhydd Daleithwyr wedi cael eu twyilo yn erchyll gan Mr. Steyn a'i Lywodraeth. Nid oedd gan neb ond y Llywyddion yn y gwahanol gommandos y syniad lleiaf am y colledion dyehrynlJyd a ddioddefent mewn llawer o'r brwydrau. Mae y gyfundrefn o alw allan y rhestr ar ol brwydr yn beth hollol anadnabyddus yn mysg y galluoedd Boeraidd. Mae llu dirfawr o honvnt, ag y tybia eu perthynasau eu bod yn garcharorion yn Cape Town, yn gorwedd yn dawel yn eu beddau, ac yn nhrobyilau'r afonydd. GWEITHREDIADAU ARGLWYDD ROBERTS. Y RHYDD DALEITHWYR YN YMOSTWNG YN DORFEYDD. CYDSYXIO A NEWTDIAD Y LLYWODRAETH. I Mae yr amrywiol gommandos yn Wepener, Rousville, Ladybrand Fricksburg, a Bethlehem wedi ymostwng. Mae y meirchfilwyr wedi eu hanfon i ddiarfogu Commando Oliver, v rhai a wrthodasant ufuddhau i'r wys. Mae cynghor rhyfel yn cael ei gynal yn Kroonstad. Mae y Rhydd Daleithwyr yn y cylchoedd cyfagos yn dychwelyd i'w cartrefu. Mae y Provost Marshal yn eu diarfogi, ac yn derbyn eu hymrwymiadogyfeillgarwchi'rrheolaeth Brydeinig. Mae y rhyfel ar ben mor belled ag y mae a fyno y Rhydd Daleithwyr a'r cwestiwn. Cydsyniant yn sirol a newidiad y Llywodraeth. Mae y cysylltiadau cledrfforddyddol wedi eu hadsefydlu i Norvals Pont, yn yr hwn le, oherwydd nad yw y bont wedi ei hadgyweirio, y defnyddir cychod i groesu yr afon. Ni chyfarfyddodd y cerbydresi oedd yn cludo dwy gatrawd o'r "Guards" i Springfontein ag un gwrthwynebiad ar y ffordd. Dwedir fod rhych ddrylliau yn cael eu rhoi i fyny yn gyflymach ra; y gallai unrhyw law-weithfa byth eu troi allan. Drwy y wlad i gyd trosglwydd- wyd drosodd 2,500 o rych ddrylliau dydd Gwener diweddaf. Mae yr oil o ranbarth deheuol y Rhydd Dalaeth yn dangos penderfyniad i roi terfyn ar yr ymdrech, ac mae yn sicr os Ilwydda swyddog Prydeinig i gyrhaedd y gwersylloedd gogleddol, y bydd i'r boll boblogaeth Boeraidd ddatgan o blaid heddweh. Mae pob dyn wrth roddi eiarfaui fyny yn gorfcd llawnodi ymgymeriad drwy lw o'i gyfeillgarwch i Brydain Fawr. GATACRE YN Y RHYDD DALAETH. Mae y Cadfridog Gatacre yn cario ei weithred- iadau yn mlaen gydag egni mawr, ac nid yw yn gadael i'r gwellt dyfu o dan ei draed. Nos Iau cyrhaeddodd yn Springfontein, a chafwyd yn an- rhaith ddau agerdd beiriant a deugain o gerbydau. Daliwyd hefyd wyth o ddynion yn perthyn i gom- mando y Transvaal, a dygwyd yr oil yn ol i Bethulie. Bydd y pcirianan a'r cerbydau o wasanaeth mawr ar du gogleddol i'r afon, hyd nes bydd y bont wedi ei hadgyweirio. Dywedir fod y Rhydd Dalaeth wedi cael ei chy- sylltu gyda'r Transvaal, ac mae hyn wedi peri cryn anesmwythder i'r Rhydd Daleithwyr. Daliwyd tri o wrthryfelwyr trefedigaethol, y rhai oeddynt wedi llogi eu hunain yn lie tri o'r Rhydd Daleithwyr; anfonwyd hwynt yn ol i'w ffermydd hyd nes y gelwir arnynt i dderbyn eu dedfryd. Mae amryw eraill wedi ymostwng. Dywedir fod 300 o'r Rhydd Daleithwyr deheuol wedi dychwelyd i'w ffermydd. Mae y commando oedd yn ddi- weddar yn gweithredu oddeutu Norval's Pont, ag y dywedir eu bod o Phillippolis, mewn penbleth pa gwrs i gymeryd nesaf. NATAL. NEWYDDION O'R GWERSYLL BOERAIDD. Anerchodd y Cadfridog Botha ddau gommando y nos o'r blaen, ac yr oedd brwdfrydedd eu h-atebiad iddo yn ddwyn tystiolaeth i'w fawr boblogrwydd. Bu symudiad y galluoedd Boeraidd yn ol o'r Tugela yn foddion iachad cyflym llawer iawn o glefydau a achosid gan hir-arosiad yn yr amgloddiau. Mae cyfundrefn newydd o amgloddia ac amddiffyn- leoedd ar fynyddoedd y Biggarsberg yn awr wedi eu chwblhau, trwy yr hyn dywedir fod y lie wedi cael el wneyd yn anorchfygadwy. NEWYDDION 0 PRETORIA. CRYNHOAD RHYFEDDOL ODDEUTU Y FANER GYNGRHEIRIOL. Mae y newyddion o'r gogledd-orllewin yn des- grifio Mafeking yn cael ei hamgylchu eto gan gad- wen haiarn o'n catrodau ni. Mae y galluoedd cyngrbeiriol yn gwrthsefyll y symudiad Prydeinig yn rolaen, p Kimberley i'r Transvaal gyda'r egni mwyaf. Dywed newyddion o Natal fod yr oil yn dawel yno. Nid oes dim galluoedd Prydeinig o fewn ugain milldir i Glencoe. Mae y Biggarsberg wedi eu bamgloddio yn gadarn, ac mae y bylchau dwy- reiniol sydd yn arwain i'r Rhydd Dalaeth wedi eu hamddiffyn yn gryfion ryfeddol. Er eu hanffodion diweddar, mae brwdfrydedd gwladgarol y Boeriaid a'r Rhydd Daleithwyr yn rtiedeg yn uchel, ac mae y crynhoad oddeutu y Faner Gyngrheiriol yn rhyfeddol. NEWYDDION O'R OCHR BRYDEINIG, Nid oes unrhyw wahaniaeth yn y sefyllfa wedi cymeryd lie hyd yn hyn. Gyrwyd meirch-filwyr Bethuen drwy ranbarth tua'r gogledd i weled beth oedd symudiadau y Boeriaid yn y Biggarsberg, ond methasant a chyrhaedd pont y gledrffordd yn Warchbank mewn pryd i'w dinystrio cyn i'r Boer- iaid gludo en magnelau drosodd ond llwyddasant i ddarganfod safleoedd magnelau y gelyn a'u ham- gloddiau hefyd. Mae y Cadfridog Buller wedi dod o hyd i ddau o fylchau yn ngadwen mynyddau y Drakensberg yn orllewinol i Ladysmith yn cael eu dal yn lied gryf gan y Boeriaid. Yn awr, gan fod Arglwydd Roberts wedi cael gafael mor gadarn ar y Rhydd Dalaeth, ni fyddai yn syndod ei gael yn gweithredu ar un ochr gyda'i feirchfilwyr, tra y byddai Buller yn symud yn mlaen i'w gyfarfod ar yr ochr arall. Pe byddai i'r ddau allu unwaith uno dwylaw, gwtbid yr holl allu Boeraidd tua'r gogledd, a dodid pethau mewn trefn yn y Rhydd Dalaeth heb fawr o drafferth pellach. Hefyd byddai y tu cefn i'r gallu Boeraidd yn Natal yn cael ei fygwth hefyd. MAFEKING WARCHAEDIG. Mae llygaid y rhan fwyaf yn edrych yn bryderus i gyfeiriad Mafeking ar hyn o bryd, a mawr ddis- gwylir y bydd y gwaredwyr wedi llwyddo i gyr- haedd yno cyn diwedd yr wythnos. Er fod yr agwedd oraf yn cael ei rhoddi ar bethau, mae yn at, ddiameu eu bod yno yn dioddef caledi dirfawr, a mwy na thebyg y bydd ei hanes, pan wneir hyny yn wybyddus, yn ail argraffiad o banes Ladysmith. Yn ol pob banes, y Milwriad Plumer sydd wedi llwyddo i wthio ei ffordd yn nesaf ati. Ary degfed o Fawrth hysbysir o Lobatsi fod y Milwriad Bodle wedi gwtbio yn mlaen hyd o fewn pedair milldir ar ddeg i Mafeking. Ni welodd ond tri o'r Boer- iaid yn unig, y rhai a ffoisant ar ei ymddang- hosiad. Derbyniwyd gwefreb gyfrinachol gan foneddwr o Southport Nos Sadwrn oddiwrth ei fab, yr hwn sydd yn Mafeking yn dweud fod yr oil yn dda, a bod yno ddigon o ymborth. Yr oedd y wefreb wedi ei dyddio Mawrtb y 13eg o Lobatsi.
LLITH HEN GARDI.
LLITH HEN GARDI. Pan ges i ar ddiall fod Italians wedi dwad i weitho yn ngwlad y Cardi, meddyliais mai nid annyddorol fydde tipyn o banes y bobol hyn gan un sy wedi bod yn eu mysg yn eu gwlad eu hunen Dyma ddywed Mr. O. M. Edwards am yr Italians yn ei lyfr dyddorol a elwir Tro yn yr Eidal, Y mae'n hawdd gweled oddiwrth ddiwyg y trigolion eu bod yn dlodion iawn. Er mwyn gwared gwlad rhag tlodi, rbaid gwneyd o leiaf un o dri pheth,-rbaid i'r bobl beidio cynyddu, neu rhaid iddynt vmfudo, neu rbaid darganfod rhyw ffyrdd newydd i wneyd amaethyddiaeth a gweith- feydd yn fwy cynyrcbiol. Yn Ffrainc, y mae'r bobl wedi peido cynyddu y maent yn ymfudo o'r Almaen y mae rbyw ddyfais newydd yn Lloegr o byd. Ond yn yr Eidal, y niae'r bobl yncynyddu'n gyflym, wedi dyblu yn y ganrif hon nid ydynt wedi dechre ymfudo, ond ychydig i ddeheudir yr Amerig; ac y mae'n debyg nas gellir gwneyd llawer mor o'r tir, trwy unrhyw ddyfais, nag a wneir yn awr. Ac y mae'r bobl yn dlodion iawn nid oes gan lawer o honynt ddim, ond plant. Y mae tna phym- theg miliwn yn byw ar y tir.—amaethwyr ar eu tiroedd bychain eu hunain, tenantiad, Mezzajuoli, garddwyr, bugeiliaid yng nghymoedd y mvnvdd- oedd, torwyr a llosgwyr coed, a llafurwyr. Y mae rhai o'r llafurwyr yn byw ac yn gweithio yn eu hunfan, ac ereill vn crwvdro'n heidiau o gyn- hauaf i gvnhauaf. Os cant ddeunaw ceiniog yn y dydd yn yr haf, byddant yn lwcus iawn nid ces obaith am waith yn y byd yn y gauaf. Y mae'r mezzajuoli,—neu'r mctayrs, fel y gelwir hwy yn Ffrainc,—yn rhannu r cnwd a'r meistr tir, ac yn cael hanner yr harlyd ganddo. Dro arall, y mae ef yn rhoddi'r arfau pcyntalu'r dreth, ac yn cael v gwartheg neu frwyth y caeall,-reis, gwenith, grawn yr India neu beth bynnag fvdd. Y mae'r meistr tir, braidd yn ddieithriad, yn ew-vno'n erwin ax Y mezzajuoli. Os nyni fydd i gael y enwd," medd- ent, gadewir i'r gwvddau fod yn y reis, a'r gwar- the yn y gwenith os y gwartheg fyddwn i gael, ni chant ond cornel anial i bori arni, a byddant yn deneuon iawn." Y mac'n ddigon caled ar y tenant er gwneyd ei ore. Cyfyd ar y cyfddydd, tua thri o'r gloch y bore yn yr haf, a deil i weithio tra dalio'r goleuni. Wedi prvder a gofal, gall ystorm o genllusg o'r Alpar. ddinystrio ei holl gnwct mewn llai na deng mumid, adiflanna pob gohaith am clalii rhcnt a threth. Syrthia'r amaethwr annedwydd i ddwylawr's usurwr, y threthgasglydd, a'r cyf- reitliiwr,—ei dri gelyn gwaethaf. Byddai'n arfer cadw pryfed idan, ac yn talu i'r usurwr par, gai ariau y rheini, ond yn awr yn y trdyd yn unig y cedwir hwy, a phan fydd marw bnwch yr amaeth- wr, neu pan ddeloyst<->nn anamser<>1,—a wybod pa funud y daw,-li;(i oes dim i'w wneyrl ond gwerthu ei ychydig ddodrefn a troi i'r ffordd, i gardotta ei fara. Carpiog iawn ydyw ei ddillad, a gwael ydy\; ei ymborth. Er rhatted ydyw'r gwin a'r cofli, ni ±edr ef fforddio eu prynnu. Grawn yr India ydyw ei foreubryd reis berwedig-. e-wla ychydig fresyeh a chloron ynddo. ydyw ei giniaw. Bwytly [sosejus pan fedr eu cael, ac nid erys i y;i;- holi pa l>eth a gynhwysant. Os saethir ceffyl. neu o liydd farw o haint neu henaint. bwyteir ef; ac am ddraenogiaid. llyffeint, a malwod. ystyrir hwynt yn ddanteithion blasus. Y mae afiecbyd rhyfood yn y x.-lad.Iefyd tlodi,-a elwir pollogara. math o wahanglwyf yn diweddu mewn gwallgofrwydd. Rhag hwn. nid oes ond un feddyginiaeth,—digon o fwyd. Ond o bob meddyginiaeth, dvma'r anhaw- ddaf i'w chael yn yr Eidal."
THE MARKETS. -"'-
THE MARKETS. V ABERYSTWYTH.—MONDAY Wheat made 5s 6d to 6s per 65 lbs; barley, 4s Od to 4s 6d white oats,3s Od to 3s 3d black oats, 3s. Od Eggs, 16for Is Salt butter, lid to Is. 2d per lb. fresh butter, [to Is 2d per lb. Fowls sold at 3s 6d to 5s Od per couple. Potatoes, 3s 6d per cwt. BUTTER. CARMARTHEN, Saturday.—There was a small supply of butter in this market to-day, which realised from Is Od. to Is Oid per lb. basket butter Is Od to Is Oid per lb, according to quality. CORK, Saturday.—Seconds 87s, thirds 81s. In market 67 firkins. METAL MARKETS. LONDON, Friday.—Spelter £22 nearest price. Spanish lead £ 16 13s 9d spot, English ditto £16 17s 6d. LONDON, Monday.—Spelter £21 5s to £21 10s. Spanish lead, £16 12s 6d spot; English ditto, £16 15s to Z16 17s 6d. HAY AND STRAW. LONDON, Saturday.—Short supplies which met a good demand at firm rates. Quotations :—Best clover. 85s to 100s; inferior 60s to 75s; specially picked hay, 87s 6d; good ditto, 78s to 80s; inferior 45s to 60s; mixture and sainfoin, 50s to 85s; and straw 25s to 36s per load. POTATOES. LONDON, Friday.—Better supply and a brisker trade at the following prices:—Dunbar maincrops, 100s; Lincoln maincrops, 85s to 90s snowdrops 80s; up-to-dates 70s to 80s; beauty of Hebron 70s to 75s; Bruce 70s; giants 70s Sutton's abundance 65s to 70s; Windsor Castles, 65s to 70s; black- lands 60s to 65s, and foreign 60s per ton. LONDON, Saturday. Moderate supplies and trade steady. Quotations: Lincoln Up-to-dates 75s to 85s, Lincoln Reading Giants and Bruce, 70s to 75s; Blackland ditto, 60s to 65s, and Scotch Maincrop Kidneys 75s to 85s per ten.
Advertising
Educational. MISS PHILLIPS, CERT. R.A.Mr, R.C.M., AND TRINITY COLLEGE, LONDON, QRGANIST OF ^T^TESLEY CHURCH, With experience in successfully preparing for the above Examinations. Receives Pupils for Organ, Pianoforte, and Singing. Terms on Application. ADDRESS 34, PIER STREET. HIGH SCHOOL FOR GIRLS 'V I C T 0 R I A (MARINE) T E R R A C E A BERYSTWYTH. SEPARATE KINDERGARTEN. PRINCIPAL Miss KATE B. LLOYD. Certificated Mistress, Assisted by a Staff of highly qualified Resident Governesses. REFERENCES— Thomas Jones, Esq., B.A., H.M. Inspector of Schools, Llanelly; The Rev. O. Evans, D.D., King's Cross, London. E. H. Short, Esq., H.M. Inspector, Aberystwyth. Principal Edwards, D.D., Bala Theological College. Principal Roberts, M.A., U.C.W. Principal Prys, M.A., Trevecca College. Dr Scholle Aberdeen University. Rev T. A 'Penry, Aberystwyth. Pupils prepared for the London and Welsh Matricu lations Oxford and Cambridge Examinations, &c. For Terms, &c., apply PRINCIPALj Business Notices. WM. RICHARDS, GROCER AND PROVISION MERCHANT Begs to Inform the public that he HAS REMOVED To more Commodious Premises, lately carried on as the Gwalia Temperance Hotel, Os byddwch yn methu cael bias ar eich bwyd' cymerwch Anti Dyspepsia. GELYN MAWR I DIFFYG TRAUL JONES' ANTI-DYSPEPSIA MIXTITP-. Un o anhwylderau mwyaf cynhefin y ddynoliaeth ydyw Diffyg Traul Bwyd. Yn wir, y mae yn beth mor gyffredin fel y mae pobl yn ei gyfrif yn beth distadl etto, onid ydyw yn rbagredegydd bron bob clefyd? Un o arwyddion cyntaf o bono ydyw diffyg archwaeth at fwyd, llawnder yn y cylla ar ol bwyta, dolur yn y pen, ac yn gyffredin corph rhwym brydiau ereill bydd teimlad owagderyn y cylla, awyddfryd gau am fwyd, yn nghyda dwfr poeth yn y frest. Y mae y moddion hyn trwy ei effaith union- gyrchol ar sudd yr ystumog yn adferu bon i'w c-hyflwr iachus a phriodol, a trwy hyny dylanwada ar yr holl gyfansoddiad: l'hydd y teimlad c lesgedd a gwendid Ie i gyflwr o hoenusrwydd a iechyd. Y mae gennym luaws o dystiolaethau pobl gyfrifol sydd wedi derbyn gwellhad arol defnyddio y moddion hyn, y rhai oeddynt wedi treio yn agos bob meddyginiaeth arall. Na wnaed neb ddi- galoni dan y clefyd hwn nes rhoddi prawf teg ar y cyfaiU yma. Ar werth mewn Poteli 2s. yr un. gyda chyfarwydd- iadau. I'w gael dnvy y Post (ond danfon 2s. mewn stamps) Jgan y gwneuthurwr. [Parotoirjjvn unig:an y Perehenog— T. JONES, A.P.S., CHEJIIST AXD DRUGGIST, POST OFFICE, TJ1E3AK0N WELSH GAZETTE PRINTERIES FOR ARTISTIC AND COMMERCIAL PRINTING. -=-Now Business Notices. S ALE OF HIGH-CLASS LEATHER GOODS. GREAT REDITTIOX IX PPvICE. LADIES' AND GENTS" PURSES. CARD, WRITING. & LETTER CASES WALLETS, AND POCKET BOOKS, LADIES HANDBAGS. &-c. L-A-TEST I)ESIG-N-S. ALL GOODS MARKED IX PLAIX FIGURES GYDE, PHOTOGRAPHER, PIER STREET. IRs. J. W. THOMAS, I ILL I NEll Y ESTABLISH!! EN I 1 GREAT J) ARKGATE ST., ^BERYSTWYTH. FOR A FEW WEEKS OXLY ALL GOODS AT GREATLY REDUCED PRICES To make Room for Spring Goods. A PHOTOGRAPHIC ESTABLISHMENT has been recently opened on ihe Premises. Photographs of all kinds taken on the shortest notice. STEPHEN VAUGHAN DAVIES. c 0 P-N FLOUP, AND JJROVISION Nl ERCH-&-NT, LAMPETER. THE Finest Te Man Brith that can be procured for Is. 4d. per lb. Sole Proprietor of the Tea Brith Stephen Is. lOd. with its marvellous, flavour and Superb Quality, has sprung with a bound into bet highest in public flavour. Hotels. BRYNAWEL PRIVATE HOTEL, Llandrindod Wells (Two minutes' walk from the Railway Station, Pump House, or Rock House Mineral Springs). ACCOMMODATION K)R"SEVENTY YISITOES. This Private Hotel is situated on one of the highest sites in Llandrindod Weils, commanding an uninter- rupted view of "Ye Olde Druid Circle, Temple Gardens, and the surrounding country. Built with all modern improvements and perfect sanitary arrangements. Centrally situated. Handsome Dining and Drawing Rooms. Private Sitting Rooms (en suite). Smoking, Writing and Billiard Rooms. Tennis, Croquet. and Bowling Green. Fine South aspect. Electric Light throughout. All diet arrangements under the special supervision and advice of Dr. Bowen Davis. Personal superintendence. Terms on application. MR. k MRS. JEFFREY JONES, PROPRIETORS. GWALIA HOTEL, Ltd., LLANDRINDOD WELLS. THE origin of the Llandrindod "GWALIA" is the well-known "GWALIA" OF UPPER WOBURN PLACE LONDON. It was started 1889 by the season of the following year, extensive additions had to be made to meet a rapid increasing business; these extensions have culminated in tho NEW PREMISES, whioh was opened last year (July 27th, 1898,) The situation of the" GW ALIA" is unrivalled. Beautiful outlook, commanding the finest views ossible, perfect South-West aspect, close to Park and Mineral Springs-Saline, Sulphure, and Chalybeate. Heating apparatus good supply of Radiators on balconies and corridors. ELECTRIC LIGHT. PASSENGERS1 LIFT. BILLIARD TABLE. EDWARD JENKINS, Manager. AND "GWALIA" UPPER WOBURN PLACE, LONDON. THE QUEEN'S HOTEL, ABERYSTWYTH. Table D'Hote, 7.30. Boarding Terms frera 3 Guineas per Week, or 12s. 6d. per day. THIS Hotel is replete with every modern appliance, and contains Coffee and Dining Rooms. Ladies Drawing Room, Recreation Room, Library, Billiard, and Smoking Rooms, and about one hundred Bedrooms. Having a frontage of 150 feet, all the Public and Private Sitting Rooms face the sea and ar* Lighted by Electricity. W. H. PALMER, Proprietor. BELLE VUE HOTEL, ABERYSTWYTH. (Facing the Sea and close to the Pier.) Is one of the most reasonable and comfortable Family and Commercial Hotels in Wales. TABLE D'Hote, 6-30. Boarding Terms from Guineas per -week, or 9s. per day. 'Bus meets all Trains. Tariff on Application to the Manageress. W. H. PALMER, Proprietor. WHITE HORSE HOTEL, ABERYSTWYTH. CLOSE TO SEA AND RAILWAY STATION. TERMS MODERATE. Proprietress: M. A. REA. WATERLOO HOTEL, ABERYSTWYTH, Eigh-Cla s Family and Commercial Private Hutel and Boarding Establishment, uated in the: best part of the Town, facing the Sea, recently much enlarged and re-furnished, being now one of the Largest and Most Comfortable Hotels on the Welsh Coast. PERFECT SANITARY ARRANGEMENTS. EVERY MODERN COMFORT AND CONVENIENCE. (BATHS, BILLIARDS, and ELECTRIC LIGHT. PRIVATE SITTING ROOMS. INCLUSIVE BOARD TEEMS FROM £ 2 2 0 PER WEEK. BUS MEETS ALL TRAINS. A. E. & A. MOPJUS- Proprietresses. TERMINUS HOTEL, ABERYSTWYTH. THE Hotel is now under new management. It is situate close to the Station and is the most convenient Hotel in Town for Travellers and others. R has recently been enlarged and is now replete with every modern convenience and is lighted throughout with the Electric Lig.it. T. E. SALMON, PrOPFJETOR. PENYPONT HOTEL, TALYLLY-NT. POSTAL ADDRESS-CORRIS, R.S.O. TELEGRAPHIC ADDRESS—ABERGYNOLWYN" This Hotel which is situate at the west end of j he far-famed Lake. Tourists, Visitors, and Cyclists will find every accommodation and comfort at moderate charges. Guides for Cader Idris. Posting. Lake and River fishing free to Visitors at the Hotel THOMAS LLOYD, Proprietor. DAVID EV NS, WATCHMAKER, JEWELLER. AND OPTICIAN 39, Great Darkgate Street, Aberystwyth. -—— i'n in i imili m>i"—wp A L Ai SILVER PLATE SUITABLE FOR PRESENTATIONS GOLD AND SILVER WATCHES IX GREAT VARIETY