Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
Hide Articles List
7 articles on this Page
GWYL YR KGLWYSI UH YD DION.
News
Cite
Share
GWYL YR KGLWYSI UH YD DION. Bu hon yn cael ei chynnal yn Southport, yr wythnos ddiweddaf. Y diweddar Barched- ig Ddr. John Watson (fan Maclaren) osdd wedi ei ddewis i lywyddu y gweithrediadau eleni. Ond, yn ddisymmwth, ac efe ar daith yn Unol Dalaethau yr America, 'lluddiwyd iddo gan angeu i barhau.' Cymmerwyd ei le gan y Parchedig Dr. Brock, y gweinidog Wpsleyaidd enwog. Hyfryd hwnt i fesur S genym ydyw mai y Parchedig Evan Jones, Caernarfon, y gweinidog Methodistaidd y mae ei enw mor dra adnabyddus mewn pulpud ac ar lwyfan, sydd wedi ei ddewis i fod yn llywydd y Cynghrair y flwyddyn nes- af. Efe a leinw ei gadair yn anrhydeddus, yr ydym yn sicr. Cystal Doctor' a'r un o honynt yw cyn-weinidog athrylithgar capel Moriah. Hir oes ac iechyd iddo Ychydig sylwadau cyffredinol ar yr wyl a fydd genym yn yr erthygl hon. Cyf arfydd- odd y Cynghrair yn Southport, ar adeg o gyffro a berw mewn byd ac eglwys. Adeg o anhawsder a chyfrifoldeb mawr yn ogystal. Byd meddwl a ddygyfora gan anesmwythyd aflonydd. Byd gwejthred a adseinia gan drwst cad a bloeddio iddo. Yn y byd olaf hwn y mae egwyddorion cynnydd yn cael y cyfleusdragoreu a gawsanterioed. Yr esboniad digonol ar hyn ydyw mai yn nwylaw Llyw- odraeth Ryddfrydig y mae awenau y Wlad- wriaeth, a chanddi fwyafrif ardderchog wrth ei chefn. Ac yn awr, a hi yn ei thrydydd senedd-dymmor, wele dygodd ddau fesur 9 o'r pwysigrwydd mwyaf i mewn, nid amgen y Mesur Addysg a'r Mesur Dirwestol. Dau fesur pell-gyrhaeddol yw y rhai hyn ac ly etto, nid yw yr un o honynt yn myned yn ddigon pell gan rai. Nid yw y Mesur Addypg yu myned yn ddigon pell gan bawb sydd yn aelodau ynNghynghrair yr Eglwysi Rhyddion. Nid yw y Mesur Trwyddedol yn myned yn ddigon pell, chwaith, gan bawb sydd yn garedigion dirwest. Ond a'u cymmeryd bob un ar ei ben ei hun, ac yn enwedig y ddau mewn undeb a'u gilydd, golygant gam brasach i dir uniondeb, moes, a rhinwedd cymdeithasol na dim a gafwyd gan unrhyw Lywodraeth erioed. O angen- rheidrwydd, cynnwys y d Jau a ennyna gyn- ddaredd fwyaf angerddol y gwrthwynebwyr. Ai tybed, mewn amser mor gyssegredig a hwn, mai galluy gelyn fydd yn gorfod 1 Yr eisteddiadau yn Southport oeddynt yn rhoddi dangoseg eglur i'r pethau, ar hyn o bryd, y cymmerir dyddordeb ynddynt. Peth i'w ddisgwyl oedd dawr yn Nghwestiwn Addysg, Pwngc Dirwest, a Dadsefydliad a Dadwaddoliad yr Estrones yn Nghymru. Diolch i Lywydd y Bwrdd Masnach, yn nghanol ei brysurdeb, am ddyfod i lawr, a I, gwneyd y fath ddadganiad ar yr achos dyfnaf yn nghalon Cymro. Ni fuasai y Cynghrair yn deilwng o'i enw oni theimlasai yn frwd dros faterion o fath a phwys y rhai ¡ hyn. Ond, cymmerai ddawr, hefyd, mewn pyngciau eraill, y rhai na chawsent le ar ei raglen ychydig flynyddoedd yn ol, Ar- wyddocaol iawn ydoedd y croesaw calonog a roed i Mr. Arthur Henderson, blaenor Plaid Llafur, pan y cododd ar ei draed l lefaru, gan ddadleu hawliau y gweithiwr. Sylwadau-j Mr. H. W. Massingham, hefyd, a dderbyn- iwyd gyda banllefau byddarol oymmerad wyaeth wrth gondemnio 'y Wasg Felen mor ddiarbad. Yr ysgelerderau ar lanau y Congo, a'r dynoethiad arnynt; yr ormes drom y dioddefa y Cristionogion dani yn ymherodraeth y Twrc a phethau cydryw, a ennynent ffieidd-dod, ac a ddangosent, yn y brwdfrydedd gyda pha un y gwrandewid y drafodaeth arnynt, fod pyngciau dyngarwch yn meddu eu lie ar raglen v Cynghrair. Ac oni allai y Cynghrair ymddyddori yn y pyngciau hyn, yn ogystal fig yn y rhai umongyrcbol grefyddol, anobeithiasem am dano, a bron na ddywedasem mai prin yr I ystyriem ef yn werth ei draul. Ond, hyfryd ydyw meddwl mai efe, ar hyn o bryd, ydyw y gallu cryfaf yn erbyn gormes ac an ghyf- iawnder crefyddol a pholiticaidd sydd olewn y Deyrnas Gyfunol yn yr Ugeinfed Ganrif. Nid oes gymmhariaeth rhyngddo yn yr ystyr hwn a'r Gynghres Eglwysier fod hono yn gwneyd llawer mwy o drwst nag ef. Mae divylaw, Cynghrair yr Eglwys. 1 Rhyddion yn hn i drafod pob pwngc a berthyn i grefydd a dynoliaeth. Ac yn y ffaith hon, yn ddfiii, y mae ei nerth. Wedi dyweyd hyn yr ydym yn rhydd i ddadgan ein barn mai cylch arbenig y Cynghrair ydyw y. cylch crefyddol. Yn Nheyrnas Crist' y mae ei waith penaf. Arwain meddwl Ymneillduwyr Lloegr a Chymru, heb adael Ysgotland a'r Iwerddon j allan, ydyw ei genhadaeth fawr; ac arwain y meddwl hwnw yn umawn ar hyd llwybrau 'y gwirioneddan tragwyddol.' Yr ydys yn deall fod y Parchedig R. J. Ca • pbell, o'r City T-mple, yn tueddu i gwyno ei fod ef, a'r rbai sydd yn dilyn ei 'lusern' yn cael eu boycotio' gan eu brodyr sydd yn glynu wrth y ffydd a roddwyd unwaith i'r saint.' Nid ydym yn dyweyd dim am y boycot' hwn. Nis gwyddom ddim am dano. Ni chlywsom o'r blaen am unrhyw I' I erledigaeth' o'r fatb. Hyn a ddywedwn, od oes dim o hono yn bod, nad ydyw i'w gyffelybu am foment a'r hyn y bu raid i Ymneillduwyr gwell na hwy ei ddioddef yn y dvddiau gynt am lynu yn eu proffes.' Bydded y gwr a'i ganlynwyr dawel, y mae eu rhyddid yn llawn ganddynt; a boed i'r rhai na fynant mo'u hathrawiaethau gilio oddi wrthynt, a pbeidio yngan gair yn eu cylch, na drwg na da. I Mr. Campbell ei hun rhoem gynghor bychan fel hwn Na fydded ef mor Faticanaidd-anffaeledig, a liefared yn barchus am y rhai y bu unwaith yn wiw ganddo gael y fraint a'r anrhydedd o gydweithio a hwy. Modd by nag, yr ydym yn sicr mai trwy fod yn ffyddlawn i'r gwir- ioneddau trappvyddol,fel v gelwir hwy, yr ennilIa Cynghrair yr Eglwysi Rhyddion nerth i ddal ei dir a chwanegu cryfder. A ydyw dylanwad yr Undeb Anghydffurfioll hwn yn cael ei deimlo i'r graddau y dylai yn y Dywysogaeth sydd gwestiwn nad oes genym atteb pendant i'w roddi iddo. Byddwn yn ofni weithiau nad ydyw. 0 un peth yr ydys yn sicr sef, fod cryn lawer o anwybodaeth yn bodoli ynghylch ei natur a'i amcanion. Dylai y canghenau o'r Cynghrair mawr, yn y Gogledd a'r Deheudir, drefnu, trwy yr is-ganghenau lleol, i wasgar chwaneg o wybodaeth yn ei gylch. Mewn lliaws o'n trefydd ceir cynghreiriau wedi eu ffurfio; ond, hyd yn oed ynddynt hwy yr ydym ofni mai ychydig yw y dylanwad a gariant ar y corph mawr o'r aelodau cref- yddol. Yn y rhanbarthau gwledig, lie nad oes canghenau wedi eu ffurfio, prin y mae hyd yn oed enw Cynghrair yr Eglwysi Rhyddion Efengylaidd yn wybyddus. A ellir gwneyd rbywbeth effeithiol yny cyfeir- iad hwn 1 Derbyniasom y Nodiadau a ganlyn oddi wrth 'Un oedd yno' ar ol ysgrifenu yr erthygl uchod. Gailem ddyweyd fod awd- wr yr ysgrif yn un o weinidogion parchusaf cyfundeb y Methodistiaid Calfinaidd yn Nyffryn Clwyd:- Y mae yr uchod, bellach, yn gyfarfod o ddylanwad anfesurol o ran nifer y cynnrych- iolwyr, a grymusder yr anerchiadau a dra- ddodir yaddo. Ceir prif ddoniau Lloegr, yn weinidogion a llëygwyr, yn cymmeryd rhan flaenllaw yn y gweithrediadau, ac ambell i Gymro yn dyfod i'r golwg yn awr ac yn y man. Nos Lun, Mawrth 211, rhoddwyd croesaw yn y ffurf o wledd i'r cynnryehiolwyr gan faer Southport, yr hwn, er yn Eglwyswr ac yn Geidwadwr, a roddodd ddeheulaw cym- deithas garedig i'r frawdoliaeth, yn cael ei gynnorthwyo gan ei ferch, Miss Willett. Boreu ddydd Mawrth cafwyd anerchiad cryf gan y llywydd, y Parch. J. Rendel Harrip, D.D., ar ei ymadawiad o'r gadair; a darfu i'w olynydd, y Parch Dr. Brook, M.A., Southport, draddodi anerchiad gwir werthfawr wrth ymgymmeryd 'r llywydd- iaeth. Bydd yn dda gan eich darllenwyr ddeall mai y cadeirydd appwyntiedig am y flwyddyn nesaf ydyw y Parch. Evan Jones, Caernarfon. Efe ydyw y Cymro cyntaf a gafodd yr anrhydedd hOI1, er fod y gyn- nadledd bellach yn bymtbeg mlwydd oed, a di'au y bydd iddo ei llanw gydag anrhyd- edd ac urddas teilwng o'i genedl. Nid oes hamdden i sylwi ar fanylion y cyfarfodydd ond pan y gwelir fod yr enwogion canlynol yn cymmeryd rhan flaenllaw yn y gweith. l'ediadau :-Gipsy Smith; Mr. D. Lloyd George, A.s.; Syr G. Compton Rickett, As.; Syr Thomas P. Whitaker, A.s.; Syr George White, A.S.; a'r Parchn. Dr. Clifford, Henry Yooll, J. H. Shakespeare, W. Broadfield, J. H. Jowett, Dr. Horton, C. Silvester Horne, J. Munro Gibson, &c., gwelir fod hufen y deyrnas yn cefnogi y symmudiad mewn modd sylweddol. Yr oedd y cynnullladau yn eithriadol o liosog, y neuadd, yr hon oedd yn cynnwys dros dair mil, yn orlawn yn ystod y gwahanol eisteddiadau. Yr oedd disgwyliad aiddgar am Mr. Lloyd George nos lau, a daeth i'w gyhoeddiad yn brydlawn, ac anerchodd y cyfarfod mawr yn Albert Hall, ac yna y cyfarfod Cymreig mewn adeilad arall. Yr ydym yn mawr e7 hyderu y bydd i'r cadeirydd etholedig—y Parch. Evan Jones gaol pob cryfder a nerth fel ag i'w alluogi i ddwyn hawliau Cymru ger bron y gynnadledd yn ystod tymmor ei lywyddiaetb.
H E L Y N T 'A It, A L L|
News
Cite
Share
H E L Y N T A It, A L L HAWDD ydyw credu yr hyn yr ewyllysiwn ei gredu. Yn mysg ein cyfoesolion newydd- iadurol yr enghraifft fwyai nodedig o wir- ionedd y gosodiad hwn ydyw y TinV8 Llundeinig. Coeliodd ef mai gwir oedd llythyrau twyllodrus Richard I iggott, yn nghylch y diweddar Charles Stewart Par- nell. A thrachefn, wele yn awr arddangosiad arall o'r un dueddfryd ehud. Yn y rhifyn o hono am foreu Gwener yr wythnos ddi- weddaf dywedai yn ei ddull gorbendaut nodweddiadol fod 'ymherawdwr yr Almaen yn ceisio ymyryd yn ein hamgylchiadau cartrefol ni trwy wneyd appeliadau at Arglwydd Tweedmouth, Prif-arglwydd ein Morlys gan chwanegu, nas gall neb fod yn ddigon hygoelus i gredu y cymmerasai yr ymherawdwr Almaenaidd y drafferth o ysgrifenu fel hyn er niwyn dim ond budd- iannau yr Almaen.' A'r sylw bustlaidd hwn a seiliai efe ar lythyr a gawsai oddi wrth ei ohebydd milwraidd, yr hwn a ddy- wedai — Dy wedir nad yw y My thy r hwn yn ddim amgen na chais i ddylanwadu er mantais i fuddiannau yr Almaen ar y Gweinidog sydd yn gyfrifol am amcangyf- rifon y Llynges.' Gan roddi yr ystyr waethaf yn bossibl ar y nodiad hwn, de- chreuodd y 2tws fwrw ewyn, a dyweyd y dymunai efe gael gwybod pa beth a wnaethai gwladweinyddion tebyg i Pitt neu Palmers- ton pe buasent hwy yn derbyn llythyr o ysbryd ac amcan hwn oddi wrth deyrn tramor. Oni fnasent yn ei gymmeryd fel ensyniad ar eu gwladgarwch '< Ac a fnasent hwy yn aros i ddylanwad oddi allan gael ei ddwyn i bwyso arnynt cyn gosod y fath lythyr yn llawn o flaen y senedd ? Yr ydym ninnau yn meiddio gofyn pa beth a wnaetb, i I Delane, y mwyaf o holl olygyddion y TiffU,, pe cawsai efe lythyr o fath hwn oddi wrth ohebydd 1 A fuasai efe yn rhoddi cyhoedd- usrwydd iddo? A ddarostyngasii efe ei bapur i lefel 'y Wasg Felen?' Nis gwyddom yn iawn pa amcan neilkluol oedd gan y Taranwr yn yr byn a wnaeth foreu Gwener diweddaf. Diau mai 'gwlad- garwch fyddai ei atteb ef. Ond, pa wlad- garwch a ddichon fod mewn ensynio gau ddybenion a gau gymmhellion i deyrn ag yr ydym fcl gwlad ar delerai-i eyfeillgar Og ef ? Byddai yn chwith genym feddwl mai eisieu creu drwgdeimladau rhwng dwy wlad a ddylent fod ar y telerau goreu sydd ganddo. Buom ni a'r Almaeniaid yn teimlo yn elyniaethus y naill tuag at y llall. Yn ddiweddar daeth chwa o demladau caru- aidd nosom. Ai taflu malldod ar yr awel hyfryd hon a fyn y Wasg Felen ?' Ai symbvlu Morlys ein cymmydogion i weitbgarwch adnewyddol, a'n Morlys ninnau i weithgarwch cyfattebol, a fyn Printing HowfP, Square ? Neu, ai peri i'r wlad golli ei hymddiried yn mhrif Arglwydd y Morlys a fvn ef, trwy geisio rhoddi ar ddeall nad yw efe namyn I twlsvn' egwan, hylaw, dan fawd Emprwr yr Almaen 1 Yr ydym yn teimlo yn dra hyderus na chaiff yr ymgais hwn i godi helynt gyrhaedd ei amcan. Nid Gweinyddiaeth Doriaidd sydd yn awr wrth y llyw. Collasai bono ei phen yn hollol dan amgylchiadau o'r fath. Ond, gyda'r Brenin Edward ar yr orsedd, a Gweinydd- iaeth Ryddfrydig mewn awdurdod yn y senedd, yr ydys yn teimlo yn hyderus mai dros funyd awr y bydd y cyffrawd sydd wedi ei godi yn cael aros. Y rhai fu yn ceisio gwneyd ystwr fydd yn dioddef mwyaf oddi wrth y ffolineb. Nid ydys erioed wedi arfer ymddiried yn y newyddiadur sydd dan ein sylw pan yn ysgrifenu ynghylch pertbvn- asau Prydain a'r Almaen. Yr unig beth yr ydys yn gofidio o'i herwydd ydyw, na 'yr y genedl Almaenaidd pa mor lleied o wir ddy- lanwad sydd gan y newyddiadur Llundeinig hwn ar feddwl y cyhoedd yn Mhrydain erbyn hyn A oes gan ido lawer mwy o ddylanwad na'r Daily \fa>l 1 Ond pa beth svdd wedi digwydd? Hyn :—trwy y Times a phapyrau tebyg iddo, y rhai yn wastad a gyboeddant bethau drygnaws am yr Al- maen, canfyddodd yr Ymherawdwr William, fod I golygiad aii cyfeiliornus yn ffynu yn Mhrydain ynghylch rhaglen lyngesol ei Lyw- odraeth ef. Cofier fod ei fawrhydi yn cadw llygad manwl ar yr hyn a ddywedir am dano ef a'i wlad gan newyddiaduron Prydain. Efe a ysgrifenodd 1 lythyr preifat a chyf- rinachol' at Arglwydd Tweedmouth gyda'r unig amcan o gywiro y camsyniadau dy- bryd hyny. Yn enwedig, os cywir y si- brwd, efe a ymwrthodai a haeriad a wnaed gan Arglwydd Esher i'r perwyl nad oes dim a roddai fwy o foddhad i ymherawdwr yr AImaen na gweled Syr John Fisher, ar. olygydd cyffredinol y Llynges Brydelnig, yn ymneillduo. Yn y dadganiad a wuaeth efe yn Nhý yr Arglwyddi nos Wener dy- wedodd Prif Arglwydd y Morlys yn ben- dant nad oedd gair o gyfeiriad yn llythyr yr ymherawdwr at amcangyfrifon na pholisi y llynges Brydeinig;' ac yn Nhy y Cyff- redin, hefyd, dywedodd Mr. Asquith fod yr amcangyfrifon hyny wedi eu gwneyd yn derfynol cyn i lythyr yr ymherawdwr gael ei dderbyn—hwyrach cyn iddo gael ei ys- grifenu. Y mae y Caisar Gwllym yn ad- nabod Plydain a'i Llywodraeth bresennol yn rhy dda o lawer i feddwl am geisio arfer y dylanwad ar bolisi ein llynges a briodolir iddo mor ddibetrus gan y Times. Digon o'r ffolineb hwn,' a defnyddio ymadro(ld y Prifweinidog ar achlysur arbenig. Medd- ianner ni gan ychydig o synwyr cyffredin yn ein beirniadaeth ar yr Almaen, ei hym- herawdwr, a'i pholisi. Gan nad beth a wnaed neu a ddywedwyd ganddo yn yr I amser a aeth heibio, y mae ei fawrhydi er's amser maith, bellach, fel ninnau yn y wlad hon, wedi bod yn llafurio yn galed i sicrhau perthynasau rhagorach rhwng y ddwy wla ) fwyaf yn y byd. Yr Almaeniaid ar eu hochr hwy, ydynt yn dra awyddus am fod ar delerau cyfeillgar Phrydain Fawr, ac eangu eu masnach gyda ni, fel gyda gwied- ydd eraill. Nid oes ond ychydig ddyddiau er pan y dywedodd Canghellydd y Trysor- lys na raid i ni ddychrynu dim o herwydd gwladweiuiaeth lyngesol yr Almaen. Yr unig beth yr ydys yn gofidio o'i herwydd ydyw, fod ein Morlys ni yn credu. os adeil- ada yr Almaen un long rhyfel newydd y dylcm ninnau adeiladu dwy neu dair ar ei chyfer. Gresyn na allai y ddwy Lywodr aeth ddyfod i well cyd-ddealltwriaeth ar y pen hwn. Am lythyr y Caisar ai nid gwell a fyddai i Arglwydd Tweedmouth ofyn am ganiatad ei fawrhydi i'w gyhoeddi air am air? Ceid gweled wed'yn pa mor ddiniwed ydyw, a pha mor boll ar gyfeiliorn yr aeth y Timas ? Ar ol ysgrifenu yr uchod, gwelwn fod y llythyr i gael ei gyhoeddi yn union fel yr ysgrifenwyd ef.
ARGLWYDD STANLEY 0 ALDERLEY…
News
Cite
Share
ARGLWYDD STANLEY 0 ALDERLEY A'R MESUR ADDYSG. ARftfWYBD Stanley o Alderley, wrth siarad yn Manchester dydd Sadwrn, a ddywedodd, os cawsai y Mesur Addysg newydd ei daflu allan gan Dt yr Arglwvndi na fyddai gan y Llywodraeth, yn ymarferol, un dewisiad ond i ofyn i'r wlad benderfynu rhwng egwyddor- ion Rhyddfrydig a Thy yr Arglwyddi. Yr oedd efe yn rhoddi ei gefnogaeth galonog i'r mesur, fel un oedd yn myned yn yr iawn gyfeiriad. Yn wir, yr oedd yn ei ystyried yn un gwell na'r un gynnygiwyd yn flaen-rol gan Mr. Birrell. Yr oedd efe yn meddwl y byddai i'r mesur hwn a'r Mesur Trwyddedol gymmeradwyo eu hunain i bob! y wlad hon, ac nad oedd ang-en i'r Phyddfrydwyr ofni gyda golwg ar eu heffeithicm ar yr etholiadau.
BRAWDLYS CAER.
News
Cite
Share
BRAWDLYS CAER. PENDERFVNU CYNGHAWS AM ATHROD 0 GYMRU. Ywyfrawdlys hon, dvdd Llun, ger bron y Barnwr Lawrence, crybwvllodd Mr. Ellis Griffith. A.S" am achos Roberts yn erhyn Williams. Yr erlynvdd ydoedd Mr. Roberts, rheolwr Chwarel Lechi Rhiw Fachno, a'r diffvnydd ydoedd Ellis Lloyd W illiams. teiliwr, Llan Penmachno. Yr oedd y cynghaws yn cael ei ddwyn yn mlaen am athrod. Mr. Pllis Griffith, dros yr erlynydd, a ddy- wedodd y byddai yw dda gan ei arglwydd- iaeth wvbo na fvddai yn ofvnol iddo wran- daw yr achos hwn. Yr oedd ei gyfaill dvsg- edig, Mr. R. A^(iriffith, wedi cyttuno i alw yn ol bobpeth, a s-wnevd vmddihenrad mewn perthvnas i'r cyhuddiadau, ac i dalu y swm bvchan o 5p. a'r costau. Mr. R A. Griffith a ddywedodd fod y di- ffynydd, trwyddo ef, yn dynluno cynnyg ymddihearad llawn a ciivflawn i"f erlynydd am ddim a gyhoeddwyd, neu a achos wyd i gael ei sryhoeddi, am y ranter y cwynid o'i herwydd. Dymunai, hefyd, ddadgan ei ofid yn y modd mwyaf difuant, os oedd efe wedi achosi poen neu Hinder i'r erlynydd.
CAERNARFON.
News
Cite
Share
CAERNARFON. CYHUDDIAD 0 YMGAIS AT LOFRUDDIAETH. FET, yr oedd merch ieuangc, o'r enw Annie Williams, yr hon sydd mewn gwasanaeth yn y Bardsey Inn, Caernarfon, yn myned o bobty yn Pool Hill, tua h. nner awr wedi un ar ddeg no-, Sadwrn, rhuthrodd dyn ati yn y tywyllwch, ac vmosododd arni gydag ellvn. Wrth wneyd vmdrech i gadw -ei gwddf gwnaed amryw doriadti-i o gwmnas ei dwy- law. Aeth yrellyn heibio i'r tu ol i'w gwddf, lie y gwnaed toriad trwm, ac uweh ben y glust. Cododd v ferch waeon: ond nid oedd neb yn digwydd bod ar yr heol. Er yn eg- wan iawn llwyddodd i gerdded i'r Bardsey Inn. Galwvd cynnorthwy meddygol, ac ys- tyrid ei chyflwr ar y dechrel-i yn ddifrifol, trwy iddi golli gryn lawer o waed, ond dy- wedir ei bod yn dvfod yn mlaen yn ffafriol. Mewn cyssylltiad 1r ymosodiad cynfmer- odd yr heddgeidwaid ddyn o'r enw ElIsens Evans, 23ain mlwydd oed, i'r ddalfa, cartref yr hwn sydd o fewn ychydig latheni i'r llan- erch v cymmerodd yr ymosodiad Iearno. Yr oedd Evans wedi bod ar un adeg yn cadw cwmpeini i'r ferch ieuangc, ond nid o^dd wedi gwneyd hyny yn ddiweddär., Gwadai ei fod ef yn dwyn cyssylltiad a'r ymosodiad o gwbl. Dygwyd Eliseus Evans o flaen yr ynadon yn Nghaernarfon dydd Linn, ar y cyhudd- iad o wneyd ymgais at lofruddiaech. Yr Arolygydd Griffiths a ddywedodd i'r cyhuddedig t'ael ei gymmeryd i'r ddalfa tua deng munyd ar ol hanner nos, ar y cyh-ddiad o wneyd ymgais i lofruddio Annie Williams, morwyn yn v Bardsey Man 1 Inn. Nid oedd yr eneth mewn cyflwr digon da i ym- ddangos ynoy diwrnol hwnw: ac-felly, byddai yn angenrheidiol gohirio yr ac 1 >> i-X'idyddiad eyfieus. Rhoddodd Dr. Parry, meddyg yr heddgeid- waid, ei dystiolaeth gyda gMwg ar y niweid- hu dderbyniodd y ferch ieuangc Wedi hyny gofynwyd i'r cyhuddedig la oedd ganddo ryw gwestiyniu l, rhoddi i'r tvst, pan y dywedodd, Nid wyf yn meddwl tod yna. gymmaint 0 farciau a hyny. Yr oedd yn hollol ddamweiniol.' Y Clerc.—'Gwell i chwi beidio dyweyd dim yn awr,' Yr Heddgeidwad 64 a ddywedodd iddo gymmeryd y cyhuddedig i'r ddal'a yn fuan ar ol hanner nos nos Sadwrn, ac iddo ei gymmeryd i orsaf yr heddgeidwaid. Cy- huddodd ef o wneyd ymgais i lofruddio Annie Williams, a rhoddodd ef ar ei wyl- iadwriaeth. Mewn attebiad dywedodd y cyhuddedig, yr hwn oedd yn hollol sobr, 'A oes yna un tyst i mi li wneyd? Yr ydwyf mor lan oddi wrth y peth a phapur gwyn.' Gohiriwyd yr aclIOs hyd dydd Llun nesaf. u_
EISTEDDFOD CORWEN.
News
Cite
Share
EISTEDDFOD CORWEN. At eisteddfod flynyddol Gwyl y Bangc, Awst, yn Nghorwen, cynnygia Mr. Her- bert Lewis, A.S., wobr arbenig o bum gini am y casgliad goreu o ranganau a thonau, gyda geiriau addas, i gorau-v Rhuban Gwyn a Bands of Hope.' Bydd y casgliad budd- ugol yn eiddo Undeb Dirwestol Merched Gogledd Cymru.
TRAMOR.!
News
Cite
Share
Peirianirld I sydd newydd ddyfeisio drvii Mivv/dd. Gill hwn saethu dwy filiwn o Lvledi mown awr. Ni wna drwst, ni fwrw fwg, ac nid oes iddi ffiaehiad. Dechreu yn ieuangc iawn! Bae.hgenyn deuddeng mlwydd oed o Boston, Unol Dal- aethau yr America, sydd newydd basio yr ar- holiadau am gael myned i mewn i Brifysgol Harvard, arholiadau wedi eu bwiiadu ar gyfer bechgyn deunaw mlwydd oed. Nid oes dim tebyg i hyn i'w gael yn holl hanes y brifysgol enwog hon. Tra yr oedd Shah Persia, ychydig ddyddiau yn ol, yn gyru trwy heolydd Teheran, ei brif ddina?, tafiwyd dwy losgbelen ato o ben un o'r tai. Ymddrylliodd un belen yn yr awyr, ond ffrwydrodd y llall ar lawr yn ymyl y cerbyd, gan ladd tri o ddynion ac amryw feirch, a niweidio deugain o bersonau. Diangodd y Shah heb anaf o gwbl, am ei fod mewn cer- byd arall. Gwylltiodd gymmaint wrth lywodraethwr y ddinas. pan yn ei alw i gyfrif am y peth yn ei balas, tel y cystwyodd ef ftffon. Bygyth- iodd saethu pentteth yr heddgeidwaid oddi wrth ffroen magnel. Priodolai efe yr holl ysgelerder i esgeulus- dra yr heddgeidwaid. Dranoeth dargan- fyddwyd dwy losgbelen arall wedi eu cuddio mewn ysbwrial, a ffrwydrodd y ddwy, gan ladd dau lafurwr. I ddathlu gwaredigaeth ei fawrhydi goleuwyd y ddin3. Ac at Arlywydd y Weriniaeth Arianin, hefyd, taflwyd llosgbelen ychydig ddyddiau yn ol. Disgynai o'i fodur yn ffrynt ei balas. Yn ffodus, ni ffrwydrodd, a rhoes yntau gic iddi o'i ffordd. Y taflwr a ddaliwyd yn y fan. Dyn ieuangc yw efe, a thybir ei fod yn wall- gof. Gwestty yn Goppenstein, yn agos i'r fyned- fa ddeheuol i dwnel Loetenschberg, a ysgub wyd ymaith gan faes o rew yn llitnro i lawr llechwedd y mynydd. Lladdwyd un ar ddeg o bersonau, ac anafwyd amryw eraill. Peirianwyr ac archwilwyr ar y twnel oedd y rhan fwyaf o honynt. Gofyaa. brenin Portugal i'r newyddiaduron ddyweyd ei fod ef am dalu holl ddyledion ei dad. Mae efe, hefyd, wedi dirymu y chwan- egiad yn y cyflog brenhinol y mynodd yr hen frenin ei gael. Yn mhellach, cyflwynodd i'r drysorfa wladol yr ugain mil o bunnau a gaf- wyd fel yswiriant ar fywyd y Brenin Carlos. Cafodd yr hen wylliad cyfrwys Raisuli gynnyg i ymddangos 'ar y llwyfan' yn Llun- dain. Gwrthododd y cynnygiad yn bendant. Diau mai gwell ganddo fod 'ar y fan a'r lie yn barod rhag y digwydda rhyw un tebyg i'r Kaid Syr Harry Maclean ddyfod i'w wlad. Yn uchel dduciaeth Baden, yn yr Almaen, rhoed rheolau newyddion ynglyn & bisyclau mewn grym yn ddiweddar. Rhaid i bob biaycl a 'farchogir' ar y prif ffyrdd feddu brec cryf, cloch swnfawr, a llusern ddisglaer. Hefyd, rhaid fod gan y bisyclydd gerdyn a'i enw arno; myned yn araf o gylch cornelau; a gofalu am gadw ei ddwylaw ar yr handles a'i draed ar y peda/g yn wastad. Mulai Hafid a gyhoedda ryfel sanctaidd' trwy yr oil o Morocco, o herwydd hyn; teimla Llywodraeth Ffraingc dan rwymau i gryf- hau ei byddin yn y wlad. Ond, gofala yr Almaen na chaiff Ffraingc ddim mantais iddi ei hun trwy yr oil a wneir ganddi. Yn y Transvaal y mae peth gwahaniaeth barn wedi codi rhwng y blaid frodorol-yr Bet volk-a Llywodraeth y Cadfridog Botha. Mewn cyfarfod mawr a fu ar y gwastad (neu y veldt), yn yr hwn y cymmerai prif ama eth wyr rhanbarth Pretoria ran, dadleuid yn gryf dros Ddiffyndolliaeth yn erbyn y talaethau o'u cwmpas. Gofynant am yr un ddiffyndoll ag oedd cyn y rhyfel. Cwynant, hefyd, nad ydyw y Llywodraeth bresennol yn gwrandaw ar lais y bobl fel y b.vddo,i 'yr hen Kruger'yn gwneyd. Ac nad ydyw, chwaith, yn cynnrychioli eu hewyllys yn deg. Yr oedd y teimladau yn rhedeg yn y cyfarfod yn hynod o uchel, ac anfonwyd dadganiad o honynt i'r Llywodraeth. Mewn attebiad iddynt dywedodd y Cad- fridog Botha ei bod yn rhydd i'r bobl ei droi ef a'i Weinyddiaeth o'u swydd os oeddynt yn dewis. Ond, am gael Diffyndolliaeth i'r Transvaal 'y mae hyny yn ammhossibl,' meddai. Rhaid i Fasnach Rydd rhwng y Transvaal & Natal a Threfedigaeth y Pen- rhyn barhau. Gwell ganddo ef a fyddai rhoddi ei le i fyny ar unwaith na gwadu ei egwyddorion. Galw- ed y bobl arno i wneyd hyny, ac efe a'i gwna. Ychydig a glywir am Ddiffyndoll- iaeth yn y Transvaal ar ol hyn, y mae yn lied debyg. Yn mysg yr ymfudwyr o'r Dwyrain a ym- ef ydlosant yn ddiweddar yn Unol Dalaethau 61 yr America ceir llawer o Galliciaid, Hungar- iaid, a Rhutheniaid eraill. Perthyna y rhai hyn i'r rhan o Eglwys Groeg sydd wedi cyd- nabod awdurdod y Pab. Am wneyd hyny caniateir iddynt gadw hen arferion Eglwys Groe g. Ni raid i'r gwasanaeth fod yn Lladin. Gall y lleygwyr brofi y gwin yn y cymmundeb. A gall eu hoffeiriaid briodi. A'r rhagorfreintiau hyn a fwynheir ganddynt wedi eu hymfud- iaeth i'r Weriniaeth. Ond, cyferbyner yr offeiriaid Groegaidd priod hyn a'r offeiriaid Rhufeinig dibriod. Mae y peth wedi creu y fath gytfro fel y mae appSl eisoes wedi ei gwneyd at y Fatican. I Yr atteb o'r Fatican ydyw fod yn rhaid i'r holl offeiriaid sydd a gwragedd ganddynt fyn- ed yn eu holau i Ewrop, a chartrefu yno Yn eu lIe ni chaiff neb ond rhai dibriod eu pennodi. Gill y Fatican ildio ar rai pethau; ond, ni fyn i'w hildio gael ei wneyd yn rhy gyhoeddus. Ymffrost Ymherawdwr Rwssia ydyw ei fod ef yn I ddi-droi yn ol' yn ei benderfyniad i I adgenhedlu ei wlad.' Y dydd o'r blaen an- fonodd 'pendefigion' Moscow ddadganiad o'u kymddiried ynddo. Ei unig syniad ef am yr -C'-P' 'adgenhedliad' hwn yn Rwssia ydyw trwy 'yr aristocratiaeth a'r fiwrocratiaeth.' Beth amser yn ol anfonodd cymdeithas y Gwyddonwyr yn St Petersburg fintai gref o wvr cyfarwydd i Drlyffryn y Santauriakh, yn ngogleddbarth Siberia. Neges benaf y fintai hon ydoedd cloddio am weddillion y mam- moth sydd wedi eu darganfod rhyw dri chant o filldiroedd o bellder o bentref Kasachia. Yr oedd penglog a darn o goes flaen dde un o'r anghenfilod wedieu dynoethi trwy weith- rediad dwfr. Ynglyn å'r goes yr oedd y cnawd, a'r blew arno. Llwynogod oeddynt eisoes wedi ei gnoi. Ond, yn awr, y mae dwfr wedi ei dy- wallt drosto, a hwnw wedi rhewi, nes ffurfio caenen o rew i fod yn gysgod iddo. Credir fod y mammoths hyn yn fyw tua chan mil o flynyddoedd yn ol. Gweddillion y cyntaf a ddarganfyddwyd a doddwyd, a halltwyd, ac a fwytawyd o gywreinrwydd gan rai gwyddonwyr Rwssiaidd flynyddoedd yn ol. Dydd Iau, dywedodd y Cadfridog Botha fod yr Arlywydd Kruger wedi gadael ar ei ol 14,000p. mewn 'sofrens' a 48,OOOp. mewn blue h icks. Cynnygiasai ef yr arian i Arglwydd Milner pan oedJ hwnw yn Uchel Ddirprwy- wr yn Ne yr Affrig, ond efe a'u gwrthododd. Maent yn awr yr ariandy; a sonir am eu defnyddio i gynnorthwyo y rhai sydd allan o waith. 1_