Baner ac Amserau Cymru

FONEDDIGION, Byddaf yn wir ddlolchgar i chwi am attebiad i'r gofyniad canlynol yn y FABEE:— A 088 bawl gan assistant overseer I osod hysbyslenl ar ddfysau, dyweder cerbytty, neu ystabl, herthynol I gapel, er fod hyny wedi Mfe? cael ei wneyd er's pym- theg mlynedd, neu chwaneg? Y mae yr uchod wedi bod dan &dgyweiriad yn ddiweddar, y drysau wedi eu paentlo, &o. Ydwyf, &o., PRYDERUS AM WYBOD. ATTJEB. Nac oes, heb ganiatid.

FONEDDIGION, A fyddwch chwi mor garedfg ag stteb y gofyniad CItIlynoll m! yn y FANBB Yr oedd gan A. fferm fechan wedi el ohael yn rhydd-ddaliadol drwy ewyllys ei dad, an y mae A. wedi maTW yn ddi-ewyllys, ao heb blant Y gofyniad ydyw, Pwy ydyw perohen y fferm, pa un at gwra!g A. ynte tylwyth A.? Ydwyf, &o., ANWYBODUS. ATTEB. Os ydyw yr eiddo yn werth Ilai na phtsm cant o tunnau (50029.), y weddw ydyw y perchenog. 03 ydyw jroB y swm htrnw, y mae g&x* y weddw bawl i weith %m cans o bnnnan (cOOp.), a'r gweddill i'r perthynas- eraill.

LLANGOLLEN. LLYS YR YNADON. UAFODD y llys hwn ei gynnal dydd Linn, o dan lywyddlabth Arglwydd Trevor. Penderfynodd yr ynadon anion David T. Evans, llnfurwr, Llangollen, i garchar am fi., gyda llafnr caled, o blegid iddo ymosod ar ei chwaer yn-nghyftaitb. Maria Evans. Dilyn odd ei wraig, oddi wrth yr hon yr oedd wedi cael ei wahanu, i dg ei chwaer-yn-ughyfraith. lie yr aeth hi am ddiogelwch, a churoda wraig y ty, gan ei chicio ar lawr. Diegtifiodd yr ynadon y d'ffynydd, yr hwn na wnaeth ei ymddangostad, ao yn erbyn yr hwn yr oedd un ar bymtbeg o droseddau blaencrol, fel creadnr creulawa.' Gwrandawyd cyhuddiad a ddygid yn erbyn bacbgen bvchan, naw mlwydd oad, o'r enw Richard Williams, Dee Lane, Llangollen, o ladrata hanner pwys o de, eiddo Mr. Thomas Morris, yn Aberadda. Gorchymynwyd iddo gael chwe tarawlad gyda'r fedwen. Gwysiwyd y fam, hefyd, am ei bod yn arfer ei adael, a thrwy byny yn tneddn at gefnogi y trosedd. Yr oedd y tam yn s&l yn ei gwelyj ihoddwyd 'wa.rant' allan i'w chymmeryd i'r ddalfa pan y bydd hi mewn cyflwr i roddi ei phresennoldeb yn v llys. Rhoddodd yr ynadon ar y swyddog presen- noldeb i daln sylw manwl i'r b'1chgen, a rhodd. asant yntau, hefyd, ar ei wyliadwrfasth, os denal o flaen y taingc drachefn, y caweai ei anfon i ysgol ddSwydiannol. Gorchyraycwyd i John James Roberts, ffermwr, Broncyssall), i dala lp 78. 6c, am iddo weithio ceffyl tra nad oedd mewn cyflwr cym- mbwys i hyny.

TWYLLO Y BANGC. YN llys yr ynadon yn Llangollen aed yn mlaen i WTr-ndaw y cyhuddiad a ddygid yn erbyn Mr. Griffith WiiliBm8, Glandwr, Abbey Road, o gelcio y ewm o I,087p Medi 211, a 1,245p. Tachwedd 16eg—arian Bange Gogledd a Deheu- dir Cymrn, ac i ba un yr oedd efe wedi llenwi y awydd o reolwr am dios ddeng mlynedd ar hngaln. Ymddangosai Mr. J. Furnlss, Liverpool, I erlyn ar ran cyftelthwyr y Baage, ac ymddang. osai Mr. Graham (yn cae) ei gyfarwyddo gan Mr. E. Ffouikes Jones, Llangollen), dros Mr. Williams. Wrth agor yr achos nyfeiriodd Mr. Furniss, hyd o fewn yr ycbydis; wythnosau diweddaf nad oedd yna ddiwgdybfaeth o gwbl fod dim allan o Ie. Yea diew ddodd rywbeth a fn yn achos i'r bangc wneyd ymchwiliadau a chaed allan fod dau swm mawr wedi cael eu celcio gan Mr WllllamB; Yn y l!e cyntif, cafwyd allan nad oedd y awm o 1,245p Is. 10c.. a ffnrfit* ran o'r 1,250p a dalwyd i'r bange gan Mr. Wil. liam Roberts, Glyndyfrdwy, cwsmer y bangc, i daln am gyfranddaliadau neillduoi, wedi cael eu rboi i'w gredyd ac ar neu o ddeutu yr 211 o Fedi talwyd l,087p. i mewn gan Mrs. Jessie Maria Yanyban, yrhwo, hefyd, oadd ynmyned at brynn cyfranddalladan; ae yr oedd hwn, hefyd, wedi cael ei osod o'r neilldu gan Mr. Vl- illiame. Profwyd, hefyd, fod Mr. Williams, tna'r dyddian a enwyd, wedi tala I'r Mri. Hnnt a Parry, Trefor, Bymlan oedd yn cyfatteb i'r ddau cheque Rhoddodd Mr. Roberts a Mrs. Vaughan eu fcy»tio!aeth iddyct dalu y cheques i'r bangc; a cban Mr. W. R Owen, prif arolygwr y bangc, gyda golwg ar ddarganfod y ce'ciad. Dywed odd y diweddat, wrth gael ei groetholl, yn ystod yr holl amser yr oedd y carcharor wedi bod yn omchwylivcr y bangc-cyfnod o agos i 35>in o ffynyddoedd-ei tod wedi mwynhau ymddiried. aeth y cyfarwyddwyr yn hollol. Yr oedd yn gwybod fod Mr. Williams wedi cyfarfod I damwain dost gyda b!sycl yn mis Gorphenaf diweddaf, yr hon cedd wedi effelthio ar ei nerfan. Yr oedd ganddo wraig aphnmp o blant; ac yr oedd yn awr yn colli btwydd dai dda gan y bangc, i'r hon y buaeai yn meddu hawl yn mhen dwy flynedd. Gwnaeth Mr. Graham appal hyawdl at y fringe ar ran y carcharor, gan eu hannog I bendetfynn yr achos yn derfynol, a pheldto el aufon 1 sefyll ei brawf. Yr oedd ei alwedig- aetb, meddai, wedi myned yr oedd of flwydd- dal hefyd. wedi m,-rn'd; ae ar ol c*rchariad, byddai iddo wynebu y byd o dan grynftifantais, ar oi trenlio agos I hanner canrif yn ngwasan» aeth y bangc. Y borea hwnw yr oedd wedi arwyddo gweithred o dronglwyddiad o'i holl eiddo i'w ofynwyr, yr hyn a sifrhaal y byddai I bawb gael en tala yn liawn. Unf weithred ar derfyn bywyd anrhydeddns oedd wedi acboai ei gwymp; a dadlenai dros i'r ynadon ddangos tynerweh yn yr achos Mr. Furniss, y cyfreithiwr, ar ran y bangc, ddywedodd en bod hwy yn hoilol foddJawn; mewn gwirionedd, yr oaddynt yn awyddns am t'r mater gael ei benderfynu y diwrnod hwnw. Ffaith bwysig yn ffafr y carcharor ydoedd, nad oedd yna ddim celn i'w welted ar y Hyfrfn. Ar ol bod jn absennol o'r llys am gryn amser dywedodd y cadeirydd (Cadben J. C. Best) tod yr ynadon wedi dyfod i'r penderfyntad fod yr achos yn un y gallent hwy ymwneyd ag efjyn derfynol. Wedi byny cyhnddwyd y carcharor, a pbled- iodd ei enogrwydd ar bob un o'r cyhnddiadan. Y cadeirydd, gan ei anerch, a ddywedodd fod y trosedd yn un o nodwedd ddH rlfol- mewn gwirionedd, yn un o'r rhai mwyaf difrifol y galwyd arno ef I roddi ei ddyfarnlad er pan yr oedd yn y sir. Modd bynag, wrth gymmeryd i ystyriaeth oedran Mr. Williams, a'i wendid, el gymmeriad blaenorol rbagotol- ac nis gallai ddadgan y gofid oedd yn ei achosi iddo ef yn bersonol wrtb ei weled wedi ei osod mewn sefyllfa mor anffodne- yr oeddynt hwy yn weddwl y byddai 1 ddedfryd o 4ri mis o gar- I charlad yn y dosbarth cyntaf am bob trosedd, y cyfnodan 1 redeg ar ol eu gilydd, gyfarfod II chyfiawnder yr achos. <a.Wt

LLANGEFNI. Y CYNGHOR DINESIG A'R RPEITHOR. CYafALlWYD cyfarfod arben!g o Gynghor Dincsig Llangefni nos Weter, i yatyried adroddiad y swyddog meddygol ar yr afiechyd diphtheria sydd yn y dref. Yr oedd y swyddog meddygol o'r farn fed y clefyd wedi ei garlo i'r YSllol Genedlaethal gan un o blant Rhostrehwfa, ac fod yr holl achosion yn gyfyngedig i blant sydd yn mynychu yr Ysgol Genedlaethol. Yr oedd wedi gorchymyn cau yr ysgol am wythnos, ao yr oedd yn rhaid rhoddl gorchymyn pellach i'w chau, gan fod yn angecrheidiol golchi yr ysgol i'w gwneyd yn ddi-berygl. Yr oedd o'r farn fod yr earth closets sydd yugljn &'r ysgol yn beryglus I iechyd. Adgofial y cynghor iddo ddyweyd, flynyddoedd yn ol, y byddent yn anfoddhaol, ao yr oedd yn credu mai yr unig drefn- iant efEeithiol a fyddai automatic water closet. Ar gynnygiad Mr, W. Hughes Jones, yn cael el eillo g:m Mr. O. Trefor Williams, penderfynwyd fod rhybudd yn csel el anfon i reolwyr (managers) yr ysgol i orchymyn gwneyd i ffwrdd a'r earth closets, a gwneyd automatic water closets yn eu He, a'u hysbysu na chaniateir oynnal ysgol ya yr adeilsd nes y byddo y gwelliantan byn wedi cu gorphen. Hyfbysodd un o'r aelodau fod cyfarfod yn cael el gynnal yn yr ysgol tra yr ydcedd y cynghor yn elstedd. Dywedodd y meddyg el fod wedi yggrifenu at y rheithor i ddyweyd na fyddai yr ysgol yn gymmhwys I gynnal cyfarfod yeddi. PendeIhnwyd anion yr arolygydd at yrhetthor i'r cyfarfod i ddyweyd fod y Cjnghor Dioesig yn gor. chymyn iddo doii y cyfarfod 1 fyny, jan nad oedd y lie yn ddi-berygl. Dyckwelodd yr arolygydd, a dywedai nad oedd y rbeithor wedi ymddwyn tuag ato ef yn y modd y geliid disgwyl iddo wneyd, el fod wedi can y drws yn ei wyneb, a gwrthod cydsynio a cfcais y cynghor. Yr oedd tri ar ddeg o fcersenau yn bresennol yn y cyfsrfcd. Ar gynnygiad Mr. Richard Jones (y cyn-gadeirydd), yn cael ei ello gan Mr. R. Daviea, penderfynwyd fod ymddygiad y rheithorfyn CAsI ei gondemnio ya y modd mwyaf 1 ym am gynnal y cyfarfod, ar cl oael cyfar- wyddyd y meddyg I beidio, ac hefyd ei ymddygiad tr.ag at arolygydd y cynghor; ac fod y rhelthor yn caol ei hYlbYllu y bydd i'r cynghor ei ddal ef yn gyfrifol os bydd iddo gynnal unrbyw gyfarfod yn yr adeflad hyd nes y brdd iddynt gael sicrwydd fod y lie yn ddl-berygl; ac, hefyd, os bydd iddo, ar ol y rhybudd hwn, anufnddhau i gyfarwyddyd y swyddog meddygol. GOHEBYDD.

TREFFYNNON. Nos Luo, Rhagfyr 4ydd, cafwyd gwleddddi-gymmhar yn y dref uchod gan athrawon so athrawesau, so yozolheigiou. yr Ysgol Ganolraddol (Holywell County School). Cymmerwyd y gadair am chwech o'r glooh, gan Mr. Sydney R. Muxpratt, Fflint. Agorwyd y rhaglen ttwy i'r ysgolheiglon ganu Ye mariners of England,' o dan uwelntad medrus athraw cerddorlaeth leiaiol 10 offerynol yr ysgol, Mr. G. Lewis Jones. Derbyniwyd amryw o lythyrau odd! wrth bersonau oeddynt wedi methu dyfod i'r cyfarfod; sef, Arglwydd Mostyn, Mr. S. Smith, A, S, ae eraill. Cafwyd aneroVJad byr a phwrpasol gan y oadeirydd, ao aed trwy y rhaglen ganlynol, er boddhad cyffred- inol yr wyth gaat, neu fit, oedd yn btesennol Unawd ar y crwth, yn neiiidool o twynol, gan Mies Rowena Oliver, merch yr hynawa Dr. D. Oliver, Treffynnon. G«lwodd y cadeirydd yn nessf ar Mr. J. Morgan Edwards, ptif athraw yr yigoI, roddi. adroddiad biyn- yddol o Btne, a ohynnydd, ac anghenion yr ysgol; a gwoaeth Mr. Edwards hyny yn deilwng o hono el hunan, yn fehtrolgar, 10 ymarferol. Hawdd oedd canfod fod y prif athraw y dyn iawn yn yr lawn It; eonill digamsynial yn el ddyfodlad i'r dref; ao y mae y camrau breldon y mae yr yagol wedi eu gwntyd t fyoy bryn Ilwyddiant, mewn rhif a Ilafur, YD profi yn eglur fod yna master-hand with y llyw. Ar ol yr adroddiad aed yn mlaen i wobrwyo y rhai mwyaf llwyddiannus yn yr arholladau y i ystod y flwyddyn. Diammheu nad all y FASEB g»niatau gofod i roddi y riuatr hirfaith o enwau i'w darllen- wyr; ond nicr na byddem yn deg heb nodi un, beth bynag. Oyfeirio yr ydym am Mr. T. Hugh Jones, Ffynaongroew. Efe a ennlllodd yr honours prize eleni. Bachgen ieuangc dwy ar bymtheg oed, mab i weithiwr, yn cerdded trwy bob tywydd o Ffynnon- groyw, pellder o bum mllldir, i'r ysgol hon; hwn sydd vedi gwneyd enw, nid yn unig i'r athrawon yn Nhre- ffynnon, ond enw i ni fel cened!. Cyflwynwyd y gwobrwyon yn siriol gan Mrs. J. Herbert Lewis, prlod yr aelod seneddol poblogaidd, Mr. J. Herbert Lewis, Caerwye. Anrhegwyd hltbau & blodeu-dorch hardd ar ran yr ysgol gan y dysgybl ienengaf ynyryggol, Miss Beatrice Ingham, am el gwssanaeth ardderohog. Ar ol hyn cafwyd anerchUd brwdfrydig, a neillduol o ymarferol, gan yr anwyl SyrJohn T. Btunner, Barwnig, A. s. Dlagwyltem ragor oddi wrtbo, mor bell ag yr oedd ein crM ynddo fel siaradwr yn y owestiwn, a'i wybodaeth eaog, a'i weithgatweh dl-flino gyda mater addysg, yn neillduol yn yr argyfwng preseonol; ond pwy, ond yr un a fu yn dysgu y marwol anfarwol Tom Ellis yn yr art o gommittee man, a alltsal fod yn ddoetbach na Syr John y noson hon.. Discretion is the best part of valourO nad ysgrifenid rhai brawddegau o'i eiddo &r galonau haiarnatdd perchen- oglon gweithfeydd 4 llythyrenau o d&n, nes eu toddi i agor dtwo trugaredd i fechyn llafur Ac 0 na f'al clustiau bechgyn ienaingo fin gwlad yn hoeliedig wrth ei lais, hyd nes yr ufuddhant i'w ddisgwyliadau uchel oddi wrthynt. Da oedd genym gael y fraint a'r anrhydedd o'i weled a'i wrandaw. Ar el ol aiaradwyd gan Mr. J. Herbert Lewis, A. S. O! 'r anwyl, dyrna wahsnlaeth. Ar ei waith yn llithro dwy neu dair o frawddegau am Syr John i ganol y gynnrllleidfa aeth yn ferw o frwdfrydedc:. Dyma feistr ar ei wsith; buddiol a fyddal i'r holl fawrlon oedd ar y banllawr fyned at hwn am yohydig o wersi mewn areitbyddiaeth, yn lie eu bod ynllycgou eu geirlau, ao yn colli eu hanadl. Dyma siaradwr hyawdl a sylweddol. Credwn ei fod ar ei uchelfanau yn y cyfarfod hwn; 30 yr oedd yn amlwg mat yr un a garal oedd yn starsd with fodd calon y dyrfa fawr. Mor naturiol y gweddai ei gymmbellion I ueni roddi yr addysg orea i'w plant, a'i gyngborlon i'r plant na dderbyniasant wobr y tro hwn 1 ddyfal-barhau. Baloh ydym fel cenedl o Mr. Lewis, ac na wawried y dydd i ni i'w golli fel ellJ. c>nnrychlolydd yn eenedd-cty Prydain Fawr. Arhoed bendith arno ef a'i bsriod anwyl a phoblogaidd. Cyflwynwyd y diolchiadau arferal gan yr Henadur Pedr Joner, Helygain, ac eillwyd gon Mrs. Johnson Jones*, Piityll. Canwyd yn ystod y cyfarfiod amryw o ranganau gan gSr yr ysgol yn swynol a hynod o dderbyniol. All ran y rhaglen ydoedd drama-Merchant of Venice-pryd y cynurycbiolid y gwahanol gymmeriadau gan yr ysgolheiglon. Yr oedd pob nn wedi dysgu ei ddarn yn ardderchog. ao yn ei 'actio' yn rhagorol; ond teilwng iawn o'u henwi ydynt Mr. E. O. Parry, Shylook" a Miss Rowena Oliver, 'Portia.' Y mae y prif athraw, Mr. Edwards, a.'r holl is- athrawon, yn haeddn eefnogneth gulonog y oylohoedd yn y dyfodol, a'n eymmeradwyaeth uchaf am eu llafur diflino gyda'r becbgyn a'r genethod, a hyny mewn ysbryd mor hyn%wa a charedfg. Drwg genym glywed fod Miss May Owen yn gadael ar ddlwedd y flwyddyn hon. Y mae yr boll ysgolheiglon yn elmlo yn ddrwg wrth feddwl colli atbrawes eeddynt yn ei charu a'i pharchu. Bydd olion ei thymmer anwyl arnynt byth. Seion, Treffynnon. T. HENRY JONES.

Ar ol hir gystndd bu farw Dr. J. E. Brogden, yn ei gartref, yn Nghaerdydd.

Self-praise is no Recommendation. Ladies recommend Martin's Because they I are effective. All Chemists sell them 4s. fid. or pest) free MARTIN, Chemist, Southampton. > AM Amosomw loommm& | soapjwder. I I A Royal Disinfectant. I "It I A Disease Destroyer. I | A Safeguard in the Sickroom. S | A Perfect Soap Powder. 1 S A Powerful Deodoriser. I I For Scrubbing Floors, Paint= I | work, Lavatories, and All I Household Cleaning. 8 j Cleans and I i disinfects I s at the w B! same time. opow B j HAPPINE 71 g LEVEH BROTHERS, LIMITED, PORT SUNLIGHT, ENGLAND. H The name LEVER on Soap is a guarantee of Purity and Excellence. MW 1,- n

ARDDANGOSFA SMITHFIELD, AGORWYD arddangosfa flynyddol Smithfield yn y Nenadd Amaethyddol, LInndain, dydd Linn. Yr oedd y nifer o anifeiliaid a arddangoswyd ycbydig yn llai na'r flwyddyn ddiweddaf. Sicrhaodd y brenin yr hér gwpan am y cor- lanaid goreu o ddefald nen wyo. Sicrhaodd ei Fawrhydi, hefyd. wobr am ddefald byr.wlanog, ac am eidionan, &c. Yr oedd yno arddangosiad hyood o ddyddor- ol o anifeiliaid o rywogaeth Gymreig. Yn y doebarth i eidlonau heb fod dros ddwy flwydd oed, Mr. W Hnghes, o Bare y Fron, Llanfa!r- fechan, ennlllodd y wobr gyntaf; Mr. R. M. Greaves, Wern, Porth Mado?, yr ail; a Mr. W. Roberts, Bronygadair, Porth Madog, yn 3ydd. Mr. Greaves a ddangosodd yr anifall goreu yp nosbarth yr eidionan dros ddwy ac heb fod nwch law tair blwydd oed; a Mr. Roberts y trydydd. Am yr beffrod Cymreig heb fod dro8 dair oed. Mr. Greaves, hefyd, ddangosodd yr anlfail goren; a Mr. Robert Hughes, Brony- maen, Llanfairfechan, yr ail. Aeth y gwpan am yr anifail Cymrelg goreu 1 Mr. Greaves am el eldion hynaf.

YSBEILIO HARBIN. Yn ol adroddiad gohebydd y Central NewtJ o Paris, dydd lau, yr oedd y Matin yn hysbysu fod y corpbluoedd gwrthryfelgar Rwssiaida yn Harbin wedi trot i ysbeilio y dref. The Original Cocoa, and a Speciality. Hf*" EPPS'S Distinguished from all others by its invigorating nutritious qualities and delicious flavour. It contains all the substance of the choicect Nibs, and main- tains its leading position as COCO the best form of Cocoa, for everyuse, v