Baner ac Amserau Cymru

CYMRU A'R ETHOLIAD CYFFREDINOL. Y MAE Mr. W. H. Hughes, yr ysgrifenydd, wedi anton rhybuddion allan yn galw cyfarfod o Gynghor Rhyddfrydig Cymru yn Nghaerdydd, dydd Gwetisr nesaf Y mae Ilawer o gwestiynau pwysig yn galw am sylw y Rhyddfrydwyr Cymreig yn ngwyneb dynesiad yr etholiad cyffredinol; ac yn mysg y cwestiynau sydd i gael eu bystyried gan y cynghor y mae agwedd Cymru ar gwestiwn Dadaefydliad yr Eglwys, addysg gretyddol yn yr ysgolioD, neu addyag fydol yn unig, yn gystal a'r cwestiynau cyflfied- inol sydd ynglfn a byny, cyn y gellir dyfed I gyttundeb. Bydd i ddeddfwriaeth ddirwestol, diwygiad yn nghyfraith y tir, a chwestiynau cymdeithasol, gael eu hystyried a gall y gwehr y bydd yn angenrheidiol galw cynoadledd Ryddfrydig Genedlaethol, fel ag l roddi cyfleus- dra i ddadleu y cwestiynau hyn yn fwy llawn.

CABDIAU NADOLIG, &c, MRI. RAPHAEL TUCK A'I FEIBION. Y MAE yn bleser genym gyfeirio at gyhoeddiad- au celfyddydol y Mrl. Raphael Tuck a'i Feibion. Y maent wedi cyrhaedd y radd uwcbaf fel gwneuthurwyr Cardiau Nadolig a Blwyddyn Newydd, Cardiau Llythyrdy, a phethan cyfielyb. Y mae amrywiaeth eu cyboeddiadau bron yn ddiderfyn, ond y mae pobpeth a gyhoeddir gan- ddynt, pa un bynag ai o uchel neu o isel bria, wedi ei wneyd yn y modd goreu. Fel cyhoedd- wyr llyfrau darluniadol i blant y maent yn ddi- euro ac nid oes modd cael gwell anrbegion Nadolig na'r rhai hyn, yn enwechg l blaut ieuaingc. Nis gallwn argymmhell y nwyddau hyn yu rhy wresog i'n darllenwyr.

SIR FEIRIONYDD. OAFODD eyfarfod chwarterol y cynghor hwn ei gynnal yn y Bala, dydd Iau, odaniywyddiaeth Dr. R. Roberts, Ffestitnlog. Adnewyddwyd cyttundebau am dalr blynedd i edrych ar ol y prif-ffyrdd yn Undeban Bala, Dolgellau, a Ffestiniog; a dadganodd y cynghor ei wertbfawrogiad mawr o welthrediad Cy- nghorau Diciesig Dolgellau a Ffestiniog yn lleihau y trethi yn en gwabanol ranbaithau. Dywedal y Cynghorwr J. Parry f"d y gottyag. iad vn WolgeUau yn 17 y cant, nc yn 18 y c'nt yn Ffestiniog, yr hyu a dybiai ef oedd yn new- ydd da i'r sir (sym.). Cymmerodd trafodaeth hirfalth le o berthyn as i gynnyglad i newid cwrs ffordd yn rhan* batvh Abermaw, yn Abeiamffra Hill, a thrwy hyny ielhau yr allb. Argyaimheilai Pwyllgor y Prif ffyrdd eu bod yn gwneyd y gwaith, a dadleuld y byddai y gwelllant hwnw yn todd- ion i osgoi damwelniau i fodnrwyr. Pender- fyowyd m%bwysiadu yr argyirimhelllad. Adioddai Mr. Yaugnan, yr arolygydd felrol, fod 106 o rybuddion, i fodnrwyr wedi cael eu gfJsod i fyny yn y sir, mewn rhsnau peryglus, ond yr oedd angen am chwaneg Cjflwynwyd crynodeb ogyfrffon y trysorydd am y 11 wyddys gvllldol ddiweddaf, yr hwa a ddangoaai fod y 6wm o 30,347p. 13,s. 4c. wedi cael ei w rio ^r addysg elfencl, 4,439p. 17s. 5c. ttsag at addysg awchraddol. I gyfarfod a'r swm o 34 787p. lis. wariwyd yn y cyfeiriad hwn yr oedd cyfbÐswm y derbyniadtu yn 27,414P. 6s Ie. ar addysg elfenol, a 4,014p. 17s. 2c. 8r addysg uwchraddol. Yn flFodns, yr oedd y diffyg o 3,300p. yn cael el gyfurfod am y tro fcrwy y 4,700f. cedd mewn liaw ar y cyfrifon cyffredluol ar addysg uwchraddol; ond yn 01 byn hyn yr oedd y Llywodraeth w' di tynu i lawr symiau mawrion o'r rhoddion i ysgollon y cyaghcr, ac wedi esoyn y cyfryw 1 lywiawdwyr ysgoiion yr Eglwys. Yr oedd y trethi wedi cythaedd y swm o 10,250p., ac yr oedd y rhoddion oddi wrth y Bwrdd Addysg yn 15,891p. 8s. 6c., yr hwn oedd yn cyunwys 3;622p. fel aid grant, 7,957p iel rhodd flynyddol i'r ysgoiion elfenol, a 3,441p. 15s. 8e fee grant. Yr oedd y cyflogan yn cyrhaedd 21,213p, ac yr oedd 17,574p. o hyny yn myned i I ystaff I yagoliou y cynghor. Vr oedd y swm gweddill mewn llsw y llynedd, 2 662p. 3s, 6c., ar gyfrif addysg elfenol wedi cael el lyugou i fyny a 241p. 4s. o ddyled i'w adrodd. Yr Henadur Haydn Jones, wrth gyflwyno adroddiad chwarterol pwyllgor y cyllics, a ddy wedodd fod yna 2,763p. 14s. 4c. mewn' llaw y mis diweddaf. A rgymmhellai pwyllgor y cyllid, ar gals i gael ei wneyd at y Bwrdd Addyeg am gydsyniad i fenthyca y swm o 1,500p. tuag at wneyd tif i feistr yr Ycgol Sirol yn Ffestiniog, a 2,000p. am dir a tht cyffelyb mewn cyssylltiad fig Ysgol Sirol yr Abermaw. Mr. W. R. M. Wynne a ddadganodd el farn y dylid rhentu ty yn yr Abermaw. Rhoddodd Mr. R. Pughe Jones ei gefnogaeth i'r awgrym hwn. Nid oedd efe yo crectu y dyiid gwario y swm o l,500p. yn yr Abarmaw, pan yr oedd y trethi mor uchel. Cyfctunodd y cynghor a'r ddau gais. Cyflwynodd yr Qenadur W. P. Evans ad roddiad y pwyllgor addysg, yr hwn a ddywed- ai fod pwyllgor yn cymmeryd o dan ysfiyr-aetih y cwestiwn pa mor bell yr oedd llywiawdwyr yr ysgolion Eglwyeig wedi carlo allan yr bya a ofynid gan y Pwyllgor Addysg. Argymmhell id gosod o'r neilldu gan punt, er gwobrwyo ysgolheigion am bresennoldeb rhagorol. Clii- odd yr adroddiad ei fabwysiadu. Gwnaed y pennodiadau canlynol:- Llyw. iawdwyr Coleg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor, yr Henadur John Evans, Henadur W. P. Evans, Ffestiniog; a'r Cynghorwr Mortis Thomas, Corris. Pwyllgor Amsethydd- yddol Aberystwyth, y Cynghorwyr J. Roberts, Towyn; J. Pughe Jones, a William Jones, Aberdyfi. All etholwyd ceidwaid y Ddyfcdwy a phennodwyd Mr. W. J. Stansfield, Corwen, yn lie Mr. W. Oliver Pughe, yr hwn oedd wedi symmud o'r gymmydogaeth. Ar gynnygiad yr Renadur Haydn Jones rhoddwyd Eêl y eyaghor wrth dirwystl ar y drysorfa sirol i sicrhaa y swm o 8,663p. at am. canion ysgoiion eifanol cyhoedaus.

LLOFRUDDIO TAFARNWR YN DEAL. CYMMERODD llnfruddiaeth le yn Deal, yn union yn inron ar ol canol nos nos Sadwrn. Ymoeodwyd ar Mr. Robeiti William Pearce, teuant y Fountain Hotel, gydachyllell fawr, a lladdwyd e, a dywedir mai yr ymosodwr ydy w ei barman, Percy John Murray, yr hwa sydd wodi ei gymoieryd 1'r ddalfa, a threfoid I'w ddwyn o fiaeri yr ynadon dydd Llun. Dy- wedir mai eiddige-d oedd wrth wraidd y trosedd Ymddet gysjfod^yna ibywdeimlad an- hyfryd wedi cymmeryd He rhwag y ddau ddyn yn ystod y coson ac fel yr oedd Pearce yn myned i'w wely rhuthrodd Murray i'r ystafell, a thrywxnodd ef yn nhiriogaeth ei gaion. Tyn. wyd sylw yr headgeidwaid wrth glywed gwaeddiadau y dynanffoius.

ETHOLIAD NEW FOREST. LLEIHAD MAWR YN Y MWYAFRIF TORIAIDD. DYDD Iau gwnaed yn hysbys ganlyniad ethol. iad ihanbarth New Forest, yn air Hamp, yr hon oedd wedi cymmeryd He y diwrnod blaen orol. Gwelir, oddi wtth hanes yr etholiadau blaenorol, mai Ceidwadwr sydd wedi bod yn cynnr^chioli y rhanbarth ar hyd y blynyddau. Llwyddwyd, trwy yr etholiad dydd Mercber, modd bynag, i dynu gryn lawer i lawr ar y mwyafrif a gafwyd yn 1885 ac 1892. Dyma fel y B'ffuki y pleidlelsiau dydd Marcher:— H. F. Compton (C) 4,539 By r H. Hobart (R) 4,340 Mwyafrif 199 Dyms ganlyniadau yr etholiadau blaenorol:— 1885. F. Compton (0) 4,281 H. M. Bompas (R) 3,511 Mwyafrif 770 1886. Anrhydi J. Scott Montague (C) 4,481 J. King (R) 3,726 Mwyafrif 755 1895. Dyèhwelwyd yr Antbyd. J. Scott Montague yn d-il-wrthwynebiad. 1900. Dychwblwyd yr Anrhyd. J. Scott-Montague yn ddl-wrthwynebiad.

Dewiswyd Mr. Ernest Holme, o Hill Ead, Gower, a Prince's Gate, Llundain, yn ymgeis ydd Ceidwadol dros ranbaith Gower.

PARNASSUS. nawn Sadtorn. M.—Gwenu.—Testyn tlws hwn, a chana y bardd arno feUy. Dyma enghraifft o'r pennilllon hyn-y cyntaf- YD gwsna mae 'r boreu Uwcb ben y byd. Nea gwneyd y ffurfafen Yu wea i gyd.' Y mae yn dlws lawn, ac yn goeth a barddonol. M.-Englyn- Y Cyffylog.-Pur ddt, ar y oyfan. Braidd yn glogyrnog ydyw. Y mae y ddwy lirell gyntaf yn cytmwys llawer end prin y mae y ddwy olaf eystal. Cofion at y bardd. Trefn arfaeth- a dyn.-Dan bennlll grymus eu syniadau. Y mae 61 llawef o feddylgarwch ar y rhai hyn; ac y mae y cyflead, ar y cyfan, yn rymus ac effeithlol. M. —Englynion—i Afr. D. Lloyd-George, A. S- -Dan eoglyn cryfion eu syn!adau, ao wedi eu trefnu yn rheoliidd. Y mae yn hawdd gweled oddi wrth yr englyalon hyn fod yr aelod seneddol yn stlfyll yn ochel yn ngolwg y bardd-ØI pha ryfedd? Oaid ydyw felly yn mhob y!tyr? Y mae yr englynlon yn fyneglant i'w syniad am dano. Deued y bardd yma yn fu?n etto. M.— Yr Iesu yn y Prescb.-Tlws lawn ydyw y dlsgtifiad hwu, Y mae yn deity a eyfaddas iawn i aweu dyner y bardd hOtn; ac nid ydyw yn rhjrfedd ei fod yn canu mor swyDol a syml arno. Yr ydym wedi eu darllen gyda Jlawer o foddh&d. DJolch i'r bardd am ei ofal parhaus am 'y golofo.' M.-Deigryn ar fedd Mrs. Davies, King Street, Aberaman, Aberddr.—Y mao y bardd hwn yn canu yn dyner tc feffelthiol am y wratg hon ac ar y cyfan y maa yn gywir, a cheir atnbeil bennill thagorol. Ycbydig mwy o ymarferhd a'i gwna yn fardd campus. Aed yn mlaeu, a llwydded.

ENGL YN I ON. HYDREF. HYDREF oer a dry fawredd-a nawa hoff Tlysni haf ya garnedd El golynog geJanedd A ddug mewn barug a bsdd. Dylifa y dall hafaidd-hefo 'r llif I'r llwia gennant oeraidd; Cydia oerni cadsrnaldd Mewn derwen a brwynen braldd. Ifis ddyry o'i fysedd oerlon-drwy waed Yr oil o'r prydferthlon; Hidit boer ei g'afoerion— Dyfere. 'n llid ar haf lion. Ni chawn bud na chan adar-hono droes Yn farwnad-reddf drydar; Do, avth mlwiig y wig wAr, A'i th6n eilwaith ya alar. Llygad By'n y Ilyn lloaydd —gan orfod Gynnhjrfa 'n aflonydd; Hferloi IPên ar ei ael sydd Mogys dirmyg yatormydd. Caaaf y drws, ac If draw-i wel'd gwlln Aelwyd gynnes ddistaw; Hynaws dwr, hyd nes y daw Haf eilwatth i fy alaw. Llanfair Caereinion. LLWYDIARTH MON.

DEIGRYN AR FEDD Fy modryb, Mrs, ANNE DAVIES, King Street, Abtr aman, Aberddr, yr hon afu farw Avist 3ydd, 1905, yn 54ain mlwydd oed Yr oedd yn aelod ffyddlawn yn eglwys Gwawr, Aberaman. YN murmur y CYGon yr hunweh mewn hedd, A blodau adgofioo brydferthant eich bedd Yn ymyl eich beddrod o dwrw y byd Yn nghwmni prudd hL'aeth 'rwy'n aros ohyd. Mae 'r awel } n wylo mewn ymen gar Haw, Fel plentya amddidad o hyd yn ddi-daw; Mae 'n wylo 'n y boreu, a phan ddaw yr hwyr Mae 'n wylo ar doti ei chalon yn llwyr. Wrth blentyn amddifad pwy ddywed mai ffol Yw dlsgwyl gwel'd gwyneb el fam yn d'od 'nol? Hyfrydwch el garfad yw ohwilio y byd, A disgwyl am dani o hyd ac o hyd Am daaocb, fy modryb, mae 'r teolu dl nam Yn holl dan wylo, 'Pa le mae ein mam r Ar lanau y Teifi yn nhymmor yr ha' Yn nheml hardd t.nt&n 'roedd pobpeth yn dda, Yr awel cbwareual jn llawen » rhydd Heb ddim t'w gofidio trwy gydol y dydd, Yn adrodd cyfrinion wrth flodau a dail- Cyfrinion el chalon yn ngwenau yr haul, A'r Tesfi 'n breuddwydlo yn nghysgod y coed, A'r dd61 yn rhy ieuangc i wybod ei hoed; Ond yno co's lythyr 9'1 ymyl yn ddu, Dadlenais un frawddeg, ac wylo wnea i. I'r plant y mae '? aelwyd yn oer a di swyn, Me-vn dagrau 'n fennyddiol adroddant eu ewyn, Mae serch yn eu hfcrwaia i'r fynwent yn ddwya At gareg eich beadrod I roddi eu pwvs; Ac yno mewn dagra i yr holant, Pa ham Yr aethoch i huno mor gynnar, eia mam ?' Mae 'r byd I ni 'n unlg, a'r anl&l ya f&ith, Eich owmni gollasom ar ddechreu y daitb, Mae tbnau m6r hiraeth yn tori 'n ddi-bedd Ar drasthell ein calon yn smyl elch bedd. Ma^ 'r blod'jn blanasoch i barddu el bedd 0 hyd ya blodeao yn ieuangc ei wedd, Mae fel pe J n hoffi y ilecyn prudd gwyw, Rhyw genad tlws ydyw sy'n d'weyd with y byw Sy'n dyfod i wylo ya ym, 1 y bedd, Yn huno y mae hi bun dawel o heùd.' Ond marw wna 'r blod'yn, daw rhew-wynt llym, oer, A'r barug I'w ddeifii yn cgoleu y lloer, Oad blodau adgofion flodeuant mewn hedd, Y gauaf fel gw/knwyn ar gwrlid ei bedd. Aberaman. EURFAB. e.

DEIGRYN HIRAETH Ar 01 y dawel a'r garcdig Mrs. ABKE HUXLBT, Saith Ffynnon, Chwitffordd, yr hon a fu farw yn sydyn a di-rybudd, ar y ffordd i Chwitffordd, Hydref 6ed, 1905. (Gyflwynedig €r Plant). O newydd sydyn triet Mae'ch mam yn marw!' L!e'r if, O leau Grist, Mae'th drefn yn arw I Mae'n anhawdd deall pa'm Yr e'st &'a tyner fam, A'n cuddi-ai rhag un cam, Ua mor ddi-d WHW. Caredlg, dawel, 16n, A mawr ei gofal, Er owidd a. 11awe! ton 'Roedd wrthi 'n ddyfal; Fe gpchai tua'r nef Er maint p'Jb storom gref, A'i gobaith ynddo ef, Ar draws yr anlal. O'r 'Oehr las'yn fach, Aeth uwch y bydoedd, 0 oleu r lantern fach, Aeth heiblo'r niwloedd; Nt chafodd amser maith, Na phoenau ar ei thaith; Etol gorphen diwrnod gwaith Aeth hi i'r nefoedd. Ciraseob, anwyl blsnt, Fe gred fy nghalon, El hebrwng hi o'r ptnt l'r clyd—'Saith Ffynnon;' Ond na, angyiion nef, A'i cyrchodd hi i dref, Ni cblywodd neb un Ilef Wrth groesi 'r afon. Mae hi yn awr mewn hedd, Mewn gwlad ddi-adfyd, Uwch law pob poen, a bedd, Yo nghanol gWJnfyd; » Ae yno geilw chwi I Fel teula atl hi, Trwy bob ystormus lu I wlad y bywyd, 8eion, Treffynnon. T. HENRY JONES.

DIODDEFAINT AC ANGAU CRIST. (Emyn). Ar Galfaria rbwng y lladron Y bu Iesu teg ei bryd, Yn ymdywallt gwaed ei galon, 0 'r fath aberth mawr a drud, Iesu 'n marw Er mwyn achnb euog fyd Drwy ei wiled, ei groes, a'i ddolur, A thtwy 'i allu mawr dHJtb, Y mae bywyd i bechadur, Ato awn yn union syth Credwn ynddo. A dlogel fyddwn byth. 0 bechadur gwêl yr lem, Ar y p?en droa ddynol ryw, Yno'n marw in gwaredu, A'n oymmodi'n Ilewa A Duw; Ymddfredwn Ynddo'n ffyddlawn tra fown byw. Drwy ei lawn y own faddetsant O'n pechodaa mawr eu rhi', A'n cymmhwygo drwy el haeddiant I dragwyddol nefol frl; Dedwydd fyddwn, Byth dan arwydd gwaed e!n Rhi. Meifod. ISUAN MAI,

NODAU'R HYDREF. MAE 'B rhosyn yn gwywo 0 fewn yr ardd; A'r lill yn chwillo Am le i noswylio, Hsb goron hardd. Er chwillo 'r briallu Am amser hir, Ni chefais yn tyfu, Ac arnaf yn gwenu, Friallen ir. Yn cilio mae 'r tlysni O frigan 'r coed, Tra'r hydref yn nesa Mae 'r dall yn me!ynu, Yn awn el droed. Mae 'r fronfraith yn Ilechu Yn mon y llwyn, Yn lie bod t fyny Ar gangen yn canu, Alawon mwyn. Mae'r gog wedi cilio o Gymru fàd, A'r wenol yn crwydro O'r nyth dan y bondo, Mewn arall wlad. Mae 'r eln yn disgyn Ar ddol a bryn, A daw ybronrhaddyn I ohwilio briwsionyn I ymyl tlws fwthyn, A'i furiau gwyn. Tydi aydd yn tynu At Hydref oes, Gwna ymdrech i gredu, A charu yr Iesu, A dwyn y groes. Ac yna cei fyned I'r nefol wlad, I fwyta ao yfed Danteithion afrifed Ar fwrdd dy Dad. Maerdy. IOAN.

RHESTR O'R ARCHDDERWYDDON. A ganlyn sydd restr o'r Archdderwyddon, fel y maent yn cael eu cofnodi yn hanes yr Orsedd, o ddyddiau Iorwerth Cymru, y Tywysog Du, i lawr i'r dyddiau presennol:— TrahaiarnBrydyddMa\vr,pennodwydynl300; Hywel Bwr Bach, 1330; Dafydd Ap Gwilym, u' 1360; Ieuan Hen, 1370; leuan Tew Hen, 1420; Ieuan Gethin, 1430; Gwilym Tew, 1460; lVleredydd Ap Rosser, 1470; Ieuan Deulwyn, 1480; Iorwerth Fynglwyd, 1500; Lhvys Mor- ganwg, 1520; Meiryg Davydd, 1560; Davydd Benwyn, 1560; Llewelyn tihon, 1580; Watcyn Pywel, 1620; Edward Davydd, 1660; Davydd o'r Fant, 1680; Samuel Jones Brynllywarch, 1700; Davydd Hope yn Coety, 1730; Ieuan Tir yr Iarll, 1760; Iolo Morganwg, 1780; Taliesin Ab lolo, 1826; Myfyr Morgan, Dewi o Ddyfed, a J. Williams, Ab lethel, 1847; Clwydfardd, 1876; Hwfa Mon, 1894; Dyfed, 1905.

Y CYIURY A CHELFYDDYD. DYWEDIR fod llawer o gyhoeddiadau anrhyd- eddus a buddiol yn dyoddef o eisiea darluniau. Mae y bobl yn myned ar ol darluniau, a sicrheir ni gan ddynion profiadol fod darlun aw- grymiadol ar glawr llyfr yn hudoliaeth i bobl i'w brynu. Ni ddylai hyny fod, ond mae y ffaith ei fod yn brawf fod dynion yn myned yn arwynebol ac yn wageddus. Y canlyniad un- iongyrchol o hyn fydd defnyddiad darluniau i wneyd llyfrau di-werthyn farchnadadwy. Mae llenyddiaeth yn myned yn fwy masnachol bib blwyddyn, fel y gellid disgwyl wrth feddwl gymmaint o'r ysbryd masnachol sydd yn cael ei anadlu i bob trafodaeth. Bu amser pan oedd llyfrwerthwyr ac ar- graphwyr yn llenorion, ac yn gwybod y pethau goreu y llenyddiaeth gwlad, ond erbyti heddyw y mae dynion anwybodus yn gwneyd golud drwy gymmhwyso yr egwyddor fasnachol at wneyd a gwerthu llyfrau. Ar y Haw arall, y mae y Cymry ar ol yn y peth hwn. Nid oes ganddynt hwy yn eu llyfr- au ddigon o ddarluniau, o blegid y mae y gelf o ddarlunio yn isel iawn yn eu plith. Pe y gellid cael y Cymro i gymmeryd cymmaint o ddyddordeb mewn darlun ag a gynimer mewn englyn, byddem yn fuan ar ben uchaf yrhesam ddarluniau. Y mae gwir angen am ein troi fel cenedl yn fwy i fyd ac i faes celfyddydddarlun- iadol. Pa ham na wnai rhieni Cymru gyfeirio medd- yliau eu plant i'r maes dyddorol hwn o ddarlun- iau. Mae ein llenyddiaeth yn ddiffygiol iawn yn y peth prydferth hwn, ac y mae yn ddyled- swyda arnom i dalu llawer mwy > sylw i'r ochr hon i ddiwylliant. Mae digon o'r dalent hon yn mhlith y Cymry, ond nid oes yn ein plith ddigon o heulwen cefn- ogaeth a gwerthfawrogiad i'w thynn allan. Rhaid cael heulwen i bob peth dyfu, blaguro, a. blodeuo.—O'r 'Drych.'

Mewn cyfarfod trefol a gynnaliwyd yn Criccteth cadarnhawyd gweithrediad y Cynghor Trufol yn symmud i brynu y Gwelthiau Dwfr trwy gylafareddlad. Gwnaed y rbodlion chwanegol a. ganlyn o gymmunroddion etasenoi y aiweddar Mr. Ben- jamin Plsrcy, Marchwiel Hall. Gwreeeam Ysbytty Gwrecsam, 400p. YEgoI Genedlaethol MarchwJel, 20; Llyfrgell Rydd Gwreesam, lOOp.; Cymdeithaa Gweithwyr Marchwiel, 200p ficer a wardenlaid eglwys plwyf Mar- chwiel, loop, Ysgoiion Genedlaethol Darley, 300p.; Trysorfa Gynnorthwyol Gweithwyr Ffordd Haiarn Sardinia, 200p. Cartref i Ddeilllon, Cagliarl, Sardinia, loop.

COSP Y CAELWIR.-I Dwg y cablydd i'r tu allan i r gwersyll, a llabyddied yr holl gynnull- eidfa ef;' Lef. xxiv. 14. BENYWOD.—Celslwyd pan hen Hoegiad athrylithgar i wneyd traethawd ar feaywod. Wedi aitudio yn galed a maith, dyma. ei holl draetbawd :_C Nid oes dim byw gyda hwy, nac hebddyfit.' GEIRIAU OLAF JONATHAN EDWA"RDS,-Geir. iau olaf y duwjnydd enwog, ar ol fFarwe io â,1¡ berthyrasau, oedd: Yn awr, pa le y mae Iesu o Nszareth, fy ngwir a byth Gyfaill?' Gyda hyn efe a hunodd. DYGODD gwraig dda dri o resymau yn erbyn pregethwr ceilldnol. Dvwedai ei fod, yn y lie blaenaf, yn darllen ei bregethau; yn ail, nad oedd yn ddadlenwr da; ae yn drydydd, nad oeddynt yn werth eu darlien. GWERS GAN GI -Ar dd wrnod cymmylos daeth yr haul yn ^ydyn i'r golwg, a Ilswyrchai pelydryn bychan o haul trwy y ffenestr ar y carped. Cododd y ci bach yn y fan, a gorwedd- odd dan v pelydryn bychan. Er naJ oedd ond un yamotyn bychan o haul, yr osdd Spot' yn pendcrfynn ei fwynhau. Celsiwn ninrsau yn wa<tad chwilio am y pelydrau disglaer, a sefyll danynt i'w mwynhau. PA UN DDYLAI RODDI I FYNY GYNTAF?— Gofynwyd i wraig ienangc yn nghano] yffrae gynhf gan ei gwr, pa un ddylai roddi i fyny gyutaf Y gwr, yr hwn oedd ben y wraig, neu y wrsig, yr bon a grewyd er mwyn y g$r ? Gyda gwên a, ei gwyneb a chnsan sercbog, at. tebodd y wratg Nid y cryfaf nn!r gwanaf, ond yr un sydd yn caru fwyaf.' Dyna ffordd fendigedig i ddibetsu ymrftfaelioni CAN A WNAED AR DERFYN BLWYDDYN. (Gan y Parch. WALTER DAVIES). Blwyddyn etto 'hedodd heibio- Gwnawn fyfyrio arDi'D faith. Llawer brawd a chwaer a huDodd, Acgttu 'u daliodd ar y daith .r le yw pennod eu preswylfod ? Ai'r nef uchod, hynod hedd ? Neu ai ynteu drigfan dreiglau, Aswy barthnu is D:t.'r b&dd ? Trwm fyfyrdod. Dawn o chwithdod, Angau a chawod, ing, a chfir, I'r ammharod gaethwois pechod. Y mae'n ddyrnod mtn o ddftr- Amser hudol sy ar ei hediad, I'r un daliad awr nid oes, I'r ucha'l wrychyn, angau'n sydyn Daw i ddirwyn diwedd oes Amser I amser! O! mor ofer Treulia llawer. trwy hyll wedd, Amser ydyw mesuredig- Mawr yw'r peryg' marw beb bedd Hedd a chymmod Crist dros bechod, Llawn ollyngdod a gwellhad, GwellhAd buchedd, trwy drusraredd, Rhinwedd rhyfedd y Mab IbM. Y mae'r dialedd yn ein dilyn, Y mae'r gelyn (mawr yw'r giVg) Yn cyhuddo, a'r ddeddf yn damnio Dyn i drigo gyda'r drwg Barn y pryfrsith yw marwollleth- Oes dim gobaith I ni gael ? Oes, mae gobaith iachawdwriaeth, 0 ras helaeth Iesu hael; Haleliwia! croes Calfaria Yn ddinas coddfa i ni wnaed, Yr anghyfiawn, trwy ffvdd gyflawD, Wneir yn gyflawn trwy y gwaed. Dewch drangcedig, a sychedig, At y Meddyg i gael maeth, Dewch o gulni gwlad trueni, 1 gael eich lloni A gwin a llaeth Defaid Israel, clywch y Bugai), Ei air &'i s61 yn wir a Gan bod Celdwad am eich cadw. Pa'm y byddweh feirw ar fal î Clywch y galwad a'r gwahoddiad, Mae 5. chariad atoch chwi, N* atto Dnw i'w gariad tyner Dreulio'n ofer atom ni. Gwyliwn! gwyllwn! a gweddiwn, Na ryfygwn fyw ar fai, Clyw'n leferydd rhad Waredydd Yn rhoi rhybudd i bob rhai Clyw'n rybuddion ei genhadon, Yn galw i Seion golen saint, Na, segurwn, ond ymdrechwn, Ymhyfrydwn yn y fraint- Y fraint o gredu 'n haeddiant Tesu, A chael ein nerthu ganddo 'nawr, I aros ynddo heb dramswyddo, Nes ein llithro i bridd y llawr. YN D'OD ALLAN —Yr oedd dyn tfawd carpiog ei olwg, ond ffraeth i-iwa, yo. C R- yn cyfarfod & chymmydog oedd wedi bod yn glaf iawn, ond yn awr ar weifhhi. (Sut ydych chwi, Mr. Williims?' meddai. cO, yr wyf yn weli, ac yn d'od dipyn allan.' Yr oedd traed William allan trwy el esgidiau. Y mae eich eegidiau yn ddrw*, William,' meddai Mr. Williams, 'a'ch bodiau yr> y golwg.' Ydynt siwr, y m-ent hwythaa yn d'od dipyn allan, ac yr wyf ya dlsgwyl y dout yo well.' YR HEN DDYN.—Y ime plant yn fedlylgar iawn, ac yn meddwl yn wreiddiol iawn. Wrth gad" addoliad y dydd o'r blaen yn y teulu dywedai pob nn ei adnod. Adroddodd un yr adnod hano Dodi o honr ch heibio o ran yr ymarweddiad cyntaf yr hen ddyn,' &c. Gofyn- odd yr eneth fach oedd yn ymyl eithad :—' Pwy yw yr hen ddyn, nhad?' Attebodi yntan I Y drwg sydd ynom ni.' Wedi nryfyrio ychydig attebodd yr eneth yn ddifrifol:—'Hen ferch sydd ynof fi, yote, ac nid hen ddyn.' YR oedd un hen bregethwr wedi elywed fod merch ieuangc a adwaen^i, yr hon oedd ya aelod o i eglwys, ar fyned i briodi & dyn di-grefydd. Aeth i ymddiddan & hi ar y pwngc. 1 Wyt ti yn un o'r plant, onid wyt, Mari ?' Ydwyf,' me'dai hithau. A ydyw y gwr ienangc yn un o honynt?' 'Nac ydyw.' 1 Pa sawl math o b!ånt sydd, Mari?' 1 Dan fath,' ebe Mari Pa rai ydynt?' 'Plant Daw, a phhnt diafol,' ebe'r ferch. Wei,' ebe'r hen bregethwr, C os wyt ti yn myned i briodi It phlentyn i'r diafol, gwylia di rhag dy dad yn aghyfraith.' Y CYFREITHIWR A'l GYNGHOR.—Amryw flynyddoedd yn ol, pan oedd rhedeg ymaith I merched i'w priodi yn beth cytfredin yn LInn- dain, aeth dyn ieuangc at gyfrelthiwr enwog yn Lincoln's Inn i ofyn cynghor ysghylch rhedeg ag etifeddes gyfoethog ymaith. Y cynghor a gáfodd ydoedd Nia gellwch ei wneyd heb redeg psrygl go bwysig; ond gadewch iddi hi fyned ar gefn y ceffyl, a dal y ffrwyn a'r chwip, yna ewch chwith^u o'r tu 01 yna, hi fydd yn rhedeg & chwi ymaith, a byddwch yn efthsf dioge).' Dranoeth cafodd y cyfreithiwr rodd- odd y cynehor rhagorol hwn fod ei ferch wedi rhedeg &'r gwr ieuange hwn ymaith yn ol cyfar. wyddyd ei thad. PREGETHWR Y TRIOEDD.—Yr oedd efrydydd ieuangc wedi myned allan i bregethu am Sab- bath o goleg —— i gapel bychan gwledig, ac yr oedd wedi cymmeryd pwysigrwydd cjfriniol y niter tri yn deftyc. Tri math o fywyd—y mwnawl, y ilyiienol, a'r anifeilaidd Noah a'i dri mab y tri phrif re.s-ffydd. gobaith, cariad; y tri pheth hanfodul i iachawdwriaeth—ffydd, edifeirweh, a bedydd, &c. Wedi gorphen aeth yr hen ddiacon ato, a drvredodd:—' Dyna'r bregeth fwyaf eywrain a giywais erioed. Ood y mae yn ddrwg gcnyf na bnasech yn myned rhagoch dipyn pellach gyda'ch rhtf tri rhyfedd- od. Tair rhodia (alley), er enghraifffc, sydd ya yeapel; hir lamp sydd yn y canwyllydd tri l!yfr sydd ar y puipad; y mae tri ysmotyn o inc ar y bwrdd yma; a gweil na'r oil, yr oedd tri dyn da yn y galerf"