Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
16 articles on this Page
Y GOQLE9D.
Y GOQLE9D. CafJCld Mr. David Williams, golygydd y North Wales Chronicle, Bangor, ei alw i fod yu fargyfi-eifebmr ya y Middle Temple, dydd Liars dhveddaf, Y Prifathraw fiopkiaaon a gyflwynosM y gwobwyoa mewn eysayllfciad âg Ysgol Siroi Penarkg, dydd Gwemr diweddaf, a tfaraddod- odd fHaetb. ttr addysg. Hysbysir fod ya mwriad Arglwydd Raglaw sir Gaeruarfoa osod Mr. W. BBVATJ, Llandudno, ar restr yr ynadon yn y dref hono Dywedir y bydd i an nea ddsu araii gael ea dyrchafn i'r faingc ynadol. Ya nghyfarfod pyfchefnosol y gWHchaid waid yn Nolgellatt, dydd Sadwrn, pennodwvd Dr. Williams, Ahermaw, yn swydcfog iecbyd dros ranbarth fr Abermaw, ya lie y 'diweddar Dr. Lloyd,, Abermaw. Mr. Lloyd George, k S., oedd y prif staradwr mewn ardiUngosiad Rhyddfrydig yn Glisgow, nos Fawrth. Cyfyngddd ei syi <adau, yu benaf, at y Mesar Addysg; a bsirma, .j,i mswa modd Ilyrn bolisi y Llyworiraeth. Penaodwyd y Parch Hagh Wynne Mostyn, rheithor Buck worth, sir Huntingdon, yn ganon anrhydeildas eglwys gadeirioi Ely. Y mae ya fab i'r diweddar Arglwydd Mostyn, ac yn ewythr i'r pendefig presennoi. Cafodd jcyujuaanfa gami y Methodistiaid Calfinaidd Towyn a'r gymmyaogaeth ei chyn- nal yn Nhowyn, dydd G wen or. ¥r oadd y cdr yn cynnwys rhyw 500 a gantorion detholedig. Yr a'rweinydd ydoedd Mr. David Evans, Mm. Bae., Lhmdain. Prydnawn dydd Gweuer dadorchuddiwyd tabled prÊs ya Ysgol Rammadegol DoJgellau er c6f am y diweddar Esgob Lloyd. Llywyddid y cyfarfod gan y Parch. John Lloyd, rheithor y plwyf. Y Parch, M. E. Welby a ddador. ehuddiodd y tabled. Boreu ddydd Gwener dargaafyddwyd yr achos cynta.1 o'r freeh wen ya Trallwm. Crwydryn oeddy claf, wedi dyfod o gyaimydog- aeth Gwrecsam y diwrnod biaenorol. Cymmer- odd yr awdurdodau gwrs er cadw y claf mewn ysbytty neillduedig. Cynnaliwyd cyfarfod arall yn Nghaernarfon, nos Sadwrn, o gynnrychiolwyr yr eglwysi Ym- neilldaol, or cymmeryd o dan ystyriaeth y cwefctiwn o foesoldeb cyhoeddns, yn neilldaol felly y golygfeydd ar nos Sadyrnau. Ar ol cryn siarad gohiriwyd y cyfarfod. BwriaSa Mr. Lloyd George, A.S., yr hwn sydd yn anerch amryw gyfarfodydd yn yr Alban yr wythnos hon, tod yn bresennol yn nghyfarfod nesaf Cynghor Siroi Caernarfon, o'r hwn y mae yn henadur, pan y gofynir i'r cyng- hor gyaimeryd y cwrs rhagbarotoawl mewu cyssyiltiad a gweinyddiad Cyfraith Addysg, Dydd Gweoer, gosodwyd gweddillion Miss Henrietta Kenyon, yGelli, Malpas—pedwaredd ferch y diweddar Arglwydd F.snyon—i orwedd yn rnedd y teula yn mynweat eglwys plwyf Hanmer, sir Fflint. Yr oedd y galarwyr yn cynnwys ei brawd, Mr G. T. Kenyon, AS, a Mrs Kenyon, Arglwydd henyon, Mr. R. Lloyd Keayon, Mr. R. Arkwright, Mr. Gordon Kenyon, ac amryw eraill. Y mae y Parch. J. Price Roberts, Gwrecsam, arolvgydd cylchdaith Wesleyaidd Coedpoeth, newydd gydsynio & gwahoddiad i bregethu yn y City Temple, Llundain, yn nghyfarfod mawr Cynghor yr Eglwysi Rhyddion, y noson olaf o Chwefror, yn lie y Parch, Edward Humphreys, Rhyl, yr hwn, mewn caalyniad i'w afiechyd di weddar, na fydd yn all,iog i bregethu ya yr wyL Y mae Bwrdd Duwinyddol y Brifysgol Gym- reig wedi penderfynu peidio cydnabod uurhyw un o'r coiegau duwinyddol fel rhai cyfaddas i ddarparu ymgeiswyr jam raddau duwiayddol Prifysgol Uvmru, oddi eithr eu bod yn raedda ar bedwar, o leiaf, o broffeewyr wedi graddio mewn Prifysgol Brydeinig. Y mae y Bedydd- wyr Cymreig yn cymmeryd cam ati chwanega niter eu hat-hrawon yn y eolegau Duwinyddol, er cyiarfod yr hyn a ofynir gan y Brifysgol.
Y D E HEn.
Y D E HEn. Casglwyd y swm 0 777p eisoes tuagat godi cofadaii i'r diweddar Brifathraw Viriamu J one?, Caerdydd. Anfunodd eglwys yr Annibynwyr Saesnig yn Llwynpia alwad unfrydol i'r Parch. T. Bowen Harris, Porthcawl. Y mae Atdalydd Bute wedi addaw tanysgrifio 1,0000. tuag at Ysbytty Caerdydd, gyda'r amcan o oleuo y sefydiiad hwaw « thrydan. Cynnaliwyd cyfarfod ya Merthyr, dydd LInn, er cymmeryd o dan ystyriaeth ypriodol- jldeb o symmad er cael chwaneg o ynadon lleoi. Boreu ddydd LIuu. bll farw geneth fechan, merch Mr. David Jenkins, Pelican lun, Pont faen, mewn canlyniad i niweidiau a dderbyn- iodd wrth losgi. Bwriada Mr. James Joaes, Talog, myfyriwr yn Ngholeg y Bedyddwyr ya Nghaerdydd, ddeehrea ar ei weiaidogaeth yn Ngharmel, Troedyrhiw, Merthyr, yn Chwefror. Cymmerwyd y Parch. W. Lewis, fieer Ystrad- yfodwg, yu siH yn ystod y gwasanaefch boreu Sabbath, ya egiwys St. Pedr, Pentre. Da genym ddeail nad ydyw yn wael iawa. Cyilwynwyd anrheg o lesfcri to arian i Mr. D. Mo rris, arwerthwr, Rhymui, yr wythnos ddi- wcddaf, gaa aeiodau Cymdeithas Fasiaetol llhymui a Phontiotyn, ar achlysur ei briodas. Mewn cyfarfod o Fwrdd Ysgol Glyncorrwg, yn Cymmer, dydd Iau, penderfynwyd fad ens yr athrawon am godiad yn eu cyflogau yn cael ei drosglwyddo i'r awdurdod newydd ar add- yag. Y mae Mr. W. J. Phillips, yr aelod seneddol dros sir Benfro, yn myned ar y Cyfandir am ychydig wythnosau ac y mae wedi pario ar agoriad y seneddgyda Syr William Coddington, A.S. Nos Sadwrn, ya Newbridge, cyflwyawyd an- rheg o anerchiad oreuredig a phwrs o aur i Mr. W- T, Lewis, Pentwyninawr, gan nifer o'i gyf- eillion, ar ei ddyrchafiad i swydd ya Nociaa Caerdydd. Penderfynodd vnadon Penybont-ar-Ogwy, ddydd Liu a, anfon J Jhn Baimaa, llaturwr, o'r 11e hvmw, i garchar am dair wythnos, am ymosorl ar yr Heddgeidwad Harris y nos Sad- wrn blaenorol. Hysbysir fod Mrs. Gwilym James, Gwaelod- ygarth, M.-irthyr, a Miss James, ar fyned ar daith trwy Ffraingc a'r Eidal. Bydd i Mr. Gwilym James eu dilyn yn rnhen ychydig, a cfyehwelyd ddiwcdd Ma wrth. "Cynnaliwyd cenhadaeth ddirwestolIwyddian- nus yn Cwmbian, yr wythnos ddiweddat, pany cymoserid rhan yadda gan Mr. Richard Coad, cenhadwr Cynghrair y Deyrnas Gyiunol. Gym- merodd dros 130 o bersonau yr ardystiad. Bu y Cynghorwr Edward Thomas (rnaer Caerdydd) yn anerch cyfarfod yn nghapel Calfaria, Pentypridd, ar 'Ddirwest.' Lly wydd- id gan y Parch. E. Lewis, y gweinidog. Gvm- merodd amryw yr ardystiad ar ddiwedd y cyf. aTfod. Y mosododd dan ddyn ar James Pa«scoa, gyrwr car IJtisg o Abertawo, mewn ffordd uaig yn ago3 i Fforest f?,(!,Ii, nos Wener, y rhai a kawlieat yr atian oedd efe wedi eu casgln. Curodd ei ymoa- odwyr i ffwrdd gyda photel, ond trywaawyd ef ya ysgafn ya ei frest. Adroddir fod lladradau beiddgar wedi cym- moryd lie yn Nghastallnedd a Phenarth. Ya y lie blaeaaf llwyddodd yr ysbeilwyri gymmer. yd oriaduron, &o.; o ffenestr siop; ac yn y He diweddaf bygythiwyd tafarnwr, yr hwn a gaa- fyddodd yr ysbeilydd yn y bar, I dagr. Dyfatnwyd yr englyn canlynol i'f Ysbytty,' gwaith y Parch, it Garn Adams, Dinas, y goreu, alian o 18 o gynnyrchion, yu eisteddfod Bodringallt Eilua nod haelioni iach-heb attal Yw'r 'Sbytty, dirwgnach; Aur y byd gan fawr a bach ffna'a aetoedd i ddyn afiaeh.
MERTHYR TYDFIL.
MERTHYR TYDFIL. Capel Pontmorlais (M. C.).—N03 Fercher di- weddaf, o dan nawdd y Gymdeithas Lenyddol a Dirwestol, cafwyd dadl. ar Ai y fasnach foddwol sydd yn gyfrifcl am y rhan fwyaf o droseddau a thlodi ein gwlad.' Agorwyd gan Mr. Tom Evans (Malinbyrhedyn), a Mr. Tom Owen, ysgolfeistr (gynt o Lanboris). Cafwyd dau bnpnr arddercbog, ac yn ddiarnmhea fud y rldau wedi chwilio i mewn i'r mater yn fanwl. Cafwyd barn amryw ar yr ysgrifau. Y p.iarad- wyr oeddynt, y Parch. T. J. Edwards, y Parch. D. G. Evans, ynghyd A,, aeledau y gymdaithas Cafwyd sylwadau da, ac uchel ganmoliaeth, Wed'yn rhanwyd y ty; sef, dwy bleidlais yn ehwaneg i ochr Mr. Tom Evans. Llwyddiant.—Da genyrn hysbysu fod ein hor- ganydd, Mr. E. S. Davies, wedi pasio i gael y F. R. C. o. Nid yw Mr. Davies ond 24ain mlwydd oed cdto, ac y mae yn glôd iddo ei fod wedi dyfod alian mor Ilwyddiannus yn un o 13 allan o 84 o ymgeiswyr. Yn mlaen yr elo yw dymuuiad-Jfaldwyn.
CAPEL MA DOG, GEE ABERYSTWYTH.
CAPEL MA DOG, GEE ABERYSTWYTH. DARLITH. TRADDODWVD darlith ya y lie ncbod, ar y lOfed cyfisol, gan y Parch. John Williams, Seion. Llanwrin, ar Gipsy Smith.' Er fod y tywydd yn arw cafwyd cynnuiiiad Iliofog. Cafwyd cyfarfod da, y darlithiwr yn ei hwyliau goreu. Ar ol bod yn y cape! am ddwy awr aeth y gynnulieidfa adref wedi treulio un o'r cyfar- fodydd niwyaf difyr a buddiol a dreuliasam er's llawer o amser.
A B E R T A W E
A B E R T A W E Y TAFARNWYR MEWN PRYDER. YN unol & pheaderfyaiad yr ynadon i leihau nifer y tafarndai ya Abertawe cafodd pob un oedd yn dal trwyddecto fewn y cylch hwnw ei wasanaethu â rhybndd y gwrthwynebid y drw-ydded ar y tir cyffredinol nad oedd angen am daai, fod nifer y t1.i trwyddedig ya y gym- mydogaeth yn ormod, nad ydyw yr adeiladau wedt cael eu cyfaddasi at waaanaeth fel tf trwyddedig, ac er maatais gyffrediaol y cy- hoedd, nad ydyw adnawyddu y drwydded yn beth i'w ddymuno. Y mae yr heddgeid waid yn gwrthwynebu 150 o dai o gwbl. Cynnaliwyd cyfarfod gan Gymdeithas y Tafarnwyr dydd Sadwrn, yn mIll, un y condemnid gweithrediad yr ynadon. Peaderfynwyd cyanal cyfarfod arall gan y fasnach ddeehrea yr wythnos, er cymmeryd o daa ystyriaeth y ewrs iddynt ei fabwysiadu.
COEDPOETH.
COEDPOETH. CYFARFOD YMADAWOL No? Lnn, Jonawr 19eg,cynnaliwyd yn nghapel Bethel gyfarfod -irbenig i garxu'n iach i'r Parch. Enoch Ariwyla'i aawyl briod, ar eu hymadaw iad i'r Adfa, sir Drefaldwyn; a chyfarfoi a hir gofir ydoedd hefyd Lly wyddid gan y Parch. Edward Roberts, Brymbo illywydi y Cyfarfod Misol), ae yr oedil yn bresennol fel cynnrych- i 'Iwyr, &c y Parch. Evan Jones, ysgrifenydd y Cyfarfod Misol; y Parchn. T. Jones (Can- rhawdjardd); M. R. Owen (M.O ), Glan'rafon E. Davie?, (W.), Coedfoeth; R. Evans (A ), Nant; T. Roberts (B);0 Mathias (M.O.); Mri. T. Charles, Jonathan Parry, Bryncelyn y Cynghorwr Isaac Roberts, Siop y Bane R Roberts, Aeiybryn; John Davies, Penybanc; Noah Thomas, Talvvrn Thomas Joaes, Bryn hyfryd; David Davies, Prion; W. Phillips, E. Macdonald, Glan'rafon; Thomas Jonep, R. Belli", Hyfrydle; Peter Edwards, PlamlOstyn W yth mlynedd i'r mis yma, mi gredaf, y d ieth Mr. Anwyl i'n plith ac yn ddiym iroi dechreuodd ar ei waith o ddifrif, a pharhaodd ya weithiwr difefl o hyny hyd liekiyw. Tua'r adeg hyny yr oedd dirwest yn isel a disylw yn ein plith; ond trwy ei oflerynnli -,eth cf, a'r hynaws Barch. S Roberts, Llanbrynmair, agorwyd teml yn Coedpoeth, a glynodd wrth y ftymmudiad fel un o'r hyrwyddwyr ponaf. Wedi hyny dyma Raith y Plwy i fo-iolaeth, a rhoed ef ar hwnw, a chadwodd lesiant a budd ei gydardalwyr yn union nod o flaen ei lygaid tra y bu yn aelo t o'r cyfryw raith. Fel Rhydd- frydwr yr oedd gyda'r arweinydd blaenaf feddwn. P yswyd arno sefyll yn ymgeisydd ar Fwrdd y Gwarclieidwaii, ac aeth i mewn yn faddugoliaethus; a mwy na hyny, cyflawnodd ei ddyledswyddau yn anrhydeddus, yn gym maiat felly fel y deaai y plwyfo'ioa o bob cwr ir plwyf i ofyn am ei wasanaeth. Clywais foneddwr ag sydd yn aelod o fwrdd y gwarch- eidwaid er's llawer o flynyddoedd bellach yn dweyd mai Mr Anwyl ydoe id y gwarcheidwad goreu a welodd erioed; ac y mae fod Tori yn dyweyd mor dda am Ryddfrydwr mor drwyadl ya rhywb th onid ydyw. Nid oes angen dyweyd am wasaaaeth Mr. a Mrs. Anwyl ya y cylch eglwysig, a phe yr ysgrifeawa yr oil a ddywedwyd yn Bethel yn unig, wel, pria iawa y ciech le i ddim arall, felly gadawaf yr areithio allaa. Etto dymunwn ddyweyd cymmaint a hyn, fod yr achos yn Bethel, paa ddaeth Mr. Anwyl ir ardal, yn bur lwydai Ud yr ohvg, ac yn ychydig o ran rhif Nifer yr aelod-iu yn 1895 ydoedd 75, a diwedd 1902 rhifai yr eglwys 114, ac o ddeutu 100 o blant; a cbydnVbyddir he ldy w yr achos yn Bethel gyda'r mwyaf llewyrchus yn y sir; a sieryd hyny iawer am wasanaeth Mr. a Mrs. Anwyl. Ac er daugos eu parch a'u hedmygadd o'r ddau, penderlynwyd, eu haarhega cynymadael; a chvflwyawydi Mr Anwyl, ar ran eghvya a chynnulleidia Bethel, gopi o 4 Dictionary of the I Bible' (Hastings), half morocco, ac yn arwydd- edig oddi fewn gan y Mri John Jones, R. Hughes, R. Roberts, John Williams, diaconiaid, -'t("r'"i; a'r Mri, Henry Williams, B. Williams, William Jraes. Peter Williams (trysory id) gyda Thos. Macdonald, Talwrn, yn ysgrifenydd. Cyflwynwyd y liyfrau gan Mr. Macdonald, gydag aaerchiad ffer, ond hyaad o gynawys- fawr, a?, i'r pwynt- Hefyd, anrhegwyd Mrs, Anwyl a, phwra hudd, a thrwm ei gyanwys, gan yr un bftbl, ac yn cael ei gyflwyno iddi gan Mrs. Hughes. Caecrwn, un o'r ddau, 03 nad yr hynaf, o aelodau egiwys Bethel Cydnab/ddwy I yr aarhegioa mewn modd effeithioliawng'in -vir a Mrs. Anwyl. Yn chwanegol at yr aaerchiadau caol c'ln gan Mits Rowlands, Mr. Joseph Williams, W. Jones, Bee Hive Stores, ac hefyd ddwy anthem gan y cor can arweinia.d Mr. T. Macdonald, gyda Mr. A. George, Talwrn, yn cyfellio -din ieuangc sydd wedi rhoddi ei wasaaaeth gwerth fawr yn rhad ac am duim ddegau o weithiau i gapelau yr ardal--pob sect fel ea gilydd. Yr oedd y capel yaorlawa, a'r gweithrediadau yn ddiî. a dyddorol. Gwir fod rhai yn siarad er peri chwerthin, ac y mae mor wir a hyay fod eraill yn siarad synwyr a sylwe id. Nos Fercher cyanaliwyd cyfarfod o'r un aodwedd jn nghapel y Nant, a than lywydd- iaeth y Cynghorwr John Roberts, Mwnglawdd. Yma etto cyflwynwyd silver fray i'r Parch. Enoch AnwyJ, ar ran yr eglwys, gan Mr. T. Edwards, Li ant, a chafwyd ganddo anerchiad pert a phwrpa-sol iawn. Hefyd aarhegwya Mr. Anwyl, a fion, gan Mr. a Mrs T. Blacksshaw. Yn y Nant yr ymaelodai MIS, Anwyl, a bu yn ffyddlswn dros ben ya mhob cylch, a chyflwynwyd iddi anrheg hardd ar ran y dos- barth y bu Mrs Anwyl yn athrawes ffyddlawn iddo. Tradcodwyd anerchiadau priodol i'r am gylchiad gan y LNI i i, r, D. Jonesa Roes Edwards, diaconiaid. Mr. J. Meredydd Jones, Llwyaoa, yr hwn a gynnrychiolai bobl ieuaingc y ile, a chwareuodd ei ran yn rhagorol Hefyd siarad- wyd gan y Parch. 0 Mathias, a Mr. W. Williams, brawd ieuangc í'Y,id yn ymgeisydd am y weinidogaeth, ac y mae symmudiad vlr. Anwyl iddo et ar hyn o bryd yn goiled fawr. Yii ystod y cyfarfod caed can gaD. Mr. A. F Jones, a thriawd gan dii o feibioa Mr. Rees EdwarJs, Nant; hefyd darl'eawyd eyfaa- sodiiiad barddonol i'r amgylchiai gan Miss Annie Jones, Mount Pleasant Methai yr hen batriarch James Higgins, y pen biaenor. a bod yn bresenuol, o herwydd afiechyd, a chydymdeimlir yn fawragef. Wedi i Mr. Jone, Wlfln 4 Home Sweet Home,' terfyn' wyd y vweithrediadaa trwy weddi gan y Parch. 0 Mathias. Gwelai" lawer cyfarfod ymadawol yn yr ardaloedd hyn obrydi bryd, ond dynn y rhai hynotat y bum ynddynt erioed. Y dd!\u gapel yn orlawn, j'r cynnulleidfaoedd mwyat cya- nrychioliadol. o bob sect a phlaid, mewngair yr oedd yr ardal ynddynt yn ei chrynswth, a pbawb yn teim!o i'r byw fod y ddau yn gadae! yr ardal. Dnw ya rhwydd iddynt yn yr Adfa, fel ya y Coedpoeth, i'w dymaniad y canaoed.1 o'u hen gyfeiliion, ac yn ea plith -Gohebydd.
SEION, GER TREFPYNKON,
SEION, GER TREFPYNKON, CyNNAli^ODD cymdeithas leayddol pobl iea aingc y lie uchod ei chyfarfod nos Sadwrn, y 24ain cyn-iol, pryd yr aed trwy y rhaglen gaaiynoI:|— Llywydd, Mr. J. B. Thomas, Carmei. Cafwyd anerchiad rhagorol gaaddo i agor y cyfarfod, teilwng oi safle, a'r syniad am dano gan yr ardaiwyr. Pedwarawd, Mr. W. E. Williams a'i barti. Uaawd ar y Mandoline, Miss M. E. Davies, Treffynnon. CâD, Master E. tJoaes, Treffynaoa. Graphophone, Mr. Roger Williams, Bedw Cottage. Can. Mr. Arthur T. Jones, Pare. Holi'r plant yn yr hen ffosiwn, gamy Parch. T. Henry Joaes Can, Miss Hannah Pugh, Lily Cottage. Cyst adieu- aeth darllen darn heb attalnodaa goreu, Mlrs A. Williams; ail, Mary LI. Kearck. Can, gan Master E Jones, Treffynnon. Rhangan, Mr. W. Williams a'i barti. Oraphophi,nz, gan Mr. Roger Williams. Cafwyd cyfaifod rhagorol iawn o'r dechreu i'r dnvedd, ac elw da at acbos tailwng Cynnelir y nesaf yn rnhea y pytbef- nos. — Un oedd yao.
B A N GO R.
B A N GO R. LLYS YR YNADON. ANGHYDWELEDIAD CHWAKEL Y PENRHYN. DYDD Mawrth, yn y llys hwn, ger bron Mr. Harry Clegg, ac ynadon eraill, Dygodd yr heddgeidwaid gyhaddiad ya erbyn Evan Carey Jones, Keary Williams, William Jones, Harry Edwards, ac Elias Williams, dynioa ieuaiagc oedd ya byw ya Bethesda, o droseddu y gyfraith siroi, yr hon ,:<edd ya Yill wneyd a Ilerciaa wrth i'ynedfeydd i leoedd o addoliad yn ysbod y gwasanaeth. Erlynid gan Mr. S. R. Daw. Oynarychioiid y dlffynyddion gan Mr. W. George a Mr. D. G. Davies. Tystiai chwarelwr, o'r enw Richard Roberts, yr hwn oedd yn bywya Braicbtaelyn, iddo, ryw bythefaos neu dair wythnos yn ol, ddychwelyd ai; ei waith yn Chwarel y Penrhyn. Ar y 18fed o'r mis bwn aeth i gapel Bethesda (A.) as yr oead tyrfa, hwr wedi ymsrasgla ger llaw; as fel yr oe Jd ya myned trwyddi, rhwystrwyd ef, a cbafodd ei daraw yn ei ben. Ar deyfya y gwaa^naeth yr oedd yno dyrfa o'r tu allaa i'r capel, a gosgorddwyd ef gartref gan yr hedd- geidwaid. Mewn attebiad i Mr. George dywedodd y tyst, cya y sfcreic preseanol ei fod yn aelod o b -yllgor y chwarei, ac iddo fod yn gwe'thio yn Neheadir Cymru. Jlr. J Jones, Ogwen Terrace, Bethesda, diacon o'r egl wys Anaibyr:oI, a dystiodd fod Neheudir Cymru. Jlr. J Jones, Ogwen Terrace, Bethesda, diacon o'r egl wys Anaibyr:oI, a dystiodd fod tyrfa f.iwr wedi ymgas^iu o'r tu allaa i'r capel y nosoa ddy wededig, ac'iddo ofya iddynt fynsd i ffwrdd. Gwaeddodd ua o'i dyrfa, • Os bydd i ffwrdd. Gwaeddodd ua o'i dyrfa, • Os bydd i cllwi droi y bradwr allan bydd i ni fyned i ffwrdd.' Dadleaai Mr. George ddi-euogrwydd ar ran y diffyayddion oedil ef» yn en cyaarychioli. Wrth feirniadu v dystiobaeth dywedai i Rich- ard Roberta ddyweyd iddo gael ei rwystro gan fechgyn tua 13-ig mlwydd oed, ac nad oedd yn gallu tystiio ddarfod i'r diffynyddior. ei flino. Yr achos o'r dorf y tu allan ydoedd eu bod yn disgwyl Mabon i bregethu ya y capel y noson hono. Mr. D. G. Davies, ar ran Carey Jones, a ddadletial ei fod yn ddi eo.^g. Y cadeirydd a ddywedodd nad oedd mwyaf- rif yr yuadon yn utifryd fod yr achos hwn yn dyfod o daa y gyfraith. Yr oedd yr yaadon, modd bynag, yn nnfryd wrth ddadgan en barn ei fod yn resyn mawr fod yr anghydwelediad hwn oedd yn Bethesda yn cael ei gario i'r cwestiwn o roddi preseanoldeb mewn eglwysydd nea gapelydd. Yn eymmaint nad oedd y faingc yn unfryd byddai i'r acbos gael ei daflu allan.
Y CYNGHOR DINESIG.
Y CYNGHOR DINESIG. Mewrs oyfttfod arbenig o'r cynghor hwn, dydd Mawrth, cytamerodd yr aelodaa o dan eu hvfctyr- iaeth -ddarpamethau y Gyfraith Addysg. Pea. derfynwyd galw cyfarfod o'r amrywlol awdmdod- an yu y rhaoharth, er cymaasryd ea sefyllfa hwy o dan ystyriaeth, 0" byddai cynliua yn cael ei ffatfio gan y Oyoghor Sirol, ac i beaderfyau pa agwedd a gymmerent hwy mewn psrfchynas iddo. Peanodwyd y personau caalyaoi i wylio manteis- ioa y Cynghor D;ne?rg yn y oyssyjlfciad hntn Mr W. B. Roberta. Mr. W. P Wiliiams, {ij-gad- eirydd), Mr. J. Clarke, Mr. W. Coward (cadeir- ydd), a'r elerc (Mr. E Foalkea Jones). Cymmerodd yr aelodau o dan ea bystyriaetb wedi hyny gais a dderbyaiwyd eddi wrth Bwyll- gor Dathiiad y C'jroniad, »6dd o'r trethi taag at y gõst o godi Pdnt y Brenia dros y Ddyfrdwy yn y Kerwyn. Penderfyawyd ea bod yn rhoddi ICOo tuag at yr amcan hwn, i'w tala mswa dwy flyaedd.
Y CYNGHOR GWLEDXG.
Y CYNGHOR GWLEDXG. Caed dali hirfaith yn nghyfarfod y cynghor hwn prydnawn dydd Mawfth 0 berfcbynas i ba gwrs P. ddylent ei fabwysiadu yngif n a Phos-t y B^euia dros y Ddyfrdwy. Daethpwyd i'r pender- fyni.id i ddiiyn esampl y Cynghor Dinrjiig, trwy b'eidie'sio lOOp a bod y swm hwnw i gasl ei dala ar ddau gyfraa ddaliad blynyddol o 50p
CyFARFODI GÀNU FFARWEL I HWFA…
CyFARFODI GÀNU FFARWEL I HWFA MoN. Er ei bod yn aosoa ddrychino.2, ymgynnullodd cyRnalbidfa liosog i Bafiliwa Llangollen, nos Laa, i'r cyfirfod oedd wedi cael e! alw 1. ganu ffarwel i'r Pa--li. Rowland Williams (Ilwfa MÛII), ar ei ym<xd-w vi i Rhyl, ar ol bod ys trigs&una yn LL%sgo!:eo am on mlynedd ar bymtheg. L'ywyddid o,.u Pedrog, Liverpool, yr hwn, ya ei anerchiad agoriadol, a dalodd deyraged uehel i'r Arc-hdd»rwydd am y gwasanaeth gwerthfawr oedd wedi ei wceyd er dadblyga dybeadau y Cymry, ya neilldaol felly mewn cyssylltiad I llenyddiaeth, erofydd. a b-irdclonipe h. Cyilwyawyd ti1)1epiecp; hardd, gydag arysgrifea brlodol, ya aurhcg i 1:1 wfa Moo., yr hwn a gydaa* byddodd y rhodd, a'r t?ia»ladau cilredig a ardlang- oawyd gan drigolion Lliogollea tcag ato. Cymroerwyd rhaa yn y gweithrediadau gaa Gymdeithas Gorawi Llangollen. Arddaagoawyd brwdfrydedd mawr yn ngorsaf y ffordd haiara boreu ddydd Mawrth, pan yr oedd yr Arched er wyd d yn symmud i fyw i Rhyl.
LLANRWST.
LLANRWST. ESGEULUSO PLANT. YN l'ys yr ynadon boreu ddydd Llan, ger bron y Mil. Johnstone, ao yaadon eraill, gwnaeth inerch ddi, briod. gyda babaa yn ei breiebku, ei bym- ddangosiad yn y doc, a chyhuddid hi o eegeultso tri o blant eraill yr cedd hi yn fam iddynt. Dy- wedodd nad oedd gaaddi un eartref neiUducl, ond ei bod yn byw weithiaj. gyd;Ù mham yu Scotland Strest, ya y dref hono. Yr oedd y warant ar ba un y cymrn^rwyi? hi i fyny wedi cael ei rhoddi alian yn haf 1900, ond aeth i ffwrdd o'r gymmydogaeth yr adeg hono, ac ya ddiwoddar yr oedd wedi dychwe'.yd yno. Yr Arolyifydd Junes, o'r Gymdeithas Gened!- aethoi er Attal Crsulondab at Blant, a dystiodd iddo, yn Gorpheaaf, 1900, weled y fercb o daiJ. ddyUawad ci ar heoiydd Dinbyd1, a bod y plentyn ieueogaf o'r tri gyda hi, ac nad oadd gan ddo fawr o ddillai am daao. Cymmerwyd y tri phleatyn i Diotty Liannnt ac ar y 4ydd o Gor- pheaaf ^eth ef yno, a gwelodd en bod yo deceu, a chryn lawer o dan bwysau plant o'u hoedraa hwy. Rhoddodd yr Arolygydd Jarvis, yr Heddgeid- wad Davies, Aonie Hagbes, ac Eh'zibeth Jones, ea fcystiolaeth, Yn yetc-d gwrandawiad yr achos afionyidai v yn fynvch ar y tystion, a g-,y»da;, mewn modd ffyrnig, y cyhuddiad o ymddwyn yn greu- lawn at ei phlant. \Vedi i'r ynadon gasl ymgyssghcriad, penderfyn- asant anfoa y garchares i garchar am dri mis gyda ilafnr ca!ed, a gorcbyaiyaasant i'r plentyn gaol ei gymmeryd i'r tlotty. Pan giywodd y ferch y dyfarni&d. rhoddodd ysgrech, a dywedodd y byddai iddi ladd nnrhyw un a wnai ei hamddi- fadu o'i baban. Cymraerodd go!ygfa boenus le wedi hyay ao wedi i'r cadeirydd a'r clerc (Mr. Allard) ymgynghori â'u gilydd, cliriwyd y llys, a chy'mmerwyd y ga-chpres wedi hyny yn dawel i ffwrdd.
MARWOLlETrl A CHLADDEDIGAETH…
MARWOLlETrl A CHLADDEDIGAETH MR. JOSN RIOFIARPS (GYNT 0 MAESYLLAN). DYDD Sadwrn, Ionawr 24».]D, yr oeddis yn dwyn gweddillion marwol yr hen foneddwr adnabyddua, Mr. John Richardc, o Maes BiDgor, ger Aberystwyth, i'w ddodi gyda'l cfiiod a'i blant yn meddgell y teulu, yn mynwent y plwyf hwn, LUtifihan^cl y Pennant. Gamed a maged Mr. Richards mewn amaethdy o'r enw Peacoed, ar oehl" Cader Idri". Siif y ty ar un o'r lleohweddau tej sydd ar ei hochr orllewinol. Ac y mae yn un o'r amaethdai ucbaf yn N^hymi-u, os nad yr ucbaf oil. Eawiu ei dad a'i fam oeddynt David Richards a Gwen Ellis, yn ol arfer yr oes hono. Yr oedd yn un o saith o blant-pump o feibion, a dwy fereb. Ymfudodd Eilis, David, a Margaret, i'r America, ac yno y buont feirw. Ba f:?rw Evan a Richard yn ddynioa cymmharol ieuaingc, ac y ml:\c eu llwch ya gorphwys yn y fyawent yn Llanfihangel v Pennant. Y mae ei chvvaer Gwen wedi ei chladdn er'a blynyddau befyd, fe', eibyn hyn, nad oedd ond efe yn aros o blant Penooed Gan fod moddion addysg yn brin, a Phencosd mor anghysbell, ui chafodd Mr. Richards oad ychydig iawa o addysg a divvylliant pan yn ienaogc, fel y rhan liosccaf o blact ddechreu y ganrif o'r b:aen. Oad cafodd ei gyn- nysgaeddu & synwyr cyffredin cryf, gyda'r hwn y daeth yn un o'r amaethwyr mwyaf Ilwyddiannus yn yr ardal. Arosodd ef gartref gyda'i dad gweddw wed! i'r oil eraill ehedeg allan o'r nytb. Oroesodd v ffiniau i dir hen langcydcliaeth yn mhell cyn meddwl am gymmeryd oymmhares bywyd. Ond pan yr atth i chwilio am un, cafodd un o ragorolion y plwyf yn Miss Sarah Vaujhan, o Ma?,syilan, yr hon oedd yn fercb i'r diweddar John ac M. Vanghan, teulu amlwg iawn yn y plwyf ar gyfrif eu moes a'u crefydd. Yr oeddynt yn dal fferin o'r enw Penaant gyda Phenooed ac yr oedd ty y fierm hon i lawr ar gwr dyffryn gwaata- 1 Llan- nhangel. Daethant i fyw yno. Ganed iddynt dri o blant—David, yr hwn a fu farw trwy ddamwaia trwy syrthio i'r olwvn ddwfr yn facbgenyn ieuangc, er galar mawr i'r tad a'r fam. Bu Johc, hefyd, hrw yn lied ieuangc ac felly nid oedd yn aros ond Miss M. 'W. Bichards (Mrs. James yn bresennol). Wedi bod am dymmor yn dal y t,ir ffer-,n-Pen coed, Pennant, a Ty'nyfach-rhoe, y cwbl heibio, gan ei fod wedi llwydda i gasglu cyfoeth mawr; ac er mwm dyfod yn agos at g-&pel y Methodistiaid Calfinaidd, fel y gallai gael cyfle i groesawu y pregethwyr a fyddent yn gwasanaethu yma, prynodd dy yn Abergynolv/yrs, a daeth yma i fyw a bu yma am rai blynyddau, ond nld-oedd bywyd pentrefol yn ei daraw o gwbl. Yr oedd ei holl hyfrydwch mewn troi yn mysg defaid a gwartheg, a bydda.! yn cerdded yn ami filldiroedd wrtho ei hunan i welad a barnu gwartheg a defaid yr amaethdai cylchynoi. Cafodd darawJad ysgatn o'r parlys; ac yr oedd yn credu fod a wnelo el fywyd llonydd liwer a hyny. Parodd hyn iddo fyned i amaethu clrachefii. Aeth yn ol i Maesyllan, hen gartref ei anwyl briod, a buont yno yn hir a hapu3. Ond gan fud heaaiat yn ei ddal gadawodd llan, a symmudasant i Dywyn, ac jus y buoat nea i angeu ddattod y cwlwm tyn oedd wedi ei wneyd rhwng ei anwyl Sarah ac yntau. Wedi colli ei anwyl wra1g, ni fa yn hir cyn symmud at ei anwyl a'i unig ferch, Mrs. J. James, Maes Bangor, g.er Aberystwyth. Yr oedd llawer yn tybio, trwy ei fo1 mor hen, a'i glvw wedi trymhau yn fawr, ua fuasal hyth yn gaUu gwaeyd ei hunan yn hapus a chartrefol yn sir Aber- teili, Ond yn holIol wahanol y bu. Yr oedd ci arabeid ffraeth, ei wyuebpryd siriol, a'i dymmcr chwarsus, yn ei wneyd yn gartrefol yn mhob man a daeth yn faati yn feollol gartrefol yn mysg y Cardies, ac yn wr o gyngbor yn ffelriau a marebnadoedd Aber- ystwyth. Yr oedd yn teimio yn wael er's rh,%] wyth- nosau. A d-?dd Mawrth, yr 20fed cyfisol, bu fariy, wedi cprhasdd yr oedran mawr o'naw deg o flynydd- oedd (90). Dydd Sadwrn, gyda'r gerbydres naw yn y btreu, dygwyd ei weddillion i orsaf Tywyn. Yr oedd yno in mawr o feitch a cherbydau yn ei. ddisgwyl, er mwyn ei cUwya i Llaufihangel i'w voddi! orphwys yn meld- gell y teulu. Gan fod y gwlaw yn diagyn yn gcRlIif- oedd ar hyd y da!th, yr hon sydd tuag wyth milldir o'r Tywyn i'r Llan, methodd ugeinfau ag ymaao ya yr orymdaith brnddaidd. Cyrhae idwyd y fynwent trwy yr ystorm erbyn tua banner dydd. Gwasanaethwyd yn yr eglwys, ac wrth y feddgell, gan y Parch. — Morgan, rheithor. yr ),"71;1 oedd wedi dyfod yr holl ffordd I weinyddu ya ngiiladdedigaeth ei hen gyfaill. Oynnorthwywyd ef ga.n y Parcb. William Lewis, rheithor y lie. Huned yr hen gyfaill ya esaiwyth hyd ganiad yr udgorn, pan y bydd Dorau a belrliii 'r byd Ar un gsJr ya agoryd. A nodded yr Arglwydd y feroh a'r wyrion yn y dyfodol. YR HEN* IDRIs,
LLANGOLLEN.I
LLANGOLLEN. I LLYS YR YNADON Ymiveliad Dirprwyazth. YN y llys hwa, dydi Mawrth, cyflwynoid yr Aicbdd<aeon Wynne Jonea ddirprwyaeth oddi wrth Gymdeithai Ddirwestol Dwy ruin sir Ddin bych a, Eglw^ai Rhyddioa y d'ef, yn cynawvf y Pareha. W. Fonlkes (3d 0.). H. Rees (B ), T. E Williams (M. C), 0, M, Roberta (W.), T. J. Rees (A,), a D. Williams (B ), ynghyd a Mr. C. Humphreys a Mr Jaraert Williaras, i gefnogi y ddeiseb a gyflwynwyd i'r amrywiol feingo'au o ynadon trwy Ogledd Cymni ya aarjog yr yaadon i ddefnyddio 8a gallu o dan y gyfraith newydd.1 Yr Arohddiaoon Wynne Jones a ddywddoid ei fod yn taimlo yn s'cr y byd lai yr ynadoa mesvn llawa gydymdeimlad &'r ddirprwyastb, ac y-' aT- I farat y faingc Did ya unig yr hen aibi oedd o fewa I eu cyrhaedd, ond y byddai iddynt fantcisio ar y gall u newydd oaid ya cael ei estyn iddynt trwy y gyfraith, er mwyn y bob! yr oeddynt ya troi yn en mysg. Mr. E Ll Elwarde, y cadeirydd, a ddywed- odd mai o'r braidd yr oedd efe ya meddwl ei bod yn angenrheidiol iddo ea sicriiaa o gydymdeimlad y faingc. Yr oeddynt mewn cydymdeimlad 3. pbawb cedd yn celsio attal yr hyn a did yn brioiol ei alw yn ddrwg cenedlaethol. Er nad oedd ond tri o ynadon yn bresennol, gallai ef sict- han y ddirprwyaeth fod yr oil o honynfe mewn cydymdeimlad & hwy ar y raster hwn. O'r naw o aehosion ar y rhestr y diwrnod hwaw yr oedd pump ya dwyn cypsyUtiad a'r ddi)d. Gwyddeat- fod yna anhawederau mawrion ar ffordd y cwest- iwn dirwestol, ac nia galiai ddyweyd mwy ua bod y faiage mewn cydymdeimlad llwyr a hwy. Wedi dioleh i'r faingc, ymneiiidaodd y ddir- prwyaeth, Cyhuddiad o Lairad Cybaddwyd R. Richard Davies gan y Post- feiatr Cyffredinol o ladrata Hythyr, yn oynnwys postal ordera, gwerfch 4s. wedi ei gyfeirio i Mr. G. Roberta, P148 lap., Trefor. Erlyaid gan Mr. Smith, (Jaer, ar ran y Post- feistr CySredmol; ac amddiSyaid gan Mr. Ken- rick, Rbiwaboa. Oldi with y dystiolaeth a roddwyd ymddeng- ys i Miss Emily Roberts, morwya yn FaliowQeld, Manchester, brynu yr order yn ilhagfyr, iddi gym- meryd y rhif, a'i aafou i'w tbad yr. Trafor. Ni dderbyaiwyd ef; a phan wnaed vmchwiliad, caed iddo gael ei newid gan Davies, yr hwa oeid wedi cael ei gyfbgi droB dymmor fel cmdydd eenaawr iaethau gyda'r pellebyr yn Llythyrdy LlangoUen. Dywedodd Mr. Smith iddo gael ei gyfarwyddo gan awdnrdodsu y Llythyrdy i beidio gwasgu yr achos yn ormodo1. Dadleuai Mr. Kmrick dros i'r ynadon gymmer- yd i ystyriaeth oedran y bachgen-nad cedd ond psdair ar ddeg,-a'[' cymmeriad da oedd wedi ei gael gaa ei athraw, ac iddyat osod dirwy arno, yn lie ei aafon i garchar. Penderfyaodd yr VDa-don ddirwyo y earoharor i 10s a'r eostaa, a cheryddwyd ef ya Uym, ac ad- gofiwyd ef y gallasai yn yr amser gynt gael ei aafon i beuyd-wasaaaeth am drosedd o'r fath, Cyhuddiad o Fed(budod. Wrth ddirwyo E Joaes am fod yn fedIw ac afreolns ya Brook Street, cafodd yr ynadoa ar ddeall gaa y Dirprwy Brifgwaat&bl fod yna rcstr birfaith o droseddau blaenorol yn ei erbyn, dau o fewn deuddeng mia, un am feddwdod, ac un am F greuloadeb. Yr ydych yn rhedeg ya ago3 i'r rhestr dda,' meddai y ♦ Cymsnerwch byn fel rhybudd, mai aid v ehwi fydd r oyi-tif o Laagollen i gael ei nodi alian.'
TRALLWM.
TRALLWM. LLYS YR YNADON. M BWN llys arbmig dydd hn eyflwyaodd y Dir- prwy Brifgwn&fcsvbl adroddiad blynyddol yr heddgeidw.aid, yr hwn a hysbysai fod 41 o èa\ trwyddedig ya Y d ref, o ba r ai oedd 27 jn d»l trwyddedaa chwe diwrnod ya unig. O'r cyfanrif o drwyddedaa, yr oedd 32'43 y (ant ya eiddo cwmcHQ. Yn y«tod y fiwyd iyn cymmerwyd gwaitbrediadliu cyfreithi'1 yn erbyn ua oedd ya dal trwydded a cbyda'r e'thriad hono, yr oedd y t-ai wedi cael eu cario yu mlaen ya dda. Galwyd sylw at nifer y cai ya mha rai yr oedd chwareuon ya cael eu cario yn mlaen, ac awgrymid fod attal- fa yn cael ei roddi ar hyn. Nodid chweeh o dai fel rhai diangenrhidd i gyfleuBdra y dref, a bydd. ai i rybudd o wtthwynebiad gael ei roddi i ad- newyddiad eu trwyddedau gan yr heddgeidwaid, ar y tir nad oedd gaiw am danyat. Cifodd y tabi canlynol o dai cwrnnuu mewn rhan, o fewn pob bwrdeiedref a rhanbarth o'r sir, ynghyd & nifer y trigolion, ei gj flwyno i'r llya. Cynnwya* y golofo gyntaf enw y dref neu ranbarth yr ail, y tai rbydd y drydedd, tai cwmLitu y bed- waredd, y tai cwainiAn yn ol bya a hyn y cant; a'r bammed, pohlog«-th pob ty ar gylartaledd. Macbyalieth 14 8 36 3 301 5 Caeraws 5 1 166 5i7 Llanidloes 19 10 34 4 208 Drefnawydd 18 30 60 4 219 4 Berriew 4 1 20 397 4 Trsfaidwyn 12 n. 4 25 208 Llaafair ]2. 3. 20 4126 Llandyssilio 10 6 37 5 1732 Llanfyllin, sir 10 15 60 3456 LUntyiiia, bwr. 2 10 83 3 146 08 Trallwm. sir 10 I. 9 276 3 Trallwm, bwr. 25 12 32 43. 165
[No title]
Nid yw yr Iwerddon yn gwbl Babaidd. Allan o 4,458,775 0 drigolion hawlia'r Pa.byddiou 3,308,661, gan adael o ddeutu miliwn ;t deg a phedwar ugain o filoedd o Broteslaniaid. Ar byn o bryd y Wesleyaid sydd yn cynnyddu brysuraf yn y v,:lad. Dywedir y bydd i Mvs. Maybrick a'i uihain, os na byddant yn alluog i roddi tystiolaetli berson- 01 mewn cynghaws cyfreithio] yn America, golli eu hawl i ystld gwevth miliwn a banner o bun- nau. Ac mewn canlyniad i hyny, y mae sym- imidiad wedi cael ei osod a,r droed yn America • i sicrhau rhyddhid Mrs. Maybrick o garchar Aylesbury, mtwn trefn iddi ymddaagos yn yr nehos.