Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
17 articles on this Page
Y GWRTHDARAWIAD AR FFORDD…
Y GWRTHDARAWIAD AR FFORDD 13 4IARN YN TO SCAN, ARIZONA, GWIDTR&B oddi wrbh oruehwyliwr y Central o New York, dydd Iau, a ddywed fod u da o bobl wedi cael eu lladd, ac ugain eu &.•. veiuio, trwy y gwrthdarawlad a gyramerodd le ar xiordd haiata ya Arizona, dydd Mercher.
ARGLWYDD. MILKER.
ARGLWYDD. MILKER. AWDUBDODIR gohabydd y Central News yn Maieking i wrthddyweyd yr adroddiad fod Arglwydd IVilner ar ymddiswyddo.
[No title]
PAN ar ganol argraphu yr ydym wedi derbyn y newydd fod William Hughes, y dyn a gyhnddld o lofruddio ei wraig yn Rhosrobin, ger Gwrecsam, wedi ei gael vu euog, a i dded' rydu i gael ei ddienyddio.
PELBRAU 7 'FANER.'
PELBRAU 7 'FANER.' Psrs argraphiad dydd Sadwrn ydyw Ig. yr un ond ei Ie, 1 am chwarter, yn rhad drwy y post, ydyw Is. Sg., ond talu yn mlaen, neu 2a. os na wneir hyny. Anfonir 2 gopi drwy y post am 2s. 9c. y chwarter, ond talu yn mlaen, neu 3s. os na wueir hyny. Hefyd, anfonir 4, 6, neu unrhy w gynnifer, yn dili-draul drwy y post gan y Cylioeddwyr yn ol 19. yr ua. PRI3 argraphiad dydd llerchor ydyw 2g, Ei phris am chwarter, yn rhad drwy'rpost, os cymmerir 2, neu unrhy w nifer mwy dan yr un amien, yw yn ol 2s. 2%. yr un, ond tahi yn mlaen neu 2s. Co. os na wneir hyny. Ei phris wen ei sain pio ydyw 2J., neu 2s. 9c. y chwarter, ond talu talu yn mlaen; a 3s. os na wneir hyny. Y mae y chwarter! yn terfyuu ddiwedd Mawrth, Hohefin, Medi, a Rhagfyr. Yn mhob amgylehiad, anfonir hi yn mlaen hyd lies y ceir rhybudd i attal. UNOL DALAETHAU YR AMERICA —Anfonir y ddwy PAXER am y prisiau canlynol yn ddi-draul i'r Unol Dal- aethau BANEB dydd Mercher yn ol 3s. 3c. y chwarter a BASER dydd Sadwrn yn 2s. 2g. v chwarter ond yn mhoo amgylchiad y mae yn rhaid talu yn mlaen, no attelir hi pan y bydd yr arian wedi cu treulio. Geliir anion trwy ddrafft ar fango, neuarihyw dy raasnacliol p;trcliua diozei arali vn Jjloogr a g'vell hyn TIa thalu tnvy bvpyriiu dcrtlci-vs yr Unol D.ilaeth;ui, g:tn fod eu gwerih hwy yn gvfnewidiol yu y wlud hon. Gwyr pawb, hefyd, pa bryd y ierfynu, BARDDONIA'BTH.—Y mae ami un o'r beirdd, wrth anfon y cyfansoddiadau i ni, yn pwyso aniom eu cvhooddi vr wythnos nesaf.' Byiuunwa hysbysu y cyfryw fo 1 yn anunliossiul i ni gyflawni eu cais ond fel hv-obrsiadat?. Os bydd vhyw n1.i yn dymuno hyny wrth anfon llinell.au ar farwolaeihau, priodasau. neu enedigaethau, &c deader y bydd yn angenrheidiol iddvnt anfon Sc. am bob Hineil a gyno wysa y cyfansoddiadau. Cant felly ymddango- vtx ein nesaf;' ond ni byddwn yn gyfrifol am en rhagoroldeb fel cyfansoddiadau. Os na wneir hyn, hydd yn angen- rheidiol i ni anfon y cyfan«oddiadar at olvgrdd v Fardd- oniaeth a ehymraer felly rai w-thno-au cyn ym'dd.ujoo.i yu ol swm y Parddoniaeth fydd niawn liaw. °
TELEP.AU AM QYSEYSIADAU.
TELEP.AU AM QYSEYSIADAU. vp T rais am Hvsbvnadatj Ma'»nach:>[. T«i?oHon, ENt-edd *■ Gyfarfodydd Cyhoeodos, Llvfrau, &c., fydd yn ol 3s. y fod- Icdd-gan fesur i lawr y golofn. Am ;Ivrsbysiadau o 'Yn Eisitu,'Szc yn cynnwys IS o FCiriau r,eu codir Gc. ;-ac yn ol lc. am br>b tri gair dvos livnv, as te'iryn calsea nen -ic. yiKiiell. os na wnoii liyir/
AT ELN GOHEBWfR.
AT ELN GOHEBWfR. Llanjair-trcf-Helygen, Ceredigion, yn MAKER dydd Sadwrn nesaf.
..-..--.-",-..--------SUDDIAD…
SUDDIAD LLONG AR LANAU SiX BBNFRO. GWAEEDU Y RHAN FWYAF O'R DWYLAW. TEl WEDI BODDI. GWEFREB o Tý Ddewi, prydnawn dydd Mawrth, a ddywed:— Suddodd yr agerlong Graffoe, o Lundain, yr hon cedd yn dyfod o Glasgow, ac yn myned i Buenos Ayres, ger ilaw Ynys Ramsey heddyw. Gwaredwyd chwech o'r dynion trwy fywydfad. Un wedi marw. Un ar bymtheg ar goll, Gwefreb arall a ddywed £ Tua ebanol nos y cabbath llongddrylliwTyd yr agerlong o Lundain, yr hon oedd yn rhwym o Glasgow am Buenos Ayres, ar ben peilaf glanau sir Benfro; ac ofnir fod yna golled drom ar fywyd. Asth pedwar ar ddeg o'r criw i fad. Boddodd y cadben a'r prif beiriannwr, ond Uwyddodd y gweddill o aeiodau y ewmni i ddiangc rhag cyfarfod a'r un dynged, wrth iddynt fyned i'r hwyliau, lie y d'arfu iddynt aros trwy yr oil o ddydd Llun mown seiyllfa ddifrifol, gan eu bod yn 'agored i'r tonau a'r tywydd mawr, O'r diwedd cyrhaeddodd y newydd Frianamy trychineb; a boreu ddydd Lllln aeth bywyd- fad T_y Ddewi i'r llanereh y cymmerodd y llongddrylliad Ie; ac ar ol rhyw gymmaint o anhawsder, ilwyddodd i waredu y personau car.lynol:—Yr ail Gadben J. Jones; yr ail Is-gadben Edwards; yr ail Beiriannydd Jones; Stiward Maycock, a dau forwr, o'r enWftU C. Wadell a Finn Iiwssiaidd. Yr oedd y trydydd beiriannwr—un o'r enw Manley— wedi marw, modd bynag, trwy fod allan am dymmor maith yn yr oerfeJ, a dygwyd ei goi'ph i'r lan gan y bywydfad. Cafodd y pedwar ar ddeg o ddynion, y rhai y teimlid gryn bryder yn eu cylch, eu glanio yn Nghaerdydd nos Fawrth. Codwyd hwy am dri o'r gloch prydnawn dydd Llun, gan yr agerlong Gatesgarth, ar ol cael ei thafln gan y tonau am lawer o oriau,
[No title]
Cynnygia Prifysgol Caergrawnt roddi i'r Cadfridog Syr John French radd anrhydeduus yn Mehefin. Anfonwyd 185,000,000, o wyau o Kazan, ar y Volga, yn Rwssia, y ilynedxf, i'r wlacl hon a'r Almaen, gwerth mwy na 2DO,OOUp. Rhoddodd' llythyr-gludwyr Lancaster giniaw i .111 o blauttlofeaf y dref dvdd Mercher. Talwyd am y wledd gydä'll rhoddion Nadolig. Cwympodd Peter Whitty, porter yn un o ddociau Liverpool, 68 mlwydd oed, i lawr yn fanv yn eghvya Babyddol "Cannel, Liverpool, boron SuI. j
|HELYNT VENEZUELA.
HELYNT VENEZUELA. YR ydya heddvw ya galla gobsifehio fod yr I Ir halynt hwn yn tymi tutl/í derfyn. Arun adeg bu elfenau o oobydrYvydd ac anhawa- der yn e! nodweddu yn ancymunol o srolwg. Am hyny yr oeddls, fal arfer, ddlolch i ynfydrwydd íJin liywodraethitryr cibddall o annoetb. Mewn ysbryd aoghall gwnaefcbact dwmpath morgrug yn fyoydd mawr, dan budcllaafcb csmarwalniol Uaisar yr Aimaep. Oad, dyna, yaiddaogya y cymmylau fal pe yn decbreu chwsln. 1 ganlyn eu thwaliad hwy diflana ein hofnau nfnnau er ein bod o hyd yn gorfod teimSo a dyweyd y caraeeta weled dyoion cailach wrth y Ilyw. Y mae yn waddolln s bye i'r darllenydd erbyn hyn fod trs.fodae.th hedd- web rhwng y pletdiau eyenbanua yn cael ei chario yn n Isen ocV, rhai dyddiau yn Washington, prifddioaa Unol Dalaethau yr Amedca. Yn y gynnsdledd hon cyn- nrvcbiollr Gseriniaefeh YenezaeU ei run gan Mr. BOWEN, llysgenad yr Unol Dpi- aethau yn Caracas, ei phrifddinas Pit ham nad aufonasai Yetsezaela an o'i gwlad- welnyddion ei lmu-yr Arlywydd CASTRO, er MghrtdSs—fr paiafar hwn, DId ydym yn gwybod. Gan nad bath a all si fod yn rbeswm am hyny, teg ydyw dyweyd yr yrnddengys ei bacbos mewu dwylaw nododig o ddiogel, a bod Mr, BOWEN yn ab!, a phenderfynol am bob chwareu teg, dan y cyfreithi&n cydgenedlaethol, i'r werioiaeth fecban y gweithreda ofa drcstif ac ya ei henw. Yn ol y gwefrebsu diweldaraf o sic am y gynnadledd, ymddengys ei fod ei yn awr yn gallu gono I cynnygioa pendant ar ran y Weriuiaeth o fiaen y tri gallu Ewropaidd sydd yn gwasgu mor drwm ami, sc yn barod i'w llethu oni cbaat hwy ganddi yr byn a ofynaot. Y cwesti^n ydcedd :-Pd. sicrwydd a roddat Yanesiaia am daliad yr iawa a-ofynid? Yr hyn a gynnygla Mr. BOWEN, a" ran yr Avlywydd CASTRO a'i weinyddiaetb, ydyw eu bod yn cael awdurdod ar gffraa o gyiiid y wUd fel y Oowanega y welreb fod Ilyagenhadon y tri gdiu vedi cyttDEO a'r cynaygiad hwn nid yn derfynol, modd bynag, eithr hyd cea y cant hwy glywei oddi wrth eu buwcbafiiid yn y gwledydd y gweithredanfc droetynb, Nid yn deifynol, chwaitb, hyd Des y gallant hwy waieuthur ymchwiliad i swin a sylweJj y cyllidoedd a gynnvgir fel I maicb.iaheth am yr ad-daliad gofynedig. Yr ydym yn dyfalu mii ffurfiol, i gryn raddau, fydd yr ymcbwiliad hwn i'r cyliidcedd. Hyny ydyw, y bydd yn eiohaf hawdd eu boddhau yn ei gylcb. Yr ydvm yn dyfdlu fel byn sm ein bod yn creda fod y tair gwlad— Prydain, yr Almaen, a'r Eidal—a Phrydain, yn enwedig. wedi llwyr alaru ar yr boll lusoes cliwithlg, ac mai da fydd ganddynt gael eu bunalu yn gllr oidi wrfcho, ar ryw dir a ymddengyjya anrhydeddus, Yn wir, ni byddai yn anhawdd geaym greiu eu bod yn eithaf edifaras ganddynt ymyrasth ni byddai yn anhawdd geaym greiu eu I bod yn eithaf edifaras ganddynt ymyraeth a Yecczueia egwaa fel y gwDaethanfc o gwbl. Maenfc erbyn hyn yn gwelad foj cryn lawer o bebbauyn cael eu peryglo, tra cad oes ond yebydig yn bossibl i'w eoniil. Fel engbraiffo o y sefyllfa g^liarn nodi tynu gwg Uiiol Dalaethau yr America yn eu penau, Eugbraiiifc arali yw y perygi o syrthio sllaa a/a giiydd. Heb law hycy, pa amhydedd yw i dii galla mor fawr anfon en llyngesoadd crySon i orfodogi an o wledydd lleiaf ac egwanaf y byd ? Yn enwedig pa acrbydedd ydyw -tanbelenu enwedig pa acrbydedd ydyw. tânbelerm caerfa a dinyst-rio peafcref gwlelfg nad oedd y perygi lleiaf oddi wrth y r ai 11 na'r Hail 1 Modd bynag, yr ydym yn deal!, os bydd awdurdodau y tri gallu yn ystyried y feichia.heth ¡ a gynaygir iddybt gan Mr. BOWEN yn ddigono3, bydd gwarcbauad eu liyngesoedd ar arfordir Venezuela yn cael ei godi. Cwfstiwn hob ei benderfynu etto ydyw pwy eydd i dderbyn yr arian o dollaa Ven'-3:.ela; hyny yws pa un ai Unol Dal- aethau yr America, ei yntau y Pwerau eu hunaln, O'n rhan ni buiisen yn bsrnu mai gadaely, cyran yn nwylawy werlniaetb lawr Americanaidd a fyddai oreu. Gwnai hi y gwaitb ya annhraethol well nj'r gallu- oedd; ac os bydd hi yn foddlawn, path rhagorol fydd rhaim path o faiehy cyfiifol- oldeb a hi. I Garea y byd po gyntaf i Brydain olefci ei dwylaw yn fan oddi wrth yr helynfc anhyfryd hwc. Y mas yn ddrwg geaym ddsrfod iddi gvmmûryd ei llosgo i mewn iddo o gwbL Credwa na faasai G-weioydd- iaeth o Byddfrydwyr yn syrtbio yn aberth i'r hudoilaetb. Y mae yn beiffaith eglur i ni fynad i mewn iddo yn unig ermwynperi boddhâd i'r Almaen! Ac otto, rhaid cael dew in, yn mroi-, i esbonio ei hymddygiad hlthau yn y mater. Gallir bod yn eithaf slcr na fussai yr hen BlSMARO byth yn ( t-rwain ei wlad ar yr hynfc wylitwallgoi hon, JSdrychasal efe ddwy waibh cyn rhoddi cam unwaith. Pa both y mae yr Almaen—aea, yn hytracb, ei hymherawdwr ptysar—yn ei ddiegwyl ennill trwy yr hyn sydd wedi bod yn cael ei wneyd dan ei orchymyn ef yn ystod yr wytbnosau diweddaf ? Ai ennill rhyw ddylanwad nas medda mo bono yn awr yn y rhanau deheuol o gyfandir mawr | yr America ? Os dyma yw yr hyn sydd j I mawn golwg ganddi, Did ydym yn pafcruso I dyweyd na fu bi erioed yn mbellach o gyr- haedd ei haiscan. Y mae ei gweithredoedd diweddaraf, yn sicr, wed! gwnaafchnr hyny j yn xsron yn ammhossibl. Ea hunlg effsith I y<iyw. ya ^3 rhoddi iddi ddylanwad, I gwneuthur ei heaw n. rheg ac yn feildisb, 0.1 oea rfylanwad dyfnach ac eangaeh wedi ai ennill gan rywan yn N"*)beuba*fcli yr ,J Amerlca—nid yr, aclg yn V onez ODd | trwy yr oil o'r gwerlmsethsu erailj yn fwy deheuol iddi—trwy yr byn sydd wed! df- gwydd o fewn y miaoadd dlweddaf, diau na raid petruso dyweyd mai yr Ueol Dalaethau ydyw y galiu sydd wedi e! ennill. Ac wadi ei ennill ar dir hollo! deg—trwy ddoethiaeh a syawyr da y rhai sydd yu 11/wio ei him- gyichiadau. Yn lie enuill, colli a wsa I yr Almaen. Ditu y bydd ei masaach yn í rhwym o ddioddef yn drwm o herwydd teafaa a ifolineb ei gwladweiawyr. Nid yw haerllugrwydd ac ysbryd traisgar jond ya !1r.- aml yn eagor ar ganlyniadau 6&, A rail I ni wrth ysbryd prophwydoliaeth ddyweyd y bydd yn dra edifar gan yr ymherawdwr o herwyJd ei ifrwsS a'i annoethineb r; Os dysg yr anagylcbiadau hyn iddo fod yn fwy pwyllog ac yecyrioi yn y dyfodul, daw o'r drwg ddaio&i, Oad, dyoa, a oes rbywbefch a ddysg were ar wyliadwriaoth i'r gwr mawr gor-brysur hwn 1 Yr ydym yn ofni un effaith ddrwg oddi wrth yr helynt i Werlaiaecb yr Usol Dilaetbau hefyd. Ni raid patraso dyweyd y cvmmer y blaid iiaeniiaw' faata's ar jr helynt i ddaaleu yn fwy fcryatiog nag erioed o blaid liynges graf i'r wedniaeth, gyffalyh rnawa nerth a A Iliosogrwydd lloagsu i'r G;iUuoe id EnoD- aidd ea huoaln. Modd byasg, dyger pob i peth derfyn baan.
Y TRYCHINEB Y\ E\YN GWALLGOFDY.
Y TRYCHINEB Y\ E\YN GWALLGOFDY. MEWN colofn arali o'r rhifya hwn coir banes am yr oidaath ofaadwy a fu ya ngwallgpfdy mawr Colney Hstcb, yn L'UG- dain, ddecbrea yr wytbnos boa. Nid oei gofaod am alan&s cyffelyb i hwa yn hdl grooicl banes ein gwlad. O'r America y byddis yn gyfiredin yn cael airoddiad sm* bethsu dyebrynllyd tobyg i hwa, Nt cholloid dim Hal na hmoor cant, (yn ol un weh\}b, deuddeg a deugaic) o drueinia':d eu bywydeu yn y Ub, of a ad wy hwo. Adeihd o gee 3 a haiarn, wadi ei godi am dro (fiyd ne3 y geilir heUetba y g ^allgofdy), ydoaid yr na. y 'dlgwyddodd y tryebineb ynddo Yr adeilad hwa a golwyd ychydig fl oedd yn ol i wt-eyd He i niter Uwr o wallgofi aid nas gellid eu cynnw?s yn yr bee adeilad priddfaen sydd ger Haw. V/rtb gwra. darptresid yr offer atferol fcnag at ddiffjid taa yno; a phau y fcorodd yr 0 idseth alhn, rhoddwyd hwy oil ar w >ich yn ddlattreg. Oad gin mai o goed y gwnaethid yr adeilsd, cafodi y ffl naau afael gref arno gyda chytiymdar oed-1 yr, rsroa yn annirnadwy. 0 herwydd hyr, nid oeid boll ofiar ditIodd y sefydlhd ei hun agos ya ddigoa i wneyd y gwaifch angenrheidiol Yn anffodus, nid ydyw y gwallgofdy hwa yn digwydd sefyll mewa lis maoteis'o! i ddwyn Hibelriannaa tuag ato o'r tu allan Ecawn j ameer. Sill mewn pallder o ryw ebsre milldir o orsaf King's Crosq, mewn cyfefrisd gogleddol. Rbed y prif lur sydd yn amgau y eefydliad ar hyd ymyl aorsaf v New Soatbgate ar l'nell Ffordd Haiara y Grial Northern. Oidi wrth y illnell a'r oreaf nid oes ond fFordd fecban gul yn gwuht, u y gwallgcfdy. Saif y sef/dliad ar leoawadd, ar hyd pea ucbaf yr hwn y rhad y brif ffjrdd, yr hon a arweirds i'r orsaf a nodwyd ar hyd pont wed! ei chodi droa y Hineil. Yn ngwaelod y llech- wedd, drscbefo, y mae aber fechaD, yn rbadeg ar hyd ymyl rour y gwallgofdy am tua railldir chwaneg yn mhellacb. Ar ucbaf bryn arali saif Palas Alexandra. Ac vna, yebydig yn fwv i'r gorllewin, y mae ifordd yn arwain i Fryu Moswell, dros yr hwn yr eir i Highgate a Llundain. Yr ydym yo maaylu ar y psthauhyri er mwyn dsngoa, pa mor anhawdd ydoedd i'r tan- ddiffoddwyr we'tbio yn y lath Je, Gwasei yr oil oedd yn ddicboaidwy o dan yr amgylchiadau, y mae yn dda geoym aliu dyweyd. Ar yr an pryd, yr ydym yn rhwym o ddyweyd fod diogelwch yr anffod- usion odd! mewn yn dibynu yn mrou yn gyfangwbl ar weitbgarweb a doethioeb ssryddogiou y gwallgofdy ei ban. Roodd- asaat bob egni ar waitb gydl-, (i hoffer diffodd eu huaain, a gwnaethsnbyr oil oedd yn bossibl i ddwyn y gwallgoSiid i Ieoodd o ddiogelwch. Yr byn yr oedd yn bossibl e! waeyd o dsn y fatb. amgylchiadau gwlr ddycbrynllyd a waned gvda gwroldeb ac ymroddiad penderfynoi sydd yn tynu y gaamoliaeth ucbsf; ac etto, er i bawb wneyd ei oreu cyrhaeddodd nlfar y marwol- aethau v itiglwr uchel a nodwyd. Nid yw yn wybydaua pa fodd y dechreuodd y tan, a digon tebyg na ddeuir byth i wybod, er y bydd ymcbwiliad yn cael ei wneyd.
SOMALILAND,I
SOMALILAND, I YR unig gaagliad y gallwn ei dynu oddi wrth y papyrau swyddogol a gyhoeddwyd I ganol yr wytbaos hon ydyw, fod y Gwein- idog Tramor mewn cyfyng gynghor. Y mae deu Iwybr yn agored iddo, a gall yataa ddewfa y naill neu y Hall. Ua ydyw gadsel y Prophwyd Gwallgof yu lioaydd; n'r llsll, myned yn mlaen i lwyr orchfygu i ei wlads a'i meddiannu, coatiei a gostio. | Tsr^w ar ryw Iwybr arall ya y canol, i rhwng y ddau hyn,, yw y henbleth y mi::8 el arglwyddfeeth ynddi. Efe a awgrymt y byddai yn llawn digoa atteb pob amcan Gin bod yn meddianna y darn ffrwyfchlawn o Somalilaad a olwir Madug yn "uuig, a beddloni ar yiBgadw ar yr amddiffynoL 1 Ysstrifenydd y Ilysgenhsdaefch Brydeiaig ya Rhafaia, Syr RENNSLL RODD, sr y IlfsW arall, a ddywed- raai rayoed yn m'soa, a daagos yni a. phenderfyniad, ydyw dyled- swydd yn gyafcal a dfogelwch Prydaia yn awr yn ei phetfchyeai a gwkd y Somali. Un rheawn a roddir drns hyny gan y g\Vf hwa ydyw, fod y eefyllfa ar hyn o bryd yn Somaliland yn dra thebyg i'r hyn ydoedd yn y Saadan cyn i ddylanwad y Gau Bsrcphwyd gael ei idorfvayglu. Bawyd yn rhoddi prawf yno am fl7uyddoed-i ar'eefyll ar yr amddiflfynol; ond, unig effaith hyny ydoedd cbwanegu yn ddi-iiwr at ddylan- wad y Mahdi, a gwnentbur amryw ryfel- gyrchceid mawrion, gwaedlyd, a choetus, yn aagearheidiol. Ond, pe yn gull, ac yn medru ymreaymu I bwrpas, yn sicr nid ein hanea ni yn y Soudan a gymmerasai Syr .RENNELL RODD fel eaghraiSo o gyfatteb- r faelh i'w dilyn yn yr amgylcbiad hwn, Ya y He cyntaf, yr oedd gadael y Soudan a gosod y terfyndir deheuol yn Wsdy Haifa, Did ya unig yn anbebgorol angen- rbeidiol i'r Aipht fel mesur polfeficaidfi, ond, hefyd, yn llwyddiaat o'r fath berffaithiaf mewa ystyr filwuidd. Od ydyw yn bossibl dyfod o byd i ryw derfyndir yn Somalihnd cyffelyb i'r diffaathweh ar y tu debeu i Wsdy Haifa, yna g'd-iel y Propbwyd Gwallgof bwnyn Honydd ydyw ein doüth, ioeb er yr adeg fcre?eanol Yn yr ail lie, y mae yn eifchaf s s mai dd. hyn a wnaoth a 1 orchfygiad y Soadao yn aagsn- rhcidiol ydoedd cy ar-yld Berth y Gall Brophwyd (aa chyaoydd ei weadid, chwaifcb), ond, y seiliau oedd geaym i gredu foa F/rair>gc ya bwrkdu ym^th'o yn nalaea ar byd Dyffryn y Niias Ucbaf, Ond, nid oes yr acbos lleiaf i ofol dim o'r fath ym* yn N^wUd v Sjinili. Am hy«y, gadael y Mad Mullah ya iioaydd fyddai orea, a pheidio mynel i unrhyw draul na thraffertb ddiaogeaibaid.
YMGYRCH HEDDGEIDWAID A SIPSIVVN.
YMGYRCH HEDDGEIDWAID A SIPSIVVN. YMCHWILIAD AM LOFRUDDION HONE DIG. Bcr f.u-w yr Heddgeidwad Price, o heddlu Burton-on-Trent, dydd Unu, mewn canlyn- iad i iiiweidiau, yn 01 fel yr honir, a dder- byniodd oddi arlaw sipsiwn, tra yn cyflawni ei dayledswvddau mewn cyssyiltiad a lladrata fiuredau. Oaf odd clau o'r personau a ddy- wcdid oedd wedi ymosod arno eu cymmeryd i fyny, ond diangodd tri. Dygwyd y ddau garcharor, Arkless Holland a Hope Sheriff, get- bron yr ynadon dydd Llun. Tys'dodd yr Arolygydd xIIicklin, mewn C'inlyniad i hysbysrwydd a dderbyniodd, iddo ddal y carcharorion yn Hatton pryd- nawn Sabbath. Os caniatiiai yr ynadon" i'r achos gael ei ohirio, byddai yn alluog i brofi ddarfod i'r ddau garcharor annog y tri dyn arall, y rhai oedd heb gael eu cyrameryd i fyny etto, i wneyd yr hyn a wnaethant. Ar y dystiolaeth hon gohiriwyd yr achos am wyth niwrnod. Prydnawn dydd Llun olrheiniodd y Rhipgyll Hutchinson, o heddlu sir Derby, y tri dyn oedd ar goll i Scropton, pentref yn nghyiliniau sir Stafford a sir Derby, tua saith milidir o Burton on-Trent. Dywedir fod y swyddog yn adnabod y dynionyn dda, a gwnaeth yn hysbys y bydd iddo eu cyrn- meryd i fyny mewn cyssyiltiad a llofrudd- iaeth Price. Gwnaeth y dynion gais at ddiangc i ddechreu, oad cadwodd y rhingyll olwg arnynt; ondtroddun o honynt arno, a cheisiodd rocIdi iddo ddyrnod ifyrnig. Llwyddodd Hutchinson, modd bynag, i osgoi y ddyrnod yna trodd y tri i ymosod arno ac ar ol yr ymgyrch hon flwyddasaat i ddiangc. Nid oedd y niweidiau a dderbyn- iodd y rhingyll o natur mor Uym fei ag i'w attal i godi gwaedd ac erbyn wyth o'r gloch nos Lun yr oedd dros gant o liedd- geidwaid mewn ymchwil am y sipsiwn. Cariwyd yr ymcbwiliad yn mlaen trwy y dydd ddydd Mawrth; ond llwyddwyd i ddal un o'r dynion dydd Mercher", rhwng Clay- mills ac Egginton, a'r ddau arall wedi hyny yn Buxton.
TAN MAWR YN NGWALLGOFDY COLNEY…
TAN MAWR YN NGWALLGOFDY COLNEY HATCH. 51 0 FERCBEO WEDI EU LLOSGI I FAR WOL AETH. BORETT ddydd Mawrtbl torodd un.o'r taniii mwyaf ofsadwy y mae genym haneBa.m dano- o ran cyfiyrnder a'r dinystr cyflawa a wnaeth- yn Ngwallgofdy Colney Hatch, trwy yr hwn y eoliodd un ar ddeg a deugaiu o "ferehed eu bywydau mewn llai nag awr. Merched 'o'r dosbarth tlawd oedd y rhai r. gyfarfyddnsaat a'u marwolaeth yn y modd yraa. Yr oedd tri chant a deg ar hugain o wallgofiaid yn byw mewu adeiladau coed, gyda hir rodta iddyntfyned at eu giiydd. Pa fodd y torodd y iim allan y mae hyny hyd yrna yn ddirgelwch hollol. Dargantyddwyd fliatnau mewn ystafell yn un pea i'r rhodfa-, ac ysgub odd gwynt o'r gorllewin hwy o ward i ward, nes yr oedd yr ystafelloedd gweiyau a'r yshytty yn un goelcerth. Dilynwyd hyn gan ddychryn yn mysg y gwillgofiai i ar eu gwaith yn denro. Trwy ym, (jfech w'olfrydig; llwyddwyd i achub y rhan fwyaf o honynt, ond pan alwyd yr enwau yr oedd un ar ddeg a deugam ar goll; a daeth pwyd o hyd i'w gweddillion wedi hyny yn nghanol yr adfeilion. Pan ddatfyddodd y tan nid oedd dim o'r adeiladau yn aros, heb law simnai yn mhob pen, fframiau heiyrn gweiyau, a'r sylfaen o briddfeini. Ni welwyd erioed y fath ddinystr cyflawn; cafodd pob peth ei wneyd ya gyd- wastad a'r lIawr. a phob peth a alledd ei losgi wedi myned o'r-golwg. Cwynai aelodau o'r tiin frigadau to] yna. brinder dwfr, tra yr oedd arolygydd y aefydiiad yn dyweyd fod yno gyflawnder
[No title]
Lladdwyd neidr 26 modfedd o hyd ga,n geid- wad helwriaeth yn Tobermory, Mull,
[No title]
Nos Wener diweddaf cynnaliwyd cyfarfod dyddorol yn Charing Cross road, gau y Gym- deithas DdiwyHiadol, pan y caed dadi ar 'Pa un gwell fyddai i'r iaith Gymraeg i ddarfod ya llwyr, ac i genedi y Cymry i siarad Saesneg.' Agorwyd y ddadl yn erbyn y Gymraeg gan Mr, Prethrow, a thros y Gymraeg gan Mr. Williams. Dywedai y cyntaf fod yr hen iaith yn rbwystr i'r Cymro mewn niasnach, ac i ddyfod yn isdaen yn y byd, ac i safle anrhydeddus mewn cym- deit-has; a'n bod, fel cenedi, yn cadw gormod at yr iaith, ac y buasai yn well i bawb pe bae ond un in th. ganddynt, a hono yr iaith feaesneg. Siarad odd Mr. Williams yn ar- dderehog, wedi hyny, jdros hen iaith 'gwlad y menyg gwynion.' Gofynai pa genedi oedd heb ei hiaith a'i nodweddion; a phrofodd nad oedd yr iaith yn rhwystr i unrhyw Gymro i ddyfod yn mlaen mewn masnacb, nac yn ngolwg cymdeithas. Dywedoddfod y Cymry wedi eu gwasgu i lawr gan y Saeson, ac nad oedaynt wedi cael chwareu teg i ddyfod yn mlaen mewn dysgeidiaeth hyd yn ddiweddar plant y gw^r mawr oedd yn cael cynnyg ar bob swydd bron ond y mae y rhod wedi troi erbyn hyn. Cadwodd y Cymry eu hiaith er fod brenhinoedd wedi gwneyd eu goreu i'w rhoddi i lawr; ond yr oeddynt hwy wedi myned er's rbai can noedd o flynyddoedd, tra yr oedd yr hen iaith yn dal i gael ei siarad gan gannoedd o tiloedd o gewri dewrion. Yr oedd mwy o lyfrau a phapyrau Cymreig yn y 11 dyfod allan o't wasg yn y blynyddoedd hyn nag; a fu erioed Ar 01 i'r cidau a enwyd orpnen siarad, siaradodd tua, deg o bersonau ar y ddwy ochr. Dywedodd un dyn o Aber- eich ei fod ef yn credu yn y Gymraeg, ac y dylai tyw. Yr oedd yn credu mai dyna iaith y nef. Dywedodd un arall fod y Gymraeg ar ei phen ei hun, heb gymmysgu ag unrhyw iaith ara'M, fel y mae y Saesneg, yr Almaen- heg, ar bfrangcaeg. Ar y'diwedd rhanwyd y ty, a cnafwya mwyafrif dros i'r hen iaith gael ei chadw yn fyw hyd ddiwedd amser. Yn wir, y mae yn ddyledswydd arnom i wneyd ein goreu dros yr hen iaith. Bai mawr Cymry y trefydd mawr ydyw, nad ydynt yn rhoddi y gefnogaeth a ddylent i bapyrau a llyfrau Cymraeg; a chredwn, hefyd, y aylai pob tad a mam yn Llundain siarad Cymraeg a/u plant, fel y byddo y plant yn eu dealJ, fel yr oeddynt yn Saesneg. Cawsem ddyfodol bendigedig i Gymru pe byddai pob Cymro trwy'r byd yn gwneyd ei ran fel y gwna cenedloedd eraill. Nos Sadwrn cymmerodd dadl vhwnc aelodau Cymdeithas King's Cross a Chym- dexthas Castle street ar 'A oedd aelodau penedaol dros Gymru yn cynnrychioli Cymru tel y dylent V Yr oedd King's Cross yn erbyn yr aelodau, a Castle street dros yr aelodau. Yr oedd Cymdeithas DdiwyHiadol Kings Cross yn eistedd un ochr, a Castle street yr ochr arall. Agorwyd y ddadl gan Mr. Evans, y Celt. Dangosodd nad oedd yr aelodau, fel cyfangorph, y peth ddylent fod dros Watia Wen. Dywedodd fod rhai o honynt yn dwyn mawr sel, ac ar eithaf eu galm, tra yr oedd y mwyafrif yn ddifraw; eu bod yn amser yr etholiad yn addaw y bua«ent yn cyflawni eu haddewidion 03 caw- sent yr anrhydedd o fyned i mewn ond wedi myned i St. Stephan, daeth trwmgwsg heibio iddynt hyd yr etholiad nesaf. Profodd fod y bobl yn gwneyd eu goreu er eu rhoddi i mewn ar waethaf y Toriaid; a phe buasai pob aelod yn gwneyd ei oreu, fel Mr. Lloyd- George, a rhai aelodau eraill, buasai Cymru fach wedi cael mwy o welliantau nag y mae wedi gael. Pa faint o'r aelodau oedd yn y senedd pan oedd y Mesur Addysg yn cael ei rhuthro trwodd 1 Yr oedd Cvmru wedi dal fel dur yn erbyn Pabyddiaeth ac uehel- Jiglwysyddiaeth er's rhai cannoedd o flyn- yddoedd, ac yr oedd y wlad yn gwylio y Mesur Addysg, ac yn bend erf ynol na chym- merent ef fel y mae; ond er y cyfan, yr oedd lliaws o'r aelodau yn ddifraw. Siaradodd Mr. Evans yn [faith ar ei ol—y j*siaradwr blaenaf o Castle street. Dywedai nas gallasai pawb fod yn Lloyd-George, ond eu bod yn gwneyd eu goreu o'r gallu oedd ganddynt. Siaradodd yn bwydog. Cadeiriwyd gan Mr. Vincent Evans. Rhanwyd y ty, a chafwyd y mwyafrif yn erbyn yr aelodau sef, nad oeadynt yn cyflawni eu dyledswydd fel cyfangorph dros Gymru. Yr wyf yn llawen- hau yn fawr wrth weled cyfarfodydd o'r fath hyn yn llwyddiant yn eglwysi Cymreig y ddmas, er tynu talentau y bobl ieuaingc allan ar wahanol byngciau, a'u cadw gyda'u gilydd oddi wrth demtasiynau di-rif y brif- ddinas. • Nos Wener cynnaliwyd cyfarfod diwyll- iadol Cymdeithas Charing Cross. Cadeir- iwya gan Mr Griffiths, y gweiaidog. Cafwyd anerchiad gan Dr. T. Phillips, Harrow, mab Mr. Evan Philipps, Dinas Emlyn, ar'Ddy- lanwad y dirgel.' Cafwyd anerchiad beni- gamp ar destyn dyrus._Siaradodd am hanner a. -.vr a phum munyd. Diolchwyd yn gynnes iddo am ei anerchiad; a dywedir fod eglwys fach Willesden Green ar ei hennill yn- fawr er pan yr oedd Mr. Phillips yn myned yno. Cafwyd can gan ei chwaer, Miss Rachel Phillips, yr hon oedd wedi dyfod i fyny am dro i weled ei pherthynasau. Canodd yn ardderchog. Un o blant hen ddinas Emlyn yw hi, tref ag y mae iddi hanes am ei beirdd a'i chantorion. GREGORY KEAN. [Ymddangosodd hanes darlith y Parch. O. R. Owen, Glandwr, yn MANER dydd Mercher*. —GOL.].
--...--..--.:..,..- -------"------------------,'-----------CYNGHOR…
CYNGHOR RHYDDFRYDIG CBJNEDLAiTHOL CYMRU. YMDDISWYDDIAD YR YSGRIFENYDD. Y MAE Mr. GwiJymParry, Dinbych, yr hwn eydd wedi bod yn ytgrifenydd Gjnghor Khydd- frydig -Ceaedlaethol Cymru er pan ei ffurfiwyd, wedi rhoddi ei swydd i fyny; ond ar gais Pwyllgor yr Aracanion Cyffredinol y mae wedi cydsynio i gadw y swydd hyd Mawrth lat. Gofynwyd i Mr. Albert Spicer, y llywydd, wneyd trefniadau yn y cyfamser i gar10 y gwaith yn mlaen, yn neilldnol telly y trelniadau gogyfer a'r arddangosiadau sydd i gael eu cyn- nal yu Nghymru yn erbya y Mesur Addysg; ae ar ei gais ef y mae Mr. H. G. Allgood, gor- uchwyliwr Rhyddfrydig Caerdydd, wedi cyd- synio i gario y gangen hon o'r gwaith hyd nes y peanodir olynydd i Mr. Parry.
[No title]
GWiNTAETHPWYD Crist ar ddelw dyn er dwyn dynion yn ol i ddelw Duw,—Esgob Manchester.