Baner ac Amserau Cymru

OYNGHOR DOSBARTH GWLEDIG Ar yr un dydd, mewn ystafell yn y Tlotty, cynnal- iwyd cyfarfod misol y cynghor hwn. Yr oedd yn bresennol Mr. J. H. Evans, Pen'rallt- fachnog (cadeirydd); ynghyd &'r aelodau canlynol :— Y Parch. Prebendari R. J. Lloyd, Troedyritur; Mrs. Evans, Eagair; Dr. A. T. Evans a'r Parch. T. A. Thomas, Llandyssul; a'r Mri. D. C. Jones, Pant-y- creuddyn; D. Davies, Dolau Cwerchyr; D. Thomas, Feliu cwm; T. Davies, Bronwion; E. Davies, Fforest; J. Rees, Plas newydd; T. Thomas, Gyfeile; J. Griffiths, Gwndwn; a'r Mri. T. Evam ac E. Thomas, arolygwyr y ffyrdd, a J. Bowen, arolygwr ieohydol. Cafodd yr achos o wneyd pont ger liaw Melin Isaf, Llangranog, ei ohirio. Cafodd yr achos o bennodi ar ysgubwr heolydd, a chario ymaith ysgarthion y tai yn Llangranog, ei ohirio hyd y cyfarfod nesaf. Cafodd yr achos o ystyried y lie peryglus sydd ger llaw ystordai Henllan ei ohirio, er i arolygwr y ffyrdd wneyd amcangyfrif o'r draul am wella y lie. Cynnygiodd Mr. Jones, Pantycreuddyn, fod ael y cynghor yn cael ei gosod wrth y rheolau newyddion mewn cyssylltiad ag adeiladau newyddion. Cafodd ei eilio gan y Parch. T. A. Thomas a chyt tunwyd yn unfrydol. Cynnygiodd Dr. Evans fod swm heb fod uwch law pum punt ar hugaiu (25p.) i gael ei ganiatau er gwn- euthur ymchwiliad celfyddgar i'r achos. Cafodd ei eilio a chyttunwyd ar hyny. Ymddangosodd Mr. J. D. Thomas, LlandyssuI, o fiaen y cynghor, gydag adroddiad maith, yn am- mheu nad oedd wedi trawsfeddiannu dim; ac fod y cyfryw dir wedi cael ei roddi ar brydles gan Mr. Fitz- William, Cilgwyn, pa un oedd, ar y pryd yn Nor- way. Penderfynodd y cynghor gario yn mlaen y pender- fyniad blaenorol; sef, fod Mr. Thomas i dalu tal blynyddol; ac nad oedd absennoldeb Mr. Fitz- William i gael ei gymmeryd yn esgusodol. Cynnygiodd Mrs, Evans, Esgair, Penybryn, fod ad- feru drysgrifenau ar geryg ger Haw pontydd yn cael ei wneyd, gan na fyddai y draul ond ychydig. Cafodd ei eilio a chyttunwyd yn unfrydol. Cynnygiodd Mr. Jones, Pantycreuddyn, fod dir- prwywr i gael ei bennodi i gynnrychioli y cynghor yn y gynnadledd nesaf ar y 'Darfodedigaeth.' Cafodd ei eilio gan Mr. Davies, Dolau Cwerchyr; a chyttunwyd yn unfrydol. Cyttunwyd yn untrydol, hefyd, fod Mr. Jones a Mrs, Evans, Esgair, i fod yn ddirprwywyr. GOHEBYDD.

LLANDUDNO. I DAMWAIN I UN O'R CERBYDAU MAWRION. GYMMEKODD damwain o natur gyffrous le ar Allt T$'nycoed, ger Llanrhos, ar y ffordd o'r Junction i Landudno, nos Fawrth; ond, yn ffodus, nid oedd y canlyniadau yn ddifrifol iawn. Fel yr oedd un o'r cerbydau rnawrion hyn, gyda phedwar ceffyl, yn dyfod o Bodnant Hall-palas Syr Charles M'Laren, A.s., a Mrs. M'Laren—yn llawn o ymwelwyr, dechreuodd fyned i lawr yr allt, yr hon sydd yn hynod o serth, ac yn cael ei gosod allan fel un berygluB i fisyclwyr. Yr oedd dwy o gerbydau mawrion craill ar yr allt ar yr un adeg, a'r oil yn eiddo i'r un cwmni. Yn sydyn gwrthododd y brakes oedd ar y cerbyd a ddeuai o Bodnant Hall weithio, yr hwn oedd yn cael ei yru gan James Grace, ac aeth y cerbyd i lawr gyda chyfiym- der mawr. Darfu i yriedyddion y cerbydau eraill dynu at y mur, ar yr ochr aswy, a llwyddodd Grace i fyned heibio un o honynt; ond wrth geisio osgoi cerbyd modur, ynghyd & basged-gerbyd o'r tu ol, daeth i wrthdarawiad a'r ail gerbyd, a thorwyd ymaith ran o seddau y ddau gerbyd. Trwy hyn cafodd dan foneddwr (m niweidio yn eu coesau. Aeth y cerbyd wedi hyny ar ei/ogwydd i'r mur, ar yr ochr ddeheu, a tharawodd un o byst y pellebyr, gan niweidio trydydd teithiwr, yr hwn a syrthiodd i gae. Yr oedd y cerbyd wedi myned heibio i fisyclwr o Leeds ychydig yn uwch i fyny, ac wedi ei daraw oddi ar ei beiriant, yr hwn a wnaed yn chwilfriw. Darin iddo ef, modd bynag, ddiangc gyda rhyw ychydig doriadau. Gyinmerwyd y bisyclwr a'r tri theithiwr oedd ar y cerbyd i Ysbytty Llandudno, pan y gweinyddwyd arnynt gan Dr. Bold Williams. Yr oedd un o'r teithwyr ar y cerbyd yn alluog i fyned i I ffwrdd yu yr hwyr, a disgwylid f'r Heill, oddi eithr yr un a dorodd ei goes, fyned oddi yno ddydd Mercher. Y mae y ffordd yn y pwynt yma yn hynod gul a pheryglus; a gwnaed cais at y Cynghor Sirol am iddynt ei lledu, neu ci throi i gyfeiriad a rail. Cerir ymdrafodaeth felly yn mlaen yn awr rhwng Corphoraeth Conwy, Cynghor Llandudno, a'r Cynghor Sirol.

F F L I N T. Tan.— Nos Wener torodd tan allan yn ydlan fferm Manor House, .Fflint, yr hon oedd yn cael ei dal gan Mr. E. Dale. Cafodd tas fawr o wair a thas o wellt eu llwyr ddifa; ac oni bae fod tan-beiriannau Gweithiau Plwm y Dee Banks a Gweithiau Fferyllol Fflint wedi cyrhaedd yno yn ddioed, diau y buasai yr oil o gynnwys yr ydlan wedi cael ei lwyr losgi. Saif y Iferm o fewn ryw ychydig bellder i Ffordd iHaiarn Llundain a'r Gogledd Orllewin; a th) bir mai gwreich- ion o beiriant a elai heibio oedd yr achos o'r tan.

YR OEDD YN ADNABOD Y FRENHINES. YR oedd Mrs, Margaret Wilson Davies, yr hon sydd wedi bod yn gorwedd yu bur glaf yn ei chartref yn y Ile hwn (Lake Crystal) er's amryw wythnosau, a'r hon sydd yn ei 84ain mlwydd o'i hoedran. pan vn eneth ieuangc, yn gyfeilles i'r Frenhinea Victoria, yr hon yr ydym yn awr yn galaru ar ei hoi. Hysbyswyd ni, yr wythnos ddiweddaf, gan un o frodyr Davies, ond yn rhy hwyr i ni ailu eu cyhoeddi, am adgofion Mrs. Davies yn cyfarfod a'r Frenhines amryw weithiau. Ymwelodd goheb ydd y Minneapolis Tribune a'r lie hwn yr wythnos ddiweddaf, a sicrhaodd ffeithiau ar gyfer yagrif, o ba un yr ydym yn dyfynu yr hyn a ganlyn I Y mae gan Mrs. Davies, yn mysg ei thrys- orau, lawer o greiriau dyddorol o'r ddiweddar Frenhines, ac yn cu mysg y mae llythyrau wedi cael eu harwyddo gan Victoria, pan nad oedd hi ond plentyn, cyn ei choroniad, Yr oedd gan Mrs. Davies, hefyd, lythyr oddi wrth y Frenhines o ddyddiad diweddarach, ya gystial & chasgliad dyddorol o hen photographs. Dywedodd Joseph Wilsjn Davies, un o'r meibion, yr hwn sydl yn byw gyda Mrs. Davies, wrth gynnryc jiolydd y Tribune pa. todd yr oedd Mrs. Davies wedi dyfod i gydna- byddiaeth bersonol a'r Frenhines. Ar un achlysur, pan daludd etifeddes gyfnesaf y goron ymweliad a Chymru, yn cael ei dilyn gan osgorddlu o arglwyddi a boneddigesau, darfu i bobl Fflint, lie y trigiannai Mrs. Davies yr adeg hono gyda'i rhieni, ddarparu ar gyfer rhoddi derbyniad mawreddog i'r ymwelyddes frenhinol. Trefnwyd genebhod ieuaingc y pentref y.n frigad flodau, a gorym. deithiasant allan i gyfarfod a'r cerbyd bren- hinol. Yr oedd Mrs. Davies wedi dyweyd ami dro, wrth ei mheibion, pa fodd y darfu i'r Frenhines ieuangc ddechreu ymddiddan a hi, a gofyn llu o gwestiynau iddi ynghylch y lie, beth oedd y trefniadau ar gyfer y dydd, ac a ganiateid iddi chwarea gyda genethod o'r un oedran H hi, y rhai oedd hi yn eu gweled o gwra- pas ei cherbyd. Gwasgai y gosgorddlu ar Victoria na ddylai hi ymostwng i chwareu ar y llecyn gwyrddlas gyda genethod y pentref, a chyfeirieftt fod hyny is law urddas etifeddea gyfnesaf y goron Brydeinig, ond dywedai y Frenhiues ei bod yn dymuao cael ymddiddan a'r genethod a gariai y blodau ac ar ei chais daer hi caniatawyd i hanner dwsin o'r diwectd. af aros yn ei chwmni yn ystod y rhan fwyaf o'r dydd; acyr oedd Mrs. Davies yn mysg y nifer. y n i Un o adgofion mwyaf bywiog Mrs. Davies ydyw, iddi gael rhyw ychydig o gweryl a'i chyfeilles frenhinol, yn union yn mron wedi iddynt ddyfod i gyffyrdiiad a'u gilydd. Cafodd Victoria ei tharaw gan y modd hynod yr oedd Wilson yn gwneyd ei gwallfc, a gofyn- odd braidd yn drahiius i'r ddiweddaf Pwy cyrliodd eich gwallt?' Chwarddodd Mrs. Davies lawer gwaith wedi hyny, yn galonog, wrth feddwl am ei hattebiad, yr hwn oedd i'r perwyl ei bod hi yn ystyried mai m^t;r preifat iddi ei hun oedd hyny. 'Fel yr ydy h yn dewis,' meddai yr etifeddes i'r goron Bryd- einig, 'rhyw ysbryd ymchwilgrar sydd ynof yn unig.' Er y dechreuad ainffaf viol hwn, eariodd y ddwy eneth icuangc yn mlaen yn rhagoro! amy gweddill o'r dydd; ae wrth ymadael, rhoddodd Victoria un o'i rubanaa i Miss Wilson, er cof am yr amgylchiad y mae y inban hono yn ei meddiant y dydd hWll-darn o sidan glas wedi colli ei lirr. Daeth Miss Wilson i deimlo y fttth ymlyniad yn y wyryt frenhinol fel yr oedd yn gwneyd, tra yn parhau yn ddibriod, pethau prydferth a'i dwylaw ei hun, yr hyn a dybiai hi a, wnai foddhan ei chyfeilles enwog; ac yr oedd y cyfryw roddion yn arter cael eu cydnabod yn rasol. Yn mhen rhai blynyddoedd ar ol hyny, at ol y coroniad, tra yr oedd Miss Wilson yn Liver- pool, yr oedd y Frenhines yn bresennol mewn cyssylltiad a gorseddiad arglwydd faer newydd i'r dref; ac ar yr achlysnr hwn, cyflwynwyd hi drachefn i Victoria. Er ei boddhad adna. byddodd hi yn union, ac ymgomiai y Frenhines, yn llawen am y modd y jyfarfyddasant a'u gilydd y waith gyntaf, gan adgofio, mewn tymmer dda, yr atteb sarug a gafodd pan ofyn- odd gwestiwn mewn perthynas i wailb Miss Wilson. Wedi i Miss Wilson gyrhaeddoedran o brofiad, cymmerodd fantais ar y cyfleusdra i wneyd ymddiheurad am ei hanfoesgarwch pan gyfarfyddasant &'u gilydd o'r blaen; ond ni wnai y Frenhines ieuangc ganiatau hyny. Gadewch i ni gofio am ddim ond,' meddai, ei fod yn un o ddyddiau mwyaf llawen ein bywydau. Darfu i mi fwynhau pob moment o hono.' Ar un achlysur, yohydig amser cyn i Miss Wilson briodi Mr. Davies. daeth achos o galedi o dan ei sylw. Yr un anffodus ydoeddj geneth ieuangc, yr hon oedd yn un neillduol o dda am bwytho, ond ymdrechion yr hon i gynnal ei hun, ei brodyr, a'i chwiorydd, trwy y gwailh hwnw, oedd yn gwueyd dim ond yn calw y teulu rhag dioddef eisieu. Yr oedd Miss Wil- son wedi ffurfio cyfeilJgarwch a'r eneth dlawd hono, a daeth yn feddylddrych hapus i'w meddwl un diwrnod. Awgrymodd, pe byddai i'r ferch ieuangc wneyd par da o wasgrwymau {corsets), yr anfona.i hi hwy i r frenhines, gyda llythyr ya eóluro amgylchiadau caled y ferch cedd wedi eu gwneyd. Gwelthiodd y cynllun yn rhagorol. Gwnaed y gwasg-rwymau, ac i yr oeddynt yn orchestwaith gwnndyddes. Anfonodd y Frenhines Victoria lythyr, wedi ei arwyddo ganddi hi ei hun, yn diolch i'r un oedd wedi gwneyd y gwasg-rwymau, ac ya amgau breiat-lythyrau oedd yn ei gwneyd yn Wneuthurpa Gwasg-rwymau i'w Mawrhydi.' Dyma ffortiwn ar unwaith. 0 fod yn wnladyddes dlawd ac anadoa- byddus cafodd gwneuthures y gwasg-rwym cyfrod- eddedig ei hun yn alluog i aicrhau cyfalaf i sefydlu llaw-weithfa i wneyd gwasg-rwymau ar raddfa eang, ac wrth ei chario yn mlaen y darfu iddi gasglu cyfoeth ac anrhydedd. Y mae y ffirm a sefydlwyd o dan yr ammodau hyn yn parhau mewn busnes o dan cnw 1 gwahanol; ond y mae gwneuthures y pâr o wasg- rwyrnau cyntaf wedi cael ei chasglu at el thadau er's llawer o amser.'

I TY DDEWI. Dydd Sadwrn diweddaf ydoedd ddydd nodedig yn banes y dref uchod, dydd i droi y nwy am y tro cyntaf erioed i'n gwasanaeth. Cwmni Saes- nig yw hwn etto, ac y mae wedi gwario cryn lawer o arian yngJýn a'r gweitbiau dwfr, ac adeiiadu tai cyfleus ynglýn a'r Gweithiau Nwy yn Mhorthclais. Gftyr yr hynafiaethydd o'r goreu am yr enw hwn fel y porthladd byuhan y glaniodd Arthur ynddo wrth chwilio am ei anwylyd. Porthladd bychan a chûl ydyw, oddi wrth ba un y rhaid i longau mawrion gadw draw. Er hyny, daw llongau bychain a rhyw gan tynell o 16 i fewn iddo o'r goreu. Bu yma lawer o lwytbo a dadlwytho yn y dyddiau gynt -calch, gwenith, gwair, &c. Y mae golwg newydd ar y lie erbyn byn, ac y mae y gweith- feydd nwy wedi prydferthu cryn dipyn arno. Y gwr fu yn troi y nwy i Ddinas Dewi Sant am y tro cyntaf erioed oedd yr Hybarch Ddeon Howel. Gwnaeth hyny yn ddigon deheuig, er nad oedd ef yn gyfarwydd a'r gwaith ond fel y dywedodd efe, Yr oodd yn gyfarwydd a'r gwaith o wasgaru goleuni mown ystyr arall; ac fe allai mai hyny fu yn achos i'r cyfarwyddwyr geisio ganddo i wneyd hyn. Cjmmerwyd rhan gan amryw eraill, ac yr oedd nifer dda o breswylwyr y dref wedi ymgynnull ynghyd. Prydnawn dydd Gwener dlweddaf ydoedd y dydd appwyntiedig i blant yr Ysgol Ganolradd- ol gael eu gwobrau, a3 i'r ysgol i dori i fyny am y tymmor presenuol. Llywyddid y cyfarfod gan y Deon Howel, a rhanwyd y gwobrau gan Miss Thomas, Tý Ddewi. Yr oedd yno gynnulliad da wedi dyfod ynghyd o breswylwyr ycylch. Oymmerwyd rhan gan amryw o'r plant, ac ar- eitbiwyd yn Saef-neg gan Mr. J. L. Y( rki, Aber- gwaun a chan y Parch. T. Davies (B.), Felin- ganol. Y mae yr ysgol yn llewyrchus iawn yn ol ei maint o dan arolygiaeth Mr. T. Thomas, yr ysgolfeistr. Cyn y dychwela yr ysgolheigion yn ol bydd yr ysgoldy newydd yn barod i'w derbyn, yr hwn sydd adeilad destlus, ychydig y tu allan i'r dref, ar y flordd i Solfach. Eiddunwn iddi Iwyddiant etto yn y dyfodol fel yn y gorphenol. -Golwbydd. -■■■

DINBYCH. Pleserdeithiau Ysgolion Sabbotlwl.-Pryd.. nawn dydd lau aeth aelodau Ysgolion Sabboth. I y Presbyteriaid Siesuig, mewn cerbydau, i Loggerheads, i fwynhau eu pleserdaith flynydd- ol. Ymunodd aelodau Ysgol Sabbothol capel Saesnig Rhuthyn a hwy yn y dref hono. Mwyn- hawyd y dydd yn fawr.—Yr un diwrnod aeth aelodau Ysgol Sabbothol Seion, Stryt Henllau (M. C.), i Rhyl a chawsant ddiwrnod bynod o ddymunol gyda'u gilydd. .1 Tan mawr yn fferm Eglwi/s Wen.—Yn fuan wedi chwech o'r gloch nos Iar darganfyddwvd fod y gwair oedd mewn shed fawr yn fferm Eglwys Wen wedi cymmeryd tan. Nid oedd ond ychydig amser er pan yr oedd y dynion wedi gadael eu gwaith. Yr oeddynt wedi bod yn cario rhyw ddeg neu ddeuddeg o lwythi i'r shed a phan aetbant oddi wrth eu gwaith ymddang- osai pob peth yn iawn. Anfonwyd cenad i Ddinbych yn ddioed i gyrchu y taofrigad; a phan gyrhaeddasant Eglwys Wen, gwelsant fod y tan wedi dechreu yn y pen agosaf i'r ffordd, a'i iod yn ammhossibl, mewn gwirionedd, ei roddi allan. Cafodd dan beiriant dyrnu a gwagen eu llosgi, a cbyda gryn anhawsder y llwyddwyd i symmud peiriannau eraill. Yn anffodus, yr oedd y dwfr yn brin am ryw gymmaint o amser, a bu y peir- iant newydd, yr hwn a aeth allan am y waith gyntaf, am gryn amser cyn y gellid ei weithio yn effeitbioi. Ond llwyddwyd i gael cyflenwad gwell o ddwfr wedi hyny, trwy iddo gael ei dro o Felin y Brookhouse. Yn anffodus, yr oedd y Cynghorwr Griffith Jones, y tenant, oddi cartref; ond yr oedd yuo ddigon o bersonau ewyllysgar yn barod i gynnorthwyo i ddarostwng y fflamau. Bu y tan-frigad yn gweithio yn ddiwyd yno o nos lau byd ddechreu yr wythnos hon, a llwyddwydfeilyi gasglu rhywgymmaint o'r gwair o ganol yr oddaeth. Bornir y bydd y golled o 800p. i 1,000p. ond deallwn y bydd i'r gym- deithas yswiriol gyfarfod a rhan o'r golled hon. Y Coroniad.—Mewn cyfarfod a gynnaliwyd dydd lau penderfynwyd fod y maer a'r gorph- oraeth yn myned i Eglwys St. Mair dydd Sad- wlll-diwrnod y coroniad-a bod yr orymdaith yn cymmeryd lie ar ol hyny a dymunwyd ar i'r lleoedd hyny o fusnes na ellid eu can am ddiwrnod gael eu cau yn ystod amser y gwasan- aeth a'r orymdaith. Gan fod y plant wedi cael eu tê, penderfynwyd fod y plant yn cael eu hanrhegu a ctawpanau, &c., er col am y coroniad, pan ymgynnullaut i'r ysgol ar ol eu gwyliau. Y mae y maer, o'r lOOp. a ganiatawyd iddo gan y Cynghor Trefol, yn rboddi 2s. 6c. i bob person sydd yn derbyn cynnorthwy plwyfol yn y fwr- deisdref; ac y mae wedi aufon gwahoddiad i bob trethdalwr a boneddiges i fyned i barti gardd sydd i gael ei gynnal yn y Castell yn y pryd- nawn. Disgwylir y bydd tai a Uooedd o fusues yn cael eu goleuo am banner awr wedi naw y noson hono. Pleserdaith y Temkvyr Da.- Dydd LInn, Gwyl y Bange, aeth Temlwyr Da y dref hon am bleserdaitb i Fool Famau. Ymunodd amryw o rai heb fod yn aelodau a'r bleserdaith. Cy- chwynwyd oddi wrth Bodawen am tua naw o'r gloch y boreu, mown cludfeni o eiddo Mr. Robert Owen, High Street, a'r Mri. Jones a Wynne, masnachwyr gl6. Yr oedd y diwrnod yn hynod o ddymunol, a mwynhaodd pawb eu hunain yn rhagorol. Parotowyd y bwyd gan Mrs. Hughes, confectioner, Vale Street.

LLANEGRYN. Yr Ysgol Ddyddiol.—Llawenydd digymmysg genym ydyw dwya sylw at gynnydd a llwydd- iant ein hysgol ddyddiol o dan ofal Mr. AVi!- lianss. Nid oes prin flwyddyn er pan y mae Mr. Williams yn ein plith, etto y mae weJi eanillymddinedaethlwyrafy plwyfolion, yn nghyd 3g agor meddyliau y plant. Cafodd ei lafur sylw arbenig yn adroddiad arolygydd ei Fawrhydi This school has improved since the present master took "charge in the early part of the year, and now gives good promises for the future.' Ennillwyd y rhodi uchaf yn bossibl, ac yr oedd y cyfanswm eleni yn uwch nag y bu erioed, er tod cyfartaledd y plant wedi bod yn uwch. Gallwn sicrhau Mr. Williams fod yr ardalwyr yn gwerthfavrogi ei lafur, ac yn cydlawenhau fig ef yn ei, lwydd iant, a bod eu hyder yn gryf y gwelir yr ysgol o dan ei ofal yn un o rai goreu y wlad yn dra hud,n.—

Y mddengys mlti i Dde yr Affrig y bydd y 'bobl fawr' yn myncd i dreulio y gwyliau.

TELEGRAMS OR 'CENTRAL TELEGRAPH OFFIS. NOS FKRCHER, Awst 6ed, 1902. YR 'AMBULANCE.' DOES gen i yr un gair Cymraeg am ambu- lance, ac fe ro'wn ddwy owns o bacco cnoi neu shag i'r sawl a roddai i mi air da byr Cymraeg am ambulance. Ond fe \vyr boys y FANER beth sydd i'w feddwl wrtho, mai dosbarth neu gymdeithas ydyw o langciau a merched sydd yn hunan-ymwadu i fyn'd trwy gwrs o ddysgyblaeth feddygol, er fod yn barod a galluog i gynnorthwyo creaduriaid fyddo in or anffüdus a chyfarfod a damwein- iau, o dori coesau, breichiau, ysigo ysgwydd- au, asenau, &c., neu hanner boddi, hyd nes cael y meddyg atynt-bechgyn a gencthod yr ambulance wedi bod yn foddion lawer pryd i leddfu poenau y dioddefydd, ac i estyn ei einioes. Yr wythnos ddiweddaf, yn y Drill Hall, TREFFYNNON, bu aelodau yr ambulance yn anrhegu eu hathraw, y Dr. J. Owen Jones, a'r arholwr yn rhanu tystysgrifau i'r aelodau. Llywydd- wyd y cyfarfod gan Mr. H. B. Chamberlain, arolygydd y gwaith nwy. Yr arholwr ydoedd Dr. Lees, Caer, yr hwn a ro'es ganmoliaeth uchel i'r bechgyn am eu medr a'u gwybodaeth ambulyddol, a'u bod yn glod i'w hathraw, y Dr. Jones. Derbyn- wyr y tystysgrifau am yr arholiad cyntaf oeddynt Mri. J. E. Fierce, J. O. Roberts, J. Littler, Cyril O. Jones, F. Eyton Morris, J. W. Williams, J. E. Edwards, J. D. Williams, a thri plisman—Troman, Maesglas; Roberts, Bagillt; a Gomer Jones, Lloc. Yn yr ail arholiad, yr oedd Mri. G. F. Smith a Sam Jones. Ar ol gwasgaru y tystysgrifau gan Miss Roberts, cyflwynodd y cadeirydd anrheg aelodau y dosbarth i Dr J. Owen Jones,, cynnwysedig o stationery cabinet, clode, ac inkstand, oil yn gyfunedig, ac o wueuthuriad hardd, ac yn argraphedig ar blat arian arno, Presented by the members of the Holywell Ambulance. Class to Dr. J. 0. Jones, July, 1902.' Dywedodd y cadeirydd fod yn bleser mawr iddo ef gael cyfhvyno yr anrheg prydferth a ddefnyddiol i'r doctor ar ran ei ddosbarth, fel cydnabyddiaeth fach, nid tal iddo, am ei wasanaeth llafurfawr yn eu haddysgu. Ac yr oedd ei wasanaeth fel addysgwr y dos- barth yn eithaf hysbys yn y gymmydogaeth er's rhai blynyddoedd. A gobeithio fod i'r meddyg J. 0 Jones oes hir i fyned yn mlaen gyda'i lafur a'i wasanaeth bendithiol a chlod- fawr. Diolchodd y doctor i'r cadeirydd am ei sylwadau caredig, ac i'r holl aelodau am eu teimladau da a'u caredigrwydd tuag ato, ac mai nid ei amcan na'i ddisgwyliad wrth L roi ei amser a'i lafur i hyfforddi aelodau ei ddosbarth yn y wybodaeth ambulyddol, ydoedd cael tal nac anrheg—nid gwaith o boen ydoedd iddo, ond yn bleser a boddhad. A theimiai yn falch yn ei galon fod ei ddos- barth wedi myned trwy eu arholiad o flaen Mr. Lees mor llwyddiannus ac anrhydeddus, ac hyderai y byddai i'r class fyned rliagddo yn y dyfodol yr un mor llwyddiannus, ac y deuai amryw yn rhagor o ieuengctyd i gynnyg eu gwasanaeth tuag at amcan mor deilwng; sef, cynnorthwyo rhai fyddai yn cyfarfod a damweiniau. Nid oedd yn bossibl i ieuengctyd roi eu gwasanaeth mewn achos mwy teilwng ac anrhydeddus nag i gyn- northwyo i liniaru gofidiau a phoenau y ddynoliaeth (clywch, clywch). Yn ystod y cyfarfod canwyd amryw alawon gan Mr. J. E. Pierce, The Sailors of the King Mr. Chisholme, 'I,ucky JÙn' a 'CluJ.?- ming LouisaMr. J. O. Roberts, The Miller of the Dee f Mr. J O. Williams, Coruroys (adroddiad); Mr. F. E. Morris, 1 The Fighting lads of England/ W. Morris, Hen Wiad fy Nhadau;' W. Roberts, 'Nothing New Mr. Chisholme, Sweet GenevereTreuliwyd noson ddifyrus, a gwasgarwyd y diolchiadau. TRI HYSBYSIAD, UN 'HANDBILL!' Yr"oedd yma gryn lawer o ddyfalu, ond neb, hyd y clywais i, yn gallu neu yn rhoi eglurhad, p'am yr oedd y ddau enwad yn hysbysu eu cyfarfodydd ar yr un handbill. Hysbysid am gyfarfod misol sir Fflint gan y Methodistiaid Calfinaidd, yn flaenaf ar yr handbill, a Chymmanfa Ganu y Gylchdaith Wesleyaidd' yn ail ar y bill, ac 'Anerchiad dirwestol gan Plenydd' yn drydydd. Cyn. nelid y cyfarfod misol dydd Llun a dydd Mawrth, y gymmanfa ganu a'r anerchiad dirwestol dydd Mercher — y naill gan y Methodistiaid Calfinaidd yn Rehoboth, a'r canu a'r areithio gan y Wesleyaid yn nghapel Pendref. Teimlid, hefyd, mai tipyn o gam- gymmeriad ydoedd lingcio anerchiad dir- westol Plenydd wrth gynffon y gymmanfa ganu, am mai siawns fechan cedd cael ail gynnulleidfa wedi i'r oantorion droi allan o'r capel tua'u gwahanol gymmydogaethau, yn rhy hwyr i gael ail gynnulleidfa ar ol wyth o'r gloch. PLISMAN DEWE. Cofiwch chwi, lads, mai nid gwir bob amser ydyw y 'stori nad yw plisman byth i'w gael pan y mae ei eisieu. Yr wythnos ddiweddaf yr oedd stowcen o hogen yn ymdrochi yn y Ffyniion fawr' ynia. Ac ar ol iddi stripio ei dillad, a sefyll ar y flags ar ymyl y ffynnon, dipyn yn ofnus i daflu ei hun i'r dwfr, rlioes rhywun a safai yn ei hymyl, mewn tipyn o ddireidi, hwth iddi i'r cafn ysgwar — y plunging bath,' pryd y llcfodd yr hogen yn cchrys, a dyna lie yr oedd yn y dwfr yn gwaeddi, ac yn padlo am ei hanadl. Yr oedd plisman yn ymyl-oddi allan i'r ffynnon-ac wrth glywed y gwaeddi a'r ysgrechio, rhuthr- odd i r lie, ac i fewn a fo ar duty, yn ei ddillad, a thynodd yr eneth allan, ac aeth adref mewn cerbyd, yn ei ddillad gwlybion, filldir a hanner o ffordd. Sonir am geisio am wobr iddo gan yr Humane Society—Don't laugh, its quite True man. EISTEDDFODAU sydd wedi hanner dyrysu pawb yma yr wythnos hon. Dydd Llun acth un cor mawr, a'u cyfeillion i'w canlyn, i eisteddfod Bwlchgwyn, i ymdrechu am wobr, ac aeth y cor arall i Newmarket. Piti fod cor enwog Treffynnon wedi splitio. Bedi'r mater, lads bach ? A ydyw cythraul y canu yn eich mysg ? Mae yn dda genyf fod pwyllgor eisteddfod NEWMARKET yn 'gwella yn y byd.' Yn y dyddiau gynt byddent yn gwneyd y goreu a allent gydag un arweinydd, ond eleni yr oeddynt yn gallu fforddio cael dau. Y n credu, y mae yn debyg, yr hen ddiareb, fod dau beii yn well nag un, ond i un fod yn Ben bro a'r 11a.11 yn Ben llyn. Yr eiddoch yn gariadus, ARTHUR LLWYD.

TRELOGAN. CYNNALIWYD te parti a chyngherdd yn nghapel y Methodistiaid Calfinaidd yn y lie uchod nos Fercher diweddaf. Prif atdyniad y cyngherdd oedd Miss Lily Eyton, Liver- pool, a A. T. Armon Jones, Llundain, pa rai a rhoddasant foddlonrwydd cyffredinol. Yr oedd yma ddisgwyliacl mawr am glywed Mr. T. Armon .Jones ar ei ymweliad cyntaf a'r ardal hon. Y mae ganddo for o lais, a hwnw o dan lywodraeth berffaith. Cafodd ei lon- gyfarch yn y cyfarfod ar ei Iwyddiant yn ennill y bronze medal yr R.A.M. Llundain, yr wythnos o'r blaen, yr hyn sydd yn anrhydedd i ni fel cenedl, ac yn galw arnom i roddi iddo y gefnogaeth dciyladwy yn y dyfodoL— LZais o'r Bvyn.

CWM YST WYTH. CWESTIYNAU poblogaidd y Cwis hedlyw ydvw. 'Pwy yw Hedd Molwynog?' a Phefch ydyw ti y z, amcan wrth ysgrifenu ei I ith wythoosol i'r FANER?' Y mae gwybod hyn yn bwys'cach yn rsgolwg rhai heddyw ca eylwi ar yr hyn y traetha arno. Gan na wyr neb ond y golygwyr a mincau pwy yw, nid yw damcanu yn ei gylch o bwrpas yn y byd. Ar hyn o bryd nid yw yn fwriad genyf hysbysu pwy wyf. Teg yw atteb yr ail gwestiwn yn awr ae yn fyr dyma fe—cofnodi ychydig o hanes ein hardal. L'adleau ei gwendidau, a rnyne^u ei rhagodaethm, cadw golwg yn syml ar ei eymmudt'adau, ya gym- deithasol, moesol, a chrefyddol; fel ag i roddi mantais iddi adnabod ei tunan, gan ddiagwyl y gadawa y so o I ar cl, ac yr ymestyDa at foescldeb gwoll, a gwareiddiad uwch. Fe fyddai hysbysu pwy yw Hedd Molwynog yn andwyol i'r amean sydd ganddo. Cafwyd prageth yma nos Wener diweddaf, gan Miss Davies, Treherbert, Cynnsliwvd dau gyfar. fod gweddi cya ei hymweiiad a'r ard A, i ddeisyf bendith Jatbenig ar ei gwaith. Yr oedd naws hynod o ddymunol yn y ddau, Pregethodd Mits Davies yn swynol a melaf. Y mae agos ugain mlynedd wedi myned heibio er pan fu yma o'r blaeo, ac y mae gwahaniaetn amlwg yn nodwedd ei phregethn. Y nerthol a'r ofnadwy oedd y pryd hwnw, a'r gyvllullt i Ha. yn cael ei hvsgwyd fel dail; ond y tro hwn, fel y dywedais, yn felus a swycc). Disgwylir y 'bydd effeithiau daionua i'r ymweliad hwn o'i heiddo. Addewais air ar feirdd newydd y Cwm. Wrth y rhai hyn y golygir yr egir: beirdd ag eydd wedi ymddangos yn ddsweddar yn hynod o sydyn. Mas eu gwaith yn peri llawer o foddbad i bob meddwl cywir—gweled eu hymdrech am bethau gwell na'r hyn yr ymfoddlona. mwyafrif ieuengctyd y Cwm arno. (Cawn ryw dro etto sylwi ar hyn). Gwyliwn yn ddyfal eioh ymdrechion, a dyrounwn eich Hwyduiant yn eich ymchwil ar ol y gwir a'r pryd- ferth. Ond i galon genSgenllyd yr ydych yn peri Ilawer o boen, ac y mae y rhai hyny heddyw yn tywallt allan eu liysnafedd gwenwynllyd. Fel prawf o hyny medrwn roddi geiriau chwerw rhai ag y disgwylid gwell oddi wrthynt — ond ym. attaliaf. Y mae y ser hyn ag sydd newydd ymddangos yn flurfafen iardaonol y Cwm yn amrywio wrth reswm yn ngraddau eu gogoniant —yn ol y rheol y sonia Paul am dani—'I*od rhagor rhwng seren a seren mewn gogoniant.' Mi wn na ddigla"y beirdd wrthyf am ddyweyd hyn, ac nid antudaf nodi eu graddau na'u srfle-gan nad wyf fardd, nac o hiliogaeth beirdd. Er hyny, mi gredaf v gwn beth yw barddoniaeth. Yr wyf yn darllen yr oil ag a fedraf ddyfoi o hyd iddo o gynnyrchion y rhai y sosiafam danynt, ac yn eu cael oil yn ddiffygiol mewn dau beth pwys'g. Y mae Pat a Pengoeh yn eu clorianu o safle rheclau bvrddoniaeth, Mynegaf ifnnau ddau ddiffyg yn eu disgrifiadau barddonol. Pan yn marwnadu ar ol cyfeillion ymadswedig, na wisger y marw k rhinwc ddau nad oedd yn eu meddu pan yn fyw. Dyna bwll ydych un ao oil wedi syrthio iddo. Peidiwch gorgamnawl rbin- weddau oeddynt yu feddu. Nid wyf yn gwadu meddiant o'r rhpi hyn ganddynt, oud nid i'r per- ffeithrwydd ag y canwch chwi iddynt. Pvhwng y ddau wall byn yr ydym yn colli y gwrthddrych, a rhyw ddelfryd o eiddo y bardd a roddir i ni, ao nid y gwir wrfchddrych. Y mae yr nn beiau yn bodoli yn eich canu i olygfeyddy Owm. Gwisgir y glog' a iorwg a grug, pryd y mae mor foel oldi wrthYDt a chefn II ra plentyn. Cofiwch un o anhsbgorion bardd beiddgarwoh i gydtynccl ftg a-saian.' Y mae yma farddones o'r iawn ryw yn Mechu yn dawel yn y Cwm. Nid wyf yn cofio i mi unwaith weled dim wedi ei gyhoeddi ganddi. Yr wyf wedi cael y fraint o ddariien rhai o'i chyfansoddfadau, ac yn synu at ei symlrwydd naturiol, ac at ei gwyleidd dra yn llechu mor dawe!, heb nemawr neb yu gwyfcod am dani. 03 disgyna ei llygaid ar hwn, rhooasd fy ugbiis at ei fcystvriaeth i gyhoeddi ychydig o honynt drwy gyfrwcg y FAKER. Am y Traefchawd. Arasor yn ol daeth i'm meddiant gist o lyfrau, &o o eiddo cyfaill i mi. Nid yw fawr gwahaniaeth pwy vdvw-na chwaith ai byw ai marw yw heddyw. Rhoddodd gsniatad i mi i wneyd y defnydd a fynwyf o'i cbycnwys, ond cadw ei enw yn guddiedig Yr cedi cynnwya y gist yn syndod mawr i mi. Gwyddwn ei fosl yn -I,- 'ai llyfrbryf dyfal a diwyd. Prynai a benthyc:ai lyfrau yn ddiddiwedd. Ond ni wyddwn iddo ysgrifenu fawr o ddim erioed — ebwaithaeh ys- grifenu traefchodau meithion. Yr oedd yn y gist yma haws 0 ysgrifau—blitb-draphlith— barddon- iaeth, llythyrau caru, traethodau ar faterion lleol, gorphenodig ac anorphenedig. Nid oes dim yn- ddynt, nac arnynt, i fynegu a fu fy nghyfaill yn cystadlu arnynt ai peidio, gyda., eithrio yr un a ganlyn. Ac ni fu ei lytbyrau caru o fawr -dyben iddo, gan na welodd neb yn dda ei gymmeryd yn briod. Hyn sydd ar glawr y traethawd Trasthawd arobryn eisteddfod leol a gynnaliwyd y I y Grog,' 18—, ar Fryn Dafydd, Cwmystwytb, o dan lywyddiaeth Awel-y-Bryniau.' Boirniadaeth Grug-y-Mynydd Y goreu o'r tri a ddaeth i law yw eiddo Peiran. Er Josd yw yn ddiwall o ran grammadeg a pbriod dduli y Gymraeg, etto efe yw y goreu, o herwydd ei ffyddlondeb i'w destyn, a'i gatiad at y gwir. Beirniadaeth Alaw Ccfncoch Dyfarna y wobr i Peirao. Efe yw y cywiraf o rau iaith, a thecaf o ran ymdriniaeth o bwcgc.' Daw y testyn a rhan o hono yn y FANER nesai. —Hedxl Molwynog.

Y_mae awdurdodaa Yegotland Yard yn gwylio y prif borthladdoedd am ymweliad possibl Anarch- iaio. amser y coroniad. Bydd i gymmeiiadau peryglus adnabyddus gael eu calw o dan &rolyg> i&cth, ac y mae gwyliadwri&eth fanwl yn cael ei ga iw, hdyd, ar yr Aoarchiaid sydd eisoes ya Llundain,

oedd yn rhaid cael dan fardd i gyflawni ei waith fel llywydd yr Orsedd, gan nad oedd dirprwy archdderwydd wedi cael ei bennodi. Cynnaliwyd cyfarfod o drethdalwyr Mynydd- islwyn yn Ysgoliou y Bwrdd, Pontllanfraith, nos Fercher, o dan gyfarwyddyd y Cynghor Plwyf, er cymmeradwyo cais ffurfiol o eiddo yr awdurdod hwnw am i'r lie gael ei ffurfio yn Gynghor Dosbarth Dinesig. Galwodd yr Henadur Thomas Williams sylw yn nghyfariod Bwrdd Gwarcheidwaid Merthyr (dydd Sadwrn) at y codia.d oedd wedi eyrnmer yd lie yn ystod y tri neu bedwar o chwarteri diweddaf yn y biliau am nwy. Yr oedd y bil am y chwarter diweddaf yn 63p.. lIs, tra nad nedd yr un am y chwarter cyferbyniol y llyn- edd ond 53p. 12s, 10c.