Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
Hide Articles List
5 articles on this Page
----__-------_-------_----_…
News
Cite
Share
MR. JOHN MOHLICY. Y FATH drueni ydyw fod Mr. MORLBY yn ddyn mor brysur Ei brysurdeb llenyddol a'i battalia rhag ymdaflu i'w orchwylion seneddol Yr oodd yr araeth fawr a dra ddododd efe nos lau diweddaf yn Nhy y Cyffredin yn ddigon i heri i bang o boen redeg trwy galon pob Rhyddfrydwr ystyr- bwyll wrth feddwl y fatk allu yn erbyn gor- Illes a fuasai efe pe yn gwneyd ei ymddang- osiad yn y Ty yn amlach, ac yn ymdaHu yn fwy i frwydrau y blaid. Ar yr un pryd, pan y cotiom mai y prif achos o'i brysurdeb yn y dyddiau hyn ydyw ysgrifenu cofiant safonol y diweddar Mr. GLADSTONE, yr ydym yn banner dygymmod a cholli ei wasanaeth Am ba, cyhyd y byddwn yn dioddef y golled hon, nid ydyw yn hawdd gwybod. Nis gwyr efe ei hun, gyda sicr- wydd, faint yn chwaneg o waith sydd gan- ddo cyn gorphen ei dasg enfawr. Gan nad pa faint, nid oes genym ond hyderu fod iddo lawer o flynyddoedd yn ein gwasan- aeth ar ol ei gwbleiddiad. Modd bynag, yr oedd ei araeth fawr nos lau yn deiiwng o gyfeiriad arbenig ati. Sylw cyntaf un gwr galluog a chyfarwydd am dani ydoedd:Y Ilwyddiant ma-wr a chyflawn cyntaf a ennillodd efe ar fanlawr Ty y Cyffredin' Ail ddarlleniad Mesur y Gyllideb ydoedd y pwngc neillduol oedd ger bron; ac nid oedd y boneddwr gwir anrhydeddus wedi cymmeryd unrhyw ran yn ngweithrediadau y Ty, nac wedi bod ynddo ond ychydig o weithiau, er agoriad y senedd newydd Nid rhyfedd fod dy- ddor 1eb yr araeth yn fawr; y dyddordeb hwnw yn cael ei gadw i fyny o'i dechreu hyd i'w diwedd. Ar brydiau yr oedd ei dylanwad fel effaith swyngyfaredd. Ie, ar adegau yr oedd pob peth yn cae? eu hys- gubo o'i blaen, a'r holl Dy, megys heb yn wybod iddo ei hun, yn cael ei godi i fyd yr egwyddorion tragwyddol uwch law holl fan gynnhenau ymbleidiaeth, yr hyn nas gall ond y meddwl mawr a'r areithydd gwir hyawdl ei wneyd. Y mae araeth Al-. MORLEY i'w chanfod yn hanes gweithrediadau y Senedd. Ei phrif werth, yn ein bryd ni, wedi y ewbl, ydyw, nid ei hyawdledd Uifeiriol na'i dylan- wad diammheuol, yn gymmaint a'r prawf a geir ynddi fod Mr. J. MORLEY gyda ni o hyd, a'i fod yn abl, pan y myn, i roddi dadganiad i Ryd frydiaeth ei gydwladwyr y tu hwnt i neb arall sydd yn awr yn fyw, ag eithrio Syr WILLIAM HARCOURT yn unig. Ni ddy- wedwyd geiriau cryfach erioed yn erbyn yr vsbryd ymherodrol sydd wedi ymdaenu dros ein gwhd, ac o dan ganger ysol yr hwn, ysywaeth, y mae cynnifer o Ryddfrydwyr rhagorol yn dioddef, Enwedigol o gryf ydoedd ei ddynoethiad ar yr ysbryd hwn fel un sydd yn rhwym, os ydym yn myned i gymmeryd ein llywodraethu ganddo. a fydd yn rhwym o brcfi yn ddinystr anoeh-ladwy i gyfundrefn fendithfawr Masnach Rydd. Ac etto, ni thyciodd hyd yn oed yr arawd orchestol hon ddim i droi y llanw. Fel ygwel ir yn yr adroddiad, nid oedd gan y Llywodr- aeth ddim gwell na sarhau Mr. MORLKY trwy osod Mr. AUSTIN CHAMBERLAIN, mab cyffredin Ysgrifenydd y Trefedigaethau, i'w atteb: neu, yn hytrach, i gymmeryd arno wneyd, canys nis medrai. A rhaniad y Ty, hefyd, a ddangosai yn eglur mai nid yn ol rheswm y gweithredir yno.
Y MESUR ADDYSG.
News
Cite
Share
Y MESUR ADDYSG. HWN, yn ddïau, ydyw pwngc mwyaf llosg awl y dydd; a'r pwysicaf yn ei effeithiau ar ddyfodol ein gwlad, ar lawer o gyfrifon. Yr ydym, mewn prif erthygl, ychydig wyth- nosau yn ol, wedi egluro prif ddarpariaeth- au y mesur, a'u dylanwad tebygol ar ein yn cyfundrefn addysgoi. Yn ystod yr wyth nosau sydd wedi myned heibio er pan dra- ddododd Syr JOHN GRST ei araeth yn Nhy y Cyffredin ar ei ddailleniad cyntaf, ac yn enwedig ar ol cyhoeddiad y mesur ei hun, y mae efrydiaeth ar ei gynnwys wedi dyfn- bau y teimlad gwrthwynebol iddo yn saith mwy nag ydoedd ar y cyntaf. Ammhos- sibl ydyw i'r mwyaf pWI ei amgyffredion beidio gweled yn amlwg mai cyfodi yn gyflym y mae y llanw gwrthwynebol iddo. Er enghraifft o hyn gallem adgofio y ffaith a nodasom yr wythnos ddiweddaf, fod Cynglirair Cenedlaethol y Rhyddfryd- wyr yn Bradford wedi appwyntio pwyllgor bychan o wyr cyfarwydd i dynu allan gyf- res o benderfyniadrtu arno. Bellach y mae y pwyllgor hwnw wedi eistedd; wedi ffurfio ei benderfyniadau sc wedi eu cy- hoeddi; ac ar y 5fd o'r mis nesaf bydd y cyfeisteddfod cyffredinol yn ymgyfarfod yn Westminster i eistedd uwch eu penau, ac yn gwneyd trefniadau gogyfer a ebyhoeddi rhyfel yn y Ty yn erbyn yr ymosodiad beiddgar hwn ar addysg ieuengctyd ein gwlad. Yn y pendorfyniada-i y cyfeiriwyd 1 y atynt, gelwir am i'r r gwrthwynebiad mwyaf penderfynol ac egni'ol' i gael ei wneyd yn n "I y erbyn yr edlych-fesur. Yn wir, awgrymir yn y modd mwyaf digel mai ei fwrw dros y drws fel un hollol ddi-werth a ddylid ac yn ei le, bod mesur bychan yn cael ei basio yn ddi-ymdroi i wneyd effaith Dyfarniad COCKKRTON yn ddirym, ac i alluogi yr holl fyrddau ysgolion ag oeddynt yn gwneyd gwaith ynglyn ag addysg uwchraddol i gario eu gwaith yn mlaen fel pe na fuasai y ddau farnwr wedi dyfarnu yn eu herbyn o gwbl. A dydd lau diweddaf yr oedd Bwrdd Ysgol Llundain (yn erbyn yr hwn y rhoddwyd y dyfarniad yn uniongyrchol ar y cyntaf), yn pasio penderfyniad cyffelyb hollol o ran natur ac amcan. Mewn gair, po fwyaf a astudir ar fesur newydd y Llywodraeth ar Addysg, lleiaf yn y byd ydyw y gymmeradwyaeth iddo, ond yn unig gan esgobion, cxredigion yr ysgolion Eglwysig, a gelynion trefniant y byrddau ysgolion. Edrychir arno fel un gwaeth hyd yn oed na'r mesur a ddygodd yr un Llyw- odraeth yn mlaen i ddinystrio y trefniant gogoneddus hwnw yn 1896, pan y daeth Syr WILLIAM HARC UJRT allan fel cawr dan ei lawn arfogaeth i arwain y Blaid Ryddfryd- ig, ac y llwyddodd i wneuthur galanas o'i fath fwyaf trwyadl arno, gan orfodi y wein- yddiaeth i'w dynu yn ol mewn cywilydd. Ac yr oedd yn well ganddi wneuthur hyny nag ymddiswyddo, am y gwyddai hi, pe yr appeliasai hi at y wlad dan yr amgylchiadau hyny y buasai ei gorthrechiant yn sicr ac anocheladwy. Unig effaith eu hatiwydd ar y Sw^ddfa Addysg a'r Llywodraeth, modd bynag, ydoedd cryfhau ac angerddoli eu 1 9 gelyniaeth yn erbyn y Byrddau Ysgol a'u heffeithiolrwydd. Y fiwvddyn ganlynol mynasant basio y ddeddf anghyfiawn sydd yn rhoddi pum swllt ar gyfer pob bacbgen yn yr Ysgolion Gwirfoddol, heb unrhyw reolaeth gan y cyhoedd ar yr arian. Ac o hyny hyd yn awr, nid yw yr adgasrwydd hwnw wedi colli unrhyw gyfleusdra i ddangos ei hun. Hyd yn oed ar ol darlleniad cyntaf y mesur dan ein sylw y mae y Swyddfa Addysg wedi mynu ei ddangos nid un- waith J'a dwywaith, gan brofi yn eglur fod y gwaith ariderchog a wneir yn yr Ysgol- ion Rhyddion ac Anenwadol yr un yn ei effeithiau arni hi a'r cerpyn coch o flaen llygaid y tarw nwydwyllt. Nid bychan ganddi ymostwng i'r triciau mwyaf isel- wael er tafiu anfri a sarhad ar Fyrddau Ysgol, pa bryd byna,g y gwel ei chyfleusdra i wneyd hyny. Y dydd o'r blaen yr oedd gan y pwysicaf a'r mwyaf effeithiol o holl fyrddau y deyrnas eisieu cael anfon dir- prwyaeth at y Due o DDYFNEINT, fel llyw ydd y Oynghor Addysg, ar y mater hwn, ynghyd a rhai cwestiynau eraill. Gwrth- ododd Ei Ras' dderbyn y ddirprwyaeth, gan ddyweyd fod dirprwyaethau eraill wedi trefnu i ddyfod ger ei fron ef ac y gallai y Bwrdd Ysgol anfon ei ddirprwyaeth gyda'r rhai hyny, os oedd yn dewis, gan ddangos yn amlwg mai ei ddewisiad ef fuasai peidio gweled dynion y bwrdd o g -t bl, Y dir- prwyaethau eraill oeddynt oddi wrth un- debau y crefftwyr, a chymdeithasau eyffel- yb, a chyda'r rhai y daeth dirprwyaeth y bwrdd. Buasai yn dda genym pe gwelsai y bwrdd yn oreu beidio aurhydeddu y due â phresennoldeb ei ddirprwyaeth o gwbl; ac i bob dyben ymarferol, nid ennillodd ddim wrth ei hanfon. Ond tra yn ddigon cul ei feddwl i geisio bychanu y bwrdd mawr hwn (ac ar yr hwn y mae gwell addysgwyr filwaith nag ef), mor wahanol yr ymddygodd Ei Ras' tuag at ddirprwy- aeth o athrawon ysgolion ail-raddol a ddaeth ato dranoeth! Derbynicdd y rhai hyn yn awchus. Nid yn unig ni cheisiodd daflu unrhyw rwystrau ar ei ffordd, ond hefyd, aeth allan o'i ffordd i'w chroesawu. Wedi ei dyfod ger ei bron, a thraethu o'i llefarydd yr hyn oedd ganddo i'w fynegi, nid bychan gan lywydd y Cynghor Addysg ydoedd dyweyd nad oedd efe yn deall nemawr ddim o'r gwahinol bethau oedd wedi eu go od ger ei fron, ond ei Jod, er hyny, yn a-Ida IJJ pob peth a ofynent gan y Swyddfa Yn yr ysbryd hwn y mae ein Swyddfa Addysg fondigrybwyll bresennol yn ym- ddwyn tuag at ein Byrddau Ysgolion. Nid gormod a fyddai dyweyd nad oes ganddi yr awydd lleiaf am weled 'Dyfarn- iad COCKERTON I yn cael ei wneyd yn ddi- rym. Yn hytrach, amlwg yw y carai hi ei gadw mewn grym yn barhans, er mwyn ei ddefnyddio yn offeryn yn ei lIaw i lesteirio gwaith y Byrddau mewn cymmhwyso ein pobl ieuaingc ar gyfer brwydr fawr bywyd. Mewn effaith, y safle a gymmer y Due o DDYFNEINT a Syr JOHN GORST ydyw hon Os nad ydych chwi am dderbyn y mesur newydd, yna, rhaid i chwi fod o dan Ddy- fainiad COCKERTON. O'r ddau, CofKER- TON ynteu Yn enwedig os ceir llawer o fyrddau i'w meddiannu gan yr un ysbryd gwrol a phenderfynol ag sydd eisoes wedi meddiaunu y Bwrdd Ysgol yn Macclesfield —myned yn mlaen gyda'r gwaith o gyfranu addysg uchraddol megys cyn y dyfarniad gadael i'r archwiliwr swyddogol wrthod pasio y cyfrifon ac yna cymmeryd y can. lyniadau. Yr oil a ddywedwn, wrth der- fynu, ydyw y dylai y blaid Ryddfrydig ym- ddeffro at ei gwaith a phan yr ymgyferfydd y Senedd dydd Gwener, wythnos i'r nesaf, ac y dygir y mesur ger bron Ty y Cyffredin am ei ail ddarlleniad, ac wedi hyny, pan y dygir ef o flaen y pwyllgor (canys yr ydys yn cymmeryd yn ganiataol mai pasio yr ail ddarlleniad a wnir), na ddylid esgeuluso manteisio ar bob ffurf a rheol y gellir gosod ¡ troed i lawr arnynt er mwyn dmystrio y mesur drygionus a gwir andwyol hwn i effeithiolrwydd addysg yn mharthau pwys- icaf Cymru a Lioegr. Y mae gan Yr oes sy'n codi J hlv.v 1 arbenig i ddisgwyl hyn oddi ar ddwylaw y Rhyddfrydwyr, am mai hwynt-hwy ydyw gwir garedigion addysg. Y mae genym hyder cryf yn seneddwyr Cymru yn y frwydr hon.
FFRWYDRAD MAWR MEWN GLOFA…
News
Cite
Share
FFRWYDRAD MAWR MEWN GLOFA YN NEHEUDIR CYMRU. 82 0 DDYNfOST YN COLLI EU BYWYDAU. YMDREUH WFloLFIiiYDlG I DDYFOD 0 HYD I'R CYRPH. BOREU ddydd Gwener diweddaf vmwelwyd a Deheudii- Oyrnrd gan nn o'r trychinebau glofaol hyny sydd yn achosi dychryn trwy yr holl wlad, ac yn dwyn adref gyda grym i feddwl y cyhoedd y peryglon enfawr y mae y glowyr yn gosod eu hunaiu yn agored iddynt. Yn fotvu ddydd Gwener, pan yr oedd gwaith diwrnod arall ar ddechren, cymmerodd ffrwydr- ad nwy ie yn rhaubarth uiwiiawl newydd Seng- henydd, yr hwn a saif rliyw dair miildir o Caer- phili, a 10 miildir o Gaerdydd a chredir na chafwyd dim tebyg iddo yn y glo eydd o'r blaen. Er fod y gwaitgi o singcio yn cael ei gario yn mlaen yn y rhanbaith hwn, ni weithir ond un iofa yn bresennol sef, yr Universal,' yr hwn a berebnogir gan gwmni cyfvngedig, i'r bwn y mae Syr \V. T, Lewis yn gadeirydd a Mr. W. T. Rees, Maesyftynnon, yu gyfarwyddwr llyw- odraethol a'r oyfirwyddwyr eraill vdynt, Syr Thomas Morel a'r Mri. E. P. ac H. W. Martin. Gorwedda y iofa rhwug eiddo yr Albion yn Nyffryn y Tâ: ac eiddo Llanbradach yn Nyffryn Rhymni. Yr oedd yna 800 o ddynion yn gweitbio o gwbl yn yr Universal, yr hon sydd yn Iofa ager a agorwyd but phum mlynedd yn ol. Yr oedd yn mron a chyriiaedd pnmp o'r gloch boreu ddydd Gwener pan y cymmerodd y trychineb difrifol le ac yr oedd yn hynod o ffodns nad oedd wedi cymmeryd lie rhyw ban- ner awr yn gvnt o blegid ar yr adeg hono buasai yno ychydig dros 300 o ddynion yn y pwll, ychydig o ba rai sydd wedi diangc rbag cyfarfod a thynged alaothlis y mwyafrif cedd i lawr yn y pwli. Fel y mae yn arferol yn Ne- heudir Cymru, dechreuodd y dynion oedd yn gweitbio ar shiflft' y nos esgyn i fyny y siafft tua banner awr wedi pedwar yn y boreu a darfu i'r tan wyr, ar yr nn adeg, ddisgyn i wneyd ar- chwiliad ar y gwaith cyn i 'shifft' y dydd fyned i lawr. Ar y boreu neillduoi hwn yr oedd yr oil wedi cyrhaedd pen y pwll, gyda'r eithriad o 75 o ddynion, glowyr ac adgyweirwyr, y rhai diweddaf, yn benaf, y rhai oedd wedi aros ar ol .tr yr h vii a elwit- yti I haii,.i-,r shifft,' i weithio dros orian, a thanwyr y d (1-1 ao felly, gwneir arneangyfi-if fod yna 82 o ddynion yn y pwll pan y cymmerodd y trychineb Ie, Yr «rwydd cy ta,f i'r rhai oedd ar wyneb y pwli fod yna tfrwydrad wedi cymmeryd lie ydoedd swn ergyd ddychiynllyd, fel pe bnasai ergyd wedi myned allan o gyflegr a dilynwyd hon gat. eigvd arall ac yr oedd poh un o'r ergydion hyn yn cael en dilyn gall rhyw yngynnhyrfi-id, megys daeargryn. Yr oedd swn yr ergydion mor uchel fel yr oeddynt i'w clywed yn eglur ar ffordd Poiityl-)rid(i-pell-ler o rhyw dair miildir a hanner dros y rnynydd. Y foment y clyvvyd yr ergyd gyntaf chwythwrd top y siafft ymaith. Oud yn ffodus, ni chyffyrddwyd a'v fan, yr hon sydd yn darparu ar gyfer gwyntylhad y rnwn- glawdd ond mewn canlyniall i'r ysbwriet oedd wedi sjrthio arni, bu am dymmor heb fod o fawr werth yn yr vstyr o wyntyllio. Erhyn hyn yr oedd yna lawer o ddynion wedi ymgasglu i gymmvdogaeth y pwll ac yr oedd y dychryn a ffynai yno uwch law disgrifiad. y Ond, fel y mae yn digwydd yn gyfiredin yn mysg mvVnwyr, dechreuasant fyned i feddwl pa fodd y gallent waredu y dynion an ffodus otdd yn y Iofa. Am banner awr wedi saith llwyddodd h. Edward Shaw, taniwr, a swyddog arall yn y Iofa, i fyned i lawr i'r pwll ond on raid iddynt ddycbwelyd yn union, yn rnr',II, gan icd y gawell (cage) yn methu cyrhaedd y gwaelod, trwy fod yna rwystr itiawil ar y t'turdd. Toa naw o'r gloch gwnaeth Mr. Philip Jones, llyw- odraethwr Glofa yr Albion Mr. S-unuel Gregory, Llanbradach; Mr. Llewelyn, ls-lyw- odraethwr yr 'Universal a Mr. Turn E. Morgan, o'r Universal,' ymgais wroifrydig arail i fYlIed i lawr a choronwyd eu hvmdrech wroi- frydig hwy y waith hon trwy iddynt gyrhaedd y gwaelod. Cawsant olygfa ofnadwy ac yr oedd yn amlwg fod canlyniad y ffrwydrad wedi bod yn un o'r rhai llymaf q welwyd yn Nebeudir Cymru. Oeid olion dinystr yn mhob cyfeiriad, yr byn oedd yn attalfit fawr ar ffordd y person- au oedd wedi myned allan i geisio gwaredu y dynion anffodus. Nis gallai yr ail gwmni a aeth i lawr i'r pwll aros lawer yn hwy na rhyw han- ner awr, mewn canlyniad i effeithiau y dan- chwa. Llwyddodd un o'r partion a aeth i lawr i'r Iofa i ddyfod o hyd i William Harris, un o'r halwyr, a drigiannai yn Gaerphili road, wedi Uosgi yn drwrn, ac heb unrhvw arwyddion o fywyd ond llwyddodd Dr. Burke, Llanbrad- ach, a Dr. Mackenzie, i'w adfer i fywyd gnsod- wyd ef ar stretcher, a chat i wyd ef gartref. Erhyn dydd Sidwrn rhoddwyd ) fyny bob gobaith o allu gwaredu y pet-soiiaii oe id wedi cael en claddu yn y IÖfa, Daethpwyd o hyd. i amryw o'r cyrph Dydd Sadwrn agorwyd trengholia I ar y pedwar o gyrph oedd wedi cael en dwyn i ben y pwll. Darfn i'r rheithwyr, y rhai oedd yn gyn- nwysedig o fasnaehwyr lleol, ethol y Parch. David Roberts, gweinidog y Bedyddwyr, fel blaenor arnynt. Cododd cwestiwn yngbylcb cyfansoddiad y rheithwyr, ac eglurai rhai o honynt na wyddent hwy fawr am fwngloddiau ac amlygwyd dymuniad fod glowyr yn cael en nodi yn rheithwyr. Sylwodd y trengholydd nas gallai neb oedd yn ngwasanaeth Cwmni Glofa yr 'Univetsal'; wasanaethu fel rheithwyr, a dywedodd nas g,iii(i newid y rheithwyr. Wedi cymmeryd tysfcioiaeth o adnabyddiaeth o'r cyrph, dywed- otit y trergholydd y byddai iddynt. ohirio h, d dydd Linn nell ddydd Mawrth. Ar ol iddynt adnabod y cyrph yr adog hono, y tebygolrwydd ydoedd y gelwid arnynt i ohirio clrachefn am rhyw bythefnos neu dair wythnos, pan y gwneid ymchwiliad i'r achos o'r ddamwain. Yn mysg v lliaws o lythyrau o gydymdeimlad a dderbyniwyd dydd Sadwrn yr oedd un oddi wrth y brenin, yr hwn a amlygodd ei gydym- deimlad a. pherthynasau y mwnwyr oecd wedi colli eu bywydau, a'i edmygedd o'r ymdrechion gwroifrydig a wnaed i geisio gwaredu y dynion anffodus. Yn oi y newyddion a dderbyniwyd nos Lun yr oedd y golled ar fywydau dynol yn llawer mwy nag y tybid ar y dechrau. Yn ol y ne- wyddion diweddaraf cafodd 82 o bersonau eu lladd, a llwyddwyd i ddyfod o byd i 46 o'r cyrph erbyn canol nos nos Lun ac y mae y gwaith o wneyd ymchwiliad am y cyrph yn cael ei gario allan gyda dyfalwch mawr.
RHESTR O'R DYN ION OEDD YN…
Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share
RHESTR O'R DYN ION OEDD YN Y PWLL. A ganlyn sydd enwau deg & thrigain o rai oedd yn y pwll nos Wener — John F. Evans, taniwr, High Street;, gwr priod. David James, taniwr, Commercial Street, givr priod. W. H. Davies, taniwr, Station Terra ce, gwr priod. Ebenezer Davies, taniwr, 12, Grove Terrace, gwr priod. Gwilym Jones, bani wr, High Street, Aber, gwr priod. Christopher Martin, taniwr, High Street, Senghenydd gwr priod. David Davies, llafurwr, 12, Grove Terrace, sengl. Joseph Fullalove, cynnorthwywr adgyweir- iwr, Stanley Street, sengl. W. J. Rowlands, haiiwr, Caerphilly Road, sengl. Edward Bennett, cynnorthwywr adgyweir- iwr, Caerphilly Road, ghT priod. Robert Jones, waliwr, Commercial Street. John Thomas, adgyweiriwr, 3, Grove Ter- race, g'r priod David Jenkins, adgyweiriwr, Grove Te-race, gwr priod. Thomas Fullalove, adgyweiriwr, Stanley Street gwr priod. William 1 rotman, adgyweirrwr, Grove Ter- race, g\vr priod. George Lower, waliwr, Yorkshire Hall, Aber, sengl. John Jones, adgyweiriwr, Kingsley Place, gwr priod. Dygwyd ei gorph i fyny. John Davies, adgyweiriwr, 137, Commercial Street. David Jones, cynnorthwywr adgyweiriwr, sengl. Philip Lower, waliwr, Yorkshire Hall, Aber, sengl. John Davies, adgyweiriwr, 35, Station Ter- race, gwr priod. William Parker, waliwr, High Street, sengl. George Griffiths, adgyweiriwr, Commercial Street, sengl. William John, cynnorthwywr adgyweiriwr, Station Terrace, sengl. Thomas Jones, adgyweiriwr, High Street, gwr priod. John Pugh, waliwr, Huts, gwr priod. Henry Jones, cynnorthwywr, 137, Commer- cial Street, sengl. William Parry, dim cyfeiriad. Thomas Fisher, waliwr, High Street, gwr priod. Thomas Coombes, cynnorthwywr adgyweir- iwr, High Street, gwr priod. Dygwyd ei gorph i fyny. Evan J. Jenkins, cynnorthwywr adgyweir- iwi, High Street, sengl. Rees Thomas, cynnorthwywr adgyweiriwr, High Street, Aber, gwr priod. John Harvey, llafurwr, High Street, sengl. John Thomas, waliwr, Stanley Street, gwr priod. William Cook, adgyweiriwr, Commercial Street, gwr priod. Thomas Williams, adgyweiriwr, High St., gwr gweddw. William Thomas, cynnorthwywr adgyweir- iwr, 51, High Street, glVr priod. David Morgan, adgyweiriwr, Caerphili, gwr priod. Andrew Degan waliwr, High Street, sengl. Thomas Thrilfall, adgyweiriwr, Grove Ter- race, gwr priod. Benjamin Griffiths, cynnorthwywr adgyweir- iwr, Commercial Street, gwr priod. William Morgan, cynnorthwywr adgyweir- iwr, Caerphili, seugl. John Davies, haiiwr, Grove Terrace, gwr priod. John Walters, haliwr, Caerphilly Road, gwr priod. David Bowles, marchogwr, Huts, gwr priod. George Filer, waliwr, Stanley Street, gwr priod. Evan Williams, adgyweiriwr, 33, Station Terrace, gwr priod. Robert Rowlands, haiiwr, Commercial Street, sengl. John Eynon, waliwr, 16, Park Terrace. John Phelp, haiiwr, Huts, gwr priod. W. T. Evans, marchogwr, Huts, guyr priod. William Williams, cynnorthwywr adgywe""r- iwr, High Street, Aber, g-vr priod. George Warren, marchwas, Stanley Street, gwr priod. John Davies, marchwas, Park Terrace, gwr priod. Thomas Jones, marchwas, Station Terrace, gwr priod. William Shell, marchwas, Stanley Street, gwr priod. George Whitfield, adgyweiriwr, Caerphilly Road, gwr priod. Henry Layman, adgyweiriwr, Park Terrace, gwr priod. W, C. Jones, cynnorthwywr adgyweiriwr, Caerphilly Road, gwr priod. Willi am Anslow, adgyweiriwr, High Street, Aber, gwr priod. David Griffiths, haiiwr, Caerphilly Road,gwrr priod. David Skym, haliwr, High Street, Aber, sengl. Gwilym Morgan, haliwr, High Street, Aber, gwr priod. Jacob Lewis, waliwr, Huts, r priod. Thomas Morgan, adgyweiriwr, Grove Ter- race, gwr priod. James Edwards, cynnorthwywr adgyweiriwr, Aber, sengl. James James, haliwr, Commercial Street, sengl. Edward Lee, haliwr, Station Ter: ace, sengl. Wm. Harries, haiiwr, Caerphilly Road, gwr priod (gwaredwyd). William Davies cynnorthwywr adgyweiriwr, 49, Caerphilly Road, gwr priod. Francis Muller, adgyweiriwr, High Street, Aber, gwr priod. W. J. Lewis, haliwr, Thomas Street, Aber, sengl fe dyblr. Charles Crockett, cynnorthwywr adgyweir- iwr, Elan Road, Aber, gwr priod. Albert Blakemore, Commercial Street, gwr priod, gweddw gydag amryw blant. Llewelyn, llafurwr, sengl. William Jones, Commercial Street, sengl. John Thomas, Aber, gwr priod. Gogleddwr ydyw Thomas, ac nid oedd ei deulu wedi dyfod i'r Deheu.
TRAMOR.
News
Cite
Share
ymladd â!r Americaniaid, y rhai ydynt yn parotoi byddin gref i'w hanfon yn eu erbyn. Yn y dyddiau hyn y mae Morlys Ffraingc yn brysur yn gvvneyd arbrawfiadau gyda badau tan forawi, yn nghynimydogð Cherbourg ac ymddengys eu bad, ar y cyfan, yn llwyddianuus. Gorchymyna yr Ymherawdwr WILLIAM i forwyr ei bleserlong Hohensollern wisgo hetiau gwellt yn mhell yn 01 ar eu penau, er mwyn cvsgodi eu gyddfau rhag yr haul, yn ol y ffasiwn Saesnig. Dywedwyd yn senedd Canada, ddydd Mercher, mai unig effaith y cyttundeb ern. nygiedig rhwng yr Unol Balaethau a New- foundland fydd liwyr ddinystrio pysgodwr- ilteth Nova Scotia, heb law niweidio hndd- ianuau Canada ei hun, hefyd., yn ddirfawr. Myn plaid gref i'r Llywodraeth ymherodrol attal gwnentluiriad unrhyw gyttundeb o fath yr un a gynnygir. gir. Yn agos i Meiringen, vn nghwmmwd Berne, yn yr Yswissdir, y mae m*n haiarn mewn cyflawnder wedi ei ddarganfod. Y gwfr cyfarwydd a ddywedant ei fod o'r math goren, ac yn hawdd i'w weithio. Caniata Llywodraeth yr Eidal i'r ym- gyrch Prydeinig fyned yn syth trwy ei thiriogaethau hiyn erbyn Prophixyd GI wall- gof Somaliland. Creda Mr. SHELDON y dylai y forwyn tael edrych ami fel un o'r toiiiii. Ysgrif enoid lyfr ar hyny. Darlienwyd ef gan forwynion y wlad yn gyffredinol. Wrth gwrs, credta- ant hwythau yr athrawiaeth. V canlyniad ydyw en bod yn rhoddi eu ileoedd i fyny oni ch&nt en hawliau.' Nos Fercher rhoddodd proffeswr Japan' aeg vn Berlin ei lotty ar diln. Y maa sicr- wydd fon. y truan yn wallgof wedi ei gae! erbyn hyn C16dd ei lettyA-raig a'i march, ac arot/gwr mewn arimdy, yr hwn oedd yn gyd-lettywr, i mewn yn y t$. Am eu bod hwy o'r tu mewn yn llefaiti am ymwared cyrchwyd brigad t&n-ddiffoddwyr y ddioaa i'r lie, a llwyddUsant hwythau i ddiffodd yr oddaeth cyn i'r gwallgofddyn gyrhaedd ei amcan. Y mae yatau yn awr yn ddiogel mewn gwallgofdy. 0 Batavia ceir banes trychineb dychryn- llyd Ffr vydrad llosgfalaidd, fel arfer yn y cymmydogaethau hvny, ydyw. Y liosg fynydd neillduol svdd yn awr edi ffrwydro ydyw Keloet, yn Java. Dywedir fod nifer anfertb o'r brodorion wedi co!li eu bywydau. Ar feddisnnau, hefyd, y mae anrhaith fawr wedi ei gwneyd Ofnir rhag i chwaneg o losgfal eirias gael ei fwrw allan o grombii yr hen fynydd peryglus hwn. 0 herwydd hyny y mae hoU drigolioa treflan gyh).(os Blitar wedi ffoi mewn dychryn allan o honi. Tua dw? flynedd vn ol bradlofruddiwyd y Brenin HUMBERT, o'r Eidal, gan adyn Anarchai Id o'r enw BRESCI. Erbyn hyn y mae BRESOI, hefyd, wedi 'rhoclii,y liirn i'r ochr draw a hyny trwy ei ddwylaw ei hun. Yn ngharchar Sun Stefano y cedwid ef. Barnwyd vn ddoeth peidio ei ddienyddio, er fod ei drosedd mor eli-ir, eithr ei gadw mewn penydfa ar hyd ei oes. A thruenus ydoedd ei boenedigaeth, yn ol pob hanes a geid Mar druenus feI y bJi nod i efa yn ei ddioddef, mae'n amlwg. Efe a ddarniodd ei lodrau yn garaiau, ac o honynt plethodd riff, yr hon a sicrhaodd efe with nenfwd ei gell, ac vna ymgrogodd. Yn hollol farw v cafwyd ef pan yr agorwyd drwa ei gell yn y boreu. A oedd bai am ddiffyg gwyliadwr- iaeth o du ei geidwaid nid ydys yn gwybod. Am fod cymmaint o greulondeb yn cael ei ddangos gan beddgeidwaid prifddinas Rwssia tnag at y gweithwyr sydd yn ym- gynnhyrfu am eu hia.wnderau prinion, ych- ydig o gydymdeimlad a fydd gan neb wedi dealt fod chwech o'u nifer wedi eu Ulldil yn y terfysg v n yr heolyid dv Id lau. B dd y cydymdeimlad, vn hytrach, yr ydym yo dyfalu, a'r ugitin dyn cyffredin a anafwyd yn yr un frwydr ac yn enwadig a'r can- noed 1 gweithwyr syJd wedi ell hyrddio bendramwnwgl i garchar, ac o flaen pa rai nid oes, ysgatfydd, oad Siberia, neu Sag- halien. Un o fieeriaid swydd Suffolk, dydd laui a ddirwywyd i sofren a'r costau, am ymosod ar un o wardeniaid yr eglwys y gwasanaetha efe ynddi. Nid oea Ila-ver o gariad rhwng y ddau frawd er'a o letaf saith mlynedd. Ychydig ddyddiau yn ol bu farw y cyn- arlywydd PRETORIUS, o'r Transvaal, yn Potchefstroom, ar ol cystudd byr, yn yr oedran teg o bump a phedwar ugain mlwydd. Torf fawr a ddilynasant ei wedd- illion i'r gladdfa, o herwydd y parch a deimlent iddo. Pan oedd y Tvwysog ALEX ANDER o Teck yn Potchefstroom daeth yr hen PRETOEIUS ato, gan ddyweyd ei fod ef am weithio ei oreu o blaid heddwch. Nid oedd efe mewn cydymdeimlad o gwbl &'r Arlywydd KRUGER na'i weinyddiaeth. Gohiriwyd senedd Canada ddydd lau. Yn yr araeth o'r orsedd cyfeiriai y Llyw- odraethwr Cyffredinol fod dydd Gweiier,, Mai 24ain, o hyn allan i fod yn ddydd g*yl cyffredinol, i gofio am y ddiweddar Fren hinea YICTORIA. Ar y dyddiad hwnw, yn 1819, y ganwyd hi. Cyfeirid yn yr araeth hefyd at y fl'aith. fod arian o hvn allan i gael eu bathu yn Canada ei hun. Hefrd, fod llinell o agerlongau wedi ei sefydlu i redeg rhwng Canada a Ffraingc, yr hyn a ddia- gwylir i chwane^u crvn lawer at y drafnid- laeth rhwng y ddwy wlad. Llawonychai y llywodraethwr yn mhellach yn y ffaith fod disgwyliad mor aiddgar trwy yr holl diriog- aeth am ymweliad Due a Duces CERNYW, ac eisoes barotoi mor gyffredinol ar gyfer rhoddi croesaw iddynt. At yr hyn a ddywedwyd mewn paragraph blaenorol gallem chwanegl1 fod y Parchedig CHARLES SHELDON, yr awdwr a'r pregethwr Americanaidd adnabyddus, wedi yagrifenu llyfr yn ddiweddar ar 'Gwestiwn y Forwyn Deuluaidd.' Ei ddadl ef, fel yr awgrymwyd, ydyw y dylai y forwyn gael ymddwyn yn mhob modd tuag ati fel un o'r teulu. Y paae holl forwynion Topeka, y dref yn Kansas ymae efe yn byw ynddi,a morwyn- ion y trefydd gorllewinol yn gyffredinol, wedi bod yn darllen y llyfryn hwn gyda bias neilldaol, ac y mae cannoedd o honynt yn rhoddi eu Ileoedd i fyny, am d eu meistriaid a'u meistresi yn gwrthod edrych arnynt fel yn gydradd <1 hwy yn y safle gymdeithasol, a rhoddi iddynt yr haw I. freintiau y gofynant h vy am danynt, o dan ddylanwad dyageidiaeth Mr. SHELDON. Y swyddfeydd yn y t.refyrid hyn sydd yn chwilio am waitb ydynt yn cael eu gorlenwi a chan- noerld o forwynion teulnaidd yn ymofyn am sefyllfaoedd fel clercesau, pellebresau (typists, ac mewn masnachdai. Am forwynion mewn teuluoedd y mae dirfawr brinde.r, a'i- cyflogau ydynt wedi codi pum punt ar hugain y cant, yn unig o herwydd effeithiau dysgeidiaeth newydd y g'l' a ennillodd y fath enw iddo ei hun trwy ei Yn ei Qamrau Ef.