Baner ac Amserau Cymru

TY DDEWI. Y mae ymdrech egtfi'ol i gael ei gwneyd ja> vstod yr haf nesaf i gynnal bazaar, er cyonorth*• wyo i adeiladu ysgol iy newydd ir Yagol Ganol- raddol yn y He uchod, Mae amryw bwyllgorau: wedi eu cynnal gan y gwragedd, yn benaf, o dao- lywyddiaetb y Daon Howell. Gwnaed Dr. Properfc. yr hwn sydd wedi treulio liawer o'i oes yn y lie uchod, ac yn un o swyddog- ion yr Eglwys Gadeiriol, yn ynad heddweh yr wytbnos ddiweddaf. Llongyfarchwn ef ar ei ddewisiad. Mwynbasd ei swydd am hir amser, a gwnaed gyfiwnder hyd y medr.

SOLFACH. Mae genym i longyfarch Mr. Samson T. Williams, o'r He uohod, ar ei ddewisiad yniau i fod yn ynad hoddweh. Aelod yn eghvys y Mothodietiaid yw Mr. Williams a hyderaf y cuiff yjjtaa oes ftsith i fwyohau ei swydd, ac y gweinydda y gyfraith vu deg a cbyfiawn. De wis wyd ua arall ger llaw, hefyd, sof y Miiwriad Rnch; a llocgyfarchwn yntau yr un modd. Nid wyf yn adnabyddus â'r' oil a bennodwyd; ODd temtir ni i ofyn, wrth edrycb ar y rbestr, Ai Oüidwadwyr ydynt oil ? Tuedair ni i feddwl hyny. 0.4 felly, ymddygodd yr awdurdodan Toiiaidd yn wahanol i'r modd yr ymddygodd y blaid Ryddlrydig flyDyddoedd yn ol, drwy ddewis hanner yr ynadon yn Dorïaid a'r hanner arall yn Rhyddfrydwyr.—Gohebydd,

Y GOGLEDD. Trsfna Mr. a Mfs George CcrswaHia West i fyned i America, yn fuan. Y mae Deca Banger wedi bod yn wael ei iechyd er's amryw wythnoeau, ac y mae yn yr Abermaw. Y mac y Parch. R. Ambrose Jones (Entry n ap Iican), wedi myned ar daith i Groeg, yr Aipht, a Phalestina, Cyunwysa y Glasgow University Magazine ddarluu o Mr. 0. Lloyd Jones, Dolgellau, myfyr- iwr yn y Brifysgol Loin. Gorwedda Mr T. T. Kelly, Clerc yr Heddv oi dros sir Fflint a'r Cynghor Sirol, yn beryglus glsf yn ei gartref, Bryn Cucll, Wyddgrug. Yn ystod yr wythnos ddiweddaf bu y Cadfrid. eg Kelly Kenny ar ymweliad âg Arglwydd Harlech, yn Brogyntyn, ger Croesoswallt. Darfa i'r Arglwyddea Palmer, dydd Gwener, osod careg syHaen sicu weithio newydd er dysgu gwaith llaw mewn cyasylltiad &'r Ysgoi Genedl- aethol, Cafodd y Parch. J. Fisher, ciwrad, Rbcthyn, gynnyg ar fywoliaeth CeUi Meiriadog gan JSsgob Llanr-lwy;"a deailwn ei fod wedi derbyn y cyfrv w 0 'Van ewi llys v diweddar Dice o Westminster cafodd yr o:i o'r gweithwyr, dydd Gwener di- weddaf, gymidu o arian cyfartal i gyiiog blwyddyu. Rhoddwyd prawf ar y goleuni trydanol yn heolydd Gwreesam dydd lau. Bernir y cymmar rhyw dai? wythnos cyn y bydd y gwaith wedi cael ei lwyr orphan. Cyncaliwvd cyfarfod banner blynyddol U odeb Badydd wyr" Saesnig Gcgledd Oymru yn Rhyl, dydd Mawrth. Llywyddid gan y Parch. H. Cousins, Colwyn Bay. Tanyegnuodd Argiwydd Penrhyn lOOp. at drysorfa Argiwydd Faer Llundain, mewn atteb iad i appel Tywysoges Cymru, at Drysorfa Cym- deithas y Milwyr a'r Morwyr. I Traddododd y Parch. David Jones, Penmaen- raawr, anerchiad, nos Wener, ger bron aelodau Cymdeitbaa Genedlaethol Gymreig Liverpool, ar • Waii.h Griffith Jones. Llaoddowror.' Cafodd rheithori-eth Gwaenysgor, Prestatyn, ei chyntsyg gan Esgnb L'anelwy i'r Parch. L P. Hughes, yr hwn a fu gynt yn-giwrad ir diweddar Canon Matthews, Llantyeilio, sir Drefaldwyn. Hysbysir fod y Bwrdd Addysg wedi caniatau dau aelod chwanegol i fod ar Fwrdd Yegel Dos- barth Unol Rhiwabon. Bydd iddynt gael eu hethol yn yr etholiad dair blynyddol nesaf yn mis Mawrth. Hysbysir fod Mra Osmond Williams, priod Mr. (hmend Williams, yr A. s dros sir Feirionydd, yn gv^ella, yn dda ar ol y niweidiau a dderbyniodd trwy ddamwain gyda cherbyd, rhyw ychydig ddyddiau yn ol. Y mae llafurwyr amaethyddol sir wedi cychwyn uiudiad i godi c6f golofn yn y sir hon m v diweddar 'Ap Ffermwr,' yr hwn, trwy ei ysg:ifau,a wnaeth lawer i wella sefyllfa y dos. barth hwnw yn y sir hono. Y mae y Parch. J. rarmon Ellis wedi dechreu ar ei ddyledswyddan fel Seer Rhesycae, fel olyn- ydd i'r Parch. Griffith Jones, yr hwn a roddodd y fywoliaeth i fyny. Yr oeid Mr. Ellis wedi bod yn gaplan i'r eglwys Gymreig yn Manchester. Nos Fercher tiaddodwyd yr araeth gyntaf, allan o gvfres sydd i gael eu traddodi mewn cys- sylltiad ig Ymddiriedaeth Gilchrist, yn Neuadd Gynnull, TreSynnon, gan Dr. Andrew Wilson. Oymmerwjd y gadair gan Mr. P. P. Pennant. Nantiiys. Bu Bwrdd Y pgoI Machynlleth mewn ymgvng- ho-iad am tua dwy awr, 5 n eu cyfarfod dydd lau, ar y cwestiwn o dorbau llamrch i godi yggol newydd arno. Feuderfynwyd gwneyd yanholiad i'r pris a godid am y t r y mae yr ysgol yn sefyil ttrno yn breseunol Cymmerodd priodas la yn Llundain. prydnawn dydd lau, rhwng Mr. W. D. Watson Smyth â Miss Aunora Williams Wynn, trydedd ferch y diweddar Mr. Charlea Watfein aa Arglwyddea Am!ora. Williams Wynn. Cyflawnwyd y sere moni gan Esgob Bargor, Ar ei gahs ei hun dyfarnwyd Mr. Morris Thomas, crydd a masnachwr mewn lledr, Pentre- foelas, yn fethdalwr. Barnir fod y diffyg yn ei gvfnf yn 132p. Gwneir yr holl ofynion yn 28Sp. DiSyg cyfalaf a cholledion trwvroddi coel ydyw y rhasymau a roddir ganddo ef dros ei fethiant. Dechreuodd ymgvmmeryd a busnes yn 1878. Bydd y cocynwyr yn cyfarfod yc Nghaer, ar y 25i.in o'r m's hwn a chymmsr yr arholiad cy hoeddus la yn Blaenau Ffa-tiniog, ar y 29ain o'r nt's hwn. Yn 11 ya ma!i-(ly1edioa' Conwy, ddydd lau, tra^dodoctd Syr Hir&tio Lloyd ei ddyfarniad mewn cynghaws a ddygwyd yn inlaen gan y Mri. Albert Wood ao E Jones yn erbyn pump o lafnr wy¡ em dre^paa. A mean gwirioneddol y prawf ydofdd perrleifynu pa 'a a oedd gan y cyhoedd bawl i Iwybr oedd yn arwaia o tfordd a elwid Lôn Galch, ar draws amryw gaeau, i'r ffordd fawr yn Per-boat, Lhm <u:lna Jusciion. Rhoddodd y barnwr ei ddytarniad yn ffafr yr erlyuwyr, achan- iataodd wah^rodeb iddynt. Cafodd Percy Dancan Pearse, cyfrcithiwr, yr hwn cedd wedi bod yn byw yn Ngwrccsam, ei gy- huddo ger bron yr ynadon yn y dref hono, pryd- nawn dydd Iaa, o adael ei wraiga'i deulu, a chan. iatau iddynt ddyfod i bwvso ar Undeb Gwreosam. Dywedid fod y carcharor wedi troi i yfed, ac iddo ad&el ei wraig yn mis Awst. Cymmerwyd ef i fyny ya Maccheeter., ar gyhuddiad reilldaoi, a chaf\«^ llji-hyr ?-rm oddi wrth ei wraig ya dwyn 8tantffVndab Gwrec-am so wedi i hyn gael ei wneyd yn hysbya i'r awdurdodau yu Ngwrecsam, cymmerwyd ef i fyny Penderfynodd yr ynadon ei acfon i gar char am bedwar diwraod ar ddeg. Agor^yd tr<-ngbol5ad gan Mr. W. Wynn Evans, yn Ngwrecs^sn, nos Ian, ar gorph Hemy Hooks, 30ain irdwydd oed, ceidwad helwriaeth, yr hwn osdd yn byw yn Ngbetyg-y-Drnidion. Tra allan y 3 seetbn s-yda Mr. S. E. Hnghes, o Liverpool, giethodd y diweddaf at yas?yfarnog ya mron fel yr cedd Hooks yn gwneyd rhuthr ati. Cafodd y ceidwad ei saetha yn ei goes aymmudwyd ef i Ysbytty Gwreesam, He y bu farw. Codwyd rhai cwestiynau o berthynasi nodwedd y sylw a dder- byaiodd Hocks gan y meddygon ar ddechrea ei atiechyd a phenderfynwyd gohirio yr ymchwiliad er i'r meddyg oedd yn dwyn cyssylltiad S, hyn fod yn breaennnl. Yn llys ynadon y Rhyl, dydd lau, cyhuddwyd Len*.Williams, cynnorthwyes mewn ä'D o ]ad rata Is, 3c eiddo ei meistr, Mr. A. Henkell, fancy goods dealer. Rhyl. Rhoddodd y Rhiagyil M'Walter ddisgrifiad o'r modd yr oedd efe wedi ymguddio yn y siop tn yr oedd yr holi gynrorth- wywyr. gyda'r eithriad o'r gar char e8; yn cael Gwe'oud y ferch 5 an an go yn gwerthu arary w nwyddan, ac yr oedd yn cofrestru y gweithrod- iadau mewn llyfr, oDd darfu iddi roddi yr arian a dderbynivyd ar dri anjgylehiad yn ei phoced. Cymraerwfd Is 3c i gyd gan y garehares, a chydnabyddai ei henogrwydd o gymmeryd Is Dywedodd Mr. Henkell ei fod wedi colli gryn lawer o arian trwy gynnorthwywyr anonest; yr cedd saith o achosion wedi cvmmeryd Ho yn ystod y flwyddyn a aeth heibio. Sylwodd yr ynadon eu bod yn rhwym o amddiffyn maanachwyr, a ded- frydwyd y garcharea i fis o lafur caled. Cymmorodd e'addedigaetb Mr. George Owen, yr hwn a fa gynt yn ua o swyddogion Ffordd Haiarn Llundain a'r Gogladd Orllewin, le yn Bettws-y-coed, dydd Gwener. Yr oedd Mr. Owen yn SOain mlwydd oed ao yn dra adna- byddus. Ysgvifenodd y Parch. H, Barrow Williams, Llandudno, o Las Palrras, Grand Canary, yn ddi- weddar, i hysbysu ei fod wedi derbyn gryn iawer o fÙ:ld trwy ei wyliau byr. Disgwylia Mr. Williams gyrhaedd Cymru cyn diwedd y rris presecnol.^ Yn ngwyueb fod y frech goch yn parhau i ffynn vn rhanbarthau Rhogesmor a Rhesycae, pender- fynodd Cynghor Dosbaith Gwledig Treffvnnon, dydd Gwenor, fod yr Ysgolfon Cenedlaethol yn y lie uchod i iod yn gaaedsg am rhyw gymtnaint o amser etto. Peonodwyd Mr. John Roberts, Perfeddoant, Towyn, Meiiionydd, yn ddarlitbydd cynnorthwy- 01 mewn Amaethyddiaeth yn' Ngholeg Prifysgol Go»!«dd Cymru. Y mae Mr. Roberta ya dal y diploma, genedlaethol mewp. amaethyddiaeth, ac y mae yn aelod proffesedig o Sefydliad y Surveyors. Mewn cyfarfod o Gorphoraeth Conwy, ddydd Mercher, cfmmerodd dadl la ar yewestiwn pa un a ddylai y Gorphoraeth gaaglu tollau y Bont Grogedig trwy eu swyddogion eu hnnain, neu yntsn en gosod i desant fel ya bresennol. Pen- derfynwyd cario yn mlsan gyda'r t-refaiant pre?- ennol, Yn llys Maiogc y Franhines o'r Dahel Lys, ger bron y Barnwr Ridley a rha'thwyr arbenig. dydd Gwener, dechreuwyd cynghaws gan Miss C. P. Williams, Llandudno, yn erbyn cymmunweinydd- Yn llys Maiogc y Franhines o'r Uobel Lys, ger bron y Barnwr Ridley a rha'thwyr arbenig. dydd Gwener, dechreuwyd cynghaws gan Miss C. P. Williams, Llandudno, yn erbyn cymmunweinydd- wyr y diweddar Mr. Henderson, cyfreithiwr, o'r un dref, er casl 709p. 0 iawn am eageulusdra h6nedig. un dref, er cael 709p. o iawn am eageulusdra hOnedig, Gwneir parotoadan pryaur yn Rhuthyn ar gyfer priodas Miss Shelah Cornwallia West gyda'r Due o Westminster. Y mae y tenantiaid yn tanysgrif- io ar gyfer gwneyd anrheg o'n heiddynt eu hun- ain, tra y mae Cynghor Trefol Rhuthyn wedi penderfyau rhoddi album addurnedig, yn cynnwys gloygfeydd o Rhuthyn a'r Castell, Cymmerodd damwain angeuol le yn NgIo?eydd y Pare Du, y Waen, ger Gwreesam, nog Wener, Yr oedd Alfred Griffith, o St. Martin's, sir Amwytnig, yn ymwneyd a nifer o wageni bych. atn, pan, heb unrhyw rybudd, y rhuthrodd anryw wageni glo eraill yn mlaen. Daliwyd ef rhyng- ddynt; a derbyniodd ni weidiau a drfidd yn angeu- ol iddo yn union, yn mron. Hyabysir fod Mr. Owen, Ty Draw, Wyddgrug, wedi cael gryn golledion, yn ddiweddar, trwy fod ei ddefaid yn cael eu llarpio. Lladdwyd deg o ddefaid, a chafodd rhwng deg ar hugain a deugain eu niweidio, i raddau mwy neu lai. Nos Fercher, olrbeiniwyd ci oedd yn cael ei ddrwgdybio o wneyd yr hafog hwn ac os felly, nid oes galw am i'r amaethwyr cylcbynol fod mewn rhyw bryder mawr ynghylch eu defaid.

Y DEHEC Cymmerodd ffYwydrad le yn Ng'iifa Ystrad- fawr, ger Abertawe, trwy bo, un y cafodd pump o ddynion eu niweidio. Darfu i Mr. John Henry Rowlands, Ritson, ar ei ran ei hun a'i gydbartneriaid yn Ngweithiau Platiau Alcan Aberdulais, roddi 20 tynell o lo i dlodion Aberdulais. Bu Thomas Morgan, 23, Thorn Terrace, Aber- cynou, farw dydd Mercher, mewn canlyniad i ni weidiau a dderbyniodd trwy syrthio yn Nglola Dowlais-Cierdydd, Abercynon. Y mae Cynghor Trefol Caorfyrddin wedi pen- nodi Mr. O. Jones, o Gastellnedd, yn glerc y gweithiau, am gyflog o 2p. 108, yn yr wythnos, er arclvgu y gwaith o godi cronfa newydd o ddwfr. Cyhuddwyd tri o lowyr o flaen yr ynadon yn Caerphili, yr wythnos ddiwedclaf, o fod ganddynt matches yn eu pocedau, tra yn gweithio yn Nglofa Llanbradach. Dirwywyd pob un o honynt i Ip, a'r costau. Cafwyd ysgubwr simneuau a g6f alcan, o'r enw Jsm?a Butler, yr hwn oeddyn byw wrtho ei hun ) n Russell Lane, Trefyclawdd, wedi marw boreu ddydd Llurt Yr oedd ar ei liniau wrth y tAn pau y gwelwyd ef. Bu larw y Parch. H. Ffaldybrenin, dydfi Sadwrn, yr hwn oedd wedi bodyu weinidog yr eglwysi Annibynol yn Ffalybrenin ac Esgair- dawe am ddeugain mlynedd. Cymmerodd ei gliddedigseth le ddydd lau. Anfonodd Cwmni Trydanol Mertbyr gyloh- lv h rsu allan dydd Mercher at drigolion amryw brif heolydd y dref bono, yn amlygu fod y cwmni yn bared i gyssylltu eu eyullun o o!euni trydanol a'r lleoedd o fumes, yn gygtal-a'r tai yn yr heol- ydd hyny. Nid pes dim llai na 98 o blaciau wedi cael eu derbyn yn y gystadleuaeth o gyriliuniau Swydd- feydd Porthladd Newydd Abertawe. Bairniadir y cysdluniau hyn gan lywydd y Gymde:thas Hycafiiethol Bry ieini^, Bernir y bydd Y gÔst o wceyd y swyddfeydd tua 12,000p. Yr wytbnos ddiweddaf bu farw Mr. William Scott, Hazlewood, Caerdydd, yr hwn oedd yn gasglwr di.wyd ar hen lyfrau Cymreig, yn gystal a llawysgrifau, a'r hwn, yn ddiweddar, oedd wedi anrhegu LJyfrgeH Caerdydd a'i gasgliad cyflawn o 2,013 o gyfrolau argraphodig, a. 56 o lawysgrif au. Yr wythnos ddiweddaf bu farw Mrs. Thomas, gweddw y diweddar Barch. W. Thomas, Gwvnfe, sir Gaerfyrddin, yn 60tin mlwydd oed, Yr oedd yn ferch i'r diweddar Mr. Thomas Daviea, Bsr- llandywy! Llargathej-i, yr hwn oedd yn dra hys- bys yn y rhan bono o'r wlad fel un enwog am ei dduwioldeb. a'i haelfrydedd. Boreu ddydd Mawrth cynnaliwyd trengholiad gan Mr. R. J, Rbys yn Dowlaia, argyrph Thoma-? Le-'vis a James Hugh Jones, y ddau ddyn a iu farw mewn canlyuiad i'r anflawd ynglyn a'r tram- iau yn Rhos La Foobriw, y dydd Sadwrn blaen- orol. Wedi gwracdaw yr amryw ol dystiolaetbau, dycbwelwyd rheithfarn o Farwolaeth ddamwein- hI.' Ymgyfarfyddodd plwyfolion Machen, nos Far cher, er cymrneryd o dan ystyriaeth y cwestiwa o garthIfosydd yn y ihanbarth. Penderfynwyd deisebu Bwrdd y Llywodraetb Leol, gyda'r amcan i o ddarpatu cynltun cyflawn o garthffoaydd. Pe-i. derfynwyd, hefyd, fod cais yn cael ei wce-yd r' Arglwydd Raglaw y sir i enwi un o drigolitr :1; plwyf yn ynad heddweh. J y Trwy fod tri o hen aelodan Bwrdd Yag/i afon wedi tynu yn ol o fod yn ymgeisw rr-sef Parch. W. Rees, cadoirydd« y p '.y T)egan, a Dr D. Jor-ea-ni chymw^ 'etholiad le ar yr 21am or mia bwnv Rv<3r! „ u. newydd yn gynnwysedig o'r bo oeddigion a J-f lyn :—y Mri. W. Bryant (R ). 32,,a (C ), John Leech (R ). loan Meredyth Miller (R.), I«aao W.thea ,R ShS' S Dydd Mawrth eatwyd corph Hearv Morris. 33am rnlwyad oed, yr hwn yn by(y Cemetery Road Maesteg o dan Bont Tywitb, yn y rhan ogleddol o'r dref. Gweiwyd Morris yn fyw y noson flaenorol yn y Rock Hotel. Tybir iddo, wrth fynod adref, golli y ffordd, a Syrthi0 I í dros boni. Yr oedd wedi cael ei dalu i ffwrdd yn Nglofa y Caerau, ddydd Llua ac yr oedd yna lp. 15s. yn ei bwrs pan y daethpwyd o hyd i'r corph. Yn Mehefin nesaf bydd y Parch Owen Evans yn gorphon ei bancer canfed fi wyddYI1 yn y weinidogaeth; a bwriada ymneillduo o fud yn weinidog eglwys y T&bernaol, Llandain. Hysbysir fod iechyd y Prifathraw Viriamu Jones gryn lawer yn well yn yatod y dyddiau di weddaf; a disgwylia. fod yn allaog i ail ymgym- I meryd a dyledswyddau ei swydd yn fuan. Ba farw Mr. William Jones, Gellideg, Maes y- cwmer, ar ol hir gystudd, yn 82iin mlwydd oed. Yr oedd yn un o enwogion y Chartistiaid dynas- ant gymmaint o sylw yn Nghymru flynyddoedd yn 01. Trefnir i gyfarfodydd nesaf Undeb Badyddwyr Cymru gael eu evnnal yn y Porfcb, DyEfryn Rhondda, Gorphenaf 15?ed—ISfad. C if odd Mr. J. Towy Thom&a, Cymmer, ei bennodi yn ysgrif. enydd Heol. Ar gais nifer liosog o dretbdalwyr y mae Mr. Isaac George, y Grove, Mountain Ash, wedi pen- derfynu dyfod yn yrageisydd am y te Id w&g ar y Cyngbor Dosbarth, trwy farwolaeth Mr. James Davies, Elm Villas, Caegarw. Ba farw dynes yn Maesteg mewn catslyniad i ergyd a dderbyniodd gaa ei mab-yn-nghyfraith. Achosodd yr ergyd ennyniad ar yr ymenydd, gyda chanlymadau angeuol. Yn y trengholiad, dyg wyd rheithfarn o yu erbyn y dyn. Yn yfetod yr ychydig ddyddiau di weddaf der- byniodd Morris Evaca, yr hwn a gyhuddir o'r llofruddiaeth a gymmerodd le yn St. Mellon's, yn ddiweddar, lytbyr ya ngharcbar Brynbiga, ya amgau tanysgritiacl da tuag at gdst ei amddiffyn- amgau tanysgritiacl da tuag at gdst ei amddiffyn- iad. Anrhegwyd Mr. W. T. Watkins, yr hwn sydd wedi bod yn ysgrifenydd Cyfrinfa y Loyal Crown, Rhondda, o'r Odyddion (Undeb Manchester) A-, anerehiad a chad wen werthfawr, gan y gyfrinfa, fel math o gydnabyddiaeth o'i wasanaeth gwerth- fawr. Aeth yn ymrafael rhwng tri ben wr yn Nhlotty Casnewydd. Ymladdent ac ymrolient iel teigrod ar hyd y Ilawr, ac o dan y byrddau. Pan wahan- wyd hwy, cafwyd fod un wedi ciel y gwaethaf yn yr ysgarmes, a bu farw cyn y gallwyd ei symmud o'r fan. Y mae Cwmgarw yn mwynhau cyfnod llwydd. iannus iawn mewn ystyr fasnachol; dylifa pnbl- oedd lawer tuag yno ya barhaua, ac y mae y pria- iau, ar gyfartaledd, ynjawch nag yn un ile arall o'r gweithfeydd g'6. Y prinder y cwynir o'i blegid yn awr ydyw piinder tai. Cifodd cyfarfod ei gynnal yn nghapel yr Anni- bynwyr (Berea), Blaina, uos Lun, ar achiyaur ym- adawiad y Parch. D. R. Morgan, pan yr anrheg- wyd ef a phwrs, yn cynnwys 21p. 3s. Gs gan Mr. Herbert Williams, ar ran yr eglwys yr oedd efe wedi bod yn weinidog iddi. Yn fuan ar ol saith o'r gloch nos Sadwrn, gor- chuddiwyd y rhan fwyaf o dref Hvvlrfordd gan dywyiiwoh disymwth. Cafwyd allan m-Air nwy oedd wedi pallu gwneyd ei waith. Bu galw mawr am gauwyiiau ac olew y noaon hono. Gorsaf y Great Western ddioddefodd fwyaf o hcrwydd y diffyg. Un o wyr y Daheu a ddetho'ir i fod yn gadeir. ydd Undeb yr Annibynwyr Cymreig, yn y cyfar- fodydd a gynnelir yn Maesteg, yn yr haf. Yn mysg y rhai a. enwir i gael yr anrhydedd hon y mae y Parch. Dr. Benjamin Davies, Trelech y Prifathraw Rowlands (Dewi M6n), Aberhonadu a J. Taihirion Davies, Efail Isat. Y mae y dysteb i'r birdd ieuangc addawol o'r Rhondda, Ben Bowen, wedi cyrhaedd dros 300p. ac y mae wedi cael ei ohloi i fyny, yn yrnarferol. Hysbysir fod Mr. Btwen ar forio i Ddeheudir Affrica, er ceisio adgyfnerthiad i'w iechyd a thr?fnir i gynnal cyfarfod ffarwel iddo yn cghapel Moriab, Pentre, nca Sadwrn neaaf. Dywedir mai Watcyn Wyn cedd yn gyfrifol am lawer o'r pennillion a ganwyd gyda'r delyn yn nghiniaw swyddogion y gloreydd yn Pontypridd dydd Sidwrn. Un o'r rhai mwyaf poblogaidd ydoedd yr un a gaclyn :— Canaf i'r haiarn, a'r dtîr, a'r gIô, Dyna'r tri chedyrn sydd yn ein bro Ni chaiff hen Gymru byth fyn'd dan sarn Tra dalio y dtîr, a'r glo, a'r harn. Y mae yr Argiwydd Ganghellydd, ar argym- mhelliad yr Arglwydd lliglaw (Iai 11 Cowdor), wedi pennodi y boneddigian a ganlyn yn ynadon dros sir Banfro :—y Mri Wilfred Baugh Alien, 4, Paper Buildings, Temple, Llundain W. Pere- grine Propeit, Ty Ddewi; Godfrey Evan Sjhaw Prothero-Beynon, Trewern, Whitland; John Loftus Adams, Holly land, sir Benfro; yr Ii. filwriad Thomas Jam63 Roch, Liether R;chard Poyer Lewis Penn, Camrose George Powell Roch; ButterhilJ; Is-iirll Emlyn, Golden Grove, sir Gaerfyrddin Arglwydd Kensington; Henry Erasmus Edward Philippe, Picton Castle Samson Tbomas Williams, Solfa Thomas Llewelin, Hay- tbog James Thomas, Rock Home, HwiiTordd William Mark Smrin, Oriel ton, Penfro Charles Evan Davia Morgan Richardson, Aberteifi; George Edward Carrow, Glan Owen, Nsyland; George Gustavoa Whitaker Edw&rdes- Edwardes, Soalyham John Evavts. Welston (uehel airydd); y L'yogeaydd Richard Evana, Upton Castle,

CYNGHOR TREFOL DINBYCR. CYNNALiWYD cyfarfod raisol y cyngho?- prydnawn dydd Mawrth, o dan lywyddii^' a maer (Mr. A. Lloyd Jones). a y Gwnaeth y maer ymddiheurad ar vsoo horwr John Daviea; yr hwn oedd L-eb, -1, y Cyng. ol iach. Jd yn hoil- Iechycl yx Fmvdeisih^ Cvflwynodd. Mr. Lincoln G. P J' iad misol o bertbynaa i ieob* -voberta eJ adrodd- ran ei dad, Dr. Griffith W, -ict Y fwdehidref, ar yn metbn dilyn ei Idyle? tioberts, yr hwn sydd iad i'r sfiechyd diSsif'' ^swyddau, mewn can lyn- er's amryw wytbs^ li y mae yn gorwedd dano olaethau wedi. ;bp, Ali. Yr oedd deuddeg o farw- oedd wedi el eu cefrestru, saith o ba rai adael disu or -meryd lie yn y Gwallgofdy, gan Yn ystoci PumP i'r fwrdeisdref yn briodol. aetfea% Jc un am.aar eofrestrwyd 11 o enedig- Yr chwech o ferched, a phump o fechgyn. ¡ Y-1 d dau achoa o'r typhoid weii cymmeryd He YU ( Gwallgofdy. C'westiivn CartLffosydd y Gwallgofdy. Cyflwynwyd adroddiad o weithrediadau y pwyllgor unol a bennodwyd mewn cyasylltiad a charthffosydd y Gwallgofdy, yr hwn a gynnal- iwyd ar y 27ain o Ragfyr. Hyabyawyd fod Pwyllgor y Gwallgofdy yn awyddus am arllwys eu carthffosydd i garthffos y cynghor; ac ar 01 l fhyw gymmaint- o ddadleu, dywedodd cynnrych- iolwyr y Gwallgofdy eu bod hwy ya barod i ar- t gymmhell Pwyllgor y Gwallgofdy i wneyd y cyn- nygion canlynol i'r Cynghor Trefol sef :— laf, Tanysgrifio y swm o 250p tuag at y gdii 0 osod i lawr linell o bibellau o ffrynt y Gwallgofdy i gyssylltu & phrif garfchflfos y cynghor ar ffordd Rhuthyn, y gwaith igael ei. gario gan y cynghor; ac mai hwy oedd i fod unig berchenogion v cyfryw garthffoa. 2il, Os byddai i'r Cynghor1 Trefol wrthoa der- byn y tanyggrifiad o 250p., eu bod yn cael eu gofyn pa swm a. ddisgwyliersl? hwy i'r Gwallgofdy 1 ei danysgrifio. I 3ydd, 03 methid dyfod i ddealltwriaeth &'r I Cynghor Trefol, a,c os bydd raid i'r Gwarthgofdy wnevd i ffwrdd en hnnain 4'r oarthffosydd, fod v Cynghor Trefol yn caei ei ofyn i ryddhau Pwyll- gor y Gwallgofdy oddi wrth bob tanysgriiiad tuag at .Dreth Gyffredinol y Dasbarth fyddai yn eael eu codi i amcanion iechydol liollol. eu codi i amcanion iechydol liollol. Ni ddarfu i gyrmryehiolwyr y Cynghor Trefol gyflwyuo nnrhyw gynisygion i Bwyllgor y Gwall- gofdy ae yr oedd y nafla a gymm^rwyd ganddynt hwy, yn lyr, fel y canlyn FG-d y cynghor ar wneyd cyfnewidiadau DeïHduol yn eu prif garth- ffoa a chyn myned i unrhyw g6st, dymunent I wybod a oedd y pwyllgor yn bwriadu gwaghau carthfToaydd y Gwallgofdy i garthffoa y dref, ar ffordd Rhuthyn; ac, os felly, y byddai yn anges- rheidiol i'r gwaith y tu hwnt i'r cyfryw gyssylit- iad gael ei wneyd ar raddfa llawer sftcgach nag a fuasai yn angenrheidioi pe heb hyay. Cynnygiodd Mr. Humphreys Roberts, a chern- ogodd Mr. Howel Gee, fad yr adroddiad yn cael ei fabwyaiadn, fel eofaodiad eywir o weithrediadau y gynnadledd ae nid fel un i gael gweithredn arno gan y Cynghor Trefol; a cbyttunwyd ar y penderfyniad. Darfu i'r maer, wedi hyny, gynnyg fod yr adroddiad a ganlyn o'r holl gy»giior a alwyd i ystyried yr holl gwestiwn yu caei ei fabwvs iadu :— 'Naa gall y cynghor ymgymmeryd à,'r meddyl- ddrych o wneyd carthffo8 i gymmeryd carthffos- ydd y Gwallgofdy i brif garthffoa gyhoeddoa ar ff irdd Rhuthyn ond ar y dealltwriacth fod yrTio!! go3tau, yn cynnwys ad-daliad am bob hawliau, yn cael eu hymgymmoryd gaa Bwyllgor y Gwallgof dy.' Cefnogwyd y penderfyniad a chafodd ei gario heb unrhyw ddadl. 1 Galeito y Dref. Ar argymmhelliad y pwyllgor, derbyniwyd cyn. nygiad Mr, James Green i adgyweirio lampau y dref am 2s 3c. y lamp a bod y cyttundeb i fod mewn gryrn am ddr blyncdd. Penderfynwyd, hefyd, symmud lamp yn Rosemary Lane ychydig yr. Is i lawr. fei ag y byddai iddi olsuo Lloyd's Terrace. Refrcshment Boom y Smithjield. Derbyniwyd oynnygiad Mr a. Williams, con- fectioner, Bridge street, o 4p 10s yn y flwyddyn am gael gwasanaeth yr ystafell uchod ar ddyddiau ffeiriau, Y Oy/lenwad o Ddwfr ir Castell, Mewn cyfarfod arbenig o bwvllgor Dwfr y Castell, cyttunwyd ar yr argymmhelliad canlyn- ol Fod rhybndd yn cael ei roddi iGwrnni y Dwfr, yn unol ag adran 52 o Gyfraith Iechyd Cyhoedd- us, 1875, o fwriad y cynghor i wneyd gweithiau dwfr i gyflenwi rhanbarth y Castell âdwfr: Wedi i'r argymmhelliad uchod gael ei gynnyg gan y maer, a'i gefnogi, gofynodd Dr. Lloyd a oedd y Cwmni Dwfr yn parhau i < wasga am eu telerau. Attabodd yr ysgrifenydd trefol nad oedd yr hyn j a baaiwyd yn y pwyllgor arbenig wedi cael ei ] anfon at y Cwmni Dwfr, gan fod yo angenrheidioi iddo, yn gyntaf oil, gael ei gadarnhau gan y cynghor. Wedi trafodaeth lied faith ar y cwesiiwn hwa, cynnygiodd ,"I I. y Dr Lioyd, fel gwelliant, eu bod, yn gyntaf ol!j vn gwneyd ymdrech i gael atteb pendant gan y Cwmni Dwfr pa un a oeddynt am wneyd y gwaith ai psidio. m n Cefnogodd Mr. W. II. Evans y gwelHant. Ni phleidleisiodd ond dau cf 's y gwelliantac, felly, cafodd y penderfyniad yn ffafr argymmhell- iad y pwyllgor ei gario trwy fwyafrif mawr. Gweithiau Dwfr Henllan, Hysbysodd Pwyllgor Iechyd fod Mrs. Joae?, Fierm Penporchell, yn awyddus am ddiddymn y drwydded a ganiatawyd i'r cynghor i o-jod dyfr- gist a phibellau yn un o'i chaeau, mewn cyssyllt- iad & gweithiau dwfr Henllan. Ond byddai yn barod i ganiatau y cyfryw hawl ar daliad o 5p., yn lie 5s fel yr oedd wedi ei dderbyn hyd yma, Argymmhellai y pwyllgor eu bocl yn cynnyg 1 p. yn y flwyddyn i Mrs Jones mewn cyssylltiad â'r ddyfrgist a'r pibellau a phe byddai i'r cynghor ddynrano estyn y pibellau yn mheilach i'r cae, en lYbd at eu rhyddid i wneyd hyny, ond talu lp. yn flynyddol yn chwanegol. 0.« na dderbynid y teler&u hyn, fod y gorphoraeth yn gwneyd trefn-. iadau i symmud y ddyfrgist. Cyttunwyd ar yr adroddiad hwn. j Gyflog Swyddofj Meddyg Itchy I. Hysbysodd y Pwyllgor Iechyd, hefyd, fod! wedi cael ei dderbyn oddi wrth swyddog ni iechyd am god iad o 20p, yo ei gyflog j; s.c; •>' J Tg mhellai y pwyllgor fod y cyfiog yn casi r' gYm- 50p., ar y deaHtwriaeth ei fod via. caej 1 godi i adwyo gan Fsvrdd y Llywodraetb, IL«*' 1 gymnior- Eglurodd B,f. Lloyd, iel oafSs'' Iechyd, fod y pwyllgor wedi, gr rydd Pwyllgor i'r cais fyoed, yn y He eysv&a?' deft fod ya rhaid y OyiJid; a. c byttunwya > 8er bron Pwyllgor i'r pwyllgor b'vnv/. drosglwyddo y mater Herb.y,w»? Hysbysodd cyhY au y Sn%thfield. a dderbyniwyd ydd y fwrdeisdref mai yr hyn Too awr ei&ni," oudi wrth dolian yn ffair mia 6c. am y @r doedd 3p. 198. ik., y n'e. r b y n 6p 13s —yr IRSR If a gynnaliwvd yr un amser yllynedd y oedd yn Ueih&d o 2p. 14s. 3c. yxvydd caled a darparu gwaith i weithwyr, Galwodd yr Arolygydd Bwrdeisiol, yn e: adroddiad misol, sylw at y pantle oedd ar ffordd PJ&s Chambres, ychydig yn mheliaeh na'r fynedfa i fl'erm Plaq Heaton ac yn ngwyneb y tywydd caled, a'r tebygolrwydd y byddai llawer o bobi allan o waith, argymmhellai fod y Hanerch hwnw I yn cael ei lenwi. Byddai y gOst tua 50^. neu 60p. Cynnygiodd Mr. Keepfer, a chefnogodd Mr, James Hughes, fod y gwaith yn cael ei wneyd. Cynnygiodd Mr. Howel (Jee fod y rnateryn cael ei drosglwyddo i bwyllgor y prif-ffyrdd, Cefnogodd Mr. Griffith Jones y gwelliant; yr hwn, hefyd. a. gariwyd. Dyledswyddau y Surveyor ac Arolygydd Iechyd. Cafwyd dadl lied faith a faywiog wedi hynv ar ddyledawyddan y surveyor a'r arolygydd iechyd. ao a oedd yn rhan o ddyledswydd yr olAf i arol- ygu oarthffosydd preifat. Cododd v adadl hon mewn cyssylltiad Sg adroddiad yr arolygydd ar garthffosydd oedd vn cael eu gwneyd y tn ol 1 Gladstone Villas a Pigot Villap. Ffeiriau Dinbych ac Abergele. I Yr oedd Mr. W. H. Evans wedi rhoddt 1-hybudd o'i fwriad i alw sylw at y dymunoldeb n gcisic dyfod i rhyw drefniadau gyda phobl Abergele mewn perthynas i newid ea dyddiau ffeiriau, trwy en bod yn digwydd yn ami ar yr un diwr- nod a ffeiriau Dinbych a bod byny yn effeithio yn anffafriol ar ffciriau Dinbych yn gystal ag Abergele. Awgryrnodd fod pwyllgor yn cael ei nodi i ymwelad á phobl Abergele, gyaa t limca,n o wneyd cais atynt i gynnal eu ffeiriau ar ddydd lau. Yna cynnygiodd fod pwyllgor yn cynnwys y maer, Mr. Griffith Jones, a Mr. Boaz Jones, yn cael ai bennodi. Mr, MelIard agefuogodd. Cafodd enw Mr. W. H. Evans ei chwanegu at y pwyllgor. Tabl o Daliadau o dan Gyfraith Claddu. Cyflwyoodd yr ysgrifenydd trefol gylchlythyr I oddi wrth yr Ysgrifenydd Cartrefol o bertnynas I i'r tabl o daliadau o dan adran 3 o Gyfraith Ciadda, 1900. Wedi darHea y llythvr dywed. odd yr ysgrifenydd trefol y dylai gael ei droa- glwyddo i BwyUgor y Gladdfa Gyhoeddus, gan nad oedd yn dwvu psrthynasj ag Eglwys Wen. Cynnygiodd Mr. R Owen ei fod yn cael ei arosgiwyado 1 bwyllgor o'r holl gynghor, gan ei fod ef yn rneddwl y gallaaai gvfeirio at yr holl glrHlcHeydd yr, y vlwvf. Cefnogodd &sr, Mellard j a chafodd v pender* fyniad ei gario.

CYNGHOR DOSBARTH GWLEDIG LLANELWT (DINBYCH). Dydd Gwener cynnaliwyd cyfarfod misol y cynghor hwn, yn i/:anc]wy, o dan l^wyddiaeth Mr. W. Jonas. rlyabyswyd fod pwyllgor wedi talu ymweliad a r ll&nerch ar Ffordd y Morfa" Rhuddlan, ile y cafwyd dyn wedi boddi yn ddhveddar. Daugos- odd y pwyllgor tod y ffordd o gwbl yn 36 troed- fedd o zed—38 troedfedd i drafnidiaeth carbydau, &c.s a 9 troedfedd ar bob cobr. Hysbysid fed y pwyllgor yn tmfrydol nad oedd dim pellach i gael ei wneyd i'r ffordd, P«nderiyuwyd peidlo ymyraeth ft mater; a bod trc Gorllewinbarth sir Ddinbych-yr hwn^ycghyd a'r rheithwyr, mewn trengholiad diweddar, oedd wedi galw sylw at y ilanerch—yn cael eu hysoysu fod y mater wedi bod o dan ystyr- iaeih. Daetbpwyd i'r penderfyniad fod y troedlwybr o Bryn Coch yn cael ei Rflrioyn mlaen i liryo hyfryd-pelidet. o rhyw 100 o latheui. Gwnaed yn bysbys fod y pwyllgor a bonnedwyd gan y oynghor yn ei gyfarfod blaenorol wedi cyfarfod Mr. Joae-s, Han Golwyn, mewn cyssyllt- iad & chynhan dwfr Ty Celyn; a. chyttunai y pwyllgor fod y swm o 5p, 10-5. yn cael ei gynnyg i Mr. JcHGs mewn cyssylltiad &'r cynllun, a bod y. cyfryw i gynnwys hawliau dwfr. Cymmerodd dadl led faith le mewn cyssyl^ad'. i arllwysiad y garthffoa yn Llaafair Taihai^yk lhrïlcnwyd llythyr oddi wrth Gyngb^r, Dos. barth Dinesig Rhyl, yn ymholi beth oed^i^gjaelei- wneyd er attal ilygriad yr afon Elwj\, yn Llan. fair. Dyvvedodd Mr. R. Griffith fod 14'r, Bell a Yw-. W. Griffith, Ll&nfair, wedi bod yn gwneydarol* ygiad yn y gymrnydogaoth, mewn cyssylltiad &'r mater hwn a'i fod yn debygol y gwnsid trefniad- au ynglJn n'r mater hwa," Penderfynwyd Iod y cwe-stiwa,ya cael ei obirio. Yegrifecodd Bwrdd,. y ijywodr&eth Leol, yn <. £ mg&.u copi o lythyr.o jsgriieiiwyd gan y Parch. O. Evan Jones., gwemidog yr Annibynwyr, Bettws, mewn perthynaa i'r angenrhniJrwydd am bont yn > Melia y Parson, Bettws, Abergele. Yr oedd y mater wedi bod o dan ystyriaeth y cynghor yr. ffaeoorcl; a chan ei fod ar y terfyndir rhwng arwynebedd Cynghor Dosbarth Gwledig Llanelwy ac eiddo cynghor Conwy gofynwyd i'r diweddaf i uno mewn gwneyd poet. Amlygodd amryw o aelodan y cynghor eu cred- iniaeth fod llwyr angen am y bent ar y Ilanerch. Penderfynwyd gohebu a chvnghor Conwy, gyda'r arncan o gael gaicldynt hwy symmud ar y mater a hysbysu Bwrdd y Llywodraeth Leol fod y mater o dan ystyriaeth.

Cynkaliwyd yr wytbnos weddio yn ngwaifatH&I barthau y sir, fel arfer; a dealiwn fod cynnultiad. au da, ar y cyfan, ag ystyried y tywydd gwlyb a, gaed yn oi hystod. Y n Abergwaen deallwa f eglwys Hermon (B.) yn cynnal a wythnos arall, a'i bod wedi dsrbyn un-:4x>" Rm ymgeiswyr am fedydd yn ystod ^deg o gyntaf. Hyderwn y daw liawer wythnos Mae yr bia mor wlyb, ac- fel y dywed hen bobl nad, parnau eyhyd, wlybaniaeth erioed. yn co"° 7 fath ion a gaed oddi ar V «g ddiwrnodau sych- er's pythefnoa yr\ y ^ihangel. Meddyliwyd iddi rswi am no,soo. w c&wsid eyfnewidiad, gan wyd yn waisanok a ddwy ond buan y gwel- cadw vn ol ^ae yr amaethwyr yn cael eu Ma,e QrynS' gwaith 0 herwVdd hyn' thrwy v -eer o ddiagwyiiad yn Hwlffordd, a gelwir cl, 0 ran flyny, am y scruitiny, fel y blaicl fi gymmeryd lis. Dywedir fod y ddwy iadjc>3 ■* hynod o bwdr yn eu hymarferion ethol- a aibrydir mt>i nid pobl dlodion sydd yn y f iwedd o werthu eu pleidleisiau i'r achaf ei bria, .nd cyfoethogion ?»awrion. Oa ydvw hyn yn wir, mae yn bryd iddo gael ei ddadguddio.. Sibrydir y gall yr ymchwiliad beri gofid mawr i rai. Hy- derwn, fodd bynag, y dadleuir pob twyll, os bu y fath beth yngljrn ar etholiad.