Baner ac Amserau Cymru

Darfu i ddyn wenwyno ei hun yn Bradford pan glywodd am farwolaeth ceffyl flfafredig ganddo.

Yr oedd gan Brighton dri o drig-'annwyr oedd wedi byw mewn tdl' ciwrif-vr hy^af o ba un oedd yn 106. Y mae peiriant nyddu newydd a ddyfeisiwyd gan American' q; fi-byg o wseyd chwyidroad yo y fasnach mewn gwlan. Caed dros lOOp. mewn aur wedi eu celu mewn E dwyawen, ar ol i'r wraig oedranaa osdd yn byw ynddo gael ei symmud i'r tlotty lleol. j

1 CHINA A'R GALLUOEDD. HWYBACH y byddai yn ammhriodol defn- yddio yr enw Cyttundeb' am yr erthyglau cyd-ddealltwriaeth sydd newydd gael eu y I llawnodi gan ddau o gynnrychiohvyr China. -y Tywysog CHING a Li HUNG CHANG—yn. Pekin, prifddmas eu gwlad. Dywedwn fod y gair cyttundeb' yn ammhriodol yn I y cyssylltiad hwn, yn un peth, am fod cyttundeb' yn tybio trafodaeth flaenorol n γ- rhwng y pleidiau. Oanlyniad cydymgy- J nghoriad rhwng dwy blaid, a'r naili yn dy- fod megys i gyfarfod y llall ar dir canolog, ydyw cyttundeb' fel rheol gyffredin. Bydd [ y ddwy blaid yn cydsynio a'r ammodau o ] dan amgylchiadau felly ac am hyny, yn j foesol, yn ymrwymo i lynu wrtho. Rhydd- gydsyniad o bobfcu ydyw uanfod cyttundeb rhwng pleidiau, gan nad pa un ai personau unigol ai teyrnasoedd a fyddont. Ond yn nghyttundeb newydd Pekin, nid oes dim o'r elfenau hyn. A chymmeryd 1r olwg fwyaf cymmedrol arno, gofynion pendant y Galluoedd i China ydyw. Nid ydyw ei rhydd-ddewisiad neu ei chydsyniad gwir foddol hi yn y glorian. Dyna yr hyn yr ydym ni, y Galluoedd, yn dewis ei ofyn, a hyn y rhaid i ni ei gael, onid e y mae ein byddinoedd ar y tir, a'n rhyfel-longau ar y mor, yn barod i wneyd y gwaith y maent y 1"3 yn fedrus arno. Hyny ydyw, y.mm vr r-fen o wirfoddol- iaeth yn ei pherthynas a China yn mhell o fod i mewn yn 'y cyttundeb.' RHAID ydyw ei don, ac am ei bod yn RHAID iddi-er mwyn ei bywyd-y llawnododd China ef o gwbl. I Yr hyn a wna yr ysbeilydd penfFordd a'r truan y bo efe wedi rhutliro arno mewn He anghysbell, pan yn ei orfodi i roddi ei enw wrth y blank cheque trwy ddal ei lawddryll llwythog wrth ei ben, a wna y Galluoedd- Prydain Fawr yn eu mysg-â China yn y dyddiau presennol, yr un yw yr egwyddor, neu yn hytrach y diffyg egwyddor, y naill a'r llall. Y mae China wedi llawnodi yr ammodau yn unig am fod byddinoedd a Uyngesoedd y P&erau o fewn ei therfynau, ac ar ei glanau. A geidw hi yr ammodau 1 Gwna, wrth gwrs. Ond am ba hyd? Cyhyd yn unig ag y byddo y 'pistol' yn cael ei ddal wrth ei phen A dim yn hwy Nid ydyw y rhagolwg hon yn un ddymunol, yn sicr, i bobl drwmlwythog dan feichiau trethi, canys y mae parhau i gadw y llawddryil i fyny fell y yn golygu traul enfawr. Cawn etto s6n am yr ammodau ond dywedwn yn awr, er fod LI HUNG CHANG a'r Tywys- og CHING wedi rhoddi eu henwau wrthynt, fel cynnrychiolwyr yr ymherawdwr (a'r hen Ymherodres Waddolog, yn bendifaddeu), nid ydyw ewyllys corph y genedl Chineaidd wedi cael ymgynghori a hi yn y graddau lleiaf gyda golwg ar eu derbyn na'u gwrth- od. Nid ydym yn dyweyd fod pethau yn wahanol yn yr ystyr yma yn awr i'r hyn yr arferent fod pan oedd 'cyttundebau blaen y fidog a'r fagnel' yn cael eu gwneyd a'r 4 Ymherodraeth Nefol" mewn blynydd- osdd a aethant heibio. Nid ydynt yn wa- hanol. Yn hytrach, cyffelyb hollol ydynt. Ar yr un pryd, nis gellir dyweyd fod y genedl, fel y cyfryw, yn cymmeradwyo yr ammodau, er eu bod wedi cael eu llawnodi ar eu rhan. Nid ydyw yn bossibl eu bod yn eu cymmeradwyo chwaith. Ysgatfydd na byddant yn ddistaw tra y bo y pistol' yr ydys wedi son am dano yn eu bygwth. Mor gynted ag y bydd y nerth gorthrechol sydd yn rhoddi ei arswyd arnynt yn awr wedi ei syrnmud ymaitb, ni phetrasant am foment ddangos nad ydyw yr hyn yr ym- rwymodd eu dau gynnrychiolydd-ar eu rhan wedi rhwymo dim arnynt hwy mewn gwir- ionedd, Ni chydnabyddant y gwystl a wnaed drostynt am foment wedi i'r byddin- oedd a'r llongau gefnu Yr esgeulusdra hwn i ymgynghori a theimUdChineaid y Talaethau sydd wedi bod 1 yn achos o febhiant diplomyddiaeth Ewrop- aidd yn China yn yr amser a aeth heibio. Ac ni bu yr c'sgeulusdra hwnw ar unrhyw achlysur yn fwy amlwg nag ydyw wedi bod yn ystod yr wythnosau diweddaf. Un o'r awdurdodau uchaf, os nad yr uchaf oil, ar faterion Chineaidd, yn ddiau, ydyw Syr ROBERT HART a dywed ef yn bendant fod y Galluoedd yn euog o gamgymmeriad dy- bryd. Y camgymmeriad hwn, medd efe, ydyw peidio 'ymdrafod' o gwbl. Yn He ymdrafod, gosod ammodau i lawr, a gor- chymyn yn unig a wnaed. Yn y cyttun. deb bondigrybwyll y cyfeiriwyd ato, nodid deuddeg o bethau—'erthyglau' y gelwir hwy, gan idyweyd, niewn effaith-Dyna hwy. Derbyniwch hwynt. Oni wnewch, bydd i chwi wae' Ond y mae yn dra ammheus a ydyw hyd yn oed cynnrychiol- wyr y Galluoedd-y bobl a dynodd y deu- ddeg erthygl allan —yn unfryd-unfarn gyda golwg ar ystyr bennodol pob un o honynt. 0 un peth ) r ydys yn sicr ar bwys gwefreb- au diymwad sef, bod pob eglurMd arnynt cyn eu llawnodi wedi ei wrthod i'r Chineaid. Yr oil a ddywedid wrthynt y(loedd: yi. enwau yn gyntaf; y dadleu wed'yn A phwy, ar ol eu darllen, na ddywed fod lie i ddadleu ar yr arumodau hyn ? Gadaw- er i ni edrych ar rai o honynt. Hwyrach nad oes Hawer i'w ddyweyd yn eibyn (mwy nag sydd o blaid) y rhai sydd yn darparu ar gyfer dyhuddo llid.' Caisar yr Almaen, o herwydd llofruddiaeth ei lysgenhadwr, y BARWN KETTELER Y mae y llofrudd gweithredol wedi ei ddienyddio weithian er's talm o amser. Ond, vn chwanegol at hyny, gofynir i Lywodraeth China weinyddu rhyw seremonïan neu ddefodau crefyddol, o nod- wedd neillduol, hefyd, O'u rhan ein hunain nid ydym yn ystyried fod urddas y Caisar GWILYM, mewn unrhyw fodd gwirioneddol, ] yn galw am y peth hwn. Ni chredwn y bydd ei anrhydedd ef un mymryn mwy an- rhydeddus wedi i'r Chineaid orfod myned j trwy yr oil o'r defodwasanaeth rhyfedd a i arosodir arnynt, mwy nag y credwn y I buasai fymryn mwy dianrhydeddus pe na ofynasid dim o'r fath ganddynt. Ond, y mae y peth yn rhy ddibwys i ddadleu yn ei gylch o gwbl. Gan fod ymherawdwr yr Almaen yn teimlo ei fod yn angenrheidiol, I bydded iddo ei gael. Nid oes ymon ni fymryn o gydymdeimlad a Llywodraeth China ynglyn ^*r ysgelerder mileinig y goddefodd hi iddo gael ei gyilawni ary Ilys- genad anfl'odus. I Ar gwestiwn yr iawn, neu, yrad daliad arianol, yr ydym yn teimlo yn dra, gwahan. ol. Yn yr ammodau sydd yn yimvneyd a hyn nid oes unrhyw derfynau yn cael eu nodi o gwbl dros ba rai nas gellir myned, hyd y gallwn ni weled. Yn wir, dywedir fod rhai o'r Galluoedd yn awr yn prysur bentyru hawliau ar hawliaUj nes peri fod y swm a ofynir yn fit o bunnau, a throsodd, ar gyfer pob milwr a feddant yn y wlad Gallasem dybio fod yr ysbail sydd wedi ei gasglu yn barod gan y roilwyr hyn yn ddigon i dalu holl gostau vv ymgyrch o'i ddechreu hyd y foment hon. Yn y mater cywilyddus hwn nid ydyw Prydain ei hun uwch law ammhsuaeth nr yn agos, canys yn Llundain, y dydd o'r Ltaen, gwerthid an- rhaith wedi ei ladrata yn mhrif ddinas China yn gyhoeddus, am brisiau yn ymylu ar yr anhygoel. Pa beth fydd effaith naturiol gwaith y Llywodraeth Chineaidd, wedi yr adferer hi, pan y dechreua gasglu trethi tuag at dalu yr iawn a ofynir garjddi 1 Wrth gwrs, hi a ddvdasai feddwl am bethau o'r fath yma cyn tynu y Galluoedd yn ei phen. Ond, ar y llaw arall, cs ydyw y Galluoedd yn myned i'w hadfer hi yn 01 i awdurdod, fel yn amlwg y golygant wneyd -ac nid ei hysgubo ymaith dros y dibyn i ddifangcoH-hw y a ddylent beidio ei gwneyd j yn ammhossibl iddi wneyd ei gwaith. Ond, effaith anocheladwy codi trethi at dalu y gofynion hyn fydd creu terfysgoedd trwy bob cwr o'r ymherodraeth. Ai mewn rhag- olwg ar bethau fel hyn y maent hwy yn gosod beichiau mor dry mi on ar China ? Ai ] rhagweled y maent hwy y cant esgusodion. golygus i ymyraeth etto a hi ? Y mae China wedi pechu yn anfad. Nis gellir gwadm I hyny Wedi pechu yn erbyn dynoliaeth a. I gwareiddiad, heb son am Gristionogaeth. j Nid oes genyui ddirnadaeth am anfadrwydd na maint yr 'hyn a wnaed ganddi Am hyny, dylid ei dysgyblu. A'i dysgyblu ya j drwm, hefyd. Ond, yn bendifaddeu, yr || ydym yn hawlio ar i'r Galluoedd sydd yn 6 ymgymmeryd a'r gwaith o'i dysgyblu i fod., yn onest eu bunain yn eu hamcanion. Yn-•; natur iol, wrth gofio am yr Isyn a. wnaed o'i mewn o Fai hyd Fedi, y flwydidyn ddiweddai, nid ydym yn synu fod y Gallu- oedd yn a mmharod i alw eu holl fyddinoedd adref a Pekin. Nid oes ynom gallon i'w beio am hyn, chwaith. Ar yr un pryd, yr ydym y n rhwym o gydnabod fod ochr arall i'r maLi cJr. Pekin yw prifddinas yr ymher- odFae'uh. Os bydd hon yn cael ei gwarehod g&m estroniaid arfog, pa beth a ddywed y CMfi.eaidd eu hunain? Nis gwiw clywed nas, gwaeth pa beth a ddywedant. Gwaeth, yn sicr. Bydd y ffaith fod y ddinas yn meddiant gwarchodlu y Galluoedd, a phob myrledfa iddi yn cael ei gwylio gan dramor- iaid, yn ddigon i glwyfo pob Chinee gwlad. f ga»roi yn ei fan tyneraf. Yrydys yn goiygu | adfer y llys; ond, a ellir disgwyl iddo ddyfod i ddinas fydd yn hollol at drugaredd magnelau estronol. Os daw, o dan am- gylchiadau fel hyn, oni fydd y ffaith noeth hono, ynddi ei hunt, yn ddigon i beri iddo (y llys-yr Ymhemwdwr, yr Ymherodres Waddolog, a'u Gveinyddiaeth) lwyr golli pob urddas a feddai yn flaenorol yn marn a theimlad ei ddeO.iaid? Os felly, onid yw adferiad. yr hen. Lywodraeth i awdurdod, dan avnmodau o'r fath yma, yn rhywbeth tebyg ï: greulondeb? Heb law bod yngreu- ) londeb, onid ffag a lledrith ydyw yr adfer- .11 iad, mewn gwiirionedd ? Ac etto, os ym- bwyllwii uwch bea yr achos, yr ydys yn rhwym o wynebu v cwestiwn—Pa beth yn amgen a allasai y Galluoedd ei wneyd ? Un llwybr arall yn unig oedd yn agored iddynt:—dinystrio y deyrnach bresennol, a rhanu yr ymherodraeth rhyngddynt a)u I gilydd Ond, o'r ddau ddrwg pa un a fl1!1.Ç'.<>T tr xxra p f.Vi n f 1 Ein huhi^ :uri-Cr»" yn y sylwadau hyn ydyw dangos att^awsderau y sefyllfa bresen- nol yn China, ga-Ji nad o ba gyfeiriad yr edrychir arni. Ac-nid anhawsderau sydd. ynddi yn unig chwaiftl"perygl. Pan gelF: gwladweinydd mor gyfap "wydd, ac un sydd. wedi efrydu China mor ddsv'*n am gynnifer 0 flynyddoedd, a Syr EOBEJJT HART yn dyweyd y bydd i'r digwjddiadau diweddar yn yr ymherodraeth berii niwed anjKae-e i'w masnach ag Ewrop, gweJivn fod y yn un wir ddifrifol. "Y g#r cyrarwydu1 a enwyd a ddywed yn bendant nad ydyw China o dan unrhyw, angenrheidrwydd o gwbl i anfon i Ewrop am. ei nwyddau, nae i geisio cael gan Ewrop gymmeryd ei nwyddau hi. Y maa hi yn ddigon mawr i fyw ar ei hadnoddau ei hun. Y mae o fewn ei therfynau eaagfaith ddigon o farch- nad i drafnidiaeth aruthrol. Hi a gy u- nyrcha o'i mewn—-neu hi a all-bobpeuh sydd gan ei phoblogaeth, er yn ddi-rif, ei eisieu. Ar hyd y canrifoodd ymae hi wea'i bod yn gwneyd hyny. Mewn moethau. (luxuries) y trafnidiai a gwledydd o'r taix allan. Ai tybed mai effaith y eytbrwl I presennol fydd ei gwneyd yn fwy cloedig; nag erioedf Hwyrach, am v^baid o flyn- yddoedd-ond pan yr agorir y dorau, pwy a ftyr na wneir hyny o'r tu mewn, ac nid o'r tu allan, A phwy a ^yr, hefyd, na bydd ei miliynau aneirif wedi eu harfogi a'u dysgyblu yn Hifo allan yn aiddgar i dalu yr echwyn adref gyda Hog. Y mae y Chin- eaid wedi profi eu hunain er erioed yn rhyfelwyr da ac eofn, ac yn yr hen amser wedi cymmeryd meddiant o gymmaint o'r byd ag oedd ganddynt ei eisieu. Yn ddi- weddar, hyny yw, er'p ychydig ganrifoedd, y maent wedi hepian a chysgu, gan gloi eu hunain i fyny o fewn eu terfynau eu hun, gan foddloni byw fel eu tadau. Ond wele yu awr, dyma holl deyrnsaoedd y byd wrthi yn brysur yn ei deffroi o gwsg. Hwyrach y cymmerent yr addysg fel y cymmerodd y Bwriaid yr addysg oddi wrth y Jameson Raid a chyda'r un canlyniad; ond yn lie rhyw 50,000 o wyr i gvfrif a hwy bydd yna 100,000,000. Ond y mae hyn yn golygu, wrth gwrs, fod China, yn pafhau yn un deyrnas.

CAERDYDD. GORCHWYL pruddaidd iawn ydyw cofnodi marw- olaeth Mrs. Davies gweddw y Parch. J. Davies, gweinidog parchus iawn gyda'r Metbod- istiaid yu Blaenanerch, sir Aberteifi-yr hyn a gymmerocld le dydd Sadwrn, lonawr 5ed, yn ei chartrefyn 87, Keppock Street, Caerdydd. Nid oedd ond ysbaid tn mis er pan symtnudodd o'r wlad i'r dref. Bu farw ei period hoff tua deng mlynedd yn ol. Aed a'i clvorph gydat tren banner awr wedi dau boreu ddydd Mercher, lon- awr 9fed, i sir Aberteiti, a c'nladdwyd hi yr un dydd gyda/i gwr yn rnoddrod Blaenanerch. Trefnwyd yr angiadd draw gan v Parch. M. P. Morgan, gweinidog preseunol Blaenansrch. Dechreuwyd y gwasanaeth gan y Parch. J. Davies, Twrgwyn. Pregethwyd gan y Parch. J. Morgan Jones, Caerdydd ac ar lan y bedd cymmerwyd rhan gan y Parcbedigion J. Jenkins, Aberporth, a D. Bassett, Penparc. Yr oadd yr angladd yn un gref iawt), er fod yr bin yn oer a thystioiaetba hyn pa mor ddwfu oedd yr ym- adawedig wedi suddo yn serch ei holl gymmyd- ogion a'i hadnabyddiaetb. Yr oedd Mrs, Davies yn 54ain mlwydd oed, a cbafodd y fraint o fyw am ddeng mljnedd ar ol ei hanwyl briod. hyd nes gweled pedwar o'i chwe phlentyn wedi tyfu yn ddigon mawr i ofalu drostynt eu hunain. Yr oedd Mrs. Davies yn un o'r gwragedd car- edicaf grewyd erioed. Ennillai Ie yn eich calon heb yn wybod i chwi. nc yr oedd yn ammhossibl sylweddoli pa faint y cerid hi nes ei cbolli o'n plith a'r prawf goreu }H' werth person ydyw maint y bwlch v mae wedi adael yn y byd wrtb newid cartref. Meddiannai bob rhagoriaeth fel cyfeilles a chymmydoges. Anwylid bi gan bawb a'i hadwaenai, Pwy bynag sydd yn cam dynoliaeth garedig a rhinweddol, ni allai lai na'i charu hi. Bu, hefyd, yn ymgeledd gymmhwys i'w gvvr, a chynnorthwyodd lawer arno a'i geir- iau cysurlawn, calonogol. Yr oedd yn fam ddoetb, ac annogsii ei phlant i gyd-droedio & hi ffyrdd rbinwedd n sanctaidd, a da genym feddwl fodaddysg y tad, a gorchymynion ac annogaethau y fam, yn cael en cario allan gan y plant, cref- yddol eu hysbryd, sydd wedi eu gadael ar ol. Meddai ar lais swvnol iawn, a medrai ganu unawdau yn y fath fodd nes lloni calon pob gwrandawr. Ac arn ei nyddlondeb gyda'r modd- ion yr oedd bron yn ddhirhebol;dangosoddyrun jffyddlondeb hyd ei dyddiau olaf pan yn Nghaer- •dydd. Hin dda iseu beidio, byddai hi yn sicr o fyned i'r cyfarfodydd. A dyna'r wraig sydd yn imyned i fyw mewn dylanwad da yn nghalonau 'ei chyfeillion, ei chyinmydogion, a'i phlant, tra 1byddant byw. Y mae adgofion hyfryd a chys- segredig am dani yn myned i bleidio &g anghof- rwydd dros gadw ei henw da hi ac hyd oni :feiddia y dyfodol anghofio y gorphenol, erys ei :rhinwedd, ei tbynerwch, a'i sirioldeb, yn adsain ;ac yn oleuni i dragwyddoldeb. Y mae hi erbyn hyn wedi ein gadael ni, ac "wedi cyrhaedd y wlad lie y mae bywyd dibys- ibydd, a llawenydd digyrnmysg yn peri i angeu nvrido i ddifodiant, a lie mae ei hpna c1 hithau wedi ei wisgo fel rhosyn yn ngoleuni claer an- ifarwoldeb. Y mae meddwl am ei sefyllfa ogon- eddus hi yn ddigon i beri i ddyn syrthio meppn fCariad ag angeu er mwyn cael myned ati i j-yd- gyfranogi â hi o ddedwyddweh y wlad y bu ei henaid hi yn sychedu am fyned iddi i fyw, lie mad oes cystudd na phoen, na galar, a He y mae yn ammhossibl i ofid, a'i deulu mawr o'ocheneid- iau, gael He i osod ei droed i lawr i flino neb. Taened Duw ei aden amddiffynol dros y plant auwyl yn en bamddifadrwydd. Dyfered jfraslerar eu llwybrau, gwirydded ei air trwy beidio caniatau i'r sawl sydd yn disgwyl wrth yr Arglwydd weled eisieu dim daioni. Cadwed D",w hwynt yn ei law, syched eu dagrau, a beu- dit/aied yr amgylehiad i'r teulu drwy anfon angel dyddanwch ar ol angel marwolaeth, yw dymun- ia-d—Cujaill i'r teulu.

I TREFFYNNON. I LLYWIAWDWYR YR YSiiOL SIROL. DYDD Sadwrn cynnaliwyd cyfarfod cyntaf llys y Hywiawdwyr oedd newydd gael en hethol. I Ar gynnygiad Mr. Urias Bromley, yn cael ei j'gefuogi gan yr Henadur Peter Jones," ail ethol- wyrl. Mr. H. Lester Smith (uoracliwyliwr y Due O Westminster), yn gadeirydd. Cafodd Mrs. Johnson Jones a Mr. J. L. Muspratt en hethol i fod yn ts-gadeirwyr Hysbysodd y clerc y byddai i'r Cynghor Sirol gymmeryd o dan ystynaetb y cwestiwn o ganiatau glwysgedi i ysgolheigion oedii yn rhoddi eu presennoldeb yn yr ysgol o Fflint y rhai a wnaent gynnrychioliad uniongyrchol ar y rhai a wnaent gyntirychioliad uniongyrchol ar y pwngc i'r Corph o Lywiawdwyr SiroL I Ail-etholwyd y Parch. Davil OliV'-V a Mr. llohert Foulki-s, Bagillt, yu aelodau eydweith- redo!. Galwodd amryw o'r aelodau sylw at -gytlwr o0i y brif ystafell yu yr ysgol. Dyw«did aad oeda" ifeaestii yn cadw y gwynt na'r gwlaw i ffwrda' ■9'e J canlyniad o hyny ydoedd, fod v plaiit' dioddef yn barhaus oddi wrth anwyd £ aaddsngys fod yna syniad cyffrediuol yn mysg y ]/>wiawdwyr y dylai yr ystafell gael. ei thwymno a- phibeilau dwir poeth. Penderfyn- wyd trosglwyc^'0 7 mater i'r Pwyllgar Adeiladu. -1.L

Ya ystod y iWy^dyn dliweddaf cymmerwyd meddiant o agos i 2,000 o gwn oedd yn crwydro yn fisol gan hedd^geidwaid Llundain. Gorchyniynwyd i Uermwr o sir Somerset dalu 250p. am dori a. priodas. Yr oedd y garwriaeth wedi pa*bau am bedair blynedd ar ddeg.

'f IClttttbain. DYDD LLUN, lonawr 21 ain, 1901, (Oddi wrth ein Gohebydd FeillduolJ. Y FRENHIKES Y TRIDIAU diweddaf y mae meddwl Llundain yn llawn hyd yr ymylon o'r frenhines. Cyrhaedd- odd newyddion llawn o bryder yma pryduawn dydd Gwener ac o hyny hyd yn awr, nid oes fawr o fruii am ddim ond y perygl a'r rhagolvg- on. Ar y foment hon o ysgrifenu y mae llyged- yn o obaith yn y bulletin diweddaraf; ond y mae calon y ddinas yn drom drom. Gyda theimlad dwys y mae pawb yn ceisio ooheneidio y weddi genedlaethol Duw gadwo'r Frenhines.'

GWLEDD GWYR MYRDDIN. Fel yr awgrymais wythnos yn ol, y mae Gwyr GwIad Myrddin yu dra lliosog yn y Brifddinas. Ceir hwy yn mhob galwedigaeth ennillgar, ac nid ydynt ail i neb yu eu lhvyddiant. Daeth nifer fawr o honynt-chwech ugain neu ragor— i wyi flynyddol y sir, yn yr Hotel Cecil, nos Ian diweddaf. Cynnrychiolid yr alwedigaeth feddyg- ol gan lywydd y cyfarfod, Syr John Williams, Barwnig f Dr. James, Hariej Street; Dr. Blagdon Richards, a Dr. Thomas Phillips. Yr alwedigaeth seueddol gan Mr. Lloyd-Morgan a Mrs. Lloyd-George. Y dckddf gan Mr. a Mrs. Llewelyn Wiiliams, Mr. J. H. Daviss, Mr. J. Davies Williams, Mr. Alfred Davies, Mr. J. T. Lewis, Yr efeugyl gan Warden Llanymddyfri, y Parch. D. Jones Davies, a'r Parch. Setb Jones (A wstralia). Llenyddiaeth gan Dr. Henry Owen, Mr. Ernest Rhys, a Mr. Spencer Leigh Hughes. Marsiandiaeth gan Mr. T. J. Harries, Oxford Street; Mr. Timothy Davies, Walham Green Mr. Thomas Lloyd, Oxlord Street Mr. John Hinds, Blackheath, Mr. John Griffith, New Bond Street Mr. Evan Griffiths. Chelsea; Mr. Ben Davies. Holloway Mr. J. W Lewis, Islington Mr. J. Emil Davies, Gresham Street. Y cyhoedd gan y Mri. Isaac Shone, Gwrecsam (gynt), Mr. Bassett Hopkins, Mr. John Bowen (Brighton), Mr. Williams, Devonshire Street Mr. Arthur Roberts, o'r Record Office; Mr. O. Lewis (Owain Dyfecl), Mr. Chailes Coram, Mr. Henry Morgan, Mr. T. R. Richards (ysgrifen- ydd), &c. Oni bae fod cyngherdd blynyddol Jewin Newydd yn digwydd bod yr un noson, y mae yn debyg y buasai y cynnulliad yn llawer mwy, o blegid gwr o Shir G £ r' ydyw y gweinidog gweithgar, y Parch J. E. Davies, yn gystal a liywydd y cyfarfod, Mr. D. R. Evaus, Ivy Lane. Yr oedd y Prif-Farnwr Williams, hefyd, wedi meddwl bod yn bresennol (o blegid o ochr ei daid y mae a fyno yi,tau a sir Fyrddio) ond o berwydd anhwylder nis gfdlai adael ei dJ. Anfonodd lythyr at Mr. Llewelyn Williams, cadeirydd y pwyligor, yn goftdio yr anffawd, yn fwy felly am y collai y fraint o gynnyg llwngc- destyn Cymru '—testvn sydd o ddyddordob arbenig i bob Cyinro, yu enwedig ar hyn o bryd, ar ddechreuad canrif newydd, ac mewn argyfwng difrifol yti hanes yr Ymherodraeth Brydeinig, ar adeg pan y mae gelynion yr Ym- herodraeth yn ammbeu a bery hi i fod yn fodd- ion effeithiol yn ngwareiddiad y byd. Nis gall gadw ei blaenoriaeth yn unig drwy gym- mhorth llynges a byddin wrol ac effeithiol. Rhaid iddi, hefyd, wrth gariad at iawnder a rhyddid, annibyniaetli personol, addysg a chym- medrolder ac yn mha ran o'r Ymherodraeth, dymunai y Prif Farnwr ofyn, y blodeuodd ac y tyfodd y nodweddion hyn yn fwy nag yn Nghymru ? Ffrwyth gwladgarwch cartrefol yw y rhinweddau hyn. Yn Nghymru, fel yn mhob man arall, rhaid en magu a'n meithrin ar yr aelwyd gartref. Wedi talu gwarogaeth i'r llwngc-destyn Brenhinol-yn hollol anhysbys, y pryd hvny, o'r cwmmwl du oedd yn hongian uwch ben— cynnygiodd y cadeirydd lwngc-destyn Sir Gaerfyrddiu.' Nid wyf yn gwybod am unrhyw Gymro o safla uchel sy'n caru Cymru, yu natur- iol, yn llenyddol, ac yn gymdeithasol, yn fwy na Syr John Williams. Yr oedd sain cariad ang- erddol yn mbob cyfeiriad o'i ciddo at swynion a phrydfertbiou amrywiol ei sir enedigol. Hoiai ef ei hun am y rhesymau dros anrhydeddu y sir, a deuai o hyd iddynt. yn mhob cwm a dol, yn mhob nant, ac yn mhob ilyo, yn nyffryn y Towy, ac yn mryn Grongar, yn ei hen weddill- ion hynafiaethol, yn ei hanesiaeth ramantus, ac yn ei chwedloidaeth hvnod, yn gystal ag yn mhrydferthwch ei morwynion, ac yn newrder ei meibion Yn y pethau hyn oil gwelai Syr John Williams sail i ymfalch'io yn ngorphenol yr hen sir, ac i edrych yu mlaen yn obeithiol at y dyfodol. Attebodd y Parch, W. Poole Hughes, war- den Llanymddyfri, i'r llwngc-destyn ac fel yr oedd yn eithaf naturiol, siaradodd gryn lawer am yr ysgol, ar yr hon yn ddiweddar yr ethol- wyd ef yn ben. Cafwyd attebiad pellach gan Mr. Lloyd Morgan, A.S,, yr hwn, hefyd, yr un mor naturiol, a ganmolai synwyr a doethineb a nerth meibion a merclied Sbir Gaer, v tu hwnt—chwedl ein brodyr y Deheuwyr. Cynnvgiwyd llwngc-destyn 'Cymru' gan Mr. Llewelyn Williams, mewn araeth hyawdl, yn yr hon y dadleuai gyda grym am undeb amcau ac utideb ysbryd mewn ymwybyddiaeth trwyadl fod Cymru yn genedl. Attebwyd i'r llwngc-destyn hwn gan Mr. Ernest Rhys a'r Parch. D. Jones Davies, ac yna cododd Mr. Spencer L. Hughes i gynnyg llwngc-destyn y boneddigesau a'r ymwelwyr. Newyddiadurwr gyda'r doniolaf v gwyddom am dano ydyw Mr. Hughes, a gwastralia lawer o wit oddydd i ddydd yn ngholofnau y Jlornwg Leader. Attebodd Dr. Henry Owen. Siaradodd Mr. E. Griffiths yn rhagorol wrth alw sylw at ragor- iaethau a diffygion Y Wasg,' a chafwyd gair 0 gyduabyddiad gan Mr. Vincent Evans. Diolch- wyd i'r ysgrifenydd, ac yfwyd iecbyd da v cadeirydd cyn terfynu'r wledd, a chafwyd can- euon gan Miss Adela Bona, y Mri. Dyfed Lewis, Meurig Jamfes, a Barry Lindon.

y Ffrangcod, i fyw lieb Paris am gan mlyn- edd! Fife ei hun a$yr paharn. Yn ol y Dr. PUPIN, o Brifysgol Colombia, yr unig anhawsder yn awr ar y ffordd i 'delephonio o Lundain i San Francisco—o dan y Werydd, ac ar draws Cyfandir yr America yn ei fan Iletaf- ydyw yr anhaws- der arianol. Am eu gwroldeb yn rhyfeloedd Ashanti a'r Transvaal cafodd saith o filwyr Groes Victoria' yr wythnos ddiweddaf. Er wedi ei lawnodi nid yw c;. ttundob newydd y Galluoedd a China wedi ei selio. Am Dad yw sel yr ymherawdwr etto wedi cyrhaedd. Yn ol yr arwyddion preseurxol, golyga fyned yn lied ddrwg rhwng Ulliof Balaeth- au yr America a Gvvc-rirnaeth Venezuela. Nid ydyw yn liawdd gwybod yn bendant pa beth ydyw yr achos o'r cweryl rhyngddynt. Rhywbeth ynghyleh buddiannau rhyw gwmm masnachol vdvw. Y mas yr Arlyw- ydd MC'KINLEY eisoes wedi anfon tair o'i ryfel-longau yno, a bwriada anfon pedair eraill yn ddioed. Nid ydyw iecbyd na golwg y cyn-arlyw-1 ydd KRUGER, o'r Transvaal, yr hyn y buasid yn dymuno iddyut. I wella. ei olwg efe a fwriada osod ei hun yn Haw gwr cyfarwydd yn ddtoed. Dywed un a'i gwelodd ef ar fwrdd ei lestr, yn V Môr Coch, pan ar ei ffordd i Ewrop, ac a'i gwelodd ef drachefn, ychydig ddyddian yn ol, ei fod ef wedi gwaelu yn ei wedd yn ddirfawr. Darllena lawer ar ei Feibl. Nid yw yn gadael i'r Hen Lyfr fyned aIIan o'i gyrhaedd ar byd y dydd. Bernir y gellir, erbyn hyn, ystyried y rhyfelgyrch yn Asbanti ar ben. Y mae y I penaethiaid a'u canlynwyr wedi yraostwng —mewn ymddangosiad, o'leiaf. Adfer iawn- drefn o fewn y wlad ydyw y gwaith beliach. YngJýn a byn dylai trefniadau efxeithiol gael eu gwneyd i ddadblygu ei hadnoddau gorgyfoethog. Gyda mesur o ddoethmeb dylai Asbanti dalu yn fwy na threbl am dani ei hun, oddi ar salle gyffredin gwlad- weiniaeth Brydeinig. Un o'r gwefrebau di^eddaraf o Colombia a rydd ar ddeall fod y gwrthryfelwyr yn parhau yn y weriniaeth ond, fod y Llyw- odraeth yn graddol gael y Haw drechaf ar y gwrthryfelwyr. Gorchfygwyd hwy yn ddi- weddar mewn brwydr galed yn amgylch- oedd Panama. Nid oes gair o wir yn y chwedl fod Argl- wydd CTJRKIE yn myned i roddi ei le fel y Ilysgenad Prydeinig yn Rhufain i fyny. Ar hyn o bod nid oes dim wedi digwydd i dueddu meddwl yr hen ddiplomydd protiad- ol hwn i ymneillduo i fywyd anghyhoedd. Yn Leavensworth, yn Kansas, dydd Mawrth, aeth torf o bum mil o bobl i mewn i'r carchar, a chymmerasant negro oddi yno, yr hwn a gyhuddid o geisio gwneyd ymos- odiadarddynea wen. Y tu allan i furiau y carchar llosgwyd ef i farwolaeth, yn nghan. ol crechwen y miloedd, Profiad newydd spon a gafodd Caer Cystenyn yr wythnoa ddiweddaf. Gwisg- wyd hi a mantell wen o eira. Am ddau ddiwrnod olynol bu yr eira yn disgyn yn ddi baid, Attaliwyd trafnidiaeth o'i mewn yn mron yn dlwyr; ond, caddiwyd ei budreddi am ennyd. Rai wythnosiu yn 01 crybwyllasom am arolygwr bangc, o'r enw ALVORD, yn New Y ork, yn celcio swm enfawr o'r arian- dJ. Diangodd ond, daliwyd ef, a chyfadd- efodd ei fai o flaen ei farnwyr. Wythnos i heddyw anfonodd y rbai hyny ef i benyd- wasanaeth am dair blynedd ar dJej. Cyn cycliwyn i'w anturiaeth ryfygus am Begwn y Gogledd, gwnaeth ANDRE, yr awyrenwr, ewyllys. Nid oedd hono i gael ei hagor byd ddiwedd y flwyddyn 1900. Weithian y mae hyny wedi ei wneyd. Addefa yn rhwydd ei fod yn cychwyn ar daith ag y galiai na ddeuai byth yn ol. 11 Gobeithiai yn erbyn gobaith, Gadawai bob peth oedd ganddo fel eiddo personol i'w wraig. Y mae lynchers y negro yn Akron, talaeth Ohio, wedi cael eu haeddiant gan y llys- oedd. Profwyd dau ar hugain o honynt, saith o ba rai a gyfaddefent eu bod yn euog a dedfrydwyd hwy i ysbeidiau o gavchariad yn amrywio o ddeng niwrnod ar hngain i bum mlynedd. Y mae pedwar ar ddeg eraill yn disgwyl am eu prawf; a diva mat cytfelyb fydd eu tynged hwythau. Dyma y ffordd i ddarostwng lynch-yddiaeth yn yr Unol Dalaethau. Dros yr oil o Unol Dalaethau yr America ysguba yn awr megys ceulhf o'r anwydwst. Yn ninasChicago nid oes dim llai na chan mil yn dioddef dano; a nifer cyffelyb yn ninas New York, Yn Ninas y CiAri,?.d- Philadelphia—hefyd, y mae deng mil a thrigain o bersonau yn dio idaf da no. —— J Ar y Cyfandir par ha yr hin yn neiilduo o lifrywiog. Yn Hwssia y mae holl ffyrdd haiarn y Dehaubarth wedi eu claddu o dan eira, a rhedeg trenau ar hyd-ddynt yn am mhossibl. Gwelir hanes dioddeliadau cannoedd o deithwyr yn y trenau o dan eira mewn rhan arall o'r rhifyn hwn. Aeth yn gymmaint prinder am ymborth fd y gwerthid dim ond tafell o fara am swllt. Yn lluwchfaydd eira Mynyddoedd y Taurus y mae cant o ddefaid wedi trengu; ac nid oes gair o banes eu bugeiliaid wedi ei gael. Ofnir eu bod hwythau wedi cyfarfod & thynged gytrelyb. Yn agos i 'Berlin cwympodd dau arlunydd a boneddiges trwy agen yn y rhew, tra yn yalerio, a bodd^dd y ddau ddyn ieuangc, ond achubwyd y ddynes.