Baner ac Amserau Cymru

TELERAU AM HYSBYSIADAU. f PRIS am Hysbysiadau Masnachol, Ysgolion, Eisteddfodau, Cyfarfodydd Cvhoeodus, Llyfrau, .bo., fydd yn ol 3s. y fod- fedd-gan fesur i lawr y golcfn. Am Hysbysiadau o 'YnEisieu,' &c„ yn cynnwyg 18 o Eiriau neu lai, codir 6c. ac yn ol Ie. am bob tri gair dros hyny, os telir yn mlaen llaw; neu 4c, yilinell, 08 na wneir hyny.

DJWYGIAD TRWYDDEDOL. ATTE3 YR YSURIFENYDD CARTREFOL I DDIRPRWYAETH. YMWELODD dirprwyaeth ddylanwadol a'r Ys- grifenydd Caitrsfol dydd Mercher, i ddidleu yr angenrheidr.vydd am ddeddfu ar bwngc y cylireithian trwyddedol. Yn mysg y pwyntiau a ddygwyd yn mlaen yr oedd y trwyddedau, a hyny yn unol ag anghanion y rhanbarth, ac ar liaellau cySawn, ad daliad i gael ei ddarparu gan y fasnaoh, yr hoil drwyddsdau i gael en dwyn o fewn cyleh yr awdard id drwyddedol, deddfu i glybia •, ail gyfansoddi yr awdurdod drwyddedol a Llys yr Appel. Golidsai yr Ysgrifeuydd Castrefol fod yr am- rywiol bleidian dirwestol uior aaobeithiol ym- ranedig ar y cwestiws. Nid oedd y blaid ¡ ddirwesfcol eithafol wedi eymmud aQ cam o'r safle a gyrumarasaat i fynv rai blyayddoedd n ol ar later yr ad dahad—ua o egwyddorion sjlfaesol yr holl gynllun o ddiwygiad. Yr oedd arferiad y wlad wedi crcn masnach, o dan amddid'yniad y gyfraith, a gwnai dinystrio y manteision heb ad daliad ddwyn anghlod ar y wlad. A wnai lieihan nifer y tat leihau yr yfed? Yr oedd hyn yn gofyn ystyriaeth, ac yr oedd efe yn rhwym o ddyweyd ei fod va credn fod cymmaiati o angen am dai iachus, I amgylehoedd mwy dymuncl, a ehyfleusderau cynnyddol ar gyfer adlouiant a difyrweh iachus, fig osdd am ddiwygiad d-rwesfcol. Wrth ddiweddu, addawodd oscd yr awgrymiadau a ■Rnacd ger bron ei gydawyddogion, y rhai yr oedd efe yn gwybod, a roddai iddynt, bob ystyriaeth.

ABERGELE. Marwolaeth Dr. Williams -NUB IVener bu farw Dr. Williams, prifathraw Yt'gol Sirol ALer- gele. Rhyw ddwy hycedd ya ol bu Dr. Williams yn gorwedd o dan sfiechyd difrifol, ac yrnddengys ca ddarfu iddo gael llwyr adferiad oddi wrth efFeifchiau yr afiachyd hwaw. Teimlir ya ddwys o herwydd colli y boneddwr hwn yn arterth ei ddyddiau, a thra yr oedd yn arwyddo bod o'r fath wasanaeth gwerthfawr i addysg a'i wlad. Cjmmerodd ei gladdedigaebh le ddydd Mawrth. I

Y mae dirprwyaeth frenhinol fechan wedi ei phennodi t chwilio i'r I Angeti yn y Bir.' Nid ydyw cyfansoddiad y ddirprwyaeth yn hollol wrth fodd pawb, Pa ryfadd, gan fod un o'i haelodau yn dal cyssylitiad ag un o'r cwmnïau darllaw mwyaf a fedd y deyrnas.

Cymmer y Due ARGYLL ddyddordeb mawr yn yr yrachwiliadau a wneir am dryaorau a chreiriau oedd yn llongau y Spanish Armada, dri chan mlynedd yn ol; aef, y rhai a ddryll- iwyd arlanau ystfid Argyll.

Yn Ucheldiroedd Ysgotland ganwyd dau efaiil ar derfynau y ddwy ganrif. Gan- wyd un ar ddiwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg, a'r 13a11 yn nechreu yr ugeinfed ganrif.

Dyn tlawd yn gweithio yn y gwaith nwy yn Leicester, y dydd o'r bliien, a ddargan- fyddodd fod bwa canol pont y tfordd haiarn dros yr afon wedi dyfod i lawr gryn droed- fedd, o herwydd y gwlawogydd trymion a gawsid yn flaenorol. Yn y fan rhedodd i'r boca arwyddo agoaaf, a llwyddodd i attal tren oedd ar fin dyfod yn llawn o deithwyr. Wedi hyny rhedodd i'r cyfeiriad arall i attal tren nwyddau. 1 Am hyn oil cafodd y swm tywysogaidd o gini gan Gwmni y Midlands

Y dydd o'r blaen daeth llong i Shields gyda hanes adfydus. Ar ei mordaith o'r Afon Plate, yn Neheudir America, torodd y pla ar ei bwrdd a bu y cadben, y cogydd, a merc'i un o'r teithwyr, farw. Tarawyd eraill, hefyd, gan y pla- ond, gwellhasant hwy.

Rtwymo ei gwasg yn rhy d_yn oedd yr achos o farwolaeth dynes yn Sutton Cold- field, y dydd o'r blaen. Y syndod ydyw na bae llawer o ferched yn meirw o herwydd byn.

Y cyhuddiad yn erbyn dyn yn Clerken well, Llundain, yr wythnos ddiwedcfSf, oedd cipio dwy geiniog a dwy dorth oddi ar fachgenyn yn yr heol. Drosto ei hun dy- wedai y dyn ei fod wedi ei arwain i gyf- lawni y trosedd o herwydd cyflwr truenus ei wraig a'i deulu, y rhai oeddynt ar fin meirw o newyn. Yr oedd hyny yn wir, a galwodd yr ustus syiw y rheidweinydd at yr achos.

Yn agos i Petei borough, ychydig nos- weithiau yn ol, ceisiocid tri o ddynion ysbeilio y llythyrgerbyd. Ond, chwipiodd y gyriedydd dewr y tri ymaith. Gresyn na fuasai yn gallu eu hadnabod, hefyd.

Dienyddwyd dau yn yr Iwerddon dydd Mawrth :—Un yn Belfast, am lofruddio gwraig weddw; ac un yn Cork, am saethu ystiward. Ceisiodd yr olaf gyflawni hunan- laddiad yn ei gell y noson flaenorol.

Plwyfolion Hexton ydynt wir ddigofus wrth eu hesgob am ganiatau i weithrediad- au cyfreithiol gael eu cymmeryd yn erbyn eu hanwyl ficer, y Parch. R. C. FILLINGHAM, am ddirn ond protestio yn erbyn yr oiferen yn eglwys Kettlehestcn. Dywedant, 03 an- fonir ficer newydd i'w plwyf, ac i hwnw fod yn Ddefodwr, nad ant hwy byth yn agos i'r eglwys. Achos beiddgar o ffug-honiadau ydoedd yr un a brofwyd yn Nghasnewydd, wythnos i heddyw. Daeth un HARRISON, alias ALLEN, i'r lluest milwraidd, gan ddyweyd mai y Meior ALLEN oedd efe, a chafodd gan ynwr wasanaethu fel gwas iddo. Anfonodd nodyn ffugiol i westty yn y dref, ar bwys yr hwn y cafodi letty am bedwar diwrnod. Bu yn chwareuamryw brangciau yn ystod y psdwar diwrnod hyn. Ond, darganfyddwyd ef yn y man. Ntd meior end 'preifat' oedd efe; ac y mae efe yn awr wedi dechreu ar bedwar miao garchariad, i ddysgu moeaoldeb gwell. Geneth 0 Benrbyn Cernyw oedd LOUISA ANDREWS. Yr wythnos cyn y ddiweddaf daeth i Saltash, i wasanaethn yn nhy gwraig o'r enw Mrs. GIBSON. Wythnos i heddyw dywedodd ei meisdres wrthi am wisgo am y plentyn, a myned allan am dro, gvdag ef. Yn ei gweled yn hir iawn yn dyfod i Jawr o'r lloflt, aeth Mrs. GIBSON i edrych pa beth oedd y mater. Aethl'w hystafell wely ond, yno nidoedd arlliw o honi. Galwodd ei henw. Dim attebiad. Yr oedd drws y W. C. modd bynag, wedi ei gloi. Gwaeddodd am rywan ati. Torwyd y drws. Er braw, yr oedd LOUISA. ANDREWS yn nghrog wrth un o'r pibeilau, ac yn hollo! farw. Geneth bed air ar hugain mlwydd oed ydoedd ac nid 098 neb yn gallu dyfalu paham y cyflawnodd hi ei dinystr ei hun. Clod i Gyngbor Doabarth Persbore, yn swydd Gaerwrangon. Yn wahanol i'r rhan fwyaf o'r cynghorau adnabyddus mae gan y prydferth a'r hynafol swyn i feddwl (a chalon) y cynghor hwn. Yn y cyfarfod di- weddaf gofynid caniatM i adeiladu ty t6 gwellt. Dywedodd rhywun fed y deddfau lleol yn gwahardd codi tai o'r fath. Yn y fan wele un arall o'r aelodau yn tori allan gyda hyawdledd o blaid tai o'r fath, o her- wydd eu prydferthwch a']; clydwch; ac aeth mor bell a dyweyd mai ei thai t6 gwellt, yn ei fryd ef, ydoedd gogoniant sir Gaer- wrangon. Da genym allu chwanegu fod teimlad mwyafrif y cynghor, hefyd, o blaid tai sydd mor oer yn yr haf, ac mor gynnes yn y gauaf.' A phasiwyd penderfyniad i ganiatau codi rhai newyddion. Hoffem weled rhywun yn cyfiwyno plan- iau o d,t to gwellt i Gynghor Trefol Dinbych. Yr ydym yn cofio ein tref yn cael ei haddurno a lliaws 0 honynt. Odid y ceir dau nau dri o'i mewn yn awr. Beth a wnai ein cynghor- o'i mewn yn awr. Beth a wnai ein cynghor- wyr ni 4 phlaniau o dy to gwellt 1 A oes yn y mwyafrif o honynt ddigon oymdeimlad o'r 11 prydfertb, y syml, a'r naturiol i'w pasio 1 Carem weled prawf yn cael ei roddi arnynt. Y Sabbath o'r blaen bwriedid gweinvddu sacrament Swper yr Arglwydd yn Eglwys Up Hill, Weston-Super-Mare. Arferid cadw lleatri y cytnmunueb mewn cist haiarn yn y festri. Ond. methwyd cael yr allwedd. Felly, ni bu cymmundeb. Dydd LIun, modd bynag, daeth yr allwedd colledig i'r golwg. Agorwyd y gist. Ond, och! nid oedd y liestri arian drudfawr ynddi. Yn yr un eglwys, ychydig wythnosau yn flaeDorol, lladratawyd holl arian y casgliadau, hefyd, o'r gist yn mha un yr arferid eu cadw. Hyd yma nid oes gan neb ddyfaliad hyd yn oed am y cyssegr-ysbeiliwr. Dull synwyr-gall Mr. GEORGE HOOKHAM, o Birmingham, i barchu coffadwriaeth ei waig, yr hon a gollodd ef trwy farwolaeth yn ddiwedd tr, ydyw rhoddi boreubryd rhad i chwe mil 0 blant y chwe ysgol fyrddol dlotaf yn y dref ar hyd y gauaf presennol. Cymmerodd claddedigaeth Esgob Llun- c'? dain le dydd Iau, yn mha un y gweinyddai y ddau archesgob ac yr oedd hufen y ben- defigaeth — ysbrydol a thymmhorol — yn bresennol. Yn raddol y mae teimlad yn codi, yr hwn yn fuan a ddaw yn gryf, yr ydym yn dyfalu, o blaid gosod y gath naw cynffon ar gefnau noethion hooliganiaid' y brif ddinaa, fel yr unig lwybr eifeithiol i ddar- ostwng y drwg. OSeiriad Pabaidd Messina, yn yr Eidal, ydynt lawn o ddigofaint am fod y Bedydd- wyr wedi meiddio adeiladu addoldy yn nghanol y ddinas. Codasant 'ryfel sanct- aidd' yn erbyn y capel Protcstanaidd yn eu papur. Ond, nid a/i y Bedyddwyr i'r drafferth hyd yn oed i ddarllen yr ysgribl fustlaidd. Ond, os methiant fu 'y rhyfel sanctaidd,' yr oedd yr hen langciau yn mhell o fod wedi dyhysbyddu eu hadnodd- au. Gwylied y Bedyddwyr rhag y rhuthr nesaf. Nis gall dim sefyll o'i fUen Ceir gweled. Un diwrnod wels hwy yn troi allan, a'u canlynwyr ehud yn dilyn. Hawyr Delw bren o'r Forwyn Fair yn cael ei cliludo o amgylch y llanerch haloged- ig y saif capel syml y Bedyddwyr arno- dyma ddigon i ddymchwelyd yr holl adeilad yn garnedd o adfeilion i'r llawr yn sicr I Nid oes gareg wedi symmud o'i Ile yn yr adeilad. Ei holl good ydynt gyfain, Nid ydyw delw bren y forwyn wedi effeithio ar gymmaint a lioelen. A. gwaeth na hyny :— meiddia Bedyddwyr yr Eidal chwerthin yn eu llewys am ben y ffwlbri offeiriadol 1 Un a heddgeidwaid Llundain a ddywed fod lladrata cathod gwerthfawr yn beth cyffredin iawn yno yn y dyddiau hyn fod llawer o honynt yn cael eu hanfon i farch- nad Leadenball; ac yn cael eu gwerthu am brisiau uchel. Ie, dywedir fod y rhal pryd- ferthaf yn cyfarfod a thynged fwy ofnadwy fyth-yn cael eu blingo yn fyw, er mwyn peidio ammharu dim ar y blew. Gan nad beth ydyw anrhaith yranwydwst yn America, yr ydym ni yn y wlad hon wedi ein cadw yn dda oddi witho y gauaf presennol. Wrth gwrs, nid ydyw ein rhyddid wedi bod yn berffaith ond. trwv drusraredd. nid vw wedi P -;I ] 0/ U J J bod na chyflredinol na tbrychinebus. Ar y llaw arall, ac megys yn ei Ie, yr ydys wedi cael haint dirgekidd ac anesboniadwy, yn mroti, o'r wynebwst. Ar ddynion, yn benar, yr ymosodai, Olywyd am dano i ddechreu yn yr India yna yn St. Petersburg wedi hyny yn Vienna ac yn awr, wele y mae wedi ein cyrhaedd ninnau. Pan gyrhaeddodd y tr6n hanuer awr wedi un o'r gloch o Southampton i or.saf Yauxhall, Llun- dain, prydnawn dydd Gwener diweddaf, gwelwyd fod cyflafan erchyll wedi cael ei chyflawni. Pan safodd v gerbydres, clywid hen wreigan yn gwaeddi Mwrdwr allan o un o'r cerbydau ac ar ei gwaith hi yn pwyntio ato, rhedodcl gweision vr nrsaf ar ol clvri ORrin newvdd :1(1::11'\] v 01 n. "01 01 01 vol'" a chymmerwyd ef i'r ddalfa y tu allan, YB y cvfamser cafwyd fod dyn oedranus, o'r enw Mr. PEARSON, 0 Winchester, wedi ei saethu yn farwol, ac wedi ei ysbeilio a bod v ddynes a godasai y waedd, un Mrs. KING, 0 Southampton, hefyd, wodi ei saethu, ond, nid Yllberyglus. Wrth arbed ei bywyd hi darfu i'r llofrudd sicr- hau ei fod ef ei bun yn cael ei ddal. Adna- byddwydy dyn wedi hyny fel un EDWARD PAR- KER yr hwn a gawsai ei ddiarddel o'r llynges am I ladrad, ar ol bod ynddi am ddim on i pedwar mis Yn mhentref Abram, yn agos i Wigan, y mae haint echrysJawn y diphtheria wedi tori allan. Yr achos o hono, meddir, ydyw fod yr afon 0 ba un y diwellid y pentref ft dwfr wedi ei. gwen- wyno rywfodd. Yn Bradford y mae y frech wen wedi tori allan. Agorir Arddaugosfa Glasgow yn yr haf gan Dywysog CYMRU. Nid ydyw iecbyd y frenhines yn dda. A hi yn ddwy a pbedwar ugain mlwydd oed, agos, y syndod ydyw ei bod hi yn fyw. Y ma.e profed- igaetbau y flwyddyn ddiweddaf wedi ammharu ei nerfau. Dywedir fod v rhyfel yn Neheu- barth Affrica o'r dechreu yn bliuo ei rneddwl yu ddirfawr. Gvvr ar (bauner til[' ydyw y Cadfridog Syr HENRY COLYILLE erbyn hyn. Bu cyngbor o'r Weinyddiaeth dydd Gwener. Y rhyfel, yn benaf, a rhaglen y seuedd-dymraor agoshaol yn ail, oedd dan sylw. Syr WILLIAM HENRY TATE fydd Uchel Sirydd nesaf sir Gaerhirfryn. Llongyfarchwn ein cydwladwr enwog Mr. S. y 11 T. EVANS, A. s., ar ei ddyrchafiad i fysg urdd y < Q. C's.' Cymmuuroddodd SAM LEWIS, yr echwynwr Iuddewig, dros filiwn o bunnau at achosion dyrtgarol.

T R A M OR. BWRIADA y Cadben JOSEPH C. BERNIER, 0 Quebec, wneyd ymgais arbenig i gyrhaedd Pegwn y Gogledd. Y mae ganddo ddau gynllun. Un ydyw myned trwy Gulf of Behring, ar hyd glanau Siberia, a gwthio yn ei long mor bell i'r gogledd ag y gall. Yna gadael i'r rhew ei gludo ef a. 1 long hyd at y Pegwn ei hun, a dychwelyd yn mhen tair blynedd neu bedair ar ol cy. chwyn. Y cyn llun arall ydyw cychwyn o Franz Josef Land gyda nifer fawr o gWn a cheirw, a theithio yn ystod yr haf i'r pegwn mewn ysledi, gydag ymborth wedi ei gyffeithio, lladd carw bob dydd er cael cigtwyd. Os gall deithio chwe milldir bob dydd, efe a gyrhaedda y pegwn mewn cant a hanner o ddyddiau; a bydd ganddo yn y diwedd ddigon o gyflenwadau i ddychwelyd yn ol i Spitzbergen. Rhag ofn na bydd cant a banner o ddyddiau yn ddigon, y mae ef yn caniatau iddo ei hun ddeg ar hugain eraill. Llywodraeth Canada sydd i benderfynu pa. un o'r ddau gynllun a fabwysiedir, canys ar ei thraul hi y mae y g\^r dewr yn dis- gwyl cael ei anfon allan. Teimla yn hyd- erus iawn fod y profiad a gafodd yn ymladd à'r rhew ar lanau Newfoundland a Labrador yn ddigon i'w gario trwy yr anturiaeth yn ddiogel. J -r_ Llwyth y Djafs o'r Kurdiaid anwar, yn ddiweddar, a wnaeth ruthr i diriogaethau Persia, o dan arweiniad ei benaeth, MAHMUD PASHA, gan anrheithio lliaws o bentrefydd. Y mae llysgenad Persia yn Nghaer Cystenyn wedi protestio yn erbyn hyn wrth Lywodraeth y Sultan. Y mae rhai hen gwestiynau eraill, hefyd, yn arcs heb eu penderfynu rhwng y ddwy Lywodr- aeth. I. —— Yn ol yr argoelion presennol bydd ym- godiad mawr yn cymmeryd lie yn Mace- donia yn erbyn gormea y Twrc, cyn diwedd y gwanwyn nesa.t. Am y blinder hwn nid oes gan y Sultan neb i'w feio ond efe ei hun a'i hurweision. Dau brif gwestiwn yr Ymherodrolwyr' Prydeinig yn y dyddiau hyn, gallem dybio, ydyw :-Pa fodd i wneyd y defnydd goreu o afonydd mordwyol Canolbarth Affrica, a pha fodd i sicrhau gwasanaeth ei breswyl- wyr duon am y pris iselaf. Er pobpeth a ddywedir i'r gwrthwyneb yn awr, y mae Uganda yn debyg o ddyfod yn un o'r trefedigaethau mwvaf ftyniannus a fedd Prydain, a hyny yn y dyfodol agos. Bydd yn baradwys i amaethwyr, meddir. Adfer iawndrefn o'i mewn, a hwyluso modd- ion y cymmundeb, ydyw ei hanghenion penaf ar hyn o bryd. Nid ydyw senedd yr Unol Dalaethau etto wedi pasio y mesur i wneyd camlas tordwy- 01 ar draws gw!ad Nicaragua, yn nghanol- barth yr America, nac yn debyg o" wneyd yn fuan, chwaith, yn ystad ranedig bres- ennol teimlad y seneddwyr ar y mater. Deuddeng mlynedd yn ol, mynodd yr hen Dywysog BISMARO alltudio nifer o Sosialiaid allan o'r Almaen, i beidio dychwelyd mwy. Ond, yn awr, rhoddir caniatad i'r oil i ddyfod yn ol, os dewisant Digon i beri i'r hen dywysog roddi tro yn ei fedd, yn mron Hyfryd yw cael cofnodi y ffaith fod ym. ornestu yn myddin yr Almaen yn llai nag y bu. Llywodraeth yr Almaen, hefyd, a ddywed na raid i unrhyw swyddog milwraidd o hyn allan dderbyn her i ymladd gornest, er mwyn cadw ei anrhydedd i fyny. Fel arall yr oedd y rheol ar hyd y blynyddoedd. Dydd Gwener bu rhialtwch mawr yn Berlin, i ddathlu dau can mlwyddiad ffurfiad Prwssia fel teyrnas. Cynnrychiolid y wlad hon yno gan y Due CONNAUGHT. Yr Ymher- awdwr WILLIAM, wrth gwrs, ydoedd prif arwr y dathliad. Y mae y lleidr ag y bu heddgeidwaid Paris yn gwarcbau arno yn ei d.ST ei hUn; am ddyddiau yr wythnos ddiweddaf wedi,, cyfiawni liunanladdiad. Gwell ganddo, hyny na syrthio i ddwylaw ei elynion yn, fyw. Hawdd oedd 4 cymmeryd y gaerfa Y wed'yn. Yr wythnos ddiweddaf anfonodd un a gadfridogion Gweriniaeth Colombia, yn Nghanol liar th America, chwe chan mil o ddoleri mewn aur i Brydain, er mwyn diogelwcb, yn nghyfiwr presennol y wlad. Canmolir ei gallineb. Cyfranodd Natal bum mil o bunnau at gronfa y newyn yn yr India. Bwriada Llywodraeth yr Almaen wneyd cyfnewidiadau pwysig yn y cyttundebau masnachol presennol rhwng yr amrywiol dalaethau sydd yn cyfansoddi yr ymher- odraeth. Dywedwyd unwaith fod tywysog Rwss" iaidd wedi ei gymmeryd i'r ddalfa yn Nice fel Nihilydd, ac am gynllunio brad yn erbyn bywyd yr Ymherawdwr NICHOLAS. Nid oedd gair o wir yn y chwedl, meddir yn awr. Parodd yr eira trwm a ddisgynodd yn yr Eidal, yr wythnos ddiweddaf, gyfyngder annaele yn niysg gwladwyr rhanbarth Apulia. Collodd o ddeutu cant eu bywydau wrth deithio yn nhrenau Deheubarth Rwssia, trwy gael eu claddu dan yr eira. Bu awdurdodau y ffyrdd haiarn yn gywilyddus o esgeulus mewn defnyddio erydr eira, debygid. Dydd Sadwrn nesaf cyhoeddir gostegion priodas y Frenhines WILIIELMINA, o'r Isel- diroedd a phriodir hi ar y 7fed o'r mis nesaf. Gofynodd mam gwraig ALFRED VANDER- BILT i bob un o'r ywahoddedigion pa an- rhegion y bwriadent hwy eu rhoddi i'w merch. Amcan hyn ydoedd rhag iddi gael dau o'r un peth. Yn y Contemdorary Review am lonawr dy- wedir fod i ysbail' o China wedi cael ei arvveithu yn gyhoeddus yn LIundain Cynghora RUDYARD KIPLING, y nofelyddr

AFIECHYD Y FRENHiNES. GWYSIO Y TEULU BRENHINOL. C^HOBDDWYD yr hysbysiad swydriogol a gan- lyn heddyw horeu (ddydd Mawrth) :— {lonctwr 22ain, icyth yn v boreu. Den<j;ys y Frenhines heddy wfarwyddion ioil eijnertli yn gwanychu ae y tiiiae cyflwr -ei Mawrhydi etto yn cymmeryd agwedd mwy difrifoL Arwyddwyd, James Reid, M.D., R Douglas Powell, M.D., Thomas Barlow, M.D.' Dywed gokebydd y Central Nexo-s fod yr hys- hysiad swyddogol uchod wediachosi priuld-der cyffredinol, yn neilklnol gan y gwyddid fod y Frenhincs|wedi cymmeryd ymhorth yn ystody nos, COWES, am' naw o'r glocli borcu ddydd Mawrth :—SCafodd yr 011.0 aelodau y tculu brenkinol oedd yn cysgu o'r tu allan i Osborne House eu gwysioi'r Castell; ac y.maent wedi ymgynnull yno yn awr.' Cyhoeddwyd* yr hysbysiad canlynol ganol dydd yn Osborne:— *Nid*oes un'cyfnewidiad wedi cymmeryd lie ynfnghyflwr y Frenhines er pan gyhoecldwyd yr hysbysiad horeu heddyw. Daivu i'r Fren- iiines'abnabod amryw o aelodau y teulu'bren- lunorsydd vma. Y mae y Frenhines'yn'cysgu yn awr. J. "Reid, M. n., R. Douglas Powell, M.D.. Thomas Barlow, M.D.

CYMDEITHAS YR J VTTET GYMRAEG. Y MAE y Proffeswr J. E Lloyd, o Golog Prifysgol Gogledd Cymru, a Mr. L. D. Jones (Llew Tec/id). Bangor, fel ysgrifenyddion, wedi galw cyfarfod 0 G-ymdeithas yr Iaith Gymraeg yn yr Amwythig, dydd Gwener a dydd Sadwrn nesaf, Y mae y trefniant presennol yn cymmeryd lie yr hen symmudiad aidyagol a adnabyddid fel Cymdeithas i Wneyd Defnydd o'r hith Gymraeg. Y mae y gwahaniaeth hanfodol rhwng y ddau symmudiad yn gynnwysedig yn y ffaith fod y gymdeithas gyntaf yn amcanu at daefnyddio yr iaith frodorol fel cyfrwng, t'a y mse y ffurf newydd yn cynnyg ei dwyn i mewn fel pwngc o addysg. Y busnes sydd i gael ei wneyd yn y cyfarfod ydyw, derbyn a dadlea adroddiad pwyllgor sydd wedi tynu amlinelliad o bolisi addysgol i'r gymdeithas; mabwysiadu rheoku newyddion i'r gymdeithas, ac ethol svvyddogion. Nid ydyw y preteonoldeb yn y evfaifod yn yr Amwytbig i gael ei gyfyogu i aelodau ya unig, ond i bawb sydd yn cydym. deimlo ag egwyddorion ac amcanion cyffredinol y gymdeithas, i roddi eu presennoldeb, a chymmeryd ihan yn yr ymgyr.gboriadau.*

CARTREFOL Nos Fa\viTh bu tan mawr yn Ngholwyn Bay, yn yr ysgol fawr i ferched yn Rydal Mount. Yn y liofftydd y cynneuodd yr oddaeth Yn ffodus, nid oedd yr vsgol wedi ei hail agor ar ol gwyliau y Nadoiig, onid e buasai o ddeutu cant\o enethod yn cysgu yn y liofftydd hyn. Cyrchwyd y tan-ddiffoddwyr i'r He ar urswaitb, a duToddasant y illamau; ond, nid cyn i werth tua thri chant ) bun- nau o ddinyrstr gael ei wneyd. Yr wythnos ddiweddaf cyflawnodd tair o enethod, pedair ar ddeg a phymtheg mlwydd oed, hunan-laddiad yn Nottioghatn. Mewn llythyr a ddarlienwyd ar y 1 cwest' ddydd Mawitli dywedid fod dvsy o honynt wedi cyflawni y weithred o herwydd rhyw fechgyn, a'r llall o herwydd ei bod yn methu cael gwaith, ac nad oedd hi ynj ewyllysio bod yn faich ar ei rhïoni. Y rhieni a wad- ent yn bendant fod dim gvvir yn nghynnwya y Hythyr.. Nid ydyw ArgLvydd EOBEIITS yn galln,rg hyn o bryd, derbyn y gwahoddsadau ltlOS: a dderbyniwyd ganddo i fynod i drefydd y deyrnas i dderbyn cleddyfau anrhydedd gan eu corphoraethau, Y rheswm am ei anallu, debygid, ydyw sefyllfa pethau yn Neheubarth Affrica, a'r angen am dano yntau i helpu yr awdurdodau ammhrofiadol yn y Swyddfa Rhyfel i drefnu pwy a pha faint o filwyr i'w hanfon yno. Yn Rugby y bydd pwyllgor cyffredinol Cynghrair Cenedlaethol yRhyddfrydwyr yn cynnal ei gyfarfod gohiriedig. Un rheswm am y dewisiad o'r dref hon fel y lie i ymgyf- arfod ydyw, fod Rhyddfrydwr wedi ennill y sedd oddi ar Undebwr yno yn yr etholiad cyffredfnol. Busnes,' yn fwy nag areithio, fydd gwaith y cyfarfod hwn. Modd bynag, bydd yno adadleu brwd ar rai cwestiynau. Gellir dyweyd fed ysgol dysg yn Ffes- tiniog weithian yn gyflawn. Dydd Mawrth y gorphenwyd hi, pryd yr agorwyd ysgol y radd uchel i enethod ac ysgol ganolraddol newydd. Syr GEORGE KEKEWICH, ysgrifen- ydd parbaol y Cyughor Addysg, oedd yn cyfiawni y seremoni ddyddorol. Mawr gan- molai y gwr bwn gyfundrefn addysgol Cymru yn y tri chyfeinad--elferiol, ail- raddol, a phrifathrofaol. Gohebydd arbenig y Daily News (Mr- CLEMENT EDWARDS, yr ymgeisydd Rhydd- frydig yn mwrdeisdrefi sir Ddinbych yn yr etholiad cyffredinol diweddaf), mewn llythyr o Bethesda ar helynt Chwarel y Penrhyn, a ddywed mai yn erbyn 'ton' yr orucbwyl- iaeth y dvyna y chwarelwyr fwyaf a nodant ddau gyfeiriad am esamplau o hyny. Cyf- eiriant at agwedd y swyddogion ac; hefyd, at reolau dysgyblaeth yn y gwaith.' Mawr obeitbiwn y bydd i'r 'arolygiaeth ddysgu gwersi yr adfyd presennol yn llawn. Yn mysg y cwaui urddasol a wahoddasid gan Dduc a Duces DYFNEINT i gastelIdy mawr Chatsworth, yr wythnos ddiweddaf, yr oedd ein cymmydogion, Mr. a Mrs. CORNWALLIS WEST, 0 Gastell Rhuthyn. Bydd priodas eu merch, SHELAGH, &'r Due o WESTMINSTER yn cymmeryd He yn un o eglwysydd Llundain, ddechreu y mis nesaf. Y mae tenantiaid ei thad hi eisoes yn treinu ar gyfer rhoddi aniheg briodasol iddi. Ami enghraifft sydd genym o gariad dyn at y creaduriaid di reswm, a mwy fyth o gariad y creadur di-reswm at ddyn. Eaampl o'r blaenaf sydd genym i'w rhoddi yn awr. Yn Bradford, yr wythnos ddiweddaf, cyf- lawnodd dyn canol oed (45ain mlwydd), o'r enw GEOKGS BAKRETT, hunan laddiad. Ar y trengholiad dywed wyd fod ei hoff ffHch wedi boodi yn ddamweiniol, 'i fod yntau wedi teimlo y fath chwithdod a gaiar fel yr yfodd ddogn angeuol o laudanum. Cyfarfyddodd Cymro mewn sefyllfa bwysig yn Leeds, o'r enw ATr. J. R. ELLIS, a diwadd dychrynllyd dydd Mawrth. Arolygwr gweithfa fawr ar gyfferiau meddygol oedd efe. Y diwrnod a nodwyd yr oedd efe yn disgyn i lawr o'r seithfed lofft yn y weith- fa, i mewn yn y 'lifFt' i gludo nwyddau, pan y torodd y pwli' (pulley), ac y gollyngwyd yntau i lawr gyda chyflymder ofnadwy, nes ei ladd yn y fan, a dryllio ei gorph yn ar- swydus. Er's dwy ilynedd neu daii ffyna anfodd- ogrwydd mawr o herwydd y dull yr archwil- ir yr ýd a anfonir i'r wlad hon o borthladd- oedd Canada, yn enwedig oiMontreal. Yn wir, cymmaint ydoedd yr anfoddogrwydd fel y bu siarad cryf ychydig yn ol ynghylch gwrthod yd o Canada 9 gwbl. Y teimlad da sydd rhwng Prydain a'r diriogaeth; yn unig a attaliodd hynv, hefyd. O'rdiwedd y mae Llywodraeth Canada wedi deffro, ac yn addaw y myn hi arolygiaeth drwyadl ar bob )1 yden a anfonir drosodd. Nid oes dim yn peri i Syr HENRY FOWLER golli ei ffydd yn yfyddin, ac yn enwedig yn Arglwydd KITCHENER. Carasem weled Rhyddfrydwr blaenllaw fel yr aelod dros Wolverhampton yn condemnio ilosgi fferm- ydd, caethiwo merched a. phlant, a barhar- eidd-dra cydryw. Nid yn y cwestiwn dirwestol yr ymeifl y Llywodraeth gyntaf wedi agor y senedd. Tai y tlodion a gaiff ei sylw blaenaf. Y mae y tafarnwyr yn chwyrnu gormod yn erbyn y llall. Awgrymir yn awr y dylai Tywysog CYMRU ymgymmeryd fig agoryd senedd gyntaf yr ugeinfed ganrif. Diau y rhoddai hyny foddluld mawr i laweroedd. Rhifir y bobl yn Mhrydain Fawr nos SuI, I I Mawrth 31ain. Y mae y parotoadau yn prysur cael eu gwneyd. Er's amser nid oef llai nag ngam o glercod wrthi â'u holl egni, ddydd a n^s, yn Somerset House.

Diwrnod tawch a olygi gan mil o bunnau o golled yn Llundain. Liawer o bonynt a gaed yn ddiweddar. Cwmmau y gweith- feydd nwy a thrydan sydd yn cael y rhan fwyaf o'r can mil punnau hyn.

I Cvnnrychiolwyr y wasg ydynt mewn gwrthryfel mawr yn erbyn Argl. HENNIKER, !lywodraetbwr Ynys Manaw. En c#yn yw ei fod ef yn gommedd darparu lie iddynt hwy i ysgrifenu yn eenedd yr ynys.