The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

COLWYN BAY NATIONAL EISTEDDFOD. PAVILION SITE STILL UNDECIDED. MEMORIAL TO NATIONAL ANTHEM COMPOSERS. There was a comparatively small attendance at a meeting of the (Johvyii National Eistedd- fod Executive Uonmi,itt/o» on Wednesday even- ing week, and in tih-s unavouiduble absence of the chairman (Mr James AuuphlvU), Mr George iievan, J.P., presided. The General Puq/oaes Committee reported that a copy ot Ufte agreement h-ugge«.e»J in regard to the propose-d sue for the Eisteddfod PavJion at Pencioiian ft ad !x,n receuved from Mr Thomas solicitors, and that their decision had been dcferied ixJiidin^' iwrusal of the document by Ivir Jamcd A-mptilelt. it was fur.her reported that the Rev. WrIt. .Hu¡;boe. and other iiMiOibers of the site sub- cccHJiiittee hiui kn:crviewed Mr T. C. Lewis, to wlioiai they hud pointed cut that the Pendor- lan &i.tt; was iiiadeq uaje. Mr Ixrvvis had under- taken to consider w-he&hor additional land could be let to the committee. Under the circuitiiNtonccs, the General Pur- fKwce C/Oiiintii'Kco had asked tLe siib-exjTimfcitte to iitigot^ate with Mr Stan.ley Vv ood widl regard to 'l'yny.iinwai tield and the t)wneil; of any other aitea. The tub-cauiiM-ioco had no further progiees to report ujj to the date of the General Purjxiscs Committee iiKxrUng. The !;lllJuœ were adopted. The Rov. We.o_, 11 uylies asked whether the Sub-ooniiiiittee had any ro.xjrt now to pnuisciit. The General Secretary (Mr T. It. Kobeits) rephod tliat, 8"1Llag en iDestructions, lie tuid written to the chairiiiait of the General Pur- potjes Oumimittos (I{.w. TEcumis Parry) asking Avhen he ooujd convene a meeting of the com- mittee mo as to further ooiiisjck-r the question-— in view of a letter which ho (M I- Robarts) underetood had received from Mr Stajiley Wood—am! Mr Parry replied stating he had lios received the reply from 1\1.( Wood in time lor a meeting, lie (Mr Parry) could see no causae for Iiuri-\ li-.jig the matter and he did not think they could get matters settled before C,b rj;t;; 1I.1t: THE EISTEDDFOD FUND- Mr Jj& U. R/ob«irte presented the Finance (;om.mÜ t I> repo rt. from wiitcri it aippeaied that Mr liryuion ilughes, formerly ytoiieral snure- fury to the Eisteddfod, bad accepted E25 in full settlement 01 his claim against the oatiuiattee- The total ajiiiount ol moneiy promised to- vrards the prize fund of the Eisteddfod was 1:784 lbs 6d, the amount actually paid to the treasurer beiaig 1;155 lis 2d. "liEN WLAJ) FY NHADAU." The General Secretary road a letter from Mr HhjS Morgan, M.A., and Mr J Colanxo Jones, clerk to tho Pontypridd Urban District Coun- cil, who wrote on behalf of a pubtiio m>c.eÙIIg, convened at Pontypridd some momths ago, for the I n.uI}u.;1 of ooxiriidermg what :s.fre[« should he taken to [>erpetuatc tlie memory of tho com- posers of "Hen Wlad fy Nliadau," the Welsh National Anthem. It was remarked, tluii the National Anthem was of ETeit national value iin promoting a liealthy national feeling and the Pontyprkid Ojmmittoe had unanimously and enthusiastically decided to take etups to do uomofching to honour its composers. The matter had OCE:I1 brought before the Gor.-edd and National Eisteddfod Associataons at Londoiti. which had decided to stqi-lkjrt tlie lItoyoltlcn t, d the Colvvyn Hay Eisteddfod OmnmitUx! were in\iUxl to allow their Genera) Secretary W act on the General Committee which would take the matter UIi). The General Purpose Committee reported eonBiikninig the letter, and they reooirvmended that the invitation be and that, the Executive Committee did all they oould to fllrtllcr th movement. '.1'1:0 Ch;¡jI.IJNlJ (Mr Beva.n) remarked that the committee felt the movement deserved their tiupport and thought that, if there was any surplus left alter the Cohvyn Hay Eisteddfod, tliat would be a very suitable object towards which they could devote at least part of ;t (hear, hear). The committee's report was urranunously odwpted on tho motion of Mr W HI. Davies. PROCliDURE. A sequel to the recent protracted discussion OIl the sites question waB a notice by the Rev. W. Hughes that he would move that no resolution bo rescinded excopt by tiie vote of two-thirds of the members present." Mr 11 U'g'IIL"i; now stated that, in view of what had transpired since the prü\-iOU3 n:c0t.IIIg, it woidd be liotter not to adopt suoh a jxj-soixition, and he there- fore withdrew it- lie thought, however, it would ba well for the committee to adopt stand- ing orders on the lineti of thote acted upon by the looal Council- The Chairman said the general business was carried out. on the lines of an ordinary Coun- cil's procedure. THANKS. Sir E. Vincent Evans wrotx\ thanking the OOJlI.IIJ.it;!ec for their lI1('a',a'ge of congratulation upon hiis knighthoKxl. DISTINGUISHED PRESIDENTS. Tho General Secretary rejjorted the receipt of lettei-s from Mr Llo-vd George—(cheers),—tlie Bishop of St- Asap.h—(e.hee.s)—and Mr Priohard Joi:es> of I^ondon—(cheers)—intimating their readiness to preside over certain meetings of the Colwyn Bay Eisteddfod. Sir J Herbert Roberts, M.P., h ad aIjx) written expie»s-?iing his willing- ness to cojitrl but.-i i)50 towaixis tho Eiuteddfod Fund, in addifrlwn to the sum he had already given (loud apolause). DAY OF MEETING. The General Secretary tjaid, that at the in- eta nee of teveral meinibers, who said they found Wedneoday an inconvenient day for i^jteriding Executive Committee rneetin^is, he had inserted a note on the agenda to the effect that a change of d ate bs considered. A tihorr diacutcion touk place on the question, but the Chairman ruled that a. notice of motion Iin regular form must be given before a. change Could be efFc oied-

ST. ASAPH BOARD OF GUARDIANS. THE ABERGELE RELIEVING OFFICCRSHiP. At the meeting of this Board, held to-day week, Mr J. Frirnston, lthyl, presided. THE ABERGELE RELIEVING 'OFFICER- SHIP. The Ciiairnian stated that the Visiting Committee, tog-ether with tHe Ahcrgclc Guard- ians had sat to go through the 73 applications received for the vacant position of relievi,tig- officer for the Abergeie dust riot, and had de- cided to recommend four applicants to appear before the Board for final selection. It was stated, in reply to questions, that all the selected candidates knew Wehoi. The following appeared before the Board: -A-lr Robert Hughes, Grots, Carnarvon Mr Peter George Jones, Warren-road, Rhyl; Mr J. Ellis Williams, The Roe. St. Astph-, and Mr Ed. Willia.ms, The Wacn. In proposing- that Mr J. E. Williams be ap- pointed, Mr T. Evans ;aid that he considered Mr Williams had had experience in the work during the eight years he had acted as de- puty. Mr Robert Jones (Prestatyn) seconded, and said he had noticed t.he very coneeieJiitious way in which Mr Williams bad done his work. Mr John Roberts proposed, and Mr S. Per&s" seconded Mr Jones. Mr J. W..Jon proposed Mr Ed. Williams, but no one seconded. A vote was the.n taken as follows- For Mr J. E. Williams: Messrs Ellis, T. Evajis, Jcxhn Jones, Griffiths, W. S. Roberts, B. Jones, O. Rees, H. Williams, R. Jones, J. E. Jones, Ed. Williams, R. LJovd, W. Wil- liams, W. Jones, W. Salusburv, M. Jones. I Goo. Williams, Robert Jones, T. P. Williams, W. Morris, G. P. Gunner, J. Lothian, J. D. Jones, John Joues, Camon Roberts, Miss O. Jones—26. For Mr P. G. Jones: Messrs John Roberts, R. Davies, W. Jones, S. Perks, J. Roberta Jones, Batho, a.nd Mrs M. Joccb—7. The Chairman then declared Mr J. E. Wil- lianis elected. A CHRISTMAS GIFT. The Clerk reported that Mr Woodward, of Rryniau, Dyeerth, had sent Jul Is to be dis- tributed among the workhouse inmates at Christmas. CALLS IN ARREARS. The following calls were reported to be in arrears: Bodelwyddan, £ 63; Bodfara, JS30; Lfcmfojj, £ 77j Rhyl, £94 7s. v

INTERESTING WEDDING AT CONWAY. EVANS-DOUGALL. In the presence of a large oongTeg-ation the marriage tcok place at Engeda C.M. Church, Conway, on Tuesday morning, of Mr Arthur LI. Evans, (idest son of Mr Owen Evans, Paris Houee, Conway, and Mia-s H. J. Dougall, eldest daughter cf the lata Councillor Robert Dougall, and Mrs Doug a/1, Lancaster Square. Ccnwa.y. The bride, who was g.ven away by her uno!e, Mr Rogei-s Jones, of IJiana-wst, wore a handsome gown of ivory silk santor, trimme-d w' real hce and .vilver; the skirt had a panel of lace edged with sil ver trimming, while true lovers' knots bordered the hem. gown was mounted on silk and chiffon. Her hat was also white, a lajge ostrich he at., or taking a pro- minent place in the trim-rriing. Ifce bride's bouquet, the trift of the hrid-^room, was ocin- rioc-x-d of white chrysanthemums, lillies of t-e va, ,i iy and fern. Miss Eveiyn pN-an« (sister of the groom) and Miea Dougall, of Hjwth, Dufcdin (cousin of t'iie brid-a), were tl;.e attendant maids, the former peong attired in a mole -coloured costume, w:th nat to malcih, and the lattc-.r in a o>turrie of a pawn-bloom shade, with a hat to match. '° rvJtX'?r-<:irtl was watted ujKjn bv his broLier (Mt Herb:e EvansJ and Mr Tudwal Dorkins, an intimate friend. Ti;o &enTIce was carricd out by the Rev. T. Gwynead Roberts, Conway, and t' -c Rev. E. Panry, Carmel, HolyweS (where the bridegroom rec-ejitly took U) the posit* on d headmaster in tho Oauno-J SchoctR). Ar),-)i-priate rniusic was PLiiyed on the erg-an by Mr W. R. Jones of LXomvay. Aftor the ce eanonv the party lunc ed at the u ,'?V?iK,r where tik, reception was he!d. ir and Mns Evans subsequently drivir. to Llandudno Junction, w.b<.re a.ev caught the mid-day uiall for Iejrdoii (n tLheir honov- nx,.o,Q.. THE PRESENTS were as follows :— i k1 ? (mother), household linen, gold L'cLet and ciiajn; Mi«j Madge Dougall (s ste^) brass Ftz:.r nxis; Mr and Mrs Howeils Jonei (hrotiier-in-.aw and si- tar), fish carvers in case; f Wi Jf>n00 (EJ'ew), piotiure; Mr and Mrs VV alter J. Parry (brother-in-law and sister) brass table lamp; Mr a.nd Mrs TOIII Dougall (brotrer and si.ster-in-law), barometer, etc.; Mr and Mrs Roger;, J n<-8 fa711;jv L.anrwst, silver taa and os>ffe« service Mr and Mrs Cx>wa0, Preston 15ro k, silver su--ar bas;n and cream jUK; Mr W. J. Roberta. Llanrwst, too. se<t; Mm DctJgalJ DuKhin. hand-painted Japanese we; Mrs Moore. Dublin, silver cruet «ot; Airs Davies Col.wyri Bay. s'lver sardine dash Mr and Mrs Owen Evans (father and mother) cheoue: Mies Evelyn Evam (safer), table cover; Mis Gladys Evans (sster), jam dish on srlver stand with epoori; Mlias Gwen Evans (sir^c-) cheese stand; Mr Herbert O. Evans (brother)' dinner sorvios; Misa Roberts (Pari* Houee) oak and brass coal scuttle; Mas C. Rob-arts (ditto), teapot and hot water jug; Mr R Evans, Old Nv-N-,n. crimrib brush and t.ravMrs VviJiiams. boa View, oriental vao; Miss Nevitt, I^and'udno Ju.nctiou, silver to: a. &[)oons and ^ur tongs; Miss Rolx'rts. Ohurch-street fruit dish on stiver stand w,th servers; Miees Willianis lias Mawr. par of paintings; Mr O Williams, d:tt<». water colour; Mrs Thomas. High-street, bedroom toweis; Miss Thomae. ditto b-an- stitc ed table cloth; Mi 8 Mair and Master Icy Jones, vv at km-street, duc.hesne act.; AlilFs f-nfllrt, lle«ent IIou»\ table cloth; Mrs W. J. Robarts' Ivirwyrdd-terraee. hnen; Rrkles Suncbv Sciiool n kn-yes m case; Mrs Jones and Mr J EfV Cacit,!e-S'tr<»:;t fancy bedrocm o^ock | Mr R. Roberts, iliiway View, brass table lamp; Misses Pix'ese lygwyrdd, 6ilVer cruet; Miss Jonea. Carmel. HoiyweL!. copper (.j^r-ne G.F.S. members, teapot (engraved) • and Mrs E. Parry. Carmel, Hoivwell silver breakfast cruet; Anna, Lily and Glvnne Dalies Carmel. brars pheto frames; teachers and "h.,1. ars. Infant Sdhool. COIl way, silver lot water itje (engraved); Mis Llugwy Owen, ph:'<j:ü frames'- Mr and Mrs Jones. M< treixil Ia:i Rank, (.'omvav' silver salt cef' ars; Mr Hughes L'anl'air P G-* table cloth; Mr and Mrs W. R. WiiIi;iJri3 View, pair vases; M.iss T,. J .Jones, Tv.rwvrdd dessert kn ves; Mr and Mrs M. Parry Jones, 23' High-street, tray cltxth: M.r and Mrs 1)' i Evans. Newtown, table cover; Miss Parrv lkd View, trray cloth; Mr W. Llew. Parrv. (>arol- strwfc. pair of vase Miss Evans. Gian Conway s-lve,r t ,gt. rack Mrs Vaug.han Edwards, oic- trure; M, Wiiune Jones. 1) serv et.t<is; Mrs J. E. Jones (jmirj, silver fish-eaters; MVs OvveiK Wocdiands. trinket sot; Rev. and Mrs Gw.vnedd Roberts, silver ejrff fooons; Mifiws Gwen and Beseie and Master Cyril an'd Glynrie Owen. s Ivor trinkets; Mr W. 12wart Prion ta eosv: Mrs Wood. Ikd.'ondeb, ccpy of "Cforist- i-n Year;" Miss Hughes. Castle-street, table centre; .M,r and Mrs VV 0. Parry, Berry-street, iard.niere; Mai-tor Hubert Parry. r natch stand; Mr and Mrs T. R Hughe-. Bryn Morfa. braes c md'esticks; Mr and Mrs H ughes. BrcnaJlt, gentloman's toilet eet and itiat-irialude jar; Mrs WTm. Thomas. 12, li jam d'i-h on silver stand; Deputy-Ch.ef-Consitable and Mrs Rees. County Building's, serviettes; Mrs Jaied Williams, jardiniere; Miss Edwards, Hod Erw satin caisson; M:r and Mrs T. E. Parrv, HoRin- wood, silver pfrnerettes; Miss Parry', ditto, table centre; Mr Fo-de, Be.aat, silver stand'; Mr and Mis J hn Hiigihcs Berry-street duchesse set: M.r W. Allan, jam di-sh on si.'ver stand: M.r and Mrs Owen Jones, Astoni-a, silver flower stands; Miss Eiit.h Jones, Compton House, table centre; Mr and ¡"8 WTynne Ro- berts. t"- b'e doth; Mr and Mrs J. Fou.lkes, Castle-street. brass p.Dob frame; Mr T. J. Parry, Porthvfelin, ros. buwI; Mr J 1I. Tliomas, china bedroom dock Cunt, and Miss Roberts and Mr and Mrs VVli.lley. oak trav; Mr and Mr-s J. Hll.1:ffl, 21, Cast.'e-str<'et, Ixedroo'/n towels; Miss Roberts. 7, IIi.<r.h-street, tray clcth .1 MIDU Mr J. E. Conway Jones, si-lver-mountf-d um- brella; Mrs Gwen Griffith. Regent Hour*?, v'.ettes; Mr and Mrs Writ. Jones, Rosema.ry Ivme. diuchcsse sst; Miss Polly Jones, ditto, Wedgewocd ware Mr VV. J. Jones, ditto, braat ink-stand; Mr D. l^oliVn Jones, ditto, volume of Shakespeare's book Miss M. F. Jones, 23, High- street. sil flower v Mr T C Jones. Ma-n. chester. silvir cake stand Master I v. r Parrv, Victoria House, silver salt sprinklers; Miss Jennie Jones. Woodlla.nds d <iyh*ys Miss Jennie Wlhit-talcer. Conway, get (f jugs; Mis Poole, Wedgewood trinket set; Meesm R. E Jones a.nd Bros., fascv bedrcom clock; Mr R. ThornMs. 7. High-st-eot. cc-rcfr inkstand; Mr Oswald Dorkins, London, silver card trays; Mr J. TudwaJ Dorkins. cali tray; Mri Jones and Mr R. W. Jones, Plough Inn, bra::s candlesticks; Miss Dorkins. Cadn.nt Park, silk duche-we set; Mrs Tlev. John, CMimmot Park, silver aftecn<xiri tea spo~ns; Mrs J. Lloyd Jcn°s, Bazaa.r, shiver butter disli and knife; Miss Kate VVilliajns, Wat kin-street, pair of vases; Mr Pierce H. Evans. Pwli eli. s-lver cruet stand; M,iss Kd- wards, Towyn, s::I-va- fhwer Mr David W il- haMrs, High-street, table clotl; Mr and Mrs Evans, Old CoIwvtl, cheque; Mr and Mrs David Roberts. Acton, W-. brass paper b-Lsket; Mr and Mrs David Joik'b, I'ygwyrd.d-tcirace. dessert service.

TREFRIW COUNCIL SCHOOL INSPECTOR'S RETORT. The following is the annual report, of II.M. Inspector, Mr L. J. Roberts, lelative to the Council School:—Mixed department: This school continues to do very creditable* work. The head- master's own classes (S andard 3 and 4) are tauigiii with thoroug'hncss and intelligence in all subjects. A great improvement lias been effected in the teaching of English bv paying special attention to conversational Jerssoiw in every class. Tho reading of the 4th and 5th stan- dards is particularly good. A proper amount of time its given to siiant reading in the first class and the children encouraged to reproduce on puper in their own wordti the subjects of the passages read. The hiutory and arithmetic syl- labus of the class wi] be considerably improvcd by the adoption of tho suggestion discussed with the assistant master on the d-aiy of inspoot..ion. Drill is rather backward, but tilis is probably due to the faot that a new course of physical exercise has recently beeii introduced. Ihe children arc clean and w1l behaved, and the general tone of the school i; highly satisfactory. This eehool is one in which cottage gardening migliA be. most advau>tagecualy added to the curiiculuni. Infants' division: This division is pleasantly and well taught. All the lessons are given in a brigl}],t and cheerful manner and are in every wav well adapted to meet the rel]lll1-errJ(nh of yO Un, children. The Kindergarten eierci^cs were very good.

ga Mrs. E. Hemsley, 20, Pond Road, a West Ham, child B Gladys had running sores all over her 9 H head. She was tortured by the irritation B m and burning paia. The hospital ointments || 9 and those I got from chemists were use- [3 H less. Gladys, however, soon improved H H when I used Zam-Buk, which allayed the H -itcliirigpain. Zam-Buk also cleared away H B all the scabby sores and left Gladys quite H cured and with a healthy scalp."

i I AT EIN DARLLENWYR. Anfoner pob cohebiaeth i'r GOLYGYDD CYMREIG. Swyddfa'r "Pioneer."

Llofruddiaeth Ofnadwy yn Nghaergybi. TORI GWDDF DYNES. Y LLOFRUDD YN Y DDALFA, AC YN CYDNABOD Y WEITlIlUill. Torwyd ar hedd gwyl y Nadolig yn Nghiaer- fD hr gan hanes ikoruddiaeth cro-, a thatiwyd owmwl du d!03 y dref a thros y wlad oil. Ya hwyr ncs S-adwrn ihoes un Wklia.ni Mur- phy ei ban i fyny i'r heddgeidwaid, gan gyd- iiabod iddo li.dd G«en Ellen Jones, dynes briod 35 cod, yn byw ar wahan odd. wrt-it ei gwr- Y mae MurrJiy yn ddyn tajgryf. tua haner cant oed, ond yonyd g wyddis am ctzirto, eddigerth mai llafurwr anseifydlog n>iu gTvvydryn ydyw. Trigai elf a Gwen Jones yn Baker -street, un o'r lieolydd tlotaf yn y dref. a h-nir fod Mui-pliy wedi byg-wth rhyw wythnoo yn ol y buatai y gwiieud am Gwen Jones, to na fyddai fyw i fwyta ei chinaw Nadolig. Gencdigol o i oedd y dd.ynes- Yniddengys iddi dreuiio nos Nadolig gyda dynes louaoc o'r enw lizzie Jc-nes, yn Baker-street. Aeth y ddwy i dy taiam gyd- a'u gilyad, a chawsant ddiod yno. Wrth ddyfod alkoi cyfarfuateant a. Murphy a dyn o'r enlV John Jones, yr liwn sydd yn a-U'nabyddus yn y fel Johnny Ffiarjiiau. Bu y pedwar mewn ymddiddan, a gofynodd William Murphy i Gwen Jones a dduethui am dro gyda.g ei. G:,fynodd Gwen Jonea i Lizzie Jon-C6 ei hcisgusodi, ac Lelli bi a Murphy ymaith g.yda'u giiydd. A-eth Lizzie Jones gartref, a thua. naw o'r glcch daofeh Murphy a honir iddo fynragu ei fod wedi lladd Gwen Jones. Cafodd gohebydd yang.mi a John Jones nos Sul, a dy v. eel odd fed Murphy wcdi ei hysbysu ef wyt:mo, yn ol ei fed "a.rn vvneud am Gwen Jcnea Wrtli idweyd hyn gwnaeth wgogiad g-yda chyilcil fawr cedi g.nddo wrt.n ei ochr. Tua naw o'r irl. eb nos Sadwrn galwcdd Murphy yn nliy Jones, a dywedodd, '"i'.yr'd gyda nu. Y inao genyf job i ti." "Both ydyw ebe ya- lau. Atekodd Murphy. "Tyr d i v.cled." Yna aetli y ddau allan gyda'u gilydd, ac ar y ffordd dywedodd Murphy ei fod wccLi lladd Gwen Jones, ao ychw-anegedd. "Ewch i nol heddwas?" Aeth Jones i orslif yr heddiu, ac yn cktiwoodaracb rh es Murphy ei h-un i fyny. Dyma fynegiad Ij-ixxe Jor.es:—Yr oeddwn gyda Gwen Eden gyda'r nos.ac yn yr hwyr a- t :orn i dafarn wrtb yr orsaf, lie y cawsom un "cix>p- por." Bucni yno rhyw bum' munud, ac wrih. ddyfod ailan cyfarfua-om a Jack Jones a Win. Murphy. Dywedodd Alutphy: "Y nla. ai-naf eisicu gwclod Guen Ellen iy hunan" Dywed- odd G wen "NNrne-w(ii chwi fy eeffusc»di am haner awr. trail fod arnaf e.sieu gweled Murphy ci hunan?" Dyvsedas inau, "O'r goreu," ac aethant i ffwrdd g>d'ti gilydd. Yna deuais i yn ol yrria, a irweJaLs Murphy vn y ty YlIla. Dy- wedocd wrthyf ei fed wedi Ha d y d lynes. CAEL Y CORPII MEWN TRAEN. Wedi chwilao cafwyd corph GW,211 Jones mewn ffos ger VV althevv Avenue, c aed ag of i'r ty oorbh. Yr cedd y gwddf wo ii ei dori yn ar- swydus. ac vn 01 pob ymddaiig<«iad bu ymdrech ofnadwy rliyngd-di hi a Murphy. Yr oeddj g vr.vneb Murpliy yn orchuddied g a gwacd a. chripLadAu. Cynawnwvd v weithrcd ofn.adwv mewn cae- ago red a ddefnvddir g;1Il hlant y dr-ef i ohwareu. Yn v ooe y mae y Cynghor Dino ig yn gwneud crarthffos. ac yn y gartliffos boil y d^ieth yr Arolvirvdd Prothero o hyd i gorph y ddyneg Jof- ruddieti a od-deutu unarddeg o'r nos Sad- WrIl. a ohludodd ef i orsaf yr heddgeiwaid ar unwaith. Aeth Mr Prothero yn ol i'r oae y] d-tii weddarach i chwilio "tri yr erfvii gyda pha. un vr fedd pen y ferch druan bron wed. ei dori i ffwrdd- Yr cedd yn noswailh vstoirmus dros ben. y gwlaw yn ymdywalit VB llifeiriant, a gol- ygfa rvfedd c-edd gweled nifor fawr o bobl yn. oerdd»:d vn arai yn ol ac yn rnlaen hyd y cae. Yn naturiol yr 03dd y gwlaw wcdi gwol-.i V, E-waed ymi ¡ i lh. Pan irafvvvd hi yr oedd y ddynes yn hollol' farw. er nad oedd wodi et'.fho. Parhawyd i chw lio am y ery.Hr ill hyd haner n-os, end yn ofor, ac aed at y crwait.h drachefn foreu Sul. Hefvd cli wiliwyd dillad y dd.nes, ond ni c'aed dim. Ni vmdden^vs fod neb wedi cJ.ywed dim adeg v llofruddiaeth er fod v cae He v eyflawnwyd y we thred ofnadwy yn cael ei fynychu yn ami, ac fod amrvw o dai yn yniyi. Ni ddjincxrsodd Murphy ddirn edifeirweh o g-wbl. a dvwedir ei fed yn hollol eobr pan i-ocs, ei hun i fynv i'r heddg? dwaid. Tybid mai. oiddiiredd a fu'n ¡¡C'O$ o'r weithixd. BYWYD ISEL. Yr oedd Gwen Ellen Jones wedi bod yn Ntrhaerervbi am bath aonscir, a. gwerthai fan b^tihau o dd-rwa i ddr-ws. Ymddengys y bu. MUlPÓV yn byw gyda In am beth amser. ac iddo yn y diwed-d ei grad tel. Bu yn gweithio yn ad- run v nwyddau yn ngoraf Caergybi. Yn ddi- woddar yr (edd wedi cewio ym-T-yfedJaohu a'r ddynes dracliefn, ond er ei fed ar dele-rau sia-ad a hi, nid oeddynt wedi byw gyda'u giiycld er pan adawedd ef hi. Yr wvthnos ddtweddaf bu yn ei diilyn o amtrvkdi y dref, a daethunt yn gyfeill- ion unwa'th yn rhagor. Nos Nadolig, dvwedir fod v ddA yn myned i fyny Wynne-atreet gyda u trilydd, gan waoddi a ohanu. Y pryd hyn, tybir eu bod ar v ffordd i'r WB He v vd y ddvnes wedi hvnv mewn cyflwr mor ofnadwy. Aetli gehebydd i'r ty He yr oedd Murphv a'r ddvnes yn ietyn, ao yr cedd gel wig all an ar bol-ipeth yno. Y mae yn yrnvl y cae lie y caed y ddvnefl. a thybir i Murphy cldrngo drr s glawdd ar el cyfhwni v we^htoJ, a djd II 01 i'w letv. Arct'a v drancedig mewn Hety cyffredin yn Baker-street, ac yr cedd bachgen bao\ gyda hi. Honir rraaj Wm. Murjihy yw t:d v bachgen. Yr oodd g-an v dranexlifr dri o blant o'i irwr, yr hwn hefyd sved o Fethe<lj. Symedwyd v bschgea baoh cedd gyda hi i'r ttotty ar cl y llofruddiaeth- Y CARCHAIWJt GERBPON Y LLYS. Yr cedd torf anferth wedi g rlcnwi Hysdy'r dref foreu Limn i weled Murnh.y yn sefyll i fyny i ateb y cybuddiad yn ei erbyn. Mr R. Gardner oodd ar y fa no De3«riiid y carcharor fel dyn 49 oed. a'r cybuddiad ffurfhd cedd "iddo lof- ruddio Gwen Ellen Jones nos Sad wrn, y 25ain e-V Dyn cryf a garw ei wedd yw Murphy, a cherddodd i'r Hys a'i gap am el ben. Eisteddodd yn hMttddent)-! a naturiol. Gilwodd v clerc (Mr Rice It Williams) ar yr Ucharolygydd Pro the: o i osod vr achos gebrn y Hys. Dywedodd Mr PrYtherü na fwriadai alw mwy o dystialaeth nag oedd nngenrheidiol i ohirio'r ac-hos. Odd/e-ulu ohwart: r i unarddog nos Nad- gwelcdd y oarchamr yn sefyll yn ngorsaf yr heddgeidwa. d. Gofyncdd iddo, ''Beth sydd?" Ate bod J Murphy, "Yr v.yf wedi ei wneud, yn ddigon sicr." Yntiii a ofynodd, "Gwneud) t,o.th?" "Wedi lladd dynes." oedd yr ateb. "Pwy ydyw?" oedd ei gwestiwn nesaf, ac ateb- odd v carcharor iuim Gwen Ellen Jones. Guf. yncdd y t.v..1t wedyn ¡de yr cedd y oorph, a dy- wedodd Murphy, "Mewn traen yn y top ynu, g\erbyu a thy Cad ben Tanner- Mi ddotf i ddantros i chwi He mae'r oorph oe kiciwch chwi." Bu y tysi. a rhingyll yn chvvilio y oarcharar a'i roddi mewn cell. Yna i-.etbant, gyda rhai dynion eraill, i ohwiJio am y oorph, a chawsant ef rilewn traen, fcl y dywedesat'r carcharor. N d oeddi by wyd ynddo. Yr cedd archoll mawr yn ngwddf y ddyne«. a'i dillad gylch ei gwddf a'i hysgwyddau wedi eu mwy do mewii gwaed. Gor- weddai ar wash d ei chein, gyda un llaw ar ei gwddf. Aeth Mr Prothero yn mjaen i ddweyd mai ei dvbiaeth oedd fed v ddvnes wedi marw er dwy awr. Dvgwyd v corph oddiyno, ac arcmviiiwyd ef gun Dr. Clay. Yna irofynwvd am oninau. Yr Yiiad (wrth y carcharor): A ydych yn dyniuno gefyn cwestiwn i'r t.vst ? Carcharor: Dim o g-whl; inue ii siarad y gwir. Gofvnodd yr yn-ad i Mr Prothero a oedd yn an<enrhiJidicJ i'r oarchawr fod yn y owest. i,d Mr Prothero: Mae byny It ei ddewi ,:ad. r Carcharor (mewn ilais uchel): Uwy'n dymuno bod yno, syr. Pan hysbyswyd ei tod yr achos yn cael ei oliirio hyd Ionawr sdwodd Murphy; "O'r core-i vvvthnoa a rail o eeib'.ant." Nos Fawrth, cynhaliodd Mr Jones Roberta, treng-holydd Moa, ymohwiliad i farwolaeth Gwen Ellen Jones. Yr ocdd Murphy, a g-yhuddir o lofruddio v wraig-, yn breseno.1, ac yn edryoli yn bur ddig-yffro. Ar ol ymneillduad byr, dygodd y rheithwyr ddvfarniad o "LLOFRUDDIAETH WIRFODDOL," ac anion wyd Murphy i sefyll ei brawf yn Mrawdlvs nesaf Beaumaris. Aed a'r cyfcuddedig o'r llys yn ng'hanol hisi-adau y clorf.

KLUSEN SGWlUAR GRIFFITH CAE R11 UN- (At Oiygydd y "Pioneer.") Syr.Teiirnlaf yn ddiolchgar am vchydig ofod yn cich Vhifyn Ilcsaf i ddyweyd nad oes a wnelo fi fel "warden v plw-yfoldon" ddini a rlra-I r elusen uc-hcvl ddydd gwyl "St- Tomos" fel y d^nvediir. Y rheswm am y cyfnewidiad clen-i ydyw fod y CVnghor Phvyf yn teimlo pan oedd rlieatr o'r der4jynm"yr am y llynedd Y11 cael ei dairU'en fel Ebrfer yn y cyfarfod blynyddol fod aunryw ohonyTBt pliasent wneud hebddi, ac mai dooth ar ran y Fieer fuasai pei.dio ei rhanu i gyd ar yr un adeg fel y byddai rland,do beth inewn !In.w i'w roddi pe el.g-v.-yddel achos o g-aledi iYD y phvyf ac yntgymIeTu(ld y Cj-mghor ac cd,-ych dros y rhestr er ei gynorthwyo yn yr amcan a g'-vveithi-edodd y tro diweddaf yn 01 awgrymiadau y cyfryw. Nid w3 yn inecdwl fod achos i neb oftii y camddo/nyddir yr eluaen gan y by Ail y Ficsr yn rhoddi cyfrif beb blvAddyn o'r arian a dderbynrh ac i bwy y rhodd.ir hwy. Cred.af mai- yehydig iawn o anei^aeth i neb ydyw rhoddi eLuson fel y «.-fryw pan yn clyvved y siarad a'r beio a.r ol pob <1 cuban,riiad.—Yr eiddoch, etc., Tu hwrut i'r gore. ISAAC JONES.

Penododà Cynghor Trefol Beaumaris Mr W. E. Jones yn archwilydd y fwrdeisdrcf, am gyllog o 70p y fl wyd dyn.

Llith Die Jones. FFARWELIO A'R HEN FLWYDDYN. GOLEUNI AR BYNCIAD. Blwyddyn Newydd deb. i chi, 'mhobol i. Nid gexriau gwag, difcddwl ydi rhaan, ond dymuniad colon gynes yr hen lwophwyd Die Jo.ne-s i'w ddarllenwvr oil. Mi ryda chi a niinau wedi trin gryn dipyn ar betiha 'rhen fyd yma yn ystod y flwyddyn sydd broxi a therfynu, ncs ryda ni wedi haeddu clenig arddertsiio-^ gan rhywun, ond gaji bwy wn i ddini. Mae yna lawer i'w ddTvevd am ddigwyddiadau y flwyddyn 1909. Mi ryda ni wedi colli aniryiv o gyfeillion a gwl.adgo.rwyr defnyddiol iawn i'n cencdl, ac ar yr un pryd mi ddarun cnill rhai ncwydd, sydd yn yinddangoG yn obeithiol iawn ar hyn o bryd. Rwy'n gobeithio cin bod wedi dysg-u gwersi gwertthfawr ar ein taith trwy'r hcin flwyddyn, fel y bvddant yn fantais i'n har- wain ni trv/y y flwyddyn sydd bron a gwawr- io. G adawn i'r hen flwyddyn a'r plum pwdins a'r gwyddau. a cliymerwu gip-olwg ar y dyfodol. Mi ryda ni, yn ol pob golwg, yn ei'oesi daosodd i flwyddyn a fydd yn Hawn o halyntion, yn enwedig helyntion e.tholiadol, oblegid am y tri mis neeaf mi fydd yr awyr yn dew o ehholiaclau. Dcchreuwn a.r un- with halo yr Etholia.d Cyilxcdinol, a chyn gy nted ag y bydd lion drosodd, awn yn mlaen a.t othoiiadau y Cynghorau Siiol a Threfol. 0, mi i-y da ni i naeivu am aUlioioer poelh i a. wn yu 1910. I5oLitics vana a pholitfcs ajcw fydd hi am gryn amser rwan. Rhyw glefyd rhy- fedd ydi y clefyd politioaidd yma. Hyd yn liyn mac D;c Joucg wedi gallu ei osgoi, ond mae'r hen greadur mewn peryg bywyd y dyddiau yma, achos mae'r clefyd bran yn mhob ty, nid yn unig yn Ngholwyn Bay yma aid trwy'r hoU wlad, ncs mae'n syndod fod yr h-3ii greadur wedi oadw mo: iaeh am gyhvd u amser. Y GWAHANOL BLEIDIAU. Ar yr im pryd, mae'n debyg fod ohi yn dis- gwyl i mi yegrilcuu rhywbeitli ar y sdyllfa. Mac y Rhyddtrydwyr Y11 dwcyd lla fydd dim pocib i'r byd fyn'd yn ei fiaen os na ddych- weilir nhw yn eu liolau, ond ar y llaw arall ma.3 y Ceiidwadwyr yn deyd wrtliym fed ein gwiad me-wn perygl o gael ei dwyn gan Ger- many 00 nad anfonir nhw i roi tJd¡h ar nwv- ddau fydd Germany a gwledvdd eraill yn anion i'r wlad yma, a thrwy hyny yn cadw ein gwoitihiwrs allac o waith. Mae y SoataJ- ifi-t yn hawlio na fedra neb ranu nwyddau a thiir yr arglwyddi yn well na Mister Keir llardy a'i g::ailyiiwyr; a'r Gwyddelod yn barod i bleddio unrhyw bloid a waiant c&geu- luso LloAgr a Chymru a rhoi pob potli i'r Iwerddon; ac yn ddiweddaf mae y Suffrag- ettes am feddianu y cwbl. Wcl, lie ryda ni, bobol haOO? Pwy sydd i'ch llvwcd.racitihu ch.i? Dyna i chi gwestiynau dyrys i'w pen- derfynu ar ddeehreu blwyddyn ynte, 'mhobol i. Cyn gwneud fy mcddwl i fyny ffordd i'ch a.rwa.in c.hi trwy'r anialwch, carwn welcd goleuni mwy clir ar y sefyllfa brcGenol. YR ARGLWYDDI. Dowcli i n.i sylwi ar un neu ddau o'r pync- iau dyrys yma. Mae Mis-tar Lloyd George yn deyd wrthyin niai'r unig bwne i'w ben- d'ufyiiu gan yr ethohvyr yda "Betii i wneud hefo Ty'r Arglwyddi?" Wrtli gwr-s, mao y Cymro baclt yu deLig iawn wrth yr arglwyddi am eu bed lihw wedi gwrthod pasio y Bud- got, ond mae'r arglwyddi yn deyd na ddaru nhw ddlÍm gwrthod pa.sio y Budget, ac mai yr unig both ddaru nhw wneud oedd gofyn am lais y wlad arno cyn ei basio fo, neu vn hytrae.h gofyn i'r gwoitliiwr a ocdd o yn foddlawn talu dima yr owns vohwaaog a.:n ei f.acoJ cyn ei roddi i lawr yn y bil. P'run bvnag, nid y Budget sydd o din sylw ddyl- iWll, ond Ty'r Arglwyddi. "I lawr a'r Ar- glwyddi 1" gw-aedda rhai pobol. Wel, os Ty yr Arglwyddi ydi yr unig gwestiwn sydd yn g-wahamaethu v pleidiau yn yr etlioliad pres- enol, mi fydda VJ1 fantais fawr i ni fol cthol- wyr wybcd both mae nhw yn foddwl wneud hefo'r arglwyddi, d-ruain. Ar ol darllen a chwilio yn fanwl trwy areithiau y ddwy blaid mothais yn glir a ffeindio beth ocdd 'run o honynt yn feddwl wneud hefo Ty'r Arglwyddi. Yr unig beth sydd yn amlwg'iawn ydi nad ydi 'run o'r tkl.h blaid yn credu mewn di- ddymu Ty'r Arglwyddi. Na, ma nhw vn vntddangois yn hollol gyt.un fod dau Dy Sen- eddol yn angenrheidiol i'r deyrn aB. Mae Mistar Lloyd George ei hun yn cyfaddef hvn, ond yn dweyd fc-d cisio nlwicl a gwcilla dipyn arno. Hefvd, mae arweinwyr y Cecdwndw'yr yn addef fod eisio newid dipvn ar Dv'r Ar- glwyddi. ac yn wir mae yr arglwyddi eu hun- ain yn barod i g:1(11 eu eyfiiewid. Wei, vn ngwyneb hyn, mae'n anhawdd dcall sut mae nhw yn hawl-io lie mor bwysig i'r mater yma yn yr otholind presenol. Cyn y galla nhw dditsgwyl i ni bleidleisio ar y mater, mi fydd yn rhaid i ni gael gryn dipyn vehwaneg o wybodaeth ar y pwnc. Gan fod y ddwv blaid yn ymdd.aj)yn unfarn fod ciisio cyf- newid dipyn ar ein harglwyddi, mi fvdda yn fantvxis pe b.1iÏ y Rhyddfrydwyr yn deyd wrhhym eu dull nhw o wella, ac hefyd i'r Ceitd wp.dwyr ddweyd beth yw eu bwriad nhwtha. Felly, mi gawn ni ddewtis v dull goren. Ileb v wv bod aeth ym fydd hi ddim ond ffo'ine.b gofyn i ni blnidleisio i'r naill ochr na'r I-lall ar gwestiwn Ty'r Arglwyddi. DAU FRAWD CYFNEWIDIOL. Nid yr arglwyddi yn unig sydd yn cyfnewid oud mae rhai o aolod-au Ty'r Cyffredin yn ffond o gytuewid hefyd. Yrohvdig o flynydd- oedd yn ol, pan oedd y Milwriad Howard, o Llanelwy, yn ymgviaio dros y Ceiidwadwyr, yn sir Fflint, nid odd neb yn cefnogi y Mil- wriad Howard yn fwy ua Mistar Winston Gfitii-chill. Rwy'n coho bod mewn cyfarfod Ceidwadol yn Rhyl yr adpg yna, a gweled Mistar Winston Churchill ar y llwyfan, a golwg wrol iawn arno, wedi gwisgo mewn dillad milwr. Mi 'roe;Jd bron hall Ddyffryn Clwyd wcdi hel i Rhyl i weled a cihlywcd y Ceidwadwr milwiol oedd newydd ddychwelvd o l'yfcl De A/liica. A mi ddywedodd v drcfn yn hallt am' y Radicaliaid. 'Pua'r un adc.g 'roedd Mtstar Loyd George yn ti-acthu with bowl Ca.erjarion am booliodau y Cotdwadwvr, a-c yn a: deyd hi yn erbyn y fatli ddynion a Mistar W nst-on (hurchill yn my nod allan i ymladd yn erbyn y Boers druain. Dyna sef- yllfa y ddau frawd yr adeg yna. Hdyw, mae r ddau frawd yn" ymJadd ar yr un oolir, ac yn arwemwyr y Rhvddfrydwyr, ac mae y Milwriad Howerd wedi d'od allan i ymgeisio am sir Fflint unwaith eto, ond mae Mistar Winston Churchill wcdj myn'd drosodd at y blaid arall. ERHOLIAD Y PICTIWRS. Wei, mae yiia lawer modd a dull o ym- ladd lecsiwn. Ddyliwn ma,i hefo pictiwrs ma nhw yn ymladd y lecsiwn yn sir Gaemarfon. Mae y Ceidwadwyr yn dangos trwy bictiwrs y g wall a ni aeth rhwng masnach deg a masnach rydd bron yn mhob trot a ph.entref drwy v sir. Y Rliyddfrydwyr 'ddaru ddeehreu hefo v pictiwrs yn Llandudno, trwy roddi llun yai y ft'enestr yn dangos Lloyd George yn arwain ceffyl gwyn i fyny yr a lit. Mae Clwb y Ceid- wadwyr drws nesaf i Glwb y Rhyddfrvdwyr yn Llandudno, a phan wciodd y Ceidwadwyr mai pictiwrs oedd yr arfau a ddewisodd eu cymvdogion i ymladd y rhyfel ethohadol, dyn a nhwtha yn gorohuddio ru ffencstri mawr hefo pictiwrs, ac erbyn heddvw mae v dda.u glwb yn gwneud gystal "picture gallery" a Pla.3 Mawr, Conwy. Hefyd, ar foreu Nadolig fe anfonodd Mis- tar Lloyd George ei luii rwy'1' post at bron bob etholwr yn Mwideisdrefi Caernarfon. Felly, 'rydach mli-i yn gweled mai rhyfel pic- tiwrs ydi hi o ddifri yn sir Gaernarfon. Wel, terfynaf trwy ffarwelio a'r hen flwv- ddyn a'i heljution, a gobedthio y cawn ni nerth ac iechyd i wynebu trafferthion a hel- bulon, ac i fwvnhau plesera-u y flwyddyn sydd yn awr yn gwawrio aornom. DIC JONES.

fAsk your own Grocer for ANGLO 1 MARGARINE. 1/- per lb., with half pound given free.

Trefriw a Uenyddiaeth Gymreig. Yn Eisteddfod Treirdw, Dvdd Nadolig, tra- ddododd Mr R. H. Williams yr ancrchiad oan- lyiiol:- Y mae yn llawenydd i ni weled nifer mor dda wedi d'od eleni eto yn nghyd i Eistedd- fod Trefriw. Y mae y cyfarfodydd hyn wedi bod yn fenditlhiol iawn i ni fel ccncdl yn y garphenol. Y rhai hyn sydd wedd bod yn brif foddion i barotoi ein pobl ieuainc ar gyfer gwasanaetih cyliooddus crcfydd. Dyma hefyd y ftryndiiau sydd wedi bed yn cyflenwi ciai u a dynion ac a thalentau yn mhob oes yu nglyn a n mudiada.u eeaiedlae.tli- ol. A dyma ninau, bono, fel pentrefwyr, fel ein tadau, yn dangos ein oefnogaeth i len- yddj-.i,th a cherddoriaioth ein gwlad trwy fod Y11 bnesenol, yr hyn sydd yn coto,ni ymdrech- ion y pwy]Igor a Ilwydddant-Ilenyddol ac axianol. Y mac Trefriw wedi bod yn gefnogol i lenyddiaeth Gymreig er yn foreu. Yma, yn Tanrliiw, ac yn Bryn Pyll Isaf, y bu yr ar- gra]/a-v,;a-sg Gymreig gyntaf yn Ngwynedd, a'r ail yn Nghymxu. Argrephid Ciyfrau a chyho-:ddid oerddi yn Nhrefriw tua 150 o flynyddau yn ol i adi-edd hancs helyntion ein osnedl, pan nad ocdd yr un cyfrwng arall i'w gael, cyn amser y papur newydd. Enw yr hen brintar oedd Dafydd Sion Dafydd, yr enwog henafiaethydd, fel y galwoi Ieuan Glan Geirionydd ef. Yn ei ddilyn ef daeth ci fab, Ismael Dafydd, ac ar ei ol viltau ed wyr, John Jones, Pyll. Y mae y tri yn gorwcdd WTth dalcen mynwent yr Eglwys. Buatrwn yn cich cynghori eliwa-y plaut--i fyn'd yno i weled lie yr huna tri o gymwynaswyr ponaf Cymru yn eu lioes, y rhai a aberthasant hyd dd'oddef er mwyn "goleuo a huliio bwrdd y bobl gyffredin." Yr ydym i'n oanmol am ein meddylgarwch yn dod.i cofeb i ddangos y fan y ganwyd Glan Geirionydd. Hacdda yr hen argrapliwyr yr un potili oddiar ein l'aw. Pwy gymer y mater hwn ireirn llaw? Cofiwn fod hyn yn ffadth yu hajQeu gvvhdvdd ac ax- daloodd sydd yn amvybyddoi coffadwraaofch ea henafia'd a'u cymwynaswyr: eu bod yn cael eu gwneud yn a-mddifad o ddyndon felly; a ff-aith alants iawn yw hon. Cofiwn, hefyd, mai yahydig iavu ocdd y tal, heb son am ddioich, am leaiydda a ohyfaneoddi llyfrau yn y gorphenol, ac nid ydyw fawr gwell oto. pylem hefyd ddangos mwy o barcih i lenor- iou a beirdd em hoes ni. Wyddon ni ddim faint yr abert1 y maent yn ei wneud. Y mae un ar y llwyfun yma yn bresenol—v Parch Evan Davies. Y" mae Mr Daviee wedi bod yn olygydd gwahajiol gylahgronau am dros 30ain mlyncdd; wedi dwyn lluawe o lyfrau allan, yn gofiantau, eyfrwl,ia,diju, etc., a'r di- weddui' oil, "Gweitliiau a Hanes Tafolog." Yr oedd y Parch Elfcd Lewis, M.A., Llun- L-ti-n, yn darlithio arno yn Blaenau Ffestin- iog vchydig amscir yn ol, ac yn nghwrs ri Lul syiwc.dau rhagarweiniol, dywedai fed yn rhajd iddo dJJu y dcyrngcd uchai poeibl i waith ^ygrydd y gyfrol o weithdau Tafoleg, ac yr oedd Tafolog yn sicr o fod yn ddyn mawr cyn y buaisai gwr o salle Mr Davies yn cymeryd cy:n.a.int o ddyddordeb ynddo. Nis gwn faint o honoch sydd yn gwybod hyn, neu faint o honoeh sydd yn pctrolien y g-wadth rhagorol hWll; ond buaswn yn anog pa.wb a all ei gael -,dyma un ffordd i ni ddaingofi parcih i len- yddiaeth a lknorion yr oes brcsenol. Bydd i enw Mr Davies fyw trwv cj w-aith am lawer o flynyddoedd. Bydd dyedthriaid o Gymrn yn d'od yma yn m-hen 150 neu 200 o flynydd- oedd, ac yn dweyd wrth eu gilydd, "Dyma lie y bu y lienor a'r esboniwr enwog If an Dafydd yn byw." Yn amser Dafydd Sion Dafydd, ccrddd fftir ac almanaciau'r flwyddyn odd newydddadur- on y wlad, a chloehydd Trefriw ocdd prif a-rgraphydd Cj-mru.

PENMACHNO. Dydd Sad-w-ni cy.nli.ui wyd eisteddf d Mcthod- iti-id Caliinaidd M-aohno (/ bed-werydd aj bymtihog ar h«gai-:i). Dech-reuwyd y cyfarfod- ydd am 1 a 5-30 o'r gkch. Y Hvwyddion cedd- ynt: Y prydnawn. Mr David Hug- ts; yr hwyr. Pa.roh T. J. J-aiii r,: arw< inyd.i, Mr R. E. Tho- mas, Trefriw; beimed cerddo ol, Mr J. T. Row. Mus. Bac.; beirnlal batddonol, Parch R. Silvii Roberts, M.A.; cyfoilydd, Mr W. M. Jones, organydd R.hydymeiroh- Cyfarf d y i)ryiln,awn:-Tc,n gynullcidfaol. Ane-rchiadau Eran y b?'irdd- An-archiadau g-a-n y Llywydd. Welc rectr o'r buddugwyir :—Dvsgu ailan omyn 408 i p. i dan bump ced 1, Kate Davies; 2, Maggie K. Rolierts; 3, Gwilym Tromas. Djsgu allan cmvn 346 i rai dan wy hoed: 1, Maggie Ro- beirts; 2. J. M. Jones; 3, E. T. Roberts a IdwaJ Davice. Dysg-u ia,n Sailm lxv. i rai dan ddcg ced 1. M. A. Owen; 2, Ma.ggie 11 b^rts 3, Nellie Roberts ac A. Hughes. Dysgu eiilan yr "Hyfforddwr," ix'iiod v., i ra.i dan 13 opd: 1, LM- in S. R-berts; 2. M. L. Eva.re a N. Roberts; 3. M- A. Owen. Unawd i f<ch.gyn d n 13 cod, "Fy machgen, pa le y In e?" 1, E. 'T'kyd 2, J. Evans; 3. Eirnyln Daves. Ebysgrifiaeth o'r "Rhodd Mam:" 1, A. R bert 2. DïT6 Owen a dwy arall yn gydir. c.d. ern wd enetihod dan 13 ood. "Dim <nd Icsu:" 1. J. Evans; 2, Dilys Owen. Dysgu all in "O.iau olaf I-esu Grist:" 1, M. J. Pettigrew 2, Maggie Evans; 3, L. Idoj.d Jones a J .ne Lloyd. Deuawd i rai dan 16 c-cd, "0. dewch, ieuenctyd 1, A. Hughes a Maggie Owen; 2. L. IJoyd J nets a Kate J. nes. Treetii- awd. "Ha.nes yr Eglwys yn ol Llyfr yr Aetau," i rai dan 18 oed: 1. Thomias 0. 'Fhomas, Cwm; 2, John Lk-vd. Coram p'an.t, "Mae p-obpetih yn dda:" 1. Cor Saleim. Pedwar nenill, "Soran Hwyrol," allan o'r eyioh, ac n:s gwobrwywyd- Oiwaeuad ar y berd-cneg: Jennie Willic-ms, C Las- frui. Ccrrvgidmiidi n. Cyfieithu o'r GymTaeg i'r Saeemeg: 1, W. G. Evans, Bronddorw. Un- awd i rai dros 18 ced. • opran-o nzu d nor, "Biod- au Par dwys," c ntraJ o neu baritone "Bryniau a,ur fy ngwlad:" 1, Wm Thomas, Gwyndy. Traethawd. "B.enhin-iaeth B bilon;" 1, Halll- nah Lizze imes; 2. T. 0. 'Thomas. Adrodd i ran dfljn 16 oed. "CEng cl &e to tihe rock, 1. Jane E. Roberts. Gwyilfa, Blaeaoau Ffestiniog. Coruu dan 18 ced, hb fod dan 20 mewn rhiif: 1, Ccr Salem (D. Ow n). Cvfairfcd yr Hwyr :-TGn gynnlleiatfaol. An- erchiadou gam y beirdd- Anerchiad gan y Uvw- ydd. 13nawd alto, "On:d oes falm n Gilead:" 1 Annie Jones, Rihvdyrrieirch. Cvfie thu o'r S-aesneg i'r Gymraeg: 1, E!JÙ Lloyd WiUiamg, PenmaeHino- Deuawd ton or a bai-c,, 1) yog-well oil yr hen 1, Thomas Roberts, Ger- lan, a'i g>-faii.l. Pedwar .)enill eoffadwrtaefhol i'r ddiweddar M-it:6 Lizzie V. Williams, Grceg- ff edd 1. Ap Huwm, M<m. Unawd BCpr2.rp "Gwlad y Bryniau;" 1, nines Ks;, Bettws.coed. Englyn, "Y pucr o galon:" 1, T. Herbert Hughes, Iian,rwsit. Un-awd ienor, "Meirch v Seer:" 1, D. Jones, Penm-aebno- Tmefhawd i feroiied. "Pwv-igrwydd cyfrifoldeb rtiam gydag addvs? grefvddol:" 1. Lizzie Kate Evans, Pen- ntachno. Pedwarawd, "Y deigryn:" 1. R. M Jr- gani Jcnes a'i bairti, Rhydvrneirch. Adrcdd, "Yr amheuwr yn y glyn;" 1. Thorn;'s .Hugbss, Cer- rigoollcwm, Ysbvtty Deuawd. so>oiraro ec alto, "Mae'r byd ym lilawn o garju1 Llin-ce EIsi a Mrs A. Jones- Parti o ddeucfcdsg, "Pan dd weiem ni n s dda:" 1. Parti Thoracis Roberts, GcL-Ijn. "Y Slh-einaDewi Mai <> Feirion. Cor m-aibion. "Gosteg for:" 1, Parti Pesimachno. Y brif gys ad'euaeth gorawl, "I'r Gwynfyd draw:' Ni ddaeth ond un cor yn mlaen, cef Rhydvroeirch, a dyfarnwyd y wobr iddo. Traeth- awd. "Cadwiraefch y Sa-bboth L. K. Evaris,Pen- maolino. Y 1113.- cl d mawr yn ddyded-is i r ys.- art enydd. Mr G. S. Jones, Ddol, am ei la.fu.r diflino gyd-a'r, Eisteddfod-

FFESTINIOG. Cynhaiiwyd yr eisteddfod flynyddal yn Ffes- tiniog ddydd Nadolig, ao yr eodd yno gj'null- i- dau da. Llywydd cyfairfod y prydnawn yd. oedd Mr Hugh Jcnes, ffeiryllydd. Gwobrwywyd a gamyn Deuawd gyc £ ag ofleryiia-u ohwydr: Robert Smith a Ricihuird Lewis Griffith.. Tetyn- eg-ion: Mns Tlhomaa (priod ysgritenydel yr eis- teddfod). Unawd: Miss Nell Jones, Manod I' on H -use. Ocrau pknt: 1, Bethania; 2, Salem; 3, BebheJ. Adroddiad i blant: 1. Kate Ann Jcnes, Cc-f-nbrith. Bethania; 2, Annie Vaughan Ffoæ iniÓK. Unawd ar y berdoneig: 1, Griffith 118. H arh-s&reet; 2. Mary Ev-ns, New Square Gytieith-u: Mr Daniel Jones, Bcd':jgryn, Bl .enau. Ail gystadleuaet i gor- awj 1, Ebenexer; 2, Brynbowydd. Traethawd 1. Danel Jones, Bode gryn; 2, Evan C.;dfan Jones. Llywydid cyfarf oil yr hwyr ydoedd Mr D. White Phiiiips, cyfreithiwir. Dyfarniadiau:— I w-tr rr Deuawd S. A. Mo-nr e ac Amide Williams. Ateb cwest-yna<u d-uwinyd J.ol: 1. David R. J nes. Bod., fon; 2, Grirfit i Hughes, Haiodruifjdd. Deua wd: Maggie a Lizzie J nrs, Ca&mn; 2, Mary a Rhys Jcnes. H.h:w. Ateb cwestiynau ar yr iai h Gyniiraeg: 1. Ma.ggio Olweti Jones; 2, R. J. Lewis, Ffestiniog. Cnawd (alto): Misst A. Davies, P enrhyn- Prydd-Tsfc gadeiriol: Parch J. D. Richards. Trawsfynydd (18 Nn ym- geis o). Uii.iwd bariton-3: W. D. Jcnes, FfoCS- fcini 19. Unawd soprano: Arm:c Wiiliams. Traechawd. "Hawliau y maes ceakadol ar yr Egilwys:" Mrs Vaug-h.n Lewis a Mr W. J. Wdl- liaims. v ddau o Ffestiniog, yn gyfa-rtal. Prif. adr ddhid: Mis'j Dora Roberts, Ffestiniog. D«uawd': H. J. H-ugl es a W. 0. Jonce, Ffes- tiniog. Unawd tenor: Evan Evans, Bron- dwyr.vd. Barddoniae h; liryfdiir. Prif gystad- leu i<th gar awl; Jerusalem.

AFTER 4 YEARS. R. E., of Weybridge, writes:—"I bought a box yesterday, and after I had taken the second two I felt better than I had done for over four years. The pain in my back has entirely gone." Mrs King, Runwell-road, Wickford, states: —"Duty compels me to tell all who sufter that your pills cured me, after years of pain." Sufferers from Gravel, Lumbago, Paina in the Back, Dropsy, Bright's Disease of the Kidneys, etc., Sciatica, Rheumatism, and Gout will find a positive clue in tioldroydls Gravel Pills Try small box, it not satisfied money returned.ole lid, all Chemists; post free, 12 stamps.—HOLDROYD'S MEDICAL HALL, Cleckheatoth

Nedion o Glip y Gop. (Gan "Wil y Gweithiwr."). MAN-GYRCHLEOEDD. Nos Nadofig aR)¡ Jlawer or eyiqhcodd hyn i Ga-pel y Groes. Llianasa, i wrahdaw ar y darlith- ydd poblogaidd, Mr W. 0. Joijes, Aber; eraili i gviarfod cystadjcu >1 Wesicva-d Dyserth, ac aan- ryw i gymglierdd yr Annioyriwyr, 'Itcflawr^-d. Feily, fe welir fod da'i-7ariaet?h dda wedi ei thrednu ar gyfer pobl feddyigar' TEILWNG 0 SY-LW. Cwyn Kawer ydyw fod ttrfcddiaawyr edn gwlad yn haw.to "royalti-ee" mor uxihel fel nas galil cyf- alaifwyr fuddsuddo eu harian a.r antunaethaiu mwnawl. Yn y gorphencJ, eiallai, fod pc,,b tail d'res hyny, OJ.n}"3 aiferid taiu laf 10d,,l(hyny ydyw, tuncll o fwn aLlan o bib cleg tnewn "royalty." Ond mynegir fod Arg>Iwydd Moetjn wedd oan- iatau ei dir mewn achos neiilduol am y swrn bych- au o la 2c "royalty," Eef un dunell o fwn allan o bo'b upain. Donigy-i? hyn fod ficf.hau yn g^vella, ac nid yn gwaethygu ar y pen hwn. Oredaf fod gan drigolien y cyichcedd hyn aohos oiolch i'w arg-1 wyddiaeth. CLYWED YSTORI. P-in cedd y diweddar Mr Storey yn ymgeisio am eedd yn y Cynghor Sij-ol tiros y rhanbarth hwn yn yr etholiad diweddai. aeth i dy hen frawd i ofyn am ei bueidvaig, a dyma fel y cyf- aixQiwyd ef; "I hear some story, Mx Storey, and you will be sorry, Air Storey, if I tell you the story, Mr Storey." Caifodd y boneddwr hin-nw addewid oï bleadr.ais, end1 ni chafwyd hyd y dydd hwn wybod both oedd cynWYB ei vstori. ARABEDD Y CYMRO. Y dydd o'r blaen clywais rad yn hae-m y gall y Sais a'r GwyJdeJ. mewn cyfarfodydd pohtlO- a.idd, dawelu lieg"wyr mewn arabadd yn Hawer gyvcill na'r C.ymro. iybed? Ocf genyf fod mewn cyfarfcd polaticaidd pan cedd Cvniro yn anerch y dorf. Er oa.sio ei ddyrysu cododd teil- iwr ar oi draed, gan h'.vwlio atiebiad i ofyniad hoi.l.'o-l anfudd'iol, "Svr," meddui y siaradwt, "oa a'cibaf cich cw<xt:wn, a wnewch ol^withau aiteb cwestiwn o fy eiddo i?" Cytfeynicdd, ao wedi cael ateb i'w ofyniad trodd y -Cyniro ed olygon aito a dywedodd. "Wei, gyfa.i.Y, byddweh gj^stal a.g ateb pa. sawl lla'h o fretlityn a wna.i ba-r o lotirau i r angeil hwnw y dywed'ir fod un troed iddo ar y t'jr a'r Hall ar y'mcr?" Methodd ei atclb, a chafwyd llonyddwch ganddo ar ol hyny. Dro arall gefynwyd i Gymro gwestawn, "Dyrra i chwi," rneddai wrth y gwraDdiawyr, "ofyniad i ffwl gan un." Ar hyny chwerthodd pawb nes han-er h<XL»ti o-u t'uuain, ao wodi cao] tawoI"wch tcirfynodd e: frawddeg, "Gan un o'r ynfydeon yn- fy'iaf. Cafcdd yr heglw-r hwnw dddgon o daw. C^iff arabedd pob Cym,ro, Sais. a Gwyddel <id.!gon o waith i ostegu heg^wyr yn ystod yr etliciliad presencJ. RHAN 0 WROLDEB. Clywoed gwraig ganci nos ewn gwaeddii yn yr 1>eir, a thybiodd mai Hadron cedd vno; a galwodd rx y gwr godi ar frys. Yn grynedig gwnaetli yntau hyn-y. Wedi edrydh trwy gil y drws camyddai, fel v tybiodd, wrth bost v llid- lart, ben y Neold.r. Gafaelodd. mewn oareg ao anaeLedd hi i gymydogaefh ei ben. Ar hyny eihood o'r golwg; a thybiodd yr hen gyfanil y bydiuai corph yj-lcc<ir i'w g-anfed boreu dranoetiii, ae aetli yn 01 i'w wely aros iddi ddyddio; a, phaii gyfodedd beth wclai yn gornhyn yn He corph farw y Heir, end cyw oeiliog wedi cael er- gj'd marwol i'w ben ganddo. Wd, yn sicr hefyd dyiasai hwn gael ei wobrwyo am ei wrol- deib alllon o dirysorfa arwyr Carnegie. 'Ymddengys wooi'r cwbl nad oedd y llecdr yn neb am-gen na Mr Cadmaw, ae wedi gym'r da byw ar wasgar, ac i r cyfaill anlwcus gvmervd ei n-ddfa ar best ilidiart v buarfch. 13e cafodd ergyd marwol gan ei feistr cri huU ANRHYDF.DD I GWAENYSGOR. Vil Eisteddfnl Pix'sta'vn. dydd Nadolig, brod- or odd.iy.mai, ref Mr Wm. Owen Parry ydbedd y goreu yn rg.hvstad'leuaeth yr unawdau. Derbyn- lodd gvmmoliaehh uohel gan y beirniaid. Hefyd bachgen ieuanc o'r Po hwn. &of Master Ar- thur Ellis, cedd v blaenaf mewn cy:fiet,bu o'r Saesneg i'r Cvmraeg.

OOLEG Y BIUFYSfJOL BANGOR. Diytld Iau, pemdodd Ojnghor Ooteg y Brifvsgol Hanger Mr J. E. Rces, B.A., yn ddarlithydd cynorthwj-ol mewn hanesyddiaoth. Brodor o air Benfro yw Mr Reos, a chyn-efrydydd yn Nholeg y BIfifysgol Cac- dydd, lie y cafodd anrhydcxid y dosbarth cyntaf mewu hanosyddiaeth. Bu Mr Rees yn Rhydychain, ac er pan ymadawodd oddiyno yr oedi yn athraw )n y (Meg Normalaidd Bangor, ac y mae wedi rhoddi cyn- orthwy aclilysurol yn y Brifysgol.

Yr Eglwys Anglicanaidd ac Undeb Cristionogol. YchwanegiT addasrwydd yr Eglwys Angli- canaidd i leiiwl 'r swydd o ddvddiv.i- gan bresenoldeb tair ysgol fcddyliol, a gydweith- redant o'i mewn. un yw y gwirionedd, ond y mae yn amlochrog. Drwy edryoh arno n waltauoi safieoodd yu unig y gall dyn obeith- io 6: weled a'i ddeall yn ei gyianrwydcL Edrych ai y gwirionedd yu ei natur ami- oc-hrog a wna'r Eghvys Anglicanaidd drwy ei thair ysgol feddyiiol. Y mae'r parch i drefn ae awdurdod a nodwedda yr hen eglwvsi v-b cael ei foddloni yn yr ysgol Uchel Eglwrak Ca Ciefvdd y gadoli a'r tetmlad, a phwysleirir gan yr eglwysi ieuadnc, le uchcl yn yr Y sgal Efengylaidd; tra y mae'r yspryd ymeiiw.il- gar sy'n awr yn adfywio drwy holl wledydd cred, hyd yn nod yn Rhufain, yn cacl croes- awitd gan yr Ysgol Lydan. fcaif yr Eglwys Anglicanaidd dros eangder er mwyn gwir- louedd: nid cyfaddawl er mwyn hcdawch. Comprehension for the sake of truth; not compromise for the sake of peace." Y mae'r parch cynyddol a delir ganddi i'r syniad a'r taimlad ccnedlaethol, hctyd, yn ei chymhwyso i'r svrydd hon. Nid oes dim am- heuaeth nad yw'l' yspryd hwn yn ymadfywio yn ein dyddiau ni drwy holl wledvdd cred; ac nis gellir mo'j anwybyddu. Y" mac pob cenedl am fod yn genedlaethol. Yn awr, y mae'r Eglwys Anglicanaidd, tra yn ffyddlon l egwyddorion sylfaenol ac yn d-eyrngarol i'r gwirionedd, yn dyfod yn fwy fwy ffafriol i "amryw weanadogaethau," yn unol a theim- ladau cenodia-ethol pob gwlad. Y mae Eg- lwys Cymtu, gyda'i gwaeanaethau crcfyddoi yn laith y wlad, a'i llywodraethiad gan ei meibion ei hun, yn un engraifft o hyu. yna. Dyma y safle ddigyffelvb a leinw yr Eglw.-s Ajiglioanaidd; a naturiol yw bod y byd Cristionogol yn troi ei lygaid tuag ati fil ca.nolbwynt ei obaith am wellhad o'i ymral- iadau. Er dyddiau'r Dr. Dollingor edryclur arni f wy f wy yn y cymeriad o adfervdd dy- f^ol Undeb yr Eglwys Gyffredinol drwy "y Hyd yn hyn, rhaid addef na.d ydyw Eg. lwys Rhufain yn edrych yn rhyw ffafriol iawn arnom; ond dengys ychydig duedd: id i agos- hau at gydnabyddiaeth well o'n sntio a'n cymenad fel Eglwys. Ymddcngys fel pe ra rhoddi i fyny yr hen gamddarluni uliu rJi- sail yr arferai ymddigrifo ynddyit Nis gallwn edrych hyd yn nod ar Eglwys Hhu. fain fel un ag y mae yn anmho^ijl' ai di, wy-gio. Ein gweddi a'n gobaith vw ar id:1i gael ei dwyn i groesawu o'i mewn y cyfryw welliantau a chyfnewidiadau ag a wna undeb C'ristionogol yn bosibl.-Deon Bangor yn "Y Geninen" am lonawr.

VEN0S Lightning COUGH CURE The purest and smrest remedy obtainable for I ACUTE COLDS I INFLUENZA I CHRONIC COUGHS WHOOPING COUGH I f»ul«PNCH,T,S NASAL CATARRH CHRONIC ASTHMA WEAK LUNGS Albert Shith. ESQ., M.S.B.Sc. the celebrated Tendon analyst, Ligbtnino Cocon Tubs Is composed of pure ingredients, and is a most excellent remedy for bronchitis, asthma, and all lung affections." Price 9id.. VI t and 2/9, of all Chemists. fB^DAHYB??WUBUnotirPo!!rtrbn!,DB8TBOyf^^ RATS & MICE fitraleM to Human Being", Domestic & other Anlraals, £ > B Btngls Tuba. 9/ Thioo Tube*, 5, Post free from— H DANVSZ VIRUS, Ltd., Box 122 1 E>, IiMdenbsU Street, London. B.C.. and of all Chemists. H The New Hornless Granwpfawe The PIGMY GRAND" CAN BE SEEN, HEARD AND BOUGHT FRor- A A A. CHEETHAM t. The North IVales gramophone Specialist, 12, QUEEN STREET, RHYL. The "PIGMY GRAND can be carried about on a Bicycle to PIC-NICSf PARTIES, &c.—It is a marvel. Send for a NEW LIST. Call to-day and inspect The Largest Stock of Machines & Records in North Wales, 12, QUEEN STREET, RHYL. Telegrams "CHEETHAM, RHYL." Telephone 3x2. Orders by Telegram or Telephone receive immediate attention. A. J. FLEET, Music Warehouse, Penrhyn Road, COLWYN BAY. ACCREDITED GRAMOPHONE AGENT. SOLE AGENT for the Celebrated CHAPPELL and other Pianofortes SOLE AGENT for the GRAMOPHONE CO. Maehines, Records Accessories. Gramophone Experts, Repairs. LARGE STOCK OF PATHE DISC & OTHER MACHINES & RECORDS Noted Ftrm of FIRST-CLASS TUNERS & REPAIRERS. ALL PARTS o NORTH WALES VISITED. TUNERS to the COLWYN BAY and LLANDUDNO Pavilion Pianofortes Violins, Strings, Fittings. Folios. Large Stock of Music. Bound Volumes. | Davies Bros., Butchers, I WE ^ave ca'ere<^ f°r Public for many years. Our Busiaess has grewn ■ I ifif with tke growth of the District, and our reputatien for reliable and deli- 8 cieus Meat is stroager than ever. At this season of the year we offer I MUTTON, BEEF, P8ItK, See., of the PRIMEST QUALITY j Which we believe will give satisfactioa to allwhe Buy I Windsor House, ilsrlili ltJ., Golwyn Bay, & Boughty Building I .>L"7D8& JPM STOPf 4iPkI that! CaUCH. H ffeffect is a dx=tr thHg Wliea It eaifcerns your threat, chest 1 HH *a<f luBgs, no matter bow *J«gbt the cou^h or cold may be. You B H STuke'rtslw1 VlMKt Ve^lecft wili i|k^ aa* if yoa dou't w«at B I Take FRANCIS* BALSAM I « WttSaot delay. It ^rlll cerUlolj atop tbat congb by sootbias and B ffl Realise the laflaned membranes, clear away the phlein cfaokinc B B y°"r v**«l *lr pasaogea, and completely cure yon. There's danger B ffi fa the simplest coach or cold, bat there'* cbMiute safety la FrucU' B ■ Cough Balsam. ■ B OWM mil. tiKMaa. ntttt* B B mmna9 Eg c I8r a.tItlll8 CoN.. M SOLD CVCRYWHERE, In bqttlea, 4&aft, B