The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

6 s NOdion o Glip y Gop. f h I (Gan "Wil y Gweitiiiwr.") htw *J > ^OT1 gofnodydd cawn hanes Cymro o'r ^'Jcl r'n' Edwards, o'r Caenui, vn agos l Caer- flwyddyu 1668, vn g'ant a 1 y mhvydd oed. GalJem dybio fapT ,raA I v-nw wedi bwyta grvn lawer • ^'n Vn 1 S Mecl' yfec! ''awer o laeth en- bctv, 01 ocs- G\v<>lodd lawer o'r b>d bht!-HIU, oIld pe buaóai fyw hyd heddyw f \v. yr BENTlIYCWYR ARIAN. ^4v ,°°fnody<!d a ddywod yn y flwj'ddyn ^?a.ii 1-1pd:d pob Iuddew oedd yn benth^.oa w'' «if.KVlt^° P'a^ »• err a i^iho<3 i ar ei fynAves. e l't\ P°th fua?ai e;\ gtorfodi i wncuthur ^adn- i* '1 y-rldian hyn. oanys met.hndd 1 lawer al>od (yn syrthio i'w crafangau. GWAENYSGOR. 1'aK" v R'^ ntjr budd gvngherdd i'n >5(1/ Mr Thomas Price, Ty Draw. Y 0 i -^r Mortimer, Gold.m Grove, a'r \VVa^hv n L. Williams, M.C., arolygydd 0 'r'' l)a'<lri'c °f Ayr. Y trysorydd ydvw Mr <3V ^obe^t5' t-nychan, a'r ysgrifer^.dd Mr J- '■chcKii attendance officer. Bellaoh ^'r ? -iai s>'dd yn cydymdeimlo ag' cf ayd i iwrw ea harian i'r drysorfa. & DYN POBLOGAIDD. yn bryeur enill poblogrwVdd yn yr ft\v^atyn v!! J' <vw Mr Frank Jones, Rhyl a f J'n unig y mae Mr Jones yn { v >v,U° ar y gelfyddvd o archwilio gol- 1 ac yn Gvmro pur, yn gerddor 'f g, j8Jiy0c| wladglarwr i'r oarn. Fely nid yw t 1 61 -'T1 en'" mwv o s«rohiadau ei J barhaus, canvs "cas gwr na 4r Jo}^- a i maoco." Da gen» m ddeall fod awdurdodi i wneuthur pravvf '"hi ^ant ysgoiion yn yr ardaloedd hvn. ca<>l ei gyfaddaeach, a gall eu C ^avo' y derbyniant g'anddo ei I Cvmro d'.munwn iddo bob V J? -VT1 y dyfodol. Hv NWR MOSS A R GYMRAEG. S„ diAvod<laf man-ddyledion Treffynon, y Bmr^ d\Tstioiaoth-u \n Gymraeg, ond beij iddynt wni-ud hyny yn Saesneg hAy gallent. Wcdi iddynt gwblhau ^M^f »,tj" sbysodd' y Barnwr Moss mae ei brof- j-jt a!n y rhai a ddymunent dystiol- ill y gtallent wneuthur hyny yn 5ft R-haid folly fod y Barnwr W^yluar) Vv,(ldvs8' >'n y iaith, felly pa f-vddai *r ne'3 a ddymunai v 'Tny yn Gymra«g heb bwyso a.rr.vnt Jaith fain ? Y mae eisieu mat.h o 5* iyd yn nod yTi mysg dosl>arth <iys^-

I WAITII NEWYDD YN FFLINT. ^ermar)i ar fedr sefydlu gweith- » nt> a'r gwaith o godi a^leiladau i'r OGfi wedi ei ddechreu.

J JrSSALlADAU YN SIR DDINBYCH- f>t(:r^°d,l Cynghor Sir Ddinbych gymeryd A tL?.' Aneurin, gcr Gwroc^sam, ar brvdles f l7d U yn ^an-ddaliadau. Mfw? yn 79 erw, a 12s y flwj'ddvn am dani.

Gl\x> v Sai?THlWR A'R YMHERODRAETH. t 'V^h vn°A^ '^yr filbert Parke, A.S., yn %j f l^yj ,ncoats, Manceinion, ar "Y Gweith- v6Lnig a'r Yniherodraeth," a datganodd } bob dyn yn IJoegr elvva yn y ^tdi^Of/ 'v*ydc^ant >' trefedigaethau. Rhaid j ^4toi,rae^ °lygu i ni gyd-weithrediad, undeb (>y > a chyfrifoldeb cvffredin.

llÙb )) rb brAD 0 YMOSOD YN LLANDUDNO hf, X,na^?n Llandudno, ddydd Llun, dyg- ^arside, merch ieuanc, gyhuddiad o .,yu crbyn Jonathan Rawlings. ft'j jai r ferch iddi yned i'r eghvys nos Sul, f'>b) ^an ddaeth allan gweiodd Jonathan on^- Bu'n caru gyda'r brawd am 14eg I ?' ^u'n ei gwelod am dros wythnoe. » iiH 1 8ja ddeaj] ej yn myned i ffwrdd aetJi a<^ gan ofyn iddo pam i-ia fu yn edrych ^1 (j .Villiam," meddai, "nid yw hyn yn ffrj rniv>r 1 mi. Wnewch chwi roi fy oriavvr yn Honai i Jofiathan ei tharo i ganol y y yti P"an yr a«th Lona adref bu raid iddi Vhr 9r)ifu-Ev,'e'y arn wythnos. \Vj] y"u<' oedd i'r ferch afael yn nghad- ^n'Iam a *hori, iddi wedyn dori ymlDarel ac na fu i'r diffynydd fod yn fryntach ^^Uai[aid i ge sio ei rhwystro. Taflwyd yr J

t 0 E. PIEIRFE T rdEDICI E. (I ^i'Ousn^654.'0"' Anxmia, Liver Complaint, M I 1^ Per KSS' JOHNSON'S CHINESE PILLS, 1 A ,^3 *re ,ke For Blood Poison, I' SLvj^gs, Varicose Ve:ns, Erysipelas, Bad J 0B5k.Wr,?HNs°N S XX OILS. I/Ii, 2/3, u a A '• Advice free. IQHNSON :f Speciatittt.WTine Htli,Cxe.<tic.j0^KJKx

AT EIN DARLLEIMWYR* Anfoner pob gohebiaeth i'r GOLYGYDD CYMREIG, Swyddfa'r "Pionaor."

DARWIN. Rhaid byw yn mhcll oddiwrth ambell gymeriad i weled ei fawredd. Y mae weithian ganrif er pan anwyd Darwin, y gwyddonydd. a'r bwlch cyd-rhyngom a'i fedd yn llydan. Mantais yw hyny i synied yn gywir am dano a,'i farnu yn uniawn. Ni bu odid wr a gamddarluniwyd gy- maint ag d, ac nid oes nemawr flynyddau er pan yr ystyrid mai rhinwedd oodd traethu anair am dano o'r pwlpud a'r lhvyfan. Lluchiwyd gwawd ar ei ejiw a dilornid ei waith. Anelid saethau sen ato, a dysgwyd lluaws i cdrych arno fel gel- yn anghymodlawn i grefydd- Eithr y mae ei was- anaeth i wyddoniaeth a'r gorchostion a gyflawn- odd trwy ei ymchwiliadau erbyn hyn yn cael eu cydnabod, a'r corachod a gyfarthent ar Darwin wedi eu distewi. Geid gwyr na roddasant odid awr oriaed i ymchwil goncst yn bwrw eu llys- nafedd arno, gan dybio mai prawf o fedr diam- heuol oedd ei fychanu. Ond erys enw Darwin yn hyglod, a rhoddir gwarogaieth i'w wa.ith gan fawr- ion y byd, tra y mae y beirniaid bondigrybwyll a'u geiriau disylwedd wedi eu colli mewn difan- coll. Ceir amryw rooymau am hyny, megys cyn- ydd goleuni gwybodaeth yr hyn a greodd friQf o oangfrydtxid a chydymdeimlad purach a'r sawi fo n oneat ci ymchwil. Daeth yr oes i farnu gwyddon ar ei deilyngdod ei hun ac ynei gylch ei hun; ac yn hytrach nag edrych ar fywydeg a daooreg fel yn hanfodol elynol i'r hen gredoau crcfyddol, ceieiwyd yn hytrach eu cysoni a'u cyfoddasu fel y gellid cu hiawn-farnu oddiar eu safbwynt eu hunain ac yn eu perthynas a'u gilvdd. Nid oes heddyw a wad nad yw y cr-ead yn ffynonell a chyf- rwng datguddiad, ac y ceir 0 Ï efrydu yn ei am- ryfal agweddau racldau o ysbrydoliaoth. Gwar- ogaeth ac nid gwawd, cydymdeimlad ae nid cas- ineb, a hacdda pob un a gais dreiddio i ddirgel- ion a dehongli bywyd pa un bynag ai mewn abwydyn neu ddyn y ceir ef. Un o r cyfryw oedd Darwin, ac y mae yr hyn a gyflawnodd ar ran gwyddoniaeth wedi haeddu iddo fawrhad yr oesau.

0 Bell ac Agos. CYMDÈHAS HEDD. Mae Cymdeithas Hedd wedi anfon Ilythyr at y Llywodraeth yn eu hanog i beidio cymeradwyo traul bellach ar ein hamddiffyniad forawl. CLWB RIIYDDFRYDOL CYMREIG I LLUNDAIN. Ni cheir fawr o undeb yn mhlith y llwythau Cymrøig Rhyddfrydol yn y Brifddinas. Coieir yn awr eu dwyn oil yn nghyd trwy sefydlu Clwb Rhyddfrydol yno ar gyfer yr oil. MARWOLAETIT PRIOD FICER HARLECH. Ar ol hir nychdod, a hi ond deugain mlwydd oed, bu farw Mrs Williams, priod y Parch D. Herbert Williams, fioer Harlech, fore 'dydd Llun. Cymerth yr angladd le ddydd lau. CARCIIARU LLADRON 0 RHYL. Dydd Llun, yn Rhyl, dedfrydwyd John M'Ardle i ddeufis o garchar gyda llafur caled, a W. Isaac Davies i bythdlJOoS am fod a wnelont a, iladrata dofednod a phcthau eraill. CYMMRODORION NEW CA STLEON-TYNE. Dydd Sadwrn, yn Armstrong College, New- castle-on-Tyne, gerbron C'ymdoithas y Cymmro- dorion, traddododd Dr. T. Witton Davies, Ban- gor, ddarlith ar "Welsh Orientalists." Syr Isam- bard Owen oedd yn y gadair. CWYL DEW1 YN LLUNDAIN. Cynhelir ciniaw blynyddol yr Hen Frythoniaid yn yr Hotel Cecil, Llundain, Mawrth laf, yn ol yr arfer cr's 200 inlynedd. Llywyddir elei gan y Cyfreithiwr-Cyffredinol (Syr S. T- Evans), a dis- gwjdir cynulliad mawr. Y BLAID SENEDDOL GYMREIG. Cyfarfu y blaid, ddydd Mawrth, i drofnu at waith y Senedd-dymhor. Mynegir fod Syr D. Brynmor Jones yn dymuno rhoddi heibio y swydd o ysgrifenydd y blaid. EI LADD AR Y RHEILFFORDD. Caed corpn J. E. Richards, Croesoswallt, wedi ei falurio ar y rheilffordd ger Llanymynech- Yn y trengholiad dygwytl rheithfarn iddo gyflawni hunati.addiaxl tra yn dymhorol orpJbwyllog. WAENFAWR A 11 CYNGHOR SIR. Ethoiwyd Dr. Hughes, WTaenfawr, yn ddiwrth- wynebiad i lanw'r sedd aeth yn wag ar Gynghor Sir Gaernarfon, trwy ddyrchafiad Mr R. 0. Jones yn henadur, YN OL I GYMRU. Derbyniodd y Parch Lewis Morris, Oldham, alwad i fugeilio Eglwys y Bedyddwyr Seisnig yn Chester-street, Gwreosam. Brodor o Gorwen yd- yw, mab i'r diweddar Mr Hugh Morris (Rhudd- fryn). MESUR DADBLYGU PRESTATYN. Mae deiseb wedi ei rhoddi yn Swyddfa Mesur- au Preifat Ty'r Cyifredm gan Iarll Plymouth, yn crefu am gael ei wrandaw yn erbyn Mesur Cynghor Dosbarth Prestatyn. LLOSGIAD YN RHYL. Yn Rhyl, ddydd Sadwrn. cynhaiiwyd trenghol- iad ar gorph Susanna Wynne, morwyn yn Holm- lea, Rhyl. Fore lau aeth ei gwisg ar dan. ac er pob ymdrech trodd y llossgfeydd a gafodd yn farwol. GWRTHOD AIL-YSTYRIED: Dro yn ol rhoes y Paxch J. J. Roberts (Iolo Caernarfon) ofal bugeiliol eglwys y Tabernael, Porthmadcg, i fyny. Gofynodd yr eglwya iddo ail-ystyried y peth, ond nid yw am newid ei benderfyniad. GALWAD I EMYR. Y mae eglwys Gymreig y Methodistiaid yn Oldham wedi rhoddi gwahoddiad i'r Parch H. Emyr Davies, Pwllheli, i fyned yno i'w bugeilio; efe'n hen fyfyriwr o Goleg y Bala ac yn fardd coron Eisteddfod Llangollen y llynedd. RHEDEG YN OL I'R YSTABL.- Bu cyffro yn Llandudno ddydd Llun. Tra yr oedd gyriedydd Lady Augusta Mostyn yn myned a pharsel i'r yspytty, rhedodd y ceffyl yn ol i'w ystabl yn Gloddaeth Hall. Aeth y ccrbyd yu,. erbyn "steam-roller" yn Conway-road, a malur- iwyd y cerbyd. Ni clmfodd y ceffyl ei anafu. DYCHWELIAD Y BRENIIIN. Cyrhaeddodd y Brenhin a'r Frenhines i Lun- dain no3 Sadwrn, o'u hymweliad a Berlin. Hys- bysir yn swyddogol fod y Brenhin wedi gwir fvvvnliau vr ymweliad, na flimvyd ef gan y daith adref, a'i fod yn Lawer gwell na phan y gadaw- odd am yr Almacn. YMDDISWYDDTAD ARGLWYDD CHARLES BERESFORD. Hysbysir yn swyddogol y bydd i Arglwvdd Charles Beresford vmddiswyddo o fod yn Benaeth Llu'r Shanel ar y 24ain o Fawrth,' wedi dwy flynedd o wasanaeth. Yna bydd i'r llestri pwysicaf o Lu presenol y Shanel vmffurfio yn ail adrnn o'r brif lu, o dan lywyddiaeth Syr A Berkeley Milne. BRAWDLYS SIR FFLINT. Cynhaiiwyd y frawdlye hon yn y Wyddgrug, ddydd Sadwrn, gerbron y Barnwr. Pickford. Nid oedd ond. un achos i ddod gerbron, set cyhuddiad yn erbyn Richard Whitford, 35 oed, llafurwr, o ymosod ar eneth wyth oed. Addef- odd ei euogrwydd, gan honni mai yn ei ddiod y cyflawnodd y trosedd. Anfonwyd ef i garchar gyda llafar caled am chwech wythnos. lAWN AM FRATIIIAD CI. Yn Llys Sirol Bangor, ddydd Llun, gerbron y Barnwr Moss, hawliodd Kate Ann Jones, lleg oed. Pcnygrisiau, Bethesda, iawn gttn Win. Wil- liams, Pare, Bethesda, am frathiad ci, yr honid oedd yn eiddo y diffynydd. Dros yr eriyniad, dywedodd Mr R-1 A. Griffith i't* ci frathu'r eneth; ar ei gwefus a than ei llygaid. Honid i'r ci frathu bachgign deg oed yn ei wyneb, a rhuthro at ddau hedd was. Mr Thornton Jones, droa y diffynydd, a ddywedai fod amheuaeth ai y ci. a.. honid oeddwedi brathu yr eneth, a bod yr brawl am 75p yn ormod. AT ol gwmndaw llu»w»- 0 } dystion, dyfarnwyd iawu o 25p,

:J I Llith Die Jones. EIN IIAELODAU SENEDDOL. CYFNEWIDIADAU RIIYFEDD. Wei, mae drws y Senedd wedi ei agor o'r di- w-edd, Mistar Asquith wedi galw ei ganIynwy-r i mewn i'r Ty, a Mistar Balfour hofyd wedi gyru am ei ddynion dewr i gymeryd eu seddau yn Westminster. Mae y Gwyddelod hefyd a'r dynion hyny sydd yn cynrychioli llafur oil ar eu ffordd i'r Brifddinas. Yn ystod yr wythnosau diweddaf mae yr aeiodau Seneddol wedi bod yn aflonyddu ar heddweh ein gN-ilad na fuo rotsiwn beth, yn cynal cyfarfodydd politicaidd bron bob dydd a nos yn rhyw dref neu bentre, nes oedd y wia-d bron a mynd yn wallgof ar boat ins. Ond diolch mae nhw wedi cael eu galw o'r diwedd i Lundain, a gobeithio y can nhw eu cadw yno am dipyn rwan gael i ni bobol y wlad cael hamdden i drin tipyn o faterion lleol. PAWB EI SENEDD EI HUN. Mae arna i ofn nad ydi yr aelodau Seneddol ddim wedi gadael rhyw had ffrwythlawn iawn ar eu holau yn y wlad. Sylwaf mai nid yn unig y Ceidwa-dwvr sydd yn anfoddlawn ar y Llywodr- aeth bresenol, ond fod y Rhyddfrychvyr mewn rhai trefydd wedi mynd mor bell a chodi Scncdd bach iddynt eu hunain yn hollof annibynol ar Senedd Llundain. Tydan nhw ddim am gymeryd eu rheoli o wlad y Sais. Na, mae nhw yn ben- derfj^nol o gael nid un Senedd i Gymru ond amryw o honynt. Yn Llandudno, y dydd o'r blaen, fe aeth Clwb newydd y Rhyddfrydwj-r yn Senedd. Mistar Dan Jones oedd y llefarydd, ond mi 'roedd o yn cael gwaith mawr cadw yr aeiodau anrhyd- eddus mewn trefn. Mistar Robert Rcberts oedd y Prif Weinidog, a mi ddyla fo fedru llenwi y swydd bron gvstal a neb, achos mae o wedi ym- weled a Senedd Llundain yn fwy anil na neb arall yn Llandudno. Mr Hooson gymerodd le Mistar Lloyd George fel Canghellydd y Trywr- ]y;\ ond mi 'roedd yna gryn chwerthin pan aeth Mir,tar Hooson yn mlaen i ddarllen y Budget, mvvy o lawer na fydd yna vn Llundain pan fvdd Mistar Lloyd George yn gwneud yr un peth. Mistar Ben. Jones oedd Llywydd Bwrdd Addy.-g, ond ni chyfeiriodd o gwb! at y gwastrafF mawr ar arian sydd yn cymeryd lie yn Sir Gaernarfon ar addysg. Rhywfodd neu' gilydd toedd yr aeiodau ddim yn ymddangos o ddifrif hefo eu gwaith. Sylwaf hefyd nad ydi hen dre' Conwy ddim am fod ar ol. Mae nhwtha hcfyd wedi sicrhau Senedd fach iddynt eu hunain. Mistar Elias Jones ydi y Prif Weinidog yno, a Mistar Thomas yn Ganghellydd y Trysorly. ac er mawr syndod sylwais fodi Mistar J. P. Griffiths, yr hwn oedd ar un adeg y Rhyddfrydwr mwyaf yn y dre, yn awr yn brif arweinydd y Blaid Doriaidd yn y Senc-dd yma. Os awn ni yn mlacn fel hyn wn i ar wyne-b y ddaoar yma Pe byddwn ni toe iawn, ond mi fydd Mari bob ameer yn dweyd nad oes byth ddaioni o bolitics, felly gadawn iddynt yn llonydd am yr wythnoa yma beth bynag. PRIODAS HEN LANC. Mae Budget Mistar Lloyd George wedi dechreu oael effaith ar y wlad yn barod. Mi ddywed- odd rhywun fod hen lanciau yn mynd i gael eu trethu, a mae rhai o honyn nhw wedi cael braw mawr oherwydd hyn. Mi aeth un ar ei union i ohwilio- atn wraig, ac fe briododd, ac aeth yn rnheH o swn y Budget a phob peth arall i dreulio ei lis" mel. DINAS GYSGLYD. Sylwaf oddiwrth newyddiadur o Ddyffryn Clwyd fod gohebydd o Idenelwy yn cwyno fod yna glefyd newydd wedi tori allan yn y ddinas fechan hono, sef clefyd cysgu ar foreu Sul, ac oherwydd hyn fod y cynulliadau yn yr addol- dai yn ileihau. Tybed a yw hyn yn ffaith, pan mae yn y ddinas yma gynifef o wyr cvhoeddus? U BARNWR AR YR IAITH GYMRAEG. Mi ddywedodd y Barnwr Moss mewn llys yn Treffynon y dydd o'r b!aen fod amryw o bersonau yn gofyn am gael rho: eutystiolaeth yn Gym- raeg pan y medrant siarad SaN-ne,- yn well na'u < hen iaith ni. Mae hyn yn swnio braidd yn rhyfedd i mi, achos mi faswn yn meddwl y basa yn well gan ddyn siarad yr iaith mae o yn fedru oreu, ond wrth gw-rs, mi ddyla y Barnwr wybod, ac os dyna yw ei ddvfarniad ar y pwnc mae yn dangos fod tystion y llysoedd yn awyddus i gadw yr hen iaith i fyny. GWYL DEWI SANT. Mae y wlad er's rhai misoedd rwan wedi gwirioni yn Ian ar chwarcu cardiau. Dyna sydd bron yn mhob ardal yn Nghymru yn mynd yn mlaen o dan yr enw "whiit drive," ond gyda dy- fodiad Gwyl Dewi Sant mae yna obait-h am gyf- newidiad ac mae'r bobloedd yn dechreu meddwl am rywbcth i'w fwyta. Mae pobol Penmaen- mawr yn brysur barotoi gogyfer a chiniaw mawr i ddathlu gwyl yr hen sant Cymreig, y Milwriad Darbishire fydd yn eistedd wrth ben y bwrdd, a'r Parch T. C. Williams yn deyd dipyn o hanes bywyd Dewi Sant, tra y bydd Telynor Gwnlia yn chwareu y delyn ae Ap Ehedydd yn canu penillion. I Westy y Pren Dorw y bydd hrai o bobol Conwy yn mynd i fwyta eu ciniaw ar ddydd Dewi Sant, tra y bydd rhai o honynt yn mynd drosodd i gael ciniaw hefo eu cvmdog- ion yn y Junction, yn hotel Mrs noberts Mae pobol Llandudno hefyd yn dechreu blino ar chwareu cardiau, ac yn meddwl am gael ciniaw eleni i ddathlu Gwyl Dewi Sant. I Manchester y bydd Gwynedd yn mynd i ddathlu yr achlysur, I y fo fydd yn pregethu yn y gwasaneth arbe'nig, y a gynhelir yn Eglwys Sant Dewi. Mae ysgrifena am y ciniawa ymn. yn codi eisio bwyd arna inau hefvd, ac os bvdd Mari yn foddlawn mne vn debyg y bydd Die Jones yn mynd i ddathlu yr wyl i rhywle, an wedvn mi gewrh dipyn o'r hanes yn rhai o fy llithoedd. Wei, rhaid i mi yn awr ao'.ael fy llith vn y fan yma a mynd i gael ciniaw hefo Mari yn y gegin, DIC- JONES.

Bwriedir gosod cofgolofn genedlaethol o'r di- weddar Argiwydd Salisbury yn Mynachlog West- minster. Y cerflunydd yw Mr Goscombe John y Cymro athrylithgar.

AGORIAD Y SENEDD. ARAETH Y BRENHIN. DADGYSYLLTIAD I GYMRU. Syr E- Macrae, yr aclod dros Edinburgh, a sicrhaodd y sedd gyntaf yn Nhy y Cvffredin gunol nos. Cyohwynodd y Brenin a'r Frenhincs o Balas Buckingham am ugain rnuny j ddau ddcc (dydd Mawnh), i agor y Senedd. Cafwyd ty- w\dd hynod o ddn-inunol. Yr oedd tyrfa en- fawr o bobl ar hyd y ffordd yr oedd yr orym- daitii frenhinol yn myned ar hyd-ddi. ARAETII Y BRENIN. Ar agoriad y Senedd, prydnawn ddoc, dar- llenodd ei Fawrhydi yr araeth ganlyiiol:- Fy Arglwyddi a'm Boneddigion,— Boddhawyd fi yn fawr g-Lui frwdfrydedd y derbyniad cvhoeddus a rodclwyd i'r Frenhines a minau yn ystod ein hymweiia<! ag Ymher- avvdwr ac YmhcixKlres yr Almaen yn Berlin, gan bob dosbarth o r Wladwriaeth. liyfryd- woh mawr i mi oedd (c farfoci yr Y mherawdwr a'r Ymherodres un waixh yn rhagor, a theimlaf yn liyderas y bydd i'r uadganiad o'r croe-iaw calonog a roudasant hwy i mi ddueddu i ddyfn- hau. y teimladau heddychlawn rhwng y ddwy wlad, y rhai ydynt yn hanfodol i'w cvsur, ao y bydd perthynasau cymodlawn rhyngddynt hwy a minau gael c-u cadw yn foddhaoi. Y mae cynydd boddhaol wedi ei wneyd yn y drafodacth yn ug'Iyn a'r cwest.iynau oedd yn bena.gor'lxl riiyngom ag Unol Dalaethau yr America- Y mae Cytundeb i drefnu v dotoydd o'r Pysgodfaoedd cyia,gos i'r Ffindir Cydgtledl- aethol rhwng Canada a'r Unol Dalaethau. Gan fod y cwestiwn hwn yn un o ddyddordeb ar- benig i Canada, yr cedd -or JJywodraetii y Diric-gaeth arno yn cael ei ofyn a i ddilyn ar hyd yr ainser. Cariodd fy Llysgenad yn Washington, mewn cyd-weibhrediad a Llywod- raeth Canada a Newfoundland, gytundeb i gyf- lwyno Cwestiv.-n y Pysgodfejdd yn Ngogledd yr America i gyflafareddiad. Hyderaf y bydd y Cytundeb hwn yn foudion i ddwyn oddi amgylch benderfyniad cyieillgar ar faterion sydd wedi bod yn hir o tian y-tyriaeth rhwng y wlad hon a'r Unol Dalaethau. Cytundebau ydynt wedi eu gwneyd gan fy Lly- Viodraeth gydag' eiddo Ffrainc, yr E'idal, ao Yi=|)aen, y rhai ceddynt ar hit terfynu. Y mae y rhai hyn wedi eu hadnowyddu am dVmor peli- acih o bum' rr.ynedd; a bwriedir delio yn gyfieiyb a'r buddianau masnachol sydd gan Brydain Fawr a Rwsia yn Persia. Y mae y ddwy wlad j yn c' fnewid golvgiadau ar y pwnc. Hyfryd genyf feddwl fod yn awr ragolwg well am benderfyniad ar yr anhawsderau sy<id wedi codi .)11 y Balkans. Fy ngobaith diffuant ydyw y bydd penderfyniad yn cael dyfod iddo yr hwn a fydd yn foddiiaol i'r holl dalaethau sydd a buddiant ganddynt ynddo. Galwodd yr hanes am y ddaeargryn ddychryn- lLd a ddigwyddodd yn ddiweddar yn Sicilly a Calabria alian y teimladau dyfnaf o "dosturi Luag at y boblogaeth fu yn dioddef. Rhoddwyd evmhorth gan svvyddogion a nior-filwyr fy Uynges, a'r ystorfeydd ilyngesol a milwrol yn Mor y Canoldir a roddwyd dan deyrnged i gy- northwyo y dioddef wyr- Da genyf fod fy rruhobl wedi dangos eu c^dymdeimlad a chenedl gyfeillgar yr Eidal yn y trychineb dyehrynllyd hwn. Y mae yn awr gynhadledd gyd-genedl- aethol yn eistedd } n Llundain, yr hon, mi a hyderaf, a fydd vn fuan yn dyfod I gytundeb ar gwestiynau neillduol yn ng'lyn a deddfau y mor. Y penderfyniadau y deuir idcVnt a fyddant yn cael eu gorod ger cioh bron, fel y byddo i chwi gael cylleusdra addas i'w hys- tyried, a phan y bydd eich cydsyniad i'r Ct, f. ryw ddeddfwriaelh ag a fyddo yn angienrheidiol i alluogi fy Llvwodraefch i foddloni cynhadledd gyd-genedlaet-hol Llys y Gwobrau. Rhoddodd y derbyniad i'r mesurau a gynllun- iwyd gan fy Llvworiraeth or gwella gv.vinydd- iad y g'yfraith yn India i mi ddwfn foddhad. Bydd M-osur yn cael ei osod ger eich brorx ar unwaith yn delio a'r materion ar ba rai y mae feioh oydsyniad chwi yn angenrheidiol, a dy- i muniad fy nghalon ydps^ ar i gamrau gael eu i cymeryd er rhoddi effaith i'r wladweiniaeth, a wnaed yn hy&hys yn fy ng'hcnadwTi c,i iis Tachwedd diweddaf i Dywysogiol1 a p,hcbl yr India, fod yn foddhaol, ac yn fcdclio-n amddi- ffynia/d i fuddianau a hyrwyddiant llwyddiatit pob ccnedl a. do-sbu-rth o fewn yr oil o'm tiriog- aethau Indiaidd. J Y gwaith A wnaed gan y Cynhadledd yn nglyn a chael undeb agosaoh yn Ne Affrica, yr hon a I derfynodd ei heisteddiadau yn Nhref y Pen- rhyn yn y mis presenol, mown ffurfio cynllun o gyfansoddiad i Dde Affrioa, ac i'w gyfhvyno i'r trefodigaet.hau fydd mown cysylltia.d ag cf, yn fiurlio y cam cyntaf yn y cyfuni.ad ar y xhan bwysig hono o'm Ymlierodraeth. Foneddigicn Ty y Cyff.redin,- Bydd amcangyfrif am dreuiiadau v flwyddlvn yn cael eu gosod gtr eich bron mewn amser dylaxJwv. Oherwydd achosion amrywiol yn cyn- wys y dda.r pari aeth newydd a wnaed y flwy dd- yn ddiweddaf ai- gyfer blwydd-dal i'r oedranus, a'r cynydd sydd wedi dyfod yn angenrheidiol yn nhraul fy llynges. It dd y draul am y flwydd- yn gryn lawer yn fwy na'r hyn ydoedd ddeu- ddeng mis yn ol. Dan yr amgvlehiadau hyn, bydd y ddarpariaeth ar gyfer g'wasanaeth y WIadwriaeth yn ystod y flwyddyn ddyfodol yn sior o dderbyn ystyriaeth ddifiifoi; ac mewn oanlyniad i hyn, bydd llai o amser nag arfer, yr wyf yn ofni, yn bosibl i'w gael at Fesurau deddfwrol eraill Fy Arglwyddi a'm Boncddigion,- Y Me.sural yn delio a Thir yr Iwerddon ao adeiladau a chynllunio trefydd, ar yr ystyriaeth 0 ba rai y treuliwyd ameer a llafur yn eioh 0 ba rai y treuliwyd ameer a llafur yn eioh ei>ted<!iad diweddaf, a. fycldant \n cael eu dwyn i mewn eilwaith. Bydd Meeur yn cael ei osod ger eich bron i Ddadsefydlu a Dadwaddoli yr Eglwys Ylli Nirhymru. Yr ydwyf yn awr wedi derbyn adroddiad y Ddii-i;riN-y&cth a benodais dros dair blynedd yn ol i ymofyn i weithrodiad Cyfraith y Tlodion, ac i'r darpariadau i gyfarfod a'r cyni sydd yn codi o eisieu gwaith- Y mae argyuihcliiadau y Ddir- prwyaeih yn cael syhv manylaf fy Llywodraeth. Dygir i mown fesur er gv/oll ti-friiant y farch- nad lafuro), trwy gynllun o gyduniad cymdeith- asau llaiuvo!, yn nghyd a pha ran y gellir uno cymdeithasau eraill. Dygir Mesur i mewn i gyfansoddi Bvrddau Masnaeh, mewn amryw ganghenau yn mbl rai y mao v drwg a elwir "sweating" yn bodoli. Rhoddir Mesur ger eich bron cr oyfnewid y gyfraith b^rthynol i etholiadau Seneddol a ehofi-ofltriad yn Llundain. Mewn cysyiltiad a darpariadau arianol vi flwyddyn, dygir cynvgiadau yn mlaen er gwella Drsrkif Blw-yddiadau Hen Bolil, mewn manylion: neiilduol, lie y gwolir mewn gweithrediad fod anwa.srad rwydd yn cyfodi. Dygir Mesur yn mlaen er rhwystro glanio a 1 gwerthu yn y Dcyrnas Gyfunol bysgod wedi eu dal yn y lleoedd o amgylch Ysgotland. Dygir Mesurau yn mlaen i reoli gwerthiant llaeth, ac er rheoleiddiad oriau gwaith mewn siopau. Cytlwynaf oich llafur ar y materion hvn no er- aill yn ostyng'edig i fendith y Duw Hollalluog- Ar 01 y ddofod ffurfioi o agor y Senedd, ail- gynullwyd. Yn Nhy'r Arglwyddi cynygiwyd fod yr Araeth yn cael ei derbyn gan liirU Lcrpwl, ac oiliwyd gan Argiwydd Hemphill. Yn Nhy'r Cyffredin, cynygiwyd yr anerchiad gan Mr F. N. Rogers, yr aelod dros Devizes; ac eiliwyd gan Mr W. Benn. Yr oedd Tywysng Cymru yn eisterld ¡rvàa Argiwydd Rosebery, a'r Dywysoges yn eistedd yn yr Oriel. Dychwe'odd Mr Victor Grayson i'r Ty ar ol cacl ei droi oddiyno rai misoedd yn ol. MERCIIED Y BLEIDLAIS. Ccisiodd merohed y bleidlais gyrhaedd y Sen- odd mewn awvr-long, ond yn lie disgyn geri Westminster aeth yr awyr long a'i llwyth i Couisdon. yn Surrey, 15 milldir o Charing Cross. I ARDDANGOSIAD Y BOBL DDIWAITH. Ymgynullodd torf o 6000 i 7000 o bobl ddiv.-aith gan orymdeithio er gwneud cu cwynion y;) hyebys.

Cwmni y L. & N.=Western a'u uweitnwyr. AMODAU Y CYFLAFAREDDIAD. DYFARNIAD SYR EDWARD FRY. Ar y 7fed o Tachwedd, 1907, evtunodd Cwmni y L. and Nortdi-WTe^tern a'u gweithwyr i gyf- hvyno yr anglikvdfod oadd rhyiigddynt parthed amodau gwaith a dhyflogau i gyflafareddiad, a. phenodw* d Syr Edward Fry, G.C.B., yu ganol- wr rhyngddynt Y mae ci ddyfarniad ef i fod yn cldcrbyniol gan y ddwyblaid. Erbyn hyn y- dytarniad wcdi oi gyhocddi, a dywed Syr Edward yn ei adroddiad icido wrandaw tystiol- ac'-hau ar R-hagfyr 9, 10, 11, 12, 28, 30, a 31, 1903,a gwrandaw dadieuwyr y ddwyblaid yn gosod eu jtie-symau forbron. Ar ol ystyriaeth i'r t ,ctiolaethau llafar ac mewn papyrau a gyflwyn- Y'yd iddo, dywed fod rhai pethau wedi eu gosod o'i- fteen y t-'ihvvnt i'w alluoedd ef fel cyflafar- eddwr i rodd-i barn arnynt, megis diddymkid y ti- fni;ait g-yda gohvg ar tripiau a graddoli y g'wahanol <Ido.>b;;rt:hia<dau o weithwyr a dyrch- aiiiid ar bwys meifchder y givaeanaeth. Oher- \^dd hyn, anwybyddedd y cyfry-w ac ni roddes ddyfarniad amynt. Dywed hefyd i nifer o hawliau gael eu tynu yn ol ac i eraill gael eu gwella yn ystod y gwrandawiad. Wele y dy- tarniadau GWEITHWYR YN NGLYN A PIIEIR. IANAU. Dyfc.rna fel y c.anlyn:- i>arthed yr hawliau rhwnr; y C'wmni a'r gyr- iodyddion, tanwyr > a'r glanhawyr. 1. LNL io yT un dyn I giael ei alw fwy nag un- waith i gyflawni gwaith yn ystod diwrnod, ao eithrio y dyiion-, fo'n gweit,hio ar gyfundrefn y "trip." 2. No. fo yr un dyn i gael ei alw at ei ddyled- swydd heb iddo gael naw awr o orphwyst.ra ond mown aeilioo cithriadol i gael ei bendsrfynu gan swyddog1 cyfrifol ar ran y cwmni, ac yn y cyf- ryw aoiios fod yr amser a weitbir cyn terfynaad y naw awr o orphwys i gael ei daJu n ol ameeir a haaier. 3. Fod ocdiad o Is 60 yr wythnos i'w roddi i bob taniwr a weithia ar beiriant fedd anvyneb- etld i>oet.h o fwy na 15,000 o droedfeddi ytgwar. 4. Fed y dymon yn nosbnrth Llundain i gael co, I;aki yn eu oyflogmu i-]ia.gor yr hyn a deiir i wr-ithvryr cyifelyb mewn ardaloedd gwledig, fel y cojilyn: — v I wyr dibrlod, Is yr wythnos; I wyr priod yn Willesden, 2s 6c yr wyth- nes; ao i Wyr priod yn Camden 3s yr wythnos. Uyd«a darpainaefch na bo i r eodiad hwn ymyr- yd a hav.l y owmni i gtodi rhenti y tai y'prcs- wylia y dynion ynddynt, neu hawl unrhyw dd>yn i ^tiuio a'r cwmni i dderbyn y nhent pre,;enoi yn llo y codiad a nodwyd- 5. Fod graddfa cyflog y glanhawyr am wyth- no.s o 54 awr i fed fel y canlyn:— Oedran. is. c. 1,1 i 15 mlynedd „ 6 0 15 i 16 8 0 16 i 17 H i 10 0 17 i 18 13 0 13 i 19 14 0 19 i 20" 15 0 20 i 21 „ 16 0 21aoudhod 18 0 GyJa. darpariae-til fod "foreman" gwyr y pcirianpju yn rhydd i newid y raddfa trwy gcdi'r I cyfog yn ol fel y bydd yr amodau lleol a'r am- gyichiadaw yn cyfiawnhau byny, a ebyda'r ddar- p-ariaet-h hefyd nad yvr y raddfa i'w ohymhwyeo at lanhawyr ddaetihant i wasanaeth y cwmni cyn neu ar y 9fod o Gorphenaf, 1908. 6. Fod um!hyw ddyn a vpeit.iiia ar raddfa uweh na'i eiddo ei hun am fwy nag' un dydd yn olyn- ol i gael ci da-Iu dim llai na'r cyflog isaf a rodd- ir i'r raddfa uohaf. SIGNALMEN A POINTSMEN. Pn-Ilicd yr hawliau a ddygwyd yn mlaen rhwng y ewmni a'r signalmen a'r pointsmen. 1- Fod graddfa isaf o amser a ohwarter yn Cael-Ci dalu am bob amser a wcithir dros yr erimi penodol. 2. Fod graddfa isaf o amser a ehwarter yn ci dalu run bob amser a weithir rhwng- harcr liou y Sadwrn a haner nos y Sul. Gyda dan-par laeth fod dyn a weithia ar y Sul mewn oaban lIe g'weit!hir nifor gwa.lianol o oriau nag a wneir yn y caban lie gweithia yn ystod dycidiau'r wytlmos (hyny yw, dyn mewn caban deng awr yn gweithio ddydd Sul mewn caban wyt-h awr), fod y cyflog i fod fel eiddo caban dydd Sul. 3. Fod unrhyw ddyn a weit,hia mewn caban o mvdh graud neu lie ceir uwch cyflog na'i eiddo ei hun am fwy na dydd yn olVnoi i gael ci dalu dim Had na thai lleiaf y 9radd ucu\ caban uweh. 4. Fed graddfa Iciaf o amfelr a ehwarter i gael ei dalu am bob amaer a weithir drus oriau safonol yv wytihnos. BRAKESMEN A SHUNTERS. PartJhod yr hawliau a ddygwyd yn mla-en rhwng y brakesmen a'r shunters ar drenau'n eludo nwyddau a mwnau g'yda pheirianau neu "gradiente." 1. Nad ccs iinr;i- w ddyn i gael ei alw at ei ddylodouydd heb iddo gael llai na naw awr o orphwys, ao eithrio ms-wn aeihos o g'yfyngder i g^cl ei benderfynti gan swyddog cyfrifol ar ran y cwmni, ao yn y cyfryw aciios fod yr amser a weithir cyn terfyn y naw aw gorphwys i gael ei daJu yn ol y radd o amser a haner, ond nid yw'r adran hon i'w ohymhv.<yso at ddynion yn gweithio ar gyfundrefn y "trip." 2. Fod y dynion yn Willoaden i gael eu talu

C Fill in this Form and send it to Advertisement Manager, I 'PIONEER" OFFICE, CONWAY ROAD, COLWYN BAY. ) r -:I.S 7 w.:i:i. f The charge for all kinds of SMALL ADVERTISEMENTS, SITUATIONS VACANT C f j and WANTED, &c., in the "PIONEER" is 18 Words Three Insertions, 2/- (which must be Prepaid). Name and Address must be paid for. J 1- I I I I I I II. -1 .11 L. I_- -I -I- I Please insert above Advertisement -tit-nes, for which I enclose P.O V ? or Stapps value | Name V i Address

ROE WEN. ,NIARWOLAETIIAU.-F,el mae, Natur yn y gwauwyn yn Ilanw'r uldacar ag leueiictyd, dyna'r adeg fel rheol y mae'r hen yn myned i fwynhau tragwyddol ieuenctyd yn ynef. Cy- me rw yd un o'r gwragtedd duwiolaf yn cm CYDl- ydogacth i clnvyddo rhif y teulu fry JT wythnos- o'r blaen, sef Mrs Ruth Roberta, Biart, Roe- wen. Cafodd gystudd trwm a blin,, oiid tystiodd ei linngladd el bod yn un o ragorolion v kidaear. Yr oedd vn 76 oed. Gadawodd ddwy* ferch a mab, a llu o berthyna.sau. ac cdmvgwyr ar ol i hiraethu am ci gwen a'i ohwmni .diddan. Der- bynied y teulu oil gydymdeimlad yr ardal. DYRCIIAFIAD. Cyfeirio yr ydynl at yr anrhydedd enilbvyd yn g'yfia\v;i gun Mr D. Wil- liams, Groe3-yr-0, sef bod yn uwch feistr Cym- deithas Ddyngarol Ty'nygroes, a ehafodd "sash" ysblenydd yn eiddo arthoaol. Daallwn ei fod wedi 1 l-a,nw amryw swyddau cyn eyrhaedd hon. Dyna ffrwyth ymroddiad a ffyddlondsb.—Ap loan

PENMACHNO A R CWM. I ENILL. Enillwvd arian a medal gan Mr Richard Thomas, Broiimcillion, yn Pandy Tudur. Daeth allan yn gydradd oreu ar adrodd "Ac yr oedd hi yn noa." CAU YR YSGOLION- Yr wythnos ddi- weddaf oauwyd Ysgol y Cynghor a'r hen ysgol gan fod aiieehyd yn mysg y plant. LL 1 DDI A Is 1. Mae Miss Olwen Jones, Bodalaw, wedi bod yn Ihvyddianus yn y "Pre- liminary Certificate Examination," dan nawdd Bwrdd Crmo] A,(Idysg-. Y FEIBL GYMDEITIIAS.—Nos Lun, yn y I Church House, traddodwyd anerchiad ar ran y gymdeit-has uchod gan y Parch John Wesley Hughes, Colwyn Bay, y Paxch B. Jones yn lly- wydd u. Cafwyd gall' gan y Parchn. W. Lloyd Davies a T. J. James. Nos Fawrth, yn Nghapel Rhydymcirch, cynhaiiwyd cyfarfod o'r un natur a chan yr un areithiwr, pryd y oymer- wyd y 1 lywyddiaeth gan Mr Williams, "lay reader." Cafwyd anerohiadau rhagcrol. DAMW AIN.-FcI yr oodd Evan, bachgen Mr Edward Jon, Macdmo-terraoe, yn myned droa wal yn nghae y tyddyn, metlnxld ymryddhau un droed oedd rhwng dwy gureg ar ben y wal, a'r canlymnd fu iddo dori ei goes. GWERTHU. Gwerthwyd armr'yw o forlod gan Mr Pugh Jones, Carrog. Da genvm welfd y brawd ieuanc yn dod yn nlaen mor lwydd. ianus.

Y DIWEDDAR MR RICHARD DAVIES, FFLINT. Fore Sul, bu farw Mr RichaTd Davies, Rose- hery House, Fflint, ar-ol afieehyd byr. Bn rai blvnyddau yn ol yn aelod o G-ynghor Trefol Fflint, yr oedd yn attiaefh wr biaeiiilaw ac yn enwog am fagu cefi'ylau da,

P RES WYL A.S. MON, Mae Mr a Mrs Ellis Jones-Griffith wedi cymeryd- ty yn Rutland Place, Hyde Park, ar brydles hir, Yr wythnoa nesaf bydd Mre Griffith vn; rhoddi "At Home" er budd Cymdeithas: y Di- wydianau Cymreig,

MARWOLAETH GWRAIG GAREDIG. Teindir loos yn Nghaernarfon oherwydd irwr. wo laeth Miss Cocker, Royal Hotel, yr hyn a gymrthlèddydd Sadwrn: Yr oedd yn nodkdig amei hynawsedd a'i haelioni at achosion-teilwng. Cymerodd yr angladd 10 ddydd yn MacceiBion.

Mu8JD. MR BRYAN WARHURST. A.R.C.M., Or:-r-; aDd Choirmaster of St. Thomas' Church, RhyJ, also Choirmaster of Ei. Paul ? CHuroh, Colwyn Bay. VISITS OLD OOLTTYN AND COLWTX DAr (TUKSIiAYS AND FRIDAYS). Prepares Pupils for the Associated B- ard of the Royal Academy of Music.. the-Royal College of Music, uit the Trinity College of Music, London. oitUAN, riA>;o:"o.uTE, SINGlNG. HARMONY, TliKOIiY, Etc. LATEST MUSICAL SUCCESSES: AdJress: Hiiydn !louse, Brighton Ronil, RliVI* MR F. GURNEY BARNETT, T..R..A.M. A.E.C M (Teaching Singing). (Teaching Pianoforte). Conductor of th& Colwyn Bay Philharmonio Society, GIVES LE3SCNS in VOICE PRODUCTION, SOLO SINGING, PIANOFORTE and; ORGAN PLAYING, THEORY, llAHMONY., ete. Candidates prepared for all recogniecd Examinations. Address:— NCUMANHURST, LLAKERCH BOAD, COLWYN BAY. f IRr Pef«r^d^rds,'n^r<iiirf I (Pctir illauj). I-, A Professor of Mustc ami Singing, J, AdjitdiL.lor and Conductor, I ABERGELE. A FUPILS VlSiTED IN VAR OU3 CENTRBS, F I LATJ1ST COMPOSITIONS- I X "Awn i Chwareu yn yr Eira "(" In the Snow ") X Y —for Children'^ Choirs—S.S.A. Test Y Y Piece at N'«tiO'ial Eisteddfod, Colwyn Bay, 4 A 3910 Keady 8oI-fa, 2d. O. N., 4d. A' A AnthcuiFy Knaiu, Bendithia yr Argiwydd' A A i"lilc-ss the Lord'')* Most suitable for Com- Y- Y petitions. 11 £ ;hly praised by D. Jenkins, ¥ y II. Evans, Da.. /Vice, T Christmas -Anthem: "Ar y Ddacar Tangnef- A A edd C' Peace 0:1 Earth io -fa, 2d. w.N,, X X 4d. A good Competitive Piece (in the Press). Y T Ail Published by The Welsh Pnbiishing Co. T. Y l.td., Carnarvon. V. Y Send to the < \imposer for a List of his A. other Music. +-4?<$. SAILINGS. T CUNARD LINE ROYAL MAIL STEAMERS. LARGEST AND FASTEST VESSELS IN TUB WORLD. LARGEST, FINEST AND FASTEST SHIPS I TO BOSTON. From LIVERPOOL (Via Queestown). TO NEW YOHK. TO BOSTON. Lucania, Sat., Feb. 20 Ivernia, Tues., Feb. 23 Lusitania, Sat., Feb. 27 Saxonia, Tues., Mar. 9 CANADA FAST ROUTE; SPECIAL RATES. For further particulars apply to Local A gents; or to THE ULNARD STEAMSHIP COM. PA NY, LTD., Liverpool. "PlSwiilJHPSfcr CHllBaif CM.OSSIMG TO CAMAP4, On Canadian Pacific "Empress" Steamers. fiNEST AND FASTEST TO CANADA* ONLY FOR DAY OPEN SEA. fipsctal Cars !iH«n ot Woman and Children ?, } j Emigrants met at LbcrfJool by Cansc'ian PAciSd Officials. Steamers sr: connection with Canadian Pacific trains to all prt3 ol Canada. For Pamphlets and all. Information app!y- C'anadian Pat sfic Railway,-24, James Street, Liverpool; 92, Cross Street, Manchester 62, 65, Charing Cross, Lciidon; or local agents every- wlier". aUGaES & BURHOOjS, AGRICULTURAL IMPLEMENT MERCHANTS. MANCHESTER HOUSE AND WAREHOUSE, DENBIGH ST., LLANRWST, General FumisMug Ironm.ongars, Gag, Hot & Watar Saginasra. SAMUEL BOID & SONS, JoiDeig, Builders and Contractors SHOP & OFFICE FITTERS, AND General Repairers ot Property, GREENHOUSE MAX^S, MIDDLETON VILLA, Belgrave Road, Colwyn Bay. ESTIMATES FREE AM ERIC AM STOVES. Save Half your CBlI and- Cure your Suioiiy Chimneys. Send for CATALOGUE (free; of Stavui W bura Coal, Coke, Wood, Oil, Gas. &c. Farmers' Boilers, Bath Geysers and Hot Water Apparatus. Mention th. PionooF WM POORE 8b Ori. American Stove Stores. 52, UEEN VICTORIA ST., LONDON, E .C CQK L. UNEQUALLED FOR QUALITY and PKICE. Rowland & CO., WYNNSTAY CHAMBERS, CO LWY^r J3 A.Y. TKLEPHOMK 93r C6371 A BOOK FOR LADIES. The information coniaiued in tbis book ought to bl known by every married woman, and it will not hariD the unmarried to nad. No book is written which goea. so thoroughly iolo matters relating to married women.. Some may think too mmti is told; such can scarcely ö. the case, for knowledge is power and the meant of d.. taining liappioes*. 1 lie hook can be had in envelope, from Dr. T. R Allinsun, 133 Room, 4, Spanish place, Manchester square, London, W., in return for a postal order for is 2d. 22606p TO LA. DIES —^ I Irregularities, Suppre-slons, etc., lemoved by an 1 ■ entirely new and absolutely ceitain method I I without niedkino. So pills, niii t ti re-, or I B nauseous dn.^s io (al.e. No useless injeetious, 9 I' Tlia gl eate.-t i't-cavery of Modern Medical -I | Science. Uuararrteed larmless. It is positive I ft safe, ('¡-bin,' and k: eedy. Docs not interfere R I with household thries, Every case guaranteed. I B Do not experiment v,; h useless i-eiiiedies. D S at OIK* a stamped addressed (-nvelopw for fult | ■ particulars, and te:-tiinoniala g-uaranteed K Genuine under a p-ensUy of £1;000; J Mra VV. 0. Drookes, R AHDSOWAH TtD., lilTUBR- OHKKJI, LOKDOW. (PSTABt.]S!,ED oven 16 TEAKS). 8 88D

r bob wythnos. g'yfnod uwcdi na.g a delir i yr cvffelyb mewn ardaloedd gwledig fel y canlyn: — dw,r dibriod, Is yr wythnos, Gwyr priod 2s 6c yr wythnoe- Gyda darpariaet'i nad ywhyn i ymyryd a hawl i cwmnd i godi rhenti y tai lie Irresw v dynion, neu haw! y dymon i gytnno a'r cwmni i dalu yr un rhent yn lie rhoddi y codtad a nodwyd. 3. Nad yw yr un dyn i v.eithio niwj nag wyth awr yn y dydd pan yn "i<huntio" nwyddau neu fwnau gyda ijlieirianau neu "gradients, ond Did yw y trefniamt hwn i ymyryd a gwaith "dynion fyddo am fwy nag' wyth awr yn y dydd yn "shuntio" ac yn gwneud eu gwaith eu hunuin hefyd. 4. Fod unrhyw ddyn fo'n gweithio ar iadd uwch o waith na i eiddo ci hun am fwy nag un dydd yu oiynol i gael ei dalu swm heb fod yn ilai na-r raddfa leiaf a dslir vn raddfa uwcn. Y STAFF DEITlilOL. Yn nglyn a'r hawliau ddygwyd yn mlaen rhwng y cwmni a'r g'uards t-eiihiol, porters y plat/Iomu, aroliwilwyir gwa-geni, a EJelmW-l, a gweithwyr allanoi adran y eerliydau. 1. Fod lleiaf-dal o radd a ehwarter i'w dalu am bob auiiier weithir dios yr oriau safonol. 2. Fod unr/¡, w wr a weithia mewn gradd Lmch na'i eiddo ei nun am fwy na diwrnod yn oiynol i'w dalu ddim lai na lielaf-dat yr uweh rada- 6. Fod guards teiihiol i'w talu yn ol g'radd a c&iwarter am wasanaeth ar y Sabboth fel a gan! y n ;— D.re. d-J a! meg is uciiod. Heb fod yn fwy na { diwrnod i Dros i niwruod ac heb iod droa 5 diwrnod 3 i i> »> y> it 4 i> 4" » < » 11 11 un diwrnod 1 I gyda lleiaf-dal o ehwarter ciljcla-dal yn ol gradd a ehwarter am bob adeg y bytltior dyn ar d-cky- ledswydd. Wrt-h gyfrii &ibbotli dciyicdswydd, ¡ deg awr i'w hystyried yu ddiwrnod gwaith i goiard. 'I' 4. Fod tal wythnosol presenol porters plat- fform i'w ystyried fel yn cynrychioli eu cvflogau am chwe' mwirnod gwaith, a u bod i gael tal ychwanegol am waith a wneir rhwng 12. o'r glooii I nos Sadwrn a 12 o'r gloch nos Sul yn ol yr un raddfa. mewn cyfartaledd i'r ainser weithir, g¡-d3. lloiaf-dal o ohwartef dydd-dal am bob tro y byddo dyn yn myned ax ddyledswydd. Darperir nad yw r adraii I1011 i'w chymhwyso lie bo dynion yn gorphen eu hwytfuios waith ar y Sabboth ac yn gorphwyso am 24 o oriau cyn ail-ddeeiireu L. gweithio, ao hefyd r-. ddynion yn uwitreu uu iiwYuuios waitn ar y ftabDotn ar oi haner dydd, ac wedi bod J n gorphwyso yn flaen- I orol i hy.ii v 24 o oriau. PLATELAYERS. Yn nglyn r hawliau rhwng y Cwmni ag ad- ran y J>L liiiaiient way. 1. Fod unrhyw wr fo yn gweithio mewn gradd uwch i.La"i eiddo ei hun am fwy na. diwrnod yn oiynol i gael ei dalu yn ol dim na 11a lleiaf-dal y radd uweh. STAFF FEWNOL Y NWYDDAU. Yn nglyn a'r hawliau ddygwyd yn mlaen rhwng y cwmni a'r goods ttali yn unrhyw lo arall end yn Manceinion. 1. Fod 72 o oriau yr wythnos, gyda llai o deir- awr yn ddyddiol i'w tynu allan o'r cyfanrif yna ar gyfer g'orphwys a phrydau, i fbd yn oriau- gweithio meitii.af wTythnos, ac fod dwy o'r tair awr neiliduir i brydau a gorphwvs i olynu eu gilydd. 2. FocI unrhyw wr fo yn gweithio mewn gradd uweh na'i eiddo ei hun am fwy na diwr- ncd yn oiynol i'w dalu ddim Hai 11a lleiaf-dal yr uwcih radd. 3. Na fo itawt gan rai cyflogedig' o dan 21ain mlwydd oed na fyddont yn gweithio gyda gwaith rhai mewn oed i hawlio cyilogau rhai mewn oed, nae unrhyw gyflog fod yn uwon na'r racldia. a gUnlyn: — Dina^oedd mawr ion eraiil a Gorsa- Llun- Ler- tlirefi Trefi faoedd Oedran. dain. pwJ. canolog. Bach. Gwledig 14 mlwydd 8s ös 8s 8s 8a 15 10s IGi- log 10s 10s 16 12s 12s 12s 12s 12s 17 11 14s 14a 14s 14s lis 18 11 168 163 16a 153 14s 19 11 18a 18(3 17s 163 158 20 11 19s 20s lE33 17ti 169 Darperir nad yw'r adran hon i'w chymhwyso at rai aeth i wasanaeth y cwmni yn flaenorol i'r laf o lonawr, 1908. 4. Fod lleiaf-dal o radd a chwarter i'w dalu am yr holl amser weithir dros y safon w^thnos o 72 o oriau, dim yn ail-ddechrou 008 gorphwyso am 24 o oriasi, ae hefyd o ddynion yn dechreu eu hwytlmos waith ar ol 12 o r gloch ar_ y Sab- both, ao wedi gorphwystra blaenorol o 24o'oriau. 5. Fod lleiaf-dal o radd a ehwarter i'w dalu a.m bob amser weithir. rhwng haner nos n03. Sadwrn a haner nos noo Sul, ag eithrio achosion o ddynion yn gorphen eu horiau- g'waith ar y Sabboth ac ar ol gorphwys yn flaenorol am 24 awr. 6. Fod oodiad uniongyrchol o 2s yr wythnoa i gael ei wneud i'r holl "capstanmen." Part-iied yr hawliau fel ihwng y cwmni a'r gweitihwyr gyda nwyddau yn Manfceinion. 1. Fed codiad uniong'yrohol o 2B yr wythnos i gad ei wcoud i'r holl "oapstanuien." yn Man- ceinion. 2. Fed unrhyw ddyn a weitiliia. mewn uweh gradd na'i eiddo ei hun am fwy na.g- un dydd yn olynol i gael ei dalu- ddim llai na: Uciaf-Bwm y raddfa uwch. 3. Fod safon oriau g-waith wythnosol i fod yr un faint yn Manceinion a lleoedd eraill ar v lline 11. J 4. Fed ameer a haner yn oael ei dalu am bob awr a weithir dros oriau arferol yr wythnos.