The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

AT E!N DARLLENWYR. XDfonor pob gohebi&eth i'r GCLYGYDD CYMREIG. Swyddfa.'r "PMnMT."

r- DAN SYLW. BEIRDD MON. Er y œnri.fc{xl'] 1}{:11 bu M-c.n yn cJiwog am ei be-jr,id, ac yn ol arwyddion presenol y mae ocs eu.'Qtdd yr Awen geriiu.w eto yn y Fam Ynys. Ddy'gwyi Awst cynhaliwyd pcda.ir Eisteddfod pob!cg yn Ngwynedd. Yn y fwyaf, sef Convcn, bu rmd a'a-1 y gadair o dd..n'yg teilyngdod, M'd -vn v i-a.ir ora:Il o bhtJi llu<aw.s enillwyd y dcri 'pan fe?rdd o Fen. Yn Mh?'?heii cade riwyd R. R. ThomaF, awenvdd ieuanc nad ocs ci Mu&ach fe! tph-M.c-ydd, a'r hwn sydd o ran øi bryd yn Crystal a.'i ardduli yn dra thebyg i Eition 'V y.n. Yn LIa.tManno.n enillwyd gan Ap Htiwc-0. bc'-rdd tra..n,Irain a. mcdrus, vn cyfanpddu yn Ngh<mac,<; ac Yn .Newmarket, Rhuddiad, duv,:inydd cada.n yn ogy-itai a bardd graenup, a ha.eJdai'l' brif 'wobr. I'ret>wy lia "r tri y.n g',yfa.g(),'3 :'w gUydd, a. rhaid fpj]y f<xj awyrcyk'h y sir yn a'T Aw<-< CYMREIGDOD LLUNDAIN. Gwiw credu y Cymry a brcswyHant tu eJJan i'r Dywyeogacth yw y gwladgarwyr mwyaf anger<JdoJ, ao mai ganddynt hwy y mae'r Cym.- tcgdod iiachaf. Ce-r. yfgatfydd, !awer nad ydynt, nac œr .na h.'wd yn y wiad, a. rhaid wrth Ia.wcfr' o p'refu. i'w detfro a'u cyfIrüi d.-os cu breil1:au cyseun. Y d'ydd o'r Maen I)-enderfyii- cdd Cymry un o gapeli LJundain felthrin awyr- gy,leli trwyadi Gynu'c'g' i'w pla.ut, Óud l«<:d fig a. a<Uent o Saesne-g' yn eu eJyw, a. gofaJu ann tyfrau Cynjraeg yn wobrau iddynt. Ceid g?i?eb- .yd<i LIundain i un o'r ncwyddiadu.ron Se:(-nig yn bacru yn Bpeit.]yd ddiKon jiad oedd hyn wedi creu chwyjdro yn myd y eyh<)e(ld,,vTr JIyfrau. Bid a, ;fo, ca.wji Y dvwpdodd Elied mai trwy i "Gyn'.ry fed yn Gymry'' y gogoneddir y gencdJ. caHys 'nid vw bradwr o lea i neb nac iudo ei hwi chv.tiit.h. w w w PARHAD LLECHI CYMRU. Dywcd:r mai y pra-wf gorcu ar ansawdd J]œ}-;i X-v,r cu p&rLad, a dyddorol yw }l.rth;yl' a. ymddang- (Js'Od rncw.n cyttie-oiyn pa.rthcd JIp<h) Perth- made;? Y mao wedi efl ysgrjfenu o Midd'os- bl'('ul:b, a'i ddrdd:o Mchenn 22a n, 1903. Dyma. <idyA'<d y goh':bvdd Gwda's k'Jii Porthmad- c.a' yn ia-.d C——— heddyw. Yr oedd wedi "u. tynu oddiar .].) yn y dref Ue y buont, i'w W.Y bod- aet-h ef, Q<:n ddeugain mJynedd, ac o b<M.M Ia.VL'r hwy. Yr <xdù>nt wedi eu cyme-r- jd i'r iard er en gosod aj- do yr ail wa-ith. ao nici, ii cynwr rhagorci, a hyny mewn awytrgyJch eydd yn d)ry\<io pobpctji bron. t PRINDER. GWAITII. Ar ddechreu y nwyddyn hen, adrcddai yr tJn- dcbau Liafur fed 6 y cant o'u haeiodau yn d<U- -aalt,h. Er y pryd hw.nw cyny<!dcdd y j-hif, ac tri Mai yr ocdd yn 8 y cant. Yr un {udpg y Uyn- edd .n:d oodd ond 3.4 y cant, yr hyn sydd brawf pen<h.!it ddyfncd y cf:r.'wo.giaq pre;?cn<jj. Er cy- maint y dycddefa diwyd'anau y wlad, y mao pris "sccuritjes'' yn cynyddu, yr Ityn .sydd yn brawf fed cy-faJaf yn caci ei fuddt'oddi yn De ei rcddi tncwn FFE1THIAU DYDDOROL. Am bcb tune' o aur mcwn cykhrc«:IÙu1 C(Ù pymthesr tuneJi o ar.an. Naw d.twrnod o bob biwyddyn yw cyfartaJpdd afjchy<l y deyrnas. Dcf.iyddir mwy o lo ar gyfartaJodd i'r bcMog- ecth yn y wjud nag mewn unirhyw wjad ei?n. ?__ ."?Mne rn<Mtf?<i<:t? wf'a.'w'yYi py?ystyr 'a. 'c?a.n' iuneil o ddwfL i b,'b er\v. Clr yn ng-asa-riac-h y LIythyrJy yn Mhrydain Fa\\r 200,000 0 waa.Ha/:thj'Jdion, haiM-r can' ani! 0 honYllt. Tn fcrch&d. Gwneir twnel mewn chwarcl yn Ffpst.;niog, a. chlcddir yn d y radd o 15 Hath yr wyt.hnos. 1\JEITHRIN MAMAU. Er cymaint a rJaagored addysg a gyfrenir y <Jydd au hyn, g-eJEr trefnu. ei a.mgen at wahaiiol amgy1ohioo;¡u bywyd. Mynyoh y P\,yglesir y (faith na chyfrenir i f<"rc.hed yr addyf-g briodcl er eu cymwyso i v.'einyddu eu dyjcdswyddau yn 'ei?':ithiol wcdi y dek.nt yn famau. Mawr fu yniroddiad Dr. Fra&pr, Ewyddúg mcddyg-ol y a.r, yn y cyfeinad h\\n, a. darparcdd.Jyfryn hy.!aw 61' hyffort'di marched pa..fo<.id i fwydo a thrin plant. Rhyfedd yr a-nwybodaGtii a. ifyna a-'r tiYOddffaint a'r mtrwolaet-hau & achosir 0 dd'.ffyg -tueddn'r wybo<iaet'h yfua.. Nid yw namyn orcu- londeb er j)ad o fwriad yr ymddyg''r fpHy; a 'r'dylai yr awdurdodau gryfhau y gyfundrcfn a.ddys.g i wei!a hyn. Y dydd o'r bJaen bu treneholiad ar gorpJi baban yn y ]Rhiwlcig, a da.ngoswy.J yr -ingr-n am y d.iwyglad a gym- heUir y.n y tvsuoiaethau a Tc,.ed. LJcfarodd y trengholydd i'r pwynt ar y perygloll a cideili,,eiit o dd.ltyg rh<x!d.i yniborth pri<x!'ol i bJant, ac y mac'n I!awu bryd cymeryd m<x-urau cn'c;t}u<d i :aicrhau mwy o ¿Ll rhagIJaw yn y c,yfei:r':ad hwn. IIYNAFIAETIIWYR CYMRU. Ccir yn Aberg:ele a'r aTdal gymdei.t.ha'; o hynanaethwyr Uaw.n yunrod<liad i C'.hwiljo hanca- !a.eth yr hen c-csoedd mcyn crcirjau, co!<3'fnau, a f ilcnyrch KyJch eu cartrcf; ao Y maent wedi gwahc.dd CymdGifhas Hyn<lDacthoI Cymru i gynaJ ei chyfar-f<xtydd Mynyddol yn Abergcio y Qwyddyn hon .Nid o'Ps y.n Ngw\-nedd airdal lawnach o ddyddordeb iddynt. Mae y bwlch J'hwn<? CeEtdl Gwrycth a'r mor o bc6)bl yn un t)-'r mwyaf gwa<;d)yd yn y dpyma.?. "lIcblAw hyny ceir yno grc.nidau dystaw Am saint, ac arwvr. Rhulejn'a'.d a. Ncrmaniaid, Pictiaid ac YM,"()tiaid, a bar i hynafiaethwyr dcindo'n fawr eu haSaeth uwoh eu pen. t YSGOLION IIAF. Cyftiod adioniant yn hytrftdl na. myfyrood èwvs- yw'r ha.{ fcl rhc-oJ, a mwynaeh yw rhcd!o nicusydd na ''neudwyo niewn IJyfrgeilc-cdd ac YSJ('oli",n. Eit.hr vn. awr ccir tuedd. gref mewn i JD-funo pjeser a. gwait-h, gan r(xidi .i'r naill a'r l!aJl ei br;<xi J? a'u !:am'?c.'ra'j. cr- Daw-'r duedd hon i'r amJwg yn y Uuaws y:e'o!Mn haf a sefydlwyd yn ystoo biynydd- au Jiv,'cddaj. ao nid oes a wado eu buddioidob 1 xorph a meddw!. Yr wythncs ddiweddaf a h<Mi c.YllhcYr yr Ysgol JIaf Cym'reig' am yr ail 'Waih yn Mangor. a chdr iluaws—at'hrawon ys- Kclion elfenol yn benaf—yn .ma.ntcisio ami i c'euo cu dean fet y gallont ar 01 dychwe!yd dde- tKmgii cyfrillion ac andygu tJy.ooran y Gymrucg i'w disgybiion. Uchel'yw byl Tr lien ia-tth y tdyddiau hy.n. a niawr yw brcintiau y rha.i a tyoant €.i dysgu. Ceir gwyr o ddysg a dontau yn roJdi yn dda. i hyiwy<Jdo yr úfryJiccth u honi. a chytYd c-enedlacth oleu a. hyfcdr i'w F.r:arad a'i hysaTjfenu fel c3'ait'h y manteinion fwynheij- m awr. < < *t EIN CYFLE:W AD 0 GIG. Nid ocs brinder a thraf'od y dydd.'uu hyn o barthed cynpnv.a<! cig' y wiad. Gwc-J- Vvii i gynhadledd araJl gael ei chynal ddydd Gw&ner e'an Y British aud Irl.-h Cattle Cor- poration "i ysryried y cwMtiwn o fabwysiadu mesurau i wneu.d y wjad hon yn anifibynol ar Rwrnniau c:g America trwy ddefnyddio cm cyf- renwad mawr e:n hunain." Nid hawdd dcongli'r fra-wddea'. Onid wneir defnydd da oin cyncnwad y.n bared? Dygwyd Sgyra-u i brofi fed nt'jfpr y gwartheg yn y wlad hon, o ystyried <?i maint, yn fawr iawn; ac y mae JIe i dybio tod v owrmniau Americanaidd wedi dysgu yn mheU cy.n hyn fod braidd yn ajim.h&gibl 'ddynt icoli marehnad Pryda'n i'r graddau a ddymun- ent, er eu bod yn gaJJu dylanwadu,,triii yn fawr 'r brydiau. Nid oes berygl yr aiff Prydain yn hriji o gig. Yr hyn sydd wc<Li ei gO:J3io er's ugain mlyncdd bellach yw doddf i <jrfodi gopod nod arbenig ar gtg branwr, yr hyn yn fuan a j-oddai uwch gwerth ar ben gig y wlad, oa pri- odoJ y trajj

Llith Die Joiies. -——— HELYNTION C'CNWY A'R JUNCTION. CARIAD Y PERCH 0 LANDUDNO. Dyna. wythnos y Bane Holiday a'1 helyntion wedi myned heibio. Banciau Handudno a. Cho!- wyn Bay wedi agor eu drysau i dderbyn pros poboi fu yn cadw lodgers J n ystod yr wythnoa. Dynion a. hogia Ccn'vy wedi gorphen chwareu hefo gynau a chleddyfau ar y Morfa. Ffarmwrs DyfMyn Conwy wedi gorphen chwynu maip, ao yn parotoi goffer a'r cynhauaf yd. Meddyliau pawb yn troi at, betha eraiH, ac yn anghofio yr holidays. Yn nghyfarfod Cynghor Dosbarth Conwy, y dydd o'r b)acn, mi fentrodd Mistar Roberts, LIan- gwstenin, gynyg fed y dynion sydd yn gweithio ar y nordd yu cael holidays fei pobci eraiH. 'Toedd Mistar Roberts ddim yn credu bod hi yn iawn i'r ciercod a'r arolygwyr ocdd derbyn cynogau mawr gad holiday's pan oedd y dynion ocdd yn gweithio galetaf, ao yn derbyn Heiaf o gyBog-, yn gorfod gwneud hebddyn* nhw; a mi gynygiodd fed y dynion yma yn cap} tri diwrnod o hoHdays. Gwrthododd y Cadeirydd dderbyn cynygiad Mistar Roberts a;n fod o a)!an o drcfn, neu "out, of order'' fei y dywedodd Mistar Rayne.9. Fpi)y, mac y dyninc yn da! i dori ccryg yn barod i'w rhoi ar y ifyj.-dd. Os yw crediniaeth Mistar Roberta yn iawn: fod y dynion sydd yn derbyn Helaf o gynog yn haeddu mwy o holidays na dymon y cynngau mawr, mi rydw i yn methu dea!i p'am roedd o yn cynyg dim end tri diwr- nod i d(!ymon y cytlogau bach, ac yn p!eidlelsio dros roi gymaint. ddwywaith o hcHdaya i era! GOLEUNI Y JUNCTION. Mae pobot Handudno Junction mcwn helynt byth a beunydd hefo'r gclcu. Ma nhw wedi bod yn trcio cact ga.? neu electric ligtit. i oteuo eu strydocdd, ond toea 'run o'r ddau wedi dwad eto, a. mao Mistar Parry, y town cicrc, wedi deyd y bydd yn rhaid i bobo! y Junction roi fyny hefo larnpia. oil am un ga.uaf eto, beth bynag. MI ddywedodd Mister Robert Roberts' wrth ael- odau Council Conwy, y dydd o'r btaen, fod yna gwyno garw am y modd ocdd y tampia yn caei eu goteu y gauaf diweddaf, a bod eisicu. swe!! trefn ar betha-u e)eni. Mi ddywedodd Mistar Hugh Owen nad oedd y !ampia, ddim yn eael eu go!cu tan yn mheJ! ar o! iddi hi dywyllu. Mi roed<< Mistar Rog-ers Jones o'r fam y byddai y gwydrau yn cad eu tori pe bai nhw yn rhoi yeh- wajieg o o)eu ar y lampiau. Mae y pwnc yn un dyryg lawn, a mi roedd gan Council Conwy ofn cymeryd y cyfrifoideb am oteu y Junction, achoa m:tp yna Gymdcithas Trethdahvyr yno sy(td yn gwyho ymddygiadau aelodau y Council yn Nghonwy, a mi dda'.v hi yn lecsiwn toe. FeHy, mae yn rliaid i'r aetod.tu fod yn ofa!us iawn os ydan nhw yn meddwl cael eu hail-ethol i gyn- rychioli y Junction. Rhag ofn tynu pobol y Junction yn eu penau mae Ccuncii Conwy wedi rhoi y cyfrifo!deb am o!eu y Junction ar ysgwydd- au y Cynghor P!wyf. Can fed pump o aelodau y Cynghor P!wyf yn aelodau o Gymdeithas y Trcthdaiwyr hefyd, ac un o'r aelodau wedi bod yn dal y contract i o!cu y iampiau, mi hdd yn ddyddorot iawn edrych sut y sct!a nhw mater y goieu yma at y gauaf. SAFIO PRES TRETHDALWYR. MC\n. papur £.1 Ow-en W. bcrta wedi safio dros 2000p i'r trcthdahvyr trwy wrthwynebu i FwrJd Gwarcheidwaid Conwy Lrynu oms ncwydd. Mac y ncwyddiadur yn myn'd yn miaen i ddweyd fod Miss Parry, Mrs Barrow \Vimams, a Mistar Samuet Bartiev wedi cefnogi Mistar Roberta tra roedd yr aelodau er- aill o'r drcf yn fotio droa wario y pres. We! done, Mistar Roberta ynte, mhobol i! Yn nghyfarfod y Gwarcheidwaid, dydd Gwen- er, mi godcdd Mistar Rayne'} ar ei draed i gynvg pteidiaia o ddiok-hgarwch i Mistar Roberts am aaho yr ho!! brps i'r trethdalwyr; end toedd gan Mibtar Roberts ddim ei.sio dic-!ch o gwbl, a gwrthwynebodd i MMtar Ravnes fvn'd yn mtaen hefo ei gynygiad. Mi 'rocdd yn'a'mwg fod y Cade.rydd yn credu fod Mistar Roberts yn haeddu dtotch, a gadawodd i Mistar Ravnes fYned yn miaen hefo ei g-ynygiad; end mi spoiliodd Mis- tar Aneurm Jones y busnes i gyd trwy ddwevd nad oedd yr hanes yn iawn yn v papyr, ac 3-n galw ar y cadcirydd i ofyn am fwy o ofa.! :ian yn cyhoeddi gweithrediadau y Bwrdd y tro nesaf Ddaru Mistar Jones ddim deyd He roedd yr hanes ddim vn iawn, ond mi dorcdd yr hot! Fwrdd i chwerthin, a mi anghotlodd y Cadeirydd ofyn iddyn nhw baslo cynygiatt Mistar Raynes, a mi fu raid i Mistar Roberts ddychwdyd adref heb ei ddi- okh. Y FERCH 0 BEDDGELERT. Yn y tilth yr wythnos ddiweddaf, gdwaia sylw at Gymry g!an y mor fei Sais-addohvyr, a mi rydw i wedi derbyn amryw lythyrau oddiwrth Gymry sydd yn byw yn ein pentren yn deyd nad ydi Cymry y wtad ddim yn addoli y Sais fe! pobcl gian y mor. Mi rocdd yn dda gen i glywed hyn, ond with gwrs mae yo. rhaid cono nad ydi Cymry y wlad a'r pentren ddim yn dibynu ar y Saeson am eu bywoliaeth fei y Hei)]. 0 Bcddgelert daeth un nythyr, a ma hwnw vn deyd fod rhyw wr bonheddig, o'r enw Mistar Ro- berts wedi bod yn aros yn Meddgdcrt am ei hob- days yehyd'g amser yn ot, ac er fod ei enw to yn Roberts toedd o ddim yn eiarad Cymraeg. Tra roedd o yn y pentref, digwyddodd syrthio mcwn eariad hefo merch ieuanc brydferth iawn, a ehynyglodd ei piirKjdi hi; ond mi rocdd y fam yn erbyn gadaei i'w merch briodi hefo Sais, &c aeth y gwr bonheddig i ffwrdd yn drist iawn. Yr wydmos ddiweddaf, ffeindiwyd a!!an fod y gwr bcnheddig yn millionaire, ac yn byw yn America.. a bod o wedi yn:u.no mown priodas hefo hogan diawd o Italy, am bod hi mor debyg i'r ferch o Beddgelcrt. Mae hyn yn profi nad yw Cymry Beddgelert ddim yn Sais addolwyr, beth bynag. Ond, feallai y basa. pctha vn wahano! taaa. nhw yn gwybod fod y gwr honheddig vn millionaire. CARIAD Y FERCH 0 LANDUDNO. Mae son am gariad a charu -rn troi fy mpddwl at both ddigwyddodd yn htandudno, y dvdd o'r Maen. Pan roedd rhyw ddynion yn dwad adref oddiwrth eu gwaith clywsant ferch ieuanc vn yrnyl y Little Orme yn crio. Wedi gofvn beth oedd y mater bod hi yn cno mor ofnadwy, ateb- odd. "0, mac fy nghariad bach wedi syrtltio droa y graig. 0, be na. i; 0, be na i? Mi roedd o mor gariattus bob amser." Mi gafodd y (iinion fraw, a dyna. nhw yn myn'd t nol plismyn a IIong- wrs g!an y mor hefo f'ychod a lhafi'a ma,wr i ehwilio am g&t'iad y ferch, oedd wedi syrthio dros ygraig. Ar ol cerdded a.r hyd ac ar !ed y myn- ydt!, a mcthu gweted y cariad coUedig yn fyw, nac yn farw, dyna y piismyn a'r !!ongwrs yn cychwya aUan mewn cweh, gan ddisgwyl d'od o hyd i gorph y dyn anfiodus. Ar 01 rhwyfo vn ol ao yn miaen am amser maith, gweiaant rywbeth tebyg i gorph ar wyneb y tcnau, a dyna y ferch ieuanc, ocdd yn sefyil ar ben y graig, \n gwacddi a!)an, "Dyna to fy nghariad bach. Dowch a to yma." A beth oedd o ond ci bach. Wet, we!; mi roedd y dynion wedi ewyHtio bod nhw wedi myned i'r holt ditJTerth i chwilio am gi gwir- ion. Y DOCTOR YN BROLIO CONWY ETO. Mac Doctor Prkhard wedi bod wrthi hi etc yn brclio </nnwy. Dywcdodd wrth lot o ddy- eithriaid yn Ngha,tell Conwy, y dydd o'r biiien, na fasa yna ddim Llandudno o gwh] ond am Eg- Iwys Conwy. Yn a1 y Doctor, ddynwn mai !)e ydi Llandudno i bobol lodgio pan fvdda nhw vn. dwad o I.oegr a. gw!edydd eraill i welcd Kghvvs henaFoi Conwy. Ar yr un amgylchiad mi acth Mtstar Porter i sefyit ar ben cadair i ddwcvd wrth y bobloedd fod hyd yn nod YmneiHduw'vr Conwy yn falch o'r hen Eglwys. Mi rvdw i yn hoUol o'r un tarn fod hen Eglwys C?nwv vji addurn i'r dref a'r gymydogaeth; ond taswn'i vn tie y Maer fa-swn i ddim yn treio iselhau L!an- dudno o hyd, achos mae pobci Llandudno wedi bod yn garedig iawn wrth Conwy. Ma Council Liandudno wedi suplio dwr i rai o dai Conwy pan oedda nhw yn methu cad dim yn unlle ar- all. Ma eisio coflo petha, fei hyn. Broliwch Con- wy faint fyd y fynoch. Doctor, ond peidiweh a gwneud hyny a.r draul iselhau Llandudno, neu mi fydd pobol glan y mor yn siwr o ddigio wrtho chi, a ddo nhw ddim i ymweled a.'ch Egiwya n&'ch CasteU chwaith; a'r peryg ydi iddyn nhw uldu) oastell eu hunain ar dcp y Great Orme:

PhiijsophFr Hen Crydd. DYN A'l LAIS. We!, "here we are again, ysdyvad y Saia, ynte? Ma reit dda gin i y'cb gweld chi, hcgia bach. Peth difyr iavn i ddyn ydi cael chwad ei lais ei hun, ynte 'rwan? 'Ryda chi yn rhoid cy3a i mi i neud hyny, olwch chi, ac ma n debyg ma dyna da'm. rydw i mor falch c'ch ca'el chi ynia i wrando am a. i. SIARAD YN BLESAR. Wyddoc!) chi, tasa na lai o Licsar mewndwad tine Ha-ia i hun, mi fasa ama! i ddyTi yn peidio gneud ffw! o hono i hun. 'J)r:vchwch ar y cownsHors a'r gardians 'ma. a thacia fcHy, pa'm ma nhw mor awyddus i fyndi ar awdurdoda ]]!c'o!, a pham vna. nhw mor baMd i siarad ar bob te",tyn na wyddon nhw ddim byd am dano? cllt or mwyn c!wad eu Ueisa, ohvch chi. A fynwn i ddim nad <K\s na a.m&I i 'gcthwr wcdi myud i mewn am y "wcimdogacth" am yr un rheswrn ?'D unig. AREITIIIO'N GYHOEDDUS. Dyna i chi a?tod o ambaH i gownsil: mi siaradith yn ddi-ddiwadd yn y charted cyhoeddus aehos fed 11a dine go bwyi-ig yn et lrois 'radag hono. Ond pen .fydd o mewn pwyUgor bach hoCo rhyw ddau iTje dri arall toes na ddim: bias ar areithio, a ma a-mbnl! i air yma ac acw yn i!awn ddigon. Pe tasa Rhagluniad.h yn p.pru i swn Uais dyn lod yn beth cas ofnad\vy iddo to, Ca.a na ddim chwarta.r cymaint o ruthro am y 'rtvyddi 'ma, a mi fasa. ni yn ca,€l y. dynicn gcra.' yn unig, yn lie rhyAV lot o scwrsiwra. PURDEB .AWDURDODAU LLEOL. Rooddwn i yn dari!a.n ncithi\vr hanag t'eia! rha: owarch?idwaidMile End,L!unda.n,a rccddwn i yn tcimlo yn fa!ch lawn wrth feddwl ma. pft.h reit aup'hyn'rpdin ydi rhyw fist.ima.na.rs dr?'g fel yna yn mhlith a.?ioda. ein !)awdnrdoda. Hf?l ci. Ma-'n hawdd iawn credu fod aclûd o awdurdod p'tVysig m<'wn lIe da iav.'n i gac! <'yna i Mud pres trwy fTafrio rhyw bprson ncu bersonau ncih- duol a chae! rwbath sylwoddo! &m nend. Ond diolfh byth, 'toes na ddirnt byd f<d yna yn dig- wydd yn Nghymru. Wrth gwr?, fedran ni ddim dGud fod y Cymry, M pob), yn hoUci ber- naith. Ma'n debygo gin I nad ocs na gcnpdl dan haut sy" heb fod gyny hi Ma. dirifedi. ao fetty tyda ni ddim, yn rhyw od iawn. Ond, wydd<-ch chi. y p<?th ci-sa, gin i ydj c!ywa.d pobo! a chencdiodd vn <'asl &u bpio, a. hyny yn hoHol ddi sa.il. Y SAIS A'R CYMRO. j Dyna i c!: dyb ambajl j g-a.is a.m y Cymro rwan M Ond wr yr iaith f-tin vn o,mal yn deud ;na, ccna. rhagrithioj a. EJei ydi TafTy. a.'i fed 0 yn a.mhous o bawb <Mid eK. Kyd conedl? Sut. dot'h y .i fcddwl fel Tna. am v ('ymro, tyba-d? Dyma'r rhcswm y.n' fy mam i. Ma'r Sa's yn c?fArfod Cymro un:pitliog, a ma. Da.fvdd yn teim'o'n ga..q iawn gyno fo gyf- :tdda. na. fedar o s:araki Saesnag. Al," o d'py.n yn srrocn-dena. c)Ja, a m:Lo o ofn i'r dyn <Harth feddwi yn fycha,n o lic.iio .fo. Ac yn nattiri-ol Mwn. mAT' o yn cadw mcr beU o wrth y Sais aT v medar o. Ac ma/r Sn.!3 yn ne!tHo i'r casgl- !ad a.rt!nwa.!th ma rhagrith ac otniheuacth ac-has- ineb sv'ii Da.fydd. pan m<'wn gwir- ion:ntd tydii'r baO, i;z-.in ddim cud yn 6\\U. DAI'R VISITORS. Tydw i ddim y.n rityw ddcheufg iawn hefo'r ia'th fain, ond cm fydda. i yn mynd ji'r afafl a n.hob Sai.9 gtywa. i yn deu<j rwbat,h CM am y Cymrv. Y boboj ddiarih ma. sy'n dwad yn ach- Jysuro'! i'r wlad ydi'r gwaf'tha.. 'Ma.'r Sacson gy'n. byw hefo .nt ar hyd y biynyddo-edd vn gwbod y cwdr am dano ni, a. ryda. ni yn n'rinM'a. ffyrst- eloq. LLYFRA R OES. 'Roecldwn i \n acwr'o h&fo hen wr y F<Kty dd'oe, a. 'ro<dd o Tn cwyno yn a,w wtha. i nad ydi ))0110] Tr ccs brpeenoi ma. ddim yn darIJajY. 'R<>edd o yn adda,f cu bed nhw y.n ta.f!u eu Hyg- a,)d tros ge:nfa. o rhv\v bapura a a thajcJa fc)!y, ond toedd 0 ddrn yn cyfri fod hyny yn ddarUan. Y p<-t:h 0'2(1<1 o yji {Jw yn ddarnan cedd Studio rhyw Je-nyddiiactth Ehclat fasa'n gneud ]Jet;; i ddyn a dynas. Yn yr Iipn (1m"ar, medda. fo, p&n ocdd na ond phydig iawn o iyfra a p:hapura, mt fydda'r bobc'J yn cvmoryd p!eaa.r mcw.n mynd 1iniewn i byncia dyf.nion a (:ha!ad. A mfi fydda hyny yn ycJiwanegu at eu gwybod- aeth ao yn eangu eu med.Jy.f:a. LLENYDDIAETH YSGAFN. Ond rwa.n. eba, fo. wcjwch ohi byt.h bron fa<?h- San na genai.h yn cvdio mewn estMniad na Jiy.fr sv'n vmdrin a rwbat.h hcb)aw rhaixi.ant. Mae'r hen fra.wd yn bu'- agos i'w Je, bo:e. Tecs dim gwa<iii ma. Il<-nyddi.&eth y<.gafu pia hi y oydùi.a. ynt-a., a n)f; fasa. chi y bechgyn 8y'n tyiu i'fyny yn :neud yn gaJI ia.wn tasa cihi yn trio magu tinvn o chwactJi at ddarHan su'if gwerth i'w gymHd d mcwn i'r pen. Dyna ryngnr )ja<h ar ddi-.vadd y .scwrs, ynto? No.:t dawcli, bois. (I'w baihau.)

Cyhuddiad Difnf yn Mhorth- madog. MEDDIAXT ANGHYFREITIILON 0 LAW. DDRYLL. I Dydd Cii-en,-r dlwcddaf, Qipwn Ynad!\s npill- duoi, gcrbron Mr J. R. Owen kyil y radai;) a Dr. 11. Gladstone Jones, cyhuddwyd John Ro- L<orts, <)smottd-tcrra<)C, l'nrhvndcudraeth, o fod wedi <:€'isio camymddwyn at Julia Ackers, 19, Garth-terrace, Porthmadog, h'wy ei bvgwrh hc.fo Maw-ddryiJ, ao o f(xt yn fcddianot ar taw- ddryH mown i)e cyhoeddus er dychryn i'r cy- hoedd. Eriynid gan Mr Wm. (jeorge ar ran yr heddlu, a dinynid gan Mr Garth Jones. Bu cryn ddadleu rhwng y C'!ero a Mr George yn nghykh ystyr y gytraith part.hed y cyhuddiad cyntaf. Honai Mr George mat trwy fygwth y lodes hcfo'r Jiaw-ddryM y disgwyliai y cyhuddedig aHu cynawni y weithred, end y CIcro a ymrosymai yn groes hyny. Ar oi ymresymiadau pe!iach, gaiwyd ar Mr Evan Evatia, Manafon, yr hwn a ddywed- odd fott Julia Ackcns yn dysgu gwaith midin"f hefo Mrs Evans. Darfu iddi hi \'neyd <'wvn wrtho ef ncso'n y lOfed cynnso! f'n rghvk-h rhvw ddyn. Yr o<:dd y ty-it yn myncd i P('ntre'rfelin tua pedwar c'r g!och, pryd y gwelodd y cy- huddedig yn eistÆcld yn oclir y ffordd. Yr oodd gwynt uche! ar y pryd, a gwiaw wedi bod yn disgyn. Synudd Evans wcicd y difiyn- ydd yno. Tychicua Williatiiq, Pcntre'rfclin, ddywedodd iddo ddychweiyd o Borthmadog ar ci d'feu- rod'jr tua chwcch o'r gtoch ar Gorphenaf lOfpd, a elodd y cyhu.dde<ng yn eiatedd yn ochr y t n'ordd. Gwelodd etc JuMa AcKers yn agos t ) Pant-y-Lon Julia Ackers, 16c-g oc< ddywcdodd yr c!ai hi bob bor'eu i Bentrc'rfelin ac y Jychweia.i yn yr hwy.r, cyn yr hciynt hwn, ond nid oedd yn gYvnoyd hyny yn awr, ohcrwydd fod ami hi ofn. Ar y' dyddiad dan sylw, pan yn myncd heibio Coed (.'arcgf'ehn, g\elodd ddyn yn myned yn mjaen ao yn 01 yn ymy! y fynedfa i'r llwybr at gape! Brynme)yn. Pan aeth yn agoa ato dacth i'w gwyneb, gan ofyn bcth oedd ei hcnw, o b& !e yr oedd yn dyfod, etc. Yna tynodd Jaw- ddrytl o boced ei got, a cl:yf<-iriodd ei n'rccn ati. Dychrynodd hithau yn ddirfawr. Dywed- cdd wrth y cyhuddcdig os na chai lonydd y galwai hi ar b&bi Cr03 Keya Inn a'r Wern. Pan oedd cf yn rhedog yn ei not, dywcdodd y cyhuddcdig mai ysmaJio yr oedd eie. Uysbvs- odd Mr Jackson, Cross I«'ya Inn, a Mr Evans o'r hyn gymer.sai k'. Acth hi a Mr a Mrs Evana i ddweyd am y mater wrtii yr Heddwaa Ho'yd, diccieth. Croeahoiiad: Ni chyn'yrddodd y cyhuddcdig ynddi. Gellid gwcied y cac o'r n'ordd. N1 ohododd efe ei fraich a'i law yu uchel pan gy- feiriodd efc y ilaw-ddryjt ati. Trosglwyddwyd y cyhudd'cdig i'r Hys chwar- tprot ar y cyhuddiad o fod yn Cdialll)1 ar law. ddrylt cr dychryn i r cyhocdd. Tafl)%,yd yr achoa arajt allan.

Cyhuddiad o Ladrata na!arn o Chwarel. Gerbron ynadon Caernarfon, ddvdd SadYvrn, cyhuddwyd Evan Owfn Hugiicn, Skinner-street, (Jaernarfon, o ladrata !)cn haiarn oddiar y ffordd ger Chwaret Cefndu, LIanheris. Amddiflynai Mr AUanson.—Tysiiodd J. EItis, Waenfawr, gweith- iwr yn Ch\varc! Cefndu, i'r diHynydd ofyn iddo a oedd ganddo hen haiarii i'w werthu. Dywed- odd y tyst wrttio nad cedd. Tystiodd Morria Grimth, gyriedydd peinant yn Chwarel Cefndu, fod hen haiarn perthyno! i'r chwarei ar lawr ar y ffordd Rer y chwarei. Gweiodd y din'ynydd a bachgen arail gydag ef yn dod at y lie gyda cherbyd. Cododd haiarn i'r cerbyd, a phan waeddodd y tyst arno, taflwyd yr haiarn o'r cerbyd. Aeth y tyst ato i siarad. Gofynodd y din'ynydd iddo a fuasai yn gwerthu yr hajarn iddo, a dywedodd y tyst mai perthynol i'r chware! yr ydocdd.—Dywedodd Mr AHanson yr arferai y dlffynydd a myned dros ei dad o amgylch y wlad i brynu hen haiarn. Drwy gamgymeriad y cymerodd yr haiarn a phan ddeallodd hyny.rhoea ef yr haiarn yn ol.—Rhwymwyd y din'ynydd dros- odd yn y swm o 5p am Hwyddyn, a gorchymynwyd talu y uostau.

Hysbysir y cynhelir cynhadledd nesaf Cynghor Cymdeithaa Geidwado) yr Undeb Cenedlaethol yn Nghaerdydd, Tachwedd 18fed, 1909, a'r 20fed. Bwriedir i Mr Balfour anerch cyfarfod m&wr ar y 19eg< j

Eisteddfod Liundain, 1909. RHAGLEN Y TESTYNAU. Yr wythOOB ddwc,(id-,Lf cyhood{lwyd rh<M.tr gyflawn o destynau gi."teddfod fawx Caerludd, yr hen a 1-yiiiialiryrhef nesaf yn y brif d4iiia, gyda'r rhwysg a'r urddas tolwng' o Uchei wyl CenedJ y Cyntrv. Mao'n j-hcst.r hiriait'h, ao yn cynwys testy nau teUwng o'r FÙteddfod yn mhob a.(Ira,i, yr hyn br<'w.f foe! PwyHg-or yr Wyl, yn l..Jundain, wedi gw.ncud eu g-,kaatii y.u dryhvyr. heb dim a.r eu tertyna-u, na. myned i ejthati';)}î m'ewn gw<t.ratf ar fa.teÚcm difudd i'n pobl. fel ag a wehr vn amJ. DYDDIAD YR WYL. Yn cJ y rliaglc-i, iinao dydd'.a.u'T wyl wedi eu penderfynu fel a ganlyn :Mohetin 15, 16, 17 & 18. ac er yr edrych yn gy.Dar yn y tymiior, e.to dylid colio m&i dyna-'r anl.1' mwyaf prysu'r Lundc.'nwyr yn g'r1fredmd. Bydd y d,,iinar, yn JJawn a phobpeth ar e1 crcu yn ng'ha.noi Me: hefin, a. rhydd iant.ais arbenig i bo-bi o';r >"ad, ? gad op()lwg ar y ddinas yn ei jhwysg, pan fo'r nedd mwn liawji hwyJ; a. gwyr biaenaf y Cyfandi.r ar ymwehad a Jti. Yn mitcn wythncs ar ol yr Eisteddfcd cynhel£r yr Handel FcefivaJt, yn y P.'das Griaiat. i'ei y bydd yn gyfi.e'us i Ma.nt y gan ddod ynia. i iwynhau yr uciichvyliau en- woEr hvn. NAWDDOGAETH URDDASOL. Fel yr hy&byswyd e.js<)ca, y mac'r BreMin 8.1' FrûlÙ1ln, a 'i'hywyso'g a.'r Dyvy&ogca, ac &ra.H. we< rijoddi eu n&v.ddogaeth i'r wyl, a disgwyjir y cyrcba. a.mr'y\V o J'lo.nynt i brif gyfa.'rtodydd yr .h<Mit<ddi<-)d pan gwbliiwr y trøfn- ia,d& Y PWYLLGOR. GweLr, -,dd;w.rtli y ¡;rWllau 6ydd ar y pwyll- gor, J<'d Cyun'ry Llurid,i ar eu E-loreu yn ca'ej eu evnrycnioit N-n v nhestr hQn. M iic'r juJer yn 90, ac o'r rha.i !iyn perhhynM.i 21 l'.r Pwyligor Uenyddoi, 31 j'r Pw;yl1gor Cerddcroi, 16 ar y cejfa.u, a 29 J'r ad?a,n armnoJ. Liywyddir y cyfan gan Arghvydd Aberda.r; a. gofala Mr E. Vi.nc<nt Eiaiis a-m dreinusrwydd y P,vyllgor G\VGithjoh Y NODWEDDION OYMREIG. Gyda. Ua-wenydd y dcaJIwjn fed y pwyJigor wedc amcanu i gadw'r wyl mor Gymrog Cl ii3-rbryd ago sydd bosibt, a ph<m yn cyiyngu tæynau I ymgMswyj- Cymreig, gcjygo. ihy.ny beronau isy(ld a.'u rhieni yn Gymry, neu rai aydd wedi byw yn ingi)yiiiru am satt.h mJ:rnedd. GWOBRAU ARBENIG. Yn mihcn y rhc-str gosc'dir cylrca o wobrau nr. bcnig a rod,(ilr gan Gymdcit.nM yr Eietedd'tod. Rnerur y TJi? hyn r?wng y ta< r odt-an—iien, oa.n a che;.f. Yn adran lien rhoddu 50p am y iMyuf'?.n goreu i Leuydd'iacm Gy?pihgrona-wi Cymru: yn adraji can rhod<iu- 25p am wa.ith oerddoro'I ar eirja.u K,,edi eu nysgn.tenu E'a.n Mr W. LJeweJyn WjJi.a.tnB, A.M., ao vn adraji celf cy.nygtr 2i.'p ajn y .'fhes.j oreu o ddarluruau Cyni- reig, etc., a. p&ir yn onhrjt arddaj]gosfeydd L?un- da:n. Dvna dr': o weitiiiau tehwng eu <?el i gyiocthogt e.n eylchoedd itvtrvddoJ. BYD Y BEiKDD. A mod gyntad yr adra.n llOU yw fo<i y cyfan i fod yn G-ymrag-, ac ma-& rityw ddcuddeg o dc.tvnau camous we.th eu de w;13 i'r bcjrdd a'r drajnadyddMn Jt ddangcs cu gahu arnynt. Tee- tyn awdi y ga.dau- yw "GwJa<i y hryn,i.au;" pryddoot y gwon, "yr Arg'lwydd Rony;> yna. daw cywyttd ar "Fyna<xhj<:g Y&trad FQur, bugcilgerdd ar <1eftYll y.n ngnyfncd Dafydd a.p GWJJym; myfrJm.ct.h ar yr hen Oronwy; telyii- cgion ar bywyd," bfUad &r "e)W€i) Ln.\vgoch/' ac englyn ar "Ucnm Pedr," y wir gen!.npn Gymrc!g, yn ol Thari o'r ltanGs\vyr til- w€dd<J.ra.f. Y TRAETHODWYR. Ha.I)oyddol yw prit noovlcdd y pyncÙl.u tra.eth- odoi, a golyga. hyn gyne o,rbenig i e-frydwyr Jpua'.nc ein pnf .ysg'oJIOll i dda1!£'<{) cu dawn a.'u RaUu. Rha-d i ddau fo<) y.u Gyutracg—(1) Ha.n?s y Myddcitonf.aid; (2) flaiieis ca-roi-Yr a char,,)Iau Crnnru. Yna daw saith eraUi aj- y rhai gaji yr y.-guienwyr ddc'inyddfo y Gymrae}; neu'r l:;ad3ncg' aty)]j:—(l) "Cymry yn Rhyici y R.hos- yn;iu;" (2] Adol,ygiad ar Fyvyd C):mdeithasol y Ma binog,e'n; (3 .Hen gwerin S'r Fae.syted; (4) rJawlyfr i addy&gu L'ymracg; (5) Hanes y Jaoobeai(1 Cymreig; (6) Iia.nes yr ymdre<:¡}¡'on i spfydJu trefe-digaet:hall Cymrejg mown e'wiedydd tram"ri a (7) o pnwau lk{)c.dd yu Hir Fnijit.. At y rh<u iiyn ycttwancg!r noici .fer, a. niter o ny6eithiadau o'r Gymraeg i'r Haes.neg, ac o'r Saumeg a.'r .i'r Gyi,ii-ra4eg. ADRA.N y CAN. Hon, yn ddiau, yw r aciran bwyMcaf yn yf .holi rest' neu o dyna'r heJaethaf. Gwyl y cant. \w''r EI:S;!CCtdf<>d hfddyw, ac er yr hoitem weied hcnyddneth a cheif yn cael Ji-e mwy am- eyd;l.'1bod gwy1' y gan creu dyddo'deb ').r ddnvmod yr wyi. A rhaid wrth y dyd(krd'cb a. )oblogrw'yd{I hwjiw cyn cac! y t-orfpydd, a'r cyhid arter'ol «ydd yn eu dUyn. Amcan netUduoi y pwyjj?r y-,v gc.-Md salon u?d o Haen y cysta<itcuwyr hcb anwybyddu y nod- wedd Gy.'nrc);? yn mhob cyst'adJtuaeih. Rhagor, dy!t:d crYbwvh ni chania-teu- J'r eifen bront's- yddoi <M-cd ei p;hig o gwbi yn y cysbadJeuon hyn. Cyn.tyngjr hwv i amateurs, ao n: oha-in' tieb sydd wedi cniU ddwywatth. yn fla.cnowl yn yr wy! genediieLhoi gystadju yn hen. Dyna. reoi yn ei He, ao yn W/J bydda.i rhai o. honom yn barod i j dori .aJta.n bawb ydd wedi dig\vydd etuii un- waith. Y porif gystadlcu m ydynt a ganiyn:— Pnf vatawl: Gwob), 1, 150p: 2,50p—"Co.mp, ye daagJ1toTs" (Bach,) Fdwr, Cwsg" (J. H. Robert); "Tne Tempest" (C'ompJ.ius). Ail R'orawi: Gwobr, 1, 50p: 2, lOp-O, M)at<xh me swift" (Dr. CaJcMt); "Yr Argiwydd yw fy n.J.gail" (H. Evan.s). Ccrau mc.ibjon: Gwobr, 1, 75p; 2, 25))—"Fair Semele'a high-born S<xn" (MendeJsaohn): "The RevciJic'' (Eigar); "0, I)eac,eful mght" (German). Yna co r da,rna,u priodoj I gorau merohed, ped- warawd-iu, dcuawdau. ac unawdau; canu peji- iJion a chanu co-neuon gwerin. Yn Yr adran on'erynoi rhoddir 60p i'r brif gcrddorfa, ao mae dwsin o gy"it<1A.Ueu(),n eraiU cydrhwng gwahanol ofrerynv,yr, & choir rhyw hancr dwsin o destyna.u J gyfam.oddwyr icuaLnc i amynt. U.a o'r rha.i hyn yw evfan- soddi can i soprano ar ejriau n.ewydd, o wa:hh y pjtJ-fardd Elfed. Cyhoeddir y peniilion vn y rhaglcn, ao y .ma<'nt mor swyno.1 .nc.s dod" yn brofedigactht i ni dd¡..fynu y cyntaf:— 'Rwyf w'eithian'n gweM ar hafaidd hw-fr R.yw ynys dawel dros y Di; Ei heuraidd fryn;'au, Duw a wyr, ActJi d. fy nghaJ<}n i y.n Hwyr*; Dim haint na siomia.nt iddi ddaw, MeUt na tharanau, gwynt na gwlaw: Yr ynys ddcdwydd dros y JIi. Yn mgoleu'r hwyr y gweFr hit ADRAN CELF. 0 dan hwyddiae.th gwr mor f&drua a. Mr GoS<Jombe JóLn, nid ooddem yn diegwyj dim end pethau da, ac mae':r rhestr yn brawf o ddoeth- incb y pwyiigo.r yn ei osod ef yn ben. RJioddir ir cy8o j bob gradd J.da.1Jgo eu hunain yma, a diau v c('r cynuliiad rhagcroj o weithiau Cym- rei; am unw, th yn !'anes yr hen v.'yl. .61253 MEWN GWOBRAU. Mae'r pwyijeo.r wedi dangos ci hun yn ddigon haei i gynyg gwobmu rhagorol yn fnthcb adrajt. WrtJi Rymharu T rhe-str hon a'r un a gaed yn 1887. Rwe]wn fed rha.i o'r gwo-hrau yn Ha. end y maent oll y tro hwn yn adda. i'r tcsty.nau y d:gwylir cyst.ad.tu arnynt. Rhydd Cymdei.tihas yr EIt-teddfcd 105p mewn gwobrau. Yna daw'r adran lonyddol, 116p; y trwtbon-iau, 179p; adran y gan, 439p, offery.nol, lOOp; oe)f, 239p.

Yr Ysgol Haf Gymreig yn Mangor. Cyntielir yr Ysgol IIaf Gymrcig yn Mangor y Qwyddyn hon. Cufrpstrwyd tua chant o efrydwyr, end mae'r nifcr c sir Gaernarfon yn Mat nap ar- fer. Y rheswn am hyn, meddir, ydyw fed cam- ddeaUt\riacth g-yda'1' Awdurdod Addysg. Noa Sadwrn bu cyfarfcd croesawoi a chyng- herdd rhagcro! dros ba un y Hywyddai yr Athro J. E. Lloyd. Cyniprwyd rhan gan Mips E. Perry, Mr James Defferdd, Deiniol Fychan, ac eraiU. Cariwyd y trpfniadnu a!!an gan LIcw Tegid. Dechrcuodd y dariithiau foreu ddydd Hun, a bydd iddynt barhau am bythefnos, am dair awr bob boreu ac awr yn yr hwyr. Y darlithwyr ydvnt y Pron'eswyr J. Morria Jones, Bangor; Anwyl, Aberystwytb; a J. E. IJoyd, Mr S. J. Evans, L!angpfni; Mr W. J. Gruffydd, Caer- dydd; Dr. J. Lloyd Wiliiams, a Mr Ifor Wil- llair, Ila-igor. Trefnir adrajt adiomadol a chymdeithasol yn Hg!yn a'r ysgol, ac mae niter b wibdeithiau wedi eu trehm am y prydnawnau, gyda LIcw Tcgid fe! arweinydd. Dydd Mawrth ymwelodd y cwm- ni ag Aber, ac egiurwyd hanes a thraddodiadau y gyrriydogactli iddynt. Dydd Merchcr, drwy garedigrwydd Mr E. A. Young bu iddynt ym. we!ed a Chwareli y Pcnrhyn. Dydd lau aeih y cwmni mewn agcr!ong I Gacr- narfon, ])o y bu iddynt ymwcied a'r Casteil, ao arweiniodd y Dirprwy-Gwnstabt (Mr Chariea A. Jones) hwy drv,,y yr hen adeilad. Trwy garedig- rwydd Syr R. 11. Wi!Iia!ns-BuIkc!ey, Bar., ym- welodd yr ysgol a Raron HHI, a ChasteU Beau- rnari?, ac hefyd bydd iddynt ymweled a PhecmoQ a manau eraill yr wythnoa hon Traddodwyd darLth nos Fercher gan Dr. J. L!oyd Wilnams, Bangor, ar "Caneuon Gwerin Cymi-u," yn galw sylw at yr ymgaia i gasglu yr hen ganeuon Cymreig rhag myncd i ddifanco!

Dyfeisiwyd peniant drwy yr Lwn v EeUir olyw- ed swa rh&i Uysiau yn tyfn,

Nodion o Glip y Gop. (Can "Wil y Gweithiwr"). YMWELWYR. Ntd (x-s g<m ]:<-b yn y Ho hwn acbos cwyno ohe.r,N,dd p!!nd'CT vmwclwyr v dyddiau hvn. "GORMbD 0 BENAU." n t.ro digwyddodd DaJydd Rofant fed vn gwranday, pr{''i;èthwr icu&nc o'r c(,Ieg, Wedt cynwryd M dc?ryn d?hrcuc.Jd o ran'): y pej) cyntaf, ar n,i), a'r tr-.dvdd. M fc-Iiy vn 'ml?pn r)? ?n.vodf! sn;t.b ohonynt. Ar hyny ?\a<?dodd j.)ai'ydd Volant' aUa.n, "Aros, y !na,chgen i, v ina.e gcnyt ddig-on o benau. one!, ato)wg, Yn m}1a. )e yr '\yt yn myncj i gad cyrph iddyn't, oJI'" geihr gofyn yr un peth i la-,Nero-edd y dydd)au pro.?nc!. MeduyMwch a.m fcsuj y gyrnsint o benau sydd wcdi eu cod: ar hwnv. a Ua-sv.er o fesurau. erail! yr un mc<!d '-tTptn Batiir ydyw irefnu un pen ar bob c;'rJ1h, \Btll(kvch chwi ddynion fp g.wch allan \-n gyri- redin fod eu cyrph yn rhy ddil i gario un pe.n ajo ychyJig- bwysau ynddo, heb sen am d<iau. Ln tro pa.n aJwcdd un o ym::>rawd\yyr Rwsia. ar un c'i gynghorwyr ato ar frys. Dactli, pnd am e: fc<d mor aHcr ei wis' Na, oia]w:'h a.m hyny, meddst'r YnMrawdwr, pan yn waEtad yr an,-in;if am. danccb, gofaL wc,! ddyfod a.'oh p<'n i'ch t-an!yn. canys nfd -cw yn JJawer o bwys pa ?.d.swch eich diilad ar c'i Yct'ydjg o worth f?\\irion<:dd&! geir mewn dyn- ion ca ma! <h]!ad g'.vyd¡ ac aur a.L- a.rl&n Rydid yn gosod nod amynr.. Y ma.o un pen i!awn ar F-rph carpiog yn fwy o w<Ti.h i g3,nadcltha. na hoj rodr.c<? y rhai hyny. Ei?ipu mwy o boM a p.twrau IIa.wmcn syjij arncm, camyq y Mae gor- mod o gyph a phenau oNx-ig.,on t w cael yn y fs.K.hnr.d. DYSERTH. Y.n np!yn ag a<-hoa Seisnig y CynnHctdfa.wyr, cai\\yd utt. 0' r cynghcrddau mwy&f iIwyddisnuB. YT oedd y !a!ent<m goreu rn cymfTA'd rhwi yn- dd,-) 0 bcil ac a.Erc<?. Y i!ywyd:d ydoedd Mr Hardrng Roberta, Rhyl .1 y )n&e rhagdy,gbn y ce:r Tma. ua Of rh:u goren Y tm&e y l.XJ.neddgE'g;m mewn Ha\vn gwuth yn. darparu &to, a..disgwy1i.r y daw Mrs Majnwanng, GaJJt.faena.n, yma j'w a.g'oryd. Apth&picdAuYsgclSuJvr Eglwys BJ\vyM ar en nlêrcla.it,h ]'r Rhy], a c-"odd pa.wb eu Hwvr JoddJoni Yn Rhuthyn dypodd oenFy!a.u Plat; Dysertl1 y ddwy her gWfnD, a,c hefyd yr ait wobr. Y .Yd<?dd Mr J. Roberts a Mr E. H. lArry. AXTYN. Yn nghapeJ y B'dyddwyT Y J!e hwn, cafwYd ddy(ld-oma ga.n y Pa rah T. Idwat J<mps, Ga.m Dclbenmspn. Ei dest,,ri ydo€<M y "Pr&- cibwr a'r gwmiidaNN-v,i." Y cadcjrydd vdoedd Mr PQ-rTy, RhjJ. Pa,¡s,iw.p.J Jiolch cynes t''r d&r- iititvdd. GWESPYR. To:n?a, ]In.wer yn y De hwn yn. fodd!ia,us yn y r.h&gojwg y oehr ystafcU genhadot p<frth?-nci i'r Eglwys Sefyd1'g yn fuan yn y De hwn. Dis- gwyjir y bydd vr ystaMI wcdl ed cllwuhau PrbYU dnvedd nlia Medi ne.'MLf. u GALLTMELYD. Y ba,b&.y.n 0'1' Ma<Ji, yn ngwasana&-Lli borcuol yr EgJwyi?, rhcddodd y Ficer. y Parch D. Grif- n<;h. ddar]]th wcrthfawr ar hancs EgJwya a. Pill-,v.Yf GaJJtmeIyd, a. Z\y.nœ¡- cats a.t y gvr parcheui g i'w chyhwdd!, fel y canb cr&iU y bcdd- had o'i darken. Noa Fa.wrt,h dlwedd&f cynhaJiwyd c}ng-hcNld clmgorol yn yr yugoJdv. EI&i yr elw üddiwl't.ho tua.ga.t wor1]i.utau yn y Fioe'dy. GWAE'NYSGOR. Erty hyn y mae yf ysgol newvdd wt-<H ei s.;{)rPhioJ1. a, ac.n)r y ce'r cwrdd te rr hoU biwyf- o]iün <dd ei hae-oria<). YÚ'di irpuiirt a-mryw wythncsn.u yn <"n my.g-, CydlWynodd Mr a MI1 Mürga.n ar en faith yn ul ?'r Amcrjca., yr wythuo.s ton. Dymun'.r idd-?rt ibi-Ja?b ?wydd.'anu?. GRON\NT TrOt'd <yfnrfxl ymadaw<jl Mr N'dJer a11a.n -rn b&bneth. .).J Jc.s:d ddjl;U uno. nc yr opdd pa b Y;lQ yn pu hwy]ia,u sroreu; a chafw\'d a.nerohiad. dvdd- ojoi a,r yr p,\1, Mr Humphreys, (.lyn- ydd Mr FidJcr. He{yd anrhúgodd y pja,nt eu .hen !c:st- gydi. "injt.-?to.nd" ysMcnydd. Ym- *dawo<jd Mr Fidler gyda dymuniada-u gorcu y rh?n. a.'r pJa.!it, a nh?wb era-ill yo; y ej?.ydo?.

Gorlwytho Cerbydau yn Nghaernarfon. PytiihaHwyd cyfarfod o C-,ynghor C&ernarfcn .ncs F:1wrth. Buwyd am bcth amac-r Yn methu dechMu v t-tve' thrediadau an] jia<I oedd y nifer g,ol.,Vn.al o'r aelodau YI1 bresenol Ar oi peth cediad da.eth dau KYnK'horwr i iiiewn, a rhocd 14(lvnt ddcl'bv.niaJ cynes. Galwodd Dr. Pa.rry syiw &t y ffaith fod n:fcF o g':l'byd¿u yn ca.el eu fr<)rlw3-tho yn enwed:g ar ddydd &-w.WrIl. Gorplnvysai cylrif(,ideb mawr ar y Cyag-hcr yn ngiyn a h\n, '.and yr anLaws- der oedd oae! oydwe'ttu-edtad Cyng!b()r Dosba.rtb Gwv'fai i junto ded(ifau er a.taj yr hjn y cv.yjud o'c (I. Edurod.d v C!ero TrcM mo.! anha.wdd oedd nun''o d0ddfau fyddc.nt cyfa.ddaa i ardaljedd gwledie- yn crystal a.'r drcf. ("vflwyii%v.yd y )ma/er i bwyIlgor. Galwodd Mr Peter Angel sylw at yr ajferi&d G.nnymunoJ o ancnyddu nr ddyeithriaid p<m ym- welont a'r dref. Pcndcrfynwyd galw sylw yr heddlu at v ma-ter.

Trosedd Haer!!ug yn Llandudno. No<.t Wcner, rhcG(? JvJm Childs, Da.furwr, yn ne'weuth nwy Dandudno, f-ofren i gyfaiji, John AV'Ji'a.m.s, Ch?ter House. Ty?'wyn-r<XMj, i'w chy- meryd a.d;-cf i'w wraif! (M'ra O?Jds), yr hon o?Id yn wa.}ll, ac o bosibl e':sicu yr a.na.n cyn i'w gwr cyrha.odd adrf un o'l ,c.-I<x-h bcreu tra.noeth. Pi.n a.e.t.h WiUiania adref rhoes y &oJrcn mewn papiT .sa.n &nfon et: facii!cn bychan pyda hi i Mrs ChUds. Sa.i dvn o'r onw FTedcrick Hogan wrth y drw6 pa,i gyrhaeddodd y ba<'hg€J], ao meddai y dyji wrtho, "Os oea genych rywbetli i Mrs nti a'i rh<x}da.f iddi." Ca.fodd y oof:-( n gan y bache-en, ac aeth i'r ty. Ched aJJan wicdyn na.d oedd Hogan wedt rhoddt'r '()fren I'r 'vra'g', uithr wedi ,"nyn<tj i Colwyii Bay ga.n ei :rrio. C\'huddwyd ef o'r trcaedd yn Danduduo ddydd LIjn, a d':rwywyd ei i 2p a'r tau.

Cynghor Cenediaetho! Cymru. Y mae pcdwar ar bymtheg o awdurdodau Hco! addysg yn Nghymru (gan gynwya siroedd a. bwr- deisdrpn) wcdi datganu eu boddtonrwydd i anfon cynrychiolwyr i gynhadiedd gencdiaetho! ar y owestiwn o Gynghor Addysg Cenediaethol i Gymru; ao y Mas Awdurdod Addysg Sir Ddin- bych, yr hwn a aafonodd y gwahoddind atlan, wcdi penderfynu galw y gynhad!edd yn yr Am- wythig, ar ddyddiad cyneus—yn y rhan oiaf o'r mia nesaf. Nid ydyw Awdurdod Sir Gaernarfon wedi dyfod i benderfyniad ar y matt-r; ao y mae Av/durdod Sir Denfro wedi gwrthod anfon cyn- rychiohvyr. Awgrymid, hofyd, fed Cynghrair o'r Awdurdodau Addysg yn Nghyniru, a gynygid gan Dv/y!Igor Addysg Caerdydd, yn cael ei ddad- teu yn yr un gynhadiedd.

Anrhydeddu Syr John Rhys. Y?grKena. Dr. T. WItton DaYics o'r Gyngrca Hanesyddol Gyd-GenedIaetho! yn Beriin fe? y canh-n:—Yn nghyfarfod cyDtaf y Gyngrcs ethol- wyd niter o ddysgawdwyr yn aelodau mygedoL Syr John Rhys a ethotwyd yn IIywydd 'anrhy- deddus. Efo, mi gredai, ydoedd yr unig ddysg- awdwr Prydeinig a ethpiwyd. Pieser anrhaeth- sdwy i mi oedd DiBidIcisio er anrhydeddu y dvsg- awdwr a.'r ysgrifenydd Cymreig Maenaf, a'r hwn a a.m-bydcdd'r gymajnt mewn gwlcdydd tramor ag yi edmygir ef gartrcf.

Mae mHIwn a da.u gant a hancr o nioedd o lowyr yn y byd. Credir nad yw pysgod, lawcr o honynt, bcth byna.g, byth yn cysgu. Mae meddyg enwog (Dr. W. N. Cha!fant) yn dwoyd rnai blodyn pcryg!ua yw'r blodyn tiwa a e!wir "Modyn ymenyn" (buttercup yn Saesncg). Rhyw wenwyn sydd yn y blodyn hwnw, ebo fo, sydd yn achosi Hawer o'r frech goch, ac y nia.e ynddo hefyd, ebo'r meddyg, ryw wenwyu sydd yn achosi'r canor ao afiechydon ppryglus craHL Mae amryw fa.tha.u o wenwyn yn y bfodynj medd afe, ac un o honynt yn wpnwyn niarwol os bwy- teir ef. Yn mhcn ychyd!g c nynyddau, g.T. Canada, meddir, godi digon o wenith i borthi holl drig- olion y deymaa hon.

EtFFEL TOWER LEMOMME. This article is undoubtedly the most delicious, cool, refreshing drink obtfdnable, sohe&ithful, so convenient, M cheap—t?d. per bottle, cool, refreshing drink obtfdnable, sohe&ithful, so convenient, M rheap-41d, per bottle,

"1II'II:r.6' PEMMACHMO A R CWM. YMWELIAD-T:t'wyd ymweliad a'r plwyf gan Dr. Travis, swyddog rneddygo!; Mr E. R. Davics, clerc addysg; Mr Rowland Jones, p&n- saer; a. Mr R. H. \i)]iam9, arolygydd iechydcl, i archwiMo yr ysgolion, ac i weled a e!iir gwneud rhywbeth ar gyfer plant Rhiwbach yn v gauaf. PENODJAD.—Mr D. A. Hughcs sydd wcdi ei bcnodi yn brif4thraw Ysgol Roewcn gan y PwyUgor Addysg. Penodwyd y rhai caniyno! yn rheÔh\r yr vsgo! newrdd.—Y Parch T. J. James (M.'J.). y parch W. 'Liovd Daries (W.), a Mr Huch Hughes (M.C.). TALU YMWEI.IAD. Tal7.-yd ymweHjd &'u fartre6 gan amryw o'r D<'heudir a manau eraiU, ddydd L!un (Gwy! y Bane), ac yr oeddynt oH yu edrych yn dda. ENILL.—Dydd L]un (Gwy! y Bane), c&fodd Mr II. Wiltiamg, Ddol, yr ail wobr wrth ganu gyda,'r tannau, yn Mhw;lheii, a Mr Griffith Morris, Rhiw- ba.ch, aii mewn t&jr rhedegfa. gyda'i ddeurodur yn Ffp.;itillicg. GARTREF. Yr wythnos ddiweddaf, daeth Mr3 Ellis, Machynlleth, a'i mab Gwilym, i'w chartref, i edrych am ei rhieM, Mr Richard ac Ann Evans, Dyfnant, ac y maent ill dau yn ed- rych vn dda a girio!. MARWOLAETH.—Yr wytbnos kon y m&e genym i g-ofnodi marwctacth y wraig ieuanc Mrs Margaret Ann Jcnc'9, yr hyn a gyrnprodd !e yn Lian, Ffestiniop, nos Fawrth. Yr oedd yn fercb i Mrs Catherine Davies, Blaen y Cwm. Gedy briod, ppdwar o b!ant bychain, yn nghyda. mam, chwacr, a thri o frodyr i a!aru eu cotied. Oadd- wyd ddydd Gwpncr va Dan, Ffestinios'. GWASANAETH.—Mae y parti meibion wedi sicrhau gwasanaeth y t<ncrydd enwog Mr Tom Edwards, Rhos, at fyn'd i Llango!Icn. Noa Wener yr oedd y parti yn myned trwy y darn yn y Npuadd Gyhoeddus, pryd yr oedd Mr Ed- wards yn brpseno!. NEWJD P'.VLPUDA'l;Y Sut cyn y diwedd- af yr oedd y Parch B. Jones, rheithor, yn pteg- ethu yn Eglwys Bettwpycoed, a'r Parch R. M. Jc)ne.g. ncer Dettwsycoed, vn evmervd ei Ie yntau yn St. Tvddud. YR YSGCL GENEDLAETHOL. Arbol- wyd yr ysgci uchcd mewn gwybodaeth Y sgrythyr- oi, Mai 29aJn, ]908, gan y Parch R. M. Jones, M.A., Bettwsycoed, &r ran yr arhclydd csgobaethot. Mae adroddiad yr arboiydd fet y caulyn: "Dcrbyniaia argraff nafriol gyda'r gwatth py0awnwyd. Y canu a'r adroddiadau yn neitlduot dda, ac yn adlewyrchu c!od mawir i'r prifathra'.v a'i gynorthwywyr. Aiebodd y plant yn y gwahano! ddosranau y cwcstiynau roddwyd iddynt yn rh-.vydd ac yn dda., yr hyn oedd yn proti eu. bod wedi eu parctoi yn dda yn y tes- tynau a roodwyd.; Ma.e'r rhai canlyno! y:i cael eu cympradwyc am y tysty!"grifn.u: 1. special certi6cafp: Amy Williams, 2, Group I.: Hilda Davies, R. T. Dayio", John Da\ie!<, Edgar Hughes. 5, Grcup II.: Gwilym Jones, Da\id Crogwyn Jones. Group III.: BennGtt Hughps, John Jones, Richard Howell Jones, J. GritEth Jones, Giynne Jones, Rhya Wynne Jonei. Group IV.: Idwal Jonc), Robert *0. Jones,' Annie Hughe' Meredith Jones, Bessie Jones. Group V. John Eilia Williams, Winifred Joncp, Ijponard Goulbornc. Ana.stsia Gouibournp, John Aibert Jones, Nellie Jonps, Ciedwyn Jones, Jdwal Da.\M:s, Eric Jc-neq, C'aradoc Jones LLAWENYDD PRIODASOL. Ddydd Mawrth, yn Nghapel Seion, M.C-, IJan- rwsr, ga.n y Parch T J. James, Penmaehno, yn mhreseao!dcb Mr Atfrcd T. Hugbes, ccfrcEtrydd, priodwyd Mr Edward J. Davies, adeiladydd, Doi- wydde!en (mab Mr a Mrs Ed. Davies, Swch, CwmL a Misa Sal'ie Eiien WDHams (merch icuongaf y diN,cddz).a- Mr a Mrs Rd. a ugh:n \ViI- liarn,-4, Hcndre House, Penmaehno). Gwasan- aethwyd fe! gwas gan Mr J. G. Evans, Rhiw- fachno, ac fe! Dlorwyni°l\. gan y Misses Davie?, chwiorydd y priodfab, a Miss Evetyn Jones, Metropolitan Bank, Conway. Rhoddv.yd y briod- ferch ymaith gan ei bra.vd, Mr J. Williams, Metropciitan Bank, L!a.nr\'<st. Yr oedd y w!edd wedi ei darpar yn y modd gorcu gan Mr a Mrs John Wi\jiarns, Gwynfa, cartref brav.d a chwaer-yn-nghyfraith y briod- ferch, a'r gwahoddedigion ceddynt Mr a Mrs J. Williams, Mr a. Mrs Edwaid Davies (tad a mam y i)riodfaL,) 'Mrs Robert Williams (chwaer y briodfcreh), Mr a Mrs D. Roberts, Aelydon (chwacr a brawd-yn nghyfraith y briodfereh); Miss Roberts, etc (nithj; Miss GrifEth, County School, 1,landudno Junction Miss Jo,-es, Trav,-s- fynydd: Misses Jones, Bank, C'onway; a Mr a Mrs Wiiiiams, Abergple. 'I'raùodwyd amryw anerchiadau llongyfarchol i'r ddeuddyn dcdwydd, a chafwyd anerchiad baj'ddcnoi gan Mr R. 0. EHig. Ffeatiniog, a darllenwyd amryw bellebron i'r un icrivyl. Ymadawodd y ddeuddyn gyda'r tren bedwar am Lprpw! ac Ynys Manaw, He treuhr y gwyliau priodafot. Yr oedd TT an- rhpgicn yn nodedig o iucsog a drudrawr.' Hir oes a i;i)ob dcdwyddwch iddynt yw dymuniad pawb o'u cydnabod.

BLAEMAU FFESTINIOG. DYEITUHIAID.—Y. wythnos hon da-eih ug- e:ni?u. o <M.y€?hria'd am dro yn? ? Gnccieth, Minffordd, a. Thanybwich, ac aelhant i wcJc<I y cJ]warci'L p:c. CUD! G\VERTH Y PLWYF.-Y map. yr ad- eil.i,ciz,t a. ii iia wd yn ngweipyjifa. y tnilwyr, Tr&tT&- fynydd, w(di ychwanegu ugeinia.u o buocedd at wpitJi v Tl V, v f. I ADGYWEIRIO. Bydd Eglwys St. Dewi yn mynd dan adgyw('iriad mownol yr wythnos hon. Bydd y gwasanaethau Cyn)raeg yn cap! eu cynal yn y .Neuadd Egtwysig am 9.50 a.m. a 5.30 p.m. y Sut nesaf. GWIBDAITH.—I Landudno yr,.aeth aelodau Ysgoi Sui St. loan, dydd JJun diweddaf. Caf- wyd tywydd dymuno!, a phawb yn eu hwyHau goreu. Deallwn y bydd aelodau Ysgoi Sut St. Martha yn ymwcled a'r un ardal yn mhen yr wythnos. PRIODAS MIL\R.—Yn Egiwys PIwyf Trawsfynydd, yr v..y¡,hno,'JI ddiwedd&f, pDüQwyd GunnGr AJ'fred Glanville a Miss L. G. Tiiom&s, Church-street. BRYFDIR.—BryfdIr eni?odd g&da;r a g?c-br C"t.eJ1newy<ld EmJy.n, ddydd MeTchcr. PRIODAS.—Yo Eglwys y Plwyf, St. Michael, Ffestiniog, Awst 5ydd, unwyd mewn glan bri- odaa Mr John Erans, Cae Gwyn, gynt Ffestin- iog, a Miss Sarah Pugh, 10, Tyddyngwyn-road. Y gweision oeddynt Mr Hugh Evans, ysgotfeistr, Birkenhead (cefndcr), a Mr Henry Pugh (brawd), a.'r morwynion oeddynt Missea Mary a Laura Owens (nithoedd). Awd drwy y sercmcni am 9 o'r gloch y boreu gan y Parch W. G. Jones, curad St. Martha. Rhoddwyd hi ymaith gan ei thad, Mr Hugh Pugh. Ymadawodd y par ieu- anc a'u cyfeiHion mewn cerbyd? i dreulio y di- wrnod yn Nghriccieth, yn nghanot Hawenydd a chawodydd o reis. Caw&ant ddiwrnod dymmiol a Hu o anrhogion. DOD YN OL.—Erbyn hyn y map gwersyll y Fyddin Diriogaethot wedi "tori i fyny ger Con- wy. Yn yr ardal hen perthyn iddi cddeutu 60. Pythefnos yn ol aeth oddcutu 50 o honynt i wer- syllfa Conwy. Ni a.a.<=cnt yn hwymg golli mwy nag wythnos o'u gwaith. Ag eithrio dau neu dri aeth y gweddi!! yn mhen yr wythnos ganiya- ol. Daeth y mwyafrif o honynt yn ot wythnos i'r Sadwrn diweddaf, ond arhosodd oddeutu 12 am bythcfnoa. Y Sadwrn diweddaf aeth yn agos i ddeugain o'u dewrion i gyfarfod tren 3.30 i grocsawu y gweddil! yn oL Er siomiant ni ddaeth yn ol ond nifer fcchan oherwydd fod rhai o'r gatrawd ar y "Fatigue." Yr oedd rhai ugciniau o gyfcillion yn yr orsaf yn disgwyl gweled y gweddili yn dod adref, ac er mwyn gwc!ed pa wcdd oedd arnynt. Da, genym allu dwyn tystio!- aeth fod golwg rhagorol arnynt. Daeth y rhai oedd ar y "fatigue" yn 01 gyda'r tren saitb.

Cadwraeth Cofgolofnau hanesyddoi DIRPRWYAETH GYMREIG ARALL. Mae'r Brenin wedi penodi Dirprwyaeth Fren- hinot i wncud ymchwiuad i'r cof gotofnau henaf- ol a hanesyddol, a'r adeiladati o ddyddordeb hen- anaetho!. ac i nodi y rhai sydd yn ymddangos yn fwyaf teitwng o gael eu cadw. Y dirprwywyr ydynt:—Syr John Rhys, Prif- athraw Coteg yr lesu, Rhydychain, athro yn yr ieithoedd Ccttaidd yn Athrofa Rhydychain (cad- eirydd); y ProfPeswr Anwyl, M.A., athro Ceit- aidd yn Ngholeg Prifysgol Cymru, Abcrystwyth, aelod o Bwyttgor Cymdeithaa HynaSaethoI Cym- ru y ProfPoswr R. C. Bosanquet, athro mewn hynaaaethau clasurol yn Mhrifysgol Lerpw!, aelod o BwyHgor Hyna-nacthol Cymru a'r Gor- orau; Mr E. Vincent Evanp, ysgrifenydd Cym- dcithas Anrhydeddua y Cvmmrodorion, a.elod o Gynghor yr Amgueddfa. n'r LIyfrgeM Genedl- acthol Gymreig, a chadcirydd PwyHgor yr Eis- teddfod Genedlacthol LIundain, 1909; yr Hen- adur Robert Hughes, Y.H., henadur o ddinas Caerdydd, oyn-Ar?Iwydd Faer Caerdydd, Hyw- ydd Cymdeithas y Cymmrodorion, a.elod o Gyng- hor yr Amgueddfa. Genediaethol Gymreig', a chyn-!ywydd Cynghrtur y Cymdeithasau Cenedl- aethol Cymreig; y Parch -.Griffith HartweH Jonca, D.D., rheithor Nutiield, gynt athro mown Groeg yn Ngholeg Prifysgol Caerdydd, ac!od o Gym- deithaa Hynanaetho! Cymru; a'r Uch-Gadfridog William L!owe!yn Morgan, R..E., awdwr "An Archaeologica! Survey of West Gower," a thrys- orydd Cymdeithaa Hyn&naetho! Cymru< Yr ysgrifenydd ydyw Mr Edward Ow?n, o'r Swyddfa. Indl&idd, LIundain, a'r dirprwy-y?rifen- ydd, Mr Philip Edwaid Thoma? f

JNO. L. HUNT, Pharmaceutical Chemist and Optician, Conway Rd., Golwyn Bay Depot for Photogrdphic Reqnisite3. Dark Room for Hse of AmateuM. ?/?? "es? ?Cf/? 6/ //?o//??/Me/? AGET FOR Henry Lawrance's Celebrated SPECTACLES iO EYEGLASSE& Mcke! Ptated, Gold Filled, and Gold Frames. Telephone. otpy COLWYN BAY. D. A lten & SOlZS Cabinet Manufacturers, Upholsterers, AND COMPLETE House Furnishers, 6&7, STATiM ROAD FUNERAL FURNISHERS. LARGEST STOCK OF Furniture, Ca peta, Linoleum, Bcd< steads, &c., in N. W&Ies. 6759 v SAMUEL BOJ<0 & SOMS, joibt.rs, Buiidsps and Conluractors, SHOP & OFFICE FITTERS, AND General Repairers oi Property, 6REENHOUSE MAKERS, A1IDDLETON VILLA, Belgrave Road, Colwyn BaYõ ESTIMATES FREE —————— t DWV&T. TTet. 2x. E- MARFELL, GENERAL AND FURNISHING" IR ONMON GER. Electric Lighting. Plumbing, Gasntting. RANGE AND HUT WATER WORK BT COMPETENT WORKMEN. Large Stock of Hay Forks, Rakes, Machine Oils, Ropes and Thatching CordS etc., etc., at Lowest Prices. Tools aNd Kitchm UtenszLs of ail kinds al lowest prices to 5utt ali buyers. GUNS, RIFLED, AtR GUNS, AND AMMUNITION. Inspection Invited. Satisfaction Guaranteed. ONE OK TWO HIGH-CLASS SECOND GUNS, in perfect condition, at less than hali the cost. ABERGELE ROAD, COLKIIIV BAK 91161 FOR ? H!eH-CLASS BOOTS & SHOES } OfEngJttihandForciga Manufacture. ??/* ?3 ?< < Perfect in Design .??? ./? ? Shape and Fit. ???? .< MtC: KONECAN ,????/.? EQUAL??.?OLE AQENT3 ???? ?? ?/' ?? iQ Colwyn Bay for th? ?? ?"?? Celebrated K" LOTUS and QUEEN ?? BOOTS & SHOES. I AMERICAN STOVES. ,bave H&If your Uo&I< and Cure yoor Smoity Lliiniagya. Ncud for CATALogum (fj-ce; of Stoves to bur* ijual, Uo&w, Wood, uii, UtH:. &c. armen;' BoUera, Btth Ueyeera and not WaLer Âpparatu.. < Mention the Pioneer writ POORE & 011 American Steve Stores. 52, QUEEN VICTORIA br., LONDON. E C BOOK FOR MARRtED W(..$AEN. nrUiOUSANDS of Wocifn ha.ve written tha.t ? JL J6 the best Book <hey ha,'vo ever read, &n<t rcocmmetKi it to then friends. Tho comtents ot the Firet a.nd <J the Thu-teench Chapters eTery; Wo.man shoaid know. 175,Oúú Copies of this Book have alrcad-y bc<n Sold. It ? eect poet free, in cnv€icpe, for P<,stad Order Is 2d, by DRh T. R. ALLINSON, 67 Room, 4. Spa.ni:b-plaœ. Ma.nchf3t<?r-'=qua.TC, LcndoD. W. ADVICE TO THE MARRIED. A BOOK .for the People. Practical ad?ce t? ??L tJie Ma-rried, <?d th?eo ocDt<?mpJa.i.!n? Marria.ge. Written in a cles-r, c<MDprcthcnsiYC m&nner. It is written by & MedicaJ Expert, itt non-scicntiRo language, over 200 pa.ges, 1a..rge1 illustrated, coot&iM moet unportant informatiozL la Mtt from all Bockscl!cT)6 and Newsagentr, c<r poet fr, P.O. Ie 3d, from MOORE, WILLIAMS' and CO., Ravenhill Toad, Belfaet. -I Best and RUBBER APPUAMCES tap ]Dont Delay. Writw to-day for large MW reTised .UIuetrtte<tBeok. Post free in se&W envelope. N. W. C. A T K I N S 0 N'S, I 56. HILL ST.. MIDDLESBROUGH, I ESTABLU.KM 36 YZARS,