The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

"IVEDl'R IVYL A WADO'R IAITH. Dymunol yw troulio nÇJOOn mewn gwasanaeth, Eisteddfod, iieu wledd i fawrygu ein hiaith, fiin gwlad, a'n cenedl—i ymffrostio yn ein bonedd a'n tud, a chlodfori yr oU sydd dda a berthyn idd- ynt. Dyaia fu digrifwch y dyddiau diweddaf, ac y macVi amheus a fu erioed ddathliadau mwy brwd a chyffredinol. Lie bynag y ceid cyfundeb o Gymry g'wladgar yr oedd y gwaed yn gwresogi wrt-h goffhau y Sant, ac edryeh yn mlaen at y delfrydau cydd bosibl i'w cyrh&edd yn ngrym yr ysbryd oedd mor nodweddiadol o Dewi. re gellid cadw y brwdfryde-dd Cymroig gydol y flwyddyn, nis gallai ond da ddeilliaw o'r dathli- adau; eithr amied ymae delfrydau yn cael eu colli o'r golwg a lluaws wedi'r wyl yn ymddwyn yn ddigon a.n-Nghymreig. Os oes gwerth o gwbl mewn gwyl o'r lath dylai ei chenadwri gael ei chofio ar hyd y mis- oedd dilynol. Nid digon cwrdd i fwyta ac yfed a. bod yn llawen, ac ni cheir nemawr fudd o ar- cithiau tanbaid a chlodforedd uohel. Fydd y bywyd oenedlaefchol nemawr ar ei fantais o'r oil heb i'r brwdfrydedd droi yn rym ac yn weith- redoodd o wiadgarwob a'r clodforedd yn bende.- fy.niad cadarn yn y fynwes i sicrhau gloewach nen a harddach dyfodol i'r genedl. Os yw'r iaith a folienir yn haeddu hyny, haedda gael ei siarad a'i liysgrifenu yn goeth a hysain. Gall- esid tybio otldiwrth ami brcgeth, arawd ac ys- grif mai iaith dlawd, heb ynddi yetwythder na g ri golud yw'r Gymraeg hybaroh; a inerwiniar cluet y Cymro pur wrth ei chlywed yn oael ei cham- ddefnyddio yn nhy ei charedigion honedig. Mae g&n Wyl Dewi ei chnadwri at bregethwyr, areithwyr a llenorion y wlad, ac ofer a difu-id yw ei chynal oni chyrlweddo ci hamcan. Fel y dywed Elfed yn v araeth a roee ar wefus Llewelyn—gogoniam ,nry yw "bod yn Gymry," ac os gellir gwadu r iait.h a bradychu oenodlaotholdeb hyd yn nod yn achlysurol. na ryfedder os megir ambell Judas atgas yn y rrian. Mursandod hagr yw ymddwyn fel pettai raid i'r Cymro ynwldihcuro am ei fodolaeth a gwargrymu yn wasaidd i bob cenedl arall. Dylai oenedl fedd draddodiada.11 a bonedd mor odidog' deirrilo urddas ei natur, a chofio mai fel Cymry y dring- aeant i'w saflo breeenol, ac mai t.rwy ymddwyn bob amscor ac yn mhob nian f4 Cymry y teilyng- aait y parch mwyaf. Ni cheir undyn-hyd vn nod y sawl a efelychir-a edmyga am y mae arno gywilydd arddd ei linach, ac ni bu ffug- wladgarwr erioed o nemawr hendwr i neb. "Cas gwr na oharo'r wlad a'i maoco," a chas a ddwg felldith yw hwn. Hawdd yw hebgor heb golled, eithr yn hytrach er mawr enill bob un a gywil- yddia ei fod yn Gymro neu a gais ymddwyn fel pe na. fuasai dafn o waod y dcwrion yn ei wythienau. Djdai'r fath epil an.nymunol gael eu bwrw hwnt i ffiniau Clawdd Offa, ac ar eu hoi gellid cyhoeddi iddynfc adael eu gwlad er ei lies. Bydd Gwyl Dewi yn foddion offeithiol i rymuso enaid brenhinol y Cymro pur i ymgyr- haedd at ei ddelfrydau ac i ymdaith yn wrol tua'r Ganaan.

DAN SYLW. I Y PR IF WEINIDOG. Achosa afiechyd y Prif Weinidog y prydcr dyfnaf mown ami gylch. Oherwydd ei oed, gwan yw'r gobaith yr adenilla ei north, o.nd ni thybir y bydd iddo ymddiswyddo o'i saflo oruchel hyd y Pasg. Mae ei ddyfalwch i ddyledswydd yn ddiarhebol, ac nis gellir ond edmygu ei ym- roddiad pa faarn bynag (I. goleddir am ei gredo a'i alluoedd fel gwleidyddwr. Prin erioed y ^ed eng'reiphtiau mwy tarawi:idol o "drychincb hen- aint" nag yn achos Mr Chamberlain a Syr Henry Campbell-Baiwierman. Yn anterth eu dylanwad gwloidyddol, gostyngwyd eu nerth gan afiechyd disyfyd, a thywyll yw'r rhagolwg y caiff y nadl na'r Hall hvyr adferiad. I BLWYDDYN NAID. Blwyddyn braint y boneddigesau yw hon, ond dyddorol yw'r ymholiad pa un a yw'r fraint yn eiddo iddynt gydol y flwyddyn neu am yr un dydd ychwanegol a gcir ynddi. Tuedda y gWy- bodusion i synio mai am un dydd yn unig' > caiff y rhyw oog gyfle i neidio i fyd y fodrwy heb i hyny anurddo eu Uedneisrwydd, a dywedir mai y Sadwrn diweddaf oedd y dwthwn pwysig ac uchelbris hwnw. 0 boeibl mai hen I-ano a gyhoeddodd hyn er ei ddyogelwch ci hun. Ceid deddf yn Ysgotland ddaeth i rym yn 1228 yn cyfreithloni mcrch i gynyg ei bun i wrthrych ei Barch, a gorfodid yntau i'w phriodi "er gwell ao er gwaeth," os na fedrai brofi ei fod wedi ei ddyweddio i arall. Diau mai nid caledwaith i'r Ysgotyn hirben oedd llunio chwedl gywrain i osgoi rhwyd y rhianod awyddus am ei rwymo. CLWY'R TATWS. Yn ol cweatiwn a roes Mr J. D. Ree«, yr A.S. dree Fwaxieisdrefi Maldwyn, i Lywydd Bwrdd Amaethyddiaeth yn y Senedd nos Lun, y mao clwy'r tatws ar gynydd yn Ngogledd Cymru. Y "clafr du" T gelwir yr haint hwn, ao y mae r Bwrdd er ei atal wedi cyhoeddi taflen -o gyfar- wyddiadau yn Gymraeg1 a Saesneg i'w lledaenu. Llawer o gwyno fu yn Nghymru a'r Werddon erioed oherwydd haint y pytatws, & bu mor amlwg unwaith fel y rhoed gwobr yn Eisteddfod y Gordofigion Birkenhead am englyn i "Chwilen Colorado" oedd yn oael y bai am anrhaith mawr. C Wale/r englyn buddugol Draw yn ngwlad Colorado—rhyw chwilea Erch olwg geir yno; Duw y Ceidwad a'i cad wo Yn ci gwlad byth o dan glo. aWEINIDOGION DIGOFEB. # Cyfoosolyn Seisnig a ddywed:—Ag ystyned rhan mor bwysig a gymerth gweinidogion o bob onwad yn mywyd ce.nedlae^hoh y wlad hon er's oesau, y mae'n syn leied o gofgolofnau a godwyd iddynt mewn lleoedd cy- hoeddus yn ysrtod y 500 mlynedd diweddaf. Tra y rhoddid i enwogion mewn cylchoedd er- eill gofgolofnau mawreddog bron yn mhob tref o bwye yn y deyrnas prin y ceir beddyw ddeuddeg o golofnau i ii--inidogion, ac yn yetod yr ugain mlynedd diweddaf y cagd yr ychydig sydd g(}Uym.. It « LLESTR HENAFOL. Ni cheir ond chwech neu saith o lestn cymun- deb a wnaed cyn y Diwygiad Proteatanaidd yn y n^vrnas Gyfunol, ac y mae un o r lleetn hyn yn Eglwya Llanelian, ger Colwyn Bay. Y mae yn 6imodfedd o uobder, ao arm oodurnioou yn yr arddull Gothaidd. Ceir arm ddarlun o r Croes- holiad- Tybir llestr gael ei lunio yn 1480, ond aid yw yn*wr yn I M gynbefig oedd arno. A'wlrodd yr Archesgob Parker fod yr holl lestn à ddofnyddiwyd yn y Mass i gael eu toddi, eithr cadwodd un o redthoriaid Llanelian y llestr gan roddi ymyl ncwydd arno, a thrwy hyny anrhy eddu gtorchyjnyn yr Archesgob o ran ei ysbryd er nad yn Ilythrenol. p g g *ES £ £ ZST** o ddaiWu GwSl B«i yn Llundain yn 1667. Yn ei ddyddiadux enwog ceir nodiad gan Pepye fel y oanlyn dan Mawrth Jaf:—"Yn Mark Lane sylwaf, gan mai Dydd •Jwyl Dewi ydyw, fod darlun o ddyn wcdi i wisgo fel Cymro, yn liongian gerfydd ei wddf oddiwrth bolyn, ar ben ty masnachwr. Mae y darlun wedi wneud yn hardd a chydbwys, ond yn un o'r golygfeydd rhyfeddaf a welais erioed." J .8 MRS HEMANS. Barddones heb fawr ei gwell am dlysni a ihvnerwch ei oherddi oedd Mrs Renians, Car- odd Gymru yn angerddol, ac yn nyffryn clodfawr Clwyd y telorodd rai o'i chaneuon melusaf. Bu'n byw am gyfnod yn ardal Llanelwy, a cheir tabled i'w choffhau yn Mhrifeglwya y lie hwnw, ac tin arall or y ty He gajiwyd hi yn LerpwU

Cwn Corddi yn Arfon. Yn Uya Ynadlol camn&Tfon, ddydid Sadwrn, 8.100d ituawe am hand i gadw own heb drwy- ddie& Sylrwodd Mr Evan Jo-nee, cytreithawr, ei fod yn j'uwlidHjngos mewn 30 o aohoskwi ile y defnydidid own i gofddi, ao aonlygoddl pa ddylid dichongli y gyfoaitih i'r perwyl y rnaid i ffarmrwr ddefnydriw y ci yn ho&oi i'w helpu gyda ctaf- Y Cadeirydd a Rjjfrwodtf fod gieiriad y gyffmith yn diaftgaa na foddlai ffaa=ww bilwl i gaow ci bob drwydtcfod Oind i wylio defaid a gwartiueg.

Qwasanaeth yn Mhrifeglwys St. Paul, Llundain. Cynihaliwyd y gwasaJiaeth er datMu Gwyl Derwi gaat yn MhriiogiwyB St. Paul, Lluradaan, jiob IVener, pryd yr oetdd yn blctcaol ganoedd Gymrv gviladger o bob parth o r wlad. Yn anffodms metiiodd eeindiorf y Grenadieir (> i.erdB, dan arweiniad y Cymro, Xueut-enant Dr. Wil- liams, gyimoryxi irihan, cxnd cymcrwyd eu lb gan eeiradorf y lyieh Guards. Tra. y deuai y gymiLleidfa i IDewn chwareuod(I Mr R. Meyrick Ridberte una;wd ar yr organ. Fel y ohwareuai y eeindorf ddetholiad ymgyi-iull- odid y cor YU1 y feetiri yn ba-rod i'r orymda.ith, ao fed y goxplienai y eeindorf eu ckwareuad dedhireuodd Mr D. J. Thomas, o Eghvys St. AnsKiLm, Davits-street, chwareu y "Magnificat a'r "Nunc Dimittis" (taefr.iant Mr Meyrick Ro- bectfe). Cymerwyd y pediwaraiwd yn yr aJitbem "Da yw Mohanu yr Azgiwydd" gan Miss Louio James, Miep Matrgaret Lowye, Mr Furneas Wil- liams, a Mr David Efvane. LLafarganwyd y rfoan gyintaf o'r gwasa,eth gan y Pxifathro D. J. Thomas, a'tr ail ran gan y Pardh Lewis Rcdarkjk. Pregethodd Esgob Tyddenvi (Gwir Barch Ddtr. John Owen) ar "Y Synwuiau Crefyddol yn Nghymru." Ar aoinlyaur yr wyl genecflaethcl luobo mewn cji3yi]ltia<d a Dydd. Gwyl Dewi Sapt, meiidai, nid oedd ond priodol iddyrtt yetyried beth oedd agwedci Cymroi tuag a.t Gritgt. Yr oedd tb-w- dros ofn.i fod y dyddordeb yn yr Efen-gyl yn dnywio mewm rhanau o'r wlad. Yr oedd pesrygl i Gymnu, drwy goili bias ddadr leuon oreiyddoJ y d'y*idia>u gywt, raddol goiSli lyhm at wiriomeddafu mawr yir Efengyl, pa pad (la,n bob dadl a ffurfient ertifedddaeih deg cu tadau a ehyfiinach eu north. Dee yw hon fffldd wedi jnyned mor ddigyffro ag i ofyn gyèa Philat "Beth yw Gwirionodd?" Yr unig fodd- ion offeiAkjl i cfedileu yr ymofynion a V prydeiron hyn oedd eredhi yn Nghrist a'i eireau; "Myfi yw y Ffordd, j Gwlrionodd, a'r Bywyd. Nid yn Efengyd Orist ond yn bwyrfrydigrwydd yr lwys Grietiomoigoil i roi ei hraatn yn llwyr yn 1Ia." yr Yriwyd y ceid y rheswan vpahaan yr oedd syched y byd mor hiT heb ei leddfu. Yr oedd oyfrifokleb Eglwys Critit aim gvflwr oynadeitSias yn fawr. Ar oJgorphen y gwai=anaetfh canwyd dau beniil o "Dduw gadw-or RreJTm," un yn Gymraeg ac un yn Saesneg.

EISTEDDFOD MYFYRWYR PRIF- YSGOI- BANGOR. Cynhali vyd cifteldfod flynyidol myfyrwyr Ctieg y Brifysgol, Bangor, ddydd Sadwrn, Llew. Tegid yn ilvwyddu. Tcstyn yr awdl ydoedd "Cantre r Gwasflod," a'r buddugol ydoedd Mr R. Williarrra Parry, Talysarn, Nantlle, cyfansoddiad yr hwn a fawr ganmolid gan yr Atluaw J. • Morris Jones. Prin, ebai'r athraw, y clywai cynulliadau'r Eisteddfod Genedlaethol y fatb farddoniaeth goeth. Cadeinwyd y bardd budd- ugol, yn ol braint a defawd Ynys Prydain, gan Mr T. A. Jones, B.A., yr hw.n a weithredai fel Archdderwydd. Yr ocdd y prif ddyfarniadau ill a ganjyr. —Chwareu'r berdoneg, W. H. Gray. Ilandegai. Dyfarnwyd Miss Katie Foulke Jones, Garfh, Bangor, yn deilwng o haner y webr am addurnwaith. Ni ystyriai Llew Tegld gymaint ag un o'r englynion anfonwyd i mewn ac "Yr Ymdrechfa Bel Droed iMormalaidd" yn oe'lwr.g o'r wob1- llhoddwyd haner y wobr am gyfieithu "Ye Banks and Braeis" i Mr J. H. Richards Rhos. Wrecsam. Enillwyd y wobr am V datganiad gorea o alaw Gymreig gan Mr W. E. Jones, Tywyn. Aeth y wobr am y caegliad ger(,u o dermau Cymroig- ddefnyddir yn nglyn ag amaethu rhw.ng Mri T. M. Davies, Pant, a T. Trevor Jones, Corwen. Her unawd, Mr Lewis (o'r Coleg Normalaidd), Mountain Ash. Mr Oswald Griffith, Lonpobdy, Bangor, oedd y buddugol inewn adrodd "Araeth Harri'r Pumed." Arlunio dwy olygfa yn Mangtor gyda pan ac inc, Miss Lucy Redmond, Bradford. Cystadleuaeth gorawl (menywod), "The Hall- ites." Prif draethawd, Mr E. S. Hughes Cer- rigydruidion. Unrhyw unawd offery.nol (ag eithrio'r berdoneg), H. G. Morgan. Unawd i foneddigesau: Miss Morfudd Dariee, Bangor. Adroddiad Cymreig, Mr J. Morris, Ffestiniog. Alaw Gymreig na chyhoeddwyd mo honi: J. Morris. Ffeetiniog, a W. E. Jones, Towyn. Canu penillion, Mr W. E. Jones, Towyn. Cor meibion- Gwilym Parry, Treffynon. Unawd i feibion^Mr Lewis, Mountain Ash.

EISTEDDFOD GADEIRIOL LLANDUDNO. tCynhaliwyd yr wyl hon yn y Pier Pavilion ddydd Llun. Y beirniad cerddorol ydoedd Mr Harry Evans, Lerpwl; arweinydd, Liew. Tegid; cvfeilydd, Mr T. Osborne Roberts. Wele'r prif ddyfarni&dau:—Unawd contralto: Mrs Josephine Williams-Lewis, Capel Curig. Adrodd: Glyn C. Jones; 2, Dilys M. Jones. Yretori fer: 1, Gwynant Parry, Llanrug; 2, Miss Parry, Llan- rug. Unawd i blant: Blodwen Williams, Taly- sarn. Pryddest y gadair, "Morfa Rhianedd:" Bryfdir. Deuawd i blant: Jennie Rowlands a Nellie Hill, Llandudno. Cor plant: Cor Mr Wm. Williams, Llandudno. Unawd tenor, Mr Evan Lewis, Capel Curig. Prif gystudleuaeth gorawl: Llandudno a Nantlle yn cystadlu, a chor Mr Tom Powell, Nantlle, yn enill y 30p afr cwpan arian. Unawd ar y berdoneg: J. C. Jones, Llanfairfech&n. Cyfieithu: O. E. Jones, Conwy. Unawd i blant: Jennie Rowlands. Un- awd ar y crwth: Mai Williams, Llandudno. Un- awd baritone: Lewis Davies. Parti: Eiddo Mr Thomas Roberts. Prif adroddiad: Mr Henry R. Davies, Llanfairfechan.

EISTEDDFOD YN FFESTINIOG. Cynhaliwyd eisteddfod Gwyl Dewi yn Neuadd Drefol "Rlftarutji Ffestiniog, nos Wener a Sadwm. Llywyddwyd y ddau gyfarfod gan Mri J. Rhyd- wen Parry a R. O. Davies, ao arweiniwyd .gan Llifon, gan yr hwn y beirniadwyd y farddoniaeth. Y beirniad cerddorol oedd Mr J. T. Rees, Mus. Bac. i. cyfeiliwyd gan Mri F. P. Dodd, M.A.. a J. Ll. Owen. Enillwyd y prif wobrwyon fel y canlyn Chwareu y berdoneg i rai dros 15 oed: Miss Jennie Hughes, Trawsfynydd. Englynion, "Cynildeb:" Mr Robert Evans, Cybi, Chwilog.. Her unawd: Mr Evan Lewie, Capel Lung. Unawd tenor: Hugh J. Hughes, Llan. Unawd baritone: Ted Jones, Orford-street. Duohang'erdd: Caerwyn Roberts, Bangor. Cor meibion: Mr Edward Thomaa.

GWLEDDOEDD. LLANFAIRFECHAN. Cynhaliodd Cvmry Llanfairfechan g*Iniaw yn y Queen's Hotel, a ify.nai cryn ffrwdfrydedd. Llywyddwyd gan Mr T. G. Morgan, gyda Dr. R. Hughes, R.N., yn ddirprwy iddo. Anrhyd- eddwyd y llwncdestynau arferol, a chaed anerch- iadau gan y ddau a enwyd, Mri R. C. Evaja-st, H. Jones, W. Hughes, McMichan, a. W. G. Wil- liams. LLANRWST. Gwisgld y geninen yn dra chyffredinol yn IJanrwst ddydd Llun, ac yn yr hwyr caed crniaw yn y Victoria Hotel, dan Ivwyddiaeth Mr H. J. \V. Watling, Y.H. Traddododd Dr. J. W. Owen araeth i glodfori y Sant, ac anrhydeddwyd liwhcdesstynau eraill. CAERNARFON. Y Ceidwadwyd yn unig fu'n dathlu yr wyl yma. Arlwywyd ciniaw yn y Clwb Ceidwadol gan y Cadeirydd (Mr Lloyd Hughrs) a Mr Lloyd Carter (un o'r is-lvwyddion). Eisteddodd oddeutu 300 wrth y byrddau. CRICCIETH. Bu aelodau y Gymdeithas J)d&fflcuol yn gwledda yn y Railway Hotel, dan lywyddiaeith Mr Burnell. Darllenwyd llythyrau yn dymuno'n dda i'r gymdeithas oddiwrth Mr John E. Greaves, y llywydd, a'r Anrhyd. D. Lloyd George, lli-lywydd. PENMAENMAWR. Ymgynullodd lluaws i'r Perunaenmawr Hotel nos Lun i ddathlu'r wyl mewn gwledd. Yn y gadair yr oedd Dr. Herbert T.Jenkins. Diiyr- wyd y dorf gan gcinciau'r delyn a chanu penill- ioai gan Ap Ehedydd. Y prif west oedd yr Athro W. Lewis Jones, yr hwn a draddododd araeth wlad par ar ddylanwad Dewi ar fywyd cenedlaetliol. Cymerwyd rhan hefyd gan Mr R. J. Hughes, Milwriad Darbishire, W. D. Jones, Mr Kneeshaw, Mr R. Lloyd Jones a Mr W. Rhodes. CONWY. Daesth cwmni lluoeog i fwynhau'r wledd yn yr Oak wood Park Hotel, dan ly wyddia-eth v Milwr- iad Gee, Caerhun. Caed anerchiadau brwd a dyddorol gan Mri Hugh Parry, Wm. Edwards, A. J. Oldrnan, Sarson, Dr. J. H. Morris Jones, Dr. Carter (gynt o Lerpwl), Mr J. E. Jonee, EdwaJrd Roberts, Henry Jones, Dr. M. J. Morgan. YR HEN FRYTHONIAID. Fel arfer cynhaliwyd ciniaw blynyddol yr Hen Frythoniaid yn yr Holborne Restaurant, Llun- dain, noa Lun, Arglwydd Aberdax yn llvwyddu. Yn ei araeth cyfeiriodd at y gsvaith rhagorol a wnaed yn Yegol y Genethod Cymroig yn Ash- ford. Er pan ad-drefnwyd yr yegol yn 1882, addysgwyd yno 1544, a cheid 150 yn awr ar y llyfrau. Cyfeiriwyd gyda gofid at farwolaeth yr Anrhyd. G. Kenyon. Etholwjrd Esgob Bangor yn drysorydd nynaf, a Mr F. G. Ken- yon yn ddirprwy iddo. CYMRY NEWCASTLE YN GWLEDDA. Nos Sadwrn, cyfarfu lluaws o Gymry Newcastle mewn gwledd i ddathlu coffa Dewi Sant. Y prif west oedd Syr Isambard Owen, yr hwn a draddododd araoc-h ddyddorol, y.n adolygu oes y aant, ao yn cymhell efelychiad o'i ragtorol nod- weddion. Anrhydeddwyd y llwncdestynau ar- ferol, a chaed areithiau brwd gan Mr C. Francis Lloyd. Mr W. J. Sanderson (Arglwydd-Faer y dref), Parch Hus&ey Griffith. a Mr Humphrey Jones. MYFYRWYR ABERYSTWYTH YN DATHLU. Nos Wener, cafodd myfvrwyr Coleg y Brif- ysgol, Aberystwyth, ysbleddach fawr, a dywedid mai dyma'r dathliad mwya.f llwyddianus a gaed erioed yno. Llywyddwyd gan Mr Trevor D. Thomas. Cenid y delyn gan Mr Reuben Ro- berts, Macli-vrilleth, a chaed penillion gan Mr D. O. Morris a Mr H. D. Lloyd. Anrhydeddwyd y llwncdeetynau arferol.

Cofgolofn Dewi Sant. Ysgrifena y PGriffith Thomas i'r "Llan" fel y canlyn :-Wrth fyfyrio ar an hoffder fel oenedl i gadw mown cof Dewi a'i waith. daeth hYill i'm meddwl: -"Pa s-awl Cymro debygwn a wyr fod yn Nghymru golofrt goffad- wriaethol kMo?" Y mae pawb yn gwybod am golofn Nefe«n yn Llundain a llawer am golofn yn Nghaerfyrddin' ond am golofn Dewi, pe bawn yn gofyn i gant o GYMTY, nid wyf yn meddwl y byddai nwy nag un o'r cant yn gwybod am ei bodolaeth. Am y rheswm hyn, oredais y byddai gair am gojtoin Dewi yn ei le ar yr adeg yma. Adnabydtlir Colofn Dewi yn gyffredin wrth yr enw "Twr y Dderi." Saif ar fryn achel gyfer- bvn a phaias Derry Ormond, -n mhlwyf BettwB- Bledrws.. gerllaw LlanbeCfr-pont-Stephan, yn Sir Aberteifi. Gosodwyd carreg-sylfaen y gol- ofn i lawr ar Ddydd Gwyl DewL yn y flwyddvn 1834, gan y diweddar Baxcnedig Llewelyn Ue- welyn, D.C.L., penaeth ( Coleg Dewi Eant. Tarawyd! y gareg deirgwaith a morthwyl a rodd- wyd iddo gan y pen-saer, M.r D. Morgan. Bryn- moen. ao yna torvvyd ccetrelaid o win arna gan Mr S. Llewelyn, ac enwyd y golofn oedd i'w hadeiIadu arni gan Dr. Llewelyn yn "Golofn Dewi Sant." Ar y 7fod o Fedi, 1836. gorphen- wyd y gwaith, ac agorwyd r golofn yr hon sydd yn 152 iroedifedd o ucbder o dan yr ordel ("gallery"). Talwyd cost y golofn e-an y gwr haeJLfrydig John Jones, Yswain. o'r Dderi- Go debyg mai vr un oedd hwn a genir am dano gain Daniel Ddu yn ei awdl ar sefydliad Coleg Dewi Sant, gan ddiveyd "Wiwdlda iN-r, Jones o'r Dderi, Mae'n barod ddewrglod iti,— Rhocst, mewn haelder, mwynder maith, Dy galon i'r digwiwaitL." Canwyd yr uchod gan Daniel Ddu yn 1823» ao felly, mwy na thobyg mai yr UJI Mr Jones oedd byw yn 1834. Tebytr nad oes neb yn fyw heddw yn ardal Llanbedr sydd! yn cofio am agexnad y golofn yn 1836. Dywedir i luaws o bobol ymgvmill o amgylch y goJofn, ao iddynt ddyrchafu Iboinllefau crcch o gvmeradwyaeth ar gj'flawniad yr anturiaeth, a chllod i'r bonedd^vr haelionus o'r Ddteri. ar draul pa tin y oodwyd y golofn. GollyngTvyd uwcWaw 200 o ergydion oddiar ben y twr, heblaw nifer fawr a ollyng- wyd oddiar y llawr. Diwrnod i'w hir gofio yd- oodd yn yr ardal.

Tan Mawr yn Llangollen. Yn gynar fore Stfl torodd ta.n a llan yn mats, nadbdy Mri R. Evans a'i Fedbion. haiam-fael- wyr, OakHatweit, LLangoiian. Gan y oedwid mvyckJoiu ffrwyd-rod yn y lie, bu fiWydriad mawr. GwMthiodki y tBJ^irigadl yn Thagorol, ond 4twyf wyd yw adleikd, ao y mae'r golled, meddar, yn 1500p..

MARWOtLAiBTH LLYGAD-DYST. Tra yn eel i wydio y tan, owympodid Mr W. P. Evams, grocer, vn farw ar ganeg ei ddrwa, a thybir i'r cyffro achosi cdefyd y g^Lon.. Yr oedd Mr Eva.ns yn goialn am y t.refniadau oejxMorol yn ng-lyn a r Eisteddfod Gene^aetbol neenl, yn da.d i'r ganitores ber Miss Editlh Evans, ao yai 51a.in miwydd oed.

Damwain i Dduc Westminster. Td'a'n hela gyda helgwn Sir Gaer rhwng Ohoimondeley a Barmere ddydd Sadwrn, aeth troed y march ar yr hwn yr eisfceddai Due West- minster i dwll cwningen a dhfwympodd. Uwydd- wyd i ryddhau y Duo, ond oaed ei fod wedi anafu ei droed yn ddifirifol, ao aed ag ef i Gastell Chodmondeley. ao oddiyno meWID modur i Eaton Hall. Hysbyisir ddydd Llun ei fod yn ged&a'n foddhao^

Etholiad yn Rhyl. Dydd Sadiwrn, bu etbohad yn Rihyl, i L-inw eedid wag y Ward Ddehouol, ar y Cynghor Dineeig. Etwiwyd Mr E. Buckley Jones dtrwy fwyafrif o 80 dros Mr R. Hanlon.

Tiraddododd Ynadon Pontardave John Tho- mas. 25 oed. Nantygwyn Fanm. i eefyll ei brawf yn y Fmwdlys aeiaf ar y cvihuddiad1 o "Lofruddio ^n wirfoddol" Sarah Elizabeth Ro- berts, 24 oed, trwy ei saethu yn nhy eiliewythr Chrwefror ll.

Y Mesur Trwyddedol Newydd MANTAIS FAWR I GLYBIAU. Yn Nhy y Cyffredin, ddydd Iau, cyflwynodd Mr Asquith Fesur Trwyddedol y Llywodraeth, yr hwn ddarpara i ddileu t-rwv orfodaeth, mewn ameer arbenig, o 30,000 i 32,000 o drwyddedau. Cynwysa hefyd ddirymiad gallu y Frawdlys Chwarterol, yr ainser terfynedig'i fod yn 14 mlynedd, adnewyddu cost rest.riad clybiau bob blwyddyn, a rhoi gallu i'r lieddlu i arolygu un- rhyw giwb cofrestredig; y tuallan i'r Brifddinas, y tafarnau i fod yn agt<red un awr gaaol dydd Sul, a dwy awr yn yr hwyr; rliaid i deithwyr fyned chwe' milldir cyn y cant ddiod ar y Sul, ac ni chaniateir i blant fod yn y "bar" mewn, tafarnau. Mr Asquith a ddywedodd y cytunai pawb fod yn hen bryd diwygio yn effeithiol gyfreithiau trwyddedol ein gwlad. Wrth ddiwygio yn effeith- iol tybiai ostyngiad gVaddol y cyfleusterau gor- modol i wertnu diodydd meddwol, ac hefyd ad- feriad galluoedd y Wladwriaeth dros drwydd- edau. Mr Balfour a nododd fod y mesur yn darpar i ostwng trwyddedau trwy ddinystrio yr hyn oodd yn awr yn eiddo cyfredthlon i gyfundeb Uu- osog ac nid annhaeddianol o'r boblogaeth. Yn i.givn a'r "aui.)er ierfy.nedig" yr oedd yn cwvno fwyaf, ac nid oedd y ddarpariactli naroyn 11.d- rad. Yr tedd y ddau amcan mewn golwg gan Mr Asquith yn hunan-ddinyst-riol. Yn lie p-os- twng y cyfleusterau byddai iddo ddinystrio eiddo lluaws o drwyddi'dwyr diniwed, ac 5'n lie lleih IU yfed yr oedd am drosglwyddo7r v-kd o'r tafarnau i'r clyniau. Syr Thomaa Whittaker a gefnogodd y mesur ar ran y R'iyddfrydwy,a Mr A. Henderson ar )-an Plaid Llafur. Mr i'\ E. Smith a sylwodd mai un cynllun yn unig oedd gan y Llywodraeth i ymwneud a'r fas- nach feddwol. Ni cheid byth ddiwygiad dir- westol wrth chwanegM cyfleiasterau y clybtaii Ystyriai foi y Llywodraeth wedi drygu cynllun da gan achosri annhegwch mawr. Ar ol i Syr E. Carson a Syr S. Evans siaraj, darllenwyd y mesor am y waith gyntaf.

LLANDUDNO JUNCTION. IlyT-fcytsa- fod Ma* Hugh Paary, y frwr »• r; >r.o tMtih oddfrysna i Ddehoudir Affrica, ychydig o wyitioogaiu yn cA, wedi cyrhaedd y wlad yno yn ddyogel ac iak-N ao wedi yenaflyd '1 ci O!"U.YJ.í.on ar y rooiJtffordd fel tandwr gydn. i hen gyfaim, Mr Jothai Jomee, sydd yn wjbyodijS i iaweiroofcBcJ yma. Bydd liawes- o hen gyfeal'ion H.P. yn faWi o gJyrwed y newydd wn. Wefle un ttraii o dlragoiiosi easi ardol weda gadbeJ y ftaabedd hon, eef Mr John Wi.li^ms, Bno-n Heuliog. Hebryngwyd ni wecWiiiiion n,&-rv,A pry&mwai dicJydd Mawrth i (yniwemi Lla=nEaartffrB.ijd, Gian Conjwy. Yr oedd yr yma- dawed.'ig yn enedigol o'r irwn. Orrdd oedd wrth ei ajwediigaetib, oeid Bymmdodd i fyw aan- ryw o yn 01 i iiiamdtadno. Agorodd fafnaic3i<{y eegidi'ani yno, a. bu yn hynod o Iwydd- iancj^. Daeth yana i fyw gan adeiladu iddo ea hun baBasJy haixM, lie y bu yn byw yn daweJ hyd ei farwolaeth. Cyr-rlve.r<5i HwyAMa-mm ga&AI Cyandcitias Gcraiwl Unodiig Corn-wj noa Fcnwher ddiwedidiaf yn y Neuadd Drefol, pan yr oedd cynitiiiliad iliuoong, o diara il/ywydldiiaetJi Mr A. Wood, Bed- lonidctb. Oa,mAd y cor yn h-ynod o dda, o dian ajrwekiiiad Mr J. P. Griffiths, Regent House, a cJiyifcrtjlrwyid y cor pan gan-torion earvvog ea-aiil, eef Matdiacn Sedf^r Fcp1?, Mr B. Calvert, a Mr Heaibcrt Brow-n. Y der-nyn cerddorol ydoedd "y Gtreadigaetfch," gtwa-ith yr anfarwoi Haydii. Dy- wedilir naai dyima y eyngnerdd goreu a gaed yn Nghsrrwy er\3 llawer o ampcr. Mae y gym. dei-bhac hon ydÙ (hiarweirndd medims yn gwnieJuiibuir eniw iddiynt eu hunaiin yn y byd cerddoroft, ac y antW'r eyiwbexddvu pdb hlwyddi- yn yn myned yn fwy poblogaidld Drwg oedd gan lawecoedd giyrwed am y tan d'inysfcrial A d>oax>did allan ym rnasnaclhdt Mr B. Evans, London House, Conwy, boreu otydd Iatu diweddaf. gan diifrod mawr ar yr adeilnd ar nefwyddaai; heifyd anafu yn dfiet fachr gen ieuanc oedd yno yn gwvasanaethu. Mae yr ardal yn et?tyn y cydytmdedniiad liwyirai a Mr Evane a.'if' tetuiu. Dydd Sadtwrn diwcddiaf bu etihoiiad em gyru rychiolydd dircs rantbairtii LJangviTstcnin a'r Pen- r.-hyn, oherwi,dd mar-woiacfh Mr John Jones, Dimaaiah HaJt YnWet-qwmr aan y &ed)i wag ooddynit Mr B. Wood, Pifubo H&1.. a. Oynghar- '\u H. Owen, Ikfryn, B.roaxL&trieet, da-u fonedid- wr .profiadol Bu yn frwvidT boeth tra. y par- h-weid. Canlyniiad y pleddEeicdo oedd i Mr Hugh Owen gaed. ei etfihol gyda 13 o fwyafrif. Mae feily yn aiwr yn a o ibq,&m' Ovaylior sydd yn edrj-ch ar ol budddanan y cnhoedld yn y cyioh liwn, ar.rhydedd wad yw yin ^iisgyn yin aniil i'r un pecs,(m, ac yn dangOB yn egibur fod gen y oyhoedd bdb ytmdtdiiriedacitjh .-Awr,

"CENINEN GWYL DEWI-"—Cynwyea Syr Lewijs Morris; gan y Pardh D. Eurof Waiters, M A., B.D. Orig gyda Tiialiesin- o Eifion; gan Alavon. Thomas Darljngton, M.A.; gan Mr Edwarxl Foulkes a Ohledlyn. James llo^vell. y Llythyrwr; gan Wili. Y Canon D. Walter Thomas; gan y Paroh B. Thomas. Gweinidog fy Me>byd—y Parch W. Williams, Glyn- dyfrdwy; gan Anthropos. Y Cymro H ior- aothius; gan Fafonvi-y. JOhn Jones, Pergon LlandiyiiH; gan y Pardh E. L. Omon. Richard Williams. F.R. Hist.S,. gan Isaled. Dewi Sant a'i Wyl; gan y Parch R. S. Rogers. B -4.; y Parch T. E. Nicholas; Cynfcsr; Blodeufryn; Mr Edwyn Williams; HerxiV; y Parch J. E. Jones; Gwilym Bedw; y Parch W. Williams, M.A.; y Parch D. Emrys James; Betifoel; A' Tydiil; Mr Abram Thomas; Mr J. E- Jonee; Hennas; Cynog Merthyrfab; Ednant; Btytih- onyddj Mr R. Evans. Clogwynog. Yr Hybaroh Owen Wifiaams; gan y Paroh T. Jonee-Hum- pihreys, Arthur a Dewti: Adroddawd a Thelyn- eg; gan Ap Glaslyn- Y"r Elfen Gyfriniol ym Mardbdoniaetih Ishvyn; ga-n y Parch W. Hcb- ley. Watoyn Wyn; gan DdEwi Gxenig, Gwilym DeudraethJ ao Alfryn. Cymraeg; gan y W. Eilir Evans. lago Tridkrug; neu James Hughes fel Bw-dcil; gan y Paroh J- E. Davies. M.A. (Rhuddwawr). Y Paroh W Te^rfryn Pryae; gan Deift. NVrth Fedd Tudno; gan Ryd fab- Gwilym Morgan; gan Kryfdir. DafyOd Morganwg; gan Mr Stephen Davies, Gwjlym Caddie, a Dewi Vychan. Y Pardh William James, B.A., Y.H.; 1848-1907; gan y Pa-ch R- J. Jones. M.A. Myfyr Emlyn: Allwyngerdd Arobryn; gan FrynaaL Daronwy; gan vDrrw. Emrys ap lwan; gan Bedir Hir. Cwynfan Dewi gm Ddyinallt. Adgofion am y Parch D. S. a vies, Caex FyreHdinj gan y Paroh E. Ungoed Thomas. J. D- Jonea, Khutihyn; gan Rud-den- fab. Boreu Oee Gwilym. Co-wlyd.—Hones CytAi- wyniad, Cynjrdd. a Dadfeiliad Arweet Fa'rdd- onol Glan Geirionvdd; gan Eiis o'r Nant. Dewi Man; Fan y Parcih W- Crwys Williams a Math- afarn- Owain Dafydd, Cwniamnaan: gan Geid- ryrri. KiSsby; gan Fafonwy a J- J. Tv nybraich. Nathan Wyn; gan Mr T. Twynog Jeffreys- Fy Adgofion am J. RowlanoN (Giraldus); gan Godh- fanf. Coffa am Gydfyfyrwyr yn Aber Honddu gan y Paroh Llynfi Daties, B.A. Y Parch Hugh Davies (Penoerdd Maclor); gan Mr G. W. lluighee (G. ac L.). Hwfa. Mon; gan Rug- og. G. Dwyfach Jones, Dewi Medi, a LJafon- TaFolcg; gan Weledydd. Hyvi&l Qynon; gan y Pardi H. P. Jenkms. Maohno: OdJig Alar- us; gan WyCifa- Y Barnwr Gwih m Williams: Cerdd Allwyn; gan Syr Marohant Wtlliams. Cwyn Cotli; ga-n I^anorfab. Dewi Aur, Elidir- fab, Einian. y Pandh R. Eurog Jones. Wnion. loan ap- Moirys, Ca&rwyn. ap Valant. Gwiiym Cadlc. Dewi Vychan, Bftrlwydon- Gweled^dd. J. J. Tynvbmieh Gwulym Dyfi, Eilir Aled, Mr R. Davies. Ab Kevin. Gerafon, Gwynedd- awg. Iodo Caernarfon, loan Mon. Mathafarn, Cerngocih. YoUander, Gwaenfab Tudwal. Owain Mourig. A la fori. Mr R. Aton Williams, A-exoi- vdd loa^i Anwyl, y Parch Benjamin Thomas, Treoor Ailed. Llifon, WatCyu Wyn, Brynach.

V Fill in this Form and send it to Advertisement Manager, I PIONEER OFFICE, CONWAY ROAD, COLWYN BAY. V The Charge fer all kinds of "WANT" ADVERTISEMENTS in the "PIONEER" is 12 Words 6d., and then ld. per Word after; Three Insertions 11- and pro rata f (which must be Prepaid). Name and Address must be paid for. ———————— _————————— .—————————— —— i „ I —————————— ———"—————— —————————— i E_—! ) t Please insert above Advertisement times, for which I enclose P.O. \i or stamps value" d, Name 3 f Address >

Llith Die Jones. ETHOLIAD Y JUNCTION. FTRE BRIGADE CONWY. TAFARNWYR A'R LICENSING BILL. Wei, dyrra fis Mawrth a'i wyntoedd wedi dwad i inewn unwaith yn rbagor. "Mawrth sydd yn hlingo," medcia rhyw hen air; ac yn ol pob tebyg ri-ae y Llywodraeth am flingo o ddifri. Mae gwvnt y Llywodraeth yn cbwythu yn gryf ar hyn o bryd Bil Addyeg i chwythu a difodi ysgol- ion Egl.vy^ig Bil vvytb awr i fwnwvr, i godi cLau ewllt y Gundl ar y glo; Bil Trwyddedol i tidyfetiia nvasnach cwrw; a Bil arall i roi y Suff- ragettes m-swn awdurdod. Wir, mae mis Mawrth wedi do! i mewn fel Hew. Strikes yii bygwth ar bob Haw. Synwn i ddim weled cyTeillion add- ysg. yr boll dafarnwyr, pobol y blwvdd-dal i'r hen, a phawb sydd yn llosgi glo yn uno a'u gil- ydd i gael un strike fawr yn erbyn y Llywodr- aeth. Tasa'r fath beth yn digwydd, gobeithio y daw Lloyd George, yr hedd.ychwr, yn mlaen i setio petha, fel y caiff mis Mawrth fyn'd allan fel oen. LLATHEN 0 DRAED MOCH. Son am y Licensing Bil, ddyliwn fod y Bil yroa wedi CMll cynhwrf mawr yn mysg tafardwrr yn j; yffred' nol. Mae nhw yn daJ allan na fyod yna ddim pres i Old Age Pensions nac i fildio Liang- au rhyfel, os stopia nhw werthu cwrw. Y flwyddyn ddiweddaf gwerthwyd neu yfwyd 35,000,000 gal wyn o gwrw. Os yw hyn yn ffaith, mi welwch y golled fawr fasa peidio gwerthu dim cwrw yn acho^i. Hefyd, mae rhyw ddyn mawr yn dweyd fod yna owns o fwyd yn mhob peinl o gwrw, feUy mae pob galwyn o gwrw yn cyn- WV6 haner pwys o fwyd iachus. Os yw hyn yn ffaith, mi ddylan, yn ol y gytfraatih breeenol, goebi dynion am fwyta gormod yn ogysjal eg am yfed gormod. Mae Mrs Willias drws nesaf yn ffond iawn o be nog ooch, ac yn ol y dargan- fyddiad newydd yma, eynwn i ddim weled Mr a Mrs Willias yn y cwrt nesaf yn oael eu cy- huddo gan rhyw blismon tew o fwyta dau benog ooch yn lie un. Mi rydw i a Man yn ffond iawn o draed moch i swper. Mi rydan ni yn medru bvryfca tri troed mochvn rhyngfhon ni ar un pryd, a ohan fod tair troedfedd yn gwnoud Uathan, peidiwch a synu gweled vn y "Pioneer" rhai o'r wythnoeau nesaf fod Mistar & Mrs Dio Jones wedi cael eu dirwyo i bunt a'r costau am fwyta Hathan o draed mooh i swper. HARRI LAUDER CYMRAEM. Fel y dywedais o'r blaen, mae tafarnwyr parch- ue Cymru wedi gwylltjo yn ofnadwy pan glyweon nhw fod y Llywodraeth yn myn'd i jmyraeth a'u busnes nhw. Ar ol cael sgwrs bctch ar y pwno yn Llandudno, boreu dydd GTWener, mi aethant at Mistar Foster, gwr b6nedZiig y chAr. a-zancs, a hel ychydig o gyfeillion i ymuno a nhw. Dyma nhw yn cychwy.n yn y motor char- arbancs, a hel ychydig o gyfeillion i ymuno a y mor i ddweyd ar y pwnc. Yn hen dref Conwy glalwasant hefo Mistar a Mrs Norburv, vn yr Erskine Arms, a mi roedd Mistar a Mrs Norbury yn hollol gyd-fyn'd a phob -peth ddy- wedodd Mistar Sumner ar y pwno. Cynygiodd rliywun fyn'd i ocLrach be oedd gan Mistar Skil. beck i ddweyd yn Penmaenmawr. Aeth un o'r cwmni yno dan yr enw Mistar Harri Lauder, a mi roedd pobol Penmaenmawr yn coetio fod Harri Lander wedi talu ynrweliad a'u tref bryd- ferth, a mi roedd pawb am ei wahodd o i gael cwpanad o de hefo nhw. Ar ol setlo y Licensing Bit hefo Mistar Skilbeck aeth y cwmni yn eu blaenau i Faiigor, a dyma lie roedd Mistar Da- vies, o Talycafn, yn deyd y drefn am y Bil. Mi roedd pobol y ddinas yn cytuno hefo pob peth ddywedwyd gan y dvnion mawr o Landudno a Tbalycafn. Ac wedi gorphen siarad aeth Mistar Sumner i dreio prynu hen betha.

CLOD LLE MAE CLOD YN DDYLEDUS. Mae gen i air am Fira Brigade Coowy. Gan mai fy arwyddair bob amser yw "Rhoddwch glod He mae clod yn ddyledus," nri rydw i am fanteisio ar yr aclilymir i dalu tcyrnged o glod i Fire Brigade Conwy yr wythnos hon. Dyma y ffeithiau. Mi dorodd tan allan t-ua haner awr wedi chwech boreu ddydd lau yn London House, Conwy, ac er fod aelodau y Brigade yn cysgu yn dawcl mi roedd yr oil o honynt wrth..y bildin yn brysur rhoa y tan allan cyn pen chwe' munud ar 01 i'r gloch dan ganu gyntaf. Go handi, wir, mhobol i? Am jyst i awr buont yn ymladd fel dewrion Cymru 'nt. hefo'r fflamau, ar er fod yna wynt cryf yn chwythu ar y pryd a digon o dan & mwg i losgi Lancaster Square i gyd, a monument Llewelyn ap Iorwerth hefyd. mi Jwyddodd y Brigade i ddiffodd y ton cyn wyth o'r gloch, heb wneud niwed o gwbl i run o'r tai eraill. Roedd Capten Lloyd Jones a Lieut. Wil- liams, yn ogystal a'r holl aelodau eraill, yn ym. ladd hefo'r fflamau fed taaa ysbryd Llewelyn yn eu cynhyrfu ahw, ao mi rydw i yn sicr pe tasa monument yr hen Dywysog Llewelyn oedd yn ed- rych i lawr arnynt yn gallu siarad. y basa fo yn gwaeddi allan A llais uchel, ""Weil done, hogia Cymru." FIRE BRIGADE CONWY. Nos lau cynhaliwyd ciniaw blynyddol y Fire Brigade yn Nghonwy, pan ddaedi cvnulliad da yn nghyd, ac yn yr areithiau mi roedd pawb yn brolio y Fire Brigade. Mae yn rhaid i jni gy- faddef fod nhw yn haeddu pob gair ddywedwyd. Cawsant araeth ddoniol gan Mistar Hughes, o Rhuddlan. Dywedodd fod o wedi clywed pobol yn eiarad yn y tron am y gwaith ardderchog gyf- lawnwyd y boreu hwnw gan Fire Brigade Conwy. Mi slaradodd Mistar Heaseman a Mistar Con. way Jones hcfyd am y gwaith da wnawd gan y Brigade. Wir i chi, mi roedd gan bron bob un o'r eiaradwyr rywbeth da i ddweyd am Firemen Conwy. ETHOLIAD Y JUNCTION. WeJ, mae yn ttebyg na fasa pobel y Junction I byth yn maddeu i mi taswn i yn terfynu fy llith bob ysgrifenu rhywboth am yr etholiad mawr fu yno ddydd. Badwru. Mae nhw yn y Junction bob am"r yn credu yn yr hen ddiarhebion Cym- reig; a diarheb yr etholiad ddyliwn i oedd, "Yr hen a wyr a'r ieuanc a dybia." Dewiswyd dau o'r dynion hynai yn yr ardal i yxngeieio yn erbyn eu gilydd im sedd ar y Cynghor Sired. Nid yn unig yr hen o ian oedran, ond o ran profiad hclvd. scho3 mi roedd y ddau yxngeieydd wedi bod yn aelodau p'r Cynghor Sfrol anri flvnydd- cedd, ac wedi bod yn henaduriaid oofvd. Pan welodd Mistar Irlam 6ut ddyniyn oedd y dd'-vy blaid boliticaidd wedi ddewi6, ^ii ddotli i'r pen- derfyniad fod o yn rhy ifanc i. ddwad allan fel ymgeisydd ilafur, a thynodd ei enw yn 01 o blaid Mistar Wood. Trwy ddydd Sadwrn roedd y ddwy blaid wrthi hi gymaint fyth yn hel pobol i vsgoldy Pennarn i roi croes wrth enw y naiU neu'r llaH o'r vm. geiewyr, a mi roedd pawb yn edryoh yn ecsited lawn. Pan welodd oefnogwyr Mistar Hugh Owen fod pobol Mistar Wood yn carlo etholwyr i'r "poH" mown cerbvdau, dyinai John Roberta Penrhes, yn nol ei drol laeth allan, ac yn rhedeg y voters i lawr; a toe i chi dyma amryw o diol- lau Uaeth eraill allan, ac yn hel yr etholwyr i mewn yn "wholesale," fel bydd y Sais yn dweyd. Dyna lie buo nhw wrthi hi gymaint fyth tan dar- awodd y cloc wyth o'r gloch, a chauwyd y drws Mi ammid y owbl drosodd—dim ODd aros i wybod pwy oedd wcdi enill y gamp. A toe, wedi naw o'r gloch, dyna swyddog yn cyhoeddi fod Mistar Hugh Owen wodi enill y dydd gyda mwyafrif o 13 Dyna ras am y telephone i anfon y result i Gonwy, IJandudno, a llefydd eraill. Mi roedd y Station Hotel yn Hawn o ddynion eisio iwsio y telephone. Fe weithiwyd y telephone gymaint aes gwrthododd y machine gyraeryd dim chwan- N o archobion, a mi roth "electric shock" i un brawd oedd yn cau gadael llonydd i'r telephone. "Unlucky number," meddai y Sais ydi 13, ond gan mai Cymro ydi Mistar HugOn Owen, hwyrach na fydd y ffaith fod o wedi enill hefo mwyafrif o 13 ddim yn gwneyd gwahaniaeth. Siawns gen i na cha nhw bob peth fydd eisio yn y Junction 'rwan, ar ol cael Mistar Owen i'w cynryohioli nhw, nid yn unig yn y Cynghor Sirol ond &r Gynghor Trefol Conwy, Bwrdd Gw&rcheidwaid, a Chyngbor Dosbarth Conwy. Cawn weled eut yr aifit petha yn mlaen. Mae Mari yn galw fod y crempog yn barod, feUy rhaid i mi derfynu am un wythnos eto. DIC JONESA

Y Siryddion Newydd. Dydd Sadwrn, detholodd y Brentin y bon- eddigioo a ganlyn i weithredu fe £ etryddion dros Ogleddl Cymru am y flwyddyn nesaf: — Mo».—Robert Edward Jones, Rhoe- neigr, Mon. „ Caernarfon—CJharles Garden Asshetor-Smith, Yaynol Park- Dinbyoh.—George Hunter Finlay Robertson, Gladwyn, Gaweford, ger Gwrecsam. Fflimt.—Sydney Knowlea Muspratt, 5. Wind- sor BuildingB. George-stre«,t, Lerpwl. MeirionyAl.—Arthur Owen Hugo- jphr^s-Owen, Cltnaevwn.

SAILINGS. CUNARD LINE. LCSITANIA" and "MACHETAKIA" the Largest and Fastest Vessels in th< World. Tripie-scrcw Turbine "Carmania^" 20,000 tonfe Twin-screw Steamer "Caronia,' 20,000 tons* Twin-6crew Steamers "Csnipania" and v "Lucania." Orchestras. Lounges. Daily Newspapers, CANADA: Fast Route: Special Rates. From LIVERPOOL (via Queenetown) TO NEW YORE. LUSTTANIA Sat, Max. 7 ETRURlA Tues., Mar. 10 CAMPAlNIA Sot., Mar. 14 TO BOSTON. IVERNIA Tues., Mar. 10 SAXON L\ Tuea, Mar. 24 IVERNIA Tues., April 7 UNSURPASSED ACCOMMODATION U LOW RATES. Second and Third Class Passengers, via Neit York, may travel without extra charge to Bos- ton and Philadelphia, and via Boston to New, York and Philadelphia. Third Class PassengeiB may also travel without extra charge to Balti- more. Passengers booked through to all parte of America and Canada. Tl%th* CUNARD STEAMSHIP COM*' J~AS\x, LTD., Liverpool; or to t&eir Agents:—4 J. Jones, Central Restaurant, Liaarwet; J. R. Jones, Lloyd-street, Llandudno; F. D. Chanteey. Penmaenmawr; J. P. Jom*. Hendre Bach, ^uddla^ R.S.O.; W. F. William^ Rees, Oi<| Col yn, E. D. Rowland, Wynnatay Cbaaibersi- Colwyn Bay; C. Wright, Chester; John 1L Li vans, Abergele; and B Williams, RhyL 5186a Allan Royal lail Line Ui The only I Turbine Steamers I Express WEEKLY Service from LIVERPOOL To CANADA Unsurpassed Aooammodaiicn. Lowest Farcfc Special Tbrotigib RaAee to Western States. Also Direct Services Cnom LCCVDON and OOW. Handb-ke, Maps, and 84 information FREEL Apply, ALLANS, 19, J, Liverpool! 103, LeadeniiaM-fttreeit, E.C., a.nd 5, Pali Mal. S.W., Londlcxn; 25, BotbweU-streeit, Glasgow; ot Jjotoei Ag«ats; or JoLo £ Evane, CkhapcL&br&gtf Abergele. CANADIAN- pACIFIC FASTEST LINE TO CANADA. Weekly Service from Liverpool. Luxurious accommodation in aD classes at moderate fares, only, four days open sea. Emigrants met at Liverpool by Canadian Pacific Officials. For sailings and pamphlet re Work amd Wages apply to C. P. Rly, 24, James- street, Liverpool; J. E. Evans, Chapel-street, Abergele. J BUY ONLY PRYCE WILLIAMS & cog Is BREAD AND CONFECTIONERY. PURITY GUARANTEED. Note Address- West End Stores, AND Ceylon Stores, COL WYN BAT) Blue Bell Stores, RHOS-ON-SEA AND Devon Stores, OLD COLWYN* 6870 I GOLF LINKS. Rbos-on-Sea Golf Glub- 18-Hole Sporting Links on th, Sea Front, and Electric Tram- way between Colwyn Bay and Llandudno. OPEN TO VISITORS. 2/6 per Day. iol-perweek, LADIES (No Restrictions on May) Country and Non- per an" Playing Members m JCI i GENTLEMEN (Resident) £ 2 T JUVENILES (under 16) and Artizans 40 IQ NO ENTRANCE FEE. Caddies not allowed on Sundays. CLUB SOUSE with every Convenlenoa OoiferA Requisites of all Description kepi; In Stock. :BILLIARDS. MEALS AND REFRESHMENTS PKOVIDHB^ Board 6/- a Day, Board and Lodgings 8/- „ Board, Lodging & p]ay zol- „ BEDROOMS, 2/6 a Night, each person Prioes Include Attandanos. Resident Secretary and Professional. Telephone No. 48 Colwyn Bay. Telegrams—Llaadifllsynrhoa. 7957 COLWYN BAY GOLF CLUB. SPORTING 9-HOLE COURSE, SITUATE ABOVE PWLLYCROCHAN WOODs COMFORTABLE CLUB HOUSE. LUNCHEONS AND REFRESHMENTS PROVIDED. GOLFING REQUISITE STOCKED. Steward and Grouuo>m>n I I I J- JLYA"- SUBSCRIPTIONS. Per Annum* Honorary Members El 1ft and zo 10ft gwiilest Members- i- fO 151 04 Gentlemen zi 108 04 Country M am bees— Ladies 0 2N oi Gentlemen 0 156 Od Vkitors, 2s per Day; 5s pec Week. DOUGLAS M. PEACOCK, Hon. Sec., CotehiU, SsafiekLroad. fmr EFFICIENT BILLPOSTING. BERCH BROS., THE RHYL and DISTRICT BILLPOSTERS. Advertising and Rillpoftong Contract* PARTIES desirous of having Bills posted.OB ALL the most IMPORTANT Ad**rt«». ment HOARDINGS in the ol KW Prestatyn, Meliden. D^«A. Rk«*lia». and 9U Asaph, should send their Order* to All work under the direct P«*omal SapniJM« of the Proprietor.- FRANK J. H. BKKt/1*. Telephone No- By*, ye Olde Firm. & tabbed 1868. e Head Office: H, WCLLINOTON ROAD, MKYLO ,I