Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
20 articles on this Page
Advertising
9 I I YR ADRAN GYMREIG. s SAiUEL BOP & SONS, Joints, Builders and Contractors, SHOP & OFFICE FITTERS, AND General Repairers 01 Property, GREENHOUSE MAKERS, MIDDLETON VILLA, Belgrave Road, Colwyn Bay. ESTIMATES FREE. 1856 FOR y HIGH-GLASS & BOOTS SHOES Of English and Foreign Manufacture. reriect in Design THS EQUAL SOLE AGENTS in Colwyn Bay for the yf ^jr Celebrated K" LOTUS and QUEEN BOOTS & SHOES. AMERICAN STOVES. jsg ,1,11m Save Half your Coals Pa HJ and Cuie your Smoiiy chimneys. Send for CATALOGUE (free) of btoveato burn Coal, Coke, Wood, oil. UH^WM|ii| Gas. See. BHBBMlllIll „ Farmers' Boilers, Bath = Geysers and Hot Water Apparatus. "Mention tho Pioneer WM. POORE" CO., American Stove Stores, 52, QUEEN VICTORIA ST., LONDON, E C, B.V. TRULY A WONDERFUL SAUCE. PURNEIL, WEBB & CO., LTD., BRISTOL W For Indigestion. Anxmla, Liver Comprint, « ■ Biliousness, JOHNSON'S CHINESE PILLS, | I J/li per box, are the best. For Blood Poiion, 1 & ^Inflammation, Varicose Veins, Erysipelas. Baa J k Legs, JOHNSON'S XX OILS, illi. 2/3, is a J| A.ure cure. Advice free. JOHNSON Bros^rJJ seases Spec/al/its.Wrine Hill.Crewe.^j^ FINANCIAL. NO PRELIMINARY FEES. MONEY LENT PRIVATELY In Large or Small bums tnot. leas than i/10), ON ^BORROWER'S OWN PROMISSORY NOTE. ESTABLISHED NEARLY FORTY YEARS. and now lending UPWARDS of £70,000 ANNUALLY. FaT Prospectus and Terms apply to GEORGE PAYNE & SONS, 3, CRESCENT ROAD, RHYL. Established 1870. 11628 r- Alo to E1000 ON THESE TERMS. Loan £ 10 repay JE:11 10s I Loan 950 repay £56 10s Loa.n 920 repay £ 23 Lean £100 repay £ 113 Loan £ 20 repay £ 23 Lean £ 100 repay £ 113 Loan £ 30 repay £ 34 10s Loan £ 200 repay £ 22/ I A PPLY MANAGER. 25, EASTGATE-ROW, [A. CHESTER. 19490p THE NATIONAL LOAN SOCIETY S expressly Established and Registered pur- II- suant to Act of Parliament to make Private Advances without Loan Office formalities. To all Classes (Male or Female), FROM £10 TO aClOOO. QN SIMPLE WRITTEN PROMISE TO REPAY, fox any immediate want; to Start Business, Fur- nish your House, to Pay Rent or Rates, or for any Private use. The advance can be paid back by easy instalments, or can remain out from One to Five Years, by paying the Interest only. Having a large Capital always ready for Invest- ment, wo can lend quickly and cheaply. Dis- tanoo no object. Interest and Repayments lowest in England or Wales. The Money is advanced at Applicant's own House, if required, thus taving them the trouble and expense of a journey. Strict privacy and straightforward dealings guaranteed. It will cost you nothing, it will save you pounds by applying either personally or by letter for our Free Prospectus, to the NATIONAL LOAN SOCIETY, 41, OORPORATION-ST., MANCHESTER., National Telephone, 260x5; or to our NORTH WALES DISTRICT OFFICES: 11, Dean-st., Bangor; 16, Bodfor-et., Rhyl; and 19, Queen-st., Wrexham. Established 1887. Nat. Telephone 260x5. CASH ACCOMMODATION, ta to Slooo. Loan £ 5, repay £ 6. Loan £ 30, irepay £ 36. Loan £ 10, repay £ 12. Loan £ 50," repay £ 60. Loan £ 15, repay £ 18. Loan £ 100, repay £ 120. A PPLY, MANAGER, THE PLOUGH (XV HOUSE, BANGOR. 19491p ADVANCES. — £ 10 to £ 5000, immediately, on Note of Hand alone. Any Distance, for any purpose, to all .classes, strict privacy^ low interest, upon the following easy repay- ment*:— FIO Loan from 31-weekly. 450 Loan from 151-weeklv t20 Loan from 61-weekly. tlOOLoan from 30/-weklv Monthly or Quarterly payments arranged. IClash sent by post.—Apply to the Old Established iand honourable firm, Samuels and Co., Queen, Chambers, 5, John Dalton-street, Manchester. SatisfaetorjSecurity, Good Interest. fT\HE LANCASHIRE WAGGON, CO., LTD., FJL Bury, Waggon Financiers (not builders), are prepared to receive Loans at 4 per cent, tax free, repayable at short notice, or to issue Debenture at 4 per cent., repayable at six anoutw notice after an agreed term. Assets 2363,161 plus X133,813 uncalled capital Annual Profits £ 20,100. Reserves £ 22,345. Bankers, Lanes, and Yorks. Bank, Ltd., Bury. Write for further information and balance .b"t.. 13923 A. E. DEARDEN, Secretary. tHJONEY LENT PRIVATELY AT FIVE IYJL PER CENT. PER ANNUM, from £ 10 to £ 5000.—On Mortgage and Life Policies, also on Simple Promissory Notes, at a very low (Elate of Interest, repayable by Monthly, Quar- terly, or Haif-Yearly Instalments, to responsible Householders. Capital may remain at Interest only. Strict privacy guaranteed. Distance no object. Genuine applications never refused. Write for free Prospectus, enclosing stamped and addressed envelope, to the actual lender JOHN ROSE, 29, BUCKINGHAM-ROAD TUE BROOK, LIVERPOOL. Branches- 148, HIGH-STREET, BANGOR, and BRISTOL HOUSE. 67, MOSTYN-ST.. LLANDUDNO Established 1887. 17826p LOANS;610 to £1000 ON THESE TERMSi Loan £10, repay £ 12. I Loan £ 50, repay £ 60 Loan jS20, repay £ 24. loan:6100, repay B120. Loan £ 20, repay £ 24. Loan £ 100, repay £ 120.' Loan £ 30, repay £ 36. Loan £ 200, repay £ 240. |A PPLY, MANAGER, 29. FELL-STREET 1t\. KENSINGTON, LIVERPOOL. 19489p BOOK FOR MARRIED WOMEN. fF\HOUSANDS of Women hav« written that it fX is the best Book they have ever read, and freoommend it to their friends. The contents of the first and of the thirteenth chapters every MToman fhould know. 175,000 copiee of this Book have already been sold. It is sent post gw, in envelope, for Ptistai Order, Is 2d. bv ^R- R. ALLINSON, 67 Room, 4, Spanish* tStafPk M*.ncheflt$rnqttare, London^ W+ AT EIN DARLLENWYR. Anfoner pob gohebiaeth i'r GOLYGYDD CYMREIG. Svyddfa'r "Pioneer." Colwyn Bay.
Bwrdd y Gol.
Bwrdd y Gol. NED.—Na ni wyddai beirdd a llenorion y Canol Oeeoedd ddim am "philology," ond medremt lunio brawddegau digymar o ystwyth a hyeain, a dyna pain y gelwir eu gwaith yn glasuron. W1L.—Gweilch direidus yw myfyrwyr y ooleg- au, ac nid yw'r ffaith fod eu penau yn llawn o wyibodaeth yn lleddfu dim ar aliaeth eu hysbryd. EBEN. Ni raid bod yn gogydd i fwynhau ciniaw da, ac ni raid bod o angenrhaid yn Iardd i fwynhau barddoniaeth. LLINOS.—Ceir digon 0 enwau Cymreig tlysion ar blant. Detholwch o honynt, a ohofiweh nad yw pob un a fedyddiwyd yn Solomon yn ddoeth na phob Sameon yn gryf. A WYDDU.-Gellir dyagu llawer heb fyned i y&gol na choleg. Mae efry-du trwy ohcbia-eth yn dra cliyffredin, a llawer wedi llwyddo mewn arholiadau trwy ymr-eddiad a manteieio ar y cynllun hwn. HISTORI.—Da fyddai gweled y gymdeithas a nodwch yn llwyoddo-mawr yw angen Cym:ru am hanes ei gorphcnol rhamantus; ond y perygl yw i gynifer o fudiadau niweidio eu gilydd YlJ enwedig pan fo angen cymaint o arian i'w cario illan. YMHOLYDD.—Profiad a ddyega na lwyddodd odid ddim erioed yn Nghymru heb ei gysylltj wrth enwad neu blaid.
"MENS SANA IN CORPORE SANO-"
"MENS SANA IN CORPORE SANO-" Ystyr y frawddeg uchod yw "meddwl iach mewn corph iach," a dyna ddelfryd pob teulu a gwJadwriaeth. Cydnebydd pa.wb roddant ystyriaeth i'r mater fod perthynas agos rhwng corph a. meddw], ac mai sier- hau meddwl iach. mew,n corph iach ddylai fod uchaf amcan y rhai ofalant am y genedlaeth ieuanc a geir yn ein hysgolion. Ang- hydbwys hyd yina fu'r cyfundrefnau addysg- canolbwyntid pob egni ar yr ochr ddeallol i'r plentyn, ac ni chaffai uyflwr ei gorph a'i iechyd y sylw dyladwy. Ceir yn awr arwyddion o welliant a diwygiad, canys y mae Bwrdd Addysg newydd gyhoeddi attodlen yn ymwneud ag arolygiaeth feddygol plant yn yr ysgolion dan Adran 13 Deddf Acidysg (Darpariadau Gweinyddol) lC,7 Dytidorol yw sylwi ar rai o'r i-iynegiaiati ? geir yn yr attodlen. "Er's rhai blynyddau," moddir, "ceir tystiolaethau yn croni y ffyna yn nihlith dosbarthiadau neillduol raddau helaeth o annghymwyster corpliorol y rhaid ei wella. a gwarchod rhagddo os oes modd yn y byd. Mae'r angenrhaid hwn mor ddifrif fel y teimlir fod arolygiaeth feddygol nid yn unig yn rhesymol ond yn anhebgorol fel y cam cyntaf tuag at effeith- iolrwydd." Teimla'r Bwrdd mai dyma sail pob gwelliant arall, ac y dibyna cynydd moesol a deall- ol i raddau helaeth ar sefyllfa iechyd y plant. Nid yw yr adra:'l newydd mewn un modd yn dileu y galluoedd a weinyddir yn awr gan awdur- dodau iechydol, eithr yn hytrach yn ddadblygiad o'r cyfryw, a'r amcan yw cryfhau a pheri fod pob darpariaeth flaenorol yn fwy effeithiol. Dibyna cynydd y deall ar iechyd y corph i raddau nad gwiw ei anwybyddu; a dibyna cynydd arddysg ar y ddau arall. Yr awdurdodau lleol fydd yn gofalu am yr arolygiaeth feddygol newydd, a rhaid i bob awdurdod felly benodi swyddogicn meddygol i gyflawni'r gwaith yn ol angen pob ardal. Er dangos eanged fydd cylch yr aJrar. newydd; dyfynwn a ganlyn o'r attodlcn ;Eg- new wydùor hanfodol Adran 13 yw arolygiaeth fedd- ygol nid yn unig dros blant a dybir ydynt eiddil ac afiach, eithr dros holl blant yr ysgolion el- fenol gyda'r amcan o gyfaddasu eu haddysg i angenion a galluoedd pob plentyn." Rhaid wrth cair arolygiaeth yn ystod cyfnod ysgol y plentyn. Cymer y cyntai le gynted yr elo i'r ysgol gyntaf ncu yn fuan wedyn; yr ail yn mhen tair bJyncdcl (pan fo'r plentyn oddeutu seithmlwydd oed), a'r trydydd pan fyddo oddeutu dengmlwydd oed. Cymcr yr arolygiaeth le yn ystod oriau ysgcl, o fewn adeiladau yr ysgol, ac yn y fath fodd fel L!I. ymyrir ond leied a fo'n bosibl a gwaith yr ysgol. Diwejda'r attodlen fel y cmlyn :y mae'r attodlen hon yn ymwneud bron yn gyfangwLl a gwaith y Ddeddf newydd yn ei chychwyniad. Cydnebydd y Bwrdd bwysigrwydd cynydd ey&cn yn y materion hyn, ac y maent yn awr yn ys- tyried y priodoldeb o fabwysiadu moddion add- ysgol fo'n cyfateb i alluoedd corphorol a deallol y plant, ac o wella y moddion o ymwneud a chlefydon heinta3 yn yr ysgolion. Cwelir oddiwrta y dyfyniidau uchod y t.y;]à i'r ddeddf ddwyn diwygiadau pwysig i gylch addysg, ac y dechreuir cyfnod newydd yn hanes ysgolion y wlad.
Nodion o Glip y Gop.
Nodion o Glip y Gop. (Gan "Wil y Gweithiwr."). LLANASA. Yn mynrwenft y lle hwin yr wytihnce o'r blaen daddwyd yr hen gymeriad dyddain Levi Sav- age- Bydd yn dhwith gan laweir ei goilli o'n mysg. NEWMARKET. Bydd yn dd'rwg gan lawer o gyfeillion Mr E. Panry,, "Black" gynt, ddeall ei fod wedi ei gaethiwo i'w dy er'e lltawiex o wytihnosau beli- adh ta"wy anffawd a g\varfyddoidld i'w droed, a chyn hyinv bu yin analluog- i ddilyn ei grefft fel saer maein oherwydd anffodion eraan.. Pan oedd ei amgyichiadau yn llewyrchus ni wmaeith un d'yn erioed yn ei ardal gymaint o r-m- wynaBILU ag a wnaieth Mr E. Parry. DYSERTH. DeaHwn fod diaxlithiau y Fioer i'x plwyflotliotn ax Hatueoyddia«ili Eglwyaig yn cael eyiliv as- tud a rhiif y g^irandawyir yn cynyddu y naill wyrtihiaos ar ol j ilaJl. Da ia.wn. Y mae gan lawer dhonom eisieu ein goleuo ax lawer o bethau y dyddiau hyn. YR YSTORM. Ar hyd gliamau y mor cwynir fod gwryohyn Dafydd Jonee wedi oodi yn fwy nao arfearol y dyddiau aeth hieibio, am amxyw fan lcia^au wedi bod mewn enbyd berygl- Un Jled bearygiua ydtyw yr hen Ddafydd Jones pan y bydd grvig ar ei eiliau, ond oh-wareu teg id do, rhyddl dipyn o rybudd oyn bwrw ei e^vyni, canys clywsom un hen fadwr o Gronamt yn am yr ystorm lawor o ddyddiau oyn iddi ddigTvydd.
LLANSANNAN.J
LLANSANNAN. CYMDEITHAS LENYDDOL BRYN-YR- ORSEDD—Nos Fawrth, cynhaliwyd yr uchod', dan lywyddiaeth Mr Thoonaa Lloyd, Ty'nyrardd- Cajfwyd cyifarfod amirylwiaethol rh-agorol: ad- roddiadau gam Mies L. Jonee, Beidiog Isaf, a'r Parch R. IL Tlhiomas; hefyd amryw ddarnau difyir mefwii canu, adrodd, etc.; unawdau gan MiefS Lloyd, Ty'nyrarddl, Miss Jones, Tanybwfch. Chwareuiwyd ar yr offeryn gan Mr H. ivi. Jones Poet Officie. a Miss Jones, Red Lion. Cynyg- iwyd dioldhgarwch gan y Pa-rob R. H. Thomas, a otoefnagwyd gan Mr Cad- Evans, Bryn Cinap. Mae yin dda gonym fod y gymd'eithas yn my- ned ax cynydd bob blwyddyn- Yn y oyfarfod nesaf, Rhagfyr 3ydd,, oeir d'adl "A ddy'lid es- fya yr dtlholfraint i ferched.
RHWYSTRO Y TAN-DDIFFODDWYR.
RHWYSTRO Y TAN-DDIFFODDWYR. Anfonwyd Owen Hughes i bythefnos o garchar gan ynadon Rhyl ddydd Mawrth am feddwi ac atal i dan-ddiffoddwyr gyflawni eu dyledswydd. ANRHEGU AER TREVALYN. Yn Ysgol Rossett, ddydd Mawrth, cyflwynwyd- nifer o anrhegion ga.n y plwyfolion i Mr J. S. Townshend, aer Ystad Trevalyn, a bu miri mawr yn yr ardal, DIRPRWY-RAGLAWIAID. Mae'r rhai canlynol wedi eu penodi yn ddir- prwyon i'r Arglwydd-Raglawiaid yn y Biroedd a nodir:—Mr O. Slaney Wynne, Dol Rhyd, Dol- gellau, yn Meirionydd; Major-General Hugh S. Gough, C.B., Caerhun, a Lieut.-Colonel C. H. Darbishire, Plas Mawr, Penmaenmawr, yn Bir Gaernarfon. P-RIODAS PENDEFIG"CYMREIG. Yn gynhr y flwyddyn newydd, priodir Syr Foster Cunliffe, Acton, a Lady Violet Anson, merch Iarll Lichfield. GWRTHRYFEL YN LAGOS. Hysbysir fod helynt difrif wedi tori allan yn Lagos. Lladdwyd un swyddog Prydeinig, ac y mae 30 o filwyr brodorol naill ai wedi eu lladd neu eu clwyfo. Anfonir adgyfjierthion yno. BODDIAD DAU GANT. Hysbysir i ddau gant o bersonau foddi yn y Mor Du yn ystod ystorm fawr fu yno ddydd Llun. GWRTHOD ESTYNIAD ORIAU. Geirbron ynadon Gwreosam, ddydd LIun, apelijwyd am awr o estyniad oyn cau yr Im- perial Hotel ar ajdhlysur oiniaw y deurodwyr. Yr yr heddgieidwald yn gw rt hwynebu y a cais, ao er y ffynai gwakaniaeth barn yn mihiHtJi yir ynadon pendieirfynwyd oiherwydd teimlad yr hioddliu gwinthod y oai*
Rhwng Dau Lafn y Siswrn.1…
Rhwng Dau Lafn y Siswrn. 1 EISIEU TRI AR Y "FOOTPLATES." Yn ol tystiolaeth Mr Forbes Wilson, allan o*r deugain mil o "drivers" a "stokers" ein trens mao cynheddfau meddwl canoedd o honynt yn anmharu yn beryglus o flwyddyn i flwyddyn, a hyny am y rheswm fod y cyfrifoldeb ofnadwy yn ormod i ymenydd dau ddyn. Awgrymir y dylid cael tri dyn ar y "footplate" yn mtiob "express." Nid awgrymiad dwl. STORI DDA. Wn i ddim yn iawn ai am Goleg y Bala, .neu Trefecca, neu Aberystwyth, neu b'lo yr adroddir y stori yma. Dyma hi. Teimlai Eglwys neill- duol ag oedd yn dibynu ar "supplies" yn dra anfoddiiaas gyda gclwg ar ansawdd bregethwrol y mytyrwyr a anfonid o'r coleg dan sylw. O'r di- wedd pallodd eu hamynedd yn yr eglwys, ac an- fonodd y swyddogion brotest tfurfiol, gan erfyn am well pregethwyr. A dyma. oedd yr ateb :Os daw cwyn fel hyn eto, fe anfonir un o'r athrawon yna y tro nesaf." Gallaf ddyohmygu i fiaenoriaid y capel hwnw ddystewi a myn'd yn fud! "DISTYRBIO Y BABI." Pan oed 1 y Prifar.hraw David Charles Davics. yn nghanol traddodi un c'i bregethau goreu ac wedi cael "htvyl" reit dda arni-dacw fabi. yn dtchriu 'sgrechian ei oreu glas yn mreichiau ei fam. Y fam yn tybied—fel pob man—fod "nadiu" ei phJentyn yn fiwsig llawn mor felod- aidd a gwaeddiadau erchyll y pregethwr, yn araf iawn cyn codi a myn'd a'r plentyn alian. O'r diwed I dyn:a. Mr Davies yn stopio ac yn dweyd, "Y mao arnai ofn yn fy nghalon fy mod yn 'Ol- tyrbio' y babi." Digon tebyg fod hyny yn wir, ond both bynag i chi fe gym'rodd y fam y "broad hint" ac allan a hi. BECHGYN Y COLEGAU A'R GYMRAEG. Rhydd "Y Nogesydd" esiampl o Gymraeg y Parch II, M. Hughes, B.A., yn Nghymanfa LeF- pwl, wrth siarad am ddeng muiiyd ar y testyn "Llewyrched felly eich goleuni:" "Registro, hwtio, shaiio, right, monk, exercises, aestheticism sheet, anchor, steps, engineer, ideals, sham, reality, pastime, millinery, dead earnest, facts, mummified, thoories, power, Socialism, wrong, minority, slaves, initiation, registration, crowd, fee, transparent." Ai dyma oreu bechgyn y coleg- au i gadw yr iaith Gymracg yn fyw? YR AWEN RAMANTUS. Rhyfeddod yw y ffait-h fod cenedl, fel y Cymry, mor amddifad o lenyddiaeth ramantus. Sonir llawer yn ein plith am awen, eto ychydig o w-aith rhamantus sydd yn ein llcnyddiaeth. Ag eithrio y "Mabinogion," a ysgrifenwyd oesau yn ol, ychydig sydd genym. Ruskin a ddywed fod y dychymyg yn elfen bwysig o wareiddiad. Yn sicr, y mae yr elfen ddychymygol a rhamantus yn hanfodol angen- rheidiol i waith y duwinydd. Rhaid i'r darllen- ydd sylwi wrth ddarllen ein duwinyddiaeth Gym- reig ei bod yn ddiffygiol yn yr elfen ysbrydol ramantus sydd gymaint cymorth i'w gwneyd yn feddylgar ac yn swynol. Mae rhai o'n llyfrau duwinyddol goreu yn faterol yn eu cynllun ac yn anawenol yn eu darluniadau. Mae gormod o saerniaeth adeiladol fydol ynddynt; gormod o fesur a phwyso fel y mesurir ac y pwysir pethau by dol a materol. "EI FLAENAFIAID OND DELWAU." D. Lloy-l George yw y "Llywydd" cyntaf fu ar F" rdd Masnaeii Pryflain erioed. Nid oedd ei flaeji-vfia'd "nd del>vau osodid i fyny yn y Swydd- fa. Ni chym«2rent reolaeth yn eu dwylaw, ond rheolwyd hwy g&n y swvdd a chan ddylanwad gclud y tualLtri D. I.loyd George yw y cyntaf erioed i lywyddu a rheoli y Bwrdd. EIFEN DDRWG GOLUD. > Esgob Potter a grybwyllai yn ddiweddar y dai- oni dirfawr allai cydymdeimlad wneud i Jadd pob gwrthvvynebiad i olud. Yr elfen ddrwg mewn golvid yw yr elfen bersonol a hunanol; d n yn feddianol ar gyfoeth a wastrefBr arno ei hun yn nghan >1 tlodi a 1 hra, ni, a'r golud hwnw yn anil yn <yfu allan o'r trueni a'r tlodi. Drwy gydym- deimlad yn unig y gellir dadwreiddio a.nfoddog- rwydd. Tybier fod y mawrion yn y wlad hon wastraiFant symiau mawrion ar eu gwageddau a'u nwydau yn t,oi hyny i lwybrau cynorthwyo yr anghenus! Rhyfedd fel y ca y dyn druan fwy o foddhad wrth ddifyru ei hun rhag esmwythau ar eraill. TYNU Y SHUTTERS YN RliY FVAN. Gofidiai Douglas Jerrold am da.no ei hun, ei fod wedi tynu y shutters i lawr yn rhy fuan, ac yntau ar y pryd heb ddim ond ychydig o ruban- au i'w gosod yn y ffenestr! Gallwn gydymdeim- lo a'i brofiad; canys y mae yn eiddo personol i lawer o honom. Temtasiwn y Cymro ieuane- boed fardd neu lenor-ydyw tynu y shutters eyn casglu digon o nwYddsnachdy. I ENWAU NEWYDD I'R CYMRY. Credwn ei bod yn nesau at bryd i'r Cymry I gael rhes o enwau newydd i'w gwahaniaethu yn dda oddiwrth eu gilydd. Mae gormod o John a < Dafydd a Thomas ac Ifan, etc., yn ein piith, a'r rhai hyny wedi eu dyblu y,n rhy ami..Y:: llyai yr ynadon yn Pontypridd, yn ddiweddar, yroi^ i dau John Jones, y ddau o Ciifynydd, y devftxf dan yr un cyhuddiad, a'r ddau yn lowyr, ac wedi bod yn yfed yr un cwrw, etc. Paham na alleni ni newid ac amrywio ein henwau, fel na byddo meddwdod neu ddrwg un yn edliwiad i ganoedd a miloedd o'r un enw drwy y wlad? A DDIRWYWYD AM FEDDWI. Derrgys y tabl a ganlyn (1) nifer poblogaeth siroedd Cymru; hefyd (2) rhif y rhai a ddirwy- wyd am foddwi; a (3) chyfartaledd am bob deng mil o'r boblogaeth:— Mon 50,606 128 25.04 Meirionydd 48,852 153 31.32 Aberteifi 61,078 215 35.76 Fflint 81,485 307 36.45 Maldwy,n 54,901 221 41.28 Dinbych 131,582 727 52.35 Caernarfon 125,649 725 55.59 Penfro 87,894 515 58.73 Caerfyrddin. 135,328 855 61.73 Bry^heiniog 54,213 369 65.93 Maesyfed n,281 187 77.33 Morganwg 601,061 5959 88.34 TROI EGLWYS YN FWTH ETHOLADOL. Y dydd o'r blaen gwelwyd rhyfeddod yn Beaver Falls, Pa., sef eglwys wedi ei throi yn fwth ethoiiado', ac yr oedd y gweinidog yno i ftgor y gweithrediadau gyda gweddi. Nid oes dau feddwi na ddylai crefydd (nid crefydd sere- moniol, ond crefydd rasol Crist) ymgymeryd a glanhau politics,_ oblegid diau yw mai politics yw i;.n o bechaduriaid penaf yr oes, pwy bynag yw y lleiaf. -A CYNGHOR YN LLE EISTEDDFOD. Mwy buddiol i Gymru fyddai Cynghor Cen- edlaethol yn lie Eisteddfod Genedlaethol. Un rheswm yn ddiau fod Cymru mor ddifraint hyd yn ddiweddar oedd fod y bobl yn hynod o ddi- ofal o'u cyflyrau gwleidyddol a ohymdeithasol. Hoffder y Cymro oedd crefydda, barddoni, a chanu, a chyhyd ag y byddai efe yn gwneud hyny byddai y Sais a phob estron-ddyn y.n cynllwynio i fyned a phob eiddo oddi arno. Ni sylem weled yr eisteddfod cyn y diwedd yn esgor ar rywbeth o'r fath, sef cynghor i ofalu am fuddianau goreu y Dywysogaeth, BWYDO EU SEIRPH MAWRION. Bwydj eu seirph mawrion, ac hyd yn nod eu nadroedd bychain, ydyw un o anhawsderau pen- af awdurdodau y milodfeydd, neu arddangos- feydd bwystfilod, sydd weithian yn bethau mor gyffredin. Cyfoda yr anhawsder penaf oddiwrth y dybiaeth na fyn y sarph fwyd marw, ond, yn hytrach, y myn ei pael yn fyw, a'i ladd ei hunan. laynca rhai o honynt yr anifail, megis gair neu ysgyfarnog, yn fyw, ac yn ei gorphol- aeth. Ond yn awr y mae ymgais yn cael ei gwneud i "wareiddio" yr anghenfilod hyn; ac, i raddau, y mae yn Uwyddianus. Bwytant an- ifail marw, ond iddynt ei gael yn gynes, newydd ei ladd. Yr hyn a ddadleuir ar yr ochr arall ydyw, fod y sarph y,n rhoddi ei nysglyfaeth i farwolaeth yn llawer cyflymach, a mwy diboen nag y gall dyn wneud. PREGETHWYR Y GRADDAU. FA pregetliwr -nae'n rhaid addef fod M A., B.D., y blynyddau diweddaf hyn, yn Fethiant; gefidus. Gwir fod eithriidau; ond, fel eithriad- au bob amser, prin iawn ydynt. Bryd y cred ein gwyr ieuainc o'r brifysgol mai nid traethawd cy w- rain, niwlog, a haner Hegelaidd ydyw pregeth? Pryd y dedllant mai publicanod a phechaduriaid sydd yn y seti o'u blaen? Pobl sydd yno a chan- adynt demtasiynaa i ymladd a hwy a ohydwy- bodaj i'w defFroi. Mae ganddynt ddagrau i'w sychu, ma 3 arnynt eisieu gcbeithion i'w calonogi, mae ganddynt uffern i'w hosgoi, a nefoedd i'w chyrhaedd. Dynion i'w hachub ydynt; ac nid gydag ymdrimaech farw, yn dechreu ac yn di- weddu mewn cad dug, y gellir gwneud hyny. CYFYNGDRA Y FASNACH ARIANOL. Priodola y rhai wyddant y cyfyngdra diweddar yn y fasnach arianol i'r elfen anturiaethus. Hyn gyfrifa am bob trafferth arianol o'r braidd drwy y vlad. Mao nifer fawr o'r ariandai wedi syrthio i ddwylaw yr anturwyr hyn, y rhai reolir gan ysbryd drwg dyfod yn orgyfoethog ar frys, a def- nyddiant eiddo eraill i hapchwareu ag ef. Hefyd y ma holl olud y wlad wedi syrthio yn y fat.h fodd i agen a roolir gan yr ychydig fel y mae yn ddichon i haner dwsin o gnafiaid goludog godi daeargryn yn y farchnad arianol ac andwyo mil- oedd o randdalwvr a. gosodwyr arian. Ni ddylai y wiad oddef y fath drefn ynfyd.
[No title]
Yn Machynlleth, ddydd Iau, gwerthwyd y Neuadd Drefol a'r Farchnad mewn arwerthiant cyhoeddus i Mri Edward Breesa a Richard Rees, am 1295p. i
——waigim.-Llith Die Jones.
—— waigim.- Llith Die Jones. TAfrti YN DYFFRYN CONWY. YMWELIAD A GWYTHERIN. Gair wrth ffarmwrs Dyffryn Conwy yr wythnos yma. Mi fu mi ar daith yn yr hen. ddyflryn yma y dydd o'r bla-en, ac "rth ddringo i fyny o Llljnrwst tua Llanddoget, ac yn mlaen at Llanddewi, mi synais weled cymaint o yd allan yr adej yma o'r flwyddyn. Mi ofynais i gyfaill oedd yn eydgerdded a mi beth oedd y rheswm fod cynhauaf yd mor agos i'r Nadolig, a'r ateb- iad gefais oodd fod y ffarmwrs yn rhy gybyddlyd i logi dynicn i gario yr yd mewn pryd. Wel, math o "pen.ny wise pound foolish," fel bydd y Sais yn deyd, ydi hyn, ynte? a'r eanlyniad yw fod yr yd yn difetha, a fydd o dda i ddim oher- wydd oedi ei hel mewn pryd. Wedi mynd dipyn yn mhellach sylwais fod yna amryw gaeau yd heb eu tori o gwbl. UYFARFODYDD DIOLCHGARWCH. Gofynais i fy nghyfaill a oeddynt wedi cynal eu cyfarfjdydd diolchgarwch yn y rha.n yna o'r wlad? Atebodd yntau fod cyfarfodydd diolch- garwch eleni wedi eu troi yn gyfarfodydd i weddio am dywydd teg i gael y cynhauaf i mewn. Aethum yn mlaen tua pentref prydferth a tliawel Gwytherin, ac erbyn cyrhaedd yno mi roedd hi yn ddydd Sul. Heb gael yr yd i mewn roedda nhw yn Gwytherin, ond mi roedd pobol yr eglwys wedi blino gweitiad, a mi roedda nhw yn cynal cyfarfod diolchgarwch yn yr eglwys. Wir, mi roedd yno gvnulleidfa dda, canu hwyl- iog, a Miss Williams, Hafod, yn chwareu yr or- gan. Cawsom bregeth fuddiol ac amserol gan y Parch John Price. Mwynhau y gwasanaeth yn fawr ddarfu fy nghyfaill a minnau. D-eallais fod pobol y capel am aros am dipyn eto cyn cynal eu cyfarfod diolchgarwch. NIFER AMAETHWYR YN LLEIHAU. Arosais yn Gwytherin dros y nos, a chefais sewrs ddifyr hefo amryw o'r trigolion. Synais glywed fod petha wedi cyfnewid yn arw yn yr ardal y.n ystod y blynyddoedd diweddaf, Fferm- ydd yn cynyddu, ond fFarmwyr yn lleihau. Mae un o ddynion mwyaf dylanwadol yr ardal, sef John Robert Griffith, Brynclcchydd, wedi gadael yr ardal, ac wedi cymeryd ffarm fawr yn Llanrwst-, set Siamber Wen; mae David Davies, Yr Erw, wedi rhoi fyny gwaith saer, ac wedi mynd i fFarmio yn Brynclochydd; Robert Wil- liams, Ty Newydd, Pennant, yn rhoi goreu i ffarmio, ac yn mynd i fyw i'r Erw. Dyna rai o'r cyfnewidiadau, ond piti mawr ydi gwcled nifer yr amaethwyr yn lleihau. Hwyrach y bydd petha yn gwella pan ddaw y "Small Holdings Act" i rym eawii weled. PRIODAS POSTFEISTRES. Mi rocdd y trigolic.n i fyny gyda'r wawr boreu Llun, a golwg fywicg iawn ar yr hen bentre. Toe i chi, dyma gloch yr eglwyg yn tincian. Gw?l- ais ar unwaith fod rhywbeth anghyfFredin ar gymeryd lie, ac erbyn holi Jackson, y gof, deall- ais mai diwrnod prioda-s y bostfeistres cedd hi. Mi arosais i gad golwg ar y briodas. Wyres i'r diweddar Archddervvydd Ciwydfardd cedd y briodasferch, a Mistar Robert Willias, ffarmwr parchus oedd y priodfab. Y Cynghorwr John Davies, Bryn Tan, cedd yn gwasanaethu fel "best man/ a fissAnnie Morris, Llanddewi, oedd y forwyn briodas. Wedi i'r Parch John Price glymu y cwlwm reit sound yn yr cglwys mi gychwynodd yr orym- daith drwy y pentre. Pan yn pasio yr efail dyna amryw o tj-gydion yn cael eu saethu allan o ynau. Cefais fiaw ofnatsan. Eis at fy union i'r efail i ofyn i Jackson pwy oedda nhw yn dreio saethu; ond ddyll wn fed y par ieuanc yn bobloga-idd iawn yr. yr ardal, ac fod nifer o amaethwyr wedi hci yn yr efail i ddymuno lwe dcla iddynt trwy saethu. Wedi dwad yn saff heibio y gynau i waelod y Llan dyna dorf o'r trigolion a bagia yn n o rice yn ymosod ar yr orymdaith, ac yn eu peltio nhw hefo digon o rice i wneud pwuins' I holl drigolion yr ardal. Fel tasa i r i- "finishing touch" mi dywynodd yr haul yn d,1.daer ar fodrwy y briodasferch. Hir oes e' <1J}Wfvd ddedwydd i Mistar a Mrs Willias yw ddymuniad Die Jones. f ACHOS YR HEN GORPII. ar achos y Methodistiaid yn y He "x yn ddrwg gen i glywed nad oes olwg mor lewyrchus arno fo ag y bu. Mae yn wir fod amryw ddynion ieuainc, plant y diwygiad, yn dal yn gryf yn y ffydd ac yn parhau i gymeryd rhan flaanllaw yn y moddion, ond nid yw y cynulleidfaoedd agos mor liuosog ag y buont yn y blynyddoedd aethant heibio. Mae capel Gwytherin wedi colli amryw o ddynion enwog a gweithgar o'r set fawr, ond mae dyddiau gwell i ddod, a'r wythnos nesaf mi fyddent yn cymeryd liais yr eglwys ar y priodoldeb o gael gweinidog sefydlog yn Gwytherin.
Cyhuddiad o Ffughoniad.
Cyhuddiad o Ffughoniad. DYN MUD A BYDDAR 0 FLAEN YR YNADON. YNADON. Cynhaliwyd heddlys arbenlg gan Mr J. R. Prichard, yn Mhorthmadog, yr wythnos ddi- weddaf, pryd y cvhuddid David Williams, 21ain oed, o gael 5s trwy dwyll gan Miss Hilda. Greaves, Tanyrallt, Tremadog. AmddiiFvnid gan Mr T. Garth Jonee, ac erlynid gan yr Arol- ygydd Jones. Bu geiriau cryfion 'hwng Mr C. E. Breese (partner Mr Garth Jones) a'r Clexc (Mr 0a £ 6on) yn nghylch y dnll a'r lie y daliwyd y cyhuddedig. Honid fod Williams (yr hwn oedd yn fud a byddar) wedi dweyd trwy y papyrau a.'r llyfrau casglu oedd ganddo ei fod ef yn casglu arian at Sefydhad Byddariaid a Mndion Meirion, ATfon a Dinbych, yr hwn sefydliad oedd heb fod mewn bodolaeth, a'i fod wedi cael arian gan Miss Greaves ac eraill trwy hyny. Yr oedd yn ddyn parchus yr olwg arno, ac wedi cael addysg dda. Arceai er's tua thair wythnos yn y Moelwyn Temperance Hotel. Cafwyd tua 24a yn ei feddiant. Yr oedd enwau pobl flaenllaw yn y llyfrau oedd ganddo. Gwrthodai roddi ei gyfeiriad. Ni alwyd Miss Greaves, a hawliai Mr Garth Jones ryddhad y diffynydd. tGohiriwyd yr achos, a dywedwyd y derbynid meichiafon ar amodau neillduol. Cymerwyd y cyhuddcdig i garchar hyd ddydd Gwener nesaf.
Creulondeb at Blentyn yn Llanrug.
Creulondeb at Blentyn yn Llanrug. Gerbron ynadon Caernarfon, ddydd Sadwrn, oyihud-mvyd Elizabeth Susannah Hugoles, Tany- casteli, Llanrug, o greuloindeb at faohgen chwcoh oed. Yr oedd y bachgen a'i frawd, am eu bod yn arndd-ifad o fam, wedi eu rhoddi yn ngofal y dd'iffynydde«, yr hon oedd yn fodryb iddynt, i'w magu gan y Gwarcheidivaid'. Aeth yr Ar- olygydd Robetrts, mewn eanlyniad i'r hyn a glybu i dy y ddfFynydd gyl3. dyg i weJed y badhgen. Cawsant ar ei gefn inifer o farc- iau, ao addefodd y dWfFynyddes mai etFaith cur- fa gyda gTviaien fedw oed'dynt. Dywedodd Dr. L John Roberts, Llanberis, y rhaid fod y euro yn llym. Yr oedd y ddau fachgen yn lan ac wedi eu maethu y dda- M.r Nee, wrth amddiffyn. a sylwodd na. wnaeth y dklifFynyddeis ond defnyddio y wialen yn unig, fel y gallai rhiant, er gwella y bach- gen o arferiad aflan, a lhvyddodd yn oi ham- can. Nid oedd ganddi y bwrad lleiaf i ger- yddu yn orlym, ao cs tybid fod y cerydki felly nid oedd neb yn gofidio mwy na hi. AT ol gwrando tytstiolaothau pelladh rhoed dirwv ar y ddifFyne6 o 2p 17s 60 !1n gynwys y oostau.
DIREIDI MYFYRWYR BANGOR.
DIREIDI MYFYRWYR BANGOR. Cododd helynt bychan yn Ngholeg y Brifysgol, Bangor, meddir, fore Sadwrn. Yr oedd y Prif- athraw a'i ddirprwy yn ebsenol ar y pryd. Bu raid i un o'r athrawon geryddu rhai o'r myfyr- wyr am fod yn hwyr yn dod i'r dosbarth. Ar ei ffordd i ddosbarth arall, hwtiwyd yr athraw, ao ataliwyd gwaith y dosbarth trwy i ychydig fyfyr- wyr ymgynull oddiallan i'r fFenestr a chanu a thyrfu. a. YSGOLORIAETHAU I BLANT O'R TLOTTY. Adroddwyd mewn cyfarfod o Fwrdd Gwarch. eidwaid Caernarfon, ddydd Sadwrn, fod dau o blant amddifaid oeddynt ddeiliaid o'r tlotty wedi enill ysgoloriaethau i fyned i'r ysgol sirol. Y PARCH BENJAMIN PRITCHARD. Hysbysir marwolaeth y Parch Benjamin Pritch- ard, yn Acrefair, Rhiwabon. Yr oedd Mr Pritchard yn 71 mhvydd oed, ac yn aelod o Gyfarfod Misol Sir Fflint. Hefyd bu'n swyddog presenoldeb ar Fwrdd Ysgol Rhiwabon ac ym- neillduodd ar flwydd-dal ya 1902, wedi 30 mly.n- add o wasauaeth*
Newyddion Dyddorol. ------
Newyddion Dyddorol. Dyma onglyn arall i'r "New Woman," a'r tro hwn Madryn o Lerpwl yw'r ba.rdd:- Un wanial yw y New Vi'oimn-—a chawn Hi'n oliweiiych yrn mhobnxan Swydd o glod, ond bysedd glan Ni Co yd i hcean. Nos Iau, anorcliodd Mr Ellis J. Griffith, A.S-, gy-iajrfod cyhoeddua yn Brighton, gan drafod Da^tgy isylltiad. Bwriada Mr Griffith dreuiio'r Nadolig yri. Lausa-nsne, lie yr erys Mrs Griffith a'r plant am y gauaf. Terfyaiwyd nodachifa yn Ngwrecsam. er cael arian 1 brynu adeilad at anicanicn dirwesiol ddydd Gwener. Hj-sbyswyd f<Xi' tua 1200p wedi ei dderbyn teag at y 1350p sydd yn eisicu- Mr W. Crosiieild, Lerpwl, cedd yn agctr d'ydd Gwener. Mae y gantoree Gymreig newydd. Miss Eira Gwyn, i wneud ei hymddaHgc-.is.d cyntaf yn Bechiitein Ilal), Llundain, ddydd lau nesai, o dan arweiniad Mr Danieil Meyer. Fe'i cyn- orthwyir gan driawd newydd arail. Penderfynwyd ad.newyddu ar gost o tua 300p gapel Annibynwyr Cymreig, Newmarket, sir Fflint. Hwn yw yr addoldy Y mneillciuol hynaf yn y sir. Rhoddwyd ef i'r "Sentars" fel addoldy w gan John Wynne, Caparlleaii, Newmarket, bar- gyfreithmr yn 1707, ac v mae wedi ei ddefnvdd- we io ganddynt er hyny. Yn mhlith gweinidogion fu yno ceid yr enwog Matthew Henry, a cheawir y pwlpud derw du yn yr hwn y byddai yn pre- get.hu fel crair cysegredig a dyddorol. Mr Herbert Roberta, A.S., a Mr William Jones, A.S., oedd y prif siaradwyr mown cyfar- fod Rhyddfrydol yn Llangollen nos Iau. Pasiwyd pleidlais o ymddiriedaeth yn y Llywodraeth. LLYFRGELL LLANDUDNO: CYNYG MR CARNEGIE. Ilysbj^ir fod Mr Carnegie wedi cynyig 4000p tuag at godi llyfrgell rydd newydd yn dudno. Dyna'r swm a gy^ranwyd1 ganddo at scfydliad cyffelyb yn Colwyn Bay, lie y ceir adeilad hardd iawn. CYNGHORWYR YN -I,:RYLA. Yn Nghynghor Criocieth, ncs Lun., bu golyg- feydd cyiirous, a ehaiodd y Carieiirydd g-ryn waith i gadw treln- ("yjiudd"\vyd ei gan un aelod o geisio dilyn Cynghor Abcnetwyth. Cotlodti! yr ibelyiit o gynygiad i of,-n mwy o (swin oddiar fFermwyr nag adeiladwyr am dy- wod o'r tracth. Myruai Mr J. T- Jorlfs y dyiiai'r pris fed yr un fath i bawb, a phender- fynwyd hyny trwy fwya'rif mawr. CYMDEITHAS YR IAITH GYMR-AEG. Cynihailiwyd cyfarfod o Gynghor y Gym- dleitihas uohiod yn Aberystwyth ddydd. Sad-wrn, Syr T. Marcihaat Williams yn 1 lywyddu. Ys- tyrid y gwaith a wnaed y flwyddyn ddiweddaf ga.n y gymdeithas yn fodolhaai- Penderfynwyd cynal ya- Ysgol Ilaf Gymreig nesaf yn Mangor. Penodwyd pwyllgor i dynu allan gynllun i sefydlu Undeb Darllcin Gaitref- Gailwodd Syr Harry Rcichel sylw* at yr angienrliaid1 o gyhoeddi geiriadur Cymraeg, a chyBwyrLwyd y mater Irwn i Lys y Bri'.y&^tl. MARWOLAETH CYMRO 0 GAERNARFON. Nct3 Wener, bu farw Mr Charles Watkin Ro- berta, mab i'r diweddar Dr. Watkin Roberts, Caernarfon, un o feddygon mwyaf adnabyddus Gogledd Cymru yn ei oes. Yr oedd Mr Ro- berts yn 43 mhvydd oed, a bu farw yn Jycii a- finna, fir Mayo, Iwerddon, lie y trigianodd am flynyddau ar ei ystad1 ei hun. Ceir tair chwaer iddo yn Nghae.rna.rion, ao un clhonynt yw Mrs T. Morgan Lloyd. TENNYSON SMITH YN CONWY. Nos Lun terfynodd Mr Tennyson Smith, yr areithydd hyawdl, ei genha.draeth ddirwestol yn Nghonwy trwy roddi yr hyn a eilw "Prawf Alco- h0." Gan evlwi a,r y diwygiad a'i effeitihiau, eylwodd y dylasai llwyrymwrthodiad gael mwy o lo yn y oyLlnod tanllyd hwnw ao y dyleeid ei wneud yn amod adodaeth egl wyeig- Pe wiedi eyrneryd y cwrs hwnw buaal llai o WJfth- giliadau o'r cgfliwysi. GWOBRAU I GLYBIAU CLEIFION. Cynygia Mr David Davies, A-S-, dair gwobr o 10p, 5p a 3p i'r cymdeitihasau cyfeillgar yn Maldwyn a iwyddant i restru y nifer luosocaf o aelodau newyddion yn ystod v flwyddyn Un o'r amodau yw y rhaid i'r cym- dteithanau gynal eu cyrddau mewn ystafelloedd' heb fod yn nglyn a thaiarnau. Y TRENGIIOLYDD A'R YSWIRIANT. Mewn treniglioiiad ncs LUll, sylwodd Mr LI. Keiy-ick, y cnvincr, nad oedd yn ystyiried y d'ylai plant ieuainc gael eu hyswirio- Doeth a phriodol cedd yswirio y pen teulu ear cyfarfod adryd, ond gresynai fod miarwolaeth plant yn troi yn fudd ar-iaiiol i'r rhicni- FFUGIO ENW MR JOHN MORLEY. Yn Edinburgh., dcPydd Llun, dedfirydWyd John Aylitnig, cyn-bartiner mewn ffirm o gy- hoeddwyir Ilv^frau, i ddeng1 mly nodd o benyd- wasanaeth am flugio a newid nodau arianol twyliltodirus am 13,350p. Yr oedd enw Mr John Morliey, ei dtid-jTi-nghyfraitfe, wejdi ei fFugio air bob un o'r nodau. HIN AFRYWIOG. Dydd Llun. cododd corwyjit yn Kent, a mailunwyd adeiladau, chwytahwyd ymaith deisi gwiair, a ohainxld tri dyn eu niweidio- Mewn xihai parthau o'r wlad yr oedd cira, mewn er- aill gwlaw, a thartih a rhew. Dywed y gwy- bodueion y ceir hin o-eir iawn ax fyrder, CADFRIDOG WEDI EI LADD. Dydli Lltun, bu farw Major-General Syr Henry Colvilile mewn eanlyniad i niweidiau a gafodd ddydd SuL Tra'n gvru ar fodur-ddeu- rod aeth i wrthdarawiad a char niodHir a thiaf- Jlwyd ei yn dhwyirn i'r lilawr. Yr oedd yn un o gadtridogion blaenaf y wlad., a chyflawnodd orolietst ion gan enill bri ym rhyfel De Affrica. GWOBRWYO GWRONIAETH. Yn y Dreifnewydd, ddydd SuJ4 cyflwynwyd' tystJlSgrif fennrwn y Gymdekhas Ddynigarod i James H. PiokupJ Dyeertih-terrace, am achub plentyn Q ddyfrllyid fedd, GWRTHDARAWIAD AR REILFFORDD. Dydd Llwn. aeth oerbyd a pheiriant i wrth- darawiad ar y rheiliFordd geir Aberpenar. Mal- wyd y oerbyd! yn chwilifriw^ a niweidiwyd y pciri.ant. Y MORMONIAID- Dydd Sadwrn, cyriiaeddodd 61 o gienhadon Marmonaidd i'r wlad1 hon. Bwiiadant ymweled a g^vaJianoi baj-thau y wlad i geisio rihai i gci- edd eu cred, DAMWAIN YN FFLINT. Tra yn gweithio yn Melin Bapyr Fflint, dydd v' LIun, aeth dillad' dyn ieuano o'r enw David Joinee i'r peirian<fe, a cfewyLdrowyd y truan yn eohryis. Aeid ag ef i Yspytty Caer, a chaed nad oedd asgwinn wedi ei don- ACHOS O'R ABERMAW YN LLYS YSGARIAD. Yn LJya Ysgariad. ddydd Uun. apeliodd Birig Abraham, gwnaig Mr Tom Abranam, ceid- wad gwestty, am ysgariad oddiwrtho. Myneg- id i Mr Abraham, oedd yn dad i bump o blant, redteig oddicartref gydia. geneth hawddgar oedd yn glero yn ci wasanaetih. Caniataw,) d cais y wraig. MARWOIjAETH YNAD. Yn Amwythig, ddydd LIun, bu farw Mr 2- Evan Jonee, ynad ad n a bydd us, ac un o ar- weinwyj: Ymneidldiuaeth a Rhj dci'tryd 1 aeth yn y sir. GWYL DEWI YN LLUNDAIN. Bydd i'r Parch T. Charles Williams, Porth- aethwy, bregethu yn y City Temple, Llundain, noson y 27ain o Chwefror, ar achlysur dathliad Gwyl Dewi. ETHOLIAD YN NGHAERNARFON. Bu etholiad yn Nghaernarfon, ddydd Sadwrn, am y sedd aeth yn wag ar y Cynghor Trefol drwy ddyrcha.fiad Mr Richard Thomas i'r henaduriaeth. Yr ymgeiswyr oeddynt Mr Eleazer Owen (cadeir- ydd canghen leol Cymdeithas yr Argraphwyr) a enwyd gan y Rhyddfrydwyr, a Mr Alfred Rich- ards (cadeirydd Bwrdd y Gwarcheidwaid) ddeuai allan dros Ceidwadwyr. Wele ganlyniad y pleidleisio:—Mr Richards, 489; Mr Owen, 441. ATHRAWON MINION MENAI. Cynhaliodd yr athrawon hyn gyfarfod ddydd Sadwrn, yn Ysgol St. Paul, Bangor, dan lywydd- iaeth Mr Botting, o'r Coleg Normalaidd. Mab- wysia.dwyd M'r T. J. Williams fel ymgeisydd am aelodaeth o Bwyllgor Gweithiol y N.U.T. Honid fod nifer yr athrawon cymhwys yn Mangor yn cadarnhau sylw Dr. Phillips yn y Pwyllgor Add- ysg fod "bysedd yr awrlais wedi eu troi yn ol" yn y ddinas. Caed anerchiad gan Mr Jackson ar "Le Gramadeg wrth ddysgu Sacsneg." YR ANGEN AM YSPYTTAI I GLEFYDON HEINTUS. Cynhaliwyd cyfarfod blynyddol Arolygwyr Meddygol Gogledd Cymru yn Mhenmaenmawr, ddydd Sadwrn, Mr R. H. Parry, Gwyrfai, yn y gadair. Agorwyd trâÍodaeth ar afiechydon heintus ao yspyttai i drin achosion o'r fath gan Mr W. H. Wbrrall. Bangor. CYNGHERDD YN LLUNDAIN. M\n cyngherdd Cymreig yn nghapel King's Cross, Llundain, nos Sadwrn, y cadeirydd yd oedd Syr D. Brynmor Jones, A.S., yr nwn a dalodd wirogaetih 1 chel i ymroddiad y gweinidog, Parch H. Elvet Lewis, ar ran Cymry y Brif- ddmea.
----AU1 [ Damwain i Mr Lloyd…
-AU1 [ Damwain i Mr Lloyd George. Hysbvsir fod Mr Lloyd George a ti'au gyfaili yn ttitliio mewn inodur o Fanoctinion i Lun- dain ddydd Sul, a phan yn myned dros fford'd arw ger Lichfield neidiod.a! y eerbyd thaflvvyd Mr Lloyd George yn orbyn y pen blaen- 'iur- odd « gwydr ei Jygaid chwith. Pan gyrhaedd- wyd Liohfield gwnawyd yr amrant gan fedd- yg, ac wedi ei rwymo gallodd fyned yn ei flaen i Lundain. Oddiwrth ymhcliad a wnaed vn hwvr nos Sul yn nhriglod Mr Lloyd George yn Llun- dain. caed ei fod lawer "n well. Toriad lied ddwfn a.'I' draws yr amrant a gafodd a gallai fod yn fwy perygms. ir unig eelurhad el id ei roi ar ach~3 y ddamwain oedd i'r cerbv<3 fy- ned dros rywbeth ar v ffordd a neidio, Wedi'r o'damwain aeth y eerbyd yn mlaen i'r pentref agosai 110 y gweinyddwyd ar Mr Lloyd George gan. Jeddyg-
Y Senedd-Dymmor Dyfodol.
Y Senedd-Dymmor Dyfodol. DYDDIAD YR AIL-AGORIAD. Yn unol ag arfer ei Fawrhyd'i er pan y mae wedi esgyn i'r orsedd treifna y Brenin i agor y Senedd ei hun, pan vr ail ymgyia-rfydda y ddau dy am Senedd-ri^ymhor 1908. Y dyddiad a roddir ar gyier yr agoriad vdS-w Ionawr 28ain, or ei fod wedi cael ei iivebysu yn ewyddogol y dydd Meroher blaenoro] yr agond y senedd-d^mncr Ionawr 29ain. Y mae v dyddiad olaf yn disgyn ar dti'ydd Mercher, tra yr oedd dydd Mawrth wedi bod yn ddiwrnod penodedig i gyflawni y sere mom agoriadol er's rhai blyiiyddoedd. Cyhoeddwyd y mynegiad canlynol o 16, Downing-street, trigfan ewyddogoi* y » rif Weinidcg, dydd Merch.e.r:- Cyhoeddais rybudd rai dyddiau yn ol yn hys- byeu yr agorid y Senedd' "ionawr 29ain, Nid oes dim cyunewidiad wedi ei wneud yn y dydd- iad hwn. FeDy, y mae yr hysbysrwydd yn y newyddiaduron heddyw y bydd-xi i'r dyddiad gael ei newid yn hollol anawdurdbdedig.— Arthur Ponsoaiby-
Yspytty Heintus Undeb Ffestiniog.
Yspytty Heintus Undeb Ffestiniog. Cyfarfu cynrychiolwyr Cynghorau Ffestiniog. Porthmadog, Deudraeth a Giasyn yn Minllordd ddydd Mawrth. da.n lywyddiaeth Mr R. 0. Wil- liams, Garn, i'r dyben o ystyried y mater o eefydlu yspytty heintus. Y Clers (Mr T. Roberts) ddywedodd fod y gynhadledd flaenorol a gynhaliwyd wedi pasio i ChWllLO am le, i wneud amcangyfrif o'r goet, etc. Yr oedd hyny wedi cael ei wneud. Mr Tegid Jones gynygiodd eu bod hwy yn myned yn mlaen i wneud ysbytty yn L'andee- wyn. Cefnogodd Mr 0. Jones. Siaradwyd ar y mater gan luaws or cynrych- iolwyr, ac yn y diwedd pasiwyd y penderfyniad.
Saethu Ceidwad Helwriaeth.…
Saethu Ceidwad Helwriaeth. YR HERWHELWYR WEDI DIANC. Yn blyigeiniol boreu ddydd Mercher,—tua dau or gloch-oafodd ceidwad helwriaeth o'r enw Payne, yn ngwasanaeth ystad Dyffryn A led, ger Liansannan, ei gaethu gan herwheliwr- Yr oedd Payne, yr hwn sydd yn brii geidwad hel- wriaeth, allan gyda chynorthwvwr, yn gwylio i fyny i un o'r gloch y boreu. Nid oedd y ceidwaid' yn drwgdybio fod herwhelwyr o gwrn- pas. Dywedodd Payno wrth ei gynorthwywr am fyne-d adref i'w wely, a svlwodd y byddai iddo yntau wnoeuq yr un peth. Yn "fuan ar 01 hyny daeth Payne yn ol, a deffrodd y cynorth- W)HT, a dywedodd fod yna herwhelwyr o gwm- pas, a i fod yntau i'w otlilyn mor fuan ag y medrai. Yna aeth i ffwrdd. Dilynodd y ceid- wad cynorthwyol ef, a chlywodd ergydion. Daeth o hyd i Payne ar lawr wed ei saethu yn ei gcudod. Yr oedd yn ymwybodol, a dy wedodd mai herwheliwr oedd wedi ei saethu- un o fintai- Llwyddodd i gael gaiael ar ei vm- cisodydd, ond yr hwn, modd bynag, a ddiang- odd- Y mae y dyn archolledig yn gorwedd mewn oyflwr diiri'ol mewn ty a elwid BHT: Eglwys, lie y eaothwyd dyn araU ryw bum' mis yn ol-
Diwedd Trist Cadben Cymreig.…
Diwedd Trist Cadben Cymreig. CAEL GWR 0 FANGOR YN FARW AR Y RHEILFFORDD. Yn hwyr nos Iau, caed corph marw gan weithiwir ar. y rheilffordd ar Linell Lancashire a Yorkshire ychydig y tu allan i orsaf Faza.ker- ley, heb fod nepell o Lerpwl- Gwr o Fang«r o'r e.nw John Henry Owen, ewyddbg morwrol ar Linell yr African, yr hwn, pan ar y lan, a letyai yn North Hill-street, Lerpwl, rw y traneedig. Credir iddo syrthio o ohwim- gerbydres a redai o Fanoeinion i Lerpwl- Ymddengys oddiwrth wy-bodaeth ddiwed-dax- aoh. i'r traneedig a chyfaill fyned i Fanoein- ion,' ao ymadawsanit oddivno am Lerpwl gyda'r tren 9.30 p-m, Cysgodd1 cyfaill Owen yn y tren. Deffrodd yn ngorsaf yr Exchange a ohafodd y drws yn ago-red, ac ni welai y tranoedig. Derbyniodd ei dad, Mr Owen, gemyoti, Bangor, bellebytr, bore Gwener. yn ei hysbysu o'r amgylohiad trist. Gadawodd y tranoedig ei gartref am Lerpwl, wythnos i'r Sadwrn yn llawn iechyd i chwilio am long. Yr oedd' wedi pasio yn gadben, ac yn 32ain mlwydd oed. Y TRENGHOLIAD. Cynhaliwyd trengholiad ar gDirph John Hen- ry Owen, 32 oed, geirbron crwner Lerpwl (Mr T. E. Sampson) brydnawn Sadwrn. Tystiodd A C. Hunter, tafarnwr, i'r trane- edig fyned gydag ef i Manoeinion ddydd Iau. Cyrfiwynasant yn ol gyda r tren 9.20 yn yr hwyr. Gorwe-ddodd y dd'au ar y set; ac aeth y tvet yn fuan i gysgu- Ni dhofiai ddim nes cael ei daefFro yn maI yr Exchange, Lerpwl- Pan edrychodd' o'i gwmpas cafodd nad cedd y tyst yn unman, a rhoes hysbysrwydd o hyny i awdurdodiau y rheilfFordd. Yr oedd yn sior fod1 dor y oerbyd wedi ei sicrh.au pan ymadawodd y tren o Manoeinion. Tysbiwyd i'r modd y caed y corph wedi ei faluirio yn ddirfiawr ger gorsaf Fazakerley. Y Triengholydd a awgrymodd' y posiblrwydd i'r tranoedig agor drws y oerbyd pan ddeffrodd o'i gwsg gan dybio fod y tren wedi cyrhaed<d pen ei eiwrnai. Dygodd y riheithwyr r-eitha-ru agored- Sylwodd y Trengholyd'd nad oedd adlewyrchr ia anfEafriol ar neb.
CYNGHERDDAU UCHELRADD COLWYN…
CYNGHERDDAU UCHELRADD COLWYN BAY. Cyhoedda gohebydd fod cyfarwyddwyr y Victoria Pier, Colwyn Bay, wedi gorfod o anfodd roddi heibio y cynghierddau uwchraddol a gyn- haliwyd yno yn ystod y saith mlynedd diweddaf. Y rheswm am hyny, meddir, yw fod y Cyngiior lleol yn caniatau i ddifyrwyr eraill gystadlu a'r cyfarwyddwyr trwy osod lleoedd ar lan y mor i adloniant. BLWYDD-DAL I'R HEN. Dyna ydoedd baich araeth Mr Ellis Davies, A.S., mewn cyfarfod cyhoeddus yn y Waeniawr, nos Sadwrn. Daliai allan y dylai blwydd-dal i'r hen fod ar wahan yn hollol i elusen plwyf; y rhaid ei rhoddi i bawb dros oed neillduol ac eithrio troseddwyr; ac nas gallai y boblogaeth laiurawl gyfranu tuag ati oherwydd pwysau y trethiant yn bresenol. Y PABYDDION AC ADDYSG. Cyhoeddodd Dr. Francis Mostyn, Esgob Menevia, ei gylchlythyr at ei braidd. yn yr hwn y cyfeiria at ddeddfwriaeth addysgol. Os yw r mesur nesaf, meddai, i gynwys darpariaeth ar gyfer rheolaeth gan y cyhoedd, a dim prawf ar athrawon, ni sllir disgwyl i'r Pabyddion ei gefnogu ADDEF TROSEDD. Yn Llys Ynadon Gwrecsam, ddvdd Llun, oyhuddwyd Thomas Ilemtry Jones, Oaerdydd, ar ei addefiad ei hun, o roddi tas o wellt ar Gan nos Wener- Lledaenodd yr eiien ddinys- triol i'r adeiladau a gwnaed mawr niwed- Go- bi riwyd yr achos am wythnos. ANGEU BONEDDWR ADNABYDDUS. Dydd Sul, yn Kinnerton Lodge, Caer, bu farw Mr James Collinge, boneddwr tra adna- byddVis yn sir Fflint. Yr oedd yn Eglwyewr a Cheidwadwr blaenllaw. MARWOLAETH BARNWR. Dydd Sa<lwrn, wedi gweithred law-feddygcl at appendicitis, bu farw Mr Justice Kckewich, barnwr hynaf y "Chancery Division." y r odd yr elw clir oddiwrth Arddangosfa Amaethyddol Swydd Lancaster, a gynhahwyd eleni yn Bolton, yn 3233p.
Advertising
COAL I UNEQUALLED FOR QUALITY and PRICE. Rowland & Co., WYNNSTAY CHAMBERS, COLWYN i- BAY., XKLKTHOKK 93T U062 3. — 1 EDUCATIONAL. THE SWEDISH GYMNASIUM. j (Top Floor of Mr Askew's Premises), PENRHTN ROAD, COLWYN BAY, Classy in Swedisii Educational Gyrnnastice fot i Children aLL Adults. Massage Medical Movements. Principal: MISS EDITH M. HALL, j Certificated Teaci er of Educational and Mcdical 1 Gymnastics, Southport Physical Training College. Certificates for Massage and Medical Gy-nnaatick- Dr. Arvedajn s Institute, Stockholm. Private Address: Llwyn Onn, Old Colwyn. ■HUGHES & BWfSOias, W4 AGRICULTURAL IMPLEMENT MERCHANTS. MANCHESTER HOUSE AND WAREHOUSE, DENBIGH ST., LLANRWST. General Furnishing Ironmongers, Gas, Hot & Water Enginesrg, 4417 ■ARLINGTON'S HANDBOOKS. "I, &&U3L. Henry Ponsonby ig commanded by AffilyJiiri' Quefn to thank Mr. Darliugton for s copy of his handbook." "Nothiag better could be wished for.British Weekly. "A brUUant book.The Tim".B. Most emphatically tops them alL "-Daily Graphic, Part-leularly good. "-Academy. VISITORS TO LONDON SHOULD USE DARLINGTON'S LONDON editl(revised, 5c. evs maps and plans. lUn BjrE.C.COOKand S4 Map. MU E>T. COOEt fiLAi and Plun^ ENVIRONS. 60ssLtr"* Visitors to Brighton, Eastbourne, Hastings, Bourns. naonth, Exeter, Torquay, Plymouth, Dartmouth. Dartmoor, Falmouth, Penzance, St. Ives, Newquay! Tintagel, Clovelly, Ilfraoorebe, Lynton, Minehesd! Exmoor, Wye Valley. Berern Valley, Bath, Westo^ ■uper-Mare, Malvern, Hereford, Worcester,Gloucest6t Llandrindod Wells, Llangollen, Bala, Aber, Llandudnol Colwyn Bay, Conway, Penmaenmawr, UMifttirfpfhan. Bailor, Carnarvon, Bettwsycoed, SncwdoD, Rhyl, Dolge-Ily, Aberystwyth, Towyn, Barmouth, Crieciethl Pwllheli, Norwich, Yarmouth, and the iorfolk Broads. The Isle of Wight, and Channel Islands, should use DARLINGTON'S HANDBOOKS, Is. Each. LLA.NOOLI.EN: DAKLINGTOK & Co. LONDON: Simpaxieg6 NEW YonK & PARlB: Brentano's. Railway Bookstalls, and all Booksellers. PHOTOGRAPHS. -Beautiful Photographa ol Scenery, Kums, etc., in It&lv, Greece, Turkey* Russia, Norway, Sweden, Denmark, Palestine and Egypt, also North Wales. Is., 2s. 6d. and 2s. Lifii Post Free. DARLINGTON & Co., Llangollen. ADVICE TO THE MARRIED. A BOOK for the people. Practical advice t4 the Married and those contemplating Mimage. Written in a clear, comprehensive manner. It is written by a Medical Expert, in non-scientific language, over 200 pages, largely illustrated, contains most important information. Is nett from all Booksellers and Newsagents, op post free, P.O. Is 2d, from MOORE, WILLIAMS and CO.. Itavenlidioad, Belfast. 'W COLF LINKS. Rbos-ot-Sea Golf Club, 18-Hole Sporting Links on the Sea Front, and Electric Tram- way between Colwyn Bay and Llandudno. OPEN TO VISITORS. 2/6 per Day. 10/- per Week. LADIES (No Restrictions on Play) Country and Non- per annum Playing Members £ i i o GENTLEMEN (Resident) £ 229 JUVENILES (under 16) and Artizans i-o 10 6 NO ENTRANCE FEE. Caddies not allowed on Sundays. CLUB HOUSE with every Convenienoe Golfers Requisites of all Description kept in Stock. BILLIARDS. MEALS AND REFRESHMENTS PROVIDED* Beard 6/- a Day. Beard and Lodgings 8/- „ Board, Lodging & Play iol- „ BEDROOMS, 2/6 a Night, each persoj36 Prices Include Attendance. Resident Secretary and Professional. Telephane No. 4B Colwyn Bay. Telegrams-Llandrilloynrhes, 7957 COLWYN BAY GOLF CLUB. SPORTING 9.HOLE COURSE, SITUATE ABOVE PWLLYCROCHAN WOOD, COMFORTABLE CLUB HOUSE. LUNCHEONS AND REFRESHMENTS PROVIDED. GOLFING REQUISITES STOCKED. Steward and Groundsman J. EvANik SUBSCRIPTIONS. Per Annum. Honora.ry Members El la and LO 101 Resident Members— Ladies LO 15s Od Gentlemen 91 10s 04 Country Memberr.- Ladies 0 10s Cd Gentlemen 0 156 Od Visitors, 2s per Day; 5s per Week. E. T. WALTERS, Hon. Sec.. National Provincial Bank. Telephone 0197 COLWYN BAY. D. Allen Sons Cabinet Manufacturers, Upholsterers, .» AND COMPLETE House Furnishers, 6&7, STATION ROAD FUNERAL FURNISHERS. LARGEST STOCK OF Furniture, Carpets, Linoleum, Bed* steads, &c., in N. Wales. 8759 J. D. SIDDALL, OPTICIAN TO CHESTER INFIRMARY, THE CROSS, CHESTER. COLWYN BAY ATTENDED. NEXT VISIT Wed., Dec. nth, II a.m. to 6 p.m. ADDRESS at Mr J. SMITH'S, Ijairdressing Rooms, COLWYN BAY.