The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

a, Y R A D R A N GYMREIG. SAMUEL 60HD & SONS, Joints, Builders and Contractors, SHOP & OFFICE FITTERS, AND General Repairers ot Property, GREENHOUSE MAKERS, MIDDLETON VILLA, Belgrave Road, Colwyn Bay. ESTIMATES FREE. 1856 B.V. SAUCE 1 IS HELPFUL IN BOTH WAYS- IT PROMOTES APPETITE, AND ASSISTS DIGESTION. PURNELL, WEBB & CO., LTD., BRISTOL. — -r FOR Y HtBH-CLASS & BOOTS SHOE^ Of English and Foreign Sry.* Manufacture. Perfect in Design Cf y' Shape and Fit/. THE NONE CAN AGENTS Vy/ in Colwya Bay for the Celebrated K" LOTUS and QUEEN S BOOTS & SHOES. AMERICAN STOVES. .n)M Sa va Half your and CUIe your Smoky Chimneys. Send tor CATALOGUB (tree) at tove8 to burn Coal, Coke. Wood, Oil, Gas. &0. }'armers' Boilers, Bath Cleysers and "Mention tho Pioneer M POORETCO American Stove Stores, 52, QUEEN VICTORIA ST., LONDON, E C, W For Indigestion, Anemia, Liver CompiaM, w I Biliousness, JOHNSON'S CHINESE PILLS, « I 1/1} per box, are the best. For Blood Poiscrt, » 1 I Inflammation, Varicose Veins, Erysipelas. Bad J ft Legs, JOHNSON'S XX OILS. I/I}, 2/5, is a S j^^o—^&ure care. Advice free. JOHNSON Btos-^k^B Specialhts.yflx'mt Hill,Crew FINANCIAL. NO PRELIMINARY FEES. MONEY LENT PRIVATELY In Large or Small bums (not iesa than £10), ON BORROWER'S OWN PROMISSORY NOTE. ESTABLISHED NEARLY FORTY YEARS. and now lending UrWARDS of £70,000 ANNUALLY. For Prospectus and Terms apply to GEORGE PAYNE & SONS, 3, CRESCENT ROAD, RHYL. ESTABLISHED 1870. 11628 THE NATIONAL LOAN SOCIETY IS expressly Established and Registered pur- suant to Aot of Parliament to make Private Advances without Loan Office formalities. To all Classes (Malo or Fema-Ie), FROM £10 TO £1000. ON SIMPLE WRITTEN PROMISE TO REPAY, for any immediate want; to Start Business, Fur- nish your House, to Pay Rent or Rates, or for any Private use. The advance can bo paid back by easy instalments, or ca.n remain out from One to Five Years, by paying the Interest only. Having a large Capital always ready for Invest- ment, we can lend quickly and cheaply. Dis- tance no object. Interest and Repayments lowest in England or Wales. The Money is advanced at Appiicant's own House, if required, thus caving them the trouble and expense of a journey. Strict privacy and straightforward dealings guaranteed. It will cost you nothing, it will Bave you pounds by applying either personally or by letter for our Free Prospectus, to the NATIONAL LOAN SOCIETY, 41, CORPORATION-ST., MANCHESTER; National Telephone, 260x5; or to our NORTH WALES DISTRICT OFFICES: 11, Dcan-st., Bangor; 16, Bodfor-st., Rhyl; and 19, Queen-st., Wrexham. Established 1887. Nat. Telephone 260x5. 6 A DVANCES. — £10 to £5000, immediately, ::t1. on Note of Hand alone. Any Distance, for any purpose, to all classes, strict privacy, low interest, upon the following easy repay- ments ;— IBIO Loan from Loan irom £90 Loan from 6J-weekly. £100 Loan from 30J-we\:kly Monthly or Quarterly payments arranged. Cash sent by post.—Apply to the Old Established and honourable firm, Samuels and Co., Queen's Chambers, 5, John Dalton-street, Manchester. SatisfaetorySecurity, Good Interest. THE LANCASHIRE WAGGON, CO., LTD., X Bury, Waggon Financiers (not builders), are prepared to receive Loans at 4 per cent, tax tree, repayable at short notice, or to issue Debenture at 4 per cent., repayable ac six months' notice after an agreed term. Assets :£363,161 plus £133,813 uncalled capital. lAnnual Jfrofits £20,100. Reserves £22,345. Bankers, Lanes, and Yorks. Bank, Ltd., Bury. Write for further information and balance sheet. 15923 A. E. DEARDEN, Secretary. lMONEY LENT PRIVATELY AT FIVE PER CENT. PER ANNUM, from £10 to £ 5000.—On Mortgage and Life Policies, also on Simple Promissory Notes, at a very low Rate of Interest, repayable by Monthly, Quar- terly, or Half-Yearly Instalments, to responsible Householders. Capital may remain at Interest only. Strict privacy guaranteed. Distance no object. Genuine applications never refused. — .Write for free Prospectus, enclosing stamped and addressed envelope, to the actual lender JOHN ROSE, 29, BUCKINGHAM-ROAD TUE BROOK, LIVERPOOL. Branches: 148 HIGH-STREET, BANGOR, and BRISTOL HOU. 67, MOSTYN-ST., LLANDUDNO. .ta.blis 1887. 17826p COAL UNEQUALLED FOR QUALITY and PRICE. Rowland & Co., WYNNSTAY CHAMBERS, COLWYN BA y. TELEPHONE 92y 16037 It; BOOK FOR MARRIED WOMEN. THOUSANDS of Women hav written that it JL is the best Book they have ever read, and seoommend it to their friends. The contents of first a.nd of the thirteenth chapters every Woman should know. 175,000 copies of this Book have already been sold. It is sent post Sree, in envelope, for Postal Order, Is 2d, by R. T. R. ALLINSON. 67 Room, 4, Spanish- "lac., Manchester-square, London^ W.

AT EIN DARLLENWYR. Anfoner pob gohebiaeth i'r GOLYGYDD CYMREIG, Swyddfa'r "Pioneer." Colwyn Bay.

Bwrdd y Gol. DIC JONES.—Lie buoch chi mor hir heb sgwenu, Richard bach? Yr oedd yr Aciran Gymreig yn Hawn yn i'ch llith ein cyrhaedd, ond fel pob peth da a digon o halen ynddo fe goidw eich llith yn ei flas hyd yr wythnos nesaf. Cofiwch sgwemi'n gynt o hyn allan, Mistar Jones.

SYR LEWIS MORRIS. Trwy farwolaeth Syr Lewis Morris, cyll Cyniru yr awen urddasol a feddai, awen a. fynai gjywed ei llais lie bynag y ceid dust i farddon- iaeth uchelfri. Credai llaweroedd o wyr mwyaf dealius y deyrnas mai efo ddylasai wisgo urdd y bardd llawryfol, canys er dyddiau Tennyson nid oedd gryfaoh na mireiniach bardd na'r gwr o Penbryn, Mr Gaerfyrddm. Trwy gynyrcnu yr "Epio of Hades" dringodd i safle uchel yn mhlith plant athrylith, a disgwylid yn aiddgar am bob tywysen o faes ei feddwl coeth a chy- foethog. Gan iddo ganu yn Sa.esoneg, yr oedd ei fri yn cyrhaedd yn mhell tuhwnt i wlad ei enedigaoth; a dilye iddo ddyrchafu ei genedl a'i wlad trwy ei awen gydnaws. Er mai fel bardd y cofir ef am oesau, bu'n gymwynaswr gwych i addysg Cymru. Bu'n un o brophwydi y Deffroad, a gwnaeth a allai i hyrwyddo y breintiau a fwynheir weithian er's ohwarter canrif. Ceisiodd ddringo i'r Senedd, a diau y gallasai gyflawni mwy dros ei wlad pe llwyddasai; eithr ni chydfydd y bardd a'r gwladweinydd ond anfynych, ao oherwydd ei afiwyddiant rhoes sylw dyfalach i fywyd Cymru mewn cylchoedd llai amlwg, ond lie yr oedd ei wasanaeth yn werthfawr ac effeithiol. Addysg Cymru a barddoniaeth Seisnig fanteisiodd fwyaf ar ei fywyd. Nodwedd ei awen a'i ymdrechion eraill oedd dyhead am y de. a'r aruchel, a pha warogaeth uwch ellir roddi i gymeriad nag ym- drech o'r fat-h? Hanai o deulu dawnus Morris- iaid Mon, ac amlygodd y berthynas yn ei waith a'i wladgarwch. Nid 008 fedd i fardd nao angliof i athrylith, ac wrtih farw bydd Syr Lewis Morris yn ddiau yn fwy byw yn ymwy- byddiaeth y rhai efrydant ei waith ac a ed- mygant ei fywyd.

CYMRtilGDOD AMLWG. Nid oca vmdyn a fu n tario yspaid hwnt i ffin- iau Clawdd Ofla. yn mhlith hil Hengist, na fu'n synu paham y crechwenir mewn gwawd pan ft r OJ Inro yn siarad Sassonaeg, gan emlygu ei gen- edlaetholdeb yn ei seiniau. Edmygir y lediaith Wyddelig, ac ni cha brodor o'r Ynys Werdd yr e.jifri a roddir i'r Cymro wrth siarad iaith i gymydog. Anhiwdd yw dirnad paham hyn. Ceir Cymry dysgedicaf y deyrnas yn amlygu eu Ly nireigdod pa bryd bynag y slaradant, ac md ees yn wir ond ychydig cenedl fedrant gu-.id- io y ffaith. Gwyddom am luaws yn gorfoleddu yn eu hacen Gymreig nad oes na tlysg nac aralT all ei difa; a gwyddom hefyd am ddysgawdwyv a honant y sieryd llawcr Cymro well a ehy-araoh Saesneg o ran seiniadaeth na miloedd o baeson uniaith. Metihwn weled fod yn yr acen Gymreig bersain ddim i gywilyddio o'i phlegid, ac y mae'r sawl wawdia Gymro ar gyfrif ei Gymreigdod yn fyr o feddu llawer elfen sy'n anhebgor i fonedd- wr a doethawr. Mewn cyfarfod yn yr Amwythig, ddydd Sad- wrn, mynegodd Mr Jenkyn Thomas fed yr acen Gymreig o fawr anfantais i Gymro; y ceid pobl yn arswydo rhagddi; fod ei defnydaio yn dra. bei- us yn y Cymro; ac y ffynai rhagfarn amlwg yn ei herbyn. I broti ei haeriadau, mynegodd y gwyddai am Gymro fuasai yn Esgob onibae yr acen Gymreig a geid ar ei Saesncg. Diau y der- bynir yr haeriadau hyn gyda chryn ysgwyd pen aj amheuaetli; ac yn sicr y mae'n ofynol wrth gryn swm o hygoeledd i gredu fod oasgliadau y dysgawdwr, Mr Jenkyn Thomas, yn gywir. Y mae ganddo ihawl i'w farn, ac yn sicr traeth- odd yr haeriadau gyda'r amcanion goreu; ond ofnwn fod ei fynediad o'r De a'i drigias Yll. Lloegr wedi peri nad yw ei glust megis cynt yn clywed peroriaeth yr hen acen hybaroh nad yw chwarter canrif o freintiau uwchraddol wedi gallu ei dileu oddiar wefusau y Cymry. Oni haedda y Cymro warogaeth am gadw ei Gym- reigdod mor ddilwgr, ac onid yw yr acen y cwyna Mr Jenkyn Thomas o'i phlegid yn werth ei choledd ar dir oenedlaetlioldeb ? Y mae'n drwyadl nodweddiadol, a gwell fyddai colli llawcr" peth na hi. Ni ddywedodd y doeth- awr pa faint o acen, nac acen o ba ansawdd, ddylid ystyried fel yn anghymwyso dyn i gyf- athrachu a chymdeithas ddiwylliedig. Dydd- orol fydd barn Cymreigwyr fel Dr. John Rhys, Mr Owen M. Edwards, yr Athro J. M. Jones, ac eraill ar haeriadau Mr Jenkyn Thomas.

Cyhuddiad Difrif yn Erbyn Brodor o Ffestiniog. YR ACHOS YN MRAWDLYS MORGANWG. WYTH MIS 0 GARCHAR. Yn Mrawdlys Morganwg, a gynhaJiwyd yn Nghaerdydd, ddydd Gwener, gerbron y Barnwr Sutton cyhuddwyd Thomas Edwards, brodor o Ffestiniog, o lofruddio Elizabeth Rhoda Roberts, yn Nhrenerbert, ar y 23ain o Orphenaf. Erlyn- wyd gan Mr Ellis Jones Griffith, A.S., a Mr G. Hay Morgan (cyfarwyddedig gan y Mri W. R. Davies a'i Gwmni, Pontypridd), ac amddiffyn- wyd gan Mr Ivor Bowen (cyfarwyddedig gan y Mri R. O. Jones a Davies, Blaenau Ffestiniog). Dywedodd y carcharor ei fod yn ddieuog. Wrth agor yr achos dywedodd Mr Ellis Jones Griffith fod y carcharor yn flaenorol i'r 23ain o Orphenaf yn lletya. gyda'r drancedig a'i gwr yn 11, Y nyswen-road, Treherbert. Ar noswaith y Main 0 Orphenaf, yr oedd nifer o gyfeilhon wedi ymgynull i'r ty. Darfu i'r oarcharor a thair o ferched, ac yn eu plith y drancedig, ddechreu chwareu cardiau a dweyd ffortiwn. Taflodd y oarcharor gerdyn at y drancedig a dywedodd, "Bydd i chwi redeg i ffwrdd oddiwrth eich gwr." Yr o&dd yn ymddangos nad oedd y drancedig yn hoffi y sylw hyn, a. thafiodd y cardiau ym- aith. Anfonwyd am ragor o ddiod; canodd y drancedig, ymunodd y carcharor yn y cyogan, ao yr oedd llawer o dwrf yn cael ei wneud gan y parti. Aeth y ca.rcharor a'r drancedig i'r gegin ulaw, a phan y dychwelasont ddeng munud yn ddiweddarach daetli gwr y drancedig i'r ty. Cy- merodd cv-eryl Ie. Taflodd Mrs Roberts botel e\\ rw a ohwpanau ai Edwards, yr hwn, gan sefyll ger y tan, a ddywedodd y llosgai yr oil o hon- ynt allan o'r ystafell. Y na cymerodd afael mewn lamp odd yn oleu a thaflodd hi a.t Mrs Roberta, ac aeth ti dillad ar dan. Rhedodd i'r heol a'i dillad i gyd yn tlwm. Bu farw y noswaith dui- lynol. Pan y cynierwyd y oarcharor i'r ddalfa- cyn rnarw Mrs Roberts—ac y cyhuddwyd ef o niweidio Mrs Roberts, dywedodd y carcharor: "Darfu i Mrs Roberts daflu cwpan ataf. Coll- ais fy nhymer, cymerais afael yn y lamp a thef- laie hi at Mrs Roberts. Y mae yn wir ddrwg genvf am yr hyn a wnaethum." Gwnaeth am- ddinyniad cyffelyb pan y cyhuddwyd ef o lof- ruddiaeth. Rhoddwyd tystiolaeth i gadarnhau yr uchod gan Mrs HannaJi Davies, yr hon a ychwanegodd fod Mrs Roberts a'r carcharor yn cweryla. Wedi iddynt ddychwelyd o'r gegin i'r ystafell lie y-r oedd y parti wedi ymgynull, dywedodd y drancedig, gan daflu pot el at y carcharor, "Cy- mer hwnwna, y d Yna cymerodd y ddynes ddwy gwpan de a tliaflodd hwy y naill ar ol y llall a.t y carcharor, ond methodd ei daro. Yn ddiweddarach gwelodd y dyst y ddau yn ngafael a'u gilydd ar y grisiau. Wedi hynv darfu i'r oarcharor daflu lamp at y ddynes, yr hon a safai ar ben y grisiau, ond yr oedd y dyet wedi dych- ryn, ac nis gallai ddweyd a darawyd y draneedig. Dywedodd Mrs Selina Jones, yr hon oedd yn y ty. fod y carcharor yn anfon am ddiod, ac yn dweyd ffortiwn gyda'r cardiau. Sylwodd y dranc- edig nad oedd two gyda'r cardiau, a thaflodd hwy ymaith. Yna cawsant ragor o ddiol, a chan- odd y drancedig, "I lawr gyda glan yr afon," y gweddill yn ymuno yn y cydgan. Wedi ymgynghoriad rhwng y bargyfreithwyr ar y naill ochr, tynwyd yn ol, gyda chydsymad y Barnwr, y cyhuddiad o lofruddiaeth wirfodd- 01 yn erbyn y carcharor, a chyhuddwyd ef o ddynladdiad. Addefodd y carcharor ei fod yn euog o'r cy- huddiad diweddaf. Dywedodd Mr Bowen fod y carcharor yn per- thvn i deulu parchus, ond wedi iddo ddyfod i Ddeheudir Cymru i wcithio fel glowr aeth i ddilyn cwmni drwg. Yn ngwyneb y ffaith ei fod wedi bod yn nghar- ohar am bedwar mis y aros ei biawf, ni dded- frydwyd ef ond i wyth mis o garohar.

Rhwng Dau Lafn y Siswrn. YMNEILLDUAD MADAM PATTI. Ganwyd Madam Patti, yr hon sy'n medd'wl ymneillduo ar ol oes o ganu cyhoeddue, yn Madrid yn 1843. Y mae yn awr yn byw gyda'i thrydydd wr, dyn ieuano a. bri-od'odd pan oedd hi yn ymyl 60 oed. CYFRAITH MOSES A CHYFRAITH PRYDAIN. Yr oedd eyfraith dro&eddol Moses yn llai llym na chyiraitih Prydain yn 1336. Os cosbai efe am droseddau yn erbyn oreljxiU gyda murwol- aeth, aid marwolaeth arteithiol ydoedd; ac y mae yn debygol, Yll ysstod yr holl gynod 0 annibymiaeth Iuddewig, nad oedd y dioudefwyr mor luosog ag oedd rhai yn nheyrnasiad Philip yr Ail o Spaen. Y TRI PRIF-WEINIDOG YSGOTAIDD. O'r pum gwleidyddwr Prydeinig a ddalias- ant y snydrf o Brif-Weinid-Oig ddnveddai, yr oedd tri o;L:>nynt yn Ysgotiald trwyadl. Yr oedd Mr Gladstone fel BOffiN o ran ei ganedl- aetholdeb, ac ar brydiau galwai ei hun yn YiSgotiad. ORIAU UNIGEDD. Dylai dynes feitnrin v gallu i fod yn unig, a rhaid ",t,aJ. y duedd i rwgnach. Y mae uinig- rwydd yn sicr o ddyfod iel v ce-rdd yr oedran yn mlaen; ni ddylai fod unigrwydd enaid neu gaJon. oble.gid geilir pobiogi oriau unig- odd yn iwy nag mewn oriau a dreulir mewn cymdoitihas. LLOFRUDDION FFRAINC. Mae gweithredoedd lloixuddion wecfi cyffroi pobl Ffraino yn Q'IIwfn, a clioilfarnant yr Arlywydd am ei dynerwoh atynt- Barn y nvwyairiii yw y dylid oymwvso y gylleU atynt a'u di-benu yn QCtido6tur. Un Ffrancwr osaile a gymeiradwya. gynllun newyod, gel rhoi nod Cain, sef y gair "LJofrudd" a haiarn poeth ar daloen pob on a'i oiUvng yn rhydd- Byddai hyny yn gosb olnadwy ANIAN Y NEFOEDD. Ni fydd neb yn mwynhau y nefoedd ond y rhai ag eydd a,g anian y nefoedd rn eu iiatur. Un tro aeth Gristion gwael yn mlaen at borth y WynIa fry; ao yno yr oedd Pedr ei hun vn gwylio'r ffordd yji hy'; ac ebai r Cristion gwael yn ffraeth, "A gaf fi fyn'd i'r ne?" Ac ebai Ped.r, "Mi gei, yn wir, ond leci di mo'r lie!" GWASG PARIS A CHYMRU. Y mae y wasg yn Mharis yn talu cryn lawer o sylw 1 faterion Cjmreig, a iivm- vn benaf am mai Llydawiaid sydd yn llenwi llaweir o'r prif swyddau yn liglyn a, newvddiaduron Ffraino- BELL YN GYMRO. Cymro ydyw Mr Richard Bell, arweinydd gweision y rheilfTyrdd yn yr argyfwng diwedcl- ar. Ganwyd ef yn PontbxenlhvyU, sir Frychean- 109, yn y tlwyddyn 1859. li&ddgeidwacl oedy ei da,d yn Heddlu Morganwg. PECHODAU Y CYLLA A'R CENAU. Dywedai progethwr yn ei breg-eth y dJcli o'r blaen yn Aiiaiaetii Tennesciee tod y nietldygon yn ymdrechu cael y goreu ar y Creawctwr meddygJynau anefteithiol oble-gid am- can Duw yw anion fsaJwcn ac angeu i'r rhai dTQSIe>ddant ei ddeddiau yn barhaus. Gwir yw fod t-rofieddu deddfau nutur yn bechod anturul", a gre.-yii na phrcgethid yn arnlach ar bechod a u y oyila a'r genau. Mae Cristionogion na chy- mefant gan do bur am fync-d i bysgota ar y Sabboth yn peciiu yn fwy mwe:d!-ol cyrfl a'u houcidiau drwy bo.rthi cu chwaniuu a'u bly.iiau, a gWn<1nt hyny heb wybod fod a fyno Duw a chyila Cristion. POBPETH YN "CODI." Maoe pobpeth yn oodi yn ei bris- Mae y oig yn eodi, y ilaeth yn cod-i, y bara yn oodi (wrtli gwrs mae'r toes yn oodi eraoedj, a dylai yr liaien godi hetyd, oblegid' dvwedir fod Llyn Haleiu yn syohu- Cymerir pobpeth yn esgue y dyddiau hyn. DINYSTRYDD BY W YDAU- Bu aimer pan y coeliai pobl y byddai i deyrnafSiiad heddwoh l'hwng gwlad a gwlad roi d'iwedd ar ladd dynion, onU yohydig i eddy lid byddai i weiithfaoliaeth droi i len-wi lIe rhy- fel fel ddnystrydd bywydau- Serch hyny, y mae hyn wedi dyfod yn waj- gxesynus. Am bob un a leddir gan ryfel y dyakliau hyn, lleddir mil gan waith o bob math. U&ddir miloedd ao archollir llawer mw-y yn fiynyddol gan ein rheilffyrdd yn unig, iel ag y mae rhyiela wedi myncd yn chwareu d'imwed o'i gymiharu a gwaiibh, iieb son am effeit-hiau drwg y gweith- feydd o bob math ar icohyd a moea belly,vod a. philartt. DIRWEST YN YR YSBAEN. Mae deddf wedi ei pa-M yma i gau y taf- arnau ar -r Sui, a darfu i'r awdurdoti^iu mewn caiilyniad i nyny gau yr holl daiaaiiau a czues lie y gweruhid y ctdiod feddwol. Er gwaethaf y dedalu darfu I rai ohonynt agor eu tai, a bu yno oiygdeydd tarawiadoi mewn canlyniad i nyny. Vaeth Ihioedd o'r mtrched oedd o'r dots- barth tlotaf at y tai hyn, gan tod eu gwyr yn gwario eu iheniflion yno- Galwasant sylw yr neddgeidwiaid at y peth a. gwrthodasant fyned oddiyno hyd nes y bvddai i'r heddgeidwaid droi y dynaon alla.n. GLANWEITHDRA. Fe ddylai d'yn gadw ei bolJ. gorph yn lan (oroen), yæ hyn sydd yn ftynonell bwysig er iechyd da, gan fod i'r oroen ei waith ei hun i'w gyflawni, iei yr organau nuewnol, ao nis gall ei gyflawni yn briodol oni bydd iddo gael ei gadw yn lan- Trwy y orpen y mae y gw yn tafiu ci ammliuxedd ymaith, ac i'r diben yma mae wedi ei gyflawni a dros ddwy tilIwn o lan dyll- au byohain, y nhai hefyd sydd yn jheoleiddio gwres y coirpn trwy fCl y mae yn beth pwysag- ia Will 1 ddyn gauw ei groen yn glir. Y PEIRIANT DYNOL. Mae corph dyn fel math o beiriant, ncu gyf- undreifn o "weithiau," wedi ei wneud yn iwy manwl na.g unxhyw oriawir. ao yn fwy rhyfedd- 01 ei gyiansoddfiad na'r agerbeiriant mwyaf nertihol. Dyledswydki arbemg dyn yw edryoh ar 01 ei gorph ei hun, gan iod ystad o ieohyd yn hanfodoi, nid yn unig er mwy 11 bywiog- rwydd a mwynhad y corph. y meddwl yr un modd. Mae y oorph a'r meddwl yn perthyn i'w gilydd1 trwy rhyw gysylltiad agos a dugelaldd-mor agos fel nas geilir effeithio ar y cor-ph heb effeithio ar y meddwl; neu ar y meddwl nad vw hyny yn cael ei deimlo gan y oorph. -1-- CALON HEDDGAROL CYMRU. Bydd yn gofyn rhiniwr mwy nag sydd' wedi ymweled a Chymru yn ddiweddar i beri i'w phobl hi ddawnsio i gan rityfel; ac i giod ei ohalon hoddgarol y mae hyny. Ni hAIem syllu dhrwy y "Dryoh" ar feohgyn yn ymroi i ddysigu'r grefft waedJyd, obiegid meatoruiai hyny d«edd at ei ha,iter. Mae oymaint o gar- iad at y gwirionedd ("real") mewn dyn fel nas gall .dci,ysgu cfft yn y byd heb awyddu weith- iau i'w dwyin i waith o ddifrif. Y CLEFYD MELYN. Dywedir fod dyn yn y clefyd melyrt yn gweJed pobpeth. yn feiyn. a bod y drwg bob ameer yn ddrwgdybus- Hyn, yn ddiau, a gyfrif- ai am fod y Phariseaid a'r Y&grifenyddion yn dyweyd am Fab y dyn, "v mae oythraul ga.n- ddo." Yr oedd oymainit o gythraul yndklynt eu hunain fel na weient ddini, ond cytJhraul yn y dyn a'r Duwdod ynddo yn trigo. A ydym i gasiglu fod cymamt o ft'uantrwydd ao anonest- rwydd mocsoil yn ngweinidog y City Temple 111a wel ddim ond v priodoleddau hyny yn mhawb na ohydsyniant ag ef ? MEDDWL CYMRU. Diau fod meddwl Cymru yn ymeangu mewn llawer cyfeiriac?. Y mae ein pobl ieuaino yn dyfcd yn gyfarwydd a phet.hau godidocaf ilen- yddiaeti. y byd. Y maemt yn dvfod i wybod aoxi fedrdd 15wy ac uwch na'r oiddo eu gwlad eu hunain- und. fel dvwedai Mr Lloyd George am olygieydd Cymru, er fod mynydd- oedd yr Alpau yn uwch, y mae hen fynyddbedd Gwalia yn teymsusu yn nediaionau ei phlant. AR GOLL AC AR GAEL. Mae rliagor o f any lion nghylch "Concertyo" golledig Mozart wedi dyfod er^yn hyn. Yn y ilwyddyn 1837 v diflanodd y copi, no yr ocdd'yn m>'ddiant F- g. Habeineok y.r adeg hono—yr arweinydd Ffrancaidd a.cilnabyddus. Pa un bynag, gwnaed copi a .rail olnoni gan Eugene Sawzay, maV> y 11 -nghyfraith y cmhwr Bailiot, a thrcegiwyddodd yntau el i ddwvlaw ei fb- Juliien Sawzay, yr hwm wrthiododd1 iddo gaelei wneud yn hyisbys i gylch eangach nag ef ei hun. Belladh, mae y gyfriniaeth wcdi ei dyr- yisu, a'r hyn oedd wertiifawa- wedi lleibau ei werth. Diohon y oawsai Sawzay weJl cydnab- yddiiaeth am dano yx adeg hono, nag a gaiff ax hyn o bryd.

PENODIAD I GLERIGWR. Trwv benodiad y Parch J. Eaton Thomas i fywoLiaeth Eglwys y Drindod Sanctaidd,, OrB- oewwkt, cynygicdd E-gob Llaneiwv fywoJiaeth Llansihin i'r Pa.roh O. D. WiliLiairus, ficeir Bistre, ger Gaer.

ETHOLIAD YN NGHAERNARFON. Trwy ddyrchafiad Mr Rjohard Thomas i'r swydd o henadur, cymer etboliad le yn Nghaer. narfon am eedd wag ar y Cynghor IbcfoJ. Yr ymgeisydd Cendwadol yw Mr Alfred Richaj-de, a thros y Rhyddfrydwyr & Pblaid Lafux ymgeiaia Mir Etiaaeir Owciit

'Caniadau Jobn iRorris Jonts.' ADOLYGIAD CAN "AFALLON" AIL YSRIF. Y LLYTHYRAU. Dilynir y dyriau gan dri llythyr yn ffurf tair came felus o brydyddiaeth. "O.M.E." a gyf- erchir trwyddynt a cheir swyn serch yn gryfach na'r un swyn arall yn y caniadau hyn. Mynych y traethir fod y gelf gain o lunio llythyrau wedi myned i golli, ond ceir ceinder lie bynag bo cariad, a. dyna r math ar gcintler geir yma Er engraifft Aeth llawer diwrnod dros fy mhen 0 iieulwen a chymylau, Mi welais wenau'r byd a'i wg, Ond mwy o'i wg na'i wenau- Er pan ges wel'd dy wyneb lion I dirion wrando cl'eiriau. Distawodd cerdd y llwyn yn awr, Diflannodd gv.awr y rhos, P e gwvmpodd dail, io giliodd haf, Daeth gaeaf a daeth nos. Pa fodd y canaf it fy hynt? Fy helynt a fu flin; Mi ges o warmed gwpan llawn A 'chydig iawn o win. Yn Rhagfyr y liuniwyd y llythyr y dyfynwyd o hono, ac oni thelmlir ias y mis hwnw yn y llin- dla u ? Ond dyma brofiad calon y bardd, a phan geir calon mewn can fel mewn corph bydd byw- yd ynddi. Naturioldeb ac addfwynder, yn hyt- rach na. ohelf lathr, ydynt nodweddion y llyth- yrau. < YR ENGLYNION. Wyth o englynion geir yn yr adra.n, ac nid ydynt o ran ansawdd mwy na rhif yn gryfder i'r gyfrii. Y pertaf o'r oil yw'r cyntafI Mocs gusan mwynlan i mi,-a.c ar hyn, Rhag i'r rhodd dy dlodi, Cei gan cusan am dani— Dyna dal am dy un i- Beichir yr ail englyn yn "Iaith y Blodau" gan ansodd-eiriau, a cheir amwysedd yn y ddwy lin- ell flaenaf:— Dyna'r ddwys liwlwys lili, hyawdl iaith Am dy liw sydd iddi. Nid hawdd deall y syniad, a chan y dylai englyn fod lovwed a grisial ceir arnaf ar yr un a ddyfyn- wyd. Y mae'r gweddill yn eithaf englynion o ran syniadau a saerniaeth, ond nis gallwn eu hys- tyried ym mlilith y ceinion. Y CYWYDDAU. # Dyma'r bardd yn ei freiniol fyd—byd D. ab Gwilym a'r cynfeirdd. Priodwyd eu hawen hwy a'r cywydd, ac amlwg yw fod cyfaredd y ffurf yma o farddoniaeth yn ddwfn ar feddwl yr Athro. 0 angenrhaid, ar gyfrif y ffaith mai cywyddau anerch ceraint ydynt, ceir mwy o nwyf r hoto by Wickens, Bangor. YR ATHRO J. MORRIS JONES, M.A. nag o north awenyddol yn y cwpledi mirain hyn, ond y maent yn ddifjrr a phert tuhwnt, ac yn bachu wrth y cof yn ddidrafferth. Ceir adgof a hiiaeth, serch a gobaith yn trydar trwyddynt, a gwyn fyd pob un a brofodd fwyniant cwmni- aeth fel a ddarlunir yn y cywyddau. 0 bosibl nad oes yn y gyfrol ddim a ddengys yn well ddyfned hud y cynfeirdd ar yr awdwr na'r cy. wyddau; yn eu ffurf, ac yn wir yn y geiriau a ddetholwyd, ceir megis adlais yr awenau pell. Wrth gyfarch Mr 0. M. Edwards ar ei briodas, dywed '.— Gwyddojt gyfrin ddoethineb Lawer, yn llwyr, na wyr neb; A holi n aw grymiadol:— A oe. dim a wyddest ti Ar gariad yn rhagcri? Mwyn a melus yw'r cywydd priodas i Mr W. Llewelyn Williams, oedtf gynt yn "arch-arogl- dart-hydd Cymdeithas Dafydd ab Gwilym." Wrth gyfeirio at yr hen gwmniaeth dan nenbren y gymdeithas hono, dywed:- Oriau, dyddiau dedwyddion, Lthy ddedwydd i brydydd bron Mor daravjiadol y llinell hon, onide, i'r sawl sy'n gyncfin a helbulon bardd! Nid gweniaith fyddai galw'r Athro fel y galwyd ei eilun yn "bryd- vdd a'i gyaydd mal gwin." AWDLAU. Ceir dwy o honynt, y naill ar "Cymru Fu: Cyniru Fydd," a'r llall ar "Mamon." Meddant ansoddau arbenig, ac mewn Cymraeg ddiweddar ni cheir eu hafal. Cymreigdod, naturioldeb a naws nodwedda'r dyriau, pertrwydd tlws geir yn y llythyrau; mwynder dymunol deimlir yn y cywyddau, ond cyfunir y nodweddion hyn a j-hagor yn yr awdlau. Conir yn arddull yr hen feirdd, ac ym mhob penill ym mron ceir geiriau cryfion, hysain, yn fynegiant i'r gwladgarwch puraf a dyfnaf. Ond yr elfcn gryfaf yn y ddwy awdl yw y watwareg ddygn-gnoawl (chwedl y diweddar Llyfrbryf). Gwr a edwyn ei genedl yn ei chadernid a'i gwendidau sydd yn canu, a chan loewed a gonested llvgad a chalon ei awen ni fyn guddio bai na gogoneddu yr hyn nad yw ferth a da yn ei bywyd. Eang yw ei olygwedd, ac er mai yn Eden Adda y dechreua mwyafrif beirdd Cyniru eu cerddi, dechreua'r Athro yn Eden ei feddwl ei hun — yn oca Dafydd "ab Gwilym a. Goronwy. Adolyga ramant y can- rifoedd. Melltena ei drem ar brydiau, a ohv- hoedda ei awpn wae echrys ar bob "lleidr mawr," a chidwm a bradwr. Mae ei wladgarwoh yn oddaeth, a pho danbeidiaf y cariad mwy aruthr fo'r cas. Disgvna ysbryd prophwydoliaeth ar y bardd, ac y mae'r Did yn llareiddio dan swyn y weledigaeth. Dlysed yw'r gobaith a fynegir:— Eithr os du yw, ns. thristawn; Mewn da bryd cyfyd cyfiawn I'th arwain o gaetli oror I rydd wasanaeth yr lor; Dwvn o aflan waranaeth Gan Famon feibion dy faetn; E dyr gwawr, wlad ragorwen, Nae wyla, O Walia wen. Ac yn mlaen i ddiwedd yr awdl ceir darluniau nad oes eu tecach ym marddoniaeth y genedl- barddoniaeth mor ddymunol i feddwl a chalon Cymro pur a'r farddoniaeth sydd yn nesgrifiad Esaiah o'r Milflwyddiant. Gelwir yr ail awdl yn "Salm i Famon," ac y mae cysylltu'r gair swynol "Salm" a'r duw gwrthun Mamon cystal engraipht o duchan a gwatwaieg ag a geir byth. Rhaid darllen yr awdl hon cyn y geilir dirnad ei nerth. Gwel y bardd "ewinedd y bwystfil" yng ngwahanol adranau cymdeithas a ffurfiau bywyd; dinoetha ef yn ei anferthwoh a'i raib ysgeler, ac y mae'r awen yn gorfoleddu yn y gwaith, Nid oes a fyno bardd fel y cyfryw a gwleidyddiaeth; fol bardd y barna ac y mynega yr amryfal arwedd- au ddaw gerbron, ac nid teg mewn adolygydd fyddai barnu y gwaith o unrhyw safbwynt. arall. Ceir yma wmbredd o halen, ond halen i buro yd- yw; ceir yma danbeidrwydd fflamawg, ond fflamau i ysu yr hvn a ystyria'r bardd yn wrth- uni ydynt Awdl ddihafal yw hon ar lawer cyf- rif. Y CYFIEITHIADAU. Yr. ychwanegol at a nodwyd ceir Uuawe o gyf- ieithiidau, a thrwyddvnt dygn golud meddwl ao tiwen cenedloedd eradl i ddiddanu a chynysg- neddu y Cymro. Oherwydd anwybod o'r ieith- oedd gwreiddiol, nis gallwn roddi barn ar eu cywirdeh Dyddorol i'r Jyfgedig fydd eu cyd- n aiu n'* gwrcidiol; ond nid yw yr anallu hwn yn rhw/str i wir fwynhau y syniadau ac i ed- mvgu v ffurfiau a'r ddiwyg Gymreig a roed idd- ynt. Prin y tvbir mal cyfieithiadau ydynt gan tner rwydd a n'-tturiol a llyfn y llifant i'r glust a'r galon. Y maent yn brawf fod yr Athro yn feistr ar iaith a mydr, fod ei glust yn den-eu a'i feddwl yn fyw i fiwsig melusaf y byd. Mawrheir ei duetholiad—gwr o chwaet.h uohel yn unig fed- rai ddewis teced blodau o gynifer o feusydd yd. ynt yn flodeuog oil. Ffasiwn lenyddol Idoegr yw darllen Omar Khayyam, ¿w y mae "Seryddfardd Persia" wedi dod yn boblogaidd tuhwnt. Ni raid i'r Cymro uniaath fod mwyach mewn anwybod am ei waith, canys ceir cyfieithiadau gwych a roddant syniad da am athrylith y gwr o Bersia yn y can- iadau hyn. Cvfieithwyd hwy yn uniongyrchol o'r Berseg, a.c y maent felly lawn tebyced o fod agosed i'r gwroiddiol ag eiddo'r cyfieithwyr Seis- nig. Nid ar y darllemad cyntaf y deuir i deimlo swyn a mawrhydi y meddyliau a gorphorir yn y penillion, ond wrth oedi mewn myfyr uwch eu pen daw gw&wr a gwreichion i oleuo a ohynesu yr efrydydd. Chwanegir yr awydd i'w deall wrth ddarlien y nodiadau cvfoethog a chryno ar ddiwedd y gyrfrol, ac nis geilir peidio eu darllen, oanys y mae eu Cymraeg mor hudol a hardd. DIWEDDGLO. Swm y cwb] a y?grifenwyd yw fod "Caniadau John Morris Jones" yn gyfrol a ddarllenir gyda budd a. bcddhad gan filoedd, ac a ddylanwada yn ddwfn ar arddull beirdd a llenorion Cyniru. Mae ei chelfyddyd lenyddol yn uchelfri—ar v cyfrif hwn yr haedda'r warogaeth uchaf, ac o'i hef- rydu yn ddyfal nid oes fardd na lienor leuanc na fanteisia'n ddirfawr. Ki farnwn fod awen yr Athro yn ogyfuwch a'i gelf — ceir caniadau gan eraill llawnach o'r trydan cyfrin anneffiniol hwnw sydd deimlo ac nas geilir ei esbonio. Ond y mae yn y caniadau hyn, serch hyny, awen wir yn cyffwrdd calon yn ogystal a phen y darllenydd. Nid oes benill afiuniaidd, an- nghoeth, na diamcan yn yr holl gyfrol, eithr y mac'r syniadau drwyddi draw "fel afalau aur gwanh arian cernedig." Tra yn llongyf- arch yr Athro trylen ar ei gamadau mirain. geilir hefyd longyfarch y genedl ar gaJfael o celli y gynysgaeth hon o'i feddwl coeth yn olud i'w lien.

Cyfarfod Misol Dyffryn Conwy. SEION COLWYN BAY. TACHWEDD 5ed, 1907. Llywydd: Mr Wilhi.m Hughes, Y.H., Gwern- Lia.iu-wst. CYFARFOD Y BOREU. Deohreuwyd gan Mr Ezeciei Thomas. Nod- wyd y Parch Ed. Pieirce a. Mr i iiam Jones, Lianrwst, i archwiiio'r cofnodion. Da<riLenwyd iiytiiyrau yn cydnabod cydymdeimlad y C.M. (iwiiaed coffhad tyner am y diweddar Mr Hutohings, ewyddog ffyddl<* yn eglwys ScttMMg Colwyn Bay. Rhoddwyd tystiolaeth UCJHI; i w waith a'i gymexaad gaai ei gyd-swyddogion, a piuaaiwyd ein bod yn anion cydymdeimlad cynee y C.M. at Mrs Hutohings. Hefyd at Mr Samuei Jones, Bro Llewelyn, Grove Park, Col- wyn Bay; Mr Hugh Davies. Shop, G-lanwydden, Conwy; Mr Wilriajn Owen Coiwyn Bay; ac at deulu y diweddai- Mr Ed. Roberts, Bwich, BTJII Pydew. Ilyebysv.yd fod eglwys Uan^anttfraid wedi rhoddii gaiwad unfxydotl i'r Parch Robert Wil- liams, M.A., i'w bugeiiio. Cadarnhawyd yr a/.wad. Gaiwyd sylw at Flynydd- 01 yr Egiwysi Seisnig sydd i'w ohynal Medi 28at.n, 29ain, 30ann, yn Co-wyn Bay, ac yr oedd y.n liiawenydd i'r C.M. ddeall fod cyfeiliion Col- wyn Bay wedi liwyddo i gaol y Gynhadiedd i'r cylch. Hefyd, dadganwyd llawenydd y C.M. oherwydd y Uwyddiant nodedag fu ar gymanfa y bobl ieuainc a gynllialiwyd y mm diweddaf, a phasiwyd fod y gymanfa i gaei sylw yn yr adrodddad o hanes yr aolios yn Nyffryn Conwy oedd i'w gyflwyno 1 Gymdeithaeia Llandudno gan y Parch Evan Davies. Rhoddwyd gwahedd- iad cynee i aeJodau y C.M. i'r Gymdeithasfa gan gyfail'iaon Llandudno. Cafwyd hanes yil. achos a phrofiad y swyddog- ion yn y ile, dan arweiniad Mr Robert Jones, Siloh. Cyfeiriai y cyfeiilliion at y gelled fawr a gawsant yn marwolaeth y diweddar Mr Lew, Eithinog; teimlent yn ddigalon ar adegau, ond er hyny yr oedd ganddynt le oryf i gredu fod aniddiffyn yr Arglwydd wedd bod drostyn-t fei eglwys. Derbyniwyd ceiaiadau o'r Ueoedd ears'ynol am gymihoath o Gronfa y Lleoedd Gweiniaid, a chyflwynwyd ihwy i sylw y Pwyltgor Arianol:— Nant, Penrhyriside, Cyfyng, Llaneiian, Croee- cngain, Ty'n-y-groes, Scion, Colwyn Bay. Cyflwynwyd yr adroddiiad canlynol o Gyfarfod Dclbairtih Llandudno:—"Yn y Cyfarfod DolS- bart.h a gynhaliwyd yn Neganwy, Lun, Hy- dref 28aih, pasiwyd a gamy 11: (1) Ein bod yn teimlo nad ydyw y Cyfarfod Dosbarth yn ei ffurf brctenoll mor fuddkxl ag y dy-fti fed, nac yn cael y gefnogaeth a deilj-nga gan eim Ewydd- ogion eglwysig, yn enwediig y biaeno,riaidi a chan ein bed yn cael lie i gredu mai l'led gyffeyb ydyw ciiosbarthiadau erail'i, ein bod yn dymuno ar y C.M. roddi cyfarwyddid pa fodd i'w gwneuthur yn fwy effciirt'hioi; (2) Ein bod yn barnu y dy ai y C.M. ytyri.ed pa gyfnewddiadau ddylid' wneud yn em dull presenotl o godi pregethwy.r, gan fod genym eisoes fwy na dágoon o bregethwyr i gyf- ilenwi cin tekhiau Sa.bbotlhol." Penderfynwyd cyfiwyno (1) yn ol i'r Cyfarfod Doeba.rth i'w hail-ystyried fel i roddi ryw ffurf fwy penodol i'r genadwri. Penderfynwyd nas geter gwneud dim pel.la eh ar hyn o bryd gyda. rhif (2) na'i chyflwyno i syltw y C.M. Dartillenwyd llythyr cyflwyniad y Parch Henry O. Jones, Peaitarn, o Gyfarfod Misol Llevn ac Eifionvdd. Rhoddwyd dertbyniad cvnes i Mr Jones, a dii^lchodd yntau am ei dderbyniad oarediig. Treuliiwyd y gweddill 0 gyfarfod y ooreu mater: "Dirwe^it a phitrdeb." (1) Caf- wyd axiroddiad ilawn o hanes yr acihos dirwestol yn y cylch gan y Parch R. Rowlands. (2) Caf- wyd anercbkid dirwestol grymus yn gaiw ein fell C.M. a.t g-ynwys cenadwri y Gymdedthas- fa ddiweddaf yn nglyn a'r mater hwn, gan y Parch Thomas Williams. Diolchwyd i Mr Wil- liams am yr anerch iad. Siarad wyd yn mheliach ar y mates- gan y Parchn. O. Evaiit., Evan Da- vies, O. Gaianydd \Yili:iams, a Mr Wm. Ed- wards. Galwodd y Pa.rch Wm. Thomas sylw at y rihan arail o'r mater:—"Purdeb." Yr oedd Be i ofnii fod amhurdeb. yn ogystal a meddwdedt, ar gynyckl yn ein gwlad, ac anogwyd fod1 eviw mwyaf dofrifbl ein hcglwyEli yn cael ei roddIi. i hyn. Enwyd Mri D. J. Williams, LLamrwst, a T. R. Lewis, Colwyn Bay, i ofalu am y ca6gliadau. Diweddwyd gan y Parch Owen Evans.

CYFARFOD Y PRYDNAWN Dechireuwyd gan Mr Evan Jones, Glan Con- wy. Y C.M. neeaf i fod yn Carmen, Conwy, Rhagfyr 3ydd. Cadarnhawyd y cofnodion. Bu tiafodueth a.r y priodoldeb o gael Cymanfa Ddllr- waetoj berth ynol i gyloh y C.M., ond mi dde-u- wyd i unrhyw benderfyniad. Anerohvvyd y Cyfarfod Mit;«ol ar ran yr achos- ion Seieniig gan y Parch D. Hoskins, M.A., Ffes- tin.iog. Diolohwyd yn gynes i Mr Hoskins, am ei ymweiiiad a. ni, ac am ei anerchiadj ihagorol. Penderfynwyd anfon at Ysgrifen-ydd yr Achos- ion Seisnig i ofyn iddo anfon yr adroddiadau yn ddiijmdToi i'r eglwysi. Cyflwynwyd adroddiad y brodyr fu yn ymweded a chwech o oglwytsi dosbarth Conwy, yn nglyn ag ad-drefnu y teithdau, etc. Hysbysid fod yr oil o'r cg'lwysi ond Mochdre yn anfoddlon i'r cyfnewidaadau awgryrmd. Yn wyneb hyn teim- kd mai doethacii oedd gadael yxithau fel y maent ar hyn o bryd, gan fawr hyderu y daw yr eg- iwysi hyn cyn hir yn addfed i gario allan y cyf newid iadau. Cyflwynwyd ewlroddiad y Pwyligar Adeiladu: — "Cyfa-rfu y pwyilgor yn y Junction, Hydref 7fed, 1907. Llywydd, Mr David Jonee. Wedi ystyried gwaiiancl safleoedd, penderfynwyd ein bod yn rhoddli caniatad i'r Eglwys Gymreig yn y Junction i brynu tir i adeii adu yn Broad-st., gyferbyn a'r Counpil School. Hefyd, fod yr ysu goildy fwriedlr adeiladu yn breeenol, yn cael ei Dleoi.i mor belied yn 01 odddwrtih y ffordd. ag sydd vn botsiibil, oherwj'dd agosrwydd Capel yr Anni- DynwjT." Wedi ystyriaeth faith a gofalus, penderfynwyd fod y Pwyilgor Adeiladu i gyfarfod eto yn y Junction, a ohyda hwy chwech o frodvir eraill o benodiad y Cyfarfod Mieoi, ac wedi iddynt y& tyided y mater yn ei holl agweddau, dymunir iddynt gyflwyno eu hadroddia.d i'r Cyfarfod Mis- ol nesaf. Penodwyd y brody'r oanlynoi at y Pwyilgor Adeiladu: Parcim. Robert Roberts. Lewis Wiililianis, E. Davies, Mri P. T. Williams-, Wm. Hughes, G worn for, ac R. Hughes Jones, Colwyn Bay. Cadarnhawyd adroddiad Pwyfi^Tar y Cenadwr- iaethau: Enwyd y Parch Richard Rowlands < arwa.in gyda h&nes yr achos a. phrofiad y swydd- ogion yn y C.M. nesaI. I fyned i IVn.-arn i gyfar- fod eefydlu y Pa.rch H. O. Jones:—Y Parch 0. Se«hvyn Jones a Mr Pryce T. Williams. Eto i Laneantffraid, i gyfarfod sefydlu y Parch R. WiTiiams, Y Parch O. Selwyn Jonee, a Mr Cynwal Jones. Cyflwynwyd nedyn arianol am 400p i'w dddnystrio gan eglwys Siloh. Treul- iai y C.M. yn ka wen fod cyfeiliion SiJoh wedi bod roor 11wyddia.nu.s gyda'r "ba.zaar" ddiwedd- ar, ac wedu ilwyddo i dynu 1055p o'r ddyied. Rhoddwyd cani a tad i eglwys Scot land-street gael adtnewyddu nodyn arianol am 300p. y cyfeilQioii canllyncl i'w arwyddo: Mri W. J. Williams, Evan Jones, y Parch R. Rowlands, yn nghyda Llywydd ac Ysgiifenydd y C.M. Enwyd y Pa.rch Wm. Jones a Mr W. G. Wif- Hams, Conwy, i fyncd i Siloh i gyroeryd llais yr eglwys yn nglyn a chael bugaii. Penderfynwyd gofyn i'r Parch John Edwards gyflwyno achon y "Forward Movement" i'r C.M. eileni eto fel atr- fer. Dari'enwyd rhestr y oasgliadau, a chafwyd ad- roddiad a,rohwi"J:r 1IY1rau yr eglwys. Gyhoeddwyd i bregetihu y Pamc.hn. T. M. Jones, Lewis Williams, Robert Roberts, ac Owen Evans. Diweddwyd gan y Parch T. M. Jones.

Siryddion y Gog-Jedd. Cymerodd y seremoni henaiol o enwi UcOOl- Siryddiion Lloegr a Chymru (oddigerth Duo- iaeth Frenhinol Lancaster a Chernyw) 10 ddydd Ma.wrth yn lh-s yr Arglwydd Brif Farnwr, Llundain- Er fod tri yn caol eu h-nwi yn mhob eir, yr arferiad gyffredin yw i'r Brenhin ethol y cyntaf, ac wele hwy — Mon-—R. E. Jones, Frondeg, R-hosneigr. BryciieiniiO'g.—H- E- Gray, xnYSQoweIJ, Mer- thyr. Aberteifi.—Syr E- J. Webley-Parry Price, G<>gerd<i!a.n, Aberjstwyth. Caernarfon.—-C- G- Assheton-Smith, Pare y Faenol. Bangor- Dinbych.—G. H. F. Robertson, Gladwyn, Greafonl. Ffliut.—S- K- Muspratt-, Lerpwl. Meirionydd-—Lieut.-Col- G. F. Scott, Pen- maemicha, Dolgellau.

Priodas Eifion Wyn. Wele'r telynegwr melusaf fedd Cymru yn myd y fodrwy, a dyma fel yr ysgrifena Carneddog drylen ar yr achlysur dyddorol:— "Y n yr allt ar lanau Dwyfor Y cyfarfum a fy Men; Ciychau'r gog oedd am ei dwylo, Gwallt fel heulwen ar phen." Unwyd y telynogydd medrus, hudol, Eifion Wyn, a mun ho ft' y penill, sef gyda Miss Annie Jones, gynt o Abererch, foreu Mawrth diwedd- af, tra y canai clychau Anian yn soniarus. Man- gre y briodas oedd Capel Helyg, yn nghanol gwlad Eifionydd-lle neillduedig, ag iddo dra- ddodiadau inelus a thrist i'r ddeuddyn. Ni feddai "Men" gartref ers tro. Huna ei rhieni yn yr erw daw el gerllaw y cysegr y seliwyd y cyfamod hapus, a hyny yn ymyl gorphwysie Emrys, gwr Duw. Hollol semi oedd y ddefod, yn unol ag anianawd y bardd. Gweithredai Miss Eihon Williams (chwaer y priodfab) fel mcrwyn, a Mr William Evans, o Bwllheli, fel gwa-s. Gweinyddwyd y seremoni gan y Parch Thomas Williams, gweinidog yr eglwys yn y lie. CaVsant. heulwen ddisgleiriaf a thlysaf Tachwedd fcrydfetrh-liwiau i belvdru swyn ar y fodrwy. Cyfarfyddasant mewn modd dtstaw, ond taraw- iadol, yn nghysgod tawel Cam Bentyrch, tra Moel Hebog (hen fynydd anwylaf vr enwog Llwyd Sior) yn ysbio draw a. gwedd syn, yn nghyfeiriad bro uchel yr Eryri Wen,— "A gwnaethant eyn dychwel A llw i gyd-fyw,— Efe wrth y rhwyfau, A Men wrth y llyw." Aethant i dreulio dyddiau cyntaf eu mel rawd i Bettwsycoed—paradwys David Cox, ac edmyg- wyr "blodeu'r grug." Diau fod calon lawen holl oreugwyr "Gwlad yr Eisteddfodau" yn caru y cysur a'r llwydd cywiraf i yrfa y par newydd arbenigol hwn. "Rhin dy fendith Ion, cyfrana, I Eifion Wyn, anwyl "Fennal"

Farwolaeth Syr Lewis Morris BARDD, YSGOLOR, A GWLEIDYDDWR- Drwg genym orfod oofnodi marwolaeth y bardd a'r ysgoier Syr Lewie Morris, yr hyn & gymerodd je toreu Mawrth, yn ei drfod, fenbiy-n. Hou,e, Caercyrddin. JUrwy ei farwol- aeth cydl Cyniru un o i meib mwvaf urddasol- Yr oead yn fardd ooetii, yn wladweinydd doeth, a gwnaeth lawer M ran y mudiad aadysgoi yn y Uywy&o^-aeth- Mab hynai y oiweddar Lewia Edward Vv llliam Mcrris a Sopliia (merch John Hughes, Caenryrddm) ydoedd, ac iel ganed ar y 2.)ain o Ionawr, 1, edi ood yn ysgolioa Cow bridge a. Sheiborne fe aeth 1 Goleg yr Iesu, Rnydychain, lie y gradaiodd yn M.A. Cafodd alwad i'r Bar yn Lincoln's Inn yn 1861, lie y g-weinyddodd fel "conveyancing counsel" a.m ugain mdynedd—yn ymnediduo yn 1881. Y flwyxitiyii hono derbyniodd y swydd o ysgrifen- ydd nivgedol i Britysgol Cymru 1 r hon 'T bu'n ddirprw-ganghellydd. a thryso-rydd am betih amser, tra ar 01 hyny bu yn as-lywydd Coleg Prifysgol Aberystwytn. Yn 1872 y cyhoedct'odd ei gynyrohion bardd- onol cyntaf; yn y flwyddyn a. nodwyd y cy- hoeddodd ei "Songs of Two Worlds" lo dan yr enw "Ysgrifenydd Newyad"), a chymaint oedd v gaiwad fel ag y cyh-oeddSvyd aniryw graphiadau o'r c'yryw ar unwaith- Yn 1874 ac 1875 cyhoedd^vA d ail a tlirydydd gyfrol. Yn 1876 ac 1877, draohefn, cyhoeddoOd y6i. hyn a ystyrir fel ei gampwaith barddonol, "The Epic of Hades." Yn 1879 eyhoedtibdd "Gwen: a Drama in Monologue;" yn 1880, "The Ode of Life;" yn 1883, "Songs Unsung;" yn 1886, "Gyoia;" a daliodd i d'dyfal gyfansoddi hyd y diwedd. Cynynoh barddonol nwysig arall a gyhoeddodd yn 1890 ydoedd "A Vision of Saints;" ac, ar archiad Brenhinol, cyfansodd- odd farwnad ar achlysur marwolaeth Due Clar- ence- Canodd hefyd, ar gais yr Orsedd, ar acMysur priodas Tywysag a Thywysoges Cym- ru. Rhydfclfrydwr oedd Syr Lewis Morris o an ed ddaliadau gwleidydeibl, a bu am gvfnod yn is-gadeirydd Pwyilgor Pclitioaidd y Clwb Diw- ygiadol. Gwnaeth amrvw geisiadau aflwyild- ianus i gyrhaedd Ty y Cyffredin, ac yn 1886 yr oedd yn ymgei;=ydd aflwyddianus dros Fwrdcis- d'refi Penfro- Yn 1896 gwnawd Lewis Moris yn fa rah- ong, a daeth hefyd yn "Jubilee Medallist and Knight of the Redeemer of Greece."

Dyfodol Mr Lloyd George. PROPHWYDOLlAETH CYFOESOLYN SEISNIG. Un o gyfoasoMon blaenaf y deyrnas yw y "Saturday Review," a ch&n mai Mr Voyod Gwrgo yw "Dyn yr Awr," traethir arno yn y rhifyn diweddaf. Wele ddyfyniad :— Credwn fod Mr Lloyd George wedi dringo, yn yjnarferoL i ris uchaf yr ysgol. Gorchest ryfedidol ydoedd, ac y mae yn rhy gryf ei ben i'w go-lb yn awr wedi cyrhaedd yr ucheifa. Fe ddichotn rhyw ddydd—o bosibl—gaei ei bun yn y Trysorlys, ond nid yw yn gredadwy y bydd byth yn Brif Arglwydd yno. Ni raid i arweinydd y biaid Ryddfrydol fod yn bendefig nac yn aeiod o'r hen ddosbarth Jblywodr- aethol, Prif Wennidog yn profi hyn yn ddigon ccir. Hwyrach 11a raid iddo fod yn ddyn a. ddiwylliwyd yn un o'r yegoiion goreu neu'r Bnifj-sgol. Ond credwn* er hyn y bydd un ansawdd yn angenrheidiol ynddo, ac or holl ailu a. synwyr da Mr Lloyd George y mae yn ddtiffygiol yn yr ansawdd hwn. Y ansawdd hwn, nad hawdd ej dde- ffinio. i'w gael yn unig yn mMithy rhai a gawsant "addysg nwchraddod" ac wedi cymysgu yn rhydd gyda'r "dosbarthiadau uchaf" yn y wlad hon.

HIRAETH AM MENNA. Yr adar man a ganant Eu cerddi yn y llwyn, f" A'r awel ber sisiala Ei hemyn yn y brwyn. Ma.e Natur hardd yn gwenu. Ar fryn a dol yn lion, A minnau sydd yn bruddaidd A gofid dan fy mron. Caraswn gynt deg feinir, A'i eha-ru eto 'rwyf, Ond mi sydd yma fhunaji, Trs. Men mewn gwlad ddiglwyf. Gan serch ein bywyd rwymwyd, A'r ewlwm oedd yn dynn, Ond angeu adaeth a chipiodd Fy Menna deg drwy'r glyn. Cyn hir caf finau orwedd, Ac wedi'r loee daw hedd; Tra'r adar cerdd a'r awel Yn cwynfan uwch fy medd. E. A. W. YMSON MEINIR BRUDD. Mor ddedwydd y cyd-deithiem, Pan oeddym blantos lion, Ar lan yr hen afonig dlos, Heb ofid clan ein bron. Mor serchog yr edrychet Yn myw fy llygaid lion, Diddanwch i'm oedd teimlc'n wir, Wsogrwydd serch dy fron. Aeth amser heibio'n gyflym, Y llanc a aeth yn ddyn, Os pallodd serch ei galon ef, Nid felly serch ei fun. Anghofiaf fi mo'r amod, Wnaed dan y dderwen fawr, Oa annghof aeth i'w feddwl hyn, Fe'i cofiaf ef bob awr. E. A. W.

PENMACHNO A'R CWM. LLOSGI. — Ysgalu'iwyd David, plentyn Mr Daniel Davies, Blaen-y-Cwm, yn ddamweiuiol yn ed gocsau. Y PEIRIANT TYLLU.— Mae y cwmni o Ysgotland oedd yn profi y wenithfaesn yn Ffridd Ddu wedi gohirio gwalth hyd Ebrill, 1908. Mae yr hyn a dy llwyd ganddynt yn 57 o latbeni. RHODD.—Anrhegwyd Darllenfa Rym Pen- madino ag "Enwogion y Ffydd" (Anthrcpos)- Cafwyd y rhodd gan Mr Wiiliam Roberts, Rhivvfaohno, a chan fod y llyfrau yn brinion vno, gwerthfawrogir y rhodd gyda diolch. PRYNIANT— Mue lurs Gritiiths, Maohno Stoares, wedi prynu Ty Melyn, a ea.if rhwng Meicihino Stores a Liverpool House, am y 6wm o 20p, a bydd yn sicr o fod yn hwylus iddi at gario ei masnach newrdd yn mlaen- MARWOLAETH.—Tachwedd 4ydd. bu farw Mrs Elizabeth Roberts, Cet-hln Square, a chladdw-yd hi y dydd lau canlynol. Gwasari- aethwvd gan y Parch B. Jonas, rhtithor, yn cael ei gvnorthwyo gan v Parch J. L- Richards, Fieer Dolwyddfelen. DAMWAIN—Fel yr oedd Mr Robert Tho- mas, Gwi^a, yn c'od at ei waith boreu Iau. di- g-wyddodd fyned i wrthdarawiad a Mr R. Ro- berta, Erw, yr hwn a gariai fag yn cynwys gwydrau ar ei gefn- Aeth y gwydr i wyneb Mr Thomas gan dori archoll ddofn, & bu rhaid roed'Jvg- CYFARFOD YSGOL-—Y Sul cyntaf o'r nM hwn, bu Mri David Hughes, Rhos Goch; R. IS vans, Rhos Godh; a J. Ed. Rober Machno terrace, mewn cyfa-rfod ysgol yn Pen Iaa. Cynryehioleiit Eg1!wye M-C. Riydymeiroh. Yr un Sul, bu dau o'r un eglwys yn cyfar- feel gweddi yn Rhiw bach, sef Mr Fierce R- Pierce ilr Price Erau

EDUCATIONAL. THE SWEDISH GYMNASIUM. (Top Floor of Mr Askew s Premieee), PENRHYN ROAD, COLIVYN DAY. Ciiiss.s in Swedish Educational Gymnastics for Caildren anc Adults. Massage Medical Movements. Principal: MISS EDITH M. HALL, Certificated Teaci er of Educational and lcdioal Gymnastics, Southport Physical Training College. I Certificates for Massage and Medical Gymnastios, Dr. Arvedsjn's Institute, Stockholm. Private Address: Llwyn Onn, Old Colwyn. HUGHT-S & BURROUJSI AGRICULTURAL IMPLEMENT MERCHANTS, MANCHESTER HOUSE AND WAREHOUSE, DENBIGH ST., LLANRWST. General Furnishing Ironmongers, Gas, Hot A Water Engineers- 4417 j BARUMCTOM S MANDBOOKS9 g, Sir Henry Ponsonby is commanded by msmSr- the Queen to thank Mr. Darlington for gqpy 0f bis handbook." "othins better could be wished for."—BHtith Wetklv. "A brilliant bo cuts'—The Timss. to Mt emphatically tope them all."—Dally Graphic, "Particularly good.Acaderty. VISITORS TO LONDON SHOULD USE DARLINGTON'S LONDON "uod. laV IllfVIl JN'etr maps and plant. ■ un By E. C. COOK and S4Map« Anil E. T. COOK. M.A. audFlau*. ENVIRONS. Visitors to Brighton, Eastbourne, HutÏnØ. Bonrne. mouth, Exeter, Torquay, Plymouth, Dartmouth, Dartmoor, Falmouth, Penzanee, 8t. Ires, Newquay, Tintagel, Clovelly, Ilfracombe, Lynton, Minehead, Exmoor, Wye Valley. Severn Valley, Bath, Weston. super-Mai e, Malvern, Hereford, Worcester, Gloucester, Llandrindod Wells, LlangolleD, Bala, Aber, Llandudno, Colwyn Bay, Conway, Penmaenmawr, Llanfalrfechnn, Ban/or, Carcarron, Bettwsycoed, Snowdos, Rhrt. Doltrelly, Aberystwyth, Towyn, Barmonth, CricMeth, Pwllheli, Norwich, Yarmouth, and the Norfolk Broads, The Isle of Wight, and Channel Islands, should uea DARLINGTON'S HANDBOOKS, Is. Each. LLANGOLLEN: DARLINGTON & Co. LONDON: SIXPKlra. NEW YORK & PARIS Brentano'A Railway Bookstalls, and all Booksellers. PHOTOGRAPHS-—Beautiful PhotopM of Scenery, liuiiis, etc., in Italy, Greece, Turkey, Bussia, Norway, Sweden, Denmark. Palestins ana Egyvt. also North Wales, Is., Is. 6d. and 2s. List Post Free. DAHI INOTOV en., Llangollen. AOVJCB TO THE MARRIED. A BOOK for the people. Practical advice to the Married and those contemplating At irriage. Written an a clear, comprehensive manner. It is written by a Medical Expert, in non-scientific ianguage, over 200 pages, largely illustrated, oontaans most important information. Is Den from ail Booksellers and Newsagents, or post free, P.O. Is 2d, from MOORE, WILLIAMS and CO.. Ravenhiii„oad. Belfast.

Nodion o Llandudno Junction. Mae yr aardal gynydd-ol hon yn cael llawer o sylw gan y wasg y dyddiau presenol. Dyma. ysgol defy ddiol hardd ac ysbleoydd wedi ei nagor—un ag sydd yn addurn i r gymydogaeth. Bydd vn gaffaeliad mawr i blant y cylch, ond drwg gemytf weloo nad yw'r fi'ordti sydd yn ar. wain ati miOir foddhaol ag r gallasai" fod. Yr wyf yn deatil fod canghen newydd y M-C. yma yn bwriadu adeiladu addoldy ar ymyl y ffordd. Gan hyny, fe ddylid ei had.gyweirio. Da oedd gan drigxj.ldon yr ardal weled fod Mr Hugh Owen, Isfryn. wedi ei ar Gynghor Trefol Coniwy. Hydea-af y cymer ef y "mater i fyny ao y gwelwn gyfnewidtad er gwell yn fuan- Oarwn wybod both mae Cvindeithas y Treth- dalw^T yn ei wneud tua-g symud yn milaan at gael neuadd gyhoeddus i'r ile. Mae wedi bod o dan hvstvriaeth ers oryn amser, ac fel y gwyr pawb, mae yr adeilad yn angenrheidiol ALPHA.

Marw Sydyn yn Nhrefriw. DIWEDD GWRAIG GWEINIDOG ADNABYDDUS. Nos Fercher ymneillduodd Mrs Evans, priod y Parch David Charles Evans, gweinidog adna- byddus gyda'r Methodistiaid Calfinaidd.' i'w gwely fel arfer, ac yn ol pob arddangosiad yr oedd yn mwynhau iechyd gweddol dda. Yn oriau man y boreu bu farw. » Boneddiges o Fangor ydoodd Mrs Evans, a bu farw, fe ddy- wedir, ar ddydd gwyl ei phriodas, sef 23 mlyn- edd i ddydd Iau diweddaf. Priddwyd ei gwedd- illion yn mynwent Abergele, boreu Sadwrn. Yr unig rai yu bresenol yn yr angladd, a oedd yn un anghvhoedd, ydoedd y Parch D. Charles Evans :gwI'), Parch D. E. Davies (Trefriw), Mr David Jones (Llandudno), a Mr R. T Ellxs Trefriw). Gwasanaethwyd gan y Parch David Evan Davies.

Marwolaeth Gwilym Morgan, y Bardd Dydd Gwener bu farw y bardd adnabyddus, Gwilym Morgan, Ffestiniog. Tarawyd ef yn wael gan enyniad yr vsgyfaint. Enillodd amrvW o gadeiriau barddol, ae yr oedd yn gynghanedd- wr rhagorol. Claddwyd ef ddydd Llun.

Marwolaeth Sydyn yn Ffestiniog. Yr oed Mr W Ellis, un o flaenoriaid y Garef- ddu CM.C.), Ffestiniog, allan D06 Sadwrn, ytt oodi yn iach boreu Sabbath, ond yn marw y prydnawn. Gwr rhagorol oedd mewn llawer O gylchoedd. y oedd tua 35 mlwydd oed.

GLOWYR Y DE. Apeliodd yhowyr y am godiad o 2* y cant yn eu cySogau, a cLanieiawyd hyn. Feuly c&'Ot yn awr 60 y cant ar safon 1879-vr uehaInoO poESbl iddynt dan yr ainodau preeeatcft.