The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

GREAT WESTERN. Anfonodd Cwmni Rheilffordd y Great Western gylchlythyr at eu clercod, yn rhOddi iddynt ddau ofyniad. Yn gyntaf, "A ydych yn bwriadu bod yn ffyddlon i'r cwmní ped elai yn sefvU allan?" Yn ail, "A ydych yn barod i gymeryd dyled- swyddau y tualian i'ch swydd neillduol chwi eich hunain?"

YR AFONIG. Mor brydferth yw afonig Duw Sy'n rhedeg drwy y maesydd; A'i gloyw ddwfr, fel perlau byw, Yn dawnsio yn yeblenydd. Mae'n hoew ar ei gweiy glan A gwena ar bob gelyn Mae'n bry&io gylch y cerig man, Ac hyd y tywod mdyn. Tra anian ar ei gorseda dlos, M'r Mon ,n barddoni, A'i chanig yw: y dydd a'r nos, Fy Nghrewr 'rwy'n ei folil Ei therfyn yw y Hydan for,— Ymgolla yn y weilgi,— A chwelir ha wrth dreln yr lor, Gan donau mawr yr hell. A'r haul fel cawr, heb ofni cur, A sugna ddwfr y dyfnder I'r cwmwl gwyn, 30'1 wnetid yn bur, A'i wlawio yn ei arnser. Mae'r afon fach fel amser Duw 1 Yn mynd o hyd yn ddiwyd A rhybudd rydd i enaid byw Am nefciad tragwyddolfy.d. Ac uwch ei phen athronydd eydd Yn dwys fyfyrio ami, A'r tlws anianydd ga.wn yn rhydd Yn gweled Duwdod yndd! Valley. GRIFFITH WILLIAMS.

YR HYDREF. Cenadwri'r gauaf Dratha. r Hydref bilin, Y n ei breænolåJeb Try y dail yn grin Cerdd fel cynrychiolvda Gofid, d-y y coed. Diane wna yr hafddydd Pan glyw dlrwst ei droed- Dros ei wa.r grymedig Tiaen fan-telli braw, Yr ystorm ao yntau Deithiant law yn Haw; Cenllysg a tharanau Yn ei ddiiyn A thros lesni'r wybren Teifl gymylau du. Ffy yr adar ymaith, Hedeg wnant yn mhelL Dros y moroedd chwiliant Am ryw noddfa well. Cwvno yn hiraethlawn Wna y blodau gwyn Yn brod'y* Ar lechweddau'r brya Arfau llym yr Hvdret Dyr drigfanau hood, Dryllia jawer calon, Egyr lawer bedd; GwTe-ndy'r byd yn cfnui At ei ryfeGd iaith. Nid oes neb ond Hoffi gwneud ei wuith. Amlwch. R. R. THOMAS.

GWIALEN AARON. Gwelid eurog wawd dirgelion-vr lor Drwy wialen Aaron,— Fiydd, yn nghyfnod cysgodion Welai Grist yn mlagur hon. E.O.J.

AR OL Y GYMANFA. Wel. Gyma. r Gymanfa vn Mon—drosodd, Wedi i'r Iesu ffyddlon, Yn ddi-os, roddi i'w weision Nerth braich un o'i wyrthiau bron. GWYLFA.

PENMACHNO A'R CWM. GWAITH DA.—Casglodd plant Salem (M.C.) y swm o 8p 7s 5c at y Genhadaeth Dramor. iLARW.—Bu farw Mrs Ellen Roberts, Bod- afon, a chladdwyd hi ddydd Mercher diweddaf, yn mynwent Saiem. SYLW.—Ar yr awr ginio, yn Morfa Hall, Rhiwfachno, gwnaeth aelodau y ty hwnw dys- teb i Air Thomas Thomas, fel cydnabyddiaeth o'i wasanaeth fel pen-cogydd. WEDI D OD.—Mae priod Mr Williams, "lay reader," a'u dau blentyn, wcdi d'od i'n plith. Hyderwn y byddant gartrefol yn eu He new- ydd. ARWERTHIANT.— CynLaliodd y Mri Black- wall. Hayes, a'u Cwmni eu harwerthiant blyn- yddol yn' y Han. Cafwyd diwrnod ffafriol & phnsiau da. EWYLLYS.—Gadawodd y ddiyveddor Miss Ann Parry, Garrog Farm, y 6wm o wyth gant o bunau i'w chwr. Miss Catherine Parrv. ar ei ho., DAMWAIN.—Cyfarfyddodd Mr Ellis Lewis, Glanaber, a. damwain yn y De, tra yn gweithio ei "stem" olaf yno, gan ei fod yn bwriadu d'od adref i ail-ddechreu gweithio yn ei hen lo yn Rhiwbach. GWEITHRED LAW-FEDDYGOL. Y dydd o'r blaen gwnawd gweithred iaw-foddygol ar ferch fach Mr R. Roberts, Mschno-terrace, ga.n Dr. Hill, Lianrwst. a Dr. Williams, Penmachno, ac hyd yn hyn mae yn gwelia'n foddhaol. Cyd- ymdeimiir yn. fawr a r rhieni yn eu. mynych brofedigthau. ARDDANGOSFA.—Cynhaliwyd hon Hydref 12fed, mewn tywydd hyncd o anffafriol. Er hyny, cafwyd fod yr anii.eiiia.id yn well nag arfer, a rhif yr ymgeiswyr yn Uuosccach. Yn yr hwyr cynhaliwyd cyngherdd yn nglyn a'r a.r- ddangosfa, pryd y iiywyddwyd gan y Parch Ben Jones, yr hwn, yn absenoldeb Dr. W. M. Wil- liams, aeth drwy y gwaith o arwain yn hwyliog. Gwrasanaethwyd gan Mr Vaughan Davies, Caer- narfon; Mise Edith Davies, Gwrecsam; a Mies Maggie Jones, Gwern Howell; can wyd gyda'r delyn gan Eos y Berth, a chyfeiliwTyd gan y ProffeswTr D. D. Parry, L1anrw-,t. Dio]c}1\\y<i i bawb am eu cefnogaeth gall y Llywydd, a cheln- ogwyd gan Mr J. Lloyd Morris, Ysgwifrith.

LANDUDNO JUNCTION. PRYDNAWN d'ydd Llun nesaf, Hydref 28ain, am ihaner wedi dau o'r eioch. byvriedir agor vsg-ol newydd yma gan Arglwydd Stanley o Alderley- Deallaf fod gwahoddiad cynes i'r holl drigolion a dlalJt doÜ\¡od i'r seremcni. Grobeitli-iaf bydd llawer yn dal ar y cyfleusdra, ac y gwelir gryn nifer yn bresenol a.r cyohwyn- iad v gwaith da hwn" CWYNIR yn gyffredinol gan rhai o'r enwad- au Yin neillduol yma nad ydyw llyf.r canu un- dtebol a fabwysiadwyd ganddynt at achiysuron neiMduol, megys cyfanodydd prcgethu, diolch- garweh am y cynimuaf, etc., yn cael dhwarcu teg- Dylir canu y don sydd uwchben yr emy.n- au.

Cofgolofn i'r Morrusiaid. CYCHWYN Y MUDIAD. Dydd Iau, vmgynullodd nifer o 'lyrwyddwyr yr uchod .yn Llangefni. Dewiswyd y Parch J. Williams, Brynsiencyn, i'r gadair, ac wedi tra- fodaeth penderfynwyd myned yn ndaen i godi eofgolofn ar dir Pentrerianel}, len. gartref y brodyr enwog yn Mh.enrhoslligwy. Etnolwyd Arglwydd Boston llywydd. y Parch J/Williams, yn gadeirydd y pwyllgor, Mr Cadwaladr DavieA yn is-gadcirydd, a. Mr R. Lewis Edwards, Y.H., yn yrifedd. EnwyJ oddcutu 60 i v.eithredu fel Pwyllgor Cyffreu'i.oJ. yr hwn a gy'erfvdd yn yr Anglesey Temper a nee ilotel am 2.30, y dydd diweddaf yn y jxus.

SAMUEL BOND & SONS, Joints, Builders and Contraetors, I SHOP & OFFICE FITTERS, AND General Repairers oi Property, GREENHOUSE MAKERS, MIDDLETON VILLA, Belgrave Boad, Colwyn Bay, ESTIMATES FRGE. 1855 -4 B.V. SAUCE IS HELPFUL IN BOTH WAYS- IT PROMOTES APPETITE, AND ASSISTS DIGESTION. PURNELL, WEBB & CO., LTD., BRISTOL FOR S HIGH-CLASS & BOOTS SHOE Oi Ecglivh and Foreign Manufacture. Perfect in Design Shaoe and Fit. NONECAN yr THE EQUAL SOLE AGENTS in Colwyn Bay for the Celebrated 44 K" LOTUS and QUEEN BOOTS & SHOES. AMERICAN STOVES. Save Halt your Coa.18 and Cure your ::3llJo1 l;!ilnmye. d for CATALOGU8 of 8Wveb to Coal, Coke, Wood, Ui1, Gas. Bath GeYtiers and Hot Water Apparatus. • Alemion the Pioneer WM. POORE & CO., American Stove Stores. 52, QUEEN VICTORIA ST., LONDON, EC, jjp^i»ERFECT WEmCIN^ W For Indigestion, Anatraia, Livet Complaint. V f Biliousness, JOHNSON'S CHINESE PILLS, 1 I I/Ii pet box, are the best. For Blood Poison, I I Inflammation, Varicose Veins, Erysipelas. Bad M & Legs, JOHNSON'S XX OILS. Hi. 2/3, it & M re care. Advice free. JOHNSON Bros^flr^fli j&mScwik.I'iseatci Sr'c-.aUsti,Wrine HiIJ,CTCWC.. AOVICC TO THE MARRIED. A BOOK for the people. Practical advioe to the Married and those contemplating Marriage. Written in a clear, comprehensive manner. It is written by a Medical Expert, m non-scientific language, over 200 pages, iargel/ illustrated, contains moet important information. Is nect from all Booksellers and Newsagents, or post free, P.O Is 2d, from MOORE, WILLIAMS and CO.. Raveniuii .oad, Belfast.

Damweiniau Mewn Glofeydd. Ncg Wener, yn Kgihapei y Bed} da wyr, ym MlieiUre Bro'ug'ht'on, ger Gwrecsun, eynihaii wv^j trengholiad ar gorpii John Penrhyn FrirwA4 deuoaw mlvvydd oea'. yr hwn a fu farw mewn ca,nlvi-.iad i -ael ei waegu riiwiiig gwa.gen a pholyn yn Nglofa Westnuneter- Ni fu byw ona jicihydig funydau. Dychwelwyd rheitiafarn o Ifamvolaeth ddamweiniol. Digwyddodd d'amwain ddifrifol yn Nglofa Wynntstay, Rr.ivrabon, ddydd pan jr lladdv.yd gwi o'r enw John Roberts, Burton- terrace, Acrofair- Ymddengys id'do gaeli ei wasgu i farwolaeth ith-wng dwy wag en, gyda'r rhai y g-weithiai yn ngeg y pwll. Ni In byw ond yohydig tuitydau.

OIowyr Gogledd Cymru. Ddydd Mercher, gwnaed yn hysbyp delesrau y cytundbb rhwng Cymdeithas Perohenogion Pyllau Glo Gogledd Cymru a Chyimdieathae y GJowyr, fel y canlyn: —"Fod y bo £ otiau isaf a ganlyn i'w goeod' vn rbsetrau tal y pyliau glo: (1) Glowyr yn gweuthio mewn lie caled neu an/odo, 4Ei y shift; (2) giowyr a gymerer o'u lleoedd i weithio i'r cwmpeim, 48 y dydd; (3 a 4) ooedwyr, etc., 4s y shift; (5) Cannon profiadol wedi bod wrthi ddim llai at dwy flynedd dan y ddaear, 3s 4c y eh.iit; (8) bechgyn yn dedhreu g^veithio rhvrn^ 13 a 16 mhvydd oed, le 4o v shift; bechgyn yn dechreu yn 16 oed, Is 8o y sliift. Mae'r holl daiiadau uchod T-n ddarostyngecl'ig i'x "pexc&atages" a fa mewn giyan- Mae beohgyn i gael oodiad o ddwy geiniog y sllift bob clbwe mis, y oodiad i ddyuod i rym o'r diwrnod oyfrii cyntaf yo Mawrth a Medi bob biwyddyn.

Y Greirfa Gymreig. Cyfarfu awdurdodau y sefydliad cenedlaethol hwn i drefnu gwaith ac i osod ei seiliau i lawr, ac oddiwrth yr admddiad ceir fod rhai o brifon y genedl yn ymgysylltu a'r sefydliad. Dymunol iawn yw canfod cynrychiolwyr cymhwysaf De ft Gogledd ar y cynghor llywodraethol, a hyfryd oedd y warogaeth a roed yn y cyfarfod cyntaf i gymwynaswyr y gorphenol. Bydd y greirfa yn gofgolofn i ymroddiad ami Gymro twymgalon, I hebiaw bod yn gadwrfa llawer crair sydd ya myned yn werthfawrocach wrth heneiddio, ac yn fan y dysgir ami wers i'r Cymry Sydd a'r Cymry I Fydd. Ar ddechreu y gweithrediadau yn y cyfarfod y cyfeiriwyd ato, adroddwyd Gweddi'r Arglwydd, ac os bydd ysbryd y weddi hono yn ffynu ni all na ddel bendith a llwydd i'r sef- ydliad.

Trychineb Amwythig. Ymdaenodd braw a gofid anaele dros y deyr* nas fore Mawrth pan deallwyd am y ddamwain fawr a fu ger yr Amwythig. Yr oedd yr adeg y digwyddodd yn ogystal a'r modd yn chwanegll at ofnadwyaeth y trychineb, canys cymerth le yn nyfnder nos, a phan oodd y gwlawogydd yn dis- gyn drymaf. Ni raid wrth ddychymyg bywiog i ddarJunio i'r meddwl y modd yr aeth y peiriant cryf a'r cerbydau hardd yn bentwr o adfeilion mewn ychydig funudau. Yr oedd y gerbydrea llawn o deit-hwyr yn cyflymu dnvy y tywyllwch, rhai yn cysgu yn dawel, eraill yn ymsomio yn ddifyr, a neb yn meddwl fod tynghed ofnadwy i'w goddiweddyd yn mhen ychydig funudau. I Prawf y trychincb fod yr annisgwyliadwy yn digwydd yn barhaus er cymaint wneir i geisio ei osgoi. Yr oedd yr ymchwiliad i achos y ddam- wain yn agored, a chanmolir Llywydd Bwrdd Masnach am ganiatau hyny. Pan gauir y ddor ar y cyhocdd ffyna pryder; ond y mae rhoddi iddynt gyflo i wrando y tystiolaethau yn tueddu i leddfu ofnau ac yn llawer mwy boddhaol, Heb- law llyn, yr oedd Mr Lloyd George ei hun yn yr yinch iliad, a chymerodd ran amlwg yn y gweithrediadau.

Ddydd Sadwrn agorwyd rheilffordd yegafn Llandudno a Cholwyn Bay, a bydd i'r cer-bydau rede-ó rhwng y ddau le yn gyson yn ystod dydd o hyn allan. Heblaw ymwelwyr, aeth llawer o'r trigolion am wi-WIiith yn y cerbydau ddydd Sadwrn. Yn y Wyddgrug, ddydd Gwener, cymerodd augiadd Mr Cecii Kelly, yr hwn a laddwyd yn y I ddamwain ar y rheilftordd yn yr Amwythig le. Dcuwyd a'r corph gyda'r rheilffordd i'r Wydd- grug, nos Iau. Gweiiiyddwyd ar yr achlyeur gan y Parch J. P. Poolc-Hughee. ficer. I Doniol o beth oedd clywed mai ei-nryciiiolydd dTO. un o eglwysi yr Hen Gorph oedd y Pabydd Cyrnol Ivor Herbert., wyr Gwenynen Gwent. G warchod pawb, yr Hen Gorph yn troi'n Babydd. Alae r syniad yn anuioddefol! Celt," Llundain.

AT EIN DARLLENWYR. Anfoner pob gohebiaeth i'r GOIAGYDD CYMREIG, Swyddfa'r "Pioneer." Cofwyn Bay.

Bwrdd y Got. O.W.—Brya a blerwch yw beiau amlycaf ysgrifen- wyr yr oes hon, ac y mae'r amser eniihr wrth ysgrnenu telly yn caol ei golh wrth geisio dar- UOil yr ysgntau anmllyn. J.W.—Y riiai mWyaJ. cyienlgar yn gyffredin fydd ftyrnioaf eu eweryl WOdI y syrtbiont allan. Dy- wedai Doet.h&wr y dydd o r blaen y maid ad- waen dyn yn dda cyn y gellir iiraeo fawr ag ef. POLITIC.—Colli yntddmed yn eu harweinwyr, eu di wgdyi'no, ac ymranu yw pechodau parod i amgylcnu y Cymry. Nid ydynfc fymryn eall- ach yn awr nag ocddynt gannfau yn ol yn y cyleiriad hwn, a gresyn am hyny. CVViLSlN.—Ni tiu/iai eich rlOUl lod yn unrhyw esgus dvos l enwi ysg-nfcau inor airwyud. Y lilac y Beibl L'ymraeg yn eich niedaiani yn ddiau; elrvdwch arddull hwnw, ac yna ni fyeld- < well mor garbwl yn mynegi eich meddwl. Ml'.l'AiS'—Mae eieii cy iicniiJ-au o'r emyn yn dra rhagorol, a chenych ddawn 1'f gwaith. 1 ych- ydig y rhoed y gamp hon, a dylech ymroddi gyda hi. ALLUlJ JONES.—Nodwedd ragorol mewn go- hebydd yw crynhoi llawer i ycnydig o Ie, ond us byddwch yn desgniio cyfarfod neu acnlysur y mae cyfoeth yr iaith at eich galwd, ac ni Udyiecii lod yn gumiacnlyd ui uuemyacuo.

CKISTIONOGAKTH YMARFEROL. Dyfynir y paragraph prudd a ganlyn o gyfoes- olyn, a diau o'i ddarllen y cyilyrddir "tannau Buraidd tynerwch" pob yst-yriol:— Dyma'r olygra a gaiwyd yn Nghaernarfon wythnos ymweliad Gipsy Smith: Gwraig a phelwar o blant yn byw mcwn un ystafell dlawd, dywell. un o'r plant yn marw o'r darfodedigaeth. Y fam yn rheddi genedig- aeth i faban. Y byw a'r marw hefo'u gilydd yn yr un ystafell am bedwar niwrnod. A raid i'r pethau hyn fod? I iawn ddirnad cenadwri yr hanesyn hyn dylid coiio mai yn Nghaernarfon ac yn ystod ymweliad un o efengylwyr blaenaf a mwyaf dylanwadol yr oea y digwyddodd yr hyn a gofnodir. Y mae Caernarfon yn un o dreli mwyaf Cymreig a chrefyddol Cymru. Ceir ynddi luaws o addoldai hardd a helaeth, ac yn mhlith yr addolwyr ceir pob gradd a dosbarth o gymdeithas. bugeihr yr eglwysi gan rai o oreugwyr y genedl, a diau nad oes odid dref o'i maint a chynifer o weinidogion Crist yn cyfaneddu ynddi. Yn ystod yr wytnnos a nodir ceid miloedd bob dydd yn ymgynull i Efengyl yn cael ei hegluro gan wr a brofodd ei grym ac a wyr bet-h yw angemon dyfnaf y dosbarth tlotaf. Offrymid gweddiau diirif a thanb&id am hvydd yr Efengyl hono, a cheid y cynulleidfaoedd onfawr yn llawn astud- rwydd a dofosiwn dan y weinidogaeth. Nid ydym yn podi hyn i ddiraddio Caernarfon mown un modd. Nid yw o bosibl yn waeth na gwell na threfi craill. Er y dichon mai sithriad yw'r hanej truenus a ddyfynir, trwy drugaredd, eto mewn canoedd o dreli Cymreig ceir achosion o dlodi, afiechydon, ac anftodion a lwyr anwy- byddir gan eglwysi Cristionogol. Nid gwiw celu y ffaith fod gagendor yn bodoli rhwng yr eg- lwysi a'r byd yn ei adiyd dyfnaf; mai yehydig o ddylanwad a weithreda Cristionogaeth yr ocs hon or lliniaru poen a gweinyddu balm i'r rhai y mae'n galed arnynt. Mae delfryd Cristionogaeth yn ogoneddus, ond yn mywyd ymarferol y bob! fol yr effeithia ar gylehoedd isaf bywyd y mae'n dra diffygiol. Yehydig o'r Crist tyner ei galon, parod ei gym wynas, a rodiai oddiamgylch gan wneuthulI daioni, sydd yn Nghristionogaeth y dyddiau hyn; ac y mae Crist a Chnstionogaeth or herwydd yn cael cam oddiar law y rhai a'i proffes- ant. Rnoddai y Gwaredwr esmwythyd i gorph yn ogysital Bug eneidiau; ond y mae eglwysi y dyddiau hyn yn rhy barod i adael y corph at doetur y byd, a cheir y dyoddefaint dyfnaf fel yn yr achos y cyfeiriwyd ato wrth ddrysau yr addol- dai harddaf a'r cynulleidfaoedd mwyaf moetiius. Nid yw mwynhau gweinidogaeth a thcirnlo-niawr zel droa grefydd ax y Sul yn ddigon, ac y mae'n brJd l bib orefyddwr sylvvcxldoli hyny. Ceir Crist- ionogaeth yn corphori y ffurf uchaf o ddinasydd- iaeth, ac y mae cymwynasgarwch a thostun yn ajihebgor i'r naill a'r llall. 0 ddwyn yr eglwJs at y byd yn ogystal a'r byd at yr eglwys ceir y diwygiad goreu, ac felly y daw'r gogonedd mwyaf 1 Gristionogaeth.

> Lladrata Dillad o Chwarel. Yn Llys Ynadon Ffestiniog, ddydd Iau, o flaen y Mri J. Parry Jonos a J. Vaughan Williams, yr Arolygydd Roberts a gyhuddodd David Roberts, 2, Freeman-terrace, a Hugh Morris Hughes, Back Park-square, Blaenau Ffestiniog, o fod wedi llad- rata wyth o gotiau gwerth 7s 6c, a'u gwerthu i Johnr Davies, High-street, Blaenau Ffestiniog. Wedi eu cymeryd i'r ddalfa addefasant iddynt gymeryd y cotiau, ond na ddarfu iddynt dori i mewn i'r caban. Wm. Rowland, Lord-street, a dystiodd ei fod yn gweithio yn chwarel Fotty a Bowydd, ao iddo gloi y caban Ho yr oedd y dynion yn cadw eu dillad, oyn gadael y chwarel bump o'r gloch nos Lun, a dododd yr agoriad mewn twr o geryg. Boreu dranoeth yr oedd y drws yn agored, a'r clo a chyn ar y fainc yn y caban a'r agoriad yn ei Ie arferol heb ei symud. Thomas Davies, Manod-road; John Rowlands, Lord-street; ao Owen Solomon Williams, Glyn- llifon-street, a dystiasant eu bod wedi colli eu ootiau, ac yr oeddynt yn eu hadwaen yn mhlith y carpiau ddangoswyd iddynt gan y Rhingyll Lloyd. John Davies, High-street, a dystiodd iddo brynu s&chaid o garpiau yn pwyso 38 pwys am la 60 gan y ddau garcharor. Yr oedd Hughes wedi bod yn siarad ag ef yn y prydnawn yn nghylch pris carpiau oedd ganddynt yn y ty. Yr Heddgeidwad John Jones a ddywedodd iddo gymeryd David Roberts i'r ddalfa yn Nol- wyddolen prydnawn ddydd Mawrth. Gwadodd bobpeth wrtho pan gyhuddodd ef. Y Rhingyll John Lloyd a dystiodd am y modd y oafodd allan am y lladrad a'r troseddwyr. Pan gyhuddodd y ddau gyda'u gilydd, dywed- odd David Roberts, "Waeth i mi gyfaddef y gwir, mae'n siwr o ddwad allan. Cymerason y cotiau, ond ni ddarfu i ni fyrstio y drws, a gwerthasom hwv i John Davies."—Hugh Morris Hughes, "Cym&rais y cotiau, ond ni thoraia y drws." Pan gyhuddwyd hwy yn ffurfiol yn y llys dy- wedodd Hugh Morris Hughes iddo ladrata y cotiau, ac addefodd David Roberts iddo helpu gyda myned a'r sachaid i'w gwerthu, a chad ha.ner y Is 60. Dedfrydwyd Hugh Morris Hughes i dri mis o garchar, a David Roberts i chwech wythnos 0 garchar.

Bwrdeisdrefi Fflint. DEWIS YMGE1SYDD RHYDDFRYDOL. Yn ystod y pytfoefnoa diwetltilaf cymhaliwyd amryw gylarfodvdd yn mwrdeisdrefi Fflinlt gyda'r amcan o enwi ymgeisydd i gynrychioli bwrdeisdrefi fel olynydd i Mr Ilowell Idris, yr ymgeisydd pre&enol, yr hwn s-dd yn ymddi- ewyddo ar ddiwedd1 y Sonedd bretsenol. Mae Overton, Llanelwy, R'huddlan3 Caerwya, a'r Maesglas, yn pleidio Mr J. W- Summers ac y hoU fwrdeisdreti eraill wedi eaiwi Mr Summers fel eu hymgeisydd oyntaf. Boinedd1- "Wyr eradll ag sydd wedi eu hemvi ydynt Mr W. G. C. Gladstone, Pellarlag; Mr Max Muspratt, Lerpwl; Mr H. Faulkner Brown. Caer; a Mr T. H. Parry, bargyfreithiwr, •» yddgrug- Mri Gladstone a Mu&pratt wedi tyriu eu faemvau yn ol. Bu Mr Summers yn gadei.rydld Cynghor Sir Fflint am y tair biynedd daweddai- Efe yw penaeth ffirm y Mri John Summers a'i Fa b, pe,rohenogion Gwaith Haiarn Penarlag. Mae ei drigfod yn Rossett, g-er Gwrecsam- Mewn cyfarfod o Ryddfrydhvyr y Wyddgrug, a gynhaliwyd dydd Sadwrn, caiodd Mr T. H. Parrv 31 o bleidleisiau a Mr J.W. Sunmiere 22 o bleidleisiau- cyflwyno'r ddau onw i'r Pwylleror Canolog "n y drefn a enwyd. Cynhelir oyfarfod o'r Gymdeithas Ganolog yn Fint ddydd Sadvrn nesaf, pan y penodir ym- geisydd yn ^ffurfiol.

PRIODAS M.. a Mrs Jones, Kenilworth, Greenfield-road, Colwyn Bay. Paradwys ddel priodas y ddau,—fyth, • Fo'n faetalc teT flodau; A'u hil anwyl dan hael wenau-llwyddiant Teg, er noddiant eu hygar rinweddau. Cyfaill.

CYHUDDIAD 0 ANUDONTAETH. Yn eisteddiad dydd SadKvrn, cyhuddw^-d John Aph+on Smith, llafunvr o Lanidloee, o d^ nrnt &nudon ar y 29ain o A wet diwetklaf. Honid i Smibh rocidi cam-dystiolaeth ar y dyddiad yna yn nglyn a ohyhuddiad yn. orhvn un Thomas Sw-anoott o fod mewn tafarndy yn ysfod oriau {TwaJiarddodirr- Wedi gw>randawiad maith, caf- ^d Smith yn tidieuog a thaflvvyd yar ac-hoe

Rhwng Dau Lafn y Siswrn. YMDAITH GWAREIDDIAD. T mao gwyddoniaeth yn par'hau i WTicyd camrau cyflyim a. breasion yn y d'yddiau hyn. ao y mae pethau yn cael eu gwneyd fuasai yn pen syndiodi, nid yn unig i'n teidiau a'n tadau,, ond i ni' ein hunain hefyd ycuyoig tlynyd,doedd yn ol. Y mao pclider yn cael ci dtiifodi, ac y mae bywyd yn myned yn gyflymach o hyd- Pan yn oyohiwyn i'r America rai biynyddoedd yn ol bydd'ai y tciithiwyir yn hel llyfrau at eu darllen ar y fordaitla, gan wybod y caffent hamdden a ljavi e.r o ddyddiau i'w hastudwx Yn awr prin y mao yn weith i ddyn fY,lli0d a noCel dhieiniog gydag ef. Bydd crcefi mewn tniwirnod., ao yn J13,tod yr ameer yna bydd newyddion yn cvufeaetld i'r llong bob dydd ocitNar y lan- Nid yn uni" hyn". oind yn awr teilir cenadwri ar <.lv..we yr Atlaoitio heb gym- horth na na gwifrau.

YMARFERIAD I'R MEDDWL. Y mae r'hoddi tiro drwy lylr da yr un petIt i'r meddwl a.g ydyw rhoddi tro yn yr awyr agored i'r corrph. Yr ydym yn deo-byn wyddiad a. grym, ao yn cyfranoigi o'r asbri— yr "impulse"—hiwisw eydd yn rhoddi Ggnion y niiaddiwil air waith. Ond y mae yn ha weld' oam- gyiiiiaryd a.r y mater ibwn, iel g-yd phethau o.raill- Ceir amibell i olygfa yn V wlad yn y dref sydd yn ojnyirehiu pruddgiwyfec.-CT"Jri èin hvsbryo'. fmas;u genym fod h.e.1J eu g^veled, ao wedi dyahwelyd yn d yr ydym yn methu vmysgwyd oddiwrth ei ^y,laimad- Ac p y mae hyn yn wir am ainbelj i awdwr a Cynyrcuu prudd-der. vn hytraoh nag ysbrjdbl- iaeth, wna ei gymdeithas.

CYNLLUNIAU MR JESSE COLLINGS. Y mae Mr Jesee CoLlinge yn parhau yn ffyddlon i'r tir o hyd, ac oofyd, am a wyddom, i dair acer a buwcb. Pan yn tsiarad yn Totnce y dyllld o'r blaen. goeododd bwyslais ar yr aingenrheidrwydd o gad cydweatiixediad yn nhWilli hoil aitiaefc'riwyT y wlad er cael y bobl i gymeryd hwy o ddyddorialeb yn v tir fol mqddluu by\vGiRae<h. Y meddai el, lo i filiiwn yn yolnvaneg o amaet.hwyr ar y tir yn Lloegr, ao ond eu cael, gellid c^nyrchu llawer pethau yr ydym yn awl" yn r;¡rfcd anion am danymt troa y mor. Y mae gan Mr Collings hofyd gynllun ar gyfer yr yegolion dyddiol. Pe oawsai cf ei ffc-rdd, buasai yn eefydlu gardd gydia pooh yeigol yn y wlad, er mwyn dyegu elfenaiu amaethyddiaetii i'r becbgyn, a. buasai heifjid yn oaeii buwch i beirihyn i bob yegol. fel y oalIai y genethod gyfle i ddyegu goci'ro-

DAMWEINIAU'R RHEILFFORDD. Yn nuia Gorj)hernaf, 1903, digwyddodd y ddam- wain fawr ger Waterloo, Lerpwl, nryd y Jladd- wyd Kiith ac y olwyfwyd1 116. Yn mis Gorphen- ai, 19057 digwyddodd daJiiwain arall ger Gor- sa.f Hall-road, yn ymyl Lerpwl, pryd y Uadd- wyd uigain a ch'lwyfwyd chweoh. Yn yr un mis yn 1906, Uadd'wyd 27 ger Salisbury; ao yn Medi. yr un flwyddym, lladdwyd 12 yn nam- wain fawr Graniham. Drachefn yn mis Tadh- wedd diiweddaf, aetih y tren n ddrylliau ger Afarcnath, mewn storm o oira-, a llad'dwyd un ar biigain o deithiwyr. Dyma rCstT ddu o ddam- w^aniau jnewn Uai na ralynedd o amser, ao nid yw yn rhyfedd fod rurnl un yn arawydp jhag teithio mown tron eyflym o gwbl.

MARWOLAETH CYMYDOG. wyf yn lioni fy mod yn well, nao vn waharol i bobl eraill, wrth dldweyd y bydd clywcd am famveiaeth cydnabod ao yn enwedig oyunydcg agoa yn eJfeithio yn ddwya arnaf- Yn dldwysach er engiliraifFt, na clywed' am dranc Chine-aid iruelyn art y "Rand" yn Ne yr Affrig. Ni raid i ddyn fod wnlii ei natur yn ardyntw i farwollaeitlli ei gymydcig y ty neeaf effeithio cryn lawer arno. Piwadh oaled ei galoa a fydd ()13 na wna. OB bydd1 y cymydog HWNW yn byw yn y ty iicsaf cr's blvnyddoedd lawer aiff ei angeu yn brofedtgaet/h beieonol i'r tjmer ei disimJad. Yn vcbwanegol at hvny, os bydd efe yn gymiydog tawel, hYUllaw6, diymhongar, a di- abfi-en, chwerwir m'wy ar y wenmod yn y owpan. Pa un bynag ai CMvig ai Tori ai Ymneillduwr ai Etgilwyswr, a pagan. Dim pwahanaeth. Cy- mydog y ty ntesai fydd ef.—(" Ysgriblydd" yn y "Faner.)

TEMLAU'R PLANT. Y mae ymrwymiad Temltiu y Pliant yn un pedwar-plyig—oynwysa addewid i beidio yfed diodydd meddwol, peidco yBmyigu. peidio aifer iaito anwiedduisi, a pthedd'^o hap-oawareu. Dyma becliodau sydd yn barod i an>gyJehu plant hedd- yw, ao ocLdiwrtih ba. rai y daoddefanit yn union'- gyrohol ao yn amuiiongyralio.j. Trwy esiampl a. chiynghcirion Tr IThaQ v pilant yn. v t-emlau yn cael eu iiegwyddbri yn y ddyis,geidiaeith lnon, a deuanit yn aeiodlau defmyddiol mewn byd ac eg- lwys. Yn y Temlau, hefyd, ffurfir brawdoiiaeth urueddg cydrhwng hlOm. aelodau, a dcuant yn rihan o'r gadwyn fawr eydd yn oyeylltu holl aelodiau yr uirdd a'u gitydd trwy y byd. Nid yw enwadaeth, obwaith. yn bodoli yn y Temlau; obLetpid eu macs yw y byd, a "<rwaredu yw eu gwaith, bob Uwyth a phob iaith, iheb ystyried eu oorbeal, na'u lliw luwynt, oluwaith-" Nid yw Temlydddaetli yn Ngfoymru, yn yetod blyn- yddoedd a basiwld wedi cael y gefnogaeth a'r rlhftvyddineib a ddylaeai er cario allan ei waith; ao un rlheswmi am hyny, o bosibl, yciJyw rhagfarn, a diffyg gwybodaeth o amcan ei tbrefniadau.

TORI MAN-DDEDDFAU. Nid ydym yn meddwl am foment y dylai bardd neai gorddor anwybyddu dWl y byd hwn o dreulio ei amser; ood rihaid ymaflyd yn y woledigaeth pan y daw. Prin y buasoch yn di6gwyl i Paret.yceJyn godi ana chwcch o'r glocih boreu dranoeth, ac yntau wedi bod wrthi hyd "dri o'r glodh y boreir" y;n yraq-riferm ei farw- nad arufarwoi "Dylasai fyned i orphwys yn gynit," ebe rhyw-rai sydd yn oredu yn y "ddeddf fioromoniol" ar faterion o'r fath. "PetU1 ffol ia.wn yidyw i ddyn anos ar ei yn hwyr." Dichon hyny, fel rheol; ond yr adeg yna daeth jir awen i 6ihrwdei dhenadwri, a. rhaid oedd gosod man-ddleddfau bywyd o'r neilldu am y tro I

MANTEISION DYSGU'R GYMRAEG. Maoteision gwertlufawr dadMtygiad meddyliol sy'n dilyn dysgu with ychwanegol- Yn Nighymru gall plant gweitihwyr gyrhaedd hvn drwy ddyaigu Cymraeig. Mewn atebiadf i'r rhai hynv a ddywed nmi Ffranoaw, ao nid Cj'mraeg ddylid ei ddysgu, atebir nad oes dim gw.rth- dbrawiad .rihwn.g Cymraeg a Ffrancaeg, gan naa gellir d'ysgu Flfrancaeg yn effeithiol., tra. y gelitlir d'vsgu Cympaeg felly: mae yn iaith fyw y wlivdi- Mao i'r iaith Gymraog wert.h faenaohol yn NgJiymiru,, gin y gelwir ajn dani yn fynyoh ockliwirth bereoaiau yn Eaow eefyllfaoedd gwydd- ogol o dan y Uywodraeth. iuaa amgein- rhieitdicd hefyd mewn ariamfei, yn yr egiwyei, mewn oyliohcuedd masnaciiol a. JnveithiaO'K Mae dysgu Cymiracg yn vr ysgolion elfenol yn gy- noir'thwy i r rhai hyny sy'n parotoi i fyncd l mewn i'r ysgolion aiiiraddol, ao yno i ddysgu icitboedd diweddar eraill. Nid yw Cymraeig yn anha-wdd el dyegu. Mae Saeson yn ei dysgu yn berffaith hawdd. Mae llawer o ewyddogioin blaenaf Cymru beddyw yn Saeson wedi dysgu Cymraeg-

Cymeriad Uanrwst. Cynhaliwyd1 Cyd-bwyllgor Heddlu Sir Ddin- byoh yn Werceam. o dan lywyddiaeth Ml Ohiristmas Jonea. Y Prif Gwnstabl a adroddodd fod oyinydd o 30 yn y traseddau ar y oil warier blaenorol. Erljmwyd 246 am feddwi, ar p-yfer 257 yr un ohwarter y llynood. Dirwywyd pump taiarnwr. Bu i 11,622 gael eu cynorthwyo yn ystod y flwyddyn; cynydd o 3254. Yr oedd 8235 o hon- ynt yn Saeson; 1474 yn Wyddolod; 415 yn Scots; 1107 yn. Gymreig; a 392 yn dramonvyr. Mown atebiad i gais c'hweoh o ynadon Colwyn Bay am heddgeidwaid yoliwanoigol i Llaiidrillo- yn-Rhos, rhodclodd y Prif Gwnstabl adrodd'iad manwl am gynydd a plhoblogaeih y ile- Guliir- iwyd y cais hyd nes y byddo yr adeilndau hedd- lu newydd wedi eu codi yn Colwyn Bay. Daeth cais pump o ynadon o LlanrwBt. am awyddbg ydhwanegol o dan Tst.vriaeth. Dy- wedodd Mr Jelf Pettit, un o ynadon y diref. fod y gwaith nowydd o fewm pedair milld-ir i'r dref wedi dwyn nifer o .gymc.riadau anymunjol i'r sir. Yr oedd yn cynyg fod y cais yn oael ei ganiatau. Ceifno^odd Mr Gomer Roberts. Mr Edward Roberts a farnai fod y diarlun a dynwyd o Lanrwst wedi ei Jiwio yn lthy gryf. CoJlodld y cynygiad i oedi y mator, a charuata. wyd y oais am un ewyddog ycdiwanegol.

Beirniadaetli y Penill LLYMRiG. 'Roedd lodtes yn mhen dyffryn Ei gwailt oedd sidanaidd a dillyn; Ryw noson cadd siom Aeth ei clialon yn drexm- o ran arusawdd y mae oryn ragoriaeth yn y llinollau anfomvyd' i derfynu y penill uchod. Rhoddir y wobr gyntaf (5e) i MENAI JONES, 96, Market-street, Caergybi. am y linell — Un blewyn llwyd baoh wnaeth ei dychryn. A'r ail wobr (2s be) i R. EVANS, Chwilog, R.S.O., am y linell: — Y gwynt ddygodd ferwig ei llenovn,

Nos Sadwrn a'r Sabboth cynhaliAvyd moddianau arbenig ar yr achlysur o agor Eglwys Bresbyter- aidd Saesncg newydd yn Magillt, gor Treffynon, pan y prcg8t.hwydg an y Parch Dr. Griffiths, Tre- ffynon, a'r Parch R. F. Crockett, Lerpwl. Mae Llvwodraeth Holland vn dwyn yn nlaen feeur a ddyry i ferohed bleidlais ao a'u gaUu- oga. i yn aelodau o Sencdd y wlad.

Cyfarfod Misol Dyffryn Conwy. Cynhaliwyd yr uehod yn Nghapel Garmon dydd Mercher, yr wythnos ddiwcddaf, o dan lywyddiacth Mr Williaan Hughee, Y.H., Gwern- for, Llanrwet.

CYFARFOD Y BOREU. Dechrcuwyd gan Mr Evan Roberts, Ebenezer. Enwyd y Parch E. J. Jones, B.A., a Mr Gar- mon Roberts i archwilio'r cofnodion. Darilen- wyd llythyrau yn cydnabod cydymdeimlad y C.M. Cvmeradwywyd cais Hermon am L200 o'r Drysorfa Fenthyciol. Derbyniwyd rhesymau y myfyrwyr oedd yn abi-ciwl o'r C.M. diwedda.f fei rhai boddhaol. Cyflwynwyd llythyr yigrifen- ydd yr achosion Seisnig yn nglyn ag Eglwys Seienig y Junction i Bwyllgor v Cenadwriau; y hciyd y llytnyr yn nglyn a thvsteb y Parch Tho- mas Levi. Pasiwyd cin bod yn gofyn i'r Parch David Hoekine, M.A., ymweied a'r C.M. nesaf ar ran yr Achosion Seisnig. Ponderfynwyd anfon llythyrau cydymdoimlad at y brodyr can- lynol: Mri Hugh Williams, Morfa, Gla-n- wydden; Edward KclDerts, Bwlch, Bryn Pydew; John Williams, Bwlch Mawr, Conwv; a'r Parch De Charles Evane, F.G.S. Hefyd datganwyd cydymdeimlad llwyraf y C.M., a Mr Jo'pn Parry, Gosen, yn ei brofedigaoth lem o golli ei anwyl briod. Dio'chwyd i'r C.M. gan Mr Parry. Enwyd y Parch Evan Davies i wra.ndo profiadau y rhai oedd i'w derbyn yn aelodau o'r C.M., vn lie y Parch De Charles Evans. Gofynwyd l Bwyllgor y Cenadwriau enwi rhai i gyn- orthwyo eglwys y Cyfvng mewn cael gofalaeth fugeihol. Dewiewyd Mr Robert Davies, De- ganwy, i ymweied a'r eg.wysi yn No&harth Conwy gyda'r Parch William Jonee, yn lie Mr William Edwards. Hyebyswyd fod egiwys Pensarn w-edi dewis Mr Henry Jones, LJanael- haiarn, i fod yn weinidog iddi. Cadarnhawyd y dewisiad. Rhoddwyd sylw i gylchlythyr y gymdeithaffa ddiweddaf, (a) gohiriwyd y genadwri yn nglyn a dirwest hyd y C.M. nesaf; (b) dymunwyd ar i Bwyllgor y Cenadwriau enwi un ax Bwyllgor Dyiedion y Capelau; (c) y Parch Owen Evans i barhau yn arolygydd y llyfrgellodd yn nghylch y C.M.; (d) eglurwyd trefniadau yr Assurance Trust gan y llywydd. Gaiwyd eylw yr eglwysi at y cyfrifoldeb oedd yn gorphwye arnynt yn nglyn a'r rhai. oedd yn gyfiogedig ganddynt, a chymheiiwyd hwy i ddaogelu eu hunain yn ddi- oed yn wyneb y cyfrifoldeb. Penodwyd Mri T. Rogers Jones ac Edward Daviee i dderbyn y caegliadau.. Derbyniwyd blaenoriaid iiewydaion yn aelod- au o'r Cyfarfod Misol. Yr oedd yr eglwysi wedi derbyn y brodyr canlynol yn ewyddcgion:— Rhydymeirch: Mr Richard Lloyd, Rhiwbach, Cwm, Penmachno. Ebenezer: Mri Ebenczer Jones, Factory; J. P. Thomas. Pandy; Ed. Roberts, Coedyffynon; WTil- liam Ellis Williams, Dylasau, ac Evan Thomas Evans. Penrhynside: Mr John Owen, Ty'nywal, Pen- rhynside. Brynypydew: Mri William Evans, David Wil- liams, Shop; Owen Thomas Owen, Penylbryn; Hugh Davies, Shop, Pentreglanwydden. Penmachno: Mr John Richards, Park Hill. O'r uchod yr oedd Mri Richard Lloyd Rhydy- meirch; J. P. Thomas, Ebenezer; a W. Evans, Brynypydew, yn analluog l fod yn breeenol. Derbvmwyd y lleill yn aelodau o'r C.M. Holwyd hwy am eu gwybedaeth gan y Parch O. J. Griffith, B.A., ac am eu protiadau gan y Parch Evan Davies. Rhoddwyd y cynghor gan Mr Cadwaladr Jones, Rhydymeirch. Diweddwyd gan y Parch Lewis Williams.

CYFARFOD Y PRYDNAWN. Dechreuwyd gan Mr Edwaxd Jones, Mochdre. Cadarnhawyd y cofnodion. Y C.M. nesaf i'w gynal yn Seion, Colwyn Bay, dydd Mawrth, Tachwedd 5ed. Nodwyd y Parch. W. E. Wil- liams a Mr James Daviee i archwilio llyfrau yr eglwys. Paeivvyd fod yr ysgrifenydd i drefnu taith ymgeiswyr am y weinidogaeth trwy y C.M. Pasiwyd na raid iddynt fyned trwy eu dos- barthiadau eu hunain. Penodwyd y Parch E. J. Jones, B.A., yn ysgrifenydd y casgliad at y liooedd gwoiniaid. Cafwyd hanes yr achos a phroliad y swyddogion yn Capel Garmon, dan arweiniad y Parch Robert Roberts, Colwyn Bay. Darllenwyd rhestr y casgliadau. Pasiwyd fod gair i'w anion i'r eglwysi oedd bob wneud y casgliad at Gartref Boninewydd i'w Ladgofi > o hyny. Dymunwyd hefyd am i'r eglwyta oedd heb wneud y casgliad at yr arholiad eirol ci wneud yn ddiymdroi. Cyflwynwyd adroddiad Pwyllgor y Cenadwr- iaethau. "Nodwyd Mr Robert Jones, The Lounge; Llandudno, i arwain gyda hanes yr achos a. phroliad y swyddogion yn y C.M. nesaf. Enwyd y Parchn. William Thomas, Mri Wil- liam Hughes. Gwernfor, ac R. Thomas, Trefriw, i ymgynghori a cliyfeillion Talybont yn nglyn a chychwyn achos newydd yn y lie. Ymddiried- wyd y gwaith o argraphu 300 o gopiau o hanes yr achos yn Nyffryn Conwy ar gyfer Saasiwn Llandudno i'r Parch Evan Davies. Penderfyn- wyd ein bod yn gwneud yr hyn gymhellir gan y pwyligor fu yn y&tyried sefyhfa yr eglwys Seirsnig yn y Junction, ac yn penodi y brodyr canlynol i'w cynorthwyo yn nglyn a'r hyn fwriedir wneud tuag at ysgafnhau y ddyled: Parchn. William Thomas, W. E. Williams, Mri Ben Jones, Llandudno; Rogers Jones, L'anrwst; Dr. Morgan, Conwy; Mri Pryre T. Williams ac R. Hughes Jones, Colwyn Bay. Nodwyd y Parch Thomas Williams a Mr W. J. Williams", Y.H., Regent House, fel ysgrifenydd a thrysor- ydd i dderbyn eyfraniadau at dysteb y Parch T. Levi. I gynorthwyo eglwys y Cyfyng, enwyd y brodyr canlynol: Parchn. Williams Jones, Wil- Jiam Thomas, O. J. Griffith. B.A., Mri Cad- waladr Jones, Rhydymeirch; Owen Owens, Capel Garmon. Swyddogion y Cyfyng i alw y pwyll- gor yma ynnghyd pan yn gyfleus iddynt. Penodwyd Mr William Hughes, Y.H., Gwernfor, i gynrychioli y C.M. ar Bwvligor Dyiedion y Capelau perthynol i'r gymdeithatfa. Darllen. wyd llythyr oddiwrth eglwys yr Annibynwyr yn y Junction, a. phenderfynwyd ei gyflwyno i'r Cyfarfod Misol. Cadarnhawyd yr adroddiad uchod. Rhoddwyd adroddiad y Pwyllgor Adeiladu gan Mr David Jones, Lwynfryn. Hysbycid fod y pwyllgor mewn ymgynghoriad a swyddogion yr achos newydd yn v Junction wedi pender- fynu ar eaile ddymunol a chyfaddas i adeiladu capel. Darllenwyd llythyr o'r Junction oedd yn dwyn perthvnas a hyn, ac wedi trafodaeth faith, pendcrfynwyd gan y llywydd mai doeth oedd gohiriot y mater hyd y C.M. nesaf. Gadarnhawyd adroddiad y Pwyllgor Dirwestol, (1) gan fod dirwest i gael sylw arbenig yn y C.M. nesaf, pasiwyd fod y genadwri yn nglyn a dirwest a anfonwyd or gymdeithasfa ddi- wcdda.f i'r Cyfarfod Misol, i fod yn fater y drafodaeth; (2) penodwyd y Parch T. Williams, Capel Garmon, a Mr Henry Jones, Engedi, Colwyn BaYl i arwain. yn y drafodaeth; (3) fod y C.M. nesat i ystyried y priodoldeb o gaol cymanfa ddirwcfctol yn nglyn a. Chyfarfod Misol Dyffryn Conwy. Cadarnhawyd yr adroddiad. Cadarnhawyd adroddiad Pwyllgor Taflen y llysljiysiwyd ga,n yr ardhwilwyr fod llyfrau cyfrifon yr cglwys yn cael eu cadw yn gywir a destlus. Ceisiadau am gyfrnn o Drysorfa L'eoedd Gweiniaid i fod mewn llaw erbyn y Cyfarfod Misol nesaf. Cyhoeddwyd i bregethu: Parchn. O. Gaian- ydd Williams, T. J. James, Robert Roberts, Lewis Williams. Diweddwyd ga.n y Parch William Jones, Con- wy.

Cymru ag Addysg Secular- aidd. Gohebydd a YlSgrifcna :Yn y rhagolwg am gyflwyniad Alesur Addysg arall i'r Senfcdd, y tymor nesaf, mae Rhyddfrydwyr ac Ymneilldu- wyr Cymreig yn gwneud datganiadau pendant ar y pwnc o hyfforddiant secularaidd. Mae Cymdeithas Ryddfrydol Do Arfon wedi anfon mynegiad swyddogol ar y pwno i bob canghen leol o'r gymdeithas, yn gofyn am ystyriaeth fanwl o'r mater. Mae ihyn vnfiv-v arwyddbcaol oddiwrth y ffaith fod Pwyllgor Addysg y sir wedi mabwysiadu cyidlun o hyfforddiant secular- aidd yn holl Yegolion y Cynghor. Mae a gan- lyn, yn mysg eraill, yn bleidiol i addysg secular- aitld :-Syr Alfred Thomas, Mr S. T. Evans, Mr D. A. Thomas Mr Ellis J. Griffith, Mr Llewcliyn Williams, a'r holl aelodau Llafur Cymreig. Mao Undeb yr Annibynwyr Cymreig ac Undcb Bed- yddwyr Cymru wedi mynegu yn ffurfiol eu bod yn bleidiol i'r dull secularaidd. Ffaith arall o ddyddordeb yw fod Mr Lloyd G.eorge a Mr Mc. Kenna, y Gweinidog Addysg, yn gryf iawn yn erbyn hyn. Gwnaeth Mr McKenna fynegiad. i'r perwyl yma yr wythnos ddiweddaf, a gwnaeth Mr Lloyd George fynegiad yr un mor bendant yn Mangor, rai blynyddoedd yn ol, ac yn fwy diweddar mewn lie arall."

Gwersyll Mihvrol yn Aber. PABELLFAN I CHWE' MIL. Bu'r Cadfridog French, yn nghyda swyddog- ion milwrol craill o bwys, yn arolygu tir yn ar- dal Aber, gyda'r amcan o godi gwersyllfan mil- wrol yno. Dewiswyd yr ysmotyn hwn am ei fod yn lie mor ffafriol i ymarferiadau mynyddol, a daa-perir He yma. i chwo' mil o wyr.

l^B ^^8uro,SafoCuro Stocktori-ou-Tom

Y Ddamwain ar y Reilffordd. YMCHWILIAD BWRDD MASNACH. Mr Llod George yn Breseno!. Dydd Merchcr. agorwyd ymchwiliad gan Cyrnol Yorke, ar ran Bwrdd Masnaoh, i actios y trychineb ofnadwy. Rhoddwyd tystiolaet-h gyff.rous yn nglyn a cln fly mdra y gerbj dres. Yr oedd Mr Lloyd George, A-S- (Llywydd Bwrdd Masnacih) yn bresenol; a datganodd gydymdeinilad y Bwrdd. y Llvwodraeth, a'r bobl yn gyiiredinoi a, tlieulu y ihai a lauldwyd, ao a'r dioddeffwyr. A ran y owmnia.u, datgan- odd Mr Walters hefyd eiriau o gydymdeinilad; a'r un modd y d&r'.u i Mr Thomts, ar ran y gweision, fynegi eu cydymdeimlad, ac rhcddid pob cynorthwv dielionadwy yn yr j-mohw;had. Dyfelid yn lied gyfiredlno] ddarfod i yriedydd y gerbvdres gyflym wneud ymgai5 i gymcirvd y troad ("curve") ar ormod o gyflymdra. Yn yr ymomviliad ddydd ilercher, cadarnhawyd y golygiad yma gan dpstiolaetui y dduu "signal- man," y rhai a dysticnt yn bendant fod y gcr- bydres èvn teithio yn 01 triugain milld^r yn yr awr. Y cy fly mdra a ganiateir i ar y troad yma yn Ngorsai yr Amwythig • \v deng lnilldir yn awr- Dywedodd Harry Nash, "locomotive fireman," fod Sam Martin yn rjedydd er y flwydd; yn 1898. Yr oedd iddo gymeriad da. Mwynhai leehyd da; a chyhyd' ag y gwyddai y tyst, nid oedd dim yn ei erbyn. Yr oadd yn ddyn o ym- arvveddiad sobr. Dywedwjd ei fod i gad gw phwysdlra yn Nghacrgybi am dair awr ar ddeg a munud a deugain. Nid oedd gan y tyst atebiad i'w roddi i otyn- iad Mr Lloyd George i'r perwYI a oedd Martin wedii camgymeryd1 mewn barn; ond ni thybiai y tyst fod dim yn sydyn wedi digwvdd a.r iechya Martin. Holwyd Mr Nash yn fanwl gan Mr Lloyd George yn nghylch pa brawfion a roddodkl ar yriedydd ion gyda golwg ar eu nerth corphorol ar gyfier y fath ofalon a phryderon ar eu medd- yiiau. Atebodd Mr Natih y bernid hwy yn 01 eu hiechyd cyifredlaul. Mr Lloyd George: A ydych chwi yn tybied y dyJai gyriedyddiotn gael eu haIohwiEo gan feddyg bob hyn a hyn o amser ?—Tyst: Nac wyf. Byddaf yn gofalu fy hunan i archwilio gyriodyoUiyri oerbydresi eyflym. G alwoI hw-y ger fy mron, a holaf hwy ar Jawer o fanylion- Edryohaf eu bod yn gymhwya ("right") i'w gwaith- Mr Lloyd George: Beth ydych yn ei feddwl y gair "right ?"—Tyist■: Yr wyf yn golvgu eu bod yn gymhwyB i fyned yn mlaen gyda'u dy 1 edfe wy dd au. Mr Turnbull: Efe a farnai yn ol dull cyff- redin y cyflawnent eu dyledswyddau. Mr Lloyd George Tybier fod dyn yn meddu calon wan: pa sut yr ydych chwi i wybod' hyny? Nid ydycih yn ei holi neu yn ei arcrnvil- io. Wrth gvvire, ni buatecoh yn gosod eich hunan allan fel m^ddyg?—Mr Nash: Na fuaewn. Mr Lloyd George: Yr wsf yn cytuno; ond y mae adegau pain y ty.r iecihyd dyn i lawr, a phan y mae y wybodaeth am hyny, yn anffod- us, yn rhy d'diweddar. Mi dybiwn fod gytru cerbydres gyflym yn bwyeau mawr ar feddwJ a nerfau dyn, oheirwydd y fath gyfrifold^b sydd Gohiriwyd yr ymchwiliad. Iarno.

EISTEDDIAD DYDD MAWR. Parhawyd yr ymchwiliad ddydd Mawrth gan Lieutenant-Colonel Yorke, arolygydd Bwrdd Masnach. Parhaodd yr eisteddiad am yn agos i saith awr. ac arholwyd oddcutu 50 o dystion, ond ni chaed ond ychydig ffeithiau yx ychwaneg- 01 at y rhai gyhoeddwyd eisoes. Cynrychiolid Mr Lloyd George, Llywydd Bwrdd Masnach, gan Mr Askwith, K.C., ac yn mhlith cynrych- iolwyr Cwmni y London and North-Western yn bresenol yr oedd Syr Frederic Harrison, y gor- uchwyliw^r cyffredinol, a Mr R. Turnbull, arol- ygydd y llinell. Gaiwyd amryw dyfeition o Gaergybi, ac yn eu mysg Albert Prior, gJanhawr; Arthur Jonee, bar boy; David Owen, David Morris, fforman nos yn y shed; a Benjamin Higgins (nos-ddyn yn y ilety). Yr oedd eu tystiolaeth hwy i'r perwyl nad oedd diffyg yn y tubes nag unrhyw arwydd- ion o ollwng dwfr cyn iddynt adael Caergybi yn flaenorol i'r ddamwain. Dywedodd Owen fod y gyriedydd a'r taniwr yn eu hiechyd cyn- hefin pan adawsant eu dyledswyddau am 7.35 nos Lun, ac yr oedd eu cyflwr yn foddhaol yn mhob rhyw fodd. Cafodd y gyriedydd Martin yn y Ilety o bytatw berwedig yn nghyda chig a fe, a chymerodd gydag of ar y peiriant botelaid o de. R.hoddodd Richard Davenport, gyriedydd o Crewe, dystiolacthyn nglyn a natur peiriant y tren anffodus, a dywedodd ei bod yn un dda ac na weithiodd erioed ei gwell. Bu gyda'r peir- iant a ddinystriwyd. Ni cheid dim anliawsder gyda'r regulators. Dywedodd Mr C. J. B. Cook, arolygydd, nad oedd cyfarwyddiadau ar fod i yriedyddion enill amser a gollwyd, ond dkgwylid iddynt gadw amtOer da. gyda'r cerbydresi. Os byddai cyhudd- iad o gamymddygiad yn erbyn gyriedydd fe edrychid i mcwn i'r mater. Ni roddid dirwyon, ond troid y dynion ymaith os y ceid iddynt gam- ymddwyn. Ail-alwyd Henry Birch, guard rhan olaf y gerbvdres, yr hwn a roes dystiolaeth yn yr ym- chwiliad yr wythnos ddiweddaf. Dywedodd iddo archwilio y "vacuum brake" cyn i'r ger- bydrcs adael gorsaf Crewe, a chafodd ei fod yn gweithio yn briodol. Wrth nesu at yr Am- i wythig ymddangosai y gerbydres fel pe yn teithio yn rhy gyflym, ac aeth at brake ei ger- bydres bwriad o'i weithio. Cafodd fod y mynegfys yn dangos fod y brake wedi ei gymhwyeo yn llawn eisoes. Yr Arolygydd: Oni ddarfu i chwi deimlo fod y brake yn gweithio?—Yehydig. Pa bryd y tcimlasoch hyn gyntaf?—Pan yr aethum at y fraich. Yehydig iawn oeddis wedi osod ar y brake?— Ie. A ddarfu i chwi deimlo y brake yn gwcithio yn iawn?—Nid fel bob amser. Beth oedd y rheswm dros hyny?—Nis gallaf roddi rheswm o gwbl. Pan y gwelsoch y gyriedydd yn Crewe, a oedd yno rywun heblaw y gyriedydd a'r taniwr yn sefyil ar y peiriant?—Nag oedd. A wclsoch chwi gorph y gyriedydd wedi'r ddamwain ?—Do. A welsoch chwi'r taniwr?—Yr oedd efe dan y "tender." A oedd yno gorph arall?—Oedd. A goeiiweh chwi ddarfod i'r trydydd person deithio gyda'r gyriedydd ar y peiriant?—Ni chredaf hyny. Edrychai y corph fel eiddo morwr tramoraidd. Mewn atebiad i Mr J. H. Thomas, 0 Gym- deithas Unedig Gweision y Rheilffyrdcl, dywed- odd y tyst, gan y gwyddai y cyflyindra yn ol a deithicnt, ni chrcdai y gallesid atal y gerbydres gyda'r brake cyn cyrhaedd yr orsaf. Dywedodd y tyst i'r gyriedydd Martin gael ei atal am ddiwrnod un tro am fod yn absenol o'i waith heb ganiatad; cafodd gerydd dro arall am achosi mwg a ystyrid yn nuisance; un tro coll- odd ei dren; ond nid oedd dim o nodwedd ddif- rifol yn ei erbyn Nid oedd dim yn erbyn y tan- iwr Fletcher. Mewn atebiad i Mr Andrews, dywedodd y tyst fod y cwynion yn erbyn Martin yn ymestvn dros gyfnod helaethach adeg y bu yn yriedydd. Cafwyd tystiolaeth gan Mr J. P.*Maine, aro!- ygydd cynorthwyol o Adran y Rheilffordd o Fwrdd Masnach. yr hwn a ddvwododd iddo, ar archiad y Cyrnol Yorke, archwilio y peiriant yn Crewe ddydd LIun. Yr oedd yr hyn a welodd yn profi fod y brake wedi ei lawn gymhwyso. Nid oedd unrhvw arwyddion fod y brakes heb weith- redu yn briodol. Yr oedd ei archwiliad ef yn un manwl. a chan bellod a.g y gallai efe farrm nid oodd dim o le ar y peiriant. Ca.fwvd tystiolaeth gyffelvb aran Peter Adams, gvriedvdd. yr hwn a ymwelodd a man y ddam- wain yn fuan wedi'r ddamwain, a chan eraill, ac yna gohiriwvd vr ymchwiliad hyd brydnawn heddyw (ddydd Moroher).

PROFFESWR NEWYDD I GOLEG Y BALA Penodwyd y Parch W- Porter, 11.A., D. Litt. Edinburglh, yn Ddarlithydd yn Hebrae-g yn Ngnolog Duwinyadol y Bala, i Janw y swydd aeth yn wag drvyy benodiad v I'rotteswr Steven- son i Gau'air Hebraeg vn Mihrifysgoi Glasgowr- Cyflwynwyd y Proffeswr Porter" yn ffurfiol i'r myfyrwyr boreu Mawrth gan y Prifathraw Ed- wards, a thraddodwyd archiadau oroesawol gan y ProifeSiU Hugh Williams a'r Proffeswr Stevenscn. Atebodd Dr. Porter "n fyr.

MARWOLAETH MR T. HOWES ROBERTS- Dydd Mawrth, hu farw, yn Lhndwy, Mr Tliomas Howes Roberts. Yr yn ddyn cy- hoeddua adnabyddus- Bu yn gadoirydd Bwrdd Gwaroheidwaid Llanelwy, a Clv.ng'hor Do&barCh Llanelwy. Yr oedd ) n Gcidwadwr se40g.

YMGAIS RAYNER I GYFLAvV'NI HUNAN- LADDIAD. Adroddir fod R ayix-r, Hofrudd William Whiteley, yn nghartshar Porkhuret, wedi gwneud cats arall i gyflawm hunanladdiad, trwy agor gwythien.

GOLUD MAWR A R.HODD FAWR, Mae'r miiliwnydd Mr John D. Rockefeller wedi cyfranu swm o 120,000p at d'dadblygu Prlfj^ol Chicago- Y srinn ei húlJ gyfraniadau \r Brifysgod yn 5,6CO,OOOp.

Y "LUSITANIA." Y mae y "Lusitania" ar ei ffordd i Lerpwl. Yr oedd oddeutu unarddeg ddydd Sul, 405 o filldir- oedd i'r dwyrain o Sandy Hook. Hyd yr adeg hono yr oedd wedi teithio yn 01 23.34 knots yr awr. Y mae y tywydd yn ffafriol iddi, a hyder- ir y ca fordaith lwyddianus iawn. Dydd Gwen-or, gwahoddwyd arolygwyr sirol Gogledd Cymru i fyrbryd yn. Nghorwen, gan Bwyllgor Clwb Modurwyr Goglcdd Cymru, amcan o geisio gwell dealltwxiaelh cyd- ihyngddynt.

Dewrder Cadben Cymreig. YN RHODDI EI FYWYD I ACHUB BACIIGEN- HANES TE1MLADWY AM HeNAN- ABERTII. Cafodd gohjbydd y "Daily Chronicle" yin- goim a rk;i o ddwylaw yr agerlong ''ilervin- ian," yr hon a suddodd yn Mau Biscay. Bu f.c,<_kl y capten—Capten D, Lev.ie, genedigol o Foeafret. sir Fon, end yn byvv yn av.r yn Ler- pwl; yr ail fate, Mr Owen Owen, Nefyn y prif beirianydd, Mr Nioiic-isott. o Gaerdvdd; a bUchgen bactii o'r enw Beaie. Mate y "Mcuvinian" jdoedd Capten W. Parry, Caorbongan, Llandwrog, yr hwn a lan- iodd yn Plymout-i, yn ngnyuu eraill. nos Wencr. Cyrnaeddod'd y gwcddill o'r dwylaw i Ply- mouuh, ac y maent oil yn nhoddi y gaumoiiaeth uchat i wroldeb y capten- Yn mysg y dwy- yr oedd baohgen o r enw Beaie, rhteni .) r hwn sydd yn byw yn Marseilles. Yr oedd ,a dyohwelyd yn ol atynt ar 01 bod am fordaith hir yn yr a,g>erIoiig. Cymerai y oapten ddydd- ordeb neiilduol yn y bac-gen. edi cymeryd glo i mewn yn Abenawe, iiwyliwyd am Iviar- sc-illes, a phan yn Mau Biscay, gwclwyd tir Firainc, a dywedoakl y capten wrth y bacihgen, "Yr ydym yn ol eto, macligen i. Ai chwi yme eich main fydd y mwyaf balch 1" Ond daeth yn y&torm ofnadwy. Symudodd y liwyth. a thaflvvyd y ilestr ar ei hochr- Daetn yn Gglur nas gallai yr agor long a roe yn hir ar y wyneb. a pfharatowyd y cychod. Gydag an- hawsd€r mawr y gallvyyd eu goilwng ymaith o'r ageriong, oiharwydd fod tonau maw-rioll yn ye- gubo pobpeth ymaith- Aeth y d'wylaw i'.r cychod, ond yn y pryeur- deb ang-hofiwyd y baohgen Boaie. Gwelwyd ef yn 6<ryll ar y bridge, ac ymadangoeai fel pe ddim yn gyvyibcd beth i'w wneyd, ao nid oedd wedi cekio sicrhau gw-regyisrwym (lifebelt) i gadw ei hunan ar wyneb y dwfr. Cymerai afa-cl yn ocrhr y Hong. ac ed:ryohai fel pe wedi dychryn. Gwaedilodd y dynion arno ond ni chyuierai sylw- Mown muiryd araH fe fyddai i'r llegtr drtymchwelyd arno. W Llwyddodd Capten Lewis i fyned yn oj, a chafodfd at y baohgen, ond nis gallai en anog i adael y "bridge-" Cymerodd y capten y gwregrerwvm oedd am dano, a dododd ef am y bacbgen. Vna oymeTodd y llencyn yn ei ddHvy- law a thaflodd ef i'r mor yn ddigon olir oddi- wryth y llest.r a'r ma-lurion- Nid cynt y gwnaeth y e-apt-cn hyny na.g yr ys-gubwyd ei ac eraill i ffwrdd gan don fawr. Dri munyd yn ddiweddaraeh yr oil a adawyd o'r llestr oedd dau gweh byohan, yn llawn o forwyr, a'r mor yn berwi o'u deutu" Collwyd golwg ar y capten am beth amser; ond gwel- wyd y baohgen ar wYlleb y don yn cael ei gynal gan y gnvrogyerw-ynin. Ceisiwyd cyrhaedd y capten a'r prif beirianydd, yr hwn oedd ger- Baw, end bu .fOd1.d4 y ddau. Buasai y capten wedi gllJJu achub ed hun pe y buasai wedi cadw y am dano. Bu foddi y ba..ohgen hefyd- GweJid ef ar wy- neb y tonau yn cael ei "adw rhag suddo gan y gwregyBrwym. end nis gellid myned ato, ao ys- gubwyd of ymaith. Ar 01 bod yn y cyohod am ddeng awr CAw»a-nt eu pigo i fyny, ao aetibpwyd a hwy i Gibraltar- Fol ag v crybwylhvyd uchod, brodor o Fon ydoedd Cadben Ellis, ac yr oedd yn bur adna.- byddus yn Lerpwl. canys cyn cymeryd gofal y "Mervinian," bu am flynydd-oedd gyda'r Mri Willlaiin Thomas, Sons, and Co.. Lerpwl, a ohanddo dan ei ofal eu lleetr "County of An- glesey," tra y mae ei frawd yn feistr y "No. 2 steam pilot boat" yn Lerpwl. Yn Chwefror. 1903, aohubodd fywyd dwylaw y "Diligent," ger Cape Villano, tra. yr oedd1 yn henaeth y "Vene- d'^tian." un o lestri Mri Owen a Watkin Wil- liams a'u Cwmni. Caerdydd- Mab yw y bachgen BeaLe y eyfeirir ato i gyn- rycLhiolydd ffinm llongau yn Lerpwl o'r enw Gellatlv, Ilanlcoy a'u Owmni, 14. Water-street, Lerpwl, vn Marseilles, ao vr oedd yn myned gyda Obdhen Lewis ar fordaith i Loegr ao yn 01 i Marseilles er lles ei iechyd.

Newyddion Dyddorol. DIRWYO LLAETHWR. Yn y Wyddgrug, ddydd Llun, cyhuddwyd amaethwr o'r enw John T. Jones, yn byw yn Berth Ddu, o werthu llaeth teneu. Dywedodd fod ganddo ddau fath o dir, ae fod y gwartheg yn ddiweddar wedi bod yn pori ar y tir gwaelaf a oedd ganddo. Dirwywyd ef i 29s yn cynwys y costau.

DAMWAIN I FRENIN YSPAEN. Fel yr oedd Brenin Spaon yn gyru trwy ranau o Serida, taflwyd ef i afon ger Pons, trwy i bont ymollwng oddi tano. Ni anafwyd ef.

LLITHRIAD TIR YN LLANELLI. Crewyd cryn cyffro yn Llanelli, ddydd Sul, trwy i dir yn Old-road, lithro. Ymollyngodd y ffordd, a daeth hen lofa oddeutu triugain troed- fodd o ddyfnder i'r golwg. Nid oeddys yn gwy- bod fod giofa yn agos i'r lie.

GWAELEDD Y CADFRIDOG BOOTH. Yn 01 pellebr o Chicago deaHir fod y Cadfridog Booth, a fu yn dyoddef oddiwrth anwyd trwm, yn gwella yn rhagorol.

YMHERAWDWR AWSTRIA. Dywed telegram araH o Vienna fod Ymher- awdwr Aw stria ychydig yn well. Cysgocfd yn dda. nos Sul, ac y mae yn eniU nerth.

YMOSOD AR IIEDDWAS. Yn Lerpwl, ddydd LIun, cyhuddwyd dyn o'r enw Fred. Stafford, o ymosod ar heddwas ag ellyn. Tra.ddodwyd ef i sefyll ei brawf yn y Frawdlys.

NIWEIDIO LLONG FAWR. Dywed telegram o New York i'r "Umbria,"llong berthynol i Gwmni y Cunard, gael ei niweidio ar ei mordaith yno. Bu mewn ystorm fawr, a golchai y tonau drosti gan beri cryn ddinystr.

CYHUDDO MORWR 0 LOFRUDDIAETH. Yn Portsmouth, ddydd Llun, cyhuddwyd mor- wr o'r enw Harry Finch, o lofruddio dynes o'r enw Bessie Lockhart, gyda'r hon yr oedd yn byw. Ymddengys iddo ei thagu yn ei gwely ddydd Sul. Gohiriwyd yr achos.

Nodion o Glip y Gop. (Gan "Wil y Gweitbiwr"). NEWMARKET. Drwg genym gefnodi marwo'aetii y cyfaill fjeroiiiusj, Mr Morgan. dehor y Gop, un 0 feib- 1011 y diwedtfar Mr Edward Morgan, gynt o Keleeton Ffarm. Cafodd giiaddedigaeth barch- us dydd Sad.'wrn yn mymvent y lie hwn- Yn diciweddar bu chwaer iddo farw-, yn iic-ilol an- nasywyliadwy, a chyn hyny eraill o'r un teulu a tlhydivimdeimlir yn ddwys a r^.rg Morgan a'r Rweddiii sydd wedi eu gadaej i aiaru ar 01 eu hanwyiliaidl

LLANASA. Oynliialiodd y Cyntglhor Plwyfol y lie hwn gyl- arfod airbenig yr wyrhnos o'r blaen. Yr oedd yn bresenol y Cynghorwyr Me*St.ri William Thcffnas, lliomas Jones, R. J. Tennple. Thomas Eva us, Gronant; Samuel Pieroe, Edward Tho- mas, Thomas Evanis, Axtün, Thos. Roberts, Dr. Own, a Mrs Batters. Wrtih yr enwau uchod fe welir allan o ddcg o'r aelodau fod chweoh o honynt yn Domcsiaid. Mater neillduol fu dan sylvv ydcedd prindeir dwfr yn i^enyffordd, Axton a Berthengan a manau eiraill. Ar gyn- ygiiad Mr R. J. Temple a chefnogiad Dr. Owen, penderfynwyd gadael a.r Gyngnor_ Gwledig Tre- ffynon y gorchwyl o gyflcuv.i y trigolion a chyf- lawndt-rr am mai aflwyddianus fu gwaith y Cyngr-Or i didargalliod digon o ddwfr i dWiwallu eu hangen yn yr amser gorphenol- Felly ceir gwelcJ "betih all awdurdodau 'l'ireffyn'on WIleu- thur yn v mater hwn-

CYFARFODYDD DIOLCHGARWCH AM Y CYNHAUAF. Mac hanes y rhai hyn belita>oh v flwyddyo lion mor hyisbys i'n d'arllenw-yr fel mai anydd- orol fyddai oroniclo many lion am danynt yn em nodion y tro hiwn. Drwg ydyw fod cvmaint o ydau allan a'r tywydd yn tiroi mor wlyb. Yr mrrr dbaitih ydvw cael lleuad -ch.

G W A EN Y SG OR. Trwy garedlgirwyd'd arferol Mr Williams- R.hydwon, Barnsley, y mae amryw o bobl iefi- aiiio y lie ihwn wedi caetl gwaith no, ac wedi symud cddivima i Ourlton at y lluaws Cymsry sydd yno eiiioeo. Da genym <kka!l eu bod yn hcifTi eu Ho a'u gwaiili. 11 x ^ibrwn y bydd idd- ynt barhau yn wladgarwyr i'r earn fel eraiH sydd yinio-

Y "GENINEN YN CHWARTER CANRIF OED. Syr,—Gwelaf oddiwrth y "Geninen" ddiwedd- af fod ein cylchgrawn cenediaethol yn chwar- ter canrif ood. Cynifcr o gyiehgroiiau a gych- wynaeant eu gyrfa ar debyg yr un iiinellau, ond eu nerth a ddiffygiodd ar y ffordd. Dyma fu tynged yr hen "Wladgarwr," "Taliesin," "Y Brython, "Golud yr Oes," "Y Lienor," etc.; ond "Geninen" yn dal yn dirf ac yn ir- aidd,aphob erwyùdion ei büd yn ychwa-negu cryf- der hefyd. Pwy bynag sydd yn meddu holl gyf- rolau y "Genincn" o'r cychwyn cyntaf, y mac ig.anc"<do lvfrgoll gyfoihog mewn g-wirionedd. Yma. ceir hufen athrylith lenorol y genedl am bum' mlynedd ar hugain. Byddai yn werth i'n dynion icuaino meddyigar fynu y "Geninen" o rifyn i rifyn, a'i rhwymo yn ofalug yn gyfrolau hefyd, cherwydd ein profiad ni ydyw nad yw yn beth mor hawdd cael gafaol ar oLrifynau o'r cy- hoeddiad poblogaidd hwn. Caffed y "Geninen" fyw eto i weled ei "golden wedding," gan ed- Tych gysial ag eiioed.—Yr eiddoch, etc., G WLAD GAR WR,

Helynt Gwyr y Rheilffordd. Yn y newyddiaduron, cldydd Sadwrn, cyhoedd- wyd a ganlyn :— Yn nglyn a'r argyfwng.-partked gwyr y rheilffyrdd, y mae LlywYltd Brdù Masnach we-ji gw'ihodd cadeirwyr prif rheil- ffyrdd y wlad i drafod y selyllfa gydag ef yn &!1nghyhoedd. Mae Cwmni Rheilffordd--y Midland wcdi cyhoeudi maniffesto i'r gweithwyr yn rhoddi eu rhesymau dros wrthod cai" .rd. Bell am i'r Unieb gac! pi. chydnabod. Pwysleisir y ffairii fod bwrdd y cyfarwydd- wyr bob ariiser yn barod i dderbyn dirpwy- on cddiwrth y gweithwvr, a datgenir ymddir- ied yn nheyr::0r :rwch y gwasanaethyddion.