The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

AT EIN OARLLENWYR. Anfoner pob gohebiaeth i'r GOLYGYDD CYMREIG, Svyddfa'r "Pioneer." Colwyn Bay.

BWRDD Y GOL. CYMRO.—Mae grym y,n eioh cwjin. Yn sicr y maf'r was,g Seigmig yn ihy barod i w art li- ned i'r gened] tnvy gyhoeddi mai Cymtro yw pob una gyflawna ddrwig--wectlired yjiN gihymru, trJ. y oeitr oanoedd yn ngharcharau ein g-wlad na pHert.hynant y filfod ran i'n oejiedl- Pan weiweh dhwi ac eraill engraipht fel a nodwyd anfonwch "wirthidystiad i odygydd y newvdd- iadUir, a eiawns na fydd yn fwy gofalus wed' yn,. J M.—Gan fod rhagotr o lythyrau Morusiaid Mon i yjndtdaingos, na fycidwch yn rhy tarypiog i wyngakihu r^a phairdduo oynleriad Goronwy. Bu goriiuod o'r naill a'r llall eisoes gan wyx dig-on diwybod- 0 bcedbl ceiir gwedl egltirha-d yn y man; hyd hyny, tynweh hyny o f"wyn- dcr a feclrwdh o wcitiiiau gorohestol y bardd arvvember. S.P.Cyfrinach ydyw. Dyddcrol i luaws fucp- ai gwyibod pwy yw "De Profundis" y bardd a "Gannon, y lienor sydd wedi ytsgrifenu mor wych i'r "Traethodydd," ond bnaiint y Gol. yw oadnv'r gyfrinach a mwyrahad i citwitliau fydd oeisio syno pwy yw'r dkiau drylon. MAM.-Nid oes dim yn dda.rostyngol roewn gweini fel morwyit ac n.1d. yw geneth mewn shop oh war tea- modfedd yn uwch yn y raddfa gyimdc«i.tibasoil m'r siawl eydd :'In cyna-wni ei ilyk'xinvyddau mem ty aned-d. Ffyiiaid yn uin.ig- sy']} gwaihaniaethu—pob gwaitth gonesfc yn anrhyddu6. Yn bior ddianJieu y mas'r forwym yn debycach o wneud gwr-aig- d,d,a oo'i ohwti^T fureenaidd svdd yn treulio ei bly.nj'ddoecld inewn ma«.nachdy, er, wrth gwrs, y oc-iir meffched, rhaigoirol a hyfedir mewn gwaklh teuluaddd yn y eShopau befydi. MARGED JONES—Peidivdh a bed mor rag- farnllyd. Os yw John y,n lioff o chwareu, ga- dewch ickio—arrian pob ieuano iach yw hyny; ac 00 cyfyi^Tvvch orxmxl a-irrio aiff mor ddwl a sgllodyin.. Cyfuniad1 a oh ware u a gwaith sy'n gwneud dynicin da. CRITIC.—0 bosq 0. fod cai-i-cu diwygio y dircfn, ond hyd y g-welaas y bobl fwyaf yebrydol fydd yn oanmcil fwyaf ar y eeiat brofiad a'r rhai mw-yaf bydol fydd yn ei dy'orni fwya'- Cof- iwch y.r ihen air—<i'wr i by.sgod. awyr i adar, a seiat i grefyddwr. WIL.—Mae dwy ochr i bob dalen. Rlhoddwch f>ylw i'r ddwy neu bydd eidh meddwl ym an- ng'hyd'bwyB.

DYDD DIOLCHGARWCH. Er na chynullwyd holl gynyrch y maes i ddi- ddosrwydd, y mae'r ysguboriau bron yn llawn- ion, a llawer ardal yn trcfnu ar ;nf(! y cjidd- au i ddiolch am y cynhauaf. Prin v ceir golyg- fa harddach nag ardal gyfan yn neili-Iuo dvútl i offrymu diolch am olud y meusy 'd a thrugar- eddau blwyddyn gyfan-y ga; A nhes, y wefus yn frwd o glodforedd, a'r weddi a'r mawl yn esgyn yn hyfryd at yr Orsedd fry. Bu adeg pan yr oedd gwahanol enwadau yn yr ardal- oedd gwledi^j yn uno ar y dwthun hwn, gan gyfarfod yn y gwahanol addoldai yn eu tro. Tlws oedd hyn, fel yn wir bob rhwymyn undeb, a dymunol fyddai gweled yr hen arferiad mewn mwy o fri, ac yn gyffredin yn mhob ardal. Ar yr un pryd, y mae bychander yr addoldai a nifer y boblogaeth yn anfantais i bawb gyfarfod ar yr un aelwyd yn mhob ardal, er mor ddy- munol fyddai hyny; ond gwelid y cydgyfarfydd- iad hwn i raddau eto yn yr Eglwys Blwyfol. Er yr holl wahaniaethau a'r gwahaniadau, gwir a ddywed gohebydd yn y dyfyniad a ganlyn o gyfoesolyn :Ar ddiwrnod y diolch- garweh, daw y plwyfolion yn lluoedd i'r Eg- lwys, lieb feddwl am na phlaid nac enwad. Mae hyn ynddo ei hunan yn fwy o werth nag yr ym- ddengys ar yr olwg gyntaf. Os rhaid bod gwa- hanol enwadau a phleidiau yn y plwyf, lleddfir llawer o chwerwder ysbryd pleidiol gan gynull- iad o'r fat.h hwn i gyd-addoli ar hen aelwyd grefyddol holl deulu y plwyf. Gwneir pob peth a ellir er gwneud mor roesawus a hyfryd ag y bo modd ymweliad y plant ydynt wedi sefydlu mewn cartrefi eraill a'r hen aelwyd. Mae swn rhyfedd yn y gair "hen aelwyd," a pha beth bynag fo barn y bobl am yr aelwyd y cyfeirir ati yn y dyfyniad, y mae teimlad cynhes yn ei mawrhau. Pan gyfarfyddir ynddi ar ddydd diolchgarwch nid oes ond hynawsedd yn y fynwes, ac y mae'r modd yr addurnir pob oongl o'r eglwysi hybarch gyda chynyrch y maes a ffrwyth yr ardd a'r berllan yn foddion i beri i bob teimlad anhyfryd ddiflanu, a moliant melus ddyrchafu. Gweddus yw cynal dydd diolch- garwch-dyma resymol wasanaeth pob un a. ys- tyria y daioni a dderbyna; a phell fo'r amser pan aiff yr arferiad o fri, canys y mae r dwthwn hwn yn anad un yn dwyn y pell yn agos, ac yn gyfle i bawb gydoffrymu clodforedd eu calon.

Can i Tudno. Achlysurwyd Cyfancoddiad y Gan hon gan Ytn- weliad yr Awdwr a Llandudno. Pwy all beidio? Can i Tudno, Er fod colli'n achoe wylo; Ond bu'r golled hon yn enill, 'Aeth yn destun can a phenili. Pwy all beidio? Can i Tudno, Canu mae ef heddyw eto; Os na. fynem sain ei delyn, Canu niae yn nghor y Brenin. Pwy all beidio? Can i Tudno, Canu mae er ceisio'i rwy»tro; Os gwrthod'som ni ei eeiniau, FAsgyn wnaeth i gor y eeintiau. Pwy all beidio? Can i Tudno, Canu mae os gwnawd ei ddwrdioj Oe bu marw yina'n ddychryn, Marw 'nawr yw mawl ei emyn. Pwy all beidio? Can i Tudno, 'Rhwn o'r byd sy' wedi 'mado; Yma ni cha'dd lawn flaguro, Am fod Iesu yn ei geifiio. Pwy all beidio? Can i Tudno, 'Rhwn gan angeu ga'dd ei gludo f Ma's o'r byd, oyr, brau, ac oerllyd, I gael htif y bythol fywyd. Er i wyntoedd oerion daear Geisio ei ddifwyno'n gynar; (^afodd we'y cynes gweTyd, Heb i'r iaeau ddwyno'i fywyd. Pwy all beidio? Can i Tudno, Canu mae, heb boen na chwynoj Os na fynem ni ei wrando, Engyl Nef sydd arno'n dotio. Pwy all beidio? Can i Tudno, 'Rhwn sydd heddyw wedi 'uno; Gyda'r beirdd a thelvnorion, Yn eu gynau disglaer gwynion. Pwy all beidio? Uno a Tudno Yn y gaji mae'n beraidd byncio; Can i'r Gwr—fu farw drosto, Unwn gan ein dedwydd Dudno. DEWI SAMLET.

Y CYMRO ATHRYLITHGAR. (Cyflwynedig i Mr Tim Evans, Llanbedr, Talyoafn.) Hyfrydwch awen yn ddistwr Yw cyfarch gwr edmygol, Sydd wedi cyrhaedd uchel nod, A'i glod yn genedlaethol; Tim Evans yw ei enw glan, Mae'n haeddu can arbenig, Daw rhyw ddiddanwch hyfryd iawn O'i gwmni llawn caredig. Bu cynydd megys heulwen haf O'i gylch yn braf dywynu, Er anfanteision dysg y wlad Ar fryn mawrhad mae'n gwenu; Does dim all atal rhwysg y fron Sydd ffyddlon mewn diwylliant, 'A choron buddugoliaeth ddaw I'w ran ar fryniau llwyddiant. Fel yna gyda gwr fy nghan, Ei onw glan geiff glodydd; Mae Dyffryn Conwy'n telmlo'i hawl, Rhydd fawl i'r hoff arlunydd; Yn wir, mae dyled Cymru wen Yn fawr i ben pob Cymro, Sydd wedi esgyn llwyfan bri, Fel ein harlunydd effro Uwch eled eto'n mlaen o hyd, Mae'r byd yn diagwyl bendith, Oddiwrth ei fedr gwych a'i ddawn, A'i bwyntil llawn athrylith; Y blwoh o enaint agor wnaf, Ar ben un gaf yn haeddu, Tim Evan hon drwy'i gelf a'i gan, A gwyd anrhydedd Cymru. Roeweo. 10AN AP IOAN. 0"

Rhwng Dau Lafn y Siswrn. "YR AWENOLAF, Y TALAF, A'R GLANAF." Y mae iGarscdd Beirdd Ynye Prydain wedi eujii bri yn y biynyddoedd diweddaf. Y mae g-wi-sgoedd gwyrad a. gwyn gan y gorseddogion yn awr, a geuid credu wrui weied y miloedd o anigylch yr Orsedd mai gwaith cydmarol rwydd fyddai adgyfodi y greiydd ddcrwyddol J n Nghymru. Yr oedd Janerchiadau yr Arch- dderwydd Dyfed yn ilawn o eynwyr a ffraeth- inob. Y mae Dyted yn ei le ar y '"anaen llo^" —pwlpud natur. Nid oes rhyfedd fod yr Or&edd yn botblogaidd pan y tnae icldi Ddyfed yn flaen- or. Dyfed yw gwr awenolaf yr Orsedd, Pear Hir y talaf, a Gwerfyi y glanaf. o 4 CARIAD-NID CLOD AC ELW. Pe tynid yr elfen fasnaehol lallan o lenydd- iaeth, credwn. v oeid iiawer gweli llyfrau nag a gyhoeddir y dyddiau hyn. Nid yw Seystadleu- aeth yn rhyw iwyddianus iawn i gynyrchu L.en- yddiaeth dda ychwaith. piamheu mai y oampau goreu jgynyrchir yw y cyfryw ddeuant ailan o feddwl awdwr o gariad at y g'wait.h, heb ytrfyr- iacth o glod nae elw arianol. Mae y gweith- redoedd harddaf yn dyfod allan o gariad ac ym- eerchiad at waith. Or hoil gynyrch cyetadleu- o4, nid Hawer o hono Isvdd yn wrth i'w gy- hoeddi. Cyhuddir pwyl.gorau yn ami am beid- io eyhoeddi cyfan;s-,ddladau Eisteddfodol budd- ugol, ond barn y :rha.i wyr am eu teiiyngdod is-raddoi yw y gwneir yn iawn a hwy. • • • Y GWYDDONWYR A DIRWEST. Bu Cymdeuhas Brydeinig y GwyddOnwyr yn cynal ei gwyl flynyddot eleni yn Leicester. Tawel iawn fu y g-weithrediadau nes y dygwyd effeith- iau alcohol ar y oorph dynol dan sylw. Adiyw- iodd pethau yn y fan. Daeth yn amlwg fod y meddygon yn ddwy biaid ar y itnater mewn dadi. Gellir eu galw yn gymcdrolrwyr a lwyr- ymataiwyr. tyr oiaf oedd y 11 ucwocaf mewn rhif o lawer; a'r grymusaf o ddigon mewn dadl. Honent eu bod oil yn eiarad ffrwyth arbroiion personol. Y mae tamrvwiaeth barn yn mh.ith meddygon wedi myned yn un o ffraeth-ddia.r- hebion byd. Ymddengy&eu bod yn awyddus am eymud ymaith y gwaradwydd bddiar eu henw da, ac addewir y flwvddyn neeaf ryvvbeth fydd yn derfyn ar yr ymryeon. fYn y cyfameer gwneir ymchiwiiiadau peilach a. therfynol i'r pwnc. Beth bynag am wyddon.iaeth y cweetiwn, nis gellir gwadu <tystiolaeth ymarferol o faith Byr Victor Horsley ac eraill. Yn Ne Affng, yn 3, rhy fel, cafwyd prawf diymwad o ddylanwad gwahanol diota ar y corph- Tra yr oedd v iltwyrymwrthodwyr yn doal y caledwaith aV gwree, methai y llymeitwyr, a chwympent allan o'r cadranau pan yn cerdd-ed o dan eu beichiau; ae fel y gylwodd Syr Victor, ni bydd yr un dyn yn curo ei wraig b dan effaith unrhyw dd'cd ond alcohol. SAFLETR GYMRAEG. Mae Bwrdd Canol Cymrn (wedi gosod Cym- raeg ar yr un tir yn hollol yn yr arholiadau ag ydvw Lladin, Groeg, Ffrancaeg, la Germanaeg. Rhvledd syndod a ninau ond yn yr ugeinfed ganrif! Wel, y mae'r byd yn myned yn Imiaen yn araf. GaJl bechgyn Cymru yn awr astudio ar P0^ ^rholiad *o'r dechreu i'r diwedd,^ a "chymeryd anrhydedd'' mewn gwy- lai'ih eu mam. Dyma un o'r bendithion d-daeth a n rhan drwy gael ein liysgaru oddiwrth gjiundrefn addvsg y Sa^eon. • • • • "CARIAD YN ATHRAWIAETH AC YN WEITHRED." Mae byd o wirionedd yn rigolygiad Boerne, yr Eiimyn, tef fod pob dyn isydd yn caru ei gyd-ddyn, ac yn gwneud yn Ideg ag ef, yn Grist- k>n, beth bynag fo ei farn yn nglyn a r gyfun- dreifn athraiwja^thoJ. Byddai yn well igun bob dj £ da„ f-vw dyn dyngarol, a heb weled eyries iiydd Westminster, na gyda dyn fyddai yn ei gwybod hi ar ei dafod, ond yn anym- ddiriedol ac yn tannheg. Mae cariad ynddo ei hun yn athrawiaeth ac yn weithred; yn gwrph o dduwinyddiaeth, yn Ddeg Gorchymyn, ac yn grefydd Ymaxferol. w w w BACHGEN A CHANDDO CHWE" SYNWYR. Hyebysir fod bachgen 14eg oed wedi ei gael yn Copenhagen, Dennmrc, yn fcddianol iar y chweched synwyr. Geliid diegwyl rhywbeth o'r fath, oblegid y mae pum' synwyr dyn yn gnawd- ol, »ie nid oes yr un o honynt yn deilwng o hono fel bod meddylioi ac ysbrydiof. M-edda y bach- gen hwn ar y gallu ysbrydoledig i ragweied a ChaJlod pethau wedi tou cuddio—rhai er's lla/wcr o flyiiyddau. Dywedodd I:e yr oedd plentyn a ysgipiwyd gan sipeiwn. Dywed papyr American- aidd cellweirus y dylid ei igael droeodd yno i wasanaeth Newyrth Sam i dd'od o hyd i John D. Rockefeller pan y ffy o wydd gweinyddwyr gwysion Fodd bynag, am hyny, gcllid die- gwyl gyda dadblygiad y daw dyn yn feddianol ar synwyrau rhagorach nag sydd ganddo yn awr. Dyiiu ddyfod i weled a llvgad y meddwl fei y gwei ar llygad cnawd. CWESTIWN DANIEL OWEN. Yn un c'i ancrebiadau fei ymgeisydd am eedd ar Gynghor Dinesig y Wyddgrug, awgrvmai Daniel Owen mai cwestiwn da i'w ofyn i bob ymgeisydd fyddai: A wyt ti'n ddyfal dal yn dyn Mai iachus yw cadw mochyn? ao yr oedd ef, fel y gwyr pawb, yn medru rhoddi atebiad hollol foddhaoi i'r owestiwn. Eribyn hyn, ymddengyu fod y gredo fawr yma yn oolli ei gafael, a ehlywir ewyn gyffredinol fod. llai o foch yn oael 6U yn Mjiryda*in a'r Iwerddon yn awr nag <erioed o'r biaen. Yr oedd lleihad o 590,030 yn nifer y moch yn 1905. Yn y flwyddyn yn diweddu iMehefin, 1906, yr oedd lleihad ychwanegol o 100,000. Cwyno glywir gan glgyddlon Birmingham eu bod yn methu cael digon o adnoddau at eu maenach yn Mhrydain, ao mewn canlyniad y mae yn agos i un miliwn ar bymitheg o bunau yn myned o'r iwiad bob blwyddyn am gig moch, tair mil- iwn a chwarter am lard, ac yn agos i ddwy filiwn am bore. <Un cyfrif a. roddir am hyn ydyw fod rheolau Bwrdd Ainaethyddiaeth mor gaeth nes llesteirio pob yongaie i fagu mooh mewn dull i dalu i'w perchenogion. "MYNUD GWYN." Yr wyf yn gorfod credu fod yna rywbeith o'r fath yn hanes awen a chan—rhyw "fynud gwyn. Dichon nad ydyw yr awdwr ei hun vn ymwybodol o hono; ac y mae yn illed sicr mai nid yr ymdrech i gvfaneoddi sydd yn cyfrif am y dylanwad. Daw yn tevdyn a dirybudd, fel rheol; ac ymedy yr un modd. Y mae yr emyn neu y don megis yn canu teu hunain i mewn i ysbryd yr awdwr; ae wedi dyfod felly, nis geliir eu cyfnewid, na chwanegu iatynt. Hwyntch mai un penill ydyw yr oil; ond y mae rhyw- beth ynddo nas gellir ei Iddynwared na'i efel- ychu. Rhaid wrth y "mynud gwyn" i roddi bod iddo; a phan y mae yn dig-wydd felly gwell ydyw ei adael yn ilonydd. GWASANAETH DI-DAL. Nid yw yn angenrheidiol myned i logell neu i dy dyn i ladrata ei eiddo; y mae yn Hawn cymairrt o ladrad, ac yn fwy felly am ei fod yn gyfrwyts, a pharchue, i beri i ddyn waeanaethu yn ddi-dal. Mae cvmdeithas yn llawn o gaet- lau o'r fath. Cvmerir mantaig yn ami o droion cymdeithas i fwynhau o 'ffrwyth Uafur dyn heb wneud cydna-byddiaeth iddo o gWbi; a ciivfrifa pobl hyny yn anrhydeddus, am has gall y Idyn ofyn neu oWodi y cyfryw i dalu. Mae y ffaith fod dyn wedi cyflawni gwasanaeth, ac eraill yn mwynhau, yn gjmaint o ladrad yn fynych a phe yr elid i logell dyn i'w gyrchu. Cymerer, er engraifft, pobl yn myned i le o addoliad Saib- both ar ol Sabboth, gan fwynhau pregethu, canu, gwree, a chysuron y He ar hyd y flwydd- yn, tac yn rhoi dim yn gyfnewid am hyny, beth ellir feddwl o honynt namyn ysbeiiwyr? Bvddad yn wohanol pe na chostiai gwasanaeth, goiieu gwres etc., ddim i neb. Mae athr-oniaeth ddyddoroi iawn yn nglyn a'r pwnc o ladrad; a pho fwyaf yr edrychir i mewn i'r pwnc, mwvaf dvddorol y daw. a mwya.f gwerthifawr y daw i"r golwg y rhinwedd o onestrwvdd a" theg- wch. YSGRIFENU PREGETHAU. Mae yejgrifenu pregethau yn golfvddyd ag ychydig yn medru arni. Saif allan fel canghen neUlduol o lenyddiaeth; nid yr un rhagoriaeth- au yn union trvdd yn perthyn iddi ag sydd i ganghenau eraill. Yn ol tystiolaeth gyffredinol y perffeithiai ei aTddull lenyddol ydoedd y Pa.rch Henry Rees. w < AMDDIFFYN LLEFRITH. Y eisieu amddiffyn ein cyflenwad o Jefrith- Ffurfia llefrith ran o ymborth mwy- afrif mawr o'r boblogaeth. Ob myn-wn lejhau rhif marwolaethau yn my6g babanod, lieihau afieohyd a gwendid, rhwystro i glefvdon heintus i dori ailan, & gwella'r hil ddynol, rhaid i ni edrych ar ol ein cyflenwad o llefrith. « < «. "YR HEN DACLE SALill Mae nuree o'r enw Miss Tigttomhowl yn ngwasanaeth Gwarcheidwaid Chichester. Mae ganddi gariad, so. y maent yn meddwl priodi. Apeliodd y nurse am gael ei rhyddha.u o'r gwas- anaeth, fel y gallai briodi ar y 12fed o Hy- dref; ond yn anffodus yr oedd hi wedi arwyddo cytundeb i wasanaethu y Gwarcheidwaid am dair biynedd, ac nid yw yr amser i fynv o la.wer. Gwrthwynebai y Gwarcheidwaid ei chais J" gryf, a phei*derfynaeant beidio ei rhyddhau. Yr HEN d&ole ^1, omte, mewn difrif ? <r¡

Cystadleaaetb Ddyddorol Y "GWALIA," CYFLE GWYCH I'N DARLLENWYR. GIVOBR DDA AM LINELL. Isod ceir pedair lLinell gyntaf penill. Rhoddir cyfle i'n darllenwyr lunio y turned linell, eef yr olaf. Ar ol ei liunio ysgrifener hi yn eglur tan y pedair eraill, rhodder yr enw a'r cyfeiriad, torer allan y darn ysgwar ac amgauer ef gyda CHWE STAMP DIMAI, mewn amlen gan eu cyfeirio:- Y GOLYGYDD CYMREIG, CAXTON HOUSE, BANGOR. Ar gongl yr arnlen oddiallan ysgrifener y gair "Cystadieuaetli Rhif 9." Rhaid i bob un ymgeisia. ysgrifenu ei linell ar y ffurf-len a geir ieod. Gellir cynyg gynifer gwaith bvnag y dymunir, ond rhaid amgau CHWE' STAMP DIMAI gyda phob cynyg. Bydd i'r holl arian a dderbynir gael eu rhanu i'r sawl a fernir oreu, eu nifer a'r liwm a dderbynia pob un i'w benderfynu gan j Golygydd. Gofelir am wyr cymhwys i feirniadu. Ni bydd y Goiygydd na'r Perchenog- ion yn gyfrifol am unrhyw goliedion a ddichon ddigwydd yn nglyn a throsglwydd- iad unrhyw gais. Bydd dyfarniad y Golyg- ydd yn derfynol yn mhob achos ac ar bob pwynt. Gall y Jlinell a lunir fod yn ddwye neu ddigrif, a gadewir ei hansawdd i#"i nodwd yn hollol at farn pob ymgeisydd. Cedwir yn gaeth at yr ainodau, ac o« torT un o honynt byddis allan o'r gyBtad ou- aeth. Wele'r darn i'w lanw i fyny a'i ddanfon:— Torer hwn allan ao anfoner gyda Chw' Stamp Dimaj. RHAID DEFNYDDIO Y FFURFLEN A GANLYN Cystadleuaeth Rhif 9. Celd melnir yn ardal Caernarfon, Un swil ond yn orlawn o swynion, Ac aur yn y banc, Ac ebai hen lanc.- Yr wyf yn cydsynio a'r amodau a nodir yn nglyn a.'r Gystadleuaeth. Enw Cyfeiriad Y cynygion i gyrhaedd y Golygydd Cymreig, Caxton House, Bangor, ar neu cyn y Post Cyntaf DYDD MERCHER, HYDREF ail. Gellir cael Y GWALIA ond an- fon Archebion i'r Cyhoeddwyr yn Mangor. Y DYFARNIAD YN "Y GWALIA" YN UNIG, am Hydref 8fed. Beirniadaeth y Penill. Ymddengys y Feirniadaeth ar y gystadleuaeth yn nglyn a'r penill canlynol 'Roedd Hong ar y cefnfor yn hwylio, A'r gwynt wrth fodd calon y dwylo, Ond newidiodd yr hin, Aeth I chwythu yn flin yn y "OW ALIA am HYDREF raf.

Nodion o Glip y Gop. (Gan "Wil y Gweitbiwr"). Fel y gwyu- lluaws o gyfoillion John Ryies ei fed wedi colli ei olygon ers blynyddau meith- ion, ond gan ei fod yn fed-rus ymbalfalu gyda'i ffoo^ v Mae yn gallu myned oddiaingyldh yn 'led ddiogel- Clywaoiii ef yn adrodd mai dwy waith yn ystod y triugain mlynedd diweddaf y pall- odd d'alu ymweliad a flair flynyddol Llanbedr sir Gaernairfon, ac un o'r dyddiau aeth heibio yr oedd yn rihwymo yd ar ol y pemamt tori mewn maes cymydog iddo mor h wyf us a'r hal ag oodd eu golwg ganddynt, a hyny er eyndbd i'r rhai a'i gweiisunt. GALLTMELYL). Deallwn fod cyfeillion Weeleyaidd y lie jwn wedi cael oyngitaerdd rhag-orol ■> r wythnos d !i- weddaf. Y tlywyidd1 ydoead y CynghorwT Sirol M,r M. A. Ralli, ac arweiniwyd yn fedrua fel arferoj gan ein cyfaili dorriiol Mr Roberts, fe-yut Ty'n-y ca<eau. GWAENYSGOR. Ca.fodd cy foil Li on Wesleyaid y lie ii-wn de parti a ohyngherdd potyogaidd yn eu haddoldy y dycid o'r blaen. Arwelni-A-vd in hwn eto gan Mr Roberts, a llenwid y gadair lean v Parcli R Hopwood, gweinidog newydd cyloh<?aith Llanasa. YR YSGOL NEWYDD. Yr wythnos o'r binen taJodd ywyllgor ethod- edig y Cyn^hor Siro] ymweliad a ni, a dywed- ir mai eu jsorchwyl unwaitih ym rlwigor ydoedd dewis llecyn o dliT i adeiladu rbrw. GORMOD 0 GWN. Fel yn Prestatyn y irjae genym ninau yn Gwaenysgor aohoe cwyno fod yma lawn gonmod o'r cneacfuriaid hyn. ac ni byddai yn JJaweir o gol 1 fid i neb re bae eu hatnetr yn ymuno r r fyddin ac iddynt gael ei h-infcn i Ddoheu Affrica i wyiio s\mudia<?a.u y mwnciotl eydrf \n peri p-aliajiastia i'r amaethwyr- Felly byddant o bosihft yn fwy o wasart ict.ri i ddynoliae-th ra bod ar ffoo-dd fobl a phlawt, ho 1 ccrnadti yn ystod y noa.

DIANGFAG YFYNG-YN-ÜYSER THo Fed ag yr oedd' parti o deithwyr ar eu ffoidd o'r Rhyi i Raiadr Dwerth, y Sabbotli, digvrydd- odd dainwain i'r cerbyd ag yr oeddynt ynddo— un o'r otLwyndon yn tori. Disgynodd y eerbyd ar ei oohr, ond ni thaflwyd1 neb allan o thono, ae ni ana/fwyd neb. Yn ffodus, digwyddodd y ddamwain air le gwasta.d.

PRIODAS YN NGHAERNARFON- Dydd Gwener, yn Nghapel Moriah, Caer- narfon, priodwyd Mass Eva Williams, Ashley House. Caemarfcn (merch ieuengaf y diweddar Dr. W. J. Williams), a Mr John Hughes, Chestervilie, Abergele, a'r Aifft. G weink-dda N-d ar yr achlyisur gan j Parch H- H. Hughes, B.A., B.D. Y briodasferch oedd Miss Edith Morris, Bron Menai, Caernarfon, tra ma.i'r gwas oodd Mr William Hughes, brawd y priod- fab. Ymadawodd y ddeuddyn ieuanc am Lun- dain yn ystod y dydd, a bydd iddynt hwylio am ytr Aifft yn gynar yn Nliaohwedd-

ARGYFWNG GWYR Y RHEILFFYRDD. Wrth anerch yn Nghoerdydd. y Sabboth, dv- wedodd Mr BeUi A.S., tra v dvlid wDeùd pobth o blaid heddHvch cyn rhoddi'r ddvrnod olaf, dylent ddangos i g^mniau y rheiltfordd fod gweithwyr v rlheilffordd o ddifrif. Arwydd o wendid fyddcti gadael i'r ma-ter syrth'o drwodd. Pe gwneid hyny, fe wyddai'r cwmniau faint eu oryfder. a bvddiai cyflwr y dynion yn waeth nag erioed. Gyda ehydweithrediad a chef nog aeth byddai i'r mudiad brofi'n llwydd- iant heb golli dim gwaed. Ni byddai iddo beidio a'i yandrechion gyda'r cwmniau, a phan y llerrwid y papyrau pleidiiedsio, nid oedd ar- weirrwyr y dywion am eu lw i sefyll allan cyn iddynt wneud ymdredh arall i osgoi y fa.th frwixft*.

MATER 0 ARFERIAD. Os mai yn yr Eisteddfod y dysgodd CYANTY i gystadiu gyda cherddoriaeth; ac os yw yr awydd i gystadiu yn ngwaed y genedl, y mae genym obaith, pe geliid sefydlu gwyliau oerdd- orol mewn Ileoeda pwyteig yn Nghymru, y llwyddai y gerddoriaeth i ddenu meibion yr Eisteddfod iddynt, lawn cymaint ag y denir y Saeeon i'w gwyliau hwy. "Nid ydyw ond mater o arferiad.

Talodd y Proffeswr Ira Maurice Price, M.A., Ph.D., LL.D., prifathraw mewn Hebraeg yn MhrifyBgol Rockefeller, Chicago, U.D.A., ym- weliad yn ddiweddar a Dr. T. Witton Davies, Bangor. Mae Dr. Price o haniad Cymreig, yn gyd-olygydd, y "Journal of Semitic Ianguages and Literature," ac awdwr amryw lyfrau gwerth- fawr- Mae 1 Paroh J. Howell Thomas, ficer Gapel Garmon, ger Lianrwst, wedi derbyn bywoliaeth Rhoe, ger Rhiwabon, a gynvgiwyd iddo gan Esgob Llanelwy. Bu Mr Thomas, ordeiniwyd yn ddiaoon yn 1889, ac a ddyrohalwyd i'r off ear- ladaeth y Bwyddyn ddilynoJ, yn fieer Gapei Gar- mon, ore 1901. Daliai gynt guradiaeth Bistre, sir Fflint, o 1889 i 1893; Brymbo, o 1893 hyd 1898; yn Galltmelyd yn yetod y flwyddyn ddi- lynol; ac yna yn Rhiwabon hyd eu (ymudiftd i fjiroliftetb Gapel GarmoiL

Cyhuddiad Difrif yn Nghaernarfon. DANPON DYN 0 EBENEZER I'R FRAWDLYS. Yn Ynadlvs Caernarfon, ddydd Sadwrn, gcr- bron Mn J. Issard Davies (catieiryo^dj. a J. R. Pritchard, cyhuddwyd John>Wiil&m Owen, Ebenezer, o niweidio John Row land >Jo nes.. Pen- ffrith Bach, Ebenezer, yn anghyfreatKawn. trwy ei daraw yn ei dalct-n gyda fthotel-* Erfyrud (ar ran yr heddgeidwaid) gan yr Ucharolygydd Griffith. Yr oedd golwg truenus iawn ar y cyhuddedig fei y saiai yn y doc. John R. Jones (y gwr analwyd, yr hwn a ymddangosodd yn y ilys a hancee o amgyjch ei aaicen) a ddywedodd mai chwareiwr ydoedd. Cerddai, gyda thri dyn arall, ar Lon Bwthyn, Ebenezer, oddeutu tri o'r gioch prvdnawn Sadwrn, A wet 14e-g. Dciai y cyhuddedig i'w gyfarfod. Pan oddeutu pum" llath iddo, gwei- odd ef yn tynu rhvwbeth anan o boced ei siaced. Y foment neeaf, tarawyd ef uwchben ei Jyg;iu oh with gyda phctel. Yna collodd ei ymwybydd- laeth. Ueisiodd atal y gwaetf gydai dclwyjaw cyn iddo golli ei ymwybvddiaeth. Bu ef a'r cyhuddedig yn owervla y Sadwrn blaenorol. Rhoddodd y cyhuddedig gic iddo y Sadwrn cynt ar ei wyneb. Yr oedd ciais yw byth. Caiodd y tyst ysgwrs ag ef ohcrwydd yr hyn a wnaeth i'w fam Nid oedd gan y cyhuddedig gwestiwn i'w ofyn i'r tyst. Tys-tiodd Isaac Davies ei fod vn byw yn New- street. Ebenezer, a'i fod gyda'r tyst diweddaf yn Lon Bwthyn ar yr adeg dan syIw. Syiwodd ar y cyhuddedig yn dyfod i'w cyfarfod, gan gerdded yn araf. Yr oedd J. K. Jones ym dyfod ar ol ei gyteillion. Ciywodd y cyhudd- edig yn dweyd, pan yn ei basio, "Mi tarawa i o." Nis gwyddai y tvst at by yr oedd yn cvfeirio. Yna gwelodd y cyhuddedig yn estyn rhywbeth allan o boced fewnol ei siaoed. Yna syjwodd ar botel Tn cael ei thaflu. G wac-dudd Jones yn fawr. Potei wag yd-otdd. Ni ddy- wedodd Jones ddim i'w gvnhyrfu 'yr adeg hono. Diegynodd y botl i lawr yn chwilfriw. Nis gaiiai fod yn sicr a aeth y botel yn eribyn wal ai peidio cyn dkgyn i lawr. Triniodd. y ty&t friw Jones goreu gaiiai. Dr. R. n. Mills Roberts a ddywedodd mai efe oedd y meddyg a ofalai am Ysbyiiy Lian- berie. Daethpwyd a Jones i'r ysbyuy. Yr oedd archoll ddofn ar ei daioen, uwchben ei lygad chwith. Yr oedd yn fodfedd a haner o hyd. Yr oedd y briw wedi ei drin. Triniodd yntau ef wedi hyny. Gaiiai gaei ei achosi gan botel (dangoswvd y darnau yn y fan hon). Tystiodd yr Hoddgeidwad Evans (Ebenezer) iddo gymeryd y cyhuddedig i'r ddaifa not Sadwrn Awst 14eg. Cyhuddodd ef o niweidio J. R. Jones, a rhybuddiodd ef. Gwnaeth v diffynydd y mynegiad oanlynoi:—"Do, mi a'i tarewais ef, ond y mae yn ddrwg genyf a-n hyny yn awr. Ond yr oedd efe yn mwmian eiarad pan yn dyfod i fy nghyfarfod. Yr oeddwn ei ofn, a tharewaie. ef gyda photel oedd genyf yn fy mhoced y tufewn i fy fciaoed. Yr oeddwn wedi meddwl ei daraw, ond nid ei anafu. Ceisiodd fy lladd nos Sadwrn blaenorol. Ni chaf lonyddwch ganddo, a bydd imi ei ladd pan y dof yn rhydd, er i mi gaol fy nghrogi am hyny." Yr oedd y cyhuddedig, meddai y tyst. ag arogl diod arno yr adeg hoiio, ond nid oedd yji feddw. Acth y tyst ag ef i Caernarfon. Y Clerc (Mr Carter) a gyhaddodd Owen yn ffurfioi. Dywedodd ei fod yn cadw ei amddi- ffyniad- Traddodwyd ef i ei brawf yn y frawdiva nesai.

Cynhadledd Presbyteriaid C ymru. DR. CYNDDYLAN JONES A'R "DDUWIN- YDDIAETH NEWY DD." Mewn cyfarfod yn ■nghj'nhadledd Presbyter- iaid Cymru, a gynhahwyd yn Mhontvpridd, ddydd Meroner, darllenwvd papyr gailuog- gan y Pa.rch Dr. Cynddylan Jonee. Caerdydd, ar "Yr lawn." Yr oedd prif gyfeiriad y papyr at y "Dduwinvddiaeth Newydd." Gan wrthwynebu anirj-w o ddamcaaiiaethau diweddW, gwadai fod marwolaeth Crist vn egiurdeb o ddeddf nat.ur. Dyna v bywyd isaf yn myned yn abexth i'r bywyd ucbaf; ae mewn na/tur hefyd oerf greddfau rhiaint yn vrnladd hyd farw o blaad'yr ieuano; ond xiid oedd yna bunan-aberth g-wirfoddol o gwbl. Eithr yn achos Crist, dyma. engraipiht o hunaai-aberih Swirfoddol y natur uehaf er mwyn y nar-ur isaf. •amoanaaeth Bushnell oedd.. fod aberoh TO a.nig^nrheidrwydd cariad dwyfol, ac yr oedd effaith hyn yn gyfystyr a dyweyd nki Duw oedd y dioddefydd mwyaf vn y bydysawd. Ar y tlaw arall, maentumia Mr R. J. Campbell nad oedd peohod yn briwio Duw 0 gwbl. Yr oedd y dd'au olygiad^ yn myned vn erbyn dys- geidiaeth y Beibl- 1 r oecki golygiadau arwyn- ebol ar bechod yn arwain i olygiadau amvi-teb- oj aa- yr lawn. Damoaniaeth Campbell yw mai afreoleidd-dra mewn cj'sylltiad ovmd'eithasol ydywr pechod, ae o ganlyniad nas gall yr lawn fod yn ddim ond cywiriaid cam^ymeriadau; ond yr oedd gTvahaniaeth tra^ywyddoj rhwng drwg a da- Yr oedd y dduwinyddiaetm newydd yn aylfaencdig ar gam esboniad o'r adcod' "Duw eariad yw," heb dalu sylw i gyfiawndeir Duw. Teimlai disgybiion y dduwinyddiaeth newvdd anhawsder 1 gymodd y ddamca-niaelh o gosped1- igaeth dragvwyddol gyda ohariad Duw; ord dadleuai efe (Dr. Jones) fod yn llawer mvrv anodd madden pechodiau yn gydweddol a chvf- iawnder dwyfol. Nid oedd Mr Campbell vn derbyn Paul. Y LLYWYDD NEWYDD. Enwyd tri o ymgeiswyr am y swvdd o Lywydd eef y Parch J. Glynne Davies, Oasnewydd; y Paroh J. Williams, Pengam; a Mr Rhys Da- vies. Gain i Mr Williams a Mr Davies vmneilJ- dtuo, <lewji>wyd y Parch J. Glynne Davies- Y mae Mr Davies yn enedigxil o Bettws Garmon, ger Caernarfon. Addysgwvd ef vn Ngholeg Aberystwyth. Bu yn cadw ysgol ramadegol vn Nghaernarfon. ac yn Ngihapei y Presbyteriaid yn y dref yma y deohreuodd bregethu. Yn 1888. eymudodd x gymeryd gofal eglwys y Presbyteriaid yn Aberystwyth-

Niwl Mawr ar yr Afonydd. ATAL Y "LA MARGUERITE" AR EI CHWRS. DYN YN NEIDIO DROS Y BWRDD. Gordowyd rhanau helaeth o'r wlad a'r afonydd gan niwl anarferol rai dyddiau yr wythnos ddi- weddaf. Yr oedd amryw o'r agerlongau mwyaf yn hwyr yn cyrhaedd i borthla.dd Lerpwl ddydd Gwener, ao yr oedd yn ddeg munud wedi saith y noson hono pan gyrhaeddodd y "Cymric," tra y dyl- asai, yn ol cwrs naturiol pethau, fod wedi cyr- haedd saith o'r gloch y boreu. Yn ngwyneb hyn, ni theimlwyd syndod yn mhorthladd Lerpwl pan fethodd y "La Marguer- ite," y bleserlong sydd yn hwylio rhwng yno a'r glanau yn Ngogledd Cymru, a chyrhaedd pen ei siwrna.i erbyn yr awr arferol. nos Wener, sef haner awr wedi saith. Yr oedd y niwl yn bur dwchus yr adeg hono. Cenid y clychau-rhybudd yn barhaus, a chvda'r gofal mwyaf v croesid yr aber gan y cychod "hyny ag y parhawyd i'w rhedeg. Ataliwyd y draf- nidiaeth o Lerpwl i Egremont, New Brighton, a New Ferry. Oddeutu deg o'r gloch y nos cyrhaeddodd gair i Lerpwl fod y "La Marguerite" wrth angor yn rhywle, a'i bod yn debygol o aros felly drwy'r nos oni chiliai'r niwi. Fodd bynag, ychydig cyn unarddeg o'r gloch cyrhaeddodd v "La Marguerite" at Lanfa Ler- pwl, ac yr oedd y niwl yr adeg hono yn gyfryw fel ag y dywedai rhai o'r teithwyr na wyddent pa le yr oeddynt nes y cawsant eu hunain gyfer- byn a'r lanfa. Deallwyd i'r daith fod yn un boenus ac ang- hyffredin. Yr oedd ar fwrdd yr agerlong ddyn oddeutu 35ain mlwydd oed, a chydag ef fonedd- iges ieuanc. Neidiodd hwn o'r llestr i'r mor fel ag yr oeddynt ar ganol y shanel. Ymddeng- ys na sylwodd neb ar hyn ond y foneddiges ag oedd gydag ef, a. dygodd ei gwaedd bobl tuag ati o bob rhan o'r Hong, a meddyliai y swyddogion fod damwain difrifo! wedi digwydd. Fodd bynag, ni lid gweled y dyn anffodus, ac er manwl chwilio am dano ni ddeuwyd o hyd iddo. Ni ymddengys fod neb yn gwybod pwy oedd y dyn, ond dywedid iddo ddyfod o'r Carndoe Hotel, Llandudno. Oddiwrth ymchwiliadau a wnaed yn Llandudno tybir mai Edward Kessley, "boots" mewn gwt-tv yn Craigvdon, a'r hwn a ddiswyddwyd ddvdd Sadwrn, ydoedd y dyn a daflodd ei hun dros fwrdd y "La Marguerite." Ei gyfeiriad oedd 32, Shomberg-street, West Derby-road, LerpwL

YR YMGYRCH TUA-R ProWN GOG- LEDDOL. Oherwydd fod y tywydd yn anffafriol, nid yw Mr Wellman am geisio cyrhaedd y Pegwn Gogieodol y flwyddyn yma., Gobiria. hyd y flwyddyn nesaf. Bwriada fyced ar y daith mewn llong awyrol o'r enw "America." Pan fieisiodd Mr Wellman gvchwjsn, yniddygodd y ong yn gampus. Y n Medi bu y gogl^dd-wy nt y n chwythu yn barhaus am wvthno"ui a phen- derfvnodd Mr NNIelJ-n gymeryd mantais ar y ayfie- i roddi prawf ar ei long rhyfedd. Nid oedd sefyilfa'r tywydd yn dra dyimigoi; ond ar der- fyn tymor drwg, nis gallesid gwneud yn well. Chwythai y gwynt yn ol pump neu¡-ohwe' mill- dir vn yr awr o'r gogledd-orllewin ond ar rai prydiau byddai yn braf. Yn'ystod y daith a naed, buz "Hong" yn 1T a awr.

EDUCATIONAL. THE SWEDISH GYMNASIUM. (Top Floor of Mr Askew'e Premises), PENRHYN ROAD, COLWYN BAY, Claas.s in Swedish Educational Gymnastics for Children anc Adults. Massage Medical Movements. Piincipal: MISS EDITH M. HALL, Certificated Tea ep of Educational and Mcdioal Gymnastics, Southport Physical Training College. Certificates for Massage and Medical Gi,iiinastics. Dr. Arvedsm's Institute, Stockholm. Private Address: Lhvyn Onn, Old Cuhvyn.

Hwyrddydd Haf. ALAW: "LLWYN ON." Mor dirim 1 mor dai%vel yr haul ddyry tTarive4 I gyrau y gorwel ynmud& "i ww vn; Daw gwirid yn lie g^venau i'w wedd, a.'r u vbre*- au Bruddbant wi belydra.u diddanydd mor fwyn j 0 gclli ei ofal. ynysoedd' o risial Rhwng cymyl anwadal ne^vadiairt eu Jiiwj Ymdaeiaa cysgodau feJ lLen droe brymau, A'r tsar fel aur-eraau lewvrcbmt yn N%iiv. Daeth ncfol addfwynder, di^tawTwydd a dwystflB-, I loddfu goor anesmwj-ih y bvd; Mae Anien yn huno, y blodau'n breti<ki\\ yduo. A'r awel yn euo ei ofeerdd Ltwoh eu end; Y gwlith, fei o garcad, <idaw'n loewxin o Ivgid Y Nos, 00 eneiniad ga'r dolydW & dail; Y flrwd rhAvrng- y rhedyn gajff glvwed ei Ihemyn Undooog yn esgyn drwy dang nef ds-aii. 0 facJilud yr buar4 y oangbau liswn eyngiian Yn wehvon geir wedthian, mae'r adar \#i fud |; Os cojlwyd eytarecW eu Ilais, ceir mck»dedd Ar wefus Unigedd sydd ddyfnach ei iiud; Y teg ddeadeiloedd mr laihrtvu a onymocxki', A'r gnvlith ar eu gwleddoedd, orineduciit va gun; Tra an-ibell oen effno with ehwaa-eu vn crwvdro Gaai symi u4. gyffro ei fwliad ei bum Drwy d^egwxih y dyffryn a'r bryniau, suv.) dou- ddyn Carjadus sy'n cyofawyn gan «kiaj e-u serch?. Moir dhvs yw',r cysg-odion a'r gwhtlh ar freudd- wydion PeirfeJut, twym gajon pob mab a phob mardhj M ae g-wawr ym eu llygaiid a liaf vn eu henaid. A gobaith bendigaid yn llathru yr hwyr. Gall Cairdad greu Gwynfa yn bedd, pob enailfa A goreedd o gainfa mewn llonder nicir Uwyr. Mae aur y gcrweiioc yn suddo .V ejgion, Y bythod baoh gwynion a guddir daii lenv Y tarth diaena'i gT.Iobau am wddf y mynvddau A fehiraidd eu pinaoiau yn ddyfnach i'r nan; 000 liewynefc. y JJeuad—canadferoh ert-ad- Sy'n llyvrao oerddodiad, pob orwvdryn o draw;, A chaihfiau yr ece o'r deiliog lwyn didVlos I lorii yr hafnos yn addf^vyn a dJaw. O hwyrddydd1 hudolus Dy foli syd< feJms, Mae'til fwynder fel najdus i 'eddwl fo fliaj Aw<vi.aj gaj- ymson yin gu un dy geinion, Dy dla we-I trwelion, hynawsedd dy hin; Muirmuiron yr enlifyTd a li-fant trwy "fynvyd Pan gilia beuenotyd y dydd, pan k> ser Yn abrwd cyisupon, a gwyn fyd y gajon A ddeaiil gylirmion ceninadon firt).. ber O.C.R.

PENMACHNO A R CWM. DIANGFA GYFYNG. Fel yr oedd Mr8 Pierce, Glan Aber, a Mrs Roberts, Rhoc" GooIa. yn croesi un o hooiydd Oclwyn Bay, uaeth oer- byd modur henbio yn sydyn, gan daro Mm Pierce i'r llawr, a chandcu blentyn bach ar M breiciuau. Y syndod yw iddi allu dianc yn dd*. anaf. NEWYDD DA. Mae perohenog Ch Rhiwbach yn symud gorwedd.e yr afon cr t) aliuogi i ddadfriRo y gwaith, a dywedir y by<jn v gwaith yn ail-gychwyn yn fuan, ar oi boa yn gioedig er Mehefin 24ain. GOL^ DEFAID.-YR wythnos duiweddafj bu'r amaethwyr yn bryeur oichi'r defaid ac cyflawni gofymcn y gyfra.tl.h. CYFARFOD CANU.-Nos Ia.u daeth a.mryw Eglwys wyr yn nghyd er parotoi ar fc, r Gwyl y Cynhauaf. Yr oedd y canu dan arweiniad M* R. Owen, ysgolfektr. PENODIAD.—Erbyn hyn mae Mr William*, "Cloc»enog, ger Rbuthyn, wedi ei benodi ] fod vma n "lay r" sefydlog, a chawsom ddwy bregeth felus ganddo y SuJ. YSGOL NEWYDD.—Dywedjr eu bod wedi derbyn siorwydd fod arian i'w cael at godi vsgoi anenwadol yn y Llan. Mae'r Ymneaiidu- wyr yn brysur hel enwau y plent fwriadant 4i mynychu. CLEIFION—Drwg genym gofnodi mai P-%ra I im bur wael mae Mr William Roberts, Pian I Glatsgwiii. ltae Griffith, anwyl blentyn Aot Wililaa-is, Rhoe Goch, ya gweLa'n dda. DAMW.-Syrthiodd careg drom ar droed Mr Rowland Roberta, Glasgwm-road, giui oi anafu'n ddifrifol jawn. SYMUDIADAU.—Mae Mrs Roberts, Alaclmo Hotel, wedi symud i G:yn Dwr, Bluenau Ffee, tiniog, a Mr Thomas, Eagles Hotel, wedi cyate eryd ei lie yn y Machno. ODDICAR'PKEF.—Ar hyn o bryd erys Mr Robert Jones, Cawog, a'r teulu yn Liandudod. er adgyfnerthiad i'w iechyd.

Swydd Gyfrifol i Gymro, Y mae Mr Sidney Williams,, mab i'r diwedda air Archddiacon Meinonydd, wedi ei benodi YU Ddirprwywr Do»parth Cynnorthwvol De Nigbtl. ia-

Cyhuddiad Difrifol yn Nghonwy. Yn Ynadlys Conwy, ddydd Llun. cyftntddwyi W. J. Aloocli, Aelybiy* Gvffin, o drvwanu «d wraig ar noson y 13eg o Fedi. Ni ystyriwyd v tvstiodaethau yn ddigonol i anfon y diffynydd i sefyil ei brawf.

Cynadledd ar Ddadgysylltiad. Cyhoeddir apel, wedi ei lawnodi ar ran y pedwar enwad Ymneillduol Cymreig, gan b»cC. war o jywydd'ion, yn gaKv cyahiadl«id i gyfar- fod yn Nghaeirdydd 1 yBtyraed Dadgysylltiaid s>X oyfwng gwleidvddo4.

Dal Morfil ger Mostyn. Dydd Gwener oafwyd morfil mawr yn jr Ddy-frdwy. ym ymyil gweithfeydd baiarn Moa. tym-

Y Ferdaith Olaf am y Tymhor. Dydd Uun, mordeithiodd y "La. Marguerite" am y tro olai y tymhor hwn rhwng Lerpwl a'r Fenai. Yr oedd canoedd o deithwyr arni, a chaed tywydd a mor llawn o fwynder. Wrth ymadael o'r gwahanol ianfeydd, taniwyd cyfleg- rau i gyhoeddi ffarwel i'T Hong. Bydd i'r "St. Tudno" redeg hyd Medi 30ain.

Llwydd Cerddor o Amlwch. Yr wythnos ddiweddaf dvfarnwyd Yagoloriaetk Stainer (agored) yn Ngholeg Brenhinol Cerddar- iaeth, .Hundain, i Mr W. M. Williams, A ml wait. Dis^ybl i Dr. Roland Rogers, Bangor, yw Mr Wiluams. Trwy enill yr yegolonaeth hon ei addysg yn y Coleg am dair biynedd yn dcä- dal. Dyma'r tro cyoiaf i Gymro enill yr ysgoi- oriaeth.

0 Arfon i Ddyffryn Conwy. Mae y Parch Robart Wiiliams, M.A., Uan- lleohdd. wedi oael gaJrwad unfrydol i fugeiliaeth Eglwys Methodiotaidd Oalfinaidd Bryn, Ebon. ezer, fel olynvdd i'c Parch J. D. Owen, yr hwn, a symudodd i Bodsfasi. Mae y gwr parchediff wedi derbyn yr ahmd.

Pen Cawrfil yn Nghaergybi.' Dydd Gwener daeth y Hong" Alioe" a phen- glog cawrfil i Gaergybi Cafwyd ef yn ymyl lie yr a.'r Afon Mersey i'r mor. Yr oedd ya hollol gyfan, a gwnaeth un hen bysgotwr a.rian d. drwy ei ddangoe. Pwysai tua 60 pwys.

BYWOLIAETH LLANFOR, GER Y BAUL Mae Esgob Llanelwy wedi oynvg brwoliaeAi Llanfor, gear y Bala, i'r Paroh Edward Ro- berts, rfeitbor Pontrobert, fel olynydd j'r Paroh Richard Owen, yr hwn a ymdidiBwyddodo o herwvdd afieohyd- Mae Mr Roberts wedi penderfymi ea derbyn. Mae'r fywoliaeth jrti werth 198p yn flynyddoj. Mae y Parch Rowland Wiiliams, gynt c Caer- wys, wedi ei sefydlu yn fugail eglwysi Bedydd- wyr Bagillt a Fflint. yn Faer y dref amryw weithiau. Yr oedd, nef yd, yn un o gyfetr wydd wyr Owroni Nwy « Dwfr Rhuthyn; ao yn yr oil o'r cysylltiadsa hyn, ac eraill yn y dref 'a'r cylch, teimlir chwitb* dod &r ei oi. Gadawodd weddw, 4aU fab, a 4mj iorcil