Y Negesydd

ABERDYFI DIRWEST.-Nos Sul, cynhaliwyd y cyfarfod wythnosol dirwestol arferol, o dan lywyddiaeth Mr W H Jones. Rhoddwyd anerchiadau gan y Parch Hughes, Aberystwyth, a Mr D. C. Davies, Tafolgraig. Arweinid y canu gan Mr Lumley, a chwareuwyd ar yr offeryn gan Miss Annie Evans. Y GUILD WESLEYAIDD.— Nos Fercher cynhaliwyd "Social" yn nglyn a'r uchod pan y cyfianogodd yr aelodau o swper ardderchog a roddwyd ac a barotowyd gan yr aelodau priod peithynol i'r Guild. Yn ddilynol, cynhaliwyd Cyfarfod Amrywiaethol, o dan lywyddiaeth y Parch R Jones:

I AMRYWION. Mae Mr. David Davies, A.S., dros Faldwyn, wedi ei ddewis yn is-gadeirydd Cwmni Bheilffordd y Cambrian. Dewiswyd y Parch. Elfed Lewis yn bre- gethwr y biegeth Gymreigyn Nghynadledd yr Eglwysi Rhydd a gynhelir yn Abertawe yn mis Mawrth. Bu farw paentiwr yn Greenwich oddiwrth effeithiau gwenwyn yr oedd wedi ei gael drwy beidio a golchi ei ddwylaw cyn amser bwyd. Nid oes gan Mr. W. G. Gladstone, per- chenog Penarlag, ddim cydymdeimlad a'r Diwygiad Tollawl. Tra yn siarad a'i den- antiaid dywedodd y byddai i Ddiffyndoll- aeth daraw yn drwm ac yn gyntaf oil ar y tlawd. Mae y Parch. J. D. Jones, M.A., Bourne- mouth (gynt o Towyn), wedi galw ato y Parch. J. E. Thomas, B.A., mab y Parch. John Thomas, Merthyr, yn gynorthwydd iddo yn yr amrywiol eglwysi sydd dan oial Mr Jones. Y mae y te ddefnyddir gan Ymher- awdwr China yn cael ei ddarparu gyda'r gofal mwyaf. Y mae yn cael ei dyfu mewn gardd a muriau o'u hamgylch, fel na fedr dyn nac anifail gyffwrdd a'r planhigion. Ni wyr y cyffredin fod Syr Samuel Evans, y Cyfreithiwr Cyffredinol, yn gyfansoddwr cerddoriaeth. Mae un don o'i eiddo a elwir "Maesteg" yn rhaglen Cymanfa Ganu Annibynwyr Dyffryn Garw a gynhelir yn Mawrth nesaf. Bu yn arweinydd cymanfa- oedd canu ami dro. "Yr ydych wedi diosg eich uwchaf-gob," meddai bardd wrth gyfaill y dydd o'r blaen. Dychrynodd hwnw gymaint nes sefyll ar yr heol i edrych a oedd y bardd yn ei bwyll. "0, peidiwch dychryn," meddai yntau, "meddwl 'roeddwn i mai dyna'r ffordd glasurol i ddweyd eich bod wedi gadael eich cot fawr yn y ty!" Ychydig a glybuwyd yn ddiweddar am weithiad cyfraith y Man Dyddynod. Ar y cyfan, ymddengys fod y Ddeddf yn gweith- io yn dda yn Lloegr. Mewn rhai siroedd, bu galw anghyffredin am dir, ac ni chafwyd llawer o anhawsder i'w gael. Yn Middle- sex, sut bynag, cafodd y Cyngor fod yn rhaid cymeryd tir drwy orfod mewn dau le. Mae'r tir a geisir drwy orfod yn 34 o aceri, ac y mae galw am dano i gyd. Yn Nghym- ru, lied ddistaw ydyw pethau gyda golwg ar y Ddeddf newydd, ar y cyfan, ac y mae lie cryf i gredu fod ofn y meistr tir yn fyw o hyd mewn llawer ardal. Wrth siarad yn Senedd Prwssia, y dydd o'r blaen, rhoes y Tywysog Bulow gynghor i'r Almaeniaid droi yn ol at hen arferion cynil eu gwlad. Rhaid cynilo, 'meddai, hyd yn nod gyda'r Fyddin, a chodi tollau newyddion ar eiddo i gyfarfod ag amgylch- iadau y wlad. Cynghorodd yr holl bobl i droi at y bywyd syml. Wrth son am helynt areithiau'r Ymherawdwr, dywedodd ei fod ef wedi gwneyd ei oreu i amddiffyn ei Fawrhydi, a phan fethai ef a chymeryd y cyfrifoldeb am areithiau Wilhelm, y rhodd- ai ei swydd i fyny. Ymddengys wrth hyn mai Bulow mewn gwirionedd yw'r meistr, a bod yn ofynol i Wilhelm fod yn bur ofalus. Mae gan yr Almaen ddull da o ymwneyd a'r gwastraffwr. Mae yno gyfraith ar ei gyfer. Os gellir profi fod dyn yn enill digon i gadsv y neb a fo'n dibynu arno, ond ei fod yn gwastraffu ei gyflog drwy ddrwg arferion, gellir ei gyhoeddt fel un tan oed, ac yna trinir ef fel plentyn. Hysbysir ei gyflogwr y rhaid talu'r cyflog, nid i'r dyn, ond i warcheidwad a benoder gan ustus yr ardal y bo'r dyn yn byw ynddi, a rhydd hwnw yr arian at gynal y wraig a'r plant. Clellid tybio y buasai i'r dyn wrthod gweithio oni chai ei gyflog, ond ni waeth iddo heb-mae'n ddyled ar y plismyn ei or- fodi i weithio. |

TAITH I LYDAW. (jarhad). Pentref bychan ar lan y mor yw Roscoff, yn cynwys tua 2,500 o drigolion. Pentref pwysig yw er hyny yn ei gysylltiad a masnach y winwyn, oblegid o'r porthladd hwn y daw yr holl winwyn a werthir o dy i dy gan y Llydawiaid yn ein gwlad ni. 0 gwmpas y lie, am tua thair milldir i'r de, a rhyw bump i'r gorllewin, y codir y winwyn oil, ac hawdd deall fod y tir yn gynyrchfawr neillduol. Tir tywodlyd ydyw gan mwyaf a'r prif wrtaith a ddefnyddir yw gwmon y mor. Sonia Goronwy Owen am "Chwilio gem, a chael gwmon," gan awgrymu mai rhywbeth go wael yw yr olaf, ond nid felly y mae yma canys yn y gwmon y mae'r trigolion yn cael defnydd eu gemau oil a defnydd ardderchog ydyw. Cesglir y gwmon a olchir i fyny gan lanw'r mor yn feunyddiol ganddynt, a ffurfir ef, yn domenau ar gyfer adeg gwrteithio'r tir. Tua diwedd Mawrth daw adeg cynhauaf y gwmon, pryd y bydd wedi tyfu ar y creig- iau hyd at faintioli'r eithin neu fwy yn Nghymru, ac yna caniateir ei dori a chrym- anau Yn yr adeg hono bydd yr holl dai yn wag, oblegid bydd pawb, yn wyr, gwragedd a phlant yn ddyfal wrthi yn tori, casglu ac yn pentyru gwmon. A hwn, fely dywed- ais, yw y prif wrtaith sydd ganddynt i'w osod yn yr holl dir sydd yn cynwys yr holl winwyn a godir i'w hanfon drosodd i'n gwlad ni yn yr haf. Man ddaliadau yw y tir oil, a hwnw wedi ei rhanu rhwng y bobl, heb na gwr mawr, ffarmwr mawr nac arglwydd tir yn unlle. Mae'r cyfan yn peithyn i'r llywodraeth, a cheir tegwch a phob cyfiawnder pan yn ei brynu neu yn ei gymeryd ar brydles. Tal yn dda i'r bobl lynu wrth y tir, a gweithio yn ddiwyd arno, oblegyd yn mhob Ilafur o'u heiddo y mae elw. Nid oes deddf- au nac amodau gormesol yn eu gwasgu ar y tir, nac yn eu gyru oddi arno. Mae'n anmhosibl i mi beidio cymharu sefyllfa y bobl hyn a'n heiddo ni ar y tir yn Nghymru. Ceir dwsin o deuluoedd yma yn tynu bywoliaeth dda o dir fyddai yn cael ei gyfrif yn ddigon bach i ddau ffermwr yn Ngwalia. Y gwahaniaeth oil yw'r amodau, a phan y ceir gwell mesurau ar y tir yn Nghymru, gellir disgwyl etogenedl o am- aethwyr fydd yn addurn i'r wlad. Dywedais fod y tir yn fawr ei gynyrch, ac y mae oblegyd cyn gynted ag y daw un cnwd o hono, bydd defnydd cnwd arall yn cael ei hau ynddo. Er engraipht, y mae'r meusydd oil ar hyn o bryd yn wynion gan "cauliflowers," y rhai a anfonir ymaith i Paris a threfydd pwysig eraill yn feunyddd- iol fal y byddont yn aeddfedu. A chyn y byddont wedi eu tori a'u hanfon ymaith, y mae'r gwrtaith yn barod wedi ei osod rhyngddynt i'w palu ar gyfer hau y winwyn. A'r dull gyda'r winwyn yw a ganlyn. Wedi palu'r gwmon i fewn i'r tir yn dda, a chofier mai palu'r meusydd wneir yma ac nid eu haredig, trawsblenir y winwyn o'u gwely i'r caeau. Gwelir y gwyr ar eu glin- iau yn tyllu twll a'u bys ac yn llanw'r maes o fesur un ac un o'r winwyn. Dyma'r unig ffordd i gael crop da, a gwyr y bobl hyny oddiar brofiad maith a gwerthfawr. Y mae rhan o'r meusydd wedi eu llanw fel hyn eisioes, ond yn mis Chwefror fel rheol y trawsblenir y rhan fwyaf, tra yr heuir yn ddiweddaraeh ac y trawsblenir y rhan hyny drachefn yn Ebrill. Feallai nad anyddorol i'r darllenwyr hefyd fyddai gair ar arfer y bechgyn pan yn dyfod drosodd i Loegr a Chymru yn yr haf i werthu'r winwyn. Ymffurfir yn finteioedd o 10 i 20, fel y byddo'r galw. Bydd un neu ddau yn ben ar y cwmni. Rwynthwy fydd yn gyfrifol am y llwyth winwyn ar air, hwynthwy y w y meistri a'r lleill i gyd yn weision eyflog iddynt. Gelwir y cwmni at eu gilydd i un o dafarndai'r lie cyn cychwyn, a gwneir cytundeb a phob un yn ngwydd y tafarnwr, yr hwn lawnoda bob cytundeb, fel tyst ffyddlawn a chywir. Bydd y Cyflog yn amrywio o 3s yr wyth- < nos hyd at 15s yn ol oedran a phrofiad y cyflogedig. Tra yn gweithio yn ein gv/lad ni telir cyfran o'r cyflog i'r gwerthwyr winwyn, a chedwir y gweddill mewn Haw hyd nes y deuant gartref. A phan y deuant gartref eir i'r dafarn yr ail ddydd er mwyn 4 derbyn y gweddill o'r pai, bid sicr, yn ngwydd y gwr fu yn llawnodi'r cytundeb ar l y cychwyn. Diwrnod rhyfedd yw y diwrnod hwn yn eu hanes, rhwng llawenydd dyfod gattref ar ol rhyw chwe' mis o absenoldeb oddi wrth eu rhieni a'u gwragedd a'u plant, ac hefyd dderbyn y gyfran a ddigwydd iddynt o'u cyflog. Y mae llawer o honynt yn gorfod cael help i fyned gartref, canys y mae alcohol wedi ei yfed yn mhob fEurf arno, ac wedi gwneuthur ei anfadwaith ar y mwyaf- rif o honynt. Nid amaethwyr er hyny yw yr holl drig- olion. Y mae yma nifer fawr o bysgotwyr, a cherir yn mlaen fasnach bysgod barhaus rhwng y lie a Paris. Heblaw hyny, y mae'r dreflan yn gyrchfan ymwelwyr yn yr haf, ac y mae y rhai hyny yn cynyddu o ran nifer bob blwyddyn. Y mae gan y Sorbonne, sef Prif Ysgol Paris, adeilad enfawr yma, lie y gwneir arbrofion ar bysgod, &c., gan wyr medrus yn y gangen hono o wybodaeth. Daw llawer o athrawon a myfyrwyr o Loegr a gwledydd eraill yma yn yr haf ei mwyn manteision y sefyaliad rhagorol hwn. Aeth deuddeng mlynedd heibio er pan y bum yn y He o'r blaen, ac yn y cyfamser y mae cyfnewidiadau mawrion wedi cymeryd lie ynddo. Diflanodd nifer fawr o lien dai bychain to gwellt a 11awr pridd, a chodwyd eu gwell yn eu lie. Ceir gwestdai helaeth cyfleus yn awr lie gynt y caiwyd man dafarndai, ac yn mhob rhyw fodd y maa ol cynydd o gwmpas yn mhob man.—T. W. -"I

DYFFRYN ARDUDWY DAMWAIN ANGEUOL.—Cymerodd damwain ddifrifol le yn fferm Tyddynmawr, a ddelir gaD. Mr T. Williams, boreu dydd lau diweddaf. Tra yr oedd yr hogyn pymtheg oed o'r enw John Hughes, mab Mr John Hughes, Corsy- gedol Lodge, yn gweithio gyda pheiriant malu ac yn gollwng y dwfr ymaith oedd yn troi yr olwyn, gafaeiodd ei ddiilad yn y gwerthyl a I thynodd ef i mewn gan ei anafu a'i adryllio yn ddifrifol. Canfyddwyd ef ya y sefyllfa hono gan un o'r gweision with fyned heibio yn fuan wedi hyny, ac aeth i'w dynu yn rhydd. Anfon- wyd am Dr Pughe Joaes, Abermaw, ond yr oedd yn ihy ddiweddar, a bu farw wedi ei lindagu a'i falurio yn arswydus gan y peiriant.

PORTHMADOC Nos Iau diweddaf, penderfynwyd yn unfryd- ol gan aelodau capel M.C y Tabernacl ofyn i'r Parch J. J. Roberts (Iolo Caernarfon), dynu ei I rybudd o ymddiswycidiad a gofal yr eglwys I hono fel bugail, ar ol gwasanaeth maith o ddeng mlynedd ar hugain.

DOLGELLAU Y CVNGOR GWLRDIG.-Yn ei adroddiad, dywed y Swyddog Meddygol, Dr Hugh Jones, fod tri achos o tubercutosis neu tumour yn rnhlitn personau yn Nghorris ac Aberllefenni. Yr e y tai yn ldn ac wedi eu hadeiladu yn foddhaüi o ran treia a gwneuthuriad, ond bod yn OfiLhl; dweyd iod pob ffenestr wedi eu cau yn ofalus. Yr oedd hyny yn adlewyrchiad drwg .o'r pris a'r gwerth a roddif yn gyifredin- oi ar aÍJir lach yn y gymydogaetn hoa. Ym- welodd ef a'r lleoedd hyn gaaoi dydd, ac yr oedd Crtiifod pob ffenestr i fyny ag i iawr yn gauedi-. yr amser yma o'r dydd, iddo ef yn ar- wydd o ddiffyg ymddadebru, a bod yn tytv i'r amgylchiadau. Mae yn wybyddus erbin hyn trwy yr iioll fyd gwaieiddiedig fod awyr iach bur yu un o'r pethau goreu fel rhagtlaenydd ac er c afiechycl hwn yn ogystal ag anech- ydon etahl luoedd. Tra o'r ochr arall y mae awyr ao-nhur nid yn unig yn creu yr afiechyd oad hefyd yn cyfrif am nifer uchei y marwol- aechau o r afiechyd uchod mewn llawer rhau- barth. Dy ived yn mheilich ei fod ei yn gwneyd ei oreu ? argyhoeddi ac ddaibwyllo y bobl yn y cyfeiri -a yma ac i gymeryd bob gofal dichon adwy i luadias lledaenu yr atiechya hwn. Dis- gwyliwn y bydd tngoliun yr ardaloedd hyn yn gwrandaw ar gyngor y meddyg, ac yn rhoddi y pris dyladwy i awyr lach.

FOEL, GARTHBEIBI0 EISTEDDFOD. Cynhaliwyd eisteddfod Iwyddianus yn y He hwn dydd Mercher Yr oedd corau y Foel, Dinas Mawddwy, a Llan- gadfan yn ymgeisio ar y brif gystadleuaeth gorawl. Rhanwyd y rhwng y ddau gor biaenaf. Gwobrwywyct Huaws mewn adrodd- iadau, canu, &c.

V Rtgtstbb. "THE MESSENGER" EXCELLENT MEDIUM FOR ADVERTISING.

,a JJsgesg&S. Cyfnvng "ol t.t. J'T b Iy b IMASNACHOL, 1 RWERTHIADAU; EISTEDDFGDAU, BYRDDAU CYHOEDDUS &c.

einion vr men. 0 GAROL GAN "TWM O'R NANT." Fe greodd ddyn mewn cyflwr sanctaidd, Ar lun ei ddelw ldn dduwiolaidd, Sef cyfraith Duw a'i orch'mynion Oedd argraffedig ar ei galon Ond pan wnae'n helaeth dori arfaeth Y gyfraith euog wawr, Hi droe'n gleddyfe, tanllyd fodde I'w erbyn ef a ninau'n awr; Fe gollai'n groew'r nerth i'w chadw Pan lygrai ddelw ei Dduw Gan gwympo i eigion pob melldithion A phob trallodion g'ledion glyw. Wedi son am neillduolion Crist a hunanedd dyn dywed Yn awr deallwn fod rhaid myn'd allan 0 allu a synwyr ewylys hunan, A llwyr ymroddi am wreiddyn bywyd Yn lesu Grist a'r Sanctaidd Ysbryd.

ABERMAW I Cymerodd dadl frwd ar "Diftyndollaeth a Masnach Rydd" le nos Wener, o dan lywydd- ¡ iaeth y Parch Gwynoro Davies. Dadleuai Mr W. Garnett dros y cyntaf a Mr M. Jones, Walsall House, dros yr olaf. Wedi cymeryd pleidlais y cyfarfod ar y diwedd, cafwyd mwy- afrif o bump dros Fasnach Rydd. CAERSALEM.—Y gweinidogion sydd wedi eu gwahodd i'r cyfarfod blynyddol a gynhelir yn nglyn a'r Capel achod ydvnt y Parchn John Hughes, M.A., Lerpwl, a Peter H. Griffiths. Llundain. Ar ol y bydd y cyfarfod drosodd bydd yr adeiladwyr yn dechreu ar y gwaith o dynu i lawr ac adgyweirio rhan helaeth o'r ad- eilad, Dewiswyd y personau canlynol gan athrawon yr Ysgol Sabbothol i holi y dosbarth hynaf a'r dosbarth o dan 2iain oed, Mr John Richards, Porkington terrace, a Mr. W. Watkin Davies, Haulfryn. YR YSGOL SIROL.-Cynhaliodd y Gym- deithas Ddadleuol a Llenyddol ynglyn a'r ysgol uchod ei chyfarfod prydnawn dydd Iau. Cafwyd unawd gan Miss Ethel Davies, ac yn ddilynol catwyd dadl ar y pwnc, "Pa un yw y cryfaf yr ysgrifbin ai y cleddyf." Cymerwyd yr ochr gadarnhaol gan Mr R Jones, a'r ochr nacaol gan Mr Llewelyn Williams. Wedi dadl faith ar y pwnc cafwyd trwy bleidlais fod 23 dros, a 18 yn erbyn, felly yr ysgrifbin a orfu. Treuliwyd y gweddill o'r amser mewn anerch- iadau gan amryw.

TOWYN Mae Mr O. W. Hughes, Cader View, wedi ei benodi yo un o gynorthwywyr y "Daily Leader" Abertawe. CVNGOR YR EGLWYSI RHYDDION.—Tra- ddodwyd cyfres o bregethau a drefnwyd gan y Cyngor vn vstod vr wvthoos o'r blaen. Nns Lun pregethodd y Parch J Lewis, Aberdyfi, yn nghapel yr Annibynwyr. Nos Fawrth y Parch W. D. Evans, Aberdyfi, yn nghapel y M.C. Nos Fercher y Parch E Evans, Llanegryn, yn nghapel y Bedyddwyr, a'r Parch John Smith yn nghapel y Presbyteriaid Seisnig. Hefyd y Parch R. R Jones, Abergynolwyn, nos Fercher yn nghapel y Wesleyaid, a'r Parch Dr Egryn Jones, Awstralia, yn nghapel yr Annibynwyr a draddododd y bregeth olat o'r rhestr. Cyn- haliwyd y cyfarfodydd yn Maethlon, Bryncrug, Rhoslefain, Llanegryn, Abertrinant, Abergyn- olwyn a Penmeini, a bu cyfnewid pwlpudau cyfitredinol yn mhlith y gweinidogion o bob enwad.

.m! [ HELYNTiON RWSIA. Tynwyd sylw mawr yn Rwsia gan waith yt awdurdodau yn dal un o'r enw Lopukhin, a fu unwaith yn benaeth plisrnyn. a chan y pethau a ddatguddi;vyd yn aghyjch dyn of enw Azeff, un 0 orucawylwyr y phs;oyn, a fu yn cymeryd arno fod yn perthyn i blaid y chwyidroad. Mewn dadl yn y Duma, ymosodwyd yn gryf ar ddulliau y plismyn dirge!, a dyvveiwyd tod y Llywo iraeth yn gwybod fod Azett yn trefnu 1 ladd yr Uchel Ddug Sergius, M. de Plehve, aa eraill, ac eto heb waeuthur dim i rwystro hyny. Cynhaliodd yr holl bleidiau Seneddol gyfar- fod i drin helynt AseiT, nos Lun. Pendecfyn- asant holi am y pethau hyn yn y Senedd. Gwrthodwyd meichlafon i Lopukhm, er fod rhai dy Jon o safloedd uchel yn uarod i roi eu gair d;:o;ito. Dywedodd M. Pokroffski fod M. Stolypin, y Prif Weinidog, wedi cierbyn ilythyr oddiwrth Lopukhiti yn gofyn am nawdd rhag y Cadfrid- og Guetiishinoff, peaaeth presenol y plismyn, yn gyst, a'i was honedig, Azeff, a hyny yr ua pryd a- v traddododd t'Makarog, Is-Weini- dog y iierfeddwlad, afaeth yn y Duma yn gwadu "d y plismyn yn cynwys ac yn trefeiu troseddau politicaidd. Carwyd digon o brofioo, meddai y siaradwr, tod y plismyn yn cychwyn heSyntion. Dywadodd lod y Llywodraeth ya gwybod tod Azeff yn utirm i Jadd rhai a enwyd uchod, -Jtc eto heb wneyd dim i -at it y petsi. Dyws y Sosialaid fod Azeff weii trefnu cais a woacd i ladd Stolypin, ac mai efe a !?ychw>ji: id lawer o'r tcais a fu yn ystod yr wyth m: oedd diweddaf- Dywedir fod penaetk y plisnr- ) 0 flaen Lopukhin, wedi cael 90,0oop. at ei sanaeth yn ystod tair blynedd, a'i tod yn rhoi c: ooop yn y flwyddyn i Azeff. Dywedir fed Azert wedi bwgwth saethu Lopukhin os dy- wedai tte wrth y chwyldroadwyr pa beth oedd ef (Azed. mewn gwirionedd. Mae holi aelodau plaid y chwyldroad Rwsiaidd drwy Ewrop wedi tyngu y saethant Azeff pa bryd bynag a lie bynag y gweler ef.

LLAW-FARW. Yr oedd llawer iawn o son am law-fartf flynyddau yn ol a c- diysgog yn ei swya a'i ihin i gadw p0b: y ty rhag deffro, tra byddai yr ysbeiliwr yn chwilota yr ystafelloedd am ei ysbail. Ni raid dweyd ein bod yn credu nad oes neb yn y ganrif yma yn credu dim yu ei gallu a'i dylanwad. Yr oedd yn gwneuthur yr anturiwr yn fwy anturiaethus i gynyg mae'n wir. Nid wyf yn gwybod fod neb o deulu y Hanc y cyfeirir ato isod deimlo dim oddiwrth y mynegiant. Yr oedd yno lefoyn o fachgen o bymtheg i ddeunaw oed yn ardal Bryncrug, oes yn ol, yn cynllunio dilyn llwybr Dick Turpin am ei fywol- iaeth yn hytrach na gweithio. A syn yw dweyd, fe ddatgymaledd law ei fam yn ei harch tuag at gael liaw-farw at ei chwiwdraj, gan yn ddigon anngheifydd ei dwbio a halen, a'i lapio mewn dyblygion o bapyr a chadach- au. Treiodd ei law gyda hi un prydnawn Sabbath, aeth i ffermdy oedd heb fod vn nepell iawn oddiwrth ei gartref, tra yr oedd y teulu i gyd yn y Capel, oddieithr mam oedranus- y wraig, oedd yn ei gwely yn gorphwys, a llwyddodd i chwiwlena yci ei hystafell heb iddi ddeffro. Ond aeth mor ddifeddwl a myned rhyngddo a'i gartref i wyneb y bob! pan yn dy- chwelyd o'r Capel. Pan ddarganfyddwyd y lladrad, with gwrs, amheuwyd arno, a daeth diwedd ar ei yrfa yn y cyfeiriad yma, yr ochr yma i'r byd beth bynag.