Y Negesydd

0 BELLDERAU'R WEST. Clywais lawer o son am Seattle, Wash. U. D 0 dro i dro, cyn c) chw) n o Gymru, ond wele olwg ar y ddinas enwog o'r diwedd. Dyma Ue'r eistedd fel brenhines urddasol i lywod- raethu y gorllewinfyd mawr, ac i edrych ar ei gw)neb hardd yn nyfroedd gloewon y Puget Sound. Hyhi sy'u cadw ageriadau'r moroedd yny than hon o'r byd, ac mae'r Tawelfor mawr ei hun o dan lywodraeth hon. Y fath dyrfa fawr a welir yn hwylio oddiyma yn barhaus i aurgloddiau Klondjke, a'r fath beritwr o aur a ddygir yma o'r aur gloddiau hyn oes tro¡'[ cdinas fawr yn un bane o aur i gyd. Mor ddyddorol yw gweled y canoedd o dan eu beichiau yn myn'd a dod i chwiiio am bob o fortune, ac mor druenus yw gwqled llawer o honyut yn dychweiyd o wlad yr aut heb ddim ganddynt ond eu paciau fel o'r blaen I Mae siotnedigaethau'i" byd ysywaeth yn caelgatael at logellau miloedd o ddymon yny West I Anhawdd cael dinas fwy arddetchog na Seattle. Mae wedi cael ei chodi ar fan dyr- Chafedig, er mwyn diogelwch pe digwyddai'r Pacific Ocean i lJewid ei gymeriad beddych. lawn, a gwneyd ymdrech i foddi'r wlad! Fe Kredairbol1 breswylwyr mai dyma, lle mae paradwys y byd mewn gwirionedd, ac nid yw'r tawodydd mawtion sydd yn disgyn yma yn fynych, yn ddim mae'n debyg, ond scheme weddol gywrain i ddyfrhau y tiriogaethau yn uuiongyrchoi o foioedd mawiion y ffurfaferi I l\'lae'rHynoedd mawrion, y mynyddoedd uchel- grib, a'r coedwigoedd eangfawr sydd o gwmpas y dref, yn ddigon effeithiol i fywhau calonau marw, ac i dynu miwsig allan o danau unrhyw delyn fo wedi bod am ganrif gyfan allan odiwn, Mae yma lawer iawn o Gymry yn y ddinas. ac o gvvmpas y d(iinas orwech, yn rhoddi eu liysgwyddau i wthio'r ddinas ymlaen o blith y pethau bychain i blith y pethau mawrion.- Volander.

bleiddiaid MEWN CRWYH DEFAIO- Ysgrifenodd Mr. Hugh Edwards, Lerpwl, at Arthur Chamberlain, gan alw ei sylw at waith yr aelodau Seneddol Cymreig, sydd fel bargyf- reithwyr yn gwasanaethu y darllawyr, yn y Llysoedd Trwyddedol Mewn ateb, dywed yntau eiriau cryfion am danynt Dywed eu bod yn ddyledus am safle i garedigion dirwest, a'u bod yn cymeryd mantais ami i wneyd arian, trwy niweidio yr achos y proffesant fod mewn cydymdeimlad Ag ef, a'u bod yn cael eu cyflogi gan y darllawyr am eu bod hwy (y darllawyr) yn credu y gallent, fel rhai yn cynrychioli etholaethau dirwestol, wneyd mwy o niwed i'r achos nag a allai neb arall. Nid ydynt, meddai ef, amgen na bleiddiaid yn nghrwyn defaid.' Rhaid i ddirwestwyr, ebe efe, ymosod arni os mynant wared o'r Llyw- odraeth bresenol,a ddwg y wlad i ddistryw, oni

LLAHWBIN. DAMWAIN.-Dydd Mawrth, tra yr oedd Mr. Richard Lewis (Fuel), Cwm ( aerig, j^yda'i waith yn nghoedwig Penlan, syithiodd pren a disgynodd ar ei lorddwyd, fel y torwyd yr asgwrn. Cludwyd ef adref, a da genym ddeall ei fod yn gwella yn gyflym o dan ofal Dr. Edwards, Cemmes, »

NODION A NEWYDDIOM Mae'r Parch. 0. R. Owen, Glandwr, wedi derbyn yr alwad i fugeilio eglwys Annibynol Gymreig Park-road, Lerpwl, Agorir Eeilffordd Y sgafn DyfiEryn Tanat, 0 Llynelys i Llangynog, ar Ionawr 5ed, gan yr Arglwyddes (W.) Williams Wynn. Mae bywioliaeth Llangollen, a wnaed yn wag drwy symudiad Archddiacon Wynn Jones i Croesoswallt, wedi ei chynyg i'r Parch. L. D. Jenkins, rheithor y Bala, ac y mae yntau yn ei derbyn. Ar y 7fed o Ionawr y bydd i Syr Kenelm Digby, y cyflafareddwr a benodwyd gan y Bwrdd Masnach, gynal eyfai-fod yu A hertawe i geisio dwyn i derfyniad yr anghydiod yn y fasnach aloan yn Ne Oj mru, Yn Leeds, gofynai Mr. Chamberlain: Dywedir withym ein bod yn llwyddianus fel gwlad j os felly, out y mae cymaint allan o waith?' Llais: I Y rhyfel!' Go lew, Lais. Am unwaith, clywodd Mr. Chamber- lain lais y gwir. Ymddengys lod Canada a'i bryd ar brynu Greenland oddiar Denmaro. I'r perwyl yma, bydd y ddwy wlad yn agor gohebiaeth ar y mater. Penderfynwyd efyd, meddir, oan- iatau i Newfoundland gael ei derbyn i'r Cyngi air Canadaidd. Derbyniodd Mr. Lloyd George, y swydd o gadeirydd Cyngi-air Rhyddfrydol Cymru, yr apwyntiwyd ef iddi. Yn ngwyneb ethol- iadau dyfodol y Cynghorau Sirol, bwriedir galw ynghyd gynadleddau i drafod y sefyllfa bresenol ar addysg elfenol, yn amryw o drefydd oanolog Cymru. Yn eiaiau Boneddigion (neu eraiH) sydd yn awyddus am sedd yn Nhy'r Cyftredin i anfon at I ()ysondeb I Birmingham. Yr unig iymwYllder-cydlynio & ohyffes a chyfranu at gostau Cyngrair y Tollau. Dim ymchwil- iad igymeriad. Telerau neillduol am an- rhydedd, fel marchog, barwn, iarll, &o. Llwyddodd General de la Ray i berswadio yr oil o'r carcharorion Boraidd yn Admed- naxar, India, oddigerth, deg i arwyddo llw o deyrngarwoh i'r Brenin. Bu yn erfyn arnynt am bum' awr oyn llwyddo. Y fath fusnes truenus ydyw'r Transvaal wedi bod o'r dechreu. Gyda hyn dechreuir ar y gwaith o wneyd lfordd o Tabriz (Persia) a ffindir Rwsia. Ci-edir y bydd i hyn fod yn foddion i ddad- blygu cysyUtiadau masnacholy ddwy wlad. Ymhen ychydig ddyddiau bydd i beirianwyr o Rwsia adael St. Petersburg. Dywedir y cymer gryn amser i gwblhau y gwaith, gan fod anhawsderau lawer i'w gorohfygu. Mewn oyfarfod cyhoeddus mawr a gyn- haliwyd yn Johannesburg, penderfynwyd gyda mwyafrif mawr, y dylai y cwestiwn o ddwyn Chineaid i weithio mwnau aur y Transvaal gael ei oedi hyd nes y rhoddir llywodraeth gynrychioliadol i'r wlad. Pa bryd y bydd hyny ? Yn y cyfamser, mae y meistriaid gwaith yn ymddiried eu hachos i ddwylaw 'ein cyfaill Arglwydd Milner.' Yr oedd nerth y pleidiau yn Senedd Awstralia fel y canlyn:—Senedd Gwein- idogion, 12; yr Wrthblaid, 16; Plaid Llafur, 8. Ty'r Cynrychiolwyr: Gweinid- ogion, 32; yr Wtthblaid, 27; Plaid Llafur, 6. Ar 01 yr etholiadau y dydd o'r blaen, saif y pleidiau fel hyn:—Senedd: Gwein- idogion, 6 yr Wrthblaid, 13 Plaid Llafur, 17. Tyl- Cynrychiolwyr: Gweinidogiou, 27 yr Wrthblaid, 26; Plaid Llafur, 29. Dau englyn gyfausoddwyd arol darllen am long yn gadael porthladd a rhyw ganoedd o favilau o chwiaoi a un cenadwr ami, yn rhwym am China. Beibl a chwisgi i'r bobloedd—y dwyfol A'r dieflig alluoedd! Y gwir a'r gau o'n goror goedd Ddull od i ddallu ydoedd. Ow, gwlad Giist'uogol gluda—efengyl Efo'i hangau gwaetha; Y fedr wael o fudr elwa, Hylwydd dwyll iladd y da. Mown mynvent wledig, y mae bedd- argraph hynod. Ar ol enw ac oed yr ymadawedig, ceir y geiriau a ganlyn:- Yr oeddwn yn iach, Awyddwn iod yn well, Dymn lie 'rwyf. Felly y darfu i'r trancedig ddial ar ei fedd- ygon. Canfyddwn fod ystadegau y Llywod- raeth yn dangos cynydd ar fasnach Prydain, ond yn ol Mr. Chamberlain, mae yn wyw- edig; eto, os ma'jwysiadir ei gynlluniau bydd masnach yn flodeuog droa ben. Wrth ddarllen ei areithiau, adgofiwn y bedd- argraph hwn, Yr oeddwn yn iach, awyddwn fod yn well, dyma lie 'rwyf'—a sibrydwn -ai dyma fydd bedd-argraph Masnach Prydaiu

CYFIEITHIAD. Rhoddir llyfr yn wobr am y cyfieithiad goreu i'r Gymraeg o'r paragraph dilynol. Anfoner y cyfieithiadau i'r Swyddfa hon, erbyn Rhagfyr 31ain: — THE WAYS OF GOVERNMENT. By jobs, by contracts, and other dark manoeuvres of favour and influence, every expense is inflated, all power of control or correction is baffled, and venality, languor and indifference is spread through every department of the State. The happy counterpoise ot the different parts of our Constitution is destroyed all responsibility is made a jest, for hatked by a majority. Ministers gather the roses without the cares or the thorns of power: and from the number and rat k, and even fortunes of the corrupted, fashion is given to the basest prostitution of principles and of talents.'

RHYBUDD I BERCHENOCIGH GWEITHYDD- Pan y olywn am fflrm yn galw am Ddiff- yndollaeth, yr ydym ar unwaith yn casglu ei bod yn analluog o ddiffyg ymenydd, yni, neu arian, i gymwyso ei hun i gyfarfod a gwrthymgais. Mae'r ffaith fod fflrm ar testr y Diifyndollwyr ar unwaith, yn rhybudd i ni. Gwyddom fod hono yn dirywio— hysbysiad o fethiant ydyw. Byddai yn dda i rai edrych o gwmpas cyn delio a't tai hunan-gondemniol hyn. A dylai y gwneuth- urwyr hefyd ddeffro, a gwella eu cynyrchion yn lie gwaeddi am Ddiffyndollaeth.

GAU RYDDFRYDWYR. Pa bryd y dysg y Rhyddfrydwyr hyny sydd yn tynu y wifrau politicaidd, fod raid i vmgeisydd Rhyddfrydol fod yn Rhyddfrydwr Yr oedd Mr. Cleland, ymgeisydd Rhydd- frydol Lewisham, yn Jingo, ac yn wrth- ymreolwr. Fe wrthododd ef ymrwymo i bleidleisio dros Ymreolaeth Wyddelig. Y oanlyniad fu i'r bleidlais Wyddelig fyn'd yn gyfan yn ei erbyn. Amrywiai barnau am eu nifer, yr oeddynt o 300 i 500. A chym- eryd fod y nifer blaenorol yn gywir, buasai symud y pleidleisiau hyny o un ochr i'r llall, yn rhoddi gwedd wahanol ar y f&gyrau. A chymeryd yr ystyriaeth isaf ar yBmater, nid yw o un diben argyhoeddi pobl, ao yr ydym wedi gwneyd ar un cwestiwn, os ydym yn eu oolli ar un o gredoau sylfaenol Rhydd- frydiaeth—hunan-lywodraeth.

MR, LLOYD GEORGE A'R SWYDDFA ADDYSG. Pan yn anerch cyfavfod Rhyddfrydol yn Mhwllheli, nos Sadwrn, cyfeirio id Mr. Lloyd George, A.S., at weithred Bwrdd Addysg mewn cysylltiad a Chyngor Sirol Fflint. Dy- wedai ei fod yn ffaelu a deall beth oedd yn ei feddwl na beth oedd ei amcan. Os oedd wedi ei fwriadu i roddi amser i Awdurdod Addysg sir Fflint i ail ystyried ei benderfyniad i beidio roddi y dreth i ysgolion a osodai y prawfion enwadol, gan wrthod rhoddi y rheolaeth i'r cyhoedd, yr oil a allai ef ei ddweyd ydoedd y gallai'r Bwrdd Addysg fod yn sicr na buasai awdurdod cyhoeddus fel Cyngor Sirol Fflint wedi cymeryd camrau mor ddifrifol heb yr ys- tyriaeth ddifrifolaf. Os o'r ochr arall yr oedd Bwrdd Addysg wedi rhoddi y rhybudd er mwyn brawychu y Cynghorau Sirol Cymreig o'u pen- derfyniad, yr oedd eu gwaith yn ymddangos iddo ef fel yn debyg o greu difyrwch yn hytrach na digllonedd. Gobeithiai, fodd by nag, fod y Bwrdd Addysg wedi penderfynu gwneyd y gohiriad er mwyn rhoddi i'r Llywodraeth amser i ystyried cyn fforsio ar bobl Cymru Ddeddf Seneddol ag yr oedd y mwyafrif o honynt yn ystyried yn wrthwynebol i'w cydwybodau, a'r hon, deued a ddelo, yr oeddynt wedi pender- fynu peidio ihoddi cynoithwy i'w chario all-in Vr oedd y weithred gyffredinol we ii dechreu, a dylai unrhyw ddyn a chwifia y faner weo o'r rhengau gael ei fwrw i'r rhanau ol o'r fyddin.

DOLGELLAU. GERDDI YR ORSAF.—Eleni eto, deallwn i Erddi Blodau gorsaf y Great Western yn y He hwn enill y wobr flaenaf yn y gystadleuaeth flynyddo!. Llongyfarchwn y Foreman R. C. Richards, ar ei lwyddiant y waith hon eto. AR GOLL,-Dydd Iau, aeth John Hughes, bachgen Mr. Hugh Hughes, Erw Wen, i gyrchu deflid i Ie a elwir Fotty Gwastadfryn, ar fynydd y Gader. Dis wylid ef yn ei ol erbyn pedwar o'r gloch y prydnawn ond nid oedd wedi dychwel am saith o'r gloch. Y pryd hwnw, ffurfiwyd dau gwmni ymchwiliadol, pa rai a aethant i fyny bob ochr i'r mynydd. Wedi cyraedd peii y mynydd, ac heb ei gael, fe wae idwyd arno wrth ei enw, pryd er syndod a llawenydd i'r ymchwilwyr, yr atebodd. Ym- ddengys i'r nos ei ddal, ac iddo golli y llwybr, ac we Ii ymdrech oler i gael y llwybr, cafodd ei hun yn yniyl hen furddyn, ymha le y bwr- iadasai aros hyd y boreu. Y NADOLIG.—Boreu Nadolig, cynhaliwyd gwasanaeth crefyddol, yn nghapel y Tabernacl, pryd y piegethwyd gan y Parch. Parri Huws; a chafwyd dadganiadau gan Miss Bertha Jones, Mr. A. I.I. Jones. Lerpwl, a chor y capel, dan arweiniad Mr. R. J. Lewis.—Yn yr hwyr, cynhaliodd y gwahanol enwadau yu y dref, gyfarfodydd cystadleuol, yn benaf i'r plant, pa rai a wobrywwyd am ragori mewn adrodd, a chanu.

LLANGADFAN. YR YSGOL GENEDLAETHOL.—Nos Wener, cynhaliwyd cytarfod o'r l.lywodraethwyr-y Parch. J. Bevan Jones, Mri. Mills, Jones, a Williams, dros y sylfaenwyr, a'r Parch. Cramp Jones, A Mr. Evans, etholedig gan y Cyng- horau. Dewiswyd Mr. Evans, cadeirydd y Cyngor Plwyf, yn gadeirydd y llywodraethwyr, a'r Parch. J. Bevan Jones, yo ysgrifenydd a gohebydd dros y Bwrdd.

YMWELRD A'R BRIFDDINAS. (Parhad). Yn Abatty Westminster y gadawsom di, ddarllenydd. Ychydig gamrau sydd o'r Abatty i Trafalgar Square, a hawliai Syr Robert Peel fel 'yr olygfa harddaf yn Ewrob.' Dyma ganolbwynt llanw mawr o ddynoliaeth—pob gradd, sefyllfa a galwedigaeth. Yma y mae echel fawr ar yr lioli y try dinas Llundain. Ar yr ysgwar ceir cofgolofn i'r Morlywydd Nelson, yn 173 o droe ifeddi o uchder. O'n blaen, saif y National Art Gallery, adeilavi gorwych, gyda'i golofnau Corinthaidd, a'i gapiau o arddull Groeyaidd caboie ;i.< Sef- ydlwyd yn 1824, a cheir ef heddyw yn un o adeiladau mwyaf korplietie(iitz y brif tdinas, a cheir ynddo 1.600 o arluniau mwvaf rirudfawr y byd. Yma cym ieithasir i.I enwo..don y b\d, o Robert, Duke of Norcii-in ty, (1134), i hwr hyd Manning a Tennyson. CawlA eiu huuain yn awr ar y I Strand '-Ile mae Liundain yn 'shopio,' ac nid ydyw trafnidiaeth a phleser yn cydgyfarfod yn fwy felly mewn un rhanbarth o Lundain nag ar y Strand Mae rhyw swyn neillduol mewn amryw o'r adeiladau cyhoeddus ar y Strand Dyna Somerset House, wrth furiau yr hwn yr hoeliwyd clustiau diplomats y byd am ugeiniau o flynyddoedd. Bu yr enw yn IWYD. ac yn arawyd i Ewrob Exeter Hall, oddiar faoloriau yr hon y bu hyawdledd disgleiriaf y byd, yn chwil- friwio hualau gormes—agoryd dorau aur cyd- raddoldeb a dyrchafiad dyn. Dychmygwn glywed yr hen furiau cysegredig yn adlais Wilberforce, Cobden, Bright, Henry Ward Beecher, a Gladstone. Bydd Exeter Hall yn gysylltiedig yn y nefoedd, a Pen Calfaria Trown ar y chwith am Charing Cross, ar y llanerch y cyfododd Edward I groes gerfiedig i ddynodi y fan y gorphwysodd gweddillion ei frenhines Eleanor ar ei ffordd i Abaty West- minster, Safodd y grocs yma 01291 hyd 1647- Arweinir ni yn awr i eglwys henafol St. Martin- in-the-fields, a alwyd yn herwydd ei %,Afle neillduedig-mor bell o ganolbwynt y boblog- aeth flynyddau "yn ol. Adeiladwyd yr egIwya cydrhwng 1721 a 1726. Yma y bedyddiwyd Arglwydd Bacon, y claddwyd Nell Gwynne, ac enwogion eraill, yn eu plith Theodore, Brenin Corsica, gyda'r feddargraff ganlynol: Fate poured its lesson on his living head, Bestowed a kingdom, and denied him bread.' Bu farw yn gardotyn yn 1756. Milldir i gyfeiriad deheuol o Abatty West- minster, ar fryncyn amlwg ac a ystyrir y llanerch mwyaf canolog yn y ddinas, y saif yr Eglwyl Gadsiriol, -St. Paul, a elwir feUy am y dywed traddod* iad i Apostol mawr y Cenhedloedd fod yn campio ar y llanerch. Bu temlau ac eg. lwysi ar y llanerch er yn fore iawn yn hanes Cristionogaeth. Fe ddinystriwyd y St. Paul wreiddiol yn nhan mawr Llundain, 1666, ac ar ei llwch adeitadwyd yr Eglwys bresenol, ac a ystyrir yn gampwaith yr arch-adeiladydd, Syr Christopher Wren; ac yma y gorphwys ei weddiUion, yn nghwmni Nelson, Wellington, Syr Thomas Picton, Syr Joshua Reynolds, Dr. Johnson, a'r diweddar Syr Arthur Sullivan Cymerodd chwarter canrif i'w hadeiUdu, a ihyfedd ras, cwblliawyd y xwaith dasi yr uu arch-adeiladyda (Syr Christopher WICO); yr un peu-saet (Strong), a thau yr un Es. cb (hr Henry Compton) Un o'r pethau mwyat nod- edig a berthyn i'r tglwys ydyw ei chloch, yr hon sydd 18 tunell o bwysau, 9 troediedd o uchder, a 9 troedfedd a haner o drawstesur. Tery yn E ie.idf, ond ni thery ond pan fydd farw aelod o'r teulu Brenhinol, Archesgob Caergrawnt, neu Esgob Llundain. O'r sylfaen i'r pinacl y mae yn 365 o droedfeddi o uchder. Y pulpud sydd o farmór drudfawr, a goleuir yr holl adeilad a thrydan; rhodd Pierpont Morgan, New York, a chostiodd ei oleuo ia,ooop.

CARNEGIE A DE AFFRICA, Mewn cyfarfod cyhoeddus yn New York, ddydd Iau, sylwodd Mr Carnegie fod Prydain Fawr yn sicr o golli Deheudir Affrica eto, am fod yr Is-Ellmyn yn cynyddu, tra nad oedd y Prydeiniaid yn cynyddu Nis gallai y Pryd- einiaid, ebe fe, orfodi'r Kaffiriaid i weithio, a gofynodd beth a roddai y wlad hon am 9,000,000 o negroaid Datganodd y. rhoddai y negre 11,000,000 o fwndeli o wlan i'r Unol Dalaethau bob blwyddyn, gan ei gwneyd felly yn allu nerthol

LERPWL A LLANWYDOYI. Yn Nghyngor Dinesig Lerpwl, dydd Mercher, cynygiodd yr Henadur Burgess, arran Pwyllgor y Gwaith Dwfr, fod 26p. i'w rho'i i reolwyr Ysgol Genedlaethol Llanwddyn, at draul cadw'r ysgol o Fedi diweddaf hyd Wyl Fair ueiaf, ar yi amod fod yr arian i'w talu'n ol pe cymerai Pwyllgor Addysg y sir gyfrifoldeb cynal yr ysgol.-Cefnogwyd y cynyg, ond cynygiodd Mr. Wiliiim Evans droi'r mater yn ol, a cbefnogodd Mr. Henry Jones. Ymranwyd, a chaed 31 dros y gwelliant, a 65 dros y cynyg.

Y mae'r Brenin lorwerth am roddi Calenig o gant o lo i bobl dlodion droa dri ugaia mlwydd oed yn Windsor, Holy Trinity, Clewter, a Clewer St. Stephen. Y mae rhil y tlodiou, hyoym 7IQ*

BRWYDR WATERLOO. Mae mynegiad Ymherawdwr Germani mai byddin luosog Germani gyda Blucher a'r Prwsiaid a waredodd y Fyddin Brydeinig rhag dinystr yn Waterloo, yn debygol o godi i fyny drafodaeth fywiog. Buasai haneswyr mitwrol yn rhoddi gwedd wahanol ar y mater, a dweyd mai y Fyddin Brydeinig yo Waterloo a wared- odd y Prwsiaid rhag cael eu gorchfygu, ar ol eu gorchfygiad yo Ligney. Yn myadin Wel- lington yr oedd oddeutu saith mil o wyr o'r fyddin Germanaidd, a deng mil o Hanoveriaid, ond ar y Prydeiniaid y syrthiodd y than fwyaf o lawer o'r brwydro-er toil presenoldeb dwy fit ar bymtheg o Germaoiaid o ft.t.Ais sylweddul i'r p<-n-c ioilvs Prydeiuig. Nid oes amheuaeth | na bu cyrhae kiiact y Prwsiaid yn yr hwyr ar Waterloo yn fodoion i droi yr hyn a allasai fed yn fuddu^oliaeth aDnihenodol i un derfynol a iiarnheuoi. Am hyn y mae gan y German- laid Ie i hawlio ciedyd, ond y mae yn ffclineb o'r fdth fwyaf ddwevd eu bod wedi gwaredu y Fyduin Brydeinig rhag cioystr. Ni bydd i ol- yt;iad Ymherawdvvr Geruiatu o frvvydt Water* | 100 gael ei dderbyn yn ddi-sylw gin y gwlad* garwyr (uwyaf tawel a didramgwydd.

AHNIBVNWVR CYMRU- he ystadegau yr Annibynwyr yn Nghymru a Sir Fyawy, newydd gael ei gyhoeddi gan .s^nfenydd yr Unleb, y Parch. H. Eynon o Bryn Cethen. Mae yn Nghymru a Sir Fynwy. 1,243 o e^lwysydd ac ystafelloedd lenhadol, gyda 146,225 o teiodau eglwysig, a 149572 o ae olau o'r tsgol Sabbothol, gyda 15, 15a 0 athrawon, Mae gan yr enwad 753 0 weinidogion wedi eu hordeiaio, gyda 294 o bregethwyr. Mae yr eiste idleoedd yn y cap- elau a'r ystafelloedd cenhadol, yn atiuog i myoal 426,789 o wraodawyr. Yn ystod y flwyddyn adeiladwyd naw o gapelau newyddion, ac adgyweiriwyd 38. Mae yr enwad wedi casgiu at y weinidogaeth, y genhadaeth dramor, a cholegau yr enwad, y swm 0 207,275?., a 48.541P. tuag at ddi-ddyledu capelau. Yr oedd cost y capelau newydd a godwyd yn ystod y flwyddyn yn 47,766p., yr hyn sydd yn gwneyd eiddo yr enwati yo werth nuliwn a bauer 0 bunau,

CEMME3. CYFARFOD PREGETHU.—Cynhaliwyd y Cff. arfod pregethu undebol dydd Nadolig, yma, ac yn Cwmllune. Gw.iSanaethwyd gan y Pare o. Roberts, Abersoch, a G. Eilis, Bootle, a chafwyd odfaon hewyrchus, a theimiid fod gailu yr Etengyl yu cymeryd gafael yn ngbal. onau y gwrandawyr, yo neillduol yn yr odfa olaf yu Cemmes, ac arhosodd pump ar ol yn y seiat, a gobeithio y bydd i'r rhai hyn barhau yn ffyddlawn, a theiinlo eu bod wedi atyned drwodd o farwolaeth i fywyd. WYTHNOS DDIWVGIADOL. Deallaf fod pwyllgor i'w gynal yn Samah, Cwmllune, dydd Mawrth nesaf, er trefnu ar gyier cael wythnos ddiwygiadol anenwadol yn y dyffryn Gob. eithio y gellir dwyn hyn i weithreaiad, ac y bydd yn fendith yn Haw yr Arglwydd„i ddwYQ Uawer o gyfeiliorni eu ffyrdd. ETHOLIAD Y CYNGOR SIROL.—Da fydd gan holl Ryddfrydwjn: y dosbarth yma a Llan- wrin, ddeall fod Mr M. E. Francis, C S., Dolcorsllwyn, wedi cydsynio i selyll y frwydr, ar ran y Rhyddfrydwyr eto am dymor yn yr etholiad nesat, ac yr wyf yn mawr hyderu y gwna pawb eu goreu i'w ddychwelyd yn ddiogel, pwy byoag ddaw i'w wrthwynebu, gan ei fod wedi gwasanaethu y biaid yn hyuod o ffyddlawn am y tymor y mae wedi cynrych* ioli y rhanbarth.

COMMINS COCH. PKIODAS.—Dydu Sadwrn, y igeg, priodwyd Miss M. E. Jones, metch Mis joues, Grocer, comimns Cocli, a Mr. A. H. Rees, Liaubryn- in-ir. Yr oedd Miss Jones yn adnabydcus .an baWb o'r cylch, aC hefyd y mae pawb ya Uotfus o hocii. Cymeroda y brectvest Je yn ngharuet y biiodlecch, p ui yr eisieddai oddeutu 15 mewn nifer. Ac ol y bcecwest, tyuwyd darlun o'r parti priodasol gau yr adnabyddus Eos Maldwyn, ac v\ e.ii hyuy, aeth y cerbyd a hwy i Facliynlieth, pan y gweioyddwyd gan y Parch. D. Robeits, Tyceryg, yn nghapel y Taberuacl. Wedi hyny, aethant i gael eu ciniaw i Windsor House ac yna ymaith gyda'r trên ganol aydd i Lerpwl, i dreulio amser dedwydd. Mab yw y priodfab i Mr. Daniel Rees, Bont, Llanbryninair; ac y mae yo fachgen ieuanc rhinweddol, ac yn hoitus iawn gan ei gyfeillion. Nid oes genym ond hyderu y byddant yn hapus hyd y dydd y bydd angau yn eu gwahanu. Dymuniad etn calon yw, lechyd a Uwyddiant i'r ddau.-Hen Ffrynd.

TOWYN. UNDEBOL.—Y Nadolig eleni, cynhaliwyd cyfarfodydd pregethu undeboi ean yr enwadau Ymneillduol. Y gweinidogiou a wasauaethent oeddynt y. Parchn T. V. Evans (B.), Clydach Vale; a Jones (M.C.), Rhostylien. Yr oedd y cyuulliadau yn lluosog, a'r pregethau yn alluog a grymus dros ben. Diau y deillia lies mawr odaiwrthynt i'r eglwysi oil. YNADLYS ARBENIG.—Dydd Mercher, ger bron Mri. H. Haydn Jones, a H. H. Shuker, cyhuddwyd Humphrey Pugh, Abermaw, o ladrata 2p., oddiar John Roberts, Bryncae- canol Uywedodd yr erlynydd fod ganddo I5P, mewn aur, a cheque am 7P mewn dror yn y llofft, dan glo. Ar y 3ydd o Ragfyr, collodd 2p. Amheuodd Humphrey Pugh, a rhoddodd hysbysrwydd i'r heddgeidwaid. Dywedodd yr Heddgeidwad Parry, Llwyngwnl, iddo fyned at y cyhuddedig a gofyn iddo faint o arian oedd ganddo. Dywedodd yntau fod ganddo 3P 14s. ioc. Gofynodd iddo roddi cyfrif am danynt. Dywedodd yntau iddo gymeryd ?p. o foes oedd ganddo yn No 1, Glastor Terrace, | Abermaw. Dywedodd Parry iddo fyned i'r Abermaw, ac iddo agor bees, ond na chafodd i ond JS. ynddo. Cymerodd y carcharor i fyny. 1 RhoUdwyd tystiolaeth gan Jane Roberts, I, E Glasfor Terrace 0 ddiffyg tystiolaeth ddig. {. ooolf tafiwyd yr achoi ftUaq.