Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
15 articles on this Page
geiutou I?r Jlroeu.
geiutou I?r Jlroeu. ABDUDFYL, MAM DAFYDD AB GWILYM. 0 Riangerdd Oadfan. Crwydro'r oodd awel falin-dawol y Do, ]Pol plentyn eyfeilioro, heb wybod i b'le Llifolr oedd Ceri rhwng llwyni chweg Paradwye Ceredig, i'r Deifi deg i Edrych i lawr ar ei ddarluu IWyn 'Roedd alaroh hoew ar loew lyn Tywallt ei garol, yn ffrwd ddi-dral, 0 Bant y Bedw, 'roedd mwyalok Mai; Tra'r Mdd Atdudfyl-Gwenrhia. y Ddol, Yn rhodio'i Pharadwyi, ymlaen &0 ol, Yn swn can carlad I yr adar man, A phriodaa-gerdd afonydd rlâa. w < Tra Gwilym a'u Ardudfyl dlog, A llaw mewn llaw, l'r palas draw Giliaaant, rhwng yr hwyr a'r noa.
"DYHIOH MWYAF~~ Y BEDWAREBD…
DYHIOH MWYAF Y BEDWAREBD CANRIF AR BYMTHEC. Mewn anerchiad ar Arwyddeiriau i'r Ganrif Newydd,' a draddodwyd yn Copley Lane, Durham, cyflwynodd y Parch. A. Graham- Burton enwau y rliai yr oedd efe yn eu hystyr- led y dynion mwyaf ymhob adran o fywyd eyhoedduboeddwedibod yn byw ac yn marw yn ystod y ganrif. A ganlyn yw y rhestr:- Jfilw r:-Napoleon I., Von Moltke, a Wellington. GwladweinwyrW. E. Gladstone, y Ty- wysog Bismarc, a Syr Robert Peel. Qwladgarwyr — Garibaldi, Kossuth, a Daniel OConnell. Gwyddonwyr :—C. Darwin, Faraday, a Huxley. PregethwyrC. H. Spurgeon, H. W. Beecher, ac F. W. Robertson. AreithwyrJohn Bright, Daniel Webster, a Morley Punshon Ysgrifenivyr Thomas Carlyle, Victor Hugo, a John Ruskin. Bei,-dd:-Tennyr.on, Browning, a Whittier.
TAUl'R TREUIIAU DROS Y SUL
TAUl'R TREUIIAU DROS Y SUL Bu masnachydd o Suffolk, yr hwn oedd yn ddiffynyddmewn achos yn Llys Sirol Southwark, Llundam, yn llwyddianus i enill yr achos, a gofynai am dreuliadau ei westy dror, y Sul. Yr oedd wedi d'od • Bungay, dydd Sadwrn. Y Barnwr Addison Ond cawsoch Sabbath pleserus yo Llundain, a diamheu i chwi glywed rhyw bregethwr Ymneillduol enwog. Y Diffyn- ydd Do, mi gefais, ond y mae arnaf eisiau fy nhreuliadau. Yr Hawlydd Ie, ond nid treul- iadau am ddydd Sadwrn, pan y gallasai fod wedi teithio dydd Sul. Ei Anrhydedd Nis gellwch orfodi Ymneillduwr cadarn a phender- fynol i deithio ar y Sul. Yr Hawlydd A raid i ni ialu am gydwybod Ymneillduwr? (chwerthin) Ei Anrhydedd Yr wyf yn ofni fod yn rhaid i chwi. Y Diffynydd: Galiaf benderfynu y mater yna i chwi drwy eich hys- bysu nad oes yr un gerbydres yn rhedeg ar y Sul (chwerthia). Ar ol hyny, cafodd y diffyn- ydd ei gostau heb ragor o dwrw yn eu cylch.
CYNGOR SIROL MALDWYN.
CYNGOR SIROL MALDWYN. Cynhaliwyd yr uchod dydd Gwener diweddaf, dan lywyddiaeth, Mr. A. C. Humphreys-Owen, A.S« A.S. • £ yng°r.—H Cadeirydd a gynyg- jodd fod ethohad y Cyngor i gymeryd He dydd Sadwrn, Mawrth ail, yn lie Mawrth sed. fel y nodwyd yn lfaenorol. Pasiwyd hyn. Pont dros y Ddyfi.—Tta. yr ymdriniwyd y mater uched, sef, ymneillduodd Mr. Owen o'r gadair, a chymerwyd ei le gan Cadben Mytton. Fel y mae'n wybyddus i'n darllenwyr fod yn mwriad Cwmni Reiffordd y Cambrian i godi pont gauedig dros y Ddyfi yn lie y bont agored bresenol—yr hon a ddefnyddiwyd mewn amser a basiodd yn dramwyfa llongau—-Adroddodd Mr. Richard Rees am yr ymdrafodaeth fu rhwng Mr. Denniss a Chyngor Trefol Machyn- lleth, ac am barodrwydd y Cyngor hwnw i ganiatau adeiladu y bont os ymrwymai y Cwmni I hysbysebu Machynlleth, a rhoddi yr un breintiau iddynt ag a wneir i Aberystwyth, Towyn, &c. Wedi llawer o siarad o blaid ac yo erbyn, penodwyd pwyllgor i wneyd ymchwil- lad Uawn i'r mater, ac i weled a oes modd dyfod-i ddealltwriaeth a'r Cwmni yn y mater. Y pwyllgor ydynt Mri. R. Rees, (cynullydd), R. Jones, T. Watkin, G. Hempster, W. F. Addie, E Ashton, a Pryce-Jones Y Ddyled Sirol—Mewn atebiad i ofyniad Mr. Ashton, hysbysodd y Cadeirydd fod y ddyled Sirol yn y flwyddyn 1899 (blwyddyn seiydliad y Cyngor Sir), yn 35,57op.; yn awr nid oeddond 7>94op.
TALYWERN.
TALYWERN. CYMDEITHAS LENYDDOL.—Nos Sadwrn di- weddaf, yn nghyfarfod y Gymdeithas uchod, darllenwyd papyrau hynod o ddyddorol, y naill ar William Carey, y Cenhadwr,' gan Miss Jane Jones, Dolyronen a'lllall ar Spurgeon,' gan Mr. R. Hughes, Rhosdyrnog. Cafw)d sylwadau ar y papyrau gan anuyw o aelodau y (iyiiideithas. Heiyd, yn ybtod y cyfarfod, cafwyd cAn gan Mr. W Owen, Rhydyfelin, a deuawd gan Miss J. Jones a Miss Edith Morris. Llywyddwyd y cyfarfod gan y Patch. W. H Jones.
AM BOBL A PHETHAU.
AM BOBL A PHETHAU. Cyferfydd y Senedd am y tymor dyfodol ar ddydd Iau, Chwefror 14eg. Rhoddodd Arglwydd Roaebery gan' gini yn anrheg i Drysorfa U gainfed Ganrif y Wesley aid. Mewn llythyr a anfonwyd ganddo at Faer Dover, datganodd Arglwydd Eoberts ei ddymuniad i beidio myned i wledd gy- hoeddus hyd nes y bydd y rhyfel drosodd. 0 hyn allan, trwy orohymyn y Swyddfa Addysg, rhaid i bob plentyn yn yr Ysgolion Elfenol basio trwy J Fumed Saion cyn gadael yr ysgol. Mae lleihad y ddiffyndoll yn Canada ar nwyddau Prydeinig a anfonir o'r wlad hon, wedi esgor ar gynydd yn y fasnach rhwng y ddwy wlad yn ystod y chwe' mis diweddaf. Derbyniodd Syr H. Campbell-Bannerman wahoddiad Cyngrhair Ehyddfrydol Cymru i draddodi araeth wleidyddol yn eu cyfarfod blynyddol yn Mhontypridd ar yr 8fed o'r mis nesal. Drwg genym ddeall fod y Prifathraw Viriamu Jones, yr hwn a dreuliodd wyliau y Nadolig yn Lluudain, wedi ei gymeryd eilwaith yn wael, ao wedi ei gaethiwo i'w ystafell yn y Grosvenor Hotel. Cymer etholiad Cyngor Sirol Meirion le ar Mawrth 2il, a'r papyrau enwebu i'w hanfon i mewn ar Chwefror 21ain. Y swyddog dychweliadol yw Mr. H. Haydn Jones, cadeirydd y Cyngor, a'r is-swyddog, Mr. R. Guthrie Jones, cyfreithiwr, Dol- gellau. Gohebydd y Manchester Guardian a ddywed:—' Drwg genyf fod yr iselder meddwl a flinai y Frenhines ar doriad allan y rhyfel yn ei blino eto y dyddiau hyn. Gobeithio y bydd ei thaith i'r Cyfandir yn foddion i sirioli ei hysbryd.' Englyna Hwfa Mon i aelodau Gorsedd Beirdd Ynya Prydain fel y canlyn Wedi cael ami ymrafaelion-ar hyd Yr hen ganrif dirion, Caed y penceirdd a'r beirddion Fwy 0 hedd y ganrif hon. Bydd i ostegion priodas y Frenhines Wil- helmina, Brenhines Holland, a'r Due Henry, gael eu cyhoeddi yn ffurfiol ar y 26ain o'r mis yma. Bydd i'r briodas gymeryd lie ar y 7fed o Chwefror, a chenir ar yr achlysur gan gor yn rhifo pedwar cant. Y Central Nows a ddywed mai yn yr ager- long 1 Ophir' y cludir Due a Duces Efrog i Awatralia.. Cychwynir o Portsmouth yn gynar yn mis Mawrth. Tra y bydd yr ager- longau yn oael glo yn y gwahanol borth- laddoedd ar y daith, fe gymer y Duo a'i briod fantais er gweled manau 0 ddyddor- deb. Mae y cyfalaf angeurhoidiol tuag at wneyd ffordd haiam o Aberystwyth i Pont ar Fynach wedi ei sicrhau. Diagwylir y bydd i'r tirfeddianwyr fod yn rhesymol yn eu gof- ynion am y tir, ac yna ymgymerir a'r gorchwyl oli gwneyd heb oedi. Disgwylir y bydd yn barod yn 19Q2. Yn ystod ymgom a gohebydd y dydd o'r blaen, cwynai Mr. Bell, A.S., fod y dynion ar linell y Taf yn cario yr ymdrechfa bres- enol ymlaen heb ymgynghori a'u hysgrifen- ydd cyffiedinol. Y mae y trwbl presenol yn hollol ddi-awdurdod mor bell ag y mae a wnelo Cymdeithas U nedig Gweision T Rheilffyrdd ag ef. Mae streic y peirianwyr ao eraill a weithiant reilSordd breifat Owmni Glofa y Powell Dyffryn Aberdar, a'r dynion a weithient ar y wyneb yn iard y lofa, yn rhifo tua dau gant, wedi arwain i streic fwy fyth. Mae yr holl weithwyr a weithiant yn y saith glofa perthynol i'r cwmni, yn rhifo i gyd dros chwe' mil, wedi streicio ymhlaid eu cyd.weithwyr. Bu cyfarfod o'r gweithwyr a'r rheolwyr nos Iau, ond ni wnaed dim. Gohebydd 0 Copenhagen a yagrifena. i'r Daily JZxprett, i dd weyd fod cymdeithas o amaethwyr Danaidd wedi ei ffurfio er llogi a chynal gwr hyddysg yn materion y llaetlidy. Bydd iddo ymweled a ffermdai ar adegau neillduol er archwilio ansawdd y llaeth oddiwrth bob buwch, ac i gadw cof- nodiad manwl. Drwy hyn bydd yr aveli- wiliwr yn alluog i ddyweyd with fferwwr beth fydd gwerth ei wartheg. Ar y Uaethdai y mae fiermwyr Denmaie yn di. byuu fwjraf.
Y TEULU YN YCANRIF ODIWEDDAF.
Y TEULU YN YCANRIF ODIWEDDAF. Mae y teulu wedi proll oyfnewidiadau mawrion yn yatod y ganrif ddiweddaf. Nid yr un bwydydd sydd ar fyrddau y gweithwyr na'r mawrion. Mae cigoedd yn aros yr un, ond y mae y deyrnas lysieuol wedi ei hyabeilio yn fawr. Peth rhyfeddaf y ganrif ydyw y oyfanswm o'r hyn fwyteir a ddaw dros y mor i'r wlad. Dechreu y ganrif, pethau wedi eu cynyrehu yn y wlad hon fwytaem benaf. Ond y mae y Hong bellach yn fwy diwyd yn d'od nac yn myned. Ceir heddyw lawer mwy o amrywiaeth ar y bwrdd. Blin or hyny ydyw meddwl fod y cwbl mor agored i dwyll a gwenwyn. Ni fyn y wraig drafod y te mor ddirgelaidd, ac y mae y siwgr, os yn waeth, yn llawer rhatacli, fel Ilawer o bethau eraill. I fyny aeth pris ymenyn, caws a chig. Er fod y bwyd yn gydmarol rad y mae ei ansawdd yn amheus. Mae y wisg yn fwy gwyeh, ac yn rhataeh, ond y mae y defnydd yn waelach nag oedd. Bellacli, y mae y cotwm wedi jymwthio i mewn rhwng y gwlan a'r IHn. Yn ein gwlad dawel ni, y mae y wlanen yn llai poblog, ac yn ei lie y mae cotwm, a mawr alw am dano. Nid oes dewin a wyr o ba beth y gwneir esgidiau. Gellir bod yn sicr mai nid ar greaduriaid y cafwyd defnydd y rhan fwyaf o esgidiau rhad werthir. Y mae medr pobl i hollti y lledr wedi peri bod traed gwlybion mewn e«^idiau yn llawer lluosocaeh. Wrth edrych ar ddeehveu canrif newydd y mae lie i ni weled fod twyll yn llawer mwy ei fri yn masnach y crydd. Tra y mttJturai ein teidiau, eawn ni bobpeih yn wadyrwade. Y casgliad a dynir oddiwrth hanes ein bwydydd a'n gwisgoedd ydyw, mai tuedd y ganrif fu myned ar ol y coeg heb bob amset ystyried rheolau gwedd- eidd-dra, trefn, achy..eur. Nia gellir ambeu aad ydyw y fenyw ya y teulu yn fwy gwybodus yn gylfiedinol ar ddechteu y ganrif hon na'r un o'r blaen. Fa syna llawer er hyn i gyd pahum y mae ei defnyddioldeb yn Uai nag y bu. Yr oedd bii mawr yn yr heu amser ar beth 0 waith ty. Peth diyatyr erbyn heddyw ar aelwydydd ydyw Inyddu a llin a gwlan.' Nid oes son bellach am hon a hon yn nydd-wraig fedfus. Ymddireda gwraig yr ugeinfed ganrif fwy i'r peirianau o bob math. Gwaith llaw oedd pethau y teulu ar ddechreu y bedwaredd ganrif ar bymtheg, ond erbyn heddyw y mae yr hosan a'r orys yn gynyrch peiriant, ac yn ami iawn daw pob peth yn barod i'r ty. Ni all degwm o fechgyn ieuainc y gamif newydd ymffrostio mewn hosan o waith mam.' Prophwyda ein hysgolion y bydd ein merched yn y ganrif newydd yn fwy defn- yddiol, yn neillduol mewn coginiaeth. Os ydyw cyrch meddyliol y werin yn cyfeirio at rywbeth yn amlyoach na'i gilydd, dengys i ni fod ffynonell defnyddiol- deb yn myned yn hetp. Nid oes digon o deuluoedd gwledig i dafoli yn erbyn teulu- oedd y dref. Mae teulu y wlad yn Uawn mor angenrheidiol a theulu y dref. Colled anirnadwy ydyw gweled y wlad yn cael ei diboblog.i. Heb un petrusder, y mae moesau y teuluoedd yno yn gyffrodinol yn well. Am un peth y mae yr oes yn dangos diryw- iad amlwg, sef haerllugrwydd. Y mae y plant yw fwy haerllug; drain rhosyn addysg ydyw yr achlysur 0 beth o'r haerllugrwydd. Gwyleidd-dra ddynodai blant teuluoedd crefyddol dechreu y ganrif ddiweddaf. Tra y mae llawer 0 olion gwelliant, y mae amryw feflau yn y teulu.-D. E. J.
COLEG ABERYSTWYTH.
COLEG ABERYSTWYTH. Yr wythnosau hyn rhoddir owr. 0 addysg mewn amaethyddiaeth i ffermwyr ieuanc yn y Coleg. Maent yn 43 o nifer, ac wedi d'od o Siroedd Aberteifi, Caerfyrddin, Meirion, Maldwyn, Penfro, a Stafford. Teimlir fod llav, or o'r ystafelloedd yn rhai o'r adranau yn rhy fychain i gynwys yr efrydwyr, ac y mae y Cyngor yn bwriadu helaethu yr ad- ranau fferyllol. Mewn cyfarfod arbenig o'r Cyngor a gyn. haliwyd dydd Gwener, danlywyddiaeih Mr. Humphreys-Owen, A.S., gwnaed trefniadau at agor ysgol newydd yn y gyfraith.' Pen- derfynwyd iddi ddechrou yn Hydref nesaf, ac i hysbysebu ar unwalth am broffeswr yn y Gyfraith Seisnig, a darlithydd yn y Gyfraith Eufeinig. Gofynir am 500p. y flwyddyn am bum' mlynedd tuag at y coetau, ac y mae y swm o 400p. wedi ei sicrhau. Mae a ganlyn yn ddyfyniad o adroddiad yr Ysbyty Gymreig yn Ne Affrica4 Er cymaint oedd y twm mawr a wariwyd ar fedd- yginiaeth a meddygon, ychydig o farwol- aethau gymerodd le yn ystod y flwyddyn.' ltaleiddiwyd yr uchod gtnym ni.
ANNIBYNIAETH YN DINAS MAWDDWY.
ANNIBYNIAETH YN DINAS MAWDDWY. GAN TEOWYW. VllI. Ni a adawsom gyda dweyd fod yr eglwysi heb weinidog sefydlog, ac, o ganlyniad, heb weinidogaeth gyson, drwy farwelaeth Mr. Hughes; eto gofalwyd am danynt gan weinidogion a phregethwyrcylchynol. Cawn yr eglwysi, ymhen dwy flynedd i'r Sabbath y bu farw Mr. Hughes, yn rhoddi gwahodd- iad i Mr. John Willliams, oedd ar y pryd yn Athrofa y Drefnewydd, yma i weinidogaethu, ao urddwyd ef Chwefror 18fed, 1829. Cym- erodd y gweinidogion ran yn yr urddiad. Cafwyd y gyn-araeth gan Mr. J. Roberts, Llanbrynmair; holwyd y gweinidog- gan Mr. H. Lloyd, Towyn; dyrchafwyd yr urdd- weddi gan Mr. M. Jones, Bala, a phregethwyd yn rymus gan Mr. K Davies, athraw yr athrofa yn y Drefnewydd, ar ddyledswydd y gweinidog, a Mr. D. Morgan, Machynlleth, ar ddyledswydd yr eglwys Cymerwyd rhan ynddo hefyd gan Mri. J. Humphreys, Islwyn; H. Morgans, Sammah M. Evans, Llacharn; E. Evans; Abermaw; H. Pugh, Llandrillo J. Davies, Llanfair; C. Jones, Dolgellau; J. Williams, Featiniog, ac E. Rowlands, RhoSlaa (gwel Dysgedydd, 1829, tud 117). Ganwyd Mr. J. Williams, yn Penal, Meirion- ydd, yn y flwydciyn 1798. Dygwyd ef i fyny fel gwas amaethyddol, a threuliodd foreu ei oes heb fawr addyag. Dychwelwyd af dan wein- idogaeth. Xr. D. Morgan, Machynlleth, tua'r flwyddyn 1817, ac ymunodd a'r eglwys fechan yn Penal. Syraudodd oddiyno i Towyn, y a thrachefn i Lanegwyn; ac yma, ar gais yr eglwys a'i gweinidiog, Mr. Lloyd, Towyn, y dechreuodd bregethu. Bu yn pregethu o amgylch gyda chymeradwyaeth mawr hyd ei fynediad i Athrofa y Drefnewydd, yn 1827 Arosodd yvie ddwy flynedd, nes y derbyniodd alwad o'r Dinaa, fel y nodaaom Llafuriodd yn galed yma. am ddeng mlynedd. Yn y flwyddyn 183Q. derbyniodd. alwad o eglwysi Aberhosan a Phenegoes i ddyfod yn weinidog arnynt. Trwy ryw amgylchiadau, terfynodd ei gysylltiad Ag Aberhosaa tna'r flwyddyn i860, ond bu yn weinidog Peuegoes tra bu byw. Ba farw M-adi 12fed, 1864, ya 66 mlwydd oed, a claddwyd ef yn mynwent capel Aberhosan. Yr oedd Mr. Williams. a ddyn gwrol, cadarn. Ni wyddai beth oedd ofn dyn, ao ni feddyliai am atal ei dafod pan y barnai ef y dylai lefaru Yr oedd ya/yw i'r hyn a yatyriai yn wirionedd. Yr oedd yn bregethwr poblogaidd, cynes, a chymeradwy; a bu yo hynod < yindrechgar fel gweinidog. Cynyddedd yr eglwys ar gynull- eidfa yn y Dinas a'r amgylchoedd yn fawr trwy ei lafur. Efe, yn y flwyddyn 1832, a gorffolodd fel eglwys Bethseida a Llanymawddwy (gwel y benod nesaf. Capel Hynod. Yn yr un flwyddyn 1832, ail adeiladwyd capel y Dinas, gwnaed ef yn helaethach, a chodwyd ysgoldy bychan YDglyn ag ef er cynal ysgol ddyddiol, ac yr oedd yn hynod dda ei gael yn y dyddiau hyny. Dysgwyd llu o'r ardalwyr yn yr ysgoldy bach. Y mae yr hen Aanibynwyr yn haeddu parch hyd byth am eu llafur gydag addysg. Yr oedd gwreiddiolder mawr yn nghynlluniad y capel. Adeiladwyd ef ar lethr pur serth, gwnaethpwyd ei lawr gryn lawer yn gulach nag ydoedd ei lofft. Gorphwysai yr oriel ar golofnau fel arfer, ond yr oedd y rhan gyferbyniol o'r oriel yn gorphwys ar y ddaear fyw. Yr cedd y mur pridd hwn, felly, yn gefn i waelod y capel, ac yn gynhaliaeth i wyneb yr oriel. Wrth y ddau dalcen, o'r tufewn yr oedd dwy 0 risiau ceryg, yn arwain i'r oriel drwy y talp pridd a adawsid i gynal y rhan flaenaf o honi. Gorchymynai David Jones, Llwynygrug, i'w gorff ef gaal ei gladdu wrth waelodd un o'r grisiau hyn, fel y byddai i blant Cerist lamu drosto, a thrwy hyny gofio am ei weddiau a'i gynghorien. A bu, hefyd, yn foddion dych- weliad ei fab, y diweddar David Jones, Castell, Carno. Cost Oapel Haner Can' Xlynedd yn ol. Codwyd Ysgoldy Bethlehem, yn Nghywarch, yn y flwyddyn 1636, er cynal Ysgol Sabbothol, a phob meddion yn achlysurol. Rhoddwn yma dalfyriad < Adroddiad,' pedair tudalen. Y mae hwn yn ddernyn prio erbyn hyn. Rhoddwn ef gyda ei gilydd, a chyfeiriwn ato eto *— Traul adeiladu y gwahanol, addoldai perth- ynol i'r Eglwys Gynulleidfael yn Diaas Maw- ddwy ynghyd &'r Ilwyr ddilead, Chwefror Ie, 1846. < Traut ail-adeiladu Ebeneser, Dinas, ae adeiladu addoldy perthynol iddo, o'r flwyddyn 1832-34, 296P. os. oc. I Traul adeiladu Ysgoldy Bethlehem, Cowarch, yn y flwyddyn 1836, 37p. 7s. Sic. Traul adeiladu Hermen, Cerist, ya y flwyddyn 1840, 52p. 6s. 2c. 'Llogau wedi eu gadael heb eu talu hyd Tachwedd, 1845. Cyfanswm, 397p. 4s. like. Casirliadam.-Gan y Parch. J. Williams, yn y Deheudir, 43p. os. 5c. Derbyniwyd o'r Undeb yn y flwyddyn 1837, up. Casglwyd gan yr Eglwys a'r gymydogaeth at Ebeneser, 167P. os. Ic. Casglwyd yn yr ardaloedd hyn at Bethlehem a Hermen, 37p. 6s. 8;c. Cyfan- swm 258p. 7s. 9JC.
[No title]
Rhif trigolion yr Unol Dalaethau yw 76,295,220. Mae eynydd eyfoeth y wlad, ar 7 blaen i bob gwlad araB,
ADDYSG YN FFESTINIOG.
ADDYSG YN FFESTINIOG. Dydd Mawrth yr wythnos diweddaf, daeth cynulliad lluosog o garedigion addysg Gymreig i Blaenau Ffestiniog, ar yr achlysur o agoriad yr Ysgol Ganolraddol ao Ysgol Uwchraddol y Merched, y rhai sydd newydd eu gorphen. Llywyddwyd yr amryw gyfari fodydd gan Mr. Osmond Williams, A.S., ao yr oedd yr areithwyr yn cynwya Syr G. W. Kekewick (Ysgrifenydd Parhaoly Bwrdd Addysg), yr hwn a gyflawnodd y seremoni. » agoriadol Mr. Humphreys-Owen, A.;S.; Prifathrawon Roberts a Reichel, Mr. 0. -H. Wynn, Mr. R. M. Greaves, Mr. H. Haydn Jones, ao eraill.
MACHYNLLETH.-'
MACHYNLLETH. Y WESLEYAID.—Yr wythnos ddiweddaf, bu y Parch Hugh Jones, Lerpwl, yn pregethu bob nos, i gynulleidfaoedd lluosog. Arhoso amryw yn y gyfeillach Y CYMREIGYDDION.—Cynhaliwyd cyfarfod o'r gymdeithas uchod nos Fercher, pryd y darllenwyd papyr gwir ddyddorol gan Mr • Edward Rees, ar y I Diweddar- Lewis GL Dyfi,' yr hwn oedd fardd o fri, ac a dreulio ran foreuol ei oes fel gwehydd yn Nghorris, Talwyd diolch cynes i Mr. Rees am ei bapyr rhagorol. fol DARLITH.-Nos Iau, yn y Neuadd Drefol, traddodwyd darlith gan y Parch. W. M. Roberts, M.A., ar gyfodiad a chynydd y fyddin Brydeinig,' yn cael ei hegluro drwy gyfrwng y Magic Lantern. Cadeiriwyd gan Dr. Davies. Yn ystod y ddarlith. canwyd unawdau, &c., gan amryw o'r gwirfoddolwyr Y DDIWEDDAR MRS. MEYLIR. — Dydd ? Iau, y iofed cyfisol, bu farw Mrs. Meyler, priod Mr. Meyler, prif-athraw Ysgol Ganolraddol y dref. Cludwyd ei gweddillion dydd Mawrth,7 i'r gladdfa yn Aberystwyth. Yr oedd Mrs. Meyler wedi bod yn wael er's amser Cydym- deimlir Ai phriod yn ei brofedigaeth a'i gelled. Y RHYFEL-Ysgrifena Fred Harries, un a -r Wirfoddolwyr Sir Drefaldwyn, ei fod yn un o'r" milwyr a ddewiswyd er ffurfio guard of honour 1 Arglwydd Roberts ar ei ymadawiad o Dde- heudir Affrica. Cwyna na dderbyniodd uo llythyr oddiwrth ei rieni er mis Mai, ac eto dywed y rhieni eu bod wedi ysgrifenu ato bob wythnos. A fu Llywodraeth erioed mor eie geulus a diystyr o gysdr ein mil Ayr ? Ysgrifena llawer eraill i'r un perwyl a Harries, ae ychwanega rhai fod eu dillad er's amser yn rags, a'u bod heb lun o esgidiau am eu traed, ac yn y cyflwr hwnw yn teithio ugeiniau. C., fill- direedd bob wythnos, ac yn cysgu yn ami M y ddaear. Y BWRDD YSGOL.—Cynhaliwyd cyfarfod o'r Bwrdd uchod dydd Iau, dan lywyddiaeth-y Parch. W. S. Jones. Nedwyd Jane L. Jones; Clara Roberts,a Maggie Williams, yamonitors, am gyflog o 5p. y flwyddyn yr un.—Cafwyd adroddiad y pwyllgor a benodwyd i edrych am Ie cyfleus i adeiladu yr ysgoldy newydd arno. Cynygiai Canon Trevor fod y Bwrdd yn cynyg am gael prydles ar y tir He y saif yr ysgol bres- enol arno, am 21 mlynedd a chefnogwyd If gan y Parch Darley Dovies. Wedi cryn ddadleu a chynyg, pasiwyd i ofyn (prisiau gwahanol leoedd yn eiddo rhydd-ddaliadol.
.TOWYN.
TOWYN. APWYNTIAD.—Da genym ddeall fod Mr. John Roberts, ieu., Perfeddnant, wedi cael ei apwyntio yn ddarlithydd cynorthwyol mewa amaethyddiaeth yn Ngholeg y Brifysgol, Bangor. CYNGERDD Y GWIRFODDOLWYR.—Cynhal- iwyd y cyngerdd blynyddol uchod, nos Wener, yn yr Armoury. Cadeiriwyd gan Mr. Wiiliam Rowlands. Cymerwyd rhan mewn dadganu ac adrodd ynddo gan luaws mawr o'r gwirfodd- olwyr ac eraill. CYMDEITHAS DDIWYLLIADOL BETHESDA. R* --Cynhaliwyd cyfarfod 0 aelodau y gymdeithas uchod nos Lun, dan lywyddiaeth y Parch. T. M. Williams. Darllenwyd papyr rhagorol ga 5 Miss Lewis, Tydd yn Du. Siaradwyd ymhella ch gan Mri. Johu Davies, Evan Owen, H j. Barnett, H W. Griffith, G. D. Williams, Miss Jennie Jones, Mrs. Alun Roberts, Dr. Lloya
PORTHMADOG.j
PORTHMADOG. j CYFARFOD CYSTADLEUOL.—Nos Wener, cynhaliwyd cyfarfod cystadleuol hynod Iwydd- ianus yn Tremadog. Cadeiriwyd gan y Parch. LI. R. Hughes, ac asweiniwyd gam y Parch. G. Salt. Y beirniad cerddorol oedd Mr. N. Williams, Glynceiriog. CYMDEITHAS LENYDDOL Y TAB]IRNACL.- Nos Lun, cynhaliwyd cyngeràd 0 dan nawdd y Gymdeithas uchoi. Llywyddwyd gan IIt D. O. M. Roberts. Aed drwy raglen faitb, am. rywiol, a dyddorol, e ganu, adrodd, ac areithio. CYNGERDD CYSEGREDIG. -Nos Forcher, cynhaliodd y Presbyteriaid Seisnig gyngerdd cysegredig llwyddianus iawn. Y prif ddad- ganwr oedd Gatyn Eifion, yr hwn a escoriwyd amryw weithiau. ■—n^——wrnm —
[No title]
Mae Madame Patti, y gantorealyxUenwog, > 1D egluro ei rhesymau dros werthu Castell Graig-y-Nos, fel y canlyn :—' Yr wyf yn dymuno treulio misoedd yr haf yn Sweden, ac felly ni bydd Craig-y-Nos, lle -y treul- iasom yr haf hyd yma, fawr o ddefnydd i mi.' Mae ugain mlynedd o lywyd y gan. tores boblogaidd wedi ei treulio, yn rhanel, yn y palasdy godidog yma, a'r hwn sydd yn yn ughanol y golygfoydd mwyaf arddunol, a'r hwn, fe11 desgrifai un yegrifenydd ef, 11ddyn edrych o'r dyffiyn yn y nos, 4 id dam mawr o risial wedi ei a fftitaut1