Y Negesydd

YMARFER SAETHU DROS BRIFFFORDD MACIIYNLLETH. GAN F. M. CAMPBELL, BRYNLLWYDWYN. Syr,- Caniatewch i mi ychydig o'cb gofod gwerthfawr i'r sylwadau canlynol ar y pwnc uchod, yr hwn sydd o bwysigrwydd mawr i lawer fel fy hunan sydd gyda'u tylwyth a'u stoc yn dibynu yn hollol ar y brif-ffordd dan sylw, am fynedfa i'r byd oddiallan. Yn ol adroddiad o weithrediadau Cyngor, Sirol Gorphenaf i i eg, gwelir na weithredwyd yn unol a dymuniad Cyrddau Plwyf Penegoes ac Uwchygareg, y rhai oeddynt; wedi deisebu y Cyngor yn erbyn safle y rhenc saethu (rifle range); ond byddai cystal iddo fod yp wybyddus mai nid oherwydd gwendid y cais y bu hyn, ond yn hytrach oherwydd fod Rheolau Cyfansoddiadol y Cyngor yn gwarafun ystyr- iaeth o gynygiad fyddo yn dadwneyd pender- fyniad o fewn chwe' mis. Gellir felly edrych ar y mater hwn fel a flaon y Cyngor eto. Caraswn oedi eich cyfarch hyd nes i'r Cyngor gael cyfle i roddi eu barn arno; yr hwn mi ddisgwyliaf a barcha hawliau cyhoeddus y dosbarth hwn, yn gystal a buddianau y Gwir foddolwyr, Ond y mae cymaint o gam-argraff- iadau ar led, fel nad oedaf yn hwy. Gan fod lluaws b'ch darllenwyr nad ydynt yn gyfarwydd a'r gymydogaeth hon, byddai cystal i mi hysbysu fod safle y Rhenc Saethu ar dir agored, cydmarol wastad, ag sydd dri chwarter milldir o Machynlleth. Mae yn croesi y brif- ffordd i Llanidloes, oddeutu 420 o latheni oddi- wrth y targed, a rhaid i'r bwledi a ollyngir o'r pelldei hwnw basio dros y ffordd. Y mae peth eglurhad felly yn angenrheidiol ynglyn a thystiolaeth y Cynghorwr Sirol dros Machyn- lleth, yn ei lythyr i'r Cyngor: Gyda'r eithriad o'r rhenc chwe' chan' Ilath ac uchod, cyfyngir yr holl saethu i'r arwynebedd cydrhwng y brif-ffordd a'r targed.' Yn awr, mae y brif-ffordd hon yn arwain drwy diriogaeth fryniog, yn cael ei phreswylio gan mwyaf gan ffermwyr; ac amcan-gyfrifir gan y cyfarwydd fed poblogaeth o bedair mil yn defnyddio y ffordd, ac fod o leiaf 130 o dai- ddalwyr yn dibynu ar y ffordd am eu holl angenrheidiau. Y mae cryn swm o drafnid- iaeth leol a chyffredinol ar y rhan honp o'r ffordd a groesir gan y rhenc Yr wyf wedi bod yn cyfrif 60 o bobl yn myned i'r farchnad gyda stoc, ac er pan wnaethum sylw manwl, cefais pan yn myned i Machynlleth ar ddyddiau cyffredin fod 0 un i naw o bersonau a cherbyd ar y rhan yma o'r ffordd. Mae eraill a gadarn- hant fy nhystiolaeth; a chredaf pe buasai y Swyddfa Ryfel, wedi mynu, fel y eeisiais ganddynt, gael cyfrifiad eu hunain o'r drafnid- iaeth, na buasant byth wedi cymeradwyo y safle, ar gyfrif yr anhwylusdod parhaus a barai i'r saethu. Fe gofir i Bwyllgor Prif-ffyrdd y Cyngor Sirol yn unfrydol gondemnio apel y Gwirfoddol- wyr am ganiatad i saethu ar draws y brif-ffordd hon. Ychydig ddyddiau yn ddilynol, cyfarfu y Cyngor, a dadleuwyd ar ran y Gwirfoddolwyr nad oedd y nesaf peth i ddim trafnidiaeth ar y ffordd, ac nad oedd neb yn gwrthwynebu y cynygiad. Rhoddodd y Cyngor ei gydsyniad. Nid wyf yn amheu na roddwyd y tystiolaethau uchod gydag amcan gonest, ond nid oeddynt yn gywir. Modd bynag, mae prif-ffordd yn golygu ar y wyneb drafnidiaeth bwysig, a chanddi gymundebau pwysig, yr oil o ba rai ddylid eu cydnabod hyd nes y gwrthbrofir hwy. Ac mae baich y prawf yn gorphwys ar y rhai a ddywed nad yw y drafllidiaethond y nesaf peth i ddim, ac nid yJa'r rhai hyny a ddywed ei fod yn Uawer. Eto, ynglyn ag nad oedd dim gwrthwynebiad i'r cynllun. Ni roddwyd cy- hoeddusrwydd o gwbl i apel fwriadedig y Gwirfoddolwyr, fel na chaed cyflausdra i wrth- wynebu, tra y buasai unrhyw un oedd wedi clywedam benderfyniad unfrydol Pwyllgor Sirol y Prif-ffyrdd, yn edrych ar yr apel tel wedi ei gwrthod. Credwyf, pe buasai yr holl ffeithiau yn wybyddus i'r Cyngor, na buasai byth yn rhoi ei gydsyniad i saethu ar draws y ffordd. Y cyfle cyntaf a gawsant, anfonodd y ddau blwyf agosaf, set Penegoes ac Uwchy- gareg, ddeisebau drwy eu Cyfarfodydd Plwyfol, ac nis gallent ddwyn eu gwrthwynebiad ymlaen yn gynt o flaen y Cyngor. Ond ymddengys y gwrthddadleuir yn erbyn fod gan neb heblaw trigolion Marhynileth bawl i wrthwynebu safle y rhenc, a'r saethu ar draws y ffordd oblegid ysgrifena y Cynghorwr dros Machynlleth i'r Cyngor Sirol: Pe buasai gwrthwynebiad i'w godi o rywle, dylasai ddyfod oddiwrth drigolion Machynlleth, eiddo pa rai oedd-y tir y bwriedid codi y rhenc arno.' Yn awr, nid yw safle y rlienc yn eiddo trigolion Machynlleth a hyd yn nod pe buasai, mae gan y cyhoedd hawl i fyned ar hyd y brif-ffordd heb atalfa na rhwystraeth, ac i fabwysiadu pob moddion cyfreithlon i ddiogelu ac amddiffyn eu hawliau. OsywyCynghorwr yn dal nad ydyw hawliau y cyhoedd ar y brif-ffordd yn cael ymyryd a hwy, drwy saethu bwledi drosti, ac am hyny, na ddylai y plwyfi wrthwynabu, ni chaiff ond ycliydig o bobl i gydolygu ag ef- llawer llai cyfraith y wlad Mae yn bosibl mai yr hyn olyga yw fod gan drigolion Machynlleth hawliau cyffredin i fyned dros holl safte y rhenc. Os felly y mae, byddai yn fwy nac anhawdd i atal neb pwy bynag o'r cyhoedd i groesi y rhenc neu i gerdded oddiamgylch ar unrhyw le neu ar unrhyw adeg yn ystod yr ymarferiadau. Byddai yn ddytidorol gwybod a ydyw y Swyddfa Ryfel wedi gwneyd trefniadau rhag-ddarbodol yn ngwyneb y perygl hwn. Yr wyf yn rhyfeddu fod rhai pobl yn meddwl, oherwydd fod y Swyddfa Ryfel wsdi rhoi ei [chydsyniad i stfydliad y rhinc, ftc w«dl ^urie, Rheolau, o ganlyniad fod pobpeth mewn trefn, a phobpeth yn gyfiawn. Dylid cofio o holl, swyddogaethau y Llywodraeth nad pes un yn galw am arolygiaeth fanylach, ac mai gwaith y Swyddfa Ryfel yw sefydlu rhencau saethu heb gymeryd ei hatal gan ystyriaethau o hawliaM cyhoeddus neu ffyniant cylfredinol. fI barhau j.

TRIDIAU YN LLANDRINDOD ETO. GAN GLAN ALUN. (Parhad). 2. Yn wir, yr oeddwn i yn tybied fod yn y dull o gario ymlaen ac o lefaru berygl i gamarwain dynion, yn enwedig rhai an- wybodus, trwy beri iddynt feddwl fod aelod- aeth eglwysig yn sicrhau iachawdwriaeth. Sonid am y miloedd a ehwanegwyd at yr eglwysi fel cynifer wedi eu hachub. Pan arosodd chweoh yn y tociety ar ol maith gymell, clywais David Morgan yn dweyd, (Dynaa chwech wedi eu hachub heno; ac meddai pragethwr arall oedd yno, ( Dyma chweoh wedi eu haileni heno.' Nid oeddwn i ddim yn hofli y dull hwn o lefaru. 3. Nid allwn yn fy myw gymeradwyo na hofli yr arfor o roi y dychweledigion ieuainc i weddio yn gyhooddus yn union ar ol eu der- byniad. Dynion nad oeddynt ond wythnos neu bythefnos oed o broffeswyr yn gweddio o flaen canoodd Prin y gallaf fi fedd wI fod teimlad dwys orefyddol yn gyson a dyfod allan i'r amlwg fel yna yn ddioed mi a ddisgwyliwn am dymer fwy gwylaidd a neill- duedig. Heblaw hyny, y mae y iath arfar yn beryglus i enw da crofydd, yn gymaint ag mai nid mewn wythnos, nac mewn mis, y gellir adnabod pa un ai cyffroad tymher ai newidiad egwyddor a ddygodd y proifeswr newydd i mewn i'r eglwys. 4. Neillduedd arall yn y diwygiad presenol ydyw y cysylltiad arbenig sydd rhyngddo a rhyw bersonau neillduol, ac yn enwedig a'r Parohedigion David Morgan ao Humphrey Jones. Nid wyf fi yn deall fod yr hen ddi- wygiadau or's talm yn gyfyngedig»neu yn briodoledig i lafur rhyw ddau neu dri o weinidogion mwy na'u gilydd, a bod y personau hyny yn cael eu cyrchu yma a thraw i gynyrohu diwygiadau. Y mae genyf bob parch i'r gwtr uchod, a phob y cred yn eu diffuantrwydd a'udefnyddioldeb; ond yn wir, nid wyf yn meddwl fod ou position yu un i'w chanmawl na'i dymuno. Braidd na thybiwyf eu bod yn tefyll mewn lie poryglus iddynt eu hunain, ac anghyson a threfn yr efengyl, ac a synwyr cyffredin, ac amhmis yn y pen draw o ran ei efieithiau ar wir grefydd. Pe buasent yn ysbrydoledig yn ystyr yr oes apostolaidd, ni buasai berygl, oblegid y mae yn debygfod yr ysbrydoliad hwnw yn eynwys, nid yn unig eneiniad i 181 sanctaidd, ond cynysgaeddiad hefyd a doethineb diwyro ac a hunan-adnabyddiaeth perffaith. Ond gan nad ydynt felly, ofnaf yn wir eu bod yn ymylu ar rywboth tebyg i ifalso Positsott.r O'r braidd,, y gillaf gi-edu fod yn bosibl i'r natur ddynol yn yr ystad anmherffaith hon, fod am flsoedd yn myned 0 fan i fan- bob dydd yn, coisio crou diwyg- iadau, heb fynod weithiau i drin tan dieithr,'—heb fod yn agored i gamfarnu am danynt eu hunain; heblaw fod y fath newyddbeth yn tueddu i arwain dynion i gysylltu a pherson dynol yr hyn a ddylid gysylltu yn unig i Pherson Dwyfol, gan ddisgwyl wrth y naill yn fwy nag wrth y llall. Nis gallaf yma lai na chrybwyll y di- gwyddodd i mi fod yn bresenol, cyn dyfod adrof om taith, mewn 4 cyfarfod diwygiadol' yn un o brif drefi Goglodd Cymru, lie yr oedd y Parch. Roberts, o'rClarack, Sir Aberteifi, yn brif lywydd, ac yn gynorthwy- edig gan dri o weinidogion eraill o wahanol enwadau. Yr oedd y capel mawr yn orlawn o bobl o bob enwad, yn gyatal a llawer oedd yn ddi-enwad. Oni bae fy mod yn llygad a ohlust-dyst, ni choel- iaswn y gallasai y fath gyfarfod gael ei gynal yn Nghymru yn yr oes oleu hon. Gweddiodd Hobert. am gryn haner awr yn y dechre, heblaw dwywaith -n"eu dair *wo'd'y'n. Erfyniai ar i'r Arglwydd roddi y tin oedd yn Sir Aberteifi iddynt hwy yno. Y maent yma yn oer iawn,' meddai; 'dyro dan i fflamio eu calonau nhw, Arglwydd. Y mae yr oawadau yn sych iawn: gwna yr Anni- bynwyr yma yn wlybach, y Wesleyaid yma yn wlybach, a'r Bedyddwyr yma yn wlybatJi; gwna nhw yn wlyb oddimewn.' Gweddiai dros weinidogion y gwahanol enwadau 1nth eu henwau; ac am flaenoriaid y capel lie yr oedd y cyfarfod, hysbysai i'r Breniu Mawr na wyddai efa mo'u henwau, onide y buasai yn eu henwi hwynt yno ger ei fron. Dy- wedai yn rhywle, 'Cofia am John o'r mae o wedi rhoddi cwrw i Dafydd-, ar ol i Dafydd, gael ei argyhoeddi; maddeu i John am roi cwrw i Dafydd a maddeu i .Dafydd am ei gymeryd, &o. Eawii ya ti w«ddi ddau gyshwx (f*rr$mn/ ] penodol, gan ddesgrifio eu gwahanol gym- eriadau a chyfeiriai at Caty Jones o'r Cutiau (os wyf yn iawn gofio); ynghyd a lluaws o bobl eraill oeddynt yn byw yny gymydogaeth, da, drwg, a chymysgryw < (I barhau).

COFRESTRIAD YR ETHOLWYR. AT RYDDFRYDWYR. Dylai pob Rhyddfrydwr barotoi ar gyfer yr Etholiad Cyffredinol, yr hon nas gall fod ymhell yn awr. Y mae tair ffordd trwy ygellwch gael y bleidlais:- i. Fel un yn dal ty, rhaid i chwi fod wedi-. byw yn yr un Fwrdeisdref neu Ranbnirth. Sen- eddol ara ddeuddeng i-nis Icyn y Isled o Or- phenaf. Er i chwi fod wedi symud tih ty fwy nag unwaith, os yw y symudiadau wedi bod o fewi) terfynau yr un Fwrdeisdref neu Raribarth > Seneddol, y mae "eich hawlfraint yn parhau.' U nrhyw ddyn a fyddo yn preswylio ar wahaja mewn rhan o dy (y Landlord heb fod yn- ,byw:, yno) a fedd hawl i bleidlais. 2. Fol Iletywr, rhaid eich bod wedi dal ys- tafelloedd y yr un ty am ddeuddeng mis cyn* y Isfed o Orplienaf. Gofyna fod gwerth blyn- yddol yr ystafelloedd yn iop.. heb eu dodrefnu. Y mae gan fab yn byw gartref gyda'i rieni hawl i bleidlais pan y byddowedigwneyd cyt- undeb a'i dad mai efe yn unig yw preswylydd, ystafell yn y ty. 3. Yr etholfraint i wasanaethwyr. Y mae hawl i bleidlais gan Oruchwylwyr Banciau, Ysgolfeistri, Gweision Cwmniau y Ffyrdd Haiarn, Gofalwyr, Gwasanaethyddion, ac eraill sydd yn byw mewn ystafelloedd neu dai per- thynol i'w meistriaid ac yn ddi-rent, a chan- iatau nad yw eu meistriaid yn byw yn yr un adeiladau. Ary dydd cyntaf o Awst, bydd Overseers pob Plwyf yn rhoddi Rhestr y Tir-ddalwyr am y flwyddyn ddyfodol i fyny ar ddrws pob ElwY!i' a Chapel, yn y Plwyf. Darllenwch y Rhestr, ac or. nad yw eich enw chwi yno, ewch at Ys- grifenydd y Rhyddfrydwyr, neu at ryw Rydd-" frydwr blaenllaw arall yn ddiymdroi, a gotynwch iddo ddweyd wrthych pa fodd yr ydych i wnevd allan eich hawl i fed ar yr Etholrestr. Ydiwrnod olafi roddi hawliau i mewn i't Overseers yw Awst 2ofed.

CORRIS. Dymuna- Ardalyddes (W.) Londonderry; ddatgan ei diolohgarwch dwfn i bobl Corris a'r amgylcboedd am y rhoddion haelionus o 12p. Is. 9c. a gyfranwyd yn y gwahanol addoldai tuag at Yabyty Londonderry yn Machynlleth. -YU Dyledus yw cydnabod gwasanaeth Dr. J.- T. Jones, trysorydd y casgliad hwn. MiLwaoi..—Mae nifer dda o Wirfoddol- wyr ieuainc wedi myned i gyflawni eu hym- arferiadau yn Salisbury Plain. Da genym ddeall eu bod mewn iechyd da, er gwaethaf y g^rrias a'r storm fawr a ymwelodd a hwynt CYFABFOD PREGETHIT.—Nos Sadwrn a dydd Sul diweddaf, cynhaliodd oglwys Bethania Corris Uchaf, eu cyfarfod pregethu blynyddol, pryd y pregethwyd gyda dyla,. wad gan y Parohn. W. Tliomas, Llanrwsl; a W. Jones, Tremadog. TK PARTI YSGOL Y BWRDD.—Prydnawq dydd Iau diweddaf, daeth diwrnod mawr hir- ddisgwyliedig y plant, pryd yr eisteddodddros, 166 o honynt i lawr i gael gwledd o dd a bara brith lhagorol a barotoisid gan Mr. a Mrs. William Evans, Liverpool House. Yr oedd y byrddau wedi eu gosod allan yn arddercKog. a gwasanaethwyd gan Mrs. Evans, Jones a Roberts, a Misses A. M. Evans, J. Davids, Myfanwy Jones, Kate Jones, Maggif:" Evp.'ns, PS,. Towyn; E, P. Thomas, ac L. G. Thomas' (Assistants). Mwynhaodd y plant eu hunain yn ardderchog. Wedi hyny caed photographs. o'r plant yn dri group, sef y. babanod. y. merched, a'r bechgyn, gan Mr. N. Evans,- Machynlleth. Yr oedd y diwrnod ynbrafa phawb yn mwynhau eu hunain i'r eithaf.- Wedi hyn ymwahanwyd i. fwynhau pum' wytlinos o seibiant ar ol llafur caled y flwyddyn. Buom yn hynod 0 ffodus i gael ymweliad Mr. D. Thomas, B.A Arolygwr yr Ysgolion, dydd Mawrth diweddaf, yr hwn a ddatganodd ei fawr foddhad yu holl waith yr ysgol yn ystod cyfnod cyntaf y flwyddyn. Bydd yr ysgol yn agor ac yn ail ddechieu ete ar y 3ydd o Medi.

v* JVwen. HWN AC ARALL. GAN LOLO CAERNARFON. Cawn ddynoliaath, dan ei blodau Mewn Uaweroedd hyd ein bryniau,— Rheswm ynddynt deifl oleuni Gwelw i ogofeydd.drygioni, Arstbrydioncydwybodau Gwrandaw wnant fel ar adnodau; Greddfau eu calonau tirion Droant yn weithrodoedd gwynion Mewn ewyllys ymgyfeiriant At gyfiawnder a gogoniant.. Tlysion ydyw eu rhinweddau— Tlws ac oer fel ia mynyddau. Ymagorant fel rhosynau- Ni wasgarant beraroglau. Lluniant gymeriadau gloewon- Heb gynorthwy Crewr angylion. Gwiflwydd yn niffaethwch pechod— Drain yng ngerddi tirf y Drindod; t Yn awelon Amser-tyfant; Tragwyddoldeb-yno gwywant

RHYFEL. Busnes sydd gan farbariaid.—BmtpwrU, Mae'r drwg hwn yn tarddu 0 syshed gwanous am aur.-Tibuiluc. Rhyfel yw oh wareu'r gwleidyddwr, hoffder y 'ffeiriad, ysmaldod y twrne, busnes y oudd- lofrudd eyfloged,ig.-BAOIIoy. Dywedant wrthych, fechgyn, fod rhyfel yn ogoaiant, ond dywedaf fi wrthych mai XJyFHEN ydyw.—Y Cadfridog Sherman wrth y Cadet*. Cymerwoh fy ngair am dano, pe gwelsech ond un diwrnod 0 ryfel, gweddiech ar Dduw Hollalluog ar na byddai i chwi weled y fath beth diachefn.- Wellington. Prin y coeliwch, ond ni chyfarfum ag i un milwr sydd wedi bod yn y ftVvnt na roddai yr oil sydd yn ei feddianf fod gartref.— Llythyr oddiwrth un u. R.A.M.C. yn Bloemfontein.

Y CYNHAUAF. Mao y tywydd tesog diweddar, wedi bod yn hynod ffafriol i'r oynhauaf. Hyfrydweh mawr, yw gallu dweyd fod y cnwd gwair o ansawdd ragorol a llawer 0 honowedi ei ddwyn 1 ddiddosrwydd. Hyd yn hyn y a.r ydau yn edrych yn addawol, a'r un pdth ellir ddweyd am y pytatw. Pro- phwydir gan rai y oeir y I dysen ddiglwy •leni, ond mae eraill yn dymuno bod yn sicr oyn prophwydo, yr hon yw y ffordd ddiog. tlaf.

EISTEDDFOD LERPWL 1900. Tynodd testyn y Gadair, sef Y Bugail,' ugain o awdlwyr i'r maes. Nifer y prydd- estau ar Williams o Bantycelyn' ydyw 11 15 Myfyrdraeth, a'r un nifer o Gywyddau; 19 o JJuchangerddi; 10 Tclyneg, ac yn rhywle tua 100 o englyniou; 18 ar y tiaethawd ar 1 Brif rinweddau Dinesydd da,' ac y mae 4 Bywyd a Gwaith Robert Owen wedi tyuu allau saith o gystadleuwyr, a'r NOlel tua'r un nifer.

TEITH10 HEB DOCYN A.U., Ya Heddlys Bani or, ddydd Mawrth, cafodd Mr. J. R. Pritchard, cyfreithiwr, Cwiiiyglo, a chwarelwr o'r enw Roberts, o'r un lie. eu cyhudde o fod wedi teithio ar linell Rheilffordd Cwmni y London and North Western, rhwng Bangor a Ffestiniog, a chyda'r amcan o dwyllo y. cwmni. Yr arnddiff^niad oedd fod Mr Pritchard wedi bod yn ar.Jdangos dofednod. yu Ffestiniog ac wedi gwaiio ei arian i gyd, a ,i fod yn awyddus i ddychwelyd adref y noson hono, a chyda'r bwriad hWlIW tsithiodd heb docyn, gan feddwl talu" amei gludiad ar ol cyraedd gartref. Ystyriai yr ynadon fod yr achos wedi ei brofi, a dirwywyd y ddau i ddeg swut a's cofttau yr un.

AM BOBL A PHETHAU. Oymeradwyodd y Frenhines apwyntiad Mr. Pritchat-d Morgan, A.S., fal Consul Gyffredinol Corea, China, yn Llundain. Mae yn V Senedd ddeuddeg o'r aelodau yn gynryohiolwyr uuiongyrclioly gweithwyr, ac y maent oil yn bleidiol i achos y Boriaid. Etholwyd Dr. Thomas Allen, brodor o Sir Gaer, yn llywydd y gynhadledd Wosloyaidd am y flwyddyn ddyfodol, alr Paroh, Marshall Harley yn ysgrifenydd. Ya, ei anerohiad i uchel-reithwyr Brawdlys Caer, ddydd Mawrth, dywedai yr Arglwydd Brif Farnwr Russell fod sefyllfa troseddau yn Nghylohdaith Gogledd Cymru yn glod i'r boblogaoth yn gyff redinul. Daeth Mr. Winston Spencer Ohurohill adref o'r Transvaal. Efe oedd un o'r Go- hebwyr galluocaf a mwyaf anturus a iu. ar faes y lhyfel. Y mae yn un o'r ymgeiswyr am yr anrhydedd o gynryohioli Oldham yn y Senedd. Yn Eisteddfod Genedlaethol Merthyr am 1901, testyn yr Awdl yw 'Y Diwygiwr,' a thestyn y Bryddest yw I Tywyeog Tangnef- edd.' Y neb y mae ar ei feddwl ymgynyg ar y naill neu'r llall, dechreued ar ei waith yn ddiymdroi, Hysbysir fod oymdeithas breifat, yr hon a rifa ohwoch o aelodau, wedi ei ffurfio i'r amoan o argraffu barddoniaeth Gymveig oreu yl6ega'r 17eg ganrif. Ni argreffir ond 30 o gopiau o bob gwaith, i'w gwasgar mown oylohoedd preifat. ArgrefRr hwy yn y modd gorou ar bapyr wedi ei wneyd a Haw. Oedir gwneyd leilfifordd i gysylliu Llan- gynog a'r Croesoswallt, trwy ddyffryn Tanad, am y rheswm o'r oodiad sydd yn mliris y rheiliau dur, a diffyg yn y cyfalaf. Gwneir ymdreohion i gael chwaneg o gyf- randaliadau a help pellach gan y Llywod- raoth. Gofyna y tirfeddianwyr fwy nag a foddyliwyd am y tir. Gyda gofid y cofnodwn am farwolaeth y Paroh. T. Evans, Bournemouth. Ganwyd ef yn y Drefnewydd, a thrwy ymdreoh daeth yn weinidog poblogaidd gyda'r Methodist- iaid Calfinaidd. Ymunodd a'r Annibyn- wyr, a bu yn weinidog yn Merthyr, Preston, Llundain, a Bournemouth. Yr oedd hefyd yn ddarlithydd doniol ar ddirwest a phynciau eraill. Wrth anerch oyfarfod ynglyn ag Ar- ddangoaiad y Mwnwyr, yn Penybont, Mor- ganwg, dydd Mercher, dywedai Mr. D. A. Thomas, A.S., fod masnaoh y glo yn fwy llewyrchus yn awr nag y bu er y flwyddyn 1873, a byddai iddi, yn ei dyb ef, barhau yn dda am y douddeg neu ddeunaw mis dyfodol. Byddai cyflogau mwnwyr Deheudir Cymru ar derfyn y flwyddyn wedi oynyddu bump ar hugain y cant, a byddai y prisiau yn uwoh nag y buont o'r blaen. Wole linellau a gyfansoddwyd gan J. J., Ty'nybraich, dro yn ol pan o dan operation ar ei lygaid, yr hwn a gyflawnwyd yn fedrus gan y Cymro pybyr, y Dr. Emrys Jones, Manceinion:— Wele wan osp o Walia anhysbys, Gyda mwgwd ar ei lygaid, megis Yn wawd i heriol ddallineb dyrus; Troai'i amrant tua'r Doctor Emrys Ya y fan, A'i gywrain fys,—yn amlwg, 'Cymer d' olwg,l meddai'r Cymrs dilys. Y mae pris y glo yn parhau i redeg tuag i fyny., Y bobi ifodus hyny yn y wlad sydd o fown cyfleusdra i ddarparu iddynt eu hunain fawn a choed yn ddefnyddiau tan, a wnant yn ddoeth i fanteisio ar eu cyfleusdra tra y mae y tymor yn eugafael, a chynauafu mor helaeth ag y medront; canys yn ol yr argoelion presenol, bydd y glo, uyn yr Nadolig, yn eithafol o uchel ei bris, ac yn anhawdd ei gael am bris yn y byd. Dichon i'r rhod droi yn gynt nag y disgwylir; ond, nid oes cysgod argoel am hyny yn awr.

ABERYSTWYTH. YIUDON NEWYDD.-M, ao yr Arglwydd Gangliellydd wedi apwyntioy personau can- lynol yn ynadon bwrdeisdref Aberystwyth —Mri. G. Oroydon Marks, William Watkins a James Watkins. OERDDOBOL,- YIl ddiweddar, enillodd Miss Lilian Morgan, The Larches, fathodyn Arian y Royal Academy of Music Llundain. Hefyd cafodd gymeradwyaetll upbel am y befdoneg.

MACHYNLLETH. ADID-YAGOL.-Mae Percy Lewis, mab Mr., Johx Lewis o'r dref hon, wedi Ilwyddo i basio arholiad y London Matriculation yn y dosbaith cyntaf. DYBCHAJTIAD.—Mae Mr. John'Livingstone Rees, mab y Cynghorwr R. Rees, U.H., wedi ei ddyrchafu o Gangen-Fanc y National i)roTincial Conwy, i'r brif Swyddfa i Luudain. DAHWAIN ANGJi:UOL.- Prydnawn dydd Sul, gudawodd Mr. Richard Jerman, llyth- yrgludydd, Machynlleth, am Towyn ar feisycl, a thra yn myn'd ar hyd y goriwaered sydd yn arwain i'r dref, collodd roolaoth ar y poiriant, syrthiodd a tharawodd ei ben yn drwm yn erbyn y curbstone. Derbyniodd y fath nia-eidiati i'w ben fel y bu farw yn mhen ychydig funydau. Dydd Llun, cyn- haliwyd tiengholiad gerbron Mr. W. R. Dayies, a rheitliwyr, pryd y dyohwelwyd rh.itb1:afJto tarflroliwtk ddaarwemioL