Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
YR IEUENCTYD.
YR IEUENCTYD. Caniatewch i mi ran o'ch gofod i draethu ychydig ar destyn pwysig ac amserol. Clywir cwyno cyffredinol yn y gwahanol ardaloedd y dyddiau presenol, fod llawer o blant yr Ysgol Sabbothol a'r Gobeithluoedd, yn codi i fyny yn blant hyfion a digywilydd. Ni thalant y parch dyladwy i'w rhieni, chwaithach i ddiaconiaid a gweinidogion y Gair, a chyfrifant bethau sanctaidd a chysegredig ty Dduw, fel pethau cyffredin, ac oni bydd iddynt ddiwygio (a hyny yn fuan), ofnaf, mai yr un fydd eu tynged hwy a'r eiddo meibion Eli, y rhai a laddwyd gan yr Arglwydd, trwy law y Philistiaid, neu yr un ar eiddo Uzzah, yr hwn a darawyd a barn union- gyrchol gan Dduw, am gyffwrdd a'r arch pan ddygid hi yn ol i dir ei gwlad, gan Dafydd. Wei, meddai rhywun, ar bwy y mae'r bai fod cymaint o'r plant a'r dosbarth ieuainc, mor galed ac anystyriol ag ydynt heddyw ? Credaf yn ddibetrus, fod y bai yn gorphwys yn gwbl wrth ddrws y rhieni. Nid ydynt yn ceryddu eu plant pan wneir drwg ganddynt, ond yn hytrach eu cefnogi yn eu pechod, trwy basio eu hymddygiadau an- nheilwng yn ddisylw. Anaml y gwelir gwialen fedw mewn un ty, y dyddiau hyn, os na bydd yno i gadw'r gath mewn trefn, ac o ganlyniad, nid yw ond peth pur gyffredin i gyfarfod a phlant drwg ac ystyfnig. Clywais fam yn ddiweddar yn bygwth ei phlentyn yn enbyd, os na pheidiai lefain a grwgnach yn barhaus, ond gan nad oedd y bychan yn gweled ei hunan yn llwyddo i gael yr hyn a ddymunai y ffordd hon, aeth allan i'r heol a gorweddodd ar y ddaear, ac ymdreiglodd yn y baw, fel hwch yn y dom, a chiciai yr awyr fel ebol ieuanc yn enill ei bedolau, ac wrth weled ei ddagrau yn rhedeg I yn llif, a chlywed ei ysgrechan, methodd y fam ddal heb redeg ato, a'i godi yn ei breichiau, a thoi cusan cariad ar ei ystranciau lloerig. Nis gallaf lai na chredu, mai y fendith fwyaf iddo ar y pryd, fuasai cael y wialen yn drwm ar "ganolbwynt ei fodolaeth," chwedl Dyfed,! a'i anfon i'w wely. Mewn, amgylchiadau pryd y dylid cospi y plentyn, nid teimlad ddylai lywodraethu'r tad na'r fam, ond dyledswydd, lies dyfodol eu plentyn ddylai gael eu sylw blaenaf bob amser, ac nid ei lefel uchel, a'i ddagrau treigliedig. Am y flwyddyn gyntaf dylai y rhieni, a'r plant i gyd fod yn weision a morwynion i gyflawni eirchion y bychan anwyl, ond o hyny ymlaen, dylai efe fod yn was i'w dad a'i fam, a rhoi iddynt ufudd-dod parod ac ewyllysgar. Dywed Solomon, y doethaf o ddynion "Cerydda dy fab, ac efe a bair i ti i ti lonyddwch; ac a bair hyfrydwch i'th enaid ond mab a gaffo ei rwysg ei hun, a gywilyddia ei fam;" Yr hwn a arbedo y wialen, sydd yn casau ei fab; ond yr hwn a'i car ef, a'i cerydda mewn amser." Ie, mewn amser, nid gwaith hawdd ydyw diwreiddio'r dderwen dal-gryf, ar ol iddi gael llonydd i dyfu am gan'mlynedd, ac nid gwaith ha wdd ychwaith ydyw plygu ewyllys y mab neu'r ferch ieuanc, ar ol iddynt dyfu i oedran cyfrifoldeb, yn hyfion, balch, ac ystyfnig; ond pan y maent yn blant ieuainc, gwaith rhwydd ydyw eu tro a'u cyfarwyddo i'r ffordd dda. Ofnaf y bydd dwylaw llawer tad a mam yn gochion o waed eu plant, yn y dydd mawr a ddaw, am esgeu- luso cyflawni eu dyledswyddau tuag atynt. Dylent orfodi eu plant i ufuddhau, pa mor an- hyfryd bynag y gall hyny fod iddynt hwy a'u plant ar y pryd, canys wrth fynu ufudd-dod oddiar eu llaw, fe'u dysgant i barchu eu hunain, i barchu eu rhieni, ac i barchu pawb arall. Gallant felly ddisgwyl cael eu parchu gan bawb, os byddant yn blant ufudd a da, fel y bachgen Samuel. Dylai'r rhieni roddi eu cefnogaeth Iwyraf i'r ysgolfeistr, os digwydd iddo geryddu'r plentyn am drosodd neillduol, peidio er dim ag amddiffyn y plentyn (os na byddwch yn sicr ei fod yn ddiniwed), oblegid wrth wneyd hyny fe ddileir argraff y cerydd oddiar ei feddwl, a gwna yr un weithred drosodd drachefn. Os bydd yr athraw yn yr Ysgol Sul, neu'r diacon a'r gweinidog yn cwyno fod y plant yn ddrwg ac afreolus, yn yr Ysgol Sul ac mewn Cyfarfodydd Sabbothol neu wythnosol eraill, peidier er dim a dweyd yn eu gwydd: fod rhyw wenwyn garw arnynt wrth blant yn > capel, ac, na wnewch chwi eu hanfon atynt, ond y bydd i chwi eu cadw adref," fel y dywed rhai rhieni. Os mynwch eu gweled yn byw yn eu pechodau, ac yn tyfu fyny i garu eu ffyrdd drygianus, dyma'r ffordd i chwi wneyd, ond os ftiynwch gynal breichiau y rhai a lafuriant gyda'r plant, cofiwch eu cynghori i roddi ufudd-dod rhwydd a pharod iddynt, a gwneyd pobpeth erchir ganddynt. Nid credu fod eich plant chwi yn well na phlant pawb arall yn yr ysgol ddyddiol a'r Ysgol Sabbothol, ac os na ymudirhwy o'r naill ddosbarth i'r Hall yn union fel y credwch chwi y dylent gael eu symud, fod yn rhaid fod y rhai sydd yn symud plant yn cyfeiliorni, ac mai chwi sydd yn gweled yn iawn bob amser. Nid oes dim gwell i'w wneyd gyda'r dosbarth hwn, na'u penodi hwy yn inspectors i symud eu plant eu hunain yn ol eu syniad a'u mympwy hwy eu hunain. Y 'mac-'r ddyledswydd deuluaidd yn cael ei hesgeuluso yn enbydus hefyd, ychydig o ddarilen Gair Duw, a gweddio ar yr aelwyd cyn noswylio, sydd y dyddiau presenol. Telir mwy o sylw i Iwyddiant bydol y plant na'u llwyddiant ysbrydol. Cyn y gwelir cyfnewidiad yn ymddygiadau y plant, rhaid cael yr allor deuluaidd ar ei thraed eto, a rhaid i bob tad a mam roddi mwy o arbenigrwydd, ar y pwysigrwydd o ddarllen a myfyrio Gair Duw, ei ddarllen fel rhai yn disgwyl cael bywyd tragwyddol trwyddo -ei ddarllen yn ddifrifol, gweddigar, ac ystyr- iol; myfyrio yn y gyfraith ddydd a nos, ac erfyn am oleuni Ysbryd Duw ar ei Air. Pan ddel y rhieni i deimlo cymaint dros iachawd- wriaeth eu plant, nes y byddant yn colli nos- weithiau o gwsg, mewn pryder yn eu cylch,— pan ddel iachawdwriaeth eu plant yn benaf peth yn eu golwg, buan iawn y gwelir delw eu bywyd rhinweddol yn adlewyrchu, yn muchedd ac ymddygiadau teilwng y plant. Pan glafycha Seion yr esgor a'r ei meibion a'i merched," a phan ddel y rhieni i deimlo mai gan Dduw y mae'r hawl gyntaf i'w rhai bychain, fel Hannah gynt, yr adeg hono y gallwn ni ddisgwyl gweled plant, a gwyr ieuanc ein hardaloedd yn syrthio yn ymostyngar wrth groes yr Iesu, ac yn cyflwyno eu hunain gyrff ac eneidiau ar ei allor i'w wasanaethu. Os na cheir cyfnewidiad ar yr aelwydydd i ddechreu, ofer disgwyl i'w bechgyn ieuainc gael mwy o bleser a hyfrydwch yn nghwmni baldorddwyr a gwag-segurwyr y dafarn. Gaf fi apelio at gydwybod pob tad a mam lie daw y llinellau hyn dan eu sylw: Beth yr wyt ti yn ei ddweyd am danat dy hun ? Os ydych yn euog yn eu gwyneb, diwygiwch ar frys, onide yr ydych yn sicr o edifarhau pan el yn rhy ddiweddar. Corris. SYLWEDYDD.
O'R FFAUII
O'R FFAUII GAN LLEW. Wrth. anerch cynulleidfa o ddirwestwyr debygem yn Dublin, dywedodd Mr. T. W. Russel, A.S., y byddai yn well ganddo fod yn areithiwr dirwestol, na bod yn aelod seneddol. 0 na fedyddier holl seneddwyr ein gwlad gan gyffelyb ysbryd. Yna buasai gwedd arall ar ein daear yn fuan. Ceir fod y geri marwol yn ei ffurf waethaf yn teyrnasu yn Morocco. Adroddir fod dros 700 wedi marw yn Tangiers, yn unig yn ystod y pum' wythnos diweddaf, a bod 300 wedi marw yn Tetuan yn mhen chwe' diwrnod. Diolchwn fod ein sanitation mor dda, a'n Byrddau lechydol mor ofalus i sierhau glanweithdra, fel y cedwir pob math o glefydau draw oddiwrthym. Oni bai am hyn buasai golwg wahanol ar ein dinasoedd a'n pentrefi poblog. Yn Llundain y dydd arall, cynhaliwyd Cynadledd bwysig a'r Addysg, o dan lywydd- iaeth Mr. George Dixon, Aelod Seneddol, dros ran No Birmingham. Daeth cynulliad lluosog yn nghyd o wahanol gj feiriadau, a'r rhai hyny yn fodau o fri, ac o safleoedd uchel, a cheir fod y gweitJirediadau o'r pwysigrwydd mwyaf. Yn ei anerchiad agoriadol llwyddodd y cadeirydd i roddi cyweirnod iawn i'r cyfarfod. Yn nghanol cymeradwyaeth galonog dywedodd mai yr angen mwyaf ydoedd cael Ysgolion Byrddau yn mhob man. Undebwr ydyw Mr. Dixon, ond ei fod yn Undebwr go iach. Rhybudd- iodd y Llywodraeth, os bwriadai waddoli vr ysgolion enwadol yn mhellach, fod yn rhaid iddo fod yn wrthwynebwr, ac y gwnai ei oreu yn y Ty, ac allan o hono, yn erbyn y fath ymgais. Cyn terfynu y Gy nadledd ffurfiwyd Pwyllgor Cenedlaethol 81: trefnu mesurau i godi gwrthwynebiad ano rchfygol trwy yr holl wlad i gynygion preoonol y blaid eglwysig. Y mae y brenin Khama, o Affrica, yn nghyd a dau o'i gyd benaethiaid, a'r ymwal- iad a'r wlad hon, yn bresenol. Y mae dau o'r tri wedi eu dychwelyd i'r grefyddGristion ogol gan ein cenhadon dewrgalon a llafur- us. 'Dywedir eu bod yn gymeriadau rhag- orol, a'u bod yn enill parch ac edmygedd. pawb y deuant i gyffyrddiad a hwy. Y mae y prif-ddinasoedd oil yn eu anrhydeddu,. a hwy oedd prif arvryr cyfariodydd Can- mlwyddiant Cymdeithas Genhadol Llundain.. Yr oeddynt yno yn golofnau bywo'i llwydd- iant, ac yn siarad am Grist, ac am grefydd, yn union yr un fath a phe buasent wedi eu magu yn hen gyfeillachau crefyddol Cymru yn y dyddiau gynt. Anerchwyd cyfarfod Cenhadol ganddynt yn Glasgow y dydd o'r blaen, ac wedi hyny yn Sheffield a Halifax, ar eu ffordd yr ol i Lundam. Ar ol gweled y Frenines, bwriadant dychwelyd i Affrica, tua diwedd y mis hwn. Y mae areithiau y Brenin Khama, wedi argyhooddi miloodd o'r niwed echryslawn a wna y gwirodydd i'w pobl anwybodus, ac ofergoelus. Yn gwybod am niwed y fasnach feddwol, y mae efe wedi penderfynu bod yn llwyr ymwrthodwr trwyadl er mwyn ei genedl. Hir oes iddynt i fod yn wir ddiwygwyr yn eu gwlad, ac yn weision ffyddlon i'r Gwaredwr yn mysg eu cyd-dynion. Ar eu hymadawiad o Ffestiniog am Ddolgellau, cyflwynwyd anrhegion gwerth- fawr i'r Parch. Parri Huws, B.D. Anrheg- wyd Mr. Huws, ag anerchiad hardd gan ddirwestwyr yr ardal, a Mrs. Huws, after- noon tea service, eu darluniau, a chodaid o aur, a gawsant gan eglwysi Rhiw a Bryn- bowyd. Y mae y gwr da hwn yn bregethwr dymunol, ac yn bleidiwr Dirwest o'r fath oreu. Gwnaeth waith efengylwr yn Beulah, Ceredigion, ac mai ol ei weinidogaeth gref i weled heddyw a'r yr ardalwyr. Y mae dirwest yn flodeuog yn yr eglwys, a'r wlad oddiamgylch, a theuluoedd lawer yn bendith- io ei enw am y gwaith rhagorol a wnaeth efe yu ystod ei arosiad yn eu plith. Ni bu yn ol mewn gweithgarwch yn Ffestiniog, bu ddiwyd a llafurus tra yno, hefyd gan gyf- lawnu ei weinidogaeth i foddlonrwydd y rhai a'i galwodd i wasanethu i'w cyfreidiau crefyddol. Dymuna y "Llew" a'i holl genawon ei Iwyddiant yn fawr eto yn nhref henafol Dolgellau. Ymwelodd Cyfarfod Chwarterol Annibyn- wyr Maldwyn a Soar ger Machynlloth (a lie y gweinidogaetha y Parch. Wnion Evans, gyda derbyniad mawr) ychydig wythnosau yn ol, ac wrth y son a glywais yr oedd yn gyfarfod rhagorol. Er bod rhyw gymaint o betrusder yn meddianu y bobl dda yno ynghylch ei dderbyn unwaith, ond erbyn hyn y maent yn falch eu bod wedi taflu y drws yn agored iddo a rhoddi y fath dderbyniad caredig i'r ymwelwyr. Y mae pob rhagfarn a phetrusder wedi ei symud ymaith a'r boddlonrwydd mwyaf i'w derbyn mwyach. Gwnaeth Mr. Pritchard, Ceniarth Hall, yntau ei ran tuag at wneyd y cyfarfod yn llwyddianus. Trefnodd yn helaeth a'r gyfer y gweinidogion, a rhoddodd groesaw calon iddynt yno i fwyta o'r danteithion darparedig, a chofiodd yn haelfrydig hefyd at gynorthwyo yr achos mewn casgliad. Bendith fyddo a'r ei ben, a chaffed llawen- ydd wrth gyfranu fel hyn i gyfreidiau y saint. Wrth deithio yn y tren nos Sadwrn diweddaf tua chyfeiriad y Bermo, siaradai dau weinidog parchus perthynol i'r enwad Methodistaidd a'u gilycld, ynghylch llenydd- iaeth Gymreig. Ac yn nghwrs yr ym- ddyddan daethpwyd a'r draws y "NEGESYDD" ac yna meddai un wrth y Hall "Pwy ydyw y "Llew" sydd yn ysgrifenu mor ddyddorol o'r "Ffau?" 0, y golygydd ei hun ydyw hwn yna, oedd yr atebiad parod, a chymer- odd y gofynwr ef 'fel peth cywir, ac aeth hwnw i'wr gyhoeddiad nos Sadwrnr dan y grediniaeth mae yn Corris, yr oedd y "'Ffau,' ac mai y golygydd oedd y Llew. Ond ni fu mwy o gamgymeriad erioed, a syawn braidd fod gwr mor agos i'r swyddfa o dan ei dwylaw yn gymaint. Oynghorem ef i fod yn fwy gofalus y tro nesaf rhag pender- fynu y fath gwestiynau pwysig yn derfyn- 01 eto. Y mae y Llew) yn cadw y "Ffau" yn gudd rhag i'w elynion ddyfod a'i hanrheithio, gan ddwyn ymaith ei genaw- on bychain tra yntau a'r ei grwydradau ysglyfaethol. Coisied y gwr da hwn weled- igaeth eglur. —[Mi fyddwn ar ein gwyliadwriaeth o hyn allan, i ofalu fod y "Ffau" yn lan, rhag ofn i'r "Llew" yinosod arnom.-—CYS.]
ABERYSTWYTH.
ABERYSTWYTH. Cynhaliwyd cyfarfod o'r Cynghor Trefol, dydd Sadwrn. Dr. T. D. Haxries yn y gadair. Ar gynygiad Henadur D. Roberts, a chefn- ogiad y cynghorydd R. Doughton, dewiswyd Mr. Thomas Griffiths, yn Faer am y flwyddyn I ddyfodol. Datganodd y Maer ei ddiolch- garwehl am yr anrhydedd. Yna aed i ddewis henaduriaid. Derbyniodd Henadur Peter Jones, 11 o bleidleisiau; Cadben Doughton, 8; J. Jenkins, 5; D. C. Roberta, 3; a Dr. Harries, 1;. Cafodd y ddau gynta i eu dewis. Y mae y Maer, Mr. Griffiths, yn Geidwadwr, Mr. Peter Jones, yn Ehyddfrydwr ac y mae Cadben Doughton yn cymeryd saflo unibynol.
CYNGOR PLWYF LLANBRYNMAIR.
CYNGOR PLWYF LLANBRYN- MAIR. Penddol, nos Iau, Tachwedd 7fed. Presenol, Mri. Daniel Howell (cadeirydd) Richard Bennett, Hendre Richard Morris; Weeg; Richard Humphreys, Llan; John Watkin, Bont; Rufus Owen, Tafolwern; John Edwards, Post Office; John Davies, Dolgoch David Peate. Glanllyn E. M. Jones, Cwmpenllydan J. Silvan Evans, ysgolfeistr; A. P. Howell, clerc. Hefyd, yr oedd Dirprwyaeth oddiwrth y Gymdeithas Lenyddol yn bresenol yn gofyn am i'r Cyngor Plwyf gyd-weithredu a hwy i gael Llyfrgell a Darllenfa Gyhoeddus yn y plwyf. FFORDD CWMCARNEDD.—Darllenwyd ad- roddiad pwyllgor ffordd Cwmcarnedd gan y clerc. Cyd-bwyllgor ydoedd hwn yn cael ei wneyd i fyny o aelodau o Gynghorau Pwyllgor Llanerfyl a Llanbrynmair, ac yr oedd y pwyllgor wedi cyfarfod yn Pentrelludw, Hydref i ieg. Cais y pwyllgor ydoedd gofyn i Gynghorau Plwyfol y ddau blwyf a enwyd i anfon at Syr Watkin a Edward Hughes, Ysw., Goed-ddol, Llanwrin, am gael hawl i ail-agor y ffordd uchod sydd yn arwain o Lanerfyl dros y mynydd heibio Prysgenwyl i Llanbrynmair. Pasiwyd yn unfrydol fod yr adroddiad yn cael ei dderbyn, ac fod y cais yn cael ei gyflwyno i sylw y ddau dirfeddianydd a enwyd fel un hollol deg a rhesymol. LLYFRGELL GYHOEDDUS.—Dywedodd y cadeirydd fod yno dri o bersonau yn bresenol fel dirprwyaeth dros y Gymdeithas Lenyddol yn gofyn am gydweithrediad y Cyngor Plwyf i gael Llyfrgell a Darllenfa Gyhoeddus yn y plwyf. Y personau oeddynt wedi eu penodi gan y Gymdeithas ydynt, Mri. George Howard Peate, Glanllyn; Richard Cobden Davies, Dolfach; a Edwin Evans, Glyndwr. Cyf- lwynwyd y ddirprwyaeth i'r Cyngor gan Mr. J. Silvan Evans, a chafwyd anerch iadau rha- gorol iawn ganddynt. Mr. GeorgeH. Peate a ddywedodd Yr ydym ni yma fel Dirprwyaeth oddiwrth Gymdeithas Lenyddol Llanbrynmair i ofyn a fydd i chwi fel Cyngor Plwyfol gyd- weithredu a'r Gymdeithas Lenyddol er cael Llyfrgell a Darlithfa Gyhoeddus yn Llan- brynmair ? Cafodd y Gymdeithas ei sefydlu yn Rhagfyr 1890, gyda naw o aelodau. Y mae y Gymdeitfias bellach yn bump mlwydd oed, ac wedi cynyddu o fod yn naw mewn rhif i fod yn driugain o aelodau, yn cynrychioli pob enwad yn y plwyf, ac yn dyfod agos o bob rhan o'r plwyf, ac y mae y dynion mwyaf cyfrifol a dylanwadol o fewn y plwyf wedi cefnogi y Gymdeithas yn wresog o'i chychwyniad. Y mae un boneddwr yn y plwyf wedi amlygu ei barodrwydd i roddi tua 60 cyfrol o lyfrau gwerthfawr at sefydlu Llyfrgell. Hefyd, aeth tua haner dwsin o aelodau y Gymdeithas mewn pwyllgor yn gyfrifol am 3op. yn y fan a'r lie, gogyfer a'r anturiacth. Yr ydym dros y Gym- deithas Lenyddol yn gofyn yn daerahyderus a wnewch chwi gyd-weithredu a ni fel Cymdeithas drwy ein cynorthwyo i gyraedd yr amcan sydd mewn golwg, a thrwy hyny godi hen blwyf Llanbrynmair i ba un y mae y fath hanesiaeth ardderchog yn y gorphenol. i fod yn gyfryw ag a dafla ei oleuni eto dros Gymru benbaladr, Gwnaeth Mr. Peate rai sylwadau pellach a chafwyd hefyd anerchiadau galluogiawn i'r un perwyl gan y Mri. Cobden Davies a Edwin Evans. Wedi ymdrafodaeth faith iawn ar y mater, ac i bob un o'r aelodau siarad arno, cynygiwyd y penderfyniad canlynol gan Mr. J. Silvan Evans :—" Ein bod yn cymeradwyo cais y Gymdeithas Lenyddol, ac yn penderfynu yn unfrydol i alw Cvrdd Plwyf er mabwysiadu Deddf Llyfrgellocdd Cyhoeddus 1892, fel y gallom eu cynorthwyo yn sylweddol." Eiliwyd y cyuygiad gan Mr. David Peate. Rhoddodd y cadeirydd y cynygiad i'r cyfarfocl, a phleid- leisiodd chwech o'r aelodau drosto, ac felly cariwyd y cynygiad. Ni ddarfu i'r aelodau canlynol bleidleisio o gwbl—Mri. Bennett, Morris, Humphreys, Watkin, a Edwards. Pasiwyd fod y Cyfarfod Plwyfcl i'w gynal yn y Llan, ac fod y cadeirydd i benodi yr amser. PONTBREN, TY'NRHOS.—Pasiwyd y pender- fyniad canlynol, ar gynygiad Mr. John Davies, yn cael ei eilio gan Mr. David Peite Ein bod yn galw sylw y Cyngor Dosbarth at Bontbren Ty'nrhos, gerllaw Talerddig (am y rheswm fod y dwfr wedi myned a hi i ffwrdd boreu ddoe)." FFORDD CAELAN.—Cafodd y penderfyniad canlynol ei basio: "Nad ydym yn gweled ein ffordd i anog y Cyngor Dosbarth i drwsio ffordd Caelan." RHYBUDD o GYNYGIAD.—Dywedodd Mr. D. Peate y bydd ef yn y Cyngor nesaf, yn cynyg fod y Cyngor Plwyf vn ymgvmeryd a trwsio y llwybr sydd yn' arwain oddiwrth yr argae heibio y Dafarn Newydd a Brynllys. Hwn ydyw y llwybr a ddefnyddir gan blant wrth fyned o'r Pandy i'r ysgol ddyddiol, ac felly y mae yn un pwysig iawn.
[No title]
Trueni na wneid symudind i flurfio dar- llenfa gyhoeddns yn Corris, er mwy ein hieuengtvd sydd yn codi i fynu. Diamheu y byddai hyn yn foddion i gadw y cyfryw o'r tafarndai, ac o sefyllian ar gonglcu yr heolydd. Gobeilliio y caiff hyn sylw v 10 dirwestwyr, y rhai sydd yn chwilio am foddion chwanegol i atdynu y bobl at ddirwest. I
-----PENEGOES.
PENEGOES. Cynhaliwyd cyfarfod ysgolion sabbothol perthynol i Undeb Machynlleth, a'r cylch yn Mhenegoes, Tachwedd y 3ydd, cyfarfod y boreu am ddeg o'r gloch. Holwyd y plant yny "Rhodd Mam" gan Mr. Pierce Ellis, Machynlleth a dosbarth yr 2il yn Hanes Samson, gan Mr. Thomas Breeze, Aberhosan. Am ddau o'r gloch, holwyd dosbarth y 3ydd, yn yr Sieel benod o'r Actau, gan Mr. John Evans Machynlleth. Hefyd cafwyd anerchiad rhagorol, a'r "Ddirwest" gan Mr. Lewis Howell, Aber- hosan. Am chwech holwyd dosbarth 4ydd, yn Hebreaid viii gan Mr. D. Smith, Mach- ynlleth. Hefyd canwyd yn ystod y dydd o'r "Ocllau Maivl (Air. D. W. Lewis, Bryn- aman). Cafwyd cyfarfodydd rhagorol trwy y dydd. Y cyfarfod nesaf i'w gynal yn Llanwrin, yn ol y cylchres. Holwyr dos- barth cyntaf, Mr. Ellis, Machynlleth, dos- barth 2il Mr. Richard Williams, Llawr- penegoes, dosbarth y 3ydd, Mr. J. C. Evans. Dylai yr ysgolion dalu mwy sylw at y Llyfr Tonau, sydd wedi ei benodi gan Bwyllgor y Gymanfa. Yr oedd dau gyn- rychiolydd heb ddyfod i'r cyfarfod y iro ymav GWRANDAWR.
NODION 0 TOWYN.
NODION 0 TOWYN. DIRWEST.-Nos Wener laf cyfisol bu Cadben Thomas o Gaernarfon, yn Towyn, yn areithio ar ddirwest, ac yn sefydlu Lodge y Ton llwyr Da. Deallwyf fod oddoutu 60 wedi ymuno, agorwyd y Lodge yn ffurfiol ar ddiwedd y ei-farfod. Gobeithio y gwnaiff waith yn y dref mewn sobri mecldwon a rhwystro eraill i fyned felly. Dcallwyf fod adroddiad y Prif Gwnstabl eleni yn cynwys fod meddwdod wedi eynyddu yn y Sir, yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, trwy fod 3 r achosion o feddwdod a ddygwyd o flaen y faingc yn lliosocach eleni na'r blynyddau o'r blaen, yn sicr ni ddylai pothau fod felly. Credwn fod ein tref ni wedi cadw ei phen yn hyn, er mae yma ormod o yfod y diodydd meddwol. Gobeithiwn y bydd i wres y Lodge newydd sychu ychydig o'r gwlyb- aniaeth hwn yn ystod y fltVyddyn ddyfodol, ac y bydd i lawer gymeryd mantais arni i wellhau eu cymeriad a diwyllio eu meddyliau. MARWOLAETH.—Dydd Mawrth diweddaf claddwyd Mrs. Pugh, Bryncrug, hen gymer- iad dymunol wedi treulio y rhan fwyaf o'i hoes faith yn Bryncrug. Yr oedd yn aelod gyda'r Wesley aid. Gwasanaothwyd wrth y ty, cyn cychwyn gan y Parch. R. Jones, pen gweinidog y gylchdaith. Town. YX CAEL Li CIIYIIOEDDI.—Yr wyth- nos ddiweddaf ymwelwyd a gAvahanol fanau o Ogledd Cymru, ac yn ei mysg Towyn, gan wahanol ^ynrycliiolwyr y wasg Seisnig, (Premnen), er cael amgyffrod am ranau o'r wlad. Doallwyf eu bod wedi cael eu mawr rhyfeddu gan wahanol oJygfoydd yn amgylchodd Towyn. Gallwn uuisgwyl y bydd mwy o son am danom yu nivsg y Saeson nog erioed. Rhoddwyd derbyniad iddynt yma dros y dref. gan v Mm-r. t'. H. Hughes, Ysw, H. Haydn Jones, U. H. Dr. Grosholz, ac eraill. GWYLIEOYDD.
-..-.----NODION CYFFREDINOL.
NODION CYFFREDINOL. Darganfyddwyd aur ar Fynvdd i.Ligneinf, rhwng Bala a Ffestiniog. Y mac lake notes wedi sierhau gan y darganfyddwyr. Y mae Iarll Derby, wedi ei etliol vii Ar- glwydd Faer Lerpwl, am y fhvyddyn ddyfodol. Y mac Llywodraeth Japan, wedi rhoddi archcb am (lair o longau Rhyfel, i gwmni o adeiladwyrllongau Eydd ar y Ta'-ic. Y nine oddcutu 1,500 o fwmvyr Dvffiyn Eliotidda, ATedi atal gAreithio (dicrwA-dd angltydwüJodiad mown eyllog-vu. Dywed gohebydd y Daily JVctrs, 0 Constan- tinople, fod 2,000 o'r Armeuiai>i wcui ci lladd. Y mae Brenin Ashantee, Avod i danfon i ddweyd na bydd iddo gydsynio a Ihelerau Prydain. Gwell ganddo fyned i ryfel. DvAvedir fod tri o farnAA-yr ei Mawr^yui yn gonvedd yn wae], ac Arn anal]nog i ym- aflyd yn ei dAdedswyddau. Y Barnwr Pollock, Barnwr Charles, a'rBariiAvrLindley. Y man Brenin Kbamn. a'i lenaethiad, sydd ar ymwdiul n't. Av.lad laut Yn vmadnol a'r y 23ain o Tachwedd. Ymwclant a'r Frenhincs cyn myn'd. Mewn milodfa yn Ffrainc, yr Avythnos ddiweddaf, cymorodd digwyddiad ofna-dwy lr. Fel yr oedd y dofwr auifeiliaid enwog, Edmond PeA-ron, yn myncd trwy vi wahanol onieliwyliaetli liOAvod, neidiodd un o'r auifeiliaid ato, gar, ei fratLu yn ei AV3"neb 'i wdilf. Gallodd y dofwr ddianc, ond nid cyn ei anafli yn beryglus.