Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

9 articles on this Page

YR HYNOD BARCH. THOMAS GRAY,…

News
Cite
Share

YR HYNOD BARCH. THOMAS GRAY, ABERMEURIG. GAN DR. D. REES, BRONANT. Mac yn dreat i dd&rllenwyr y NEGESYDD gael hanes am yr hen stamp o weinidogion cedrwydd, ac nid rhywfrwyn ystwyth. Un o Orllewin Sir Forganwg oedd Gray, fe gafodd ei droedigaeth raewn rhyw ystyr yn wyrthiol, neu yn hynod beth bynag. Un o'r gweithwyr o dan neu yn y ddaear oedd, ond ryw foreu, anfonodd ei feistr ef i neges i Castellnedd, y pryd hyny yr oedd Gray yn sotyn meddw. Yn yr amser yr aeth ef i neges, yr oedd ei gyd- weithwyr wedi myned at eu gwaith, ac wrth eu gollwng i waered i'r pwll, torodd y rhafT, a syrthiasant oil i'r dyfnder yn feirw. Pan welodd dyn oedd yn pasio Gray yn gorwedd yn feddw ar y ffordd, fe'i deffrodd, ac a ddywedodd wrtho,—"Betb, Tom Gray, a'i dyma He yr wyt ti, yr oeddwn i yn meddwl dy fod yn uffern oddiar wyth o'r gloch y boreu, gyda dy gyd-weithwyr." Yna hysbysodd i Tom fel y bu. Wedi iddo glywed hyn, gwaeddai oddi yno nes dyfod at olygwr y gwaith, Diolch am y daith i Gastellnedd, i safio y daith i uffern." Tom Gray yn meddwi ac yn gorwedd ar y ddaear, a'i gydweithwyr yn uffern. Dyfnhaodd yr ystyriaeth, a methodd gael tawelwch, ond dyfod at Grist, ac at grefydd. Daeth yr un mor hynod yn ngwas- anaeth Crist, ag oedd o'r blaen gyda y diafol. Cafodd anogaeth i bregethu y Ceidwad achub- odd ei fywyd. Aeth i Athrofa y Feni, ac aeth i wrando Rowlands, Llangeitho. Nis gallai Gray wneyd dim o'i lyfrau am ddyddiau wedyn. Gwyliau ar hyd y me.usydd, a gweddiau ar yr Arglwydd am iddo weled fodyn dda iddo drefnu ei goelbren i syrthio i gael clywed y pregethwr hwnw wed'yn. Wedi i'r Parch. Phillip Pugh, Hendre, Blaenpenal, farw yn y flwyddyn 1762, daeth i Llwynpiod ac Abermeurig ar brawf, a chafodd ei ddewis. A'r Sabbath cyntaf yr oedd yn rhaid iddo bregethu am wyth o'r gloch y boreu, am fod y gwrandatfyr yn myncd i Langeitho erbyn dcg. Aeth yntau i Langeitho gyda'r gwrand4wyr, ac er ei fawr syndod a'i latvenydd, gwelodd y ivii y cafodd fcndith drwyddo. Bu yn trdal Abermeurig yn byw mewn fferm o'r enw Sychpont am 50 mlynedd. Yr oedd yn er-hoff 0 Rowlands, ac yr oedd yntau ei hun yn bregethwr •trir dda. Cafodd ei alw fynych i Langeitho, *c ar hyd y wlad i'r capclau, a'r Cyfyrfodydd Misol a'r Cymanfaocdd. Indipendiad oedd Gray; a'i gapelau a'i gynulleidfaoedd yn Abermeurig, Llwynpiod, a Blaenpenal, a Ffos-y-ffin. Yr oedd holl bre- gethwyr y Methodistiaid yn dyfod i'w gapelau cf. Pan oedd yv- pregcthu mewn cymanfa yn Abergwaen, am y prynedigaeth trry Grist, dywedai, pan y mae nwyddau yn cael cam ar y mor, maent yn gostwng yn eu pris with eu gwcrthu, ond pan aeth Mab Duw i brynu pechaduriaid, ni ostyngai y ddeddf ddim un hatling na ffyrliny yn ei phris, ond llwyr brynu, nes oedd yr holl dorf yn giraeddi i gyd. Yr oedd yn ddywediad urn dtnc y fsHni bregethu ar ol Robert Roberts, Qyno|f, y cymerai y gwres oddiwrtho hyd ddiwedd yr odfa. Gor-1 chymynodd i'w eglwysi i droi at y Methodist- iaid i gvd, a chyda hwy y mac y capelav hyn i gyd (ond dyna beth oedd eu hegwyddorion o'r blaen). Pan ddacth brawd ato wedi ei argy- hoeddi 0 dan wcinidogaeth Rowlands, RC ato ef i'r society, ciyinunodd arno dynu ei enw allan .0 lyfr yr eglwys. Ar ol i mi gaelfy mrecwest iiiedd.Iti, mi gawn weled beth allwn ni wneyd." Ar ol brecwest, gweddiodd Gray dros y dyn yn ei glyw: tawelodd, ni soniodd ddim gair ar ol byny. Pan y dywcdodd dyn yn y gymvdogaeth wrtho ei fod f yn gweddio bob boreu yn amser y cynyrch Mcdi (gwyddai Gray ei fod yn fydol iawn). Ydvnt, nine yn debyg', ond mac mor fyred a chynfton ysgyfarnog genyt ti. Un o'r hen ffasiwn oedd. Claddwvd ef yn mynwent J.lancwnlle, yn y flwyddyn 1810. Mae yn werth i ddarllenwyr y NHGESYIDD ddafllen hanes hen stamp y Nefoedd ar y ddaear, gan ddymuno cael y Hewyrch oeddynt hwy yn gael i ddeffroi crefyddwyr cysgiyd, i wneyd gwaith dros yr Arglvvyud.

[No title]

O'R FFAU

LLAIEEFYL.~

iABERMAW.

[No title]

GLANAU Y DYFI.

ABERDYFI.

LLANBUYNMAIR.