Gwalia

TELlGRAM O'R WERDDON. Mi dd erbvniodd Bila deligram o'r Wevddon yn deyd fod y ddau hen lencyn dyddan o lan vr heli, Lleyn, wedi cyrhaodd yno yn saff. Bydd i hen ferchad Gwyddelig y wlad fod yn eu dillad gora yn ystod arosiad yr hen lanciau yn yr Ynys NN ordd, ac nid yw yn anmhosibl y gwelir ychwanegiad i ac nid yw yn anmhosibl y gwelir ychwanegiad i Mrs Williamses a Mrs Griffithises Lloyn yn y man.

COSI PEN-CASHAU BWYD. Yn ol y drefn arferol fe gollodd dyn ag oedd wedi bod ar ei spri ei stumog tranoeth. Methai yn Ian a gwybod be' gai i gynyrchu archwacth at fwyd. Digwyddodd basio siop bysgod ac yndtli gwelodd granc. Credai pe bwytai efe y oranc yr adnewyddid ei stumog. Aeth i'r siop a gofynodd i'r siopwr faint oedd pris y cranc? Yr atebiad oedd mai chwech. Ond nid oedd gan y cwsmer ond dwy geiniog yn ngweddill ar ol ei spri. Rhag ymddangos fel dyn heb ddim pres, dywedodd ei fod yn ofni nad oedd y crane ddim yn ffres ac na wnai mo'r tro iddo fo. "Heddyw y daeth o i mewn," ebai y siopwr, "ac os nad ydach'i yn credu, rhowch eich bys yn i grafanc o." Dilynid y cwsmer gan gi lied fawr. "Rhowch gynffon y ci yn ei grafanc o, os leiciwch chi," meddai y cwsmer di-f=Jumog. Gwnaeth y siopwr hyny yn y fan. Yr oedd o wedi gwvlltio dipyn go lew oherwyddi fod y dyn diath wedi awgrymu nad oedd o yn gwerthu erancod ffres. Y foment- y daeth cynffon y ci at grafanc y crane, dyma gydiad, a dyma y ci ar garlam allan o'r siop. "Ddyn!" dywedodd y siopiwr, "gwacdd- weh ar ol eich ci!" Y cwsmer a atebodd, "Gwaedd- wch chi ar ol eich cranc!"

GWAHANIAETH RHWNG PERSON A PHERSON. Aeth tri o weision yr heddweh i westy yn Neheu- barth Sir Gaernarfon i gael ymborth, a dangos- wyd iddynt yr ystafell giniaw. Yn y man dyma gomersial tmfalar i mewn, a chanddo bort mantw a rug air ei fraich. Aeth y forwyn ato, cymerodd y port mantw ar rug ganddo ac arweiniodd ef i fyny y grisiau i ystafell well. Mae yn mwriad boys y gyfraith fyn'd i'r un tv y tro nesaf a chan bob un o honynt bort mantw a rug er mwyn iddynt gael cyffelyb groeso i'r hyn a gafodd y comersial trafalar.

SARN, MEILLTEYRN. Bu Jim drwy Sarn, Meillteyrn, a'r coast yr wsnos ddweutha, ac wrth gwrs galwodd yn Mhenybont i welad y poblogaidd T. M. Jones. Clywodd Jim ei fod o yn delio mewn tatws fforin v dvddiau hyn. Rhaid iddo edrach ati hi neu mi fvdd y Radicals ar ei gefn o. Hvsbjpwvd Jim hefyd fod Mr Jones wedi clvwad' fod plant Ysgol Sul yr Eglwys yn myn'd at yr Eglwys haner awr cvn dechra yr ysgol, ac yn chwara yn y fynwent. 0 ganlyniad y mae Mr Jones vn myn'd yno ac yn agor yr Ysgol Sul haner awr wedi un, ac felly yn rhoddi stop ar chwareuon y plant yn y fynwent. C'mer digwyddiad hapus iawn ll yr, y gyrpydog- aeth gyda hyn. Bydd i aelod o un o'r tculuoedd parchusaf fvn'd i'r Unol D.ilaethau—hyny vdi, i'r ysatd briodasol. Disgwylir hwyl fawr y diwrnod rWlJw.

RHIWBOB LLEYN YN PRETORIA. Y mae export tred newydd wedi agor yn Lleyn. Anfonir rhiwbob oddiyno i Pretoria.

CRICCIETH. Drwg gen'i ddeall fod export tred Criccieth wedi cael OTgyd farwol yr wsnos ddwoutha. Gwvddoch v gnaid tred bach reit ddel yn nglyn a chario hen botia jam gweigion, hen dynia samons gweieion, lIudw, earthion, etc., mewn cychod i wlad Seith- inyn. Ond b' llach bydd y tred yn cael ei wneyd ar y lan i gyd. Biti garw iawn. Er nad oetf gymaint ag un Sais ar y Cvnghor, Sijaesncg mawr a s:aredir yno yn henaf. Gall bob atelod yno siarad Cymraeg. Dwn i ddim be di'r Saesneg yma sy'n cael ei siarad yn barhaus mewn cvnghorau cvhoeddus. Mac Mr Robat Defis, fel Cvmro cynes-galon, wedi bygwth y Cynghor, os na cheir Cymraeg yno y cedwith o nhw heb eu swpar lawar noson. Ei farn o ydi mai trwy siarad Saes- neg y bydd rhai o'r aelodau yn gneyd camgymer- iadau. Os felly, os ceir mwy o Gymraeg, bydd i lai o fistecs gymeryd lie.

.& Capten Cymreig yn Ceisio Ysgariaeth. ACHOS 0 LANDWROG. Yn L!ys Ys-c-riad Priodasau, dydd Mawrth, o flaen Syr Gorrell Barnes, gwrandavryd ar ddoiseb Cadben" Hugh Roberts, Ty Capel y Bedyddwyr, Pot!tlN f,ii, vn gofyn am vsgariad oddnvrth ei wraig, Margaret Kale Roberts, ar sail cyhuddiad o gam- lan- vmddygiad gvda Robert Owen Foulkes, peirian- vdd. gynt o Gaernarfon, ond yn awr o 215, Lither- iand-road, Bootle, Lerpwl. Ymddangosai Air W. T. Barnard (wedi ei gyf- aryvddo gan Mri Llovd George a George) dros Cadben Roberts, ond nid oedd neb dros y ddiffyn- yddes. Dywedodd Mr Barnard i Gadben Roberts briodi Miss Roberts, Chwefror 27ain, 1897, yn Eglwys Llandwrog, ac iddynt fyw yn v Lodge, Groeslon, h\Td Mai lOfed, 1897, pryd y darfu yr hawlydd vm- adaol am fordaith. Dychwelodd Ebrill 21ain, 1898. Ar Mehefin 13eg, 1893, aeth oddi cartref drachefn, a daeth vn ol vn Ebrill, 1899. Ar ol bod am for- claitli arall dychwelodd yn Ebrill, 1900. Aeth Mrs Roberts gydag ef i Barry, ac ar ol i'r "Earl of Dunraven" hwylio, aeth Mrs Roberts adref. Rhodd- ai v cadben 3p 10s yn y mis i'w wraig hyd Hydref 18fed. 1901. Nid oedd ganddynt blant. Cyhuddid Mrs Roberts o gam-ymddwyn. hefo Foulkes yn y Lodge, Groeslon, yn niwedd Mehefin a dechreu Gorph'enaf. 1901, ac hefyd yn 215, Litherland-road, lie v bu Mrs Roberts a' Foulkes yn byw fel gwr a gwraig am rai wythnosau. Dywedodd Cad"en Roberts na ddarfu efe ddim amheu (fyddlondeb oi wraig tan Hydref, 1901. Yn vstod ei absonoidel> ni ddarfu ei wraig vsgrifenu ato fel vr pr^ovai vneyd. Un Ilythyr gawsai efe, er v bvddni efe yn vsgrifenu jbob nvmthe?nos pan mown cvflousdra. Pan s-yrhaeddodd ofe Falmouth daeth i'w <r'vw newyddion pwysig. a chyflogodd clwriie. Nid oedd ofo wedi byw gyda hi or's ) ()n, })a:rfn iviili 111 I Winwiia lirviw^yn .t. euant. Dangosodd ei llythvrau. Ganwyd iddi fab-ui yn FTvdref divveddaf: Nid efe oedd oi dad. Mrs Salome icnes, Cae Ffridd. Llandwrog, Oyst. iodd ;-Idi i'r Lodge ar Mehefin 29ain. 1901, iua, 6.30 yn yr hwvr. Gwelodd hi Foulkes oddi am- gylnli y tv. Gofynodd i Mrs Roberts ai evda hi vr oedd v dvn dveithr? Gwadodd Mrs Roberts. Newvdd dd;»^v^Iyd o Lerpwl yr oedd Mrs Ro- berts, Yr opt1 ) wedi bod vn Lerpwl am gwrs o n.mser. Dvwododd Mrs Roberta ei bod yn myned yn o! i Erfvniodd y dvst arni nros gar- trcf. Kw, Sul gvelodd v dvst Foulkes a Mrs Ro- bf>rtf" vn i;or¡ Tansiencyn. a honai fod braich Foulkes am Airs Roberts. Dydd LInn aeth Mrs Ro- berts i T,"rp"'¡ vr arosodd vTio am rai miso-(icl. f-s YFil1;as. 215. Tjitlvdand-rond. Bootle, a dd^vnclod'' Fo^'i'^s a Mrs Roberts ddrfod "no t'ia'_r Crfaill i wr 17 dvst oedd Foulkes. EKi AFr-; ^ob""t?, dan yr onw Afiss Roberts. Ar ol y Pa&g pnthant i Gvmru. Dychwelnsant. a bnont v) hvw fel gwr n gwraig am tua chwech wvthnos. DcaHodd v Ihst, wedvn nad oeddynt wedi priodi. ac fod gan Afrs Roberts wr. Bu raid iddvnt Yill- adael. Caniat-i-yd v ddeiseb.

Ysgolion Qwirfoddol Arfon. THAFODAETH FRWD. Mewni cyfarfod o Bwyllgor Adch.^g Sir Gaer- narfon. 'didiydd Ian, ystyrkyd gohebiaetli cider-- byniwydi o'i'diiwjth Fwrdid1 Afldlvsg xnewn pertli- ynias Ysgolion Genedlaethol Llainior gor P\v!i- ihielii. <=> P-enidenfyn'odd* y p\vyllgor_ tuia mis yn ol writiliiod cyniail yr ysgol «r y tir fod y rheohvyr wedi gwrt'hod gwneud gwolliantiau neilTiluol1. Apoliodd y rheolwyr at Fwrdd Addysg, y rhai J iaiteb.asa.iit, er fod yr ysgol yn un hemaiut, ac y dylid gwnenid gwelliamtau rhesyraol, nid oedd diim .yn ngWyfl'.vr gwirioii'cddal yr adeilad yn eu givnend yn anrnghymwys i'w diefniyddio; PC "liiaSd cedd yr amiodau wedi en tori fel i gyfiaiwnliUrAi yr antiiurdod i wi-tliod cynal yr yagoHon." Dyweclai v llytlhyr yn mliellach y byddai i'r Bwrdd noddi cyfanvyddiadlam pia.itlied y gwell- iantam oedd! yn angen-rheidiol, ole os byddai y ;ilheolwij*r yn analluog i'w cwblhian yn m'hcni iaimser rhiesymol, byddiaii i'r Bwrdd gefnogi ,gii-cii,tbre,d y Pwyligor Addysg yn gwrthod cynal yr ysgal. Yr oealdl y Pwyllgor Adeiladu wedi pentdier- fylui oyfeirio y mater i ysltiyiia^tli y Pwyllgor Addlyiag, ac yr oedd y Pwyllgor Arianol hefyd wedi pendertfynm fed y cwestiwn o dalu i'r aitbrawQiii i gael ei, drafod gaai y pwyllgor. Wrt'h g.yflwyn'0 adiroddiad y Pwyllgor Ad'tedMdtUjdynvedbdd Tvlr Jofhin Me.nzites, y cadeir- ydd, pe buasaii y pwyligor wedfl; dliiyn, yn, achios Ysgol Lllainm.or, y ewrs a fa.bwysiad^v'yd yn <s.chos Y-Igol Enwadol Yspytty buasent, mewn stafle pur grjif. Ac^iofiodd y Oaideiirydd (Mr Menzies) dder- byniiad llythiyr oddiwiijli reitihor Llaimor yn dweiyd fod y gwelliantaai oedd yn anigenrlieidiol wedi eu ca.rio allain,, tiia y canfu arolygycld y pwyllgor yn dtdilynol nrfdl oed'd y gwaith wedi ei wnieud. Felly nid oedd ond teg a. rbiesymol ar i'r pwyllgor al'w ar y rheolwyr i wnieud rbiyw- beith. Gobeitthiodid Mr J. T. Jones y rhoddid ch-waren tag i Y sgol Lliannor, lie y de-aHal efe yr oeddfys T'll: oeisiio cyfarfodl a dymuniadaiu y pwyllgor. Er mad oedd' efe yn cefnogi dull y rheoTwyr, teimlai y dylai v pwyllgor ddangos jdhydig o deimlald Crtiolllogoi a llai o'r rhyfel- garweh i.1 ffynai yn mysg ei gyfeillion ar yr ochr ohwith (ohwerfhin). Pe buaslai y pwyll- gor wedi dal at eu rhybudd1 cvntaf buasai yr laldlgyweiriaidlau eu owblh'la. Heriodd Mr Ellia W. Davies, yr hwn, mewn oyfarfod blaenorol, a gyaygwdd benderfyniad yn gwnthicd' eynal Y sgolT LLan.nor, y Bwrdd Addiysg i bnofi fed y pwyllgor yn rhwymedig diTwy gyfraith i _gyri,hfl. yr ysgol hyd ties oedd wedi ei hiadgyweino'n briodol. Cynygiodd en bod yn gahv syhv B\vr»dd Acldysg yn mhelTa-cli at adroddiiad yr aro'lygydid tir Ysgol Jilannor iaio dib y ffaitlh fod y Bwrdd ya eu llvthyr am Miaii 25a,in, yn addef fod' adg^veiriadau yn angienirheidiiol, a'ii bod yn go.yn. iddynt. yn ntgwynieb yr ad;ix;d.diadte.^i hyn a oeddynt yn credu fod yr ysgcl mewn "cvflwr dia." Apeliod'dl Mr T\v-ard!' Davies at y pwyllgor i ysttiyried, er eu bod: wedii rhodda rhyhudd o dn m.i6 i'r rheiGilwyr I ç,bl'h.au y gwaith, eu bod wedi •cynia!' yr vsgol cyn i'r tri mis ddod' i ben. Yr ot-udVnit yn aivi- mewn helbul oh^nvydd iddynt gael eu h'^rwain gan Tlai ienainic Cterld ar y pwyllgor. With eilio y penderfviiiad, dvwedodd Mr T. J. Will iams na fn cyfi^.vnhiad mwy o weithred y pwvBgor 1111 llytihyr Bwixkl Addypg. Yr o-edd yr ysgol yru amlwg mewn oyflwr difrifol. Eglurodd Mr Allanson Piicton' fod Ba-rd L ANi-ed!i pendt?rfy:nu :Iliad oedd: vr ysgol yn y fa'th gyflwr ag i fod yn f< naddia^ i'w mynychu. Nid c»edid o didyben yn y byd yniladd yn erbyn y gyfuaith os nad oeddynt yn barrod l gvmeryd eu herlid, ac nid oedd efe 3,-n, credu fed hwn yn un adhosion, hyny. Cynygiodd fed y pwyllgor yni dlatig^n wrtli Fwrdid! Addysg eu gabaith y buasenrt yn vefcyrkd fel yn rhesymel adgj'weiriadau neillduol, a ystyriai y pwyllgor yn, ^Ti'gp'nmhieid'ol1 er hucld etc iochiyd y plant. Dywedodd Mr IVlenzies fod LlsJnnor og Yspytty yn yr un, sefyllfa. Addefid yn awr gan bawb fo'd cynhaliaeth yu dilyn yn natimol i ysgol m,R\vn, oyflwr da, end yr oedd yn ofyn- ol i:hi>dldu amiser rhesymol i gario alla'ii yr ad- gyv.xiriiadlaai (iclynviah, clywch). Dywedodd Dr. Jones Morris y buasai ef yn 'cefn'cg-i rhoddii Iillaninor a pihob ysgol larlaH TBBWII cvflwr priod'ol, ond ptJn yn taflu baieh ar un ysgol da, fyddtai iddynt gofio fed Hawer o'r ysgolion anenwadol hefyd mewn cyflwr di- fniifcl. Gwyddai efe aim ddwy neu dair o'r ysgol'ion hvniy oedid'iynt mewn cyflwr afiadh. D.-Miai, Mr J. R. Pnitchaixl iheifyd y dylid rhoddi yr holl ysigolion mewn cyflwr priodol. Yn 03¡cIhlos LLannior yr oedd dlwy flx-t, d wedi miyned heibio er pan, roed rhybudd i'r rheolwyr, a. goboiit;i-iiiia-i y buasai Mr Davies yn pwyso y pendi&rfyniiiad'. Cyr'ygnodd Mr Menzies eu bod yn goh;inio y mtRiteThyd nes derbynid llytihyr oddiwrth Fwndid Addiysg. Tyniodidl Pioton ei v/elliant vn. ol, hi pha'aLwyd un Mr Menzies drwy 13 yn erbyn 0. Yn ddiJtymol pa.^iwyd penderfyniad eu bod yn talu oyBomau athnawon YSigvl Llannor yn. y oyfamser..

Ynadlys Bangor. Cynhaliwyd yr ynadlys uchod ddydd Mawrth, gerbron Mr Thomas Lewis ac ynadon eraill. GADAEL EI WARTHEG GRWYDRO. Cyhuddwyd Richard Owen, ffermwr, Penrhos- garnedd, o adael i ddwy fuwch o'i eiddo grwydro o Penrhosgarnedd i High-street, Bangor. Gwelwyd v gwartheg yn Mangor gan yr Hedd- geidwad G. Davies, a chadwodd hwynt yn y cae cicio hyd nes y deuai eu perchenog i'w hymofyn. Dywedodd y diffynydd i blant agor y glwyd .yn y cae lie yr oedd y gwartheg, ac yna iddynt grwydro i Fangor. Archwvd iddo dalu y costau, sef 2s. MEDDWI. Dirwywyd Owen Jones, Llanfairfechan, i 2s 6c a'r costau am fod yn feddw yn Penmaenmavvr-road, Llanfairfechan. Dirwywyd P xtrick Brown (hynaf), Caclleppa, Bangor, i swm gyfFelyb am fod yn feddw yn Bank- place. Ni fu dim yn ci erbyn er 1899 o'r blaon. CYHUDDIAD 0 AMLWllEICIAETiJ. Daeth achos Joseph Edward Tata (alias Wil- liams), a gyhuddid o aml-wreiciaeth, ac hefyd o ffugio tystysgrif briodasol, yn mla^n cto. Ymddangosai Mr S. R. Dew, dros yr heddgeid- wad, i erlyn; ac amddiffynwyd Tate gan Mr J. T. Roberts, Caernarfon. Y mae manylion yr achos eisocs wedi ym- ddangos. Barnodd y Fainc fod achos wedi ei wneuthur allan yn nglyn a'r cyhuddiad o ffugio tystysgrif briodasol, a thraddodwyd ef i gael ei broti vn v Frawdlys nesaf. Gyda golwg ar y cyhuddiad o amlwreiciaeth, dy- wedodd y Dirprwy Brif-Gwnatabl Harris nad oedd y eyhuddedig yn dymuno dweyd dim yn nglvn a'r cyhuddiad. Traddodwyd ef i sdyIl ei brawf yn y Frawdlys ar y cyhuddiad hwn hefyd.

Cyhuddiad o I-ofruddiaeth yn Ngholwyn Bay. Mae plismyn Sir Ddinbych yn ddyfal er's wyth- nosau yn chwilio i mewn i achos o lofruddiaeth baban fel y tybir. Yn gynar foreu Llun cymerodd y Rhingyll Rees ddynes o'r enw Mrs Florence Caddy i'r ddalfa yn Bodlawen, Hen Golwyn. Dy- wedir mai gwraig weddw o Retford, ger Notting. ham, ydyw, a'i bod o deulu parchus a da iawn allan. Cyhuddodd y swyddog hi o lofruddio plen- tyn benywaidd dienw. Dygwyd Mrs Caddy, yr hon sydd yn ddynes hardd yr olwg arni, ac yn 30aia oed, gerbron yn- adon Colwvn Bay foreu Llun. Rhodlodd y Swyddog Rees ei dystiolatth, a dvwodai iddo py- huddo y ddynes o lofruddio, ond nad atebodd hi ddim. Ar ol ei chymeryd i'r ddalfa, cymerodd feddiant o foes oedd yn un o vstafelioedd y tv, ac a.M-:gryoloa,i.¡oo y,ota..m" 0. w.a&d" .H.lûJ.' I. Dvwedai Mis Susanah Carter, gweddw, ei bod in fam i'r gyhuddediy, ac er nad oedd vstad ei gwr diwaddar wedi ei phrofi hyd yn eto gwyddai ei bod yn werth o ddong i ugain mil o bunau. Caniataodd y Fainc i Mrs Caddy gael ei gollwng yn rhydd hyd y 6ed o Fehefin, ar feichniaeth, hi ei hun am ddau gant o,bunau a'i mham am ddau gant ainll. Cafwyd y baban y evhuddir Mrs Caddy o'i lof- ruddio wedi ei lapio mewn papyr llwyd ar yr 8fed o Fai, ar y traeth ger gorsaf yr Hen Golwyn. Yn y trerigholiad fu arno tystiwyd iddo fod yn fyw, ac iddo gael ei dagu drwy rwymo cortvn am ei wddf. Yr oedd ol y cortyn i'w weled arno, ac yr oedd y parsel wedi ei gylvmu. Yn nghwrt y crwncr barnwyd i'r plentyn gael oi lofruddio gan ryw berson neu bersonau anadnabyddus.

Mae teimladau chwerw yn ffynu yn Lerpwl ar ol ymweliad Mr Evan Roberts, y Diwygiwr. Yr oedd ei gondemniad o "Eglwys Rydd y Cymry" yn beth mor eithafol nes pery i bleidwyr y Parch W. O. t Jones i fod yn fwy selog nag crioed o blaid y gwr ) erlidiedig hv.nw.

Y Diwygiad a'r D wygiwr. A MR EVAN ROBERTS YN MQN. TUSW U LOFFION. [Gall "Uu ct Wyr y Wa-sgv'] Y GYFARFCD MISOL A'R BABELL. Ar awgrym y pwyllgor lleoT, anfonodd Mr ntchard, adeiladydd, Llanfair, at waJianol ffirms i r f pmiau ara syflenwi pabell at wasanaeth y cyfarfedydd. Cafwyd gan un y cynyg rhesymol a ganlyn:—Benthyg pabell ac eisteddleoedd i gvnal pedair mil o babi am fis, gyda dynion i'w good a'i thynu i lawr, ond traul symud o'r naill fan i'r Hall i'w ddwyn gan y sir, am 50p. G-asodwvd y cynyg gerbron y C.M. vn Beaumaris ond pendeifynwyd pe.idio mabwvsiadu cynllun o'r fath. Y mae hyn wedi peri siomiant mawr yn ngwa- hanol ddosbarthiadau y sir, yn enwedig He nad oes ond un capel o faint i gynal y cyfarfodydd, ac nid oea un gobaith y caiff haner y tyrfaoedd ddymun- eut glywed y Diwygiwr y fraint bono o gwbl. SABBOTH TAWEL. Treuliodd y Diwygiwr y Sabboth diweddaf me^5 y treuiiodd y Sabboth cynt: aeth i Betiesda yn° v reu, arosodd yn y Wylfa y prj'dnawn, aeth i gapel bach Cemlyn yr hwyr. gapel bach Cemlyn yr hwyr. Cwrdd gweddi oedd yn Bethesda, gan m theimlai y Parch Owen Hughes, Amlwch, yn ddigon cryf i hregethu ond unwaith-yn yr hwyr. Ni chymerodd Evan Roberta na Dan ei frawd unrhyw ran. Llanwesid y capel yn yr hwyr, Ilawer iawn o ddieithriaid yn bresenol. Ond ni ffynodd eu ehwil- frydedd i weled yr hwn a geisient,. Gan i Mr Roberta fyned i Gemlyn y Sul cynt, a thraddodi anerchiad byr yno, ni thybiodd neb yr aethai yna drachefn. Daeth i glyboodd amryw yn fuan iawn mai yno. yr oedd ac aeth amryw o Bethesda. Y Parch D. Charles Edwards geid yn traethu ar v Feibl Gymdeithae, a dilynwyd of gan gwrdd gweddi tra. hwyliog, eithr ni wnaeth y Diwygiwr namyn "repeatio" penill neu ddau. DYFODIAD Y PARCH JOHN WILLIAMS. Dydd Llun cyrhaeddodd y Parch J. Williams, Prince's Road, i'r Wvlfa, wedj droo wythnos o aob- senoJdeb. Hebddo ef, nid oodd modd myned yn mlaen gyda'r trefniadau. Efe a awgrymodd y nianaii i Evan Roberta fyned iddynt, ac y mae. i ddilyn y cyfarfodydd yn y llooedd hyny gyda Mr Roberts. YMWELIAD A'R PARCH JOHN ROBERTS. Y mae'r gweinidog hybarch o Daihen yn orweddiog bellach er's cwrs o amser. Dydd Iau aeth Evan Roberts a'i frawd Dan i ymweled ag ef. Er yn rhwym gan gystudd, y mae ysbryd yr hen wr yn rhydd ac yn ymlawenhau yn yr ymweliad grasuso-1 presenol a'n gwlad, a dywedir ei fod am hyn yn mynych dori allan i fawrhau yr Hwn y traethodd gymaint am dano yn mhwlpud ei enwad. Felly, hawdd y gellir dyfalu pa. mor gynes oedd cyfarfydd- iad yr hen a'r ieuanc yn Nhaihen; un wedi bod yn golofn i'r achos mawr yn y nos, y Hall wedi ei wneud yn genad y wawr; un wedi er oeod gan ei Dad Nefal, i ryw ddybenion doeth, ar wely cystudd, ar of sefyll yn gnrf "yn erbyn lluoedd y tywyllwch, y llall newydd gael ei wisgo yn a.rfogaeth Duw i ddwyn ymaith garcharorion y ca.dam. Edrychid ar y Parch John Roberta fel gweinidog arweiniol y Cyfarfod Misol, a.o ni fu neb ddangosai gymaint o eiddigedd dros burdeb ac urddas yr Efengyl. Goiygai ei dderbyniad ef o Evan Roberts fwy na ffnrf. Erioed ni roes efe ei nawdd i bre- gethwr na. chredai yn ei ddwyfol anfoniad; felly yr oedd y cyfarfyddiad yn Taihen, cyn i Evan Robert,R- ddechreu ar ei genhadaeth, yn ernes i ni y caiff weddiau yr hen wr ar ran llwyddiant ei waith. ARGYHOEDDI YSMYGWR. Yr wythnos ddiweddaf wrth ymdaith daeth Evan Roberts heibio i nifer o blant Cemaes, un o leiaf o hanynfc yn ysmygu cigarette. Ysgydwodd law a'r oil, a mawr oedd llonder y plant yn dweyd yr hanes. Yr oedd yr ysmygwr bach wedi penderfynu pcidio ysmygu eto. Dywedai wrth un a'i holai i nm Roberts ofyn iddo: "P'le y byddwch chi'n cael cigarettes P" Dywedodd yntau fod pob siop bran yn gwerthu rhai. "Ddarfu o ddweyd wrthych am beidio smociq, maohgen i?" "Na, ddeydodd o ddim; ond riii 'roedd rhywbeth yn ei lais o pan ofynodd o i mi—'roedd yn ddigon hawdd gwybod be oedd o'n feddwi. Smocia i byth eto." Diau y oofia'r bychan ddydd ei argyhoeddiad o ffolineb y cigarette.

BETSAN JONES AR Y DIWYGIAD A'R DIWYGIWR (Gyni Hi ei Hunan.) j Ddaru mi ddim sgwenu er's talwm. 'Roedd pawb wedi mund i feddwl y gallen nhw sgwenu i'r pyra, ac felly mi rois i fy ffidil yn y to am spel, neu fy mhin sgwenu ar y silff, i fod yn fwy paicilar. Mae na ddigon o destyna, ond does gen i fawr o gownt o bobol fydd yn rhuthro i'r wasg os na fydd gynyn nhw rhwbeth i'w ddeyd, ac yn gallu deyd yn go deidi. Mae eisio i bwnc afal mewn pobol yn gyst;sl ag i bobol afal mewn pwno; ac er fod milodd ar fiiodd o betha wedi mund trwy meddwl i, fel dwr drwy ridill, toeddwn i ddim am wastio pa pur ac inc i'w deyd nhw wrth bobol erill. Ond dyma'r Diwyg- iad ynia-raae, o wedi gafal yndda i a fina. am afal ynddo fynta, a deyd tipyn o niirn am dano fo. Mi rydw i'n COFIC J FIFFTI NAIN I yn hurion. Doeddwi i fawr o bladras radag hono, ond yr oeddwn i'n dd -on hen i deimlo petha mawr ac yn ddigon ifanc i v cadw nhw yn y nghalon am dros haner can' mlyn- Jd, ae er mod i rwan ar fy hen sod la, ac yn ddigon stiff fy nghymala rydw i'n ddigen parod i ddawn io o Jawenydd wrth welad ac wrth deimlo yr hen br,tha unwath eto. A chofiwch cbwi, bobol wybodus, ;d yna dri math o hen betha —hen betha cas, hen bet-La hen, a hen betha anwyl. Hen betha hen a h't1 betha anwyl ydi petha'r Diwygiad-felna ma pi ":1 Duw a phetha enaid yn was tad, a diolch i'r Krenhii Mawr am hyjiy. Wel i chi, dyma'r Diwygiad wedi dwad. Ac mi ddoth pan oedd fwya o'i eisia- Ran hyn, "yn nghyflawtider yr mae peefca Iesu G' ist yn dwad bod yg un. Miws ALMINAC Y BEIB1L yn llawar iawn mwy syrteii nag Ah ;inac Eoiiert Roberts Caergybi, er eystal ydi hv v. Mae'r "eynar wlaw" a'r "diw ddar wla-w," yr mweliad" a'r "tywalltiad" yn bowitd o ddwad yn ei iuiag c ar y dydd o'r mis fydd i J r;¡iL pobol rwan es talwm du'.m yn duht "tiitf ewtl Duw," a'r Theswm am hyny .rdi nad ydan nhw ddim yn stydio'i Alminac dwyfot 0 run fath ag alminaciau'r byd yma Iddyn nhw ma'r golled. Mae rhiw air yn sen am "swn yn mTig y mor- wydd." Mi fydda ina. yn meddwl mai y seiat a'r cwarfod gweddi ydi'r "morwydd," ac yr oedd swn er's tro byd tua Sir Ton yma- fod Iesu Grist am ddwad i ROI TRO TRWY EI STAD eto. Doedd fawr iawii yn clvwed t I-sumr-dil ond amball hen sant yma ac acw. Ond felna ma hi-inae swn yr hen fvd ma yn Ilenwi clustia llawar iawn o bobol fel mae nhw mor fyddar a phost Hid- iart i'r "swn or nef." Ond pan y daw o, fel y deydodd yr emynydd, Mae holl leisiau'r greadigaet-h, Holl ddeniadau cnawd a bvd, Wrth Dy laig hyfrydaf, fawel; Yn dystcwi a myn'd yn fud. Bendith byth ar ben po «ol y llyfr hjTns. Roeddan nhw'n ei daflt hi i'r di a, ac mi fasa'n well gen i fedru gneud emyn iawi- fel Ann Griffiths hono na bod yn frenhinas Prydam Fawr. Mae na ddigon, ran hyny, o- hyms yn y nghalon i, ond fedra i tawn^ i'n llwgu roi run ohonyn nhw ar bapur. Dyna r piti, ond na i ddim cwyno chwaith—mae emyn mewn calon yn ganmij -well yn n^oW ,lc-u Gnst, mi wranta, Ilond pen o ddwgcidiHh y coleges. J Y peth gora fedra llawar o hogis, Ilaiicfa Sir Fon yma neyd chydig fisoedd yn ol oedd meddwi a rhegi, ac nn roedd y genod yn rhai heb eu bath am hpla st-uop. Ond rwan ma. hi'n wahanol i'w rvfeddu. Mae nhwn medru gwed.^D a chanu a devd Vn dda am lesu Gnst nes bydcia- i'n meddwl yn aiiial y basa'r ANGYLION YN LEfCIO YN EU CLONA fod yn eu sgidia nhw. Mae gen i lot o feddwl o angyhon. cofiwch; ond er cyst a 1 fedra nhw ganu fedra nhw byth ganmol gwaed y Groes haner cvstal a hogia Sir Fon 'ma. Tydio fawr o gamp chwaith i angylion fyw yn go ag.« i'w lie—toes na thafarna i na themtasiynau na dim fFasiwn beth yn eu bvd < nhw. Ond ma gweld an-ball hogyn fu'n well gwas i Satan na neb arall yn gweddio ao yn canmol ei ] Geidwad yn ddigon a gneud angel yn anfodlon yn t y nefoedd, a chymyd yn ganiataol wrth gwrs fod pobol y drydedd nef yn wel'd cyn belled a Sir Fon ] yma. A dyna'r genod hefyd. Mae nhw wedi t altrc n annghyffredin. Koeddan nhw'n briesiwll o j ddi-drefn, aa yn meddwl ran ddim dan y lleuad ond hel straeon a gwirioni eu t:f'na. hefo'u cariada. Ond f rwan, mae nhw wrth eu bodd yn deyd ] Yr hen, hen oanes Am Iesu Grist, a'i groes, ac yn deyd yn blaen ti-vv3 eu hymddygiadau fed lesu Mawr ) ( Yn euro ho31 1 ";P1'- FFYLIAID PEN FFAIR oedd ugeinia ohonyn nhw hyd rhyw dri neu bedwar t mis yn ol. Ond rwan mae'r ffeiria wedi mynd run fath yn union a Sa&iynau, a'r rhai fu'n ffyliaid yn gneud cystal bob blewyn a phregethwrs" ac yn J gweddio na fu rodsiwn beth. Mae nhw'n cael meddylia a donia a iaitb sy'n rhj-feddu ac yn drysu pawb, a tasa. nhw wedi LLYNCU GEIRIADUR CHARLES A DICSHONARIS fwy na mwy choelia i byth y gallen nhw fod yn I well. Twn i ar chwyneb y ddaear bedi'r helynt i I anfom pregethwrs i golegys i gael lot o lythrena tu blaen a thu nol i'w henwa. Argyhoeddiad a ffydd- dyna be sy eisio, a lot o weddio a phlygu a derbyn yr Y s'oryd. Y Fo fedar neud trefn a rhoi gwybodath i bobol. Yn tydi'r Beibil ei hun yn deyd hyny- "A chwi a gawsoch yr enciniad oddiwrth y Sanc- taidd Hwnw ac a wyddoch bob peth;" a gwybod yn well ganwaith nag y Madersgclion mawr neud iddyn nhw wybod. Rydw i'n credu'n v nghalon fod gormod o ysgol yn DYFETHA PRYGETHWRS. Drychwch chi am funyd ar hanes gweision gora y Brenhin Mawr. Dyna chi Noah yn dysgu yn ngweithdy'r saer Uongau; Moses yn anialwch Midian Jeremiah yn y ddaeargell; loan Fedyddiwr yn y diffaethweh; Pedr yn ei hen g-wch pysgota; loan y Disgybl Anwyl yn y transport yn Patmos; Paul yn y jel; John Bunyan eto run fath; ao Evan Roberts yn y pwll glo, heb son am ugeiniau chwaneg nad oes dim amser i'w oofio heb son am eu henwi. Yn siwr i chwi, mae gormod o beth direswm o le yn cael ci roi i addysg a dim hanar digon i'r Ysbryd Glan. Ond siawns na fydd i'r Diwygiad yma ddangos i'r bobol fod GWEDDIO YN WELL NA GROEG A DUWIOL- DEB YN WELL NA DYSG i ddwad a phechaduriaid at Iesu Grist. We} ie, wrth gwrs, dyma Evan Roberts yn un o bobol Sir Fon rwan er's pythefnos. A'r peth nesaf at y fraint o "ddyoddef adfyd gyda phobl Dduw,X ydyw y fraint o dreulio hawddfyd gyda. phobol Sir Fon. Welas i mono fo eto, ond yn y llun da hwnw rolsoch chwi hefo'r "Ciorianydd" yr wsnos ddwaetha. Rydw i am roi ffram nobl am dano fo, ao mi geift fod wrth ben y glas yn y parlwr, ac yn y canol rhwng llunia John Elias a Richard Owen. Maei o'n haeddu pob parch, ac nid Betsan Jones faswn i taswn i'n fyr o roi parch i'r Diwygiwr anwyl. Tydio ddim, os daru chwi svlwi, yn cael "Parch" byf: o flaen ei enw. Raid iddo fo ddim fecsio am hyi Mae amball bregethwr nad ydi o yn cael par- yn unman ond wrth ei enw yn y papyr new- ydd Ond pan fydd pawb yn rhod parch i ddyn t-oes arno ddim eisio rhyw rigmirol felly. Mi gaiff o goreg wen ac enw newydd, ond mae Evan Robert-s y Diwygiwr yn enw syfiisiant i'r goreu, ac yn ddigon a gwneud Gabriel yr archangel hwnw yn jelcs tasa fo'n byw tipyn oosach. Na, fel roeadwn i'n deyd tan es i grwydro, t-ydw i ddim wedi weld o. Ond mi fydd yn well gen i gael y fraint na phe tawn i'n cael gweied holl fren- hinoedd y byd. Nid rhyw hen fympwy gwirion ydi o chwaith, ond rhyw awydd ei weld o feJ gwas ag yr oedd yn werth gan y Brenhin Mawr wneud gwaith trwyddo fo. Well gen i lowr tlawd sy'n dwyn pobol at Ie-su Grist na'r gwr bynheddig mwyuf na fydd na chapel nac eglwys byth ar eu mantais oddiwrtho. Mi glywos estalwm fod ccron y bren- hin yn sgleinio i gyd hefo perlau, cud os ceiif Evan Roberts—ac mi gein befvd-berl am bob pechadur ddaeth yn well wrth ei wrando, mi fydd ei goron ef yn werth teithio darn mawr o dragwyddoldeb i'w gweled. Mi glywes ryw bobol vn deyd-na wir, doeddan nhw ddim yn deyd chwaith—ond rhyw ysgwyd eu pena ac awgrymu nad oedd pobpeth yn iawn hefo Evan Roberts. Siwr iawn, yr oedd yn hawdd i benau mor weigion ac ysgafn ysgwyd, ond toes gen i run dowt nad ydi EVAN ROBERTS YN GALLACH NA'R CWBWL hefo'u gilydd. Mi faswn yn leicio gwybod faint o honyn nhw tybed fase'n ga-llu bod mor symyl a dilol -ag ydi o yn nghanol y fath boblogrwydd. Fase neb ond dyn call a dyn duwiol yn gallu cadw ei ben wrth weled cymint o bobol yn dilyn ar ei 01 ac yn methu a gweled digon arno na chlywed digon am dano. Onibae hyny, mi aetha yn benysgafn yn go fuan, mi wranta. Piti garw na fa fo yn cael mwy o lonydd befyd. Mae o wedi gweithio yn ddychrynllyd o galed, ae wedi llwyddo cymint fel mae o yn haeddu cael gcr- phwys. Ond or i'w ffryndia fyud a fo filldiroedd o bob man, ar i ol o roedd pobol yn mynd, a chaei o ddim tawelwch. Chware teg iddo—mi ddylsai pob ffordd i Capel Curig a Cemaes gael ei chau rhag y ■pererinion tra roedd o yno. Rydw i'n ddio;chgar i Mr John Williams—dyn call ydi o, ac mi fu yn Bryn- sieneyn er's talwm—am edrach ax ei ol o cystal, ac i deulu'r Wylfa-eoffa da am yr hen Ddafydd Hughes, caritor nobl oedd yntau-arn fod mor fleind wrtho. Mae nhw yn bownd o gael tal iawn am fod mor glen, achos mae r Brenhin Mawr yn deyd yn rhywle. "Yn gymaint a gwneuihur ohonoea i un o'r rhai bvchain hyn, i Mi y gwnaethoch." Mae nhw'n deyd hefyd mai rhw brygethwrs a blynoriaid sy'n blino fwya ar Evan Roberts, ac yn mund i'w weld o a-mla. Mae gen i barch calon i brygethwrs a blynoriaid, ond mi rydw i'n synu'n of- uatsan na fasan nhw tipyn callac-b hefyd, ac yn adael Ilonydd i Evan Roberts gael mwy o dawol- ivch. Yn nihell y bo nhw, ddeuda i, a phiti garw na Ideudsa rhywun wrthyn nhw am aros mwy adra a MUND I GYMOWTA LLAI. Elhaid iddyn nhw beidio meddwl fod dillad duon yn 'hoi leisans iddyn nhw fund i bob man. Rhoswch Ldra., da chi, bobol—yno ma'ch lie chwi. Mi fvdd E-Iuwcyn y gwr yma ar ol gorphen ei waith yn ddych- ynllyd o flin, a mi fydda ina yn gofalu gneud xibpeth iddo fo gael Ilonydd er mwyn dadflino ac mi ddylsa prygethwrs a phawb, arau neud run 'ath hefo Evan Roberts ag rydw i'n neud hefo luwcyn-rhoi pob chwara teg iddo er mwyn iddo veithio'n well eto. Mi glywes Catrin Huws Ty Nesa a Samwel Dafis r Saer yn deyd nad oeddan nhw ddim yn meddwl y sa Evan Roberts gymint o lwvddiant yn Sir Fon YIUIoo ag yn y isowth a Nerpwl. Be sy ar bobol, leudwch ? Mi fydda. i dest a gofyn fel yr hen Di'cffwvd, "A fyrhaodd braich yr Arglwydd?" Mae )'n insult ar y Brenin Mawr i ddeyd fTaeiwn beth, i, dda gen i mo'r bobol yma sy byth a hefyd yn meddwl ei fod 0 wedi gorphen ei waith, ac nad ydio Idim am gofio Sir Fon. Mae o'n bownd o arddal y gwaith. TeifF y gweddia i gyd ddim yn ofar does bosib. Yn tydan ni wedi cael let o gafodydd yma eisys, ac mae'r hen benill yn ddigon gwir:— Ni gawsom rai defnynau i lawr, Beth am vr awr cawn fvnd i'r mor? Ie, wir, beth am yr awr? Tydi'r awr yma ddim ar glocia. llawer iawn o bobel neu fasan nhw byth yn amha. na chawn ni fendithion rif y gwlith. A pheth arall hefyd, yn does cymint o eicia y cafodydd yn Sir Fon ac yn unman. Hwyrach fod yna fwy o bechaduriaid yn y Sowth ac yn Nerpwl, and tydan nhw ddim mymryn mwy o bechaduriaid na PHECHADURIAID SIR FON roa. Mae ma glampia mawr yma na fedar neb byth neyd na threfn na rheswm arnyn nhw ond y Brenin Mawr. Oes, neno'r taid. Mi rydw i'n gybeithio yn fawr y daw llawer hen greadur sy'n slotian befo'r ddied felldith yn ddirwestwr ac yn "ddyn newydd yn Nghrist ac y bydd lot o rai eraill sy'n rhegi ac yn arfar geiria hyll ac yn byw'n an- nuwiol yn ngolwg pawb yn troi dolan newydd. Ond mae gen i obath arall hefyd, ac rydw i atr) ei ddeyd o rwan. Mi wyddoch o'r gora, er na fydd- web chwi'n deyd dim, fod yma ormod o beth di- reammi o BECHADURIAID RISPECTABL yn y sir yma. pobol yn gneud petha y byddan nhw'n bownd o golli eu haelodath o'r nefoedd os nad o'r seiat am eu gneud. Rydw i'n cvfeirio at yr ben grybiniwrs bydol yma, yr hen gybyddion crintach, a'r rheiny hefyd sydd yn g-ilad wrth bobol erill ac yn anonest, ddigon os ca nhw fyraryn o ehians. Mae eisio cael pawb i berthyn i'r capal a'r eglwys, ac i Iesu Grist yn ben ar bobpet-h. Oes, mae hyny'n ddigon gwir, ond mor wir a hyny mae eisio yr Ysbryd Glan i neud pobol y capal a'r eglwys yn llawar iawn gwell pobol nag ydi llawar o honyn nhw befyd. Mi fydd gen i g-wilidd yn y nghalon am fod cymint o gryfyddwrs mor sal yn y byd yma a chymint o bobol heb fod yn gryfyddwrs

^MadQc/U/^i S OES CUR Yii! EICH PEN" ? Hi B H 6s OES, pa fath gur ydyw ?" Os yw> cur vn y talceu ao yn peidio W W~ I MH flB pan wasger arno, yr ydycb yn dyoddef oddiwrth Gr.r yn codi o Near- BS H algia. Os yw'r boen yn mliob man yn y pen, yn iigliyda cbyfog, JKKf Hp bias drwg;, tafod orcbuddiedig, gwynt drwg, iselder ysbryd, rhwym- MSM HI diffyg treuliad, coll cwsg, curiad y galon neu T? en did cyffredinol, Miss CLARA RYAN. 9H yna yr ydycb yn, dyoddef oddiwrth Gur yn codi o'r Beil. Gellir olrhain Cur yn jg§ v pe'n I* wendid yr ystumog a bar i'r cyfansoddiad redeg i lawr gan acbosi cur m Neuralgia, neu i anbwylder yr afu sydd yn aflonyddu ar gronfa y beil ac yn H achosi y salwcb hwnw. Trwy weithred u yn arbenig ar yr afu a'r ystumog, mae H Bile Beans yn effeithio i symud ymaith yr achos gan roddi gwellbad arhosol i bob 1nath 0 yn y Pen. «• Dvoddefais am flynvddau oddiwrth gasgliad o anhwylderau," meddai Mi5s Clara Ryan. 231, Canterbury Road, New Brompton, Kent wrth gynrychiolydd v Kent and Essex Globa." Blinid fi gan Ddiffvg 1^1 Treuliad a cboll cwsg. Cawn gur parhaus yn fy mhea, a b«d-hvn-yn sal .1 chyfo«wn ar ol pob prvd. Yn S t p|| ami ar ol codi yn y boreu cawn curiad y galon vr hwn a gynydd^i nes v llewygwn. Nis gallwn byth fyned i fynn y grisiau heb gymhorth neu drwy fyned ddwy ris ac yt,a p-irohv.-ys am vspaid. Bu meddyg vn aweini arnat ac aethum i Yspytty St. Bartholomew, Chatham, ond heb dderbvn gweUhad. Dywedai HU » Soneddiges. ienanc* weipyddai yn .shop fy ahati uadi «ael B.Je jtfeaas rar4-ha«oroi. ir*rvnais n»ch, dechreuiis Hot gymeryd y pelenau, ac yn fuan iawn dechreuais welH llawer. Parhe^is gyda hwy, dychwelodd fy archwaeth. H vmadawodd v poenau, a chefais liw da i'm gruddiau. Ar ol cwrs llawn nid oes genyf y petrusder lleiaf .I i ddweyd fod y meddyglyn rhyfeddol brwn wedi ymlid ymaith y cur yn hollol gan fy adfer i iechyd parhaus." .0.: r Bile 13eans!vii Ctir yr, pen, Riiivvi-ne,(icl, yr Haf. Tc-,Ml.(l I)if,.WN d. Afi;,t,, Dr\ Gwaed 'I'('U('11, a. hol1 An. cael gan yr holl am Is li, a 2s 9c y blwch. COWPON .-Ani Fl,,eli am ddi fo. b ch, eniv a Y cowpoli atu r draul ol p CO., LEEDT,. BILF BL,N d i OwaJia," Mehefin Ceil, 1905.. i

DECHREU'R GENHADAETH YN MON Doeli.r.e.iia Mr Evan Roioerti P, nh^Ja-eth yn lo n. yfo-ry (dydri Mawith), a bydd yn Ainlvsch y.11 cyrdda-u nos- ?awrt.b, Moixher, ac Tau. i Oeir yn y ctosba-rtli 23 o ada-^ai. a-_de«alhir fodJ digon o dccynan wedi eu i.-i-an-ii i lenw: oapel Bethesdia—y mwyal yn. y I'i'pf, lie y cyn- helir y b-Gb no;

EVAN ROBERTS AR FORFA CONWY CYFARFOD BR ;,YDFE.\ DIG. Dydd Ian diweddaf. cyrhaeddodd Mr EVhl Roberts, ei ira-rd. Di,-z-, Robert a'r Parch John Williams (Princes'-road, Lerpwl), i Lamduidno tua phump o'r ;och. Aeth y son ar frys tnvy'r dref, yingymilLodd lort fa,ii-T ger y Cambrian Restau ran,t. lie yr y cwmni n cajel te. AJ" y iroixld i'r orstaf y oedd y dorf yn cynyddru'ii barhaus; n bu raid oaed diau beddwavs a f-wycldog y nhedlffoidd i wneud y ffordd yn glir t a'r eLai MI- Roberts a'i 4idau gydyniiaitli i'r iren. Mown rnigcim dywed'-xL-d Mr Roberts iddo y irawTol-ed a Llandudno tru thiair blynedd yn 0..1, ac yr oedld yn lalch o ail ym.eled a tliref mor biydifertli. Ar ol c y Tuncticii aeth y cpira i gerbyd. gan yrn 3 Gon;\vy, lie v gjilwyd ■31-a.?.r (yr Httniiid'ur Hugh Hughes), yn ei bresiwy^lf.a., Cadtnant Park. Am 7-30 aed eii- waith i gerbvdi a gyna-vd i WERSYLL Y MIL-WYR AR Y MORFA. Ar y JiorToa c-c li- lmlw:il genhadcl. lie yr oedd oddeutii 1300 o aeloda-u'r Milisia wedi ym- gj-nuJl. Dechreuodd v dorf d-yTii yno tua clhrvv-eeli o'r gtcoh, a. threnlient yr oamer i gaau eimynau. Daeth c'noedd o ivobl o laiidudiio, Conny. Coluyn liav. a lleoedd eraill, ond ni ohaniiia,teid! i neb ond y nilwyr friied i'r babell. er mawr saom i'r yiiiwc'lvyr. Am 7.30 diaeth y cwmni i mewn. a ciiyda hwy 3Ir Htiglies., y Maer, d' r Parch Meiiai Fnaincis, y.r hwn a ddeclireuodd y gwasanaetih weddii. Caod a-iienchiiad wed-yn g.anl Mr Evan Roberts, yr hwn a ddiywododd ei fod wedi sylwi air y d,, a clia,el yno ddYllioJli na chredent yn iji-odtolia^tui Duw. •'Mae Duw ynna," nveddair diwygiwr. "Bu .a.d""g pan dda.rllenwn lyfrtXu. a)0 yr a-rferwn ckhvevd nad oedd Dnw, ond un dnvrncd gosod- Dinv ei law av-naf, ac y rrae Efe yma heno. Oes, y mae Duw, a rh^d i ni ei w&sanactiliu ,ffaiildJiai\"OU Gii-vddom fodi gan ein Duw nii elynion. Oes, fy nglivfeiil-kfli 6:nW''l, y mae Din" ac y ire-e Diafol h.efyd.. A vdym vn ]-hlyddi oddiiwi-tlit afaelian y Dijafoi cs nad ydym, mae Crist yn barod. A wnewch ohrwi yniostwng iddo. rhoddi eich arfau i lawr, a gwiasanaeitlvu y Medstr hivni?" Yna." gpfynedd y diwygiwi- a bawb oedd yn gwaaanaethsu Duw sefylil i fyny, pan y epdodd broil bawb. Y n &.vj," mt-ddad Evam Rol>erbi, "n id ydywi, am ofvn i'r rhai isiy'nt gW::1S8,r:¡j",t.}p1 vr un drwg seifyll i fyny. Pe ceisient nis gallent. Yr an- iiuiwiolicn nisafanit." Ar ei crais. camtwyd mgrymed pawb i lav.vr, gy-dai thieimlad dwfn, ac-aeth iamr\™w i weddii. Dywi&dai 11 n dyn ei fod yn filwr i'r Bre-ni-n Eaiwand ac yn filwr hefyd i'r Brenin Iesu tra y mynegad un 3Inall y pallai pobl ddweyd beth a iVrnent am EvJn, Roberts, eto yr oeddl yn llaiv Duw. I WIL BACH, CAE STAR, BETHESDA, I a siara-dodd yn rynnus. gan ddiolch i Ddnw mai trwv Dan Roberts y cafoddi ef droedig- aeth. Gweddiodd amryw o'r milwyr yn atfaelgar. ac yna apeliodd- Ap Hari. sydd yn gofaln am v genhadaeth., yn diaer am i'r milwyr dderbvn Crist. Dilynwyd. gau y PaVcli John Wi!iiaiK<=, yr hwn a ST*IIA-rd ar ogondant crefydd "1 fod nid yl1 un-ig yn farotoad i farw, -)nd nsas gellid mwA-nham ikpi-yd yn laW,1. heb wir grefyd'd. Ar al rli,agor o weddiau, ;fj>eliodd Evan Roberts am ddjyohweledigion. Os, meddai, ni dderbviiBent Grist. yna byddai i'r udgorn dfiw>edda,f alw .rhyw a by dda; yn rhiadd lddvnit ateb. Gofviicdd i wdd am ddenbyn, Crist godi eu 11-aw, a gwnaed hyny gan bawb oedd yn bresenol. Terfynwyd eyi ;.tfod eofiadwy gvda theimladan d'wysion, d mynegwyd fod anuyw ddychweled- igion wedi eu jihestru. Yn ystod y crv-fairfod. ceid y dorf oddialLan i'r -barbell- yn tiiio yn y can-u. Ar de-rfyjii y gwaith .ai--tli, y cwmni mewn cerbyd i gartrof y Maer. lie y treuliwyd y ncisoiiu

BARN YR AR CH DDI A CON EVANS. Dydd Mawrth, talodd yr Archddia-ean Evans, Llanelwy. ei ymweliad blynyddod a Llanrwst, i anerch swvddogion. ac aelodau 11 eglwj-si, gynifer a.g a ddaet-h yn nghyd.. Dymunol iawn oedd clywed eyfeiriad mor iachus at y Diwygiad. Yn mhlith petliau eraill cyfeiriodd at y 904ed oedd cylch yr esgobae-fch wedi ga«J y flwyddyn ddiweddaf yn mar- wola-eth 6aith o wyr da y pwlpud Eglwysig, a'r rhag- olvgom tywyll am rai yu codi' i g,yme-yd eu He. A'r cwestiwn mawr meddai, oedd pa gwrs fabwysiedid i gyrhaedd yr 3Jncan hwnw. Wrth i act y Diwygiad, tra yr oedd yn rhaid iddo ddweyd fed llawer o ddeearoldeb yn mdyn ag ef. eto yr c*edd cvmaint o ddaicni wedi deilliaw oddiwrt-hc, fel mai y cwestiwni mawr Y11 awr oedd beth CVVID saile- yr Eglwys yn aglyn ag ef? Sia,radai yr Archddiacr-n gyda llawei- o ddifi-ifwch, ac fel un cedd yn teimlo dros yr ysbryd goreu gael y dylanwad uchaf ar ddeiliaid yr Egiwys.

DYDD 0 FOLJAXT AM Y DIWYGIAD. Yn unol a ph«nrle"-fyniad y Gjmhadledd ddiweddaf yn Llandrindod, bwriedir cynaJ Gwyl Geiuidlaethol o Ddiolchgarwch am y bendithioin a gaed drwy y Diwygiad. Gan fod Llun y Sulgwyn yn annghyfleus metW11 llawer lie awgrymir y dydd Mawrth dilynol. Gade-wer natur y cyrddau i'w penderfynu gan yr arweinwyr lleol, ond awgrymir y cynllun canlynol: —Bore, cynhadledd i drafod pa fodd oreu i barhau effeithiau y Diwygiad; prydnawn, pregeth neu bre- gethau: hwyr, cyfarfod i adrodd a diolch am y benndithion a brofwyd. Gwahoddir pawb i'r cyrddau, ao ni ddylai enwad a phlaid gael j'styriaeth o gwbl yn yr wyl. Gofynir hefyd i sylw neillduol gael 81 wneyd o bob pwlpud nes Sou] y Sulgwyn at yr wyJ.

GWASANAETH DIWYGIADOL MEWN EGL WYS GADEIRIOL. Mewn ymddiddan a'r Parch John Williams, yr wjlh-ncs hon, dywedwyd fod Esgob Llanelwy yn teimlo yn gyfeillgar iawn at Mr Evan Roberta, ac yn myned mor bell i ddwevj y buasai ef jmberffaith barod i roddi yr "Eglwys G-adeiriol" at wasanaetii y Diwygiwr, onibae am anhawsderau arben.ig. Yr yn cymeradwyo yn fawr y drychfeddwl o gael ewasanaeth yn Eglwys Gadeiiioi Bangor cyn y gedy Mr Evan Robart Sir Fon

Methaaiiad M wy r Uechi. Dydd Gwcner. yn Llys Methdaliad Llundain, gwnaed ymchwiliad i fethdaliad Mri Clarke a Bromwich. marsiandwyr llechi. Minffordd, ger Porthmadog, a Llundain. Cyfanswni y dviedion oedd 5131p, gwort'n yr ciddo tua 3OC,p: diiTyg tua 2000p. Dywedodd Mr Clarke ci fod ef yn ysgrif- envdd i'r New Welsh Slate Company o 1893 h--d 1900. Mr A. G. H. Bromwich oedd aroiycydd y borthfa. Yn niwedd 1900 dochreuasant fusnes ar i cyfrifoideb eu hunain. ond heb gyfalaf. Priod- olent eu methdaliad i- ddyledion drwg. masnach isel, a cholli comisiwn am wcrt-hu llechi i bcrchen- ogion 1'ech-chwaroli. Hefyd aethai vr elw yn is j na r swm a elai at gadw y ddau bartner. Tua 500p wnaothent. er's 1901, prvd v gwariwvd 19C«jp. Bu Mr Bromwich vn bvw vn Mhorthmadog am fivnyddoedd.

B^dd yr Archdderwydd Hwfa :.fon yn nsrwvl cyhooddi r Eisteddfod yn Nghaernarfon ar yr 22ain r. in o'r mis hwn.

Deon Bangor a'r Ysgolion DyddioL CENADWRI BWYSIO rg (tENEDL. Boreu Su1 pregethai Deon gíill yn Eglwys St. Cybi, Caergybi. Cymerodd yn destyu St. Mat. x iii. 14, "Nid yw ewvllvs eich Tad yr hwn sydd yn y nefoedd gyfrgolli yr U:1 c', rhai bychain hyn." Wedi ymhelaethu ar gariad C-ist a.t biant, a'i uryd- er am eu h-iachawdwanaeth drag-yddoi. aeth yn mlaen i son am addysg grefyddol yn yr Ù"> hon. Yr oedd. ebe efe, dri rheswm dros lynu yn dyn wrth yr Ysgolion Gwirfoddol.il) Yn gyntaf, eu gwasau- aeth rhagorol yn y gorphenol a'r presenol i grefydd ein gwlad. Yr hyn a ofnent ei golli, a'r hyn a ddymuiic-nt ei ddiogelu, ydoedd cymeriad crefyddoi addyBg ddyddiol y plant. Gyda golwg ar addysg fvdol, nid oedd achos un pryder; gwnaed dai)aiaeth ddigonol ar gyfer hwnw; yr cedd yn cac-I ei gynal ar draul y cyhoedd. Pe na buasai dim end addysg fydol i'w ddarparu, ni buasai a.ngen am Ysgolion Gwirfoddol. Ond ar y Haw arall. gadrwid addysg- Gristionogol i ymdrechion gwirtoddo1 Rhaid i'r rhai a ewyliyaaani gyfianc t -ybcJaeio grctydJcJ t>enda.ut adeiladu cu hysgolioa eu Ltiiain a" eu cof-t- eu hunain, ac ar eu cost eu hunain eu ha-dgyweirio a'u gwella. Y nuu» Eglwyswyr yxi v ge-rphenal wedi gwario miliynau o arian i'r perwyl hwn, ac y ma-ent yn foddlon i wario mikedd etc Y niae'n wÜ. fOO ein hysgaHon yn cae! e-u bygythio, ac felly hefyd JT Eglwys. Nid cedd efe erioed yn c-ofio a-mser pa.n na fygythid yr Eglwys. Ond ni bu i arswyd Dadgysyllt-iad un amser rwyftro i'r Egiwys adgy- weirio hen eglwysydd ac adeiladu rhai newydd, a gwaddoii hefyd blwvfi newydd. Ac ni byd i i ofu i'n. hysgolion gael eu dwj-n oddi amain ycawaith ein rhwystro ni i wneuuhur pob aberth i'w i-adw. Teini- lemt fod ganddynt achos mor dda., bod c-flawii'ler o'u t-u, a bod lies uwchaf r eenedJ >1: rhwymedig wrtho, fel ag yr oeddynt yn teimlo yn sicr y cyfrenid yr arian angeiirheidiol. Cyhyd ag y galleni gadw')- Ysgoiicn Gwirfoddol, gwyddam yr y byddai i wirionedd ysbrydol, yn gystal a gwybodaeib" fydoI, gael sylw a lie priodci yn ligwaith lii oiaiJd yr :¡,gc1. Gosodid parhad addyeg Gri^tioncg- yn yr- ysgol bob I .1 dydd mewn perygl mawr. Yr oeddynt yn pender- fynu cadw'r vsgahon i fvny, oherwydd yr ceddynt yn ymwybodol y bydd i'r lieibl fod yn sic- o gael llc- anrhydeddus j-nddynt bob amser oherwydd v bydd i'r hyn a ddywed y Beibi am Grist, gael ei ddysgu ynddynt yn ei gyflawnder; oherwydd y bydd i feddyliau y plant a addysgir ynddym gael" tu trwj-tho a'i athrawiaeth nofol Ef ac y b-'dd i'w calonau gael eu cyfarwyddo i ge;5ic ei rae Dwyfol Ef yn y Sacramentau a. o:deiniodd Ef ti Hun yn Ei Eglwys. (2) Ail reswm vdowid yr efiampl dda a roddir gan yr Ysgclion Gwirfoddol i j"si^oJ on eT-»iil. Angen- rheidiol cadw mewn cof y bodolai ddeng mlvuedd" ar hugain yn 01 duedd grcf at addysg hcdlot ddi- gTefydd. Yr amser hono yr oedd y Beibl yu !!yfr gwaharddedig yn ugeiniau o Ysg-eiion y P, yrddau yn Nghj-mru grefyddol. Yr oedd y weddi a'r emyn yn bethau gwrthodedig. Nis gellid enwi enw Duw wrth filoedd o biant bach ein gwlad, ond erbyn heddyw, a diolch i Dduw am hyny. Y maf cyfnewid- iad er gwell wedi cymeryd He. Dysgir y Beibl hedd- yw yn llawer mwy cj-ffredinol. Ond bydded iddynt ofyn, sut y daeth y cj-fnewidiad da hwn oddi p'm- gvlch ? Yr oeddjmt j-n meiddio credu fod y wlad yn ddyledus am dano i esiaawil yr Y -golion Gwir- foddol. Pe 11a hia-w-Ai yr j'sgolion hyn mewn bodol- aeth, gydau haddy Feiblaidd iaoh. yn ystod y deng mlynedd ar hugain diweddaf, buasai llawer mwy o ysgolion di-Feibl yn pin gwiad heddyw. A pha beth yw tuedd bi-eeeuoi yr oes hon ? An- mhosibl yw i unrhyw un a all ddarllen arwyddiol1 yr amserau fethu caniod fod lJeorygI nid bychan i'n holl ysgolion bob dydd fj-ned yn ddi-grefvdd. Y mae amryw o arweinwyr meddjliol y genedl yn haeru mai dyma'r unig gwrs rhosymegol ag sydd agored i'r wlad. Clywj*d gweinidogion crefj-dd yn dad leu drosto. Y ina-e un o leiaf o'r enwadau crefyddoi Nn Nghymru wedi datgaai yn ffurfiol ei fod yn fEafriol iddo. 0 danN yr amgylchiadau hyn. bydded iddynt ofyn ai diogel diffodd goleuni yr Ysgoiicn Gwinoddol ? Yn. wir, yr oedd eu heeiampl yn anhebgcxd angen- rheidiol. Hwv-ntbwv yw y lefain yn v toes. Bvdd i'w preeenoldeb gywil^ddio dynion allan <■ meddvl- ddiych o ysgoliOlU heb grefydd. A phaji gofiwn nerth yr vsgoliou hyn nis gall fed eu hesiamvl yn ddirym; ca.nys ceir tua hant plant LloogV a. Chymru o'u raewn. Ond itas gellid cadw t fyny yr un ysgol grefyddol mewn ardal. bj-ddai <» werth annrhaethol drwv « hesiamn.t. Byddai fet un hen ffenestr gyfan mewn eglwyp gadei iol ad- feihedig, yn daiigos i'r pen-ad.eiiadydd y dull i ad- newyddu yr holl adeda-d i'w ogc<nia,nt cvntefig. (3) Ceir y trydydd rheswm yn y ffaith ^fod gofyn- iada.u yr Ysgodion Gwirfoddol yn cYTlal i fvny gysegredigrwydd swydd athraw. 0 ddyddiau'r A poet cl ion hyd yn awr, bu i'r atkra,w bob amser lenwi lie uchel yn ngwaith cc-efydd. Gesyd St. Paul ef yn drydedd ar ei restr, "Yn gynta.f AposLolion, yn ail, proj.-fcwydi, yn drydydd, athrawon." Ani bedwar cant ar ddeg o flynyddau y UloIioE"I' ysgol bewb dydd wedi bcod yn gartref crefydd yn ein gwlad, a swydd athraw yn aiwedigar^t-h gysegredig. Pau y cadwai Cybi Sant ei ysgol fawr yn Nghaergj-bi, ar hyd bljmyddau niaith y Canol Oesa-u, yn amser y Diwygiad, ac i lawr hyd ein dyddiau ni. gofynid i athraw nid yn unig i fed yn ddyn c gyn-teriad rnocs- OI da-, ond hefyd i foo. yn un JTI dai ffydd Crist, ac yn credu yn Nuw a'r Gwarodwr. Hyd yn hyn y m86 j'styriaefiau crefyddol, yn gystal a gallu meddyiioi, wedi cael eu He yn newisaad pob! ieaiainc a fwriedid i fod yn athrawon. Y EgIwys bob aOl.er' wedi cymeryd gc-fal i wneyd oi goreu ar fod i'w hiathraworo dvfodol gael eu dwjii i fyny, mewn yegol a choleg, o fewn awjTgjdoh grefyddol. Bvdded iddj-nt aros a gofyn iddynt, eu hunain, A j-djw hyn oil i gael ei ddiddj-mu bellach ? A odd cred gre- fvddol addvsgvvjT y genedl sy'n c di i ga-el e ystyned fel peth hollol ddibwys.? Yma eto y riat flngen mawr am gyfundrefn yr Ysgolion Gwirfoddol. 0 dan y gyfundrefn hon yn unie y cydnabyddir pwysigrwydd cred grerf j-ddoi yr athra. w: o dan y gyfundrefn hon yn unig y bydd yn btr-ibl gefyit cwestiwn i athraw am e-j ffydd, Rhaid cvme.jy-d gofal rhag i gj'segr-edigrwydd swvdd athraw {.1 ei anghofio. Cyhyd ag y parha JT Ysrrolion Gwirfoddol mewn bodolaoth, gwiicir ih\-wbe. i ddal i fyny vr egwyddor fawr y dylai atlir-aw pbnt Ci-isticinogoF foi ei hunan yn grediniwr C-ristionoj;;ol. °

Ynadlys Pwllheli. CYHUDDIAD 0 LADRAD. (Oddiwrth ein Gohebvdd.) T7iPyddV^Crcher' ?erbron y Parch J. C. Williams- Ellis a'Mr J. G. Jones, cj'nhaliwjd v llys uchod. CYDYMDEIMLAD. Datganodd y Cadeirydd gvdymdeimlad v llya- a Mr a Mrs Carreg, v rhai oeddynt wedi colli ea hunig fab j-n ddiweddar. Cefnogodd Mr J. G. Jones y datganiad. ac ateg- wyd gan Mr W. Caer Jones, ar ran y cvfreithwyr. GYRU GORWYLLT. Yr Arolygydd Jones a wysiodd Richard Jones, Plas, Aberdaron, am j*ru ceffylau mewn cerbyd yn orwylit i lawr Allt Bodnithoedd, ar j- 3ydd cyn- fisol. Bu raid i'r achwjnydd neidio o'i gerbyd er mwyn myned allan o berygl. Pe buasai "brake" cerbvd y diffjnj-dd yn peidio a gw-jithio buasai y canlvniadau yn ddifrifol. Cadarnhawyd gan Mr C. Davies, Plas-y-Ward. Gwadodd y diffynydd y cyhuddiad, a dywedodd fod Mr Jones ei hun wedi dweyd nad oedd cfe ddim wedi gyru yn orvrn-lit. Nid oedd y celTjlau cedd ganddo yn gyfryw ag y gellid eu carlamu i lawr yr allt. Cadarnhaodd tyst nad oedd y teithwvr mewn porygl. Gorchymynwyd talu y costau yn nnig (lCb 6c). MEDDWDOD. Dirwywyd y ihai canlynol am 'eddwdodWm. Prichard, Ffestiniog, 5s a'r costau; Robert Wil- liams, eto, 5s a'r costau; Griffit-li Hughes, Sarn, 2s 6c a'r costa-i;- William Roberts. Parn, 2s 6c a'r costau; a J. T. Evans, Caernarfon 58 a'r costau. Y tystion oedJynt vr Heddweision Thomas ;40) Thomas (49), Pugh, a Jones (26). CYHUDDIAD 0 LADRAD. Evan Hughes, gof, Efailnewydd, a c-vhuddid o fod wedi dwyn o cfail H. G. Jones, Newborougb Inn. Fourcrosses, beiriant tyllu gwerth tua 28s. Rhoddwyd y ffeithiau g- yr Arolygy dd Jones & H. G. Jones. Gweithiai v diffynydd vn vr efail. Cyn j-madael cymerodd y peiriant gydiu; ef, a dy- wedodd wrth y prentis oedd yno am /')('i'o dwevd dim am dano. Cadarnhawyd hyn gan D. Davies. v prentis. Y diffyniad oedd mai cymeryd j peiri.uit ddarfa efe gan fwriadu ei gymeryd yn ol. Tystiwyd gan v Parch Sheppard Jones fod y cy- huddedig o gj'meriad rhagorol. Ni? gallai v tyst ¡èTi'OU v darfu iddo ddwjn v p-hini. Gosodwyd iddo dalu y costau. CYHUDDIAD 0 DDWYN PFVF" Solomon Taylor, Sipsiwn, a gyhuddwyd o fod wedi dwyn penffrwjin o ystabf Tyddyn iviawr, Chwilog. Dywedodd Mr J. Williams i'r -prchar^r ofyn am ganiat.ad i gj-sgu yn yr vstabl, a chafodd hyny. Tranoeth collwyd y periffrwyn. Gohiriwyd yr achos.

FAIIL TRADERS CHARGE FAIR PRICES •Jid give. the beet quality for mxmey tlwefora Hornima.n's enPTW rwdvioo the n,) of their I' pure t.e& until tb duty be reduoed on 1st. '1'ry a ilb. of Hornajuft-n's end yoc will use no other. Note: Fnil wei.glit package. Soid by: -Cwm,%rv-ou Owen, C" Nerin Griffith, GIXXHT. Beaurwirif;: Williams, Chemist. Pen mae nmavrr Co-operatirr Society. LWnberie: Ingh*n*, Grwer. l.kuifairf«ehen: Griffiths, Grocer. LLan-dudao: Roberts, Chemist. Golwyn Bay: Hughes, Grocer. «tc. Newbsrough: Lewis, Croce r.-Penrhyn"u- I dre.eth: Jones and Son.

yn byw mor dda. Mae digon o le, gwyr dyn. i bawb fod yn well. cud nixe ma geinia yn Sir Fon yn meddwl moil dda am danyn eu hura-in fel mai job galad ofnatsan ydi cael nhw i gredu fod arnyii nhw angen diwygiad o gwbl. Ond os daw Iesu .9 Grist yma-ac mi ddav; befyd-mi argyhoeddiff 0 nhw, ac fe geir eglwysi pur yn ogystal ag eglwyai mawr wedjTi. We1 wir mae mysedd i wedi mynd reit stiff wrth sgwenu cymint, a twn i ar chwyneb y ddaear But y gna i olchi foru. Ond mi rydw i'n teimlo lot vn well ar ol deyd y marn fel hyn. a gybeithio'r anwyl y bydd pobol erill yn well ar ol ei darllen. Os daw Evan Roberts o fewn deug milldir i'r ty yma mi fyddaf yn siwr o fynd i'w wrando, ac mi geiff y "Cloriaiiydd" dipyn o'r hamez hefyd. Feily, rydw i'n terfvnu. Hyn yn hir ac yn fler, BETSAN JONES.