Y Tyst

Q £ MS, PRIODI. A MARW. PRIODASAU. PRKB6RINB-DAV IBs.—Dvdd Mawrth, Hydref 16eg, pg Nghapel Sul, Cydweli, gan y Parch. R. E. Peregrine, B.D., Rhymni (ewythr y priodfab), a'r Parch. Stephen Thomas, Salem, Llandeilo, v Parch. D. E. Peregrine, Nebo, Glyncorrwg, a Miss M. J. Davies, merch Mr. a Mrs. Davies, yr Abbey, Oydweli. Rhoddwyd y briodferch i ffwrdd San ei thad, ao yr oedd yn gweini arni ei ohwaer, ,Miss G Davies. Yn gweini ar y priodfab yr oedd ei gyfaill y Parch. E. Curig Dsviofi, Bynea, Llanelli. Rhoddwyd hefyd gynghorion pwrpasol iawn 1 r par ieuano gan yr hen patriarch y Parch- W. C. Jenkins, gweinidog y lie. Yr oedd yn bresennol hefyd dad a chwaer y priodfab, yn ogyatal a Oooncillor Davies, brawd-yng-nghyfraith y briodferch, a Miss M. Davies, ei nith fechaa. Treuliaot eu mis mel jpg Nghaerdydd; yaa dechreuant ar eu gwaith ar ii^waith yn eu cylch pwysig, Boadith Duw au dilyno.

i I Y WERS SABOTHOL. I A v — y | Y WERS RYNGWLADWRIAETHOL. i I ? Gan y Parch. D. EUROF WALTERS, ? | M.A.. B.D„ Abertawe. 6 ?  TACHWEDD 4ydd.—Gweddi Nehemiah,—Neh. TACHWEDD 4ydd.G'eTddi Nehemiah.-Neh. I i. i-n. Y TESTYN BURAIDD.—'A plia beth bymiag a ofynnom, yr ydym yn ei dderbyu ganddo Ef oblegid eiu bod yn cadw Ei orchinyuion Ef, ac yu gwneuthur pethau sydd yn rhyngu bodd yn Ei olwg Ef -I loan iii. 22. GADAWSOM Ezra wedi cyrraedd Jerusalem yn y seithfed fl. wyddyn o deyrnasiad Artaxerxes. Eir heibio i lawer o hanes Jerusalem a bywyd Exra yno, a chymerir yr hanes i fyny yn yr ugeinied fiwyddyn i Artaxerxes (445 c.c.). Ac yn awr cawn un o gymeriadau mwyaf pwysig a diddorol yr Hen Destament yn ymddangos yn helyntion Jerusalem, sef Nehcwiicth mcib Hachalicih. Yn ol traddodiad, yr oedd efe yn un o dclisgynydd- ion Dafydd y brenin ond nid oes sicrwydd am hynny, ac ychydig ydyw'r swm o wybodaeth sydd gennym am dano. Ond y mae'n amhvg ei iod yn wr o bwys yn llys y brenin, a gellir casglu ei fod o deulu urddasol. Daw i'r golwg fel swyddog yn llys Artaxerxes yn Susan Canys myfi oedd drulliad [cup-bearer] y brenin (Neh. i. II). Yr oedd hon yn sw-Tdd uwclirtddoi, a golygai fod Nehemiah yn cael gweled wyneb v 'brenin/ Y syndod yw i wr mewn swydd felly droi ei feddwl at gyflwr ei gydgenedl yn J eru- salem bell. Cawn yn y Gwersi nesaf ddilyn gwaith Nehemiah, ei adeiladwaith a'i ddiwyg- iadau yn Jerusalem. Pwnc ein Gwers heddyw ydyw'r modd y cafodd Nehemiah ohvg ar ei gyfle, a'r modd y cadwodd gwr y Ilys grefydd ei dadauyn ddilwgr. Tucefn i'w holl weithgarwch cawn ei ysbryd gweddigar gwnaeth bethau an- hygoel yn Jerusalem, a cheir cyfrinach ei fywyd yn y bennod gyntaf hon. Diau iddo drwy. lawer o gymwynasau gynorthwyo ei gydwladwyr cyn hyn, gan ddadleu eu hachos yn llys y brenin. Ond yn awr teifl ei hunan i'r gwaith o wella I amgylchiaclau'r hen wlad, a gesyd o'r neilltu bob mantais yn y llys er mwyn lies ei gydgenedl. trallodus. Ac efe wrth ei swydd ym mlueninllys Susan, daeth nifer o wyr o Judah yno, ac yn eu plith Hanani, brawd Nehemiah. Mewn ymddiddan a hwy cafodd Nehemiah ar ddeall mai adfydus iawn ydoedd cyflwr Jerusalem. Yr oedd yn awr tua deuddeg mlynedd oddiar pan aeth Ezra yno, ac yr oedd yn ago-, i ganrif oddiar y Dych- weliad cyntaf. Swm a sylwedd adroddiad Hanani a'i gyfeillion ydoedd mai truenus iawn ydoedd cyflwr trigolion Jerusalem a Judah: Y gwedd- illion, y rhai a adawyd o'r gaethglud yno yn y dalaith ydynt mewn blinder mawr a gwarad- wydd mur Jerusalem hefyd a ddrylliwyd, a'i phyrth a losgwyd a than (i. 3). Y mae'n bur debyg y gwnaethpwyd cynnyg at ail-adeiladu muriau Jerusalem wedi amser y dinistr dan Nebuchadresar (Ezra iv. 4-23), ond nid oedd fawr argoel y gallai'r trigolion ohonynt eu hunain ymgymeryd a gorffen y gwaith. Pan glywodd Nehemiah hynny, torrodd i wylo, ac mewn galar a gweddi y bu am ddyddiau. Gwelodd Nehem- iah ei ddyledswydd, a gweddiai am i galon y brenin gael ei chymhwyso i ffafrio'^r cais fwriadai ei osod ger ei fron Llwydda hefyd, atolwg, Dy was heddyw, a chaniata iddo gael trugaredd gerbron y gwr hwn (i. n). Er uad oedd efe yn offeiriad, gweddiai dros ei bobl. Cymer arno'i hun droseddau ei gydgenedl, ac ymbilia drostynt fel am ffafr bersonol. Cawn weled mai cynllun Nehemiah ydoedd myncd i Jerusalem ei hun, a chymryd mewn llaw adeiladu'r mur a chyfanu'r rhwyg yn amgylchiadau'r trigolion. Ond yr oedd ei fywyd yn ei law, megis, canys oni ffafriai y brenin ef, efallai mai ei osod i farwolaeth wnai.; Ipeth bynnag, yr oedd ei ,.>wydd a'i safle mewn perygl. Gorfu iddo oedi bedwar mis cyn y daeth cyfle i osod y cais gerbron y brenin, a thristwch ei wynepryd drwy hir ofidio am Jerusalem agorodd gyfle ymddiddan a'r brenin. Adn. 1-3.—Hanani yn adrodd hanes Judah a Jerusalem.. [neu, Hanes ] Pennawd y llyfr ydyw, Geiriau [nen, Hanes] Nehemiah mab Hachaliah.' Gan ein bod i ddilyn nifer o wersi yn y llyfr hwn, rhoddwn amlin- elliad o'i gynnwys :— (1) Nehemiah yn Uywodraethwr ar Jerusalem (pen. i.-vii).—Gweddi Nehemiah pan glywodd am gyflwr Jerusalem (pen. i.). Nehemiah yu myned i Jeritsalem (pen. ii.). Adeiladu caerau Jerusalem (pen. iii.-iv.). Drygau ymhlith y boU (pen. v.). Sanbalat, Tobiah, a Gesem yr Arab- iad, a'u dichellion (pen. vi.). Achau y dychwel- edigion (pen. vii. Cymharer Ezra ii.). (2) Ezra yn darllen y Gyfraith gerbron y bobl. Gwyl y Pebyll a selio'r Cyfamod (pen. viii.-ix.). (3) A mrywion (pen. xi.-xiii.) .—Rhannu medcl- iant yn y dinasoedd trwy fwrw coelbrennaii (pen. xi.). Rhestr o'r ofieiriaid a'r Lefiaid a ddychwelasant gyda Zorobabel. Cysegru mur- iaw'r ddinas. Swvddogion y Demi (pen. xii.) Ail-ymweliad Nehemiah a Jerusalem. Diwyg- iadau pellach (pen. xiii.). Y mae r rhan fwyaf o'r Llyfr yn cael e1 wneud i fyny o gofnodion personol Nehemiah. Ym mis Cisleu, neu Chislef. Diwedd ein blwyddyn ni. Ym mhreninllys Susan, neu Susu. Prifddinas Elam, a lie yr arhosai'r brenin Per- siaidd dros y gteaf. Hanani. Geilw Neheiniali ef drachefn (vii. 2) fy mrawd,' ond gall y ga-ir am frawd olygu car neu aelod o'r un llwyth Gellid meddwl fod Hanani a'r gvvyr o Judah yn y Ilys ar ran trigolion Jerusalem. Holir hwynt gan Nehemiah ynghylch dau ddosbarth o'r trigolion, sef y rhai a adawsid yn y wlad yn ystod y caethiwed, a'r rhai a ddychwelasant o Babilon. Cynrychiolid adran arall o'r genedl gan Nehemiah, sef disgynyddion y rhai a gymer- asid i gaethiwed ac a arosasant wedi'r Dycli- weliad. Gall. fod muriau Jerusalem heb eu cyfanu yr oedd y trigolion yn agored i ymosodiadaw gelynion. Adn. 4-11.—Gweddi Nehemiah. Ac a alerais (dalm) o ddyddiau, neu rai dydd- iau.' Wrth gymharu a ii. i, gwelir i Nehemiah fod felly am tua phedwar mis cyn cael esmv/ythad. Wylai, galarai, y-mprydiai a gweddiai. Fel cyn- llun o weddi, y mae eiddo Nehemiah yn 1111 rhagorol yn nhrefn a chynnwys ei geiriau. Drwy ei weddi y daeth Nehemiah yn gymwys i osod yr achos gerbron y brenin, a thrwyddi y daeth yn ddigon cryf i wynebu'r anturiaeth fawr olygai llwyddo yn ei gais.

CYFARFODYDD. SOAR. LLANTBISANT.—Y Parch. E. Keri Evans, M.A., Caetfyrddin, fu'n gwasanaethu eleni yng nghyfarfodydd blynyddol yr eglwys uchod. SOAR, ABERDAR.-Cynhaliwyd oyfarfodydd blynyddol yr eglwys uchod y Sul a'r Haa, Hydref y 14eg a'r 15fed, pryd y gwasanaethwyd gan y Parchn. E. J. Owen, Cwmaman, ae gan T. Williams, Pant-teg. EGLWYS KILLAY.—Y Parchn. J. Oliver Stephens, B A., B.D Caerfyrddin, a Stephen Thomas, Salem, Llandeilo, fu yn pregethu yma yn y eyfarfodydd blynyddol a'r cyfartodydd diolebgarwch eleni. Mae llawer o eneiniad ar y gwasanaeth yn yr eglwys ieuano hon yn parhan* ?:.i UCHDIR, NEW ^TREDEGAR.—Cynhaliwyd cyfarfod hanner-blynyddol yr eglwys uchod ar y Sul, Hydref 14eg, pryd y pregethwyd gan y Parch. J. R Davies, Pentyrch, yr hwn sydd yn hen gyfarwydd a New Tredegar, gan iddo fod yn weinidog yma ers dros ddeugain mlynedd yn ol. TRERHONDDA, FERNDALE.-Cynhaliodd yr eglwys hon ei chyfarfodydd hanner- blynyddol y Sul, Hydref 14eg Gwasanaethwyd gan y Parch. Phylip Jones (M C.), Pontypridd. Y nos Lun canlynol traddododd ei ddarlith ar Billy Sunday.' SMYRNA, LLANGEFNI. MON.—Cynhaliodd yr eglwys uchod ei chyfarfod pregethu blyn- yddol nos Ian a dydd Gwener, Hydref 4ydd a'r 5ed, pryd y gwasanaethwyd gan y Parehn. Petor Price, B.A., D.D., Rhos, a J. Camwy Evans, Caernarfon. Cafwyd oasgliadaa syl- weddol i'r amcan o dynnu i lawr y ddyled sydd aryr adeiladao.

Seion, Pontypridd. DERBYNNIR pob gohebiaeth yngly? A JL? ?M??M??, &c., gan yr Ysgrifennydd— GRIFFATH DAVIES, 4, Parade, ontypridd.

ynglyn a/r rhyiel ofnadwy, ac mi wn fod Mr. Rees, fel pawb arall rhesY11101, yn diarhebu at y golled hou o wyth miliwn y dycld, heblaw y bywydau gwerthfawr gollir, a phob un ohonynt yn fwy o werth na'r pres gyda'i gilydd. Ond meddyliwn am foment. Mae pleidwyr y Pry tin yn barod i rodtii am yr liawl i fod yn ddarllawyr eto fwy nag a gostia'r rhyfcl am lawer o cldydd- iau yn ol eight millions a day. Gwn mai disgwyl i'r tlywodraeth leihau y Fasnach y maent, a gwn eu bod yn dymuno'r goreu ond beth yw hanes John Bull Wedi prynu'r Fasnach, fel hyn y siaredir We have invested an enormous amount of money in this speculation, and we must make it P(£y.' Y rheswm paham v mae hi mor anodd cael mesurau dirwestol yn awr yw fod y Fasnaeh yn dwyn cynis-int o. revenue i'r Llyw- odraeth. Mae'n sicr y byddai'n fwy anodd eu cael ar ol y Prynu, ac fe ddadleuent yn groch fod eisiau'r arian i dalu costau r rby fel ac i leihau'r ddyled genedlaethol. Mae hi'n a11- obeithiol iawn i sobti'r wlad drwy'r cynllun hwn. Yn gvwir. Burry Port. DAVID DAVIES.