Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Hide Articles List
4 articles on this Page
IHYN A'R LLALL 0 BABllON FAWR.…
News
Cite
Share
I HYN A'R LLALL 0 BABllON FAWR. GAN EYNON. Wrth fyned heibio caniataer i mi blannu8 blodeuyn bychan coffadwriaethol ar fedd fy hen gyfaill Jacob Jones—' Jacob o'r Foel '-ym mynwent yr Hen Bethel, Cwmaman. Un Jacob Jones grewyd erioed. Yna, ar ol i'r Brenin Mawr greu hwnnw, torrwyd y mould. Gallaswn lanw rhifyn o'r TYST a hanesion hynod am Jacob Jones, ond dim un stori yn ei ddangos fel dyn shabby. Yr oedd yn unplyg, yn onest, yn dweyd ei fam heb ofni gwg nac ennill gwen yr un dyn byw. Nid bob amser yn ddengar—weithiau yn llyni dros ben—ond chlywais i neb erioed yn ameu ei onestrwydd a'i burdeb. Pan euthum fel myfyriwr ieuanc hollol ddibrofiad o'r Coleg yn Aberhonddu i'r weinidogaeth yn Cross Inn a Chwmaman, yn y cyfwng hwnnw Jacob Jones oedd y business man, ac yr oedd-chware teg iddo—yn llond yr enw. Bu yn hen gyfaill annwyl i mi hyd ei anadl olaf, a phe buaswn o fewn can milltir i'r Cwm ar ddydd yr angladd, awn iddi ar fy union i ddweyd gair neu ddau ar lan ei fedd—-bedd gwr Duw. Pel pob diwygiwr-a phob proffwyd o flaen ei oes—nid oedd Jacob yn boddloni pawb, nac yn ceisio boddloni pawb. Yr oedd pob tafarndy yn y lie yn edrych arno fel eu gelyn pennaf. Yr oedd nid yn unig yn ddirwestwr o'i fodd, ond yr oedd yn ei lawn arfogaeth bob amser. Cofiwyf am un tafarnwr eofn a rhyfygus dros ben fyddai yn arfer galw melltithion yn enw ei holl dduwiau ar ben Jacob yn nyddiau ei nerth ond pan oedd y tafarnwr hwnnw yn nesu at ochr y dwr rhaid oedd anfon am Jacob Jones i offrymu gair o weddi drosto wrth adael yr anial.' Y mae un ffaith fel hon yn dwevd mwv na cholofnau o sebon ar lan y bedd neu yng ngholofnau'r wasg. Heddwch i lwch yr hen ryfelwr dewr. Cafodd gyrraedd oedran teg, a bydd Cwmaman gryn lawer gwacach i lawer ohonom ar ol colli ohono bersonoliaeth gref fy hen gyfaill, Jacob o'r Foel. J| Henffych i'r dydd cawn eto gwrdd Yn Salem lan, oddeutu'r bwrdd.' Gwr enwog sydd yn tynnu cryn sylw yn y y dyddiait h-vil yw Y' Dr. pulpud Lltindeinig y dyddiau hyn yw y Dr. T. R. Glover o Gaergrawnt. Y mae efe yn un o'r dons yn y Brifysgol, ac o ran hynny yn un o'r ser disgleiriaf yn eu plith. Y mae wedi pregethu droion yng nghapel Westminster yn ddiweddar, ac y mae ei glod fel awdur y llyfr ardderchog, The Jesus of History,' yn sicrhau iddo gynulliadau lluosog a dylanwadol. Mab yw y Dr. Glover hwn i'r Dr. Richard Glover o Bryste, ac y mae'n sicr o fod yn gordial i ysbryd yr hen weinidog enwog hwnnw fod ei fab dysg- edig yn gwneud y fath waith ardderchog fel amddiffynnydd y ffydd. Nid yw Dr. Glover y mab yn bregethwr hyawdl. Y mae yn fwy o bregethwr sense na phregethwr swn, ac y mae pregethu felly yn fwy cymeradwy yn yr oes hon nag yn yr oes o'i blaen hi. Nid yw Dr. Jowett eto wedi gallu ymryddhau o'i rwymed- igacthau yn yr America, ac felly rhaid i West- minster fyw ar supplies am rai misoedd. Mae Mr. R. J. Campbell yn dod yn ei ol i'r Brifddinas cyn bo hir. Daw yn ol fel ficer Christ Church, Westniinster-rhyw, ddau neu dri ergyd carreg o gapel mawr Westminster. Felly bydd Mr. Campbell a Dr. Jowett yn gymdogion lied agos. Noddwr y fywoliaeth hon yw Canon Carnegie, yr hwn briododd weddw Mr. Joseph Chamberlain. Diau y bydd dyfodiad Mr. Campbell yn adgyfnerthiad i allu pregethwrol yr Ivglwys Sefydledig yn y Brifddinas. Nid oes yma neb ar hyn o bryd yn gwisgo mantell y diweddar Canon Liddon neu'r diweddar Deon Farrar. Mae'n amheus a yw Mr. Campbell wedi ei dorri allan i fod yn olynydd i'r enwogion preg- ethwrol hyn. Yn ei gylch newydd dymullwn iddo bob llwydd a bendith. Mae yma ddigon o le i Paul ac i Apollos ac i Cephas., hebfjfod angen i'r un sathru dim ar 'preserves y llall. Bydd Dr. Campbell Morgan yntau yn cychwyn yn Mildmay rhag blaen gyda'i Ysgol Feiblaidd. Bendith amo yntau hefyd. Telir cryn sylw gan y wasg Seisnig i'r Gyn- hadledd fawr Eglwysig gynhaliwyd yng Nghaer- dydd, lie y bu arweinwyr yr Eglwys yng Ahgymru yn cynlhmio i osod trefn ar eu ty cyn y danv Dat-v-ysylltiad yn ffaith. Mae'r ped- war esgob Cymreig wedi dangos doethmeb anghyffredin wrth alw am help gwyr o farii a thalent fel y Barnwr Sankey i dynnu allan gynllun a threfn yr Eglwys Newydd" Dim ond i'r Eglwys yng Nghymru weithredn yn ddoeth ac yn unol yn y cyfwng newydd hwn, gall wneud gwrhydri yn yr Hen Wlad. Ar y llaw arall, os na ddaw yr enwadau yn nes at ei gilydd, a chydweithio'n frawdol, lle y mae cydweithio yn bosibl, cyst i gannoedd o fan achosion gau y drws Da geimyf weled fod sicrhau cyflog byw i'r gweinidog yn cael rhyw ychydig bach o sylw yn y wasg, ac ambell i weinidog yn cael mymryn o war bonus ond am y mwyafrif mawr, dim ceiniog goch. Pwnc i'r set fawr yw hwn. A oes dim modd i wyr y set fawr alw cyn- hadledd ar bwnc addfed fel hwn ?
I CAERLLEON.
News
Cite
Share
CAERLLEON. Marwolaeth Mrs. W. Evans, Oheste?- House Gyda gofid yr ydym yn cotaodi yr itmgylchiad praddaidd nchod, yr hyn a gymerodd le ddydd Gweaer, Hydref Sad, yn nht ei merch, Mrs. Aled Owen, IJossett, lie yr oedd wedi mynd am ychydig seibiant ac adgyfnerthiad ac o ganol distawrwydd a phrydfarthweh yr ardal bryd- ferth honno, ehedodd ei hysbryd i'r wlad yr oedd ei hanwyliaid wedi cyrifaedd flynyddoedd lawer yn ol. Oyrhaeddodd yr oedran teg o 87 ond er yn hen mewn dyddiau, yr oedd yn ieuanc ao yn iraidi ei hysbryd hyd y diwedd. Hi ydoedd yr olaf o bisnt yr anfarwol Hiraethog, ao etifeddodd lawer o nodweddion ei hannwyl dad. Dydd Ma wrth, Hydref y 9fed, hebryng- wyd ei rhan ddaoarol i Fynwent Caer, a daeth oynhnUiad lluosog ynghyd i'r gwasanaeth yng Nghapel Albion Park-y tan y teiralirei cholled am amser maith i rldod. Arweiniwyd gan ei pharehus weinidog, y Parch. H. Ivor Jones, a chymerwyd rhan gan y Parchn. D. Adams. B A., ac O. L. Roberts, Lerpwl; J. Glyn Davies, Rossett; a J. Llechryd Jones (S.), Caer. Yr oedd hefyd yn bresenaol y Parchu. Fred Jones, Marsh IJane, ac R. R. Owen, Oonnahs Quay. Diamen y bydd gan eraill, mwy cymwys nag ysgrifennydd hyn o gofnodiad, ysgrifau yn rhoddi ou hatgotion am yr annwyl Mrs. Evans. I Chester House. gj J. L. T.
I CYFARFODYDD. i-
News
Cite
Share
CYFARFODYDD. REHOBOTH, LLANELLI.-Cynhallodd yr eglwys uchod ei chyfarfodydd hanner- blynyddol ar y Saboth, Hydref 7fed, pryd y gwasanaethwyd gan y bardd-bregethwr, y Parch. J. Lewis, Blaenycoed, Conwyl. CRWYS.—Cynhaliodd yr eglwys luchod ei chyfarfodydd hanner-blynyddol, sef cyfarfod- ydd o ddiolchgarwch am y cynhaeaf, ar y Sul a'r LInn, Hydref 7fed a'r 8fed Cyfarfod gweddi bore Llun. Gwasanaethwyd gan y Parchn. J. Harry, Y.H., Llanymddyfri; W. Glasnant Jones, Dunvant; a Samuel Williams, Glandwr. BETHEL, CABRFFILI.-Cynhaliodd yr eglwys hon ei gwyl bregethu flynyddol ar. y dyddiau Mawrth a Mercher. Hydref yr 2il a'r 3ydd. Pregethwyd gan y Parchn, A. Penry Evans, Lerpwl, a Dr. Peter Price, B.A Rhos. Cymerwyd rhan hefyd gan y Parchn. Pryce Evans, B A,, a J. R. Evans (B), Caerffili; Evan Thomas (M-C.) a T. Morris, Senghennydd. SARON, BEDW AS.-Cynhaliwyd gwyl breg- ethu flynyddol yr eglwys hon eleni nos Sadwrn a dydd Sul, Hydref y 6ed a'r 7fed, pryd y bu'r Caplan E. J Gruffffydd, o Kinmel Park, Gogledd Cymru, a'r Parch. E. Wynne Jonos, Clydach Vale, yn gwasanaethu arnom. TABERNACL, PONTARDAWE.-Yng ngwyl bregethu flynyddol y lie uchod eleni, nos Sadwrn, Sul a nos Lun, Hydref 6ed, 7fed a'r 8fed, cafwyd gwasanaeth y Parchn. E. Keri Evans, M.A., Caerfyrddin, a Fred Jones, B.A., B,D.,Treor,ei.
._._-_,_- I NODION.I
News
Cite
Share
yn fwy ffairiol i werth y prif gymeriadau nag y gwna. Mae'r diweddglo fel pe bai wedi ei greu yn hollol i brofi fod hen wrach o sipsiwn yn gallu proffwydo'r gwir. Ni synnem glywed fod run ar y dywed- wyr ffortiwn ymysg un math ar ddarllen- wyr o'r stori. Peth bychan, efallai, yw hyn, ond mae yn difwyno, ac ni bu yn wir erioed. Gwir werth a swyn y stori yw'r cymeriadau—yn enwedig y merched. Mae Moelona yn gallu portreadu merched ardaloedd gwledig Cymru i'r dim, ac mae Ann a Gwen a Leisa a Chatrin Ellis yn hollol fyw ger ein bron. Gall hefyd ddis- grifio'r rhagrithiwr crefyddol yn hynod gywir—yn enwedig fel y ceir yr hen gono cybyddlyd yn y wlad.' Mae Tomos Bwen yn ddarlun cywir ohono, gyda'i weddi ddoniol a'i galon wenwynig. Ond ryw- fodd, ni lwydda'r awdures cystal gyda'i chymeriadau gwrywol goreu. Mae Daci yn weddol, ond mae'r Btigail, gyda'i holl ragoriaethau a'i nerth, ymhell o ennill cydymdeimlad nac edmygedd, ac mae yn hen wlanen o garwr. Buasai hyn yn bur- ion pe mai hynny fwriedid, ond yr oedd y bwriad yn hollol wahanol. Bithr wedi dweyd hyn o feirniadaeth, dywedwn eto mai stori ardderchog yw Bugail y Bryn.' Heblaw swyn a naturioldeb y cymeriadau, mae yn ddelweddiad byw o fywyd pentref ac ardal wledig yn Nyfed heddyw, ac mor gywir a ffotograff. Ac yn y Ddyfedeg y sieryd yr holl gymeriadau, ond gall y Gogleddwr ei deall gyda'r allwedd geir ar y dechreu. Pris 2/6 o Swyddfa E. W. Evans, Dolgellau. RHIFYN da yw'r Dysgedydd am Hydref, a Misolion. chawsom bleser wrth ddar- llen Paratoad Paul/ gan J. D. Jones, Brynteg Y Cwrdd Gweddi Cenhadol, gan J. J. Jones, B,A. 'Asariah Shadrach,' gan J. L. Williams, M.A. a 'Hawl ac Ateb' y Gol. Edwards. Mae yn hen bryd atgyfodi yr hen pioneers fel Shadrach, a chydnabod ein dyled iddynt. —Yn y Cennad Iiedd ceir dwy ysgrif ragorol ar Hedd Wyn' gan y Gol. a'i weinidog, y Parch. J. D. Richards, Traws- fynydd. Mae'r Anerchiad i Blant' gan R. M. Rhys, yn dda, end yn faith. Pery M. i ysgrifennu'n gryf ar Ddylanwad y Rhyfel ar Grefydd Cymru.' Rhifyn da. —Mae rhifyn Cymru o'r Chronicle Cen- hadol yn fyw a chryf, a'r daflen a amgeuir ar gyfer y Cwrdd Gweddi Cenhadol yn rhagorol. China Heddyw yw'r pwnc, ac ychwanegai hyn lawer at nerth a diddor- deb y cwrdd pe gwnai'r gweinidog neu ddiacon anerchiad seiliedig arno. Dyma'r ffordd i sicrhau Uwyddiant y cwrdd a chadw ei newydd-deb i fyny. —Mae'r Cerddor yn adnewyddu ei nerth fel yr eryr. Dyma un o'r rhifynnau goreu eto. J. R. Evans, Trecynon, Aberdar, yw'r cerddor fywgreffir y tro hwn. —Mae Cymru'r Plant a Dysgedydd y Plant yn ddiguro, a llongyfarchwn eu gol- ygwyr ar eu llwydd rhyfeddol i ddarparu ar gyfer y plant. ERFYNIWN ar ein darllenwyr, ac ar eglwysi Gwersyll Croesos-wallt. Annibynnol Cymru, wrando yn ddioed ar gais y Caplan F. Waldo Roberts ar ran y cannoedd lawer o filwyr Cymreig sydd yng ngwersyll mawr Croesoswallt. Ceir llythyr Mr. Roberts mewn colofn arall, a theimlwn yn dra sicr yr egyr ei apel syml a:thyner galon a llogell pob Cymro gwerth yr enw. Gwyddom yn bersonol am y gwaith rhag- orol a wneir gan y caplaniaid yn y cyfeir- iadau a nodir gan Mr. Roberts, a haeddant ein cefnogaeth gynnes a pharod. Cysur pennaf ein bechgyn annwyl sydd yn unig mewn golwg ganddynt.