Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
Hide Articles List
5 articles on this Page
IAITH A CHREFYDD.I
News
Cite
Share
IAITH A CHREFYDD. I GAN BURLAIS. I Rhoddwyd sylw manwl a difrifol i'r cwestiwn uchod gan Gyngor Cymdeithas yr Iaith Gymraeg mewn cyfarfod a gynhaliwyd yug Nghaerdydd yr wythnos ddiwedda. Yn ol pob argoel a thyst- iolaeth, mae Ysgolion Sul capeli Cymreig Mor- gannwg a Mynwy yn graddol fabwysiadu'r iaith Saesneg fel cyfrwng addysg Ysgrythyrol. Mae nifer yr Ysgolion y siaredir y Gymraeg ynddynt yn lleihau, tra y mae'r Ysgolion Sul dwy-ieithog yn cynhyddu'n gyflym ar draul yr hen iaith Nid doeth yn ein golwg ni fyddai dilyn awgym Cymanfa Ddwyreiniol Bedyddwyr Morgannwg, sef yw hynny, Gwneud y trosiad o'r Gymraeg i'r Saesneg mor ddoeth, araf, didramgwydd ag sydd bosibl er lies ysbrydol yr oes a diogeliad y to ieuanc.' Mae'n sicr gennym y sicrheir lies ysbrydol y to ieuanc, ac y diogelir yr iaith yn y fargen, yn hytrach drwy ymarfer a'r Gymraeg yn yr Ysgol Sul. Llawforwyn yr Eglwys yw'r Ysgol Sul. Ei gogoneddusaf waith yw galluogi ein hieuenctyd i ddilyn gwasanaeth y cysegr, i ddeall y bregeth, i ganu'r emynau'n synhwyrol, ac i gael budd ysbrydol allan o'r weddi gy hoeddus. Ei hamcan pennaf ddylai fod paratoi'r plant gogyfer a gwaith ymarferol yr Eglwys. Ni sylweddolir yr amcanion hyn wrth fabwys- iadu Saesneg fel cyfrwng addysg Ysgrythyrol yn ein Hysgolion Sul a chadw gwasanaeth yr eglwys yn y Gymraeg. Helpu'r bechgyn a'r merched i ddeall iaith a gwasanaeth y cysegr ddylai fod ei hamcan amlycaf. Am hynny, teimla Cyngor Cymdeithas yr Iaith Gymraeg mai'r cynllun doethaf fyddai troi yr Ysgolion Sul yn ysgolion hollol Gymreig, a defnyddio'r Ysgrythyrau fel cyfrwng i ddysgu'r iaith. Felly penderfynwyd ymgynghori a swydd- ogion y gwahanol undebau crefyddol, sef swydd- ogion undebol yr Annibynwyr, y Bedyddwyr a'r Methodistiaid, a phenodwyd is-bwyllgor o'r Gymdeithas i'r pwrpas. Rhywbeth ar y llin- ellau a ganlyn yw'r cynllun a gymeradwyir ar hyn o bryd gan Gymdeithas yr Iaith Gymraeg. Cymerer, er enghraifft, ddameg fel maes llafur. Darllener hi ddwywaith neu dair yn y Gymraeg. Eglurer y ddameg yn syml gan yr athraw brawddeg wrth frawddeg, heb dalu gormod o sylw i'r geiriau anodd, fel y byddo'r dosbarth yn deall cynnwys yr hyn a ddarllenir. Bydd yn ofynnol iddo aralleirio llawer brawddeg mewn iaith semi, hawdd ei deall; ond hyd y mae'n bosibl, dylai ddilyn geiriau a brawddegau'r ddameg yn y gofyniadau a'r esboniad. Wedi darllen ac egluro'r ddameg, wele'r athraw yn holi'r dosbarth ami. Rhydd ofyniad i bob aelod o'r dosbarth yn ei dro, a dymunir arnynt oil i ateb nid mewn gair fel Ie a Nage,' ond yn hytrach mewn brawddeg a ddyfynnir o'r ddameg. Eir drwy'r maes i gyd ar y cynllun hwn, fel y bo'r atebion, a'u gosod at eu gilydd, yn rhoi cynnwys a sylwedd y ddameg. Er mwyn sicrhau hyn, hwyrach y bydd yn rhaid i'r athraw fynd drwy'r cwestiynau a'r atebion fwy nag unwaith. Yn olaf, gofynnir i'r disgyblion eu hunain, bob un yn ei dro, roi cynhwysiad y ddameg yng ngeiriau'r atebion. Hwyrach y cawn ofod, rywdro, i roi enghraifft ymarferol o'r cynllun ond y mae'n sicr gennym fod y cynllun eisoes wedi profiIii hynod o lwydd- iannus mewn amryw eglwysi y gwyddoin am danynt. Dysg ein hieuenctyd iaith y Beibl, ac iaith y cysegr. Cofir nad yw'r disgyblion yn gyffredin yn hollol anwybodus o'r iaith. Clyw- ant iaith y Beibl yn y darllen, y weddi, a'r bregeth. Iaith y Beibl yw iaith yr ernynau. Nid ein hamcan yw dysgu'r plant i siarad iaith yr heol a'r aelwyd. Dyna ddyledswydd yr ysgol- ion dyddiol. Ein gwaith ni yn ein Hysgolion Sul yw dwyil y plant i fyny i fod yn aelodau gweithgar yn yr Eglwys, ac i gadw'r Eglwysi Rhyddion yn eglwysi Cymreig.
Advertising
Advertising
Cite
Share
You Can Rely on Clarke's BH Pills as a VYnOn U ?Uoan n nReplly v un Safe and Sure Remedy, in either Sex, for all Acquired or Constitutional Dis- charges from Urinary Organs, Gravel, Pains in the Back and kindred complaints. Over 50 Year's Success. Of all Chemists, r\ 1    4/6 per box, or sent direct, post C I arke's &ee, for Sixty Penny Stamps by n •« the ?roprietors-The Lincoln & 1 Is Midland Counties Drng Co., td., Linoom. (wu» raomtsaopin)
TRYSORFA'R GWEDDWON.
News
Cite
Share
TRYSORFA'R GWEDDWON. AT EGLWYSI A GWEINIDOGION ANNI- BYNWYR CYMRU. py ANNWYI, GYFEXXVLXON,—Dymunaf, tel yn y blynyddoedd a aeth heibio, i ddatgan fy niolch- garwch cynnes i'r cyfeillion sydd wedi fy nghy- northwyo trwy gasglu cyfraniadau o'u Cyfun- debau. Ond bydd eu tal gwirioneddol yn y wybodaeth eu bod wedi cynorthwyo i ysgafnhau y baich sydd yn pwyso mor drwm ar rai o weddwon ein gweinidogion ymadawedig. Yn enw y chwiorydd hyn yr wyf yn diolch iddynt ac i bawb sydd wedi cyfrannu. A gaf fi hefyd ddeisyf na fydd dim syrthio i ffwrdd yn ystod y flwyddyn hon. Y mae yn fater o ddiolch- garwch mawr, yn wyneb yr hawliau taer a lluosog sydd yn codi oherwydd y rliyfel, na syrthiodd cyfraniadau at y Drysorfa hon ond ryw bunt neu ddwy. Mae y canlynol yn Life Members .Parchil. Lewis Beynon, Preswylfa, Llanfairmuallt T. T. Jones, Blaenclydach, Pontypridd Henry Evans, Siloh, Llangeler, Llandysul; E. W. Davies, Ton, Cwm Rhondda Owen Davies, Caernarfon T. Griffin Jenkyn, Llwynypia, Cwm Rhondda T. W. Morgan, Philadelphia, Caer- fyrddin; B. V. Davies, Ierwig House, Aber- gwynfi; Evan Williams, Pandy'rcapel, Bryn, S.M., ger Corwen ac R. Lewis, Craigcefnparc, Clydach, Abertawe. Mae y brodyr canlynol yn Rheolwyr dros eu hoes :-Mri. E. S. Jones, Y.H., Llangollen, a David Roberts, Haverfordwest. Dymunaf alw eich sylw at y rheolau canlynol mewn cysylltiad ag Aelodau a Rheolwyr :— I AELODAU A RHEOLWYR. Unrhyw un a gyfranno Ddeg Gini ac uchod yn un swm, neu weinidog a gyfranno Bum Gini yr un niodd, neu weinidog a wna gasgliad o Ddeg Gini ac uchod, a gyfrifir yn aelod dros ei oes. Mae tanysgrifwyr blynyddol o Gini ac uchod yn aelodau tra y parhaont i danysgrifio. Mae cymun-weinyddwyr a dalant gymunrodd i'r Drysorfa yn rheolwyr dros eu hoes. Mae pawb sydd yn aelodau ac yn rheolwyr yn meddu ar y fraint o gymeradwyo achosion i ystyriaeth y Pwyllgor. Dymunaf ar bawb o'r Annibynwyr yn y Cyf- undebaù canlynol fod mor garedig a danfon eu cyfraniadau i'r personau canlynol goreu po gyntaf Li Môn-Parch. J. S. Evans, Cemaes Bay, Mon. Sir Benfro-Parch. John Evans, Gideon, Dinas Cross, Penfro. Aberteifi-Mrs. M. Lloyd, N.P. Bank, Castell- newydd Emlyn. GogleddMorgannwg—Parch. Rhys D. Jenkins, Fochriw, via Caerdydd (Dosbarth Merthyr) Mr Oakley Rees, Tyrheol, Aberaman (Dosbarth Aberdar). Gorllewin Morgannwg—Mr. James Hinkin, Bronyrallt, Graig-road, Pontardawe. Deheu Morgannwg—Mr. Herbert Davies, Post Office, Melincrythan, Castellnedd. Dwyrain Morgannwg-Dosbarth Cwm Rhon- dda Mr. S. Nicholas, Bryncych, 10 Colum-st., Treorci. Y Dosbarth arall perthynol i'r Cyfun- deb :Mr. G. T. Davies, Y.H., London House, Llautrisant. Brycheiniog—Parch. Gomer Hartis, Llangy- nidr, Crughywel. Mynwy—Mr. Herbert Williams, 77 High-st., Blaina. Lleyn ac Eifionydd-Parch. R. W. Jones, Snowdon-street, Penygroes, Caernarfon. Cyfundeb Gogleddol Caernarfon-Mr. E. Owen Angor Aur, Caernarfon. Drefaldwyn—Mr. T. Humphreys, SevernVillas, Caersws. Meirionydd—Parch. Owen Davies, Pennal Mrs. Lloyd, Pant (Dosbarth Llanegryn) Mrs. Morgan, Balymacora (Dosbarth Abermaw). Dinbych a Fflint-Mr. D. Jones, Hartsheath, Wyddgrug. Gwneid pethau yn llawer hawddach pe gwnai pob un ddanfon ei gyfran mor gynnar ag y bydd yn bosibl. Bydd yn hyfrydwch gennyf gydnabod gyda diolchgarwch unrhyw swm a ddanfonir i mi tuag at y Drysorfa. Bydd blwyddyn eyfrifon y Gym- deithaa yn terfynu Mai 15fed,. 1916. j Ydwyf, yr eiddoch, ar ran y Gymdeithas, I Burry Port, Pembre. JOHN ROGERS.
LLANDEILO A'R CYLCH.
News
Cite
Share
LLANDEILO A'R CYLCH. Gwyl Bregethit Flynyddol.—Gwyl i'w chofio ymhob ystyr oedd yr uchod yn banes eglwys y Capel Newydd eleni. Cynhaliwyd hi Sal a nos Lun, Hydref Slain a Tachwedd laf, pryd y pregethwyd gan y Parchn H. M Hughes, B.A Caerdydd, a T Esger James, Aberteifi, Cawd gweinidogaeth gref, amserol a hyfryd. Yr oedd y canu yn hwylus a gafaelgar o dan arweiniad Mr John Evans, B Sc., Glynafon, a Miss Olwen Williams, y Cafe, yu feistrolgar wrth yr organ. Y Parch W Davies a lywyddai yr holl gylarfodydd. Casglwyd 260 at dreul- iau y cyfarfodydd. Marwolaeth a Chladdedigaeth -Ar ol cystudd hir a chaled, yn 52 oed, hunodd y brawd Mr Thomas Davies, Pantglas, Rhosmaen, ger Llan. deilo, bore Gwener, Hydraf 29ain. Claddwyd dydd Mawrth, Tachwedd 2il, ym mynwent y Tabernael, pan y daeth lliawa ynghyd TraIn- wyd gan y gweinidog, y Parch W. Davies, a gweinyddwyd yn y ty a'r capel gan y Parchn J E. Davies, Capel Newydd, Lianedi; W. Harries, Penrheol; D. Hewid Williams, Llan- deilo; Stephen Thomas, Salem; R Williams (E); a W. Davies, yr hwn a bregethodd oddiar 2 Cor. iv. 16, 17. Yr oedd yr ymadawedig yn aelod ffyddlon yn y Capel Newydd, a mynych- odd Ysgol Sabothol Elim hyd y galload. Yr oedd yn un o golofnau y lie. Gobeithio y bydd i'w blant gofio am iwybrau daionus y tad, ac ymestyn i'w dilyn. Ergyd drom yw colli priod a thad tyner. Nodded Duw fyddo dros y weddw a'r amddifaid. Adroddiad ein Cyfundeb.-Mae yr uchod erbyn hyn yn Haw y rhan fwyaf o aelodau eglwysig ein Cyfundeb. Mae ei droad allan yn lln a destlus iawn. Ceir ynddo anerchiadau rhagorol gan weinidogion o fri, ac ynddo ysgrif goffadwriaethol i'r diweddar Dr Johns, Llanelli, a Mrs Davies, y Walk, Llandeilo. Mae ynddo hefyd ddarluniau rhagorol o'r diweddar Dr Thomas Johns a'r Parch W. Davies, Llandeilo, ynghyda mantolen ac ystadegaeth gyllawn o'n heglwysi yu y Cyfundeb Dwyreiniol. Haedda y Parch John Evans, y Bryn, ddiolchgarwch gwresocaf aelodau y Cyfutideb am ei lafur ynglyn a'r adroddiad uchod. Gobeithio y cymer ysgrifenyddion yr eglwysi sydd heb ddanfon ystadegaetb, &c yr awgrym, ac y danfonant adroddiad cyflawn o'u sefyllfa erbyn y tro nesai. Ysgol Sul y Capel Newydd-Mynychir hon yn llawer gwell yn awr nag yn ystod misoedd yr haf Gobeithio yr erys y brwdfrydedd presennol, ae yr a ar ei gynnydd. Teilynga yr arolygwr (Mr J. Williams, Cafe) a'r ysgrif- ennydd (Mr John Thomas, 46, Rbosmaen-street), longyfarchiad u gwresocaf cyfeillion caredig yr Ysgol Sul am eu hymdrechion diflino ynglyn a'r rhan yma o waith yr egJwys Yn ddiweddar trefnwyd ganddynt wyi de i boll fynychwyr yr Ysgol Sul, a throdd allan yn llwyddiant mawr. I TYWIFAB.
I Meddyg ar Wasgfeuon y Rhyfel.
News
Cite
Share
I Meddyg ar Wasgfeuon y Rhyfel. Pan yn siarad yn ddiweddar yn yr Institute of Hygiene, sylwodd Dr Murray Leslie at yr ymgais o du Germani i beri dychryn trwy ei suddloogau a'i Zeppelins. Ymresymai ef fod y cyfryw ysgelerderau yu achosi anfoddogrwydd yn fwy nag ofn, ond y gallasent mewn achosion neilltuol fwyhau effeithiau gwasgfa y rhyfel. Pan yn troi at y moddion goreu i rwystro hyn, dywedai y dylid cymeryd gofal neilltuol o'r iecbyd, a'r ffordd oreu i wneud hynny oedd trwy gymeryd bwyd maetblawn, awyr iach, ymaiferiad, bywyd rheolaidd, ac uwchlaw J popeth, digon o gwsg i Mae y cyngor hwn yn un doeth. Rhaid meithrin y corff a chael cwsg adfywiol ar bob cyfrif, a'r ffordd sicraf at gyrraedd hynny ydyw trwy gymeryd cwrs o Dr Cassell's Tablets, y rhai ydynt y feddyginiaeth oreu sydd i'w chael at gryfhau ac adfernerth y giau. Mae llawer o'r gweithwyr ynglyn a'r rhyfel ymhob parth o'r Ytnerodraeth Brydeinig yn eu defnyddio, ac enfyn ihieni a gwragedd Dr Cassell's Tablets i'w tueibion a'u gwyr gwrol sydd allan yn y rhyfel. Gwerthir Dr Cassells Tablets gan yr holl fferyllwyr ae yij yr ystoi-ftvdd, neu gellir cael prawf gytlenwad rhad trwy anfoa dau stamp ceiniog at y gwneuthurwyr- Dr Cassell's Co., Ltd., Chester-road, Manchester.