Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Hide Articles List
4 articles on this Page
PONTYPRIDD.
News
Cite
Share
PONTYPRIDD. Marwolaeth a Chladdedigaeth Mrs Elen Anwyl, —Prin y mae angen dweyd pwy oedd y wraig ragorol uchod, gan fod yr enw ynddo ei hun yn ddigon i wneud hynny, a llanwodd ei ystyr hyd yr ymylon ymhob modd. Ganwyd a magwyd Mrs Anwyl ym mhen draw ardal Lleyn, yn sir Gaernarfon, mewn lle o'r enw Penygraig ac er fod ymhell dros drigain mlynedd er pan adawodd yr ardal wledig honno, gadawodd argraffiadau dyfnion ac arhosol arni hyd ddiwedd ei hym- daith-yn fwy felly, ar rai ystyrron, nag un man arall y bu ynddo. Pan yn ei hafiechyd a'i gwendid diweddar yr oedd yn dueddol i anghofio llawer o bethau, diweddar yn neilltuol, yr oedd crybwyll Penygraig yn dihuno hen atgof- ion, ac yn dwyn gweu siriol dros ei hwyneb a bywiogi ei holl natur. Yno y gwnaed yr argraff- iadau cyntaf, ac y mae clod yn ddyledus i Ben- ygraig am fagu a throi allan gymeriad mor bryd- ferth a gwerthfawr. Fel gwraig rinweddol.—Yr oedd y defnyddiau ynddi yn barod, ac nid oedd dim ond eisiau cyfle i'w datblygu. Rhoddodd ein eyfaill hoff, Mr John Anwyl, o dan arweiniad rhagluniaeth ddoeth yn ddiddadl, y cyfle hwnnw iddi, pan gymerodd hi yn wraig briod iddo ei hun, a bu yn ymgeledd gymwys iddo i wneud priod gwerthfawr a than rhagorol, a dyn da fel pregethwr, diacon a dinesydd. Bu ei Elen yn allu distaw a dylanwadol, a'i delw yn amlwg arno pan eisteddai gyda henuriaid y wlad.' Hi a wnaeth iddo les, ac nid drwg, holl ddydd- iau ei bywyd.' Pa ryfedd, ynte, ei fod heddyw mor ddrylliog ei deimladau yn ei hiraeth dwys a Ilethol ? Treuliasant gyda'u gilydd yn ymyl deuddeg mlynedd a deugain yn eithriadol o dded- wydd. Nid anniddorol yma ydyw dweyd sut y tarodd y ddeuddyn hyn ar eu gilydd. Aeth Elen o Benygraig yn ieuanc, cyn bod yn llawn 16 oed, i wasanaeth yn nheulu yr enwog Ddr Arthur Jones, Bangor, ac aeth gyda Dr Jones a'r teulu i Gaer; rhwng y ddau le bu gyda'r teulu am dair blynedd ar ddeg—deg o'r rhai hyn gyda Dr Jones, a thair gyda'i weddw ar ol hynny. Arferai y Doctor dawnus gynnal eyfarfodydd yn ei dy yng Nghaer er mwyn i bobl ieuainc y ddinas ymarfer eu dawn i fod yn gyhoeddus ac yn y cyfarfodydd hyn y daeth ein cyfeillion i adnabyddiaeth a'u gilydd. Aeth yn garwriaeth, ac ni pheidiasant o hynny allan. Fel hyn yr oedd Mrs Anwyl wedi cael manteision lawer i wneud gwraig rinweddol. Fel mam.—Yn hyn eto hi a ragorai. Mae'n debyg y disgwylia ymwelwyr a St. Paul's yn Llundain weled ymysg y cofgolofnau sydd yno un ragorolaf o'r oil i Wren, ei gynllunydd. Ond gosododd rhywun air i dawelu pob ymholiad-' Os am weld ei gofgolofn, edrychweh amgylch ogylch.' Afraid ydyw yma geisio darlunio medr a gallu Mrs Anwyl fel mam dda yn hytrach dywedwn, os am ei gweled hi, edrychwch o amgylch yn ei phlant y mae canfod gwerth ei chymeriad. Pwy sydd heb wybod am Syr Edward, yr ysgolhaig, a'r gwladgarwr, ac yn fwy na dim, y bonheddwr Cristionogol--ei hannwyl Edward a'i rhagflaen- odd o ddim ond ychydig gyda blwyddyn o amser. Byddai hanner awr, ddarllenydd, o adolygu ei fywyd a'i waith yn fwy o fendith na allaf fi ysgrifennu mewn gofod brin am dano. Ond pa beth bynnag ydoedd Syr Edward, yr oedd gan ei fam ran amlwg ym meithrin a diwyllio y dyn mawr a gwerthfawr hwnnw. Ond yn ychwanegol, y mae eu galluoedd arbennig a'u cylchoedd pwysig a'u rhinweddau amlwg yn perthynu i'r meibion eraill hefyd sydd bobun yn dwyn tyst- iolaeth i ddylanwad mam dda. William sydd yn dal safle bwysig o dan Mri Marshall a'i Fab yn hen dref henafol Gainsborough, ac yn swyddog yn yr eglwys Annibynnol yno a Hugh sydd yng Nghorwen, bob dydd yn dangos llwybr bywyd i blant yr ardal honno, ac yntau yn swyddog yn yr eglwys Annibynnol yno; a'r Parch Bodfan sydd yn gwneud gwasanaeth gwerthfawr mewn cysylltiad a Chymdeithas Mudion Morgannwg ym Mhontypridd, yn gystal ag i lenyddiaeth ei wlad. Er ei fwyn ef y symud- odd ei rieni yma o ddinas Caerlleon, lie y treul- iasant ddwy flynedd a deugain lawn o u bywyd priodasol mewn parch mawr. Ac nid llai ei gwerth ydyw eu hunig ferch, Miss C. M. Anwyl, sydd wedi bod mor ffyddlon a medrus yn ei gwasanaeth a'i gofal diflin am flynydoedd y mae yn y teulu fel afal aur mewn gwaith arian cerfiedig.' Pwy a fedr gael gwraig rinweddol ? Ei phlant a godant, ac a'i galwant yn ddedwydd ei gwr hefyd, ac a'i canmol hi. 0 na chaem ragor o famau fel y hi yng Nghymru heddyw ac yfory i droi Uif materoliaeth a di. [ frawder yn ol, ac i godi dynion, yn feibion a merched, i Grist a'i achos. lechyd canolig a gafodd yn ystod ei harhosiad ym Mhontypridd, a gwaelu yn raddol a wnaeth hyd nes yr hunodd yn yr Iesu bore dydd Mawrth, Medi *4eg a gorffwyso y mae oddiwrth ei llafur, a hi yn bedwar ugain oed. Mae ein cydymdeimlad ar un llaw a'i phriod, Mr John Anwyl, a'r plant yn eu galar a'u hiraeth a'n llawenydd ar y llaw arall eu bod wedi cael gwraig a mam mor ardderchog am cyhyd o amser, ac o gymaint help iddynt yn eu bywyd. Heddwch i'w llwch ym mynwent Glantaf, He yr hebryngwyd ei gweddillion dydd Sadwru, Medi i8fed, ynghanol arwyddion o barch a hiraeth dwys a distaw, gan ychydig o wahoddedigion, ac y gweinydd- wyd ar yr amgylchiad gan ei gweinidog, y Parch O. Lloyd Owen, yn gystal a'r Parch J. Williams, Hafod, a Tawelfryn Thomas, Groeswen. Gosod- wyd hi i orffwys yin medd ei mab, Syr Edward; ac er nad oes gyfrinach yno. y mae cymdeithas ym myd yr ysbrydoedd—'yn nhy y Tad, lie mae llawer o drigfannau.' HIR AE'£ HUS. Yr Ysgol Ra.made.gol.—Yn ddi-os, un o'r ysgol- ion rhagbaratoawl goreu yng Nghymru heddyw ydyw yr uchod, o dan arolygiaeth feistrolgar ein eyfaill Mr Jenkyn Jones, B.A. Mae Mr Jones yn un o'r athrawon goreu, ac yn hyn y mae wedi cael cyd-athraw dan gamp ac ysgolhaig addfed ym mherson Mr Goegre. Y prawf o hyn ydyw llwyddiant y myfyrwyr yn yr arholiadau amryw- iol. Yr wythnos ddiweddaf llwyddodd tri ohonynt yn yr arholiad i Goleg Aberhonddu— Mr G. J. Evans, Castellnedd, brodor o Benybont- fawr, ac wyr i'r diweddar Barch William Roberts; Mr R. L. Goodfield, Caerffili; a Mr R. D. Thomas, Abercrave. Yn arholiad Bangor aeth Mr T. J. Roberts, Aberfan, brodor genedigol o Ffestiniog, i fewn ar ben y rhestr a dilynwyd ar ei sodlau gan Mr T. J. Gwilym, Dinas, Rhondda. Llon- gyfarchwn yr athra a'r bechgyn, ac yn wir y Colegau ar eu der'^niad o fechgyn mor rhag- orol. Eiddunwn lwyddiant pellach i'r Ysgol a'r myfyrwyr. Gyda llaw, y mae swn yn eglwys Sardis fod ym mryd y gweinidog a'r swyddogion eraill urddo ein eyfaill Mr Jenkyn Jones yn wein- idog, fel y gall weinyddu yr ordinhadau Cristion- ogol yn y mynych eglwysi yr ymwela a hwynt. Adnabyddir ef gan filoedd o Annibynwyr fel pregethwr cryf, coeth a dawnus, a disgynna y fantell ychwanegol arno yn naturiol a mwy- y mae ef yn deilwng, a bydd hyn yn gaffaeliad i'r Enwad ac i'r eglwysi ac i grefydd. I CYFAIU,.
[No title]
News
Cite
Share
BRYN SEION, GLANxlMAN.—Cynhaliwyd cyfarfodydd blynyddol yr eglwys uchod Sul a'r Llun, Medi 5ed a'r 6ed, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch J. J. Williams, Treforris. Cafwyd pregethau grymas a chynulleidfaoedd mawrion. Da gan lu cyfeillion y Parch Rhys J. Huws fydd deall ei fod yn parhau i wella, ac yn cyflawni ei ddyledswyddau fel cynt.
Rhiwmatic ac Anhwyldeb yr…
News
Cite
Share
Rhiwmatic ac Anhwyldeb yr Arennau. yrriniaeth Rad. Y mae rhiwmatic yn ganlyniad uric acid crystals yn y llywethau a'r cymalau, effaith gormod o uric acid yn y cyfansoddiad, a'r acid hwn ydyw achos pennaf o boed yn y cefn, lum- bago, sciatica, gowt, annhrefn y dwfr, y garreg, grafel, dropsi, diabetes, a Bright's disease. Y mae Tabledi Estora yn driniaeth effeithiol a llwyddiannus ar gyfer hyn, ac wedi gwella llu o achosion wedi i feddyginiaethau eraill fethu, yr hyn a gyfrif am y ffaith eu bod yn eyflym gymeryd lie meddyginiaethau ar ol yr oes '— ydynt yn ami allan o gyrraedd pawb ond y cyfoethog. Y mae nifer cyfyngedig o Dabledi Estora yn cael eu CYNNYG YN RHAD er profi eu bod yn llawn warantu eu disgrifiad meddyginiaeth onest at yr arennau am bris gonest, i/i i- y bocs o 40 o dabledi, neu 6 bocs am 6/ Cyflenwir hwy gan y rhan fwyaf o fferyllwyr. Y mae y cynnyg hwn o un bocs llawn yn parhau mewn grym i ddarllenwyr y TYST am ddeng niwrnod o'r dyddiad hwn, ar yr amod fod y rhybudd hwn yn cael ei dorri allan a'i anfon gyda 3e. mewn stamps onide, fe anwyb- yddir y ceisiadau a'r amcan ydyw diogelu rhag rhai nag oes arnynt angen am y cynnyg Cyfeiriad Fstora Co., 132, Charing Cross Road, Irondon, W.C.
Undeb Eglwysi Cymreig Lerpwl,…
News
Cite
Share
Undeb Eglwysi Cymreig Lerpwl, Manchester a'r Cylch. Prydnawn dydd Mercher diweddaf cynhaliwyd Cynhadledd ynglyn a'r uchod yng nghapel Trinity-road, Bootle. Yn absenoldeb y cadeir- ydd, y Parch J. Vernon Iewis, B.A., B.D., llyw- yddwyd gan yr Hybarch Dr Owen Evans. De- chreuwyd trwy ddarllen a gweddio gan Mr R. Williams, Tabernacl. Darllenwyd cofnodion y cyfarfod diweddaf gan yr ysgrifennydd, y Parch O. L. Roberts, a der- byniwyd hwy fel rhai cywir. Gan fod y Parch T. Price Davies, discard, yn methu bod yn bresennol, pasiwyd fod y mater y rhoesai rybudd mewn perthynas iddo i gael ei ohirio hyd y cyfarfod nesaf. Dewiswyd swyddogion a chynrychiolwyr am y flwyddyn nesaf fel y caulyn :Cadelrydd Mr E. Thomas, Widnes. Trysorydd Mr J. Edwards, Rock Ferry. Ysgrifennydd Parch O. L. Roberts, Tabernacl. Ysgrifennydd cynorthwyol Parch J. Morris, Manchester. Arehwilwyr Mri William Jones, Tabernacl, a Daniel Morris, Grove-street. Cynrychiolwyr Cyngor yr Undeb Cymreig Parch O. L. Roberts a Mr Owen Evans. Pwyllgor y Caniedydd Dr Owen Evans. Pwyllgor y Gronfa Mr Edward Lloyd, Grove-street. Pwyll- gor y Genliadaeth Parch Morgan Llewelyn, Manchester. Cymanfa Ddirwestol Gwynedd Parchn Albert Jones, B.A., a W. A. Lewis. Dew- iswyd Mr Daniel Morris yn Gyfarwyddwr ar y Pwyllgor Cenhadol yn lie y diweddar Mr Josiah Thomas. Hysbyswyd fod argraffiad newydd o'r Llyfr Emynau yn y wasg, ac y bydd allan yn fuan. Datganwyd gofid o golli o'n plith y Parch Rhys T. Williams, Great Mersey-street a phas- iwyd i roddi llythyr gollyngdod yn ei drosglwyddo i Gyfundeb Gorllewinol Caerfyrddin, gan ddy- muno ei lwyddiant a'i gysur yn ei faes newydd. Rhoddodd yr Ysgrifennydd adroddiad o'i yUl- weliad ag Ashton-in-Makeriield ar yr achlysur o agor y capel newydd. Hysbyswyd fod y cyf- eillion yn y lie wedi casglu fzroo erbyn dydd yr agoriad, a bod amryw gyfeillion wedi addaw symiau yn ddi-log. Pasiwyd i gymeradwyo y cais am fenthyg swm o'r Gronfa. Hysbyswryd fod eglwys Vittoria-street, Birken- head, bron wedi talu yn ol y swni gafwyd o'r Gronfa, a'i bod yn gwneud cais am swm eyffelyb eto. Pasiwyd i gymeradwyo y cais. Pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad ag amryw aelodan sydd yn wael, gyda dymuniad am eu hadferiad buan. Datganwyd llawellydd o weled yn bresennol Mr Isaac Williams, Prescot, wedi cael adferiad o'i afiechyd diweddar. Galwvd sylw at y nifer fawr o weithwyr sydd yn ddiweddar wedi dod o Gymru i'r trefi Seisnig, ond nad ydynt yn cysylltu eu hunain a'r eglwysi Cymreig. Cafwyd trafodaeth faith ar y mater, a phasiwyd fod gweinidogion y cylch i gymeryd i ystyriaeth y cynllun goreu i ddiogelu y dos- barth hwn i grefydd. Daeth yr Ysgrifennydd a llyfr y diweddar Barch D. Rhagfyr Jones, Treorci, i sylw y Gyn- hadledd, gan annog yr eglwysi i sicrhau ei werth- iant. Derbyniwyd cais oddiwrth yr eglwys yn Thatto Heath am dderbyniad i'r Undeb, a phasiwyd fod y Cadeirydd a'r Ysgrifennydd i ymweled a'r lie ac i ddwyn adroddiad i'r cyfarfod nesaf. Datganwyd y priodoldeb o uno nifer o eglwysi bychain yn y cylch er sicrhau gweinidogaeth sefydlog. Pasiwyd fod y cyfarfod nesaf i'w gynnal yn Ashtou-in-Makerfield yn ol cais y cyfeillion yno. Diolchwyd i Dr. Evans am lywyddu. Terfyn- wyd drwy weddi gan Mr W. A. Lloyd, Great Mersey-street. Dechreuwyd gwasanaeth yr hwyr gan y Parch Morgan Llewelyn, a phregethwyd gan y Parchn J. Morris, Manchester, a Rhys T. Williams, Great Mersey-street. Yr oedd y cyfeillion yn Trinity-road wedi dar- paru arlwy ragorol i'r ymwehvyr, a diolchwyd yn gyiines iddynt am hynny. Yr oedd yn dda gennym weled y Parch W. Roberts yn edrych mor siriol ymysg pobl ei ofal, a llawenydd i ni oil ydoedd deall fod iechyd ei antiwvl briod. Vll llawer swell wedi eu svuiudiad I I f,w yng Nghymru. J. M.