Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
CABAN Y DYFFRYN 1 I
CABAN Y DYFFRYN Gan loan Eryri Wrth edrych ar ddarlun capel y Fach- wen a'r ffordd fawr, yr allt a'r drofa j a gerddais lawer gwaith, ac hefyd ddar- Ilen ysgrif flasus y cyfaill T. Ll. Wil- liams yn y "-Drych" yn ddiweddar, daeth i fy meddwl mai nid anfuddiol hwyrach fuasai ysgrif fer ar y testyn) uchod, He y treuliais yn weithfaol y naw mlynedd olaf o fy mywyd yn ngwlad fy ngenedigaeth. Mae llawer o ad,gofion melus yn ym- godi i fy meddwl y mypyd hwn wrth geisio troi yn ol i'r dyddiau fu; yr addysg a gefais ynddo, y dyddordeb a deimlwn yn y cwmni, a'r mwynhad di- bryder a gawn yn mysg y frawdoliaeth. Mae y teulu doniol oedd yno y pryd hwnw wedi eu gwasgaru i'r pedwar gwynt erbyn heddyw, a llawer o hon- ynt wedi eu gosod mewn dyffryn arall, lie nad oes gobaith am eu cwmni dydd- orol, na chlywed eu llef byth mwy yr ochr hon i'r lien. Daw deigryn i fy llygaid y mynyd hwn wrth feddwl am danynt. Gallaf ddweyd fel Dafydd ar ol Absalom, ei fab, "Cu iawn fuoch genyf." Yr oedd Caban y Dyffryn, sef y bone oedd yn dwyn yr enw o ran ei safle, yn sefyll tua chanol chwarel fawr Dinor- wig. Wn i ddim sut y rhoddwyd yr enw yna ar y bone. Ymddengys i mi yn annghyson iawn, o herwydd rhaid dringo pedair o elltydd hirion a syth-I ion i gyraedd yno o ddyffryn Padarn; ond diau fod rhyw gyfiawnhad yn man- tellu dros yr enw; eto, nid yr enw sy'n ddyddorol i mi. Yr oedd y Caban yn adeilad cadarn a chynes; stof fawr yn ei ganol, a di- gon o dan ynddi yn y gauaf, a'r gwres yn codi mor uchel ambell dro nes creu digonedd o wrid yn wyneb y llwydaf o honom. Yr oedd y meinciau, neu yr eisteddleoedd, igyda'r parwydydd, a phawb yn agos yr un bellder oddiwrth y stof; a phob aelod yn eistedd yn ei le ei hun bob amser. Fel hyn, gwelir fod genym reolaeth a threfn ar y lie. Yr I oedd "awr ganol y dydd" yn ddyddorol dros ben weithiau, ac yn myned heibio fel gwynt, gan mor felus fyddai y peth- gtu dan sylw. Byddai ryw gast ar rai o'r 4elodau yn cael ei godi i'r bwrdd yn fynych, a throi a throsi ar yr helynt nes y byddai peirianau chwerthin pawb wedi codi i bwynt uchel, a thrueni fod yr hen gaban ei hun fel yn cymeryd rhan yn y llawenydd. Ond diniweid- rwydd difalais fyddai wrth wraidd yr hwyl i gyd. Yr oedd yno rai galluog yn y cyfeiriad hwn; igallent roi lliw cryf ar bethau bychain iawn, ac i mi mae eisieu hyn weithiau i ymlid poen a phryder, a chael y dyn yn ol ato ei hun i fwynhau yr hyn sydd yn fwy cyd- naws a'i natur. Deuai pregethwyr a phregethau, gwleidyddiaeth, Eisteddfod- au, beirdd a cherddorion, a phynciau y dydd oil dan sylw yn eu tro, a mawr y I dyddordeb a deimlem yn y dadleuon. Fel rheol, byddai yr ymdriniaeth ar y pethau hyn yn rhoi bias ar y ciniaw ei hun. Cyn symud. yn mlaen, hwyrach y dy- lwn achwyn arnaf fy hun am dro di- reidus a wnes er mwyn cael ymwared a job oedd yn dod i'm rhan yn fynych, sef gwneyd y te yn barod erbyn yr awr giniaw. Yr oedd wyth o honom yn bart- neriaid yn y tecell mawr, fel y igalwem ef, a byddem yn cadw y te a'r siwgr mewn tiniau yn nghwpwrdd y caban o dan glo. Un dydd, aethym ar yr adeg arferol i wneyd y te yn barod. Yr oedd tua haner pwys o de yn y tin; a rhodd- ais o i gyd yn y tecell, a llai o'r haner o siwgr na'r arfer. Yr oeddwn yn dys- gwyl yn galonog am y storm ar fy mhen, ac yn barod i wynebu y criw fel pe nad oedd dim o'i le wedi dygwydd. Yr awr giniaw a ddaeth a'r ystorm gyda hi. Dyma y tro caletaf yn fy oes i mi allu cosbi fy hun rhag chwerthin, ond llwyddais. Y cymeriad mwyaf gwaedwyllt o'r oll aeth am y cwpanaid cyntaf. Edrychai ar y te ac arnaf fl, bob yn ail, cyn dweyd dim; yna gofyn- odd, "Inc roist ti yn y teeyll yma hedd- yw, dywed?" "Yisun faint o de ag ar- fer," meddwn inau yn ddifrifol. "Taw v coblyn; 'dydi'r te yma ddim ffit, hogia, meddai. Wedi i'r boys examinio y te, croes- holwyd fi, a phasiwyd i mi roi te ddwy waith yn y tecell mewn annghof. Cod- wyd un arall i'r job, ac aeth yr ystorm heibio yn llawer ysgafnach na'm dys- gwyliad, a chefais fy amcan yn 0. K. Yr oedd yno gymeriadau doniol dros ben yn y caban, a byddai ambell i dric fel a nodwyd yn eu tynu allan, ac wrth feddwl am gyfeiriad eu syniadau, daw dwy linell Tudno i'm cof: Nid arabedd ond rhywbeth I gyraedd pawb, y gwraidd peth. Ni ddysgwylir i mi mewn ysgrif fel hon wneyd sylw o honynt oil, a phe gwnawn, awn a gormod o ofod y "Drych." Daw y rhai doniolaf o honynt i'r golwg dan y penawd, "Diwrnod gwlawog yn y Caban." Diwrnod difyr hynod fyddai hwnw fel rheol. Byddai cyfarfodydd yn cael teu cynal bron bob amser ar y dydd hwn. Yr oedd rhyddid i bawb gael eu ffordd eu hunain i gymeryd rhan, ac yr oedd fel deddf y Mediaid a'r Perliaid, nad oedd neb i anufuddhau, ond byddem yn cael cryn helynt gydag ambellun gwyl- aidd, ac yn rhoi y ddeddf orfodol ar- nynt. Byddem yn cael cyfarfodydd hedegog weithiau, pan fyddai yr hen frodyr yn eu hwyliau goreu, megys Dafydd T. Morgan, tad y bardd. Glan Padarn; Robert Owen, y Fachwen; John Wil- liams (yr Hen Waen); John Williams (v Llongwr); Griffith Eben Griffiths; illiam Hughes, y Rhiwen; William Par- ry (y Barber), ac eraill nas gallaf eu dwyn i gof yn awr. Cymeriadau hynod ar lawer cyfrif oedd yr -hen frodyr anwyl hyn i gyd. Yr oeddynt yn gwahanlaethu oddiwrth eu gilydd mewn amryw bethau, megys eu gallu, eu harddull, a rhediad eu syn- iadau; ond yr oeddynt fel un mewn tri pheth: yn ddiniwed, yn siriol bob amser fel boreu hyfryd, ac mor wreiddiol a'r hen Elidir yr oeddynt yn cloddio i'w chalon bob dydd am foddion cynaliaeth. Yr oedd yno do o rai ieuengach, galluococh a mwy diwylliedig; rhai oeddynt yn anrhydedd i'r ardaloedd fu yn eu dwyn i fyny; neb Ilai na'r awen- ber Thomas D. Thomas (Glan Padarn), bardd y byddaf yn synu fod can lleied o son am dano, a'i ganeuon mor boblog- aidd hyd heddyw. Yr oedd mor llwydd- ianus y blynyddau hyny, fel mai efe fyddai yn cipio y gwibrwyon am farw- nadau bron i gyd. Gwr tawel a'gwyl- aidd ydoedd, ac un o'r rhai gwyleiddiaf yn y caban. Byddai fel Dewi Arfon yn ysgrifenu llawer o'i farddoniaeth ar ei lechi yn y chwarel; ond y mae, er colled i'w genedl, yn huno yn dewel er's llaw- er blwyddyn, ac eira llawer gauaf wedi bod yn oedi ar ei fedd yn mynwent Macpelah, Clwtybont, Arfon. Un arall oedd ac sydd heddyw, mi a gredaf, oedd Owen 0. Jones (Owain Peris), cerddor a bardd igwych. Dech- reu dod i sylw yr oedd efe yr adeg hono, ond y mae erbyn heddyw wedi cyraedd safle dda yn y byd llenyddol. W. Elias Williams oedd gerddor gwych, a siarad- wr llithrig, ac un ddaeth wedi hyny yn llywydd yr undeb yn y chwarel. Bech- gyn talentog oedd hogiau Caecorniog •?c eraill y caraswn eu henwi, ond mae yr ysgrif yn myned yn faith. Yr oedd cor meibion rhagorol yn yr hen Gaban. W. E. Williams oedd yr arweinydd. Bu y cor yn cystadlu droion, a safai yn uchel yn y gystadleuaeth bob amser. Dylwn roi gair i fewn am y Caban fel barbershop. Byddai yno le doniol weithiau, a'r barber, yr "Hen Bar," yn ei afiaeth. Byddem yn canu iddo yn fynych. Byrdwn y gan oedd, "Mae Will Parri'n sefiwr da, pwy sydd eisieu sef?" Credaf mai Owain Peris oedd yr awdwr. Yr oedd y gan yn wir, beth bynag, gan fod y barber yn sefiwr dan gamp, ac, fel y deallaf, yn fyw eto, a'r un mor wreiddiol, mi a gredaf. Wel, ddarllenydd hoff, dyna fi wedi rhoi braslun i ti o Gaban y Dyffryn flynyddau lawer yn ol. Os yw y Caban ar ei sylfeini heddyw, mae yn ddiameu genyf mai gwaed newydd sydd yn ei tynychu. ond hyderaf fod y gwaed hwnw mor adeiladol a chynes a'r un oedd yn ei nodweddu yr adeg yr wyf wedi ysgrifenu am dani. Credaf mai nid b'r palasau, ond o gabanod fel hwn y mae y byd wedi cael ei ddynion goreu, ac ar y tir hwn yr wyf yn cymell y cyfeillion, O. W. Rowlands a T: Ll. Williams, i ysgrifenu ar hen gabanod cbwarel Dinorwig i ddyddori darllenwyr y "Drych."
GWYLIWCH ESGfEULUSO Y BRE-…
GWYLIWCH ESGfEULUSO Y BRE- I GETH Gan y Parch. R. E. Williams. Phila- I delphia, Pa. Nis igellir rhoddi gormod o bwys ar y cyrddau gweddi a gweddio, eto y mae perygl gwneyd hyny ar draul es- geuluso y bregeth. Gwneid hyn gan rai yn Niwygiad 1857-59. 0 herwydd ybri roddid ar weddio, ymddygai rhai fel pe wedi darganfod ffordd newydd i ddychwelyd y byd. Ond nid hir y buont heb weled eu camgymeriad. Y mae yn nhrefn Duw i achub drwy bregethu yn ogystal a gweddio; ac y mae y cyntaf yn gynorthwy i'r olaf. Y mae pre- gethu yn goleuo y Seall gyda golwg ar yr hyn y gweddiir am dano, a'r Hwn y gweddiir arno yn deffro y gydwybod, yn gwresogi y serch, ac yn cryfhau ein ffydd. Y mae duw y byd hwn yn ei gyfrwystra wedi dallu meddyliau y rhai d^red o barthed i'w gwir gyflwr-o'u perthynas a phechod ac a Christ; ond trwy yr Efengyl y mae yr Ysbryd Glan yn agor llygaid eu meddwl, ac yn eu evnorthwyo i weled pethau yn eu lliw priodol Dyma un o agoriadau gwy- bodaeth yn Haw yr Ysbryd i ddwyn dynion allan o dywyllwch anwybodaeth i'w ryfeddol oleuni Ef. Un o ddyledswyddau hanfodol cre- fydd ydyw credu: "Cred yn yr Ar- srlwydd lesu Grist a chadwedig fyddi"; felly hefyd galw ar enw yr Arglwydd. Ond sylwer fel y mae Paul yn Rhuf. 10, yn cysylltu y ddwy a phregethu, gan ddywedyd: "Pa fodd gan hyny y tgal- want ar yr Hwn ni chredant ynddo? A pha fodd y credant yn yr Hwn ni chlywsant am dano? A pha fodd y clywant, heb bregethwr?" Gwel hefyd ei sylwadau ar "ffolineb pregethu" yn 1 Cor. 1. o Gwyddai Paul yn mha le, ac wrth byw, yr oedd yn tystio. Nid wrth ddyn- ion anwybodus yn ol cyfrif y byd hwn, ond wrth brit feddylwyr y cyfnod; doethwyr Groeg, a gwyr dysgedig o Iuddewon a Rhufeiniaid; eto dynion a edrychent yn isel iawn ar bregethu Crist a'i Groes, ac ar safle a gallu y pre- gethwyr. Ond dynion trwy eu doeth- ineb heb adnabod Duw oeddynt; pe wedi gwneyd, cawsent fod Duw a hwy- thau yn mesur pregethu syml y Groes yn dra igwahanol. Y peth a ystyrient hwy yn osodiad ffolt, am y byddai y goreu i atelh y diben, ac y dygai fwy o ogoniant iddo yntau: "Canys o herwydd yn Tioethineb Duw, nad adnabu y byd mo Dduw, fe welodd Duw yn dda trwy ffolineb pregethu gadw y rhai sydd yn credu." Fel hyn y mae pregethu yn ffrwvtl1 doethineb goruwchddynol. ac o osodiad dwyfol nc fel pob gosodiad dwyfol yn sicr o lwyddo. Yn nsrlvn a hyn. "FJf" a roddes rhai vn aTK)?+olion. a rh<>; V" broffwydi, a rhai yn efengylwyr, a rhai yn fugeiliaid ac yn athrawon i bor ffeithio y saint i waith y weinidogaeth. i adehad corff Crist" (Eph. 4 11-12)'1 Ditgon o amrywiaeth swyddi a doniau, ond yr oil i ledaenu y newyddion da ar air ac ar weithred, ac i ychwanegu yr hyn Q eilw yn "wybodaeth Mab Duw." Pwysig gan hyny ydyw pregethu a gwrando pregethu yr Efengyl, a pheryg- lus ydyw i ni ei esgeuluso. Yn 1 Thess. 5 19-20, y mae yr Apostol yn cysylltu "diffoddi yr Ysbryd," a "dir- mygu proffwydoliaeth," cystal a dweyd fod cysylltiad mor ago-s rhyngddynt fel yr elai y naill i lawr Igyda'r llall; osi diffoddid yr Ysbryd, fe ddirmygid proffwydoliaeth; ac os dirmygid proff- wydoliaeth, fe ddiffoddid yr Ysbryd. Gellir diffodd tan trwy esgeuluso rhoddi tanwydd arno, esgeuluso ei gyn- yrfu, ei chwythu, &c., yn ogystal a thrwy daflu dwfr arno; felly hefyd gell- ir diffodd yr Ysbryd trwy esgeuluso y weinidogaeth, yn ogystal a thrwy gyf- lawni pechodau eraill a ystyrir yn fwy rhyfyigus. Moddion ydyw pregethiad y Gair i borthi ein heneidiau, cynyrfu ein serchiadau, cynesu ein hysbryd- oedd, a'n codi ar adenydd ffydd at Dduw. Fe fydd ar y saint angen am y weinidogaeth tra ar y ddaear, yn gym- aint felly ag y bydd angen ar y baban am y fron, oblegid wrth bwyso ar ei mynwes hi y derbyniant faeth ysbryd- ol a gwres. Cyngorai loan i Air Duw aros yn y gwyr ieuainc, a Paul i Air Crist i breswylio yn y Colossiaid yn hel- aeth yn mhob doethineb. Mantais (er yr addefwn nad yr unig fantais) i hyn fyddai cael mwy o ffyddlondeb i wrando pregethu. Gwir fod manteision eraill i'w cael yn awr, a thuedd yr oes ydyw dyrchafu y rhai hyny ar draul diraddio pregethu. Ond rhaid cydnabod o hyd mai Duw a wyr oreu, ac mai dyma un o brif osodiadau Duw; ac nis igallwn esgeu- luso yr un ordinhad ddwyfol heb golli ffafr y Gosodwr. Coped cenedl y Cym- ry hyn. Os oes cenedl ar y ddaear yn ddyledus i bregethu, nyni yw hono. Dyma waredodd ein gwlad rhag ymgolli yn nghanol anwybodaeth ac ofergoel- edd. Udgorn y Gair yn ngenau gwyr grymus o bregethwyr Protestanaidd a ddeffroasant y Cyfandir yn erbyn Pab- yddiaeth i ddechreu, a'r cyfryw udlgyrn yn ngenau dynion cyffelyb o Annghyd- ffurfwyr ac Ymneillduwyr a deffroisant Gymru yn erbyn ffug-Brotestaniaid, ac a ddygasant ein cenedl at droed y Groes. Cywir y desgrifia Pantycelyn yr amgylchiadau yn ei farwnad i Dan- iel Rowlands, gan ddywedyd: Pan oedd tywyll nos trwy Frydain, Heb un argoel codi gwawr, A thrwmgwsg oddiwrth yr'Arglwydd Wedi goruwch-guddio'r llawr, Daniel chwythodd yn yr udgorn, Gloew udgorn Sinai fryn, Ac fe grynodd creigiau cedyrn Wrth yr adsain nerthol hyn. Pump o Siroedd penaf Cymru Glywodd y taranau mawr, A chwympasant gan y dychryn Megys celaneddau 'lawr; Clwyfau gaed, a chlwyfau dyfnion, Ac fe fethwyd cael iechad, Nes cael eli o Galfaria, Dwyfol ddwr a dwyfol waed. Mae'r torfeydd yn dychwel adref Mewn rhyw ysbryd llawen fryd, Wedi taflu lawr eu beichiau Oedd yn drymion iawn o hyd; Y ffyrdd mawr yn frith o'r werin, Swn caniadau'r nefol Oen, Nes yw'r creigydd oer a'r cymydd Yn adseinio'r hyfryd don. Dyna i raddau yw pregethu wedi bod i'n cenedl ni, ac y mae yn dda genym feddwl ei fod yn dal felly i raddau mwy na nemawr o genedloedd, eto nid yw ein hawlgrym i beidio ac esgeuluso y bregeth yn anamserol, gan fod yn ein plith ninau esgeuluswyr, a bod cyfeir- iad yr oes i gyfeiriad arall. Yn nglyn a hyn, caniateir i ni adgoffa ein gwyr ieuainc crefyddol o'u dyledswydd i ym- gyflwyno i waith y weinidogaeth-y gwaith goreu mewn bod; nid am enill arian, mae'n wir, ond yr un a'r canlyn- iadau goigoneddusaf iddo. "A'r rhai a droant lawer i gyfiawnder, a fyddant fel y ser byth ac yn dragywydd." Adgoffawn i'n heglwysi hefyd y pwys iddynt hwythau ofalu fod y bobl yn cael gweinidogaeth gyson hyd ag y gell- ir. Cyferfydd hyny ag angen gwreidd- iol y bobl, a rhydd atalfa ar eu ffordd i redeg ar ol pethau eraill niweidiol sydd yn codi eu penau, gan geisio denu y lluoedd oddiar ol yr Iesu. I- I
Advertising
THE WORLD FAMED MOUNTAIN ASH WELSH MALE CONCERT CHOIR Prof. T. Glyndwr Richards, Conductor 14 PEOPLE 14 Will Tour New York, Pennsylvania and' Ohio, Commenc- ing in December, 1919, with the Finest Male Voices Available in All Wales. J. COSGROVE BOOKING WORLD TOUR Permanent Address: Standard Printing Co., St. Paul, Minn. Those interested should communicate at once and direct with J. Cosgrove, Director of Tour. Y N EISIEU.. Gwr a gwraig i ofalu am y capel Cymreig, 11th Street, New York. Am y manylion, goheber a EDWARD JONES, 135 East 31st Street, New York City DAVID J. JONES Successor To WILLIAM W. JONJIII. BARRE—QUINCY—WESTERN riQNUPIENTS SHOP-1506 KILLER ST., UTICA N. Y. Gelwtr ar graia unrHyw un 1 ddangee 'vnllunlan a a&mnlau UNDERTAKING G ORDON & CROCKER, Inc., Funeral Directors 3 Blandina St., Utica, N. Y. Open Dav and Night. Phone 173. F t A N K G LA?KTON. Ed. J. Burke, F: THE LANKTON-BURKB CO.. Inc. Successors to Lankton ft Crocker, Undertakers. Motor Service. ? Steuben Park. Telephone No. 4 F. A. CAiSfSTDY CO. fstdertakiir 41 GBNESETB ST., UTICA, N. Y. Yn agorpd ddydd a nos. Telephone 181 HUGH WILLIAMS UMERTAKER 1115 WEST ST. UTICA. 1. Y. TELEPHONE 2600-J. :|ISS3; PUR r. A BLASUS J) ST Y mae y ddiod | JJ« ? fwyaf boddhaol. BIas jt, # '? ac arogl hyfryd, ac y y? ?§ mae yn iachus. J M Ni chynwysa cocoa J I. ?' ? j wedi ei barotoi yn u i iawn ddim sydd yn I I' niweidiol, eithr Uawer JS A  sydd yn fuddiol. svi ¡ I I Y mae braidd oil yn faeth. I"  a CAc? ?c? Book free v-, ] J Walter Baker & Co. Ltd. ? jl ESTABDSHED i z8o* JJk 'j' \1 Dorchester, Mass. )j'  ,?_?_  ?———  ? s j f
EISTEDDFOD SHENANDOAH, PA.1
EISTEDDFOD SHENANDOAH, PA. 1 Cynaliwyd yr Eisteddfod tichod ar Ddydd Diolchgarwch, dan nawdd y "Druids." Agorwyd cyfarfod y pryd. nawn trwy ganu "My Country, 'Tis of Thee," yn cael ei arwain gan Proff. Geortge Marks Evans, Mus. Bac. Ar ol hyn offrymwyd gweddi gan y Parch. David 1. Evans; yna cafwyd anerchiad gan y llywydd, Dr. J. Pierce Roberts. Aed wedi hyn at weithrediadau y dydd. Cystadleuaeth i blant, "Jesus Re- membered You"; tair yn cystadlu, a rhoddwyd y brif wobr i Elizabeth Reese, Shenandoah; a'r ail wobr i Mary Bainbridge, Mahanoy City; a rhoddwyd gwibr i Elizabeth Evans, Shenandoah. Piano solo, "March of the Flower Girls." Cystadleuodd tri: y goreu, George Davies, Girardsville; ail, Clar- ence Bachman, Shenandoah. Solo i blant bychain, "While Jesus Whispers"; Leona Bainbridge, Mahan- oy City, oedd yr oreu, a Grace Davies, Shenanhoah, yn ail. Adroddiad i blant, "Independence Bell," Gertrude Powell, Mahanoy City, gipiodd y wobr. Deuawd i blant, a rhoddwyd y wobr i Elizabeth a Ruth Reese, Shenandoah. Pedwarawd, "Lead Me Gently Home, Father"; dau barti gystadleuodd, a rhanwyd y wobr rhyngddynt. Cystadleuaeth corau plant, "Behold the King"; cor o Shenandoah yn unig yn cael ei arwain gan Mrs. Annie E. Emanuel, a chawsant y wobr. Solo agored, "My Ain Folk," y goreu o dri, John Lewis, Mahanoy City. Un cor meibion o Shenandoah a gys- tadleuodd ar y "Sleighing Glee" (Reese Ford), dan arweiniad Wm. D. Evans, a chawsant y wobr. Yna canwyd "Aberystwyth," dan ar- weiniad Wm. D. Evans. Anerchiad byr gan Morgan Edwards, sef mab yr en- wog Cynonfardd. Cystadleuaeth ar "Dros y Gareg"; tri yn cystadlu, a'r goreu oedd George Augustine, Mount Carmel. Trio, "Oh, Restless Sea"; un parti ganodd, sef eiddo Randall Reese o Mt. Carmel, a chawsant y wobr. Un gystadleuodd ar y cornet solo, sef William Loviskie, Shenandoah, a chaf- odd y wobr. Cystadleuaeth y soprano solo, "A Star of Gold"; dwy yn cystadlu, sef Emaline Zimmerman, Shenandoah, ac Alice Water, Mt. Carmel; rhanwyd y wobr. Yna cafwyd can, "Yn lach i Ti, Gym- ru," gan David D. Davies, Mahanoy City; ail alwyd ef a chanodd "Ar Hyd y Nos." Cystadleuodd dau barti ar y "Ddau Forwr," ond John 'a Joseph Lewis, Ma- hanoy City, gipiodd y wobr. Cystadleuodd tri ar y "Mynach Du," a. barnwyd John Lewis, Mahanoy City, yn oreu. Yna deuwyd at y brif gystadleuaeth, "Star of Descending Night"; dau gor o'r lie gvstadleuodd, a'r cor o dan arwein- iad Wm. D. Evans a orfu. Dygodd hyn weithrediadau y dydd i ben. Er fod yr Eisteddfod yn llwyddianus yn arianol, yr ydym wedi clywed gwell canu lawer gwaith; ac ychydig o hwyl gafwyd ar bethau hefyd. Credwn y dy- lai arweinydd Eisteddfodol fod yn ber- chen ar wit, neu dylai fod yn gallu gosod ei feddwl allan yn ddigrifol fel ag i allu cadw'r gynulleidfa mewn hwyl; ond ychydig o hyn oedd i'w deim- lo yn yr Eisteddfod hon. Beirniadwyd y gerddoriaeth yn lieill- duol dda gan E. Jusserand Williams, sef mab Dafydd Williams, arweinydd cor meibion* enwog St. Clair. Beirniadwyd yr adroddiadau ac arweiniwyd yr Eis- teddfod gan T. P. Morgan, Mahanoy City. Gwelsom yno lawer o Eisteddfod- wyr, sef Patsey Fenton, David D. Da- vies, Manhanoy City; Dr. David R. Evans, Blossburg; David G. Davies a George Marks Evans, Mus..Bac., Sha- mokin; Mr. Capher, Samuel Davies a'r Parch. David I. Evans, Shenandoah; William Reese a Dandall, ei frawd, o Mount Carmel.—Ymdeithydd.
Advertising
YMOFYNIAD J. P. Davies, Brynmill, Abertawe, D. C., ddymuna gael rhyw wybodaeth am Wm. R. Jones. Yr oedd yn ynad mewn rhywle yn Pennsylvania. Clyw- wyd iddo farw tua 10 mis yn ol, ac fod hanes yn y "Drych" am hyny. Anfoner i Swyddfa y "Drych." Gwella Anwyd Mewn Un Dydd. Cymerwch y LAXATIVE BROMO QUININE Tablets. Cewch yr arian yn ol gan y cyfferwyr os na wellhant. Mae llawnodiad E. W. GROVE ar bob blwcb SOc. YMOFYNIAD A ganiatewch i mi ofyn i dderbynwyr T "Drych," a wyddant am berson yn dwyn yr enw David John Evans, gen- edrgol o ardal Abertawe, a mab i Daf- ydd Evans, yr hen Bottery, Abertawe, neu ei deulu? Gadawodd David John Evans ei hen gartref er's blynyddau, a'i gyfeiriad olaf o'r America i.Gymru oedd 26 Fort Green Place, Brooklyn, N. Y. Os gwel ef neu rywun o'i deulu yr ymofyniad hwn, bydd o fantais idd- ynt wybod beth sydd genym i'w hys- bysu iddo, lneu iddynt. WILLIAM M. JONES, 401 N. 7th Street, MARTIN'S FERRY, OHIO
MINERAL RIDGE, OHIO I
MINERAL RIDGE, OHIO I Ofnwyf weithiau i ddarllenwyr y "Drych" flino ar fy llithiau anmher- ffaith; ond yr ym yn cael cymaint o fwynhad fel rhaid dweyd i eraill. Y Sabboth diweddaf, cawsom gwrdd wrth ein bodd; y cwrdd yn Dlawn o wranda- wyr astud, wedi dod i wrando y Barn- wr D. Jenkins o Youngstown; ond daeth ein gweinidog ac eraill, set y Parch. R. E. Williams, Pittsburgh, a Howell Davies, Youngstown, yn nghyd a Thomas Roberts, masnachwr cyfrifol o'r dref; hefyd ein ffrynd, Rhys Evans. Dechreuwyd y gwasanaeth drwy weddi gan Mr. Roberts; ac yna ceid adroddiad diguro ar "Weddi Mam," gan Howell Davies; yna can gan Rhys Evans, "Dychweliad yr Amen." Wedi hyn cyflwynwyd i sylw y cyfarfod y Barnwr, dyn eiddil a gwan yr olwg allanol; ond sicr nad oes eiddilwch yn yr ymenydd. Siaradodd ar nodweddion amlycaf y genedl Gymreig.. Os aeth rhywun i'r cyfarfod a chywilydd ei fod yn Gymro, aeth pawb allan gan deim- lo fod rhyw igymaint o waed Cymreig ynddynt. Yr oedd ei wrando yn ysgol dda i ni gyd. A chaniatau i hen ber- erin fel fi i broffwydo, credaf y bydd hwn ar y Supreme Bench cyn pen ne- mawr o amser, neu, o leiaf, dyna farn Watkin. Yn ei ddylyn, caed anerchiad tanllyd gan y Parch. Williams, yr hwn ddywed- I odd fod gormod o glychau angladd y capelau a'r Gymraeg yn cael eu canu ar draws y wlad, pryd y dylasant ym- aflyd i gadw, yr eglwys yn agored a'r iaith yn fyw, am fod rhai pethau an- mhrisiadwy a gollir, os collir yr emyn, y bregeth a'r cyseigr; a chawsom ninau anogaethau i ddal yn mlaen. Yr oedd y canu yn rhagorol dan arweiniad Rhys Evans, a Miss Harvard gyda'r offeryn. Hyderwn gael ewrdd eyffelyb yn fuan eto. Y Sul olaf o'r mis bydd ein gwein- idog o dref; mae yn myned i Justus a Canal Dover i galonogi tipyn ar y ffyddloniaid yno. Mae efe a'i holl enaid a'i ysbryd i godi y gwan, ac nid fel llaw- er wyddom am danynt, yn myned at yr eglwysi mawrion; ac y mae Duw yn ei fendithio yn y Ridjge, a chofied pob Cymro a Chymraes yn Justus a Cana'l Dover i ddod allan i'w wrando. Bydd iddynt gael bwyd cryf ac iach, yr hyn gar y Cymro. Ar y Ridge, yn ei le, yr y'm wedi rhoddi gwahoddiad i Mr. Ed- ward Blythin, o Cleveland, i ddod i'n gwasanaethu, a theimlwn bron yn sicr y daw efe. Brydnawn a'r hwyr y 28ain, bydd y chwiorydd yn cynal te parti, pob peth fel yr Hen Wlad, a bydd i ni gael Te y Brenin, a gofala Thomas Watkin am dipyn o siwgr i roi ynddo. Mae yn gysur a chalondid i wyr y Ridge fod y street car i barhau i ddod o Niles, a bwriedir adgyweirio y ffordd; ond bydd y pris yn 10c., ac nid 5c.; ond ni chwynir; ac ni ryfeddir gweled yn fuan y ffordd yn cael ei hestyn i Austintown, ac oddiyno i Younigstown, am mai dyma ranau mwyaf gobeithiol y wlad. Terfynaf gan adgofio y Cymry am y cwrdd bach a'r oedfa Gymraeg.—Wat- kin Ddwywaith.
Advertising
Supreme Quality In OLD COUNTRY TEA 70c. A POUND 250 FULL CUPS IN EVERY PACKAGE. MEETS THE DE- MAND FOR ECONOMY. TRY A PACKAGE TO-DAY. Where not sold, we will deliver, postpaid, to points within 100 miles for 70c. a pound, and to points 1,000 miles and over for 75c. a pound. Check and money orders accepted. DEALER'S XOTS We are first hand headquarters for Fine Teas, and Coffees in bulk. We supply those who want quality, price and service. G. T. MATTHEWS & CO. 105 Water St., New York. "One good investment is worth the saving of a lifetime."—John D. Rockefeller. Lewys Brothers & Co., (OIL INVESTMENTS) 434 Blackhawk Building DAVENPORT, IOWA P. O. Box 343. HOG CREEK SHARES WILL NET $23,000 ARDMORE, Okla., Sept. 30.- R. L. Steiner has come to the front again with one of the most re- markable sales known to oildom, and his friends here are rejoicing with him. Mr. Steiner has sold the Hog Creek Oil Company to east- ern parties. The stock of this company was divided into shares of $100 par value and the report which reaches here states that each share sold for $23,000. In other words, for every $100 laid down, $23,000 were picked up. This company was organized in Ard- more by Morris Sass and Dr. J. W. Potter and Tom M. Dees, who lived at that time in Midlothian, Texas. Many Ardmore people were solicited to take stock, but very few purchases were made. When the above company started they had to beg people to buy stock. Hog Creek's holdings are in Desdamona. 0 What $500 Would Do No industry or business in the world at any time has ever made so many fortunes for so many people. It has built cities and railroads and great refineries. It keeps countless motor cars, en- gines, tractors, airplanes and steamboats going in all parts of the world, each of which pays trib- ute in wealth to Texas oil. $500.00 invested right in an oil field has made more money for the investor than an average man will make in a lifetime. Today is what we make it-a success or failure. TEXAS OIL "The air of Texas is alive with stories of sudden fortunes made in the oil fields. Men who were poor yesterday are rich today. Those who walked last year own fine cars this year. Many whose castles were in the air now have castles on firm foundations, and oil and gas built them. There are literally thousands of people who have be- come moderately wealthy from oil investment. No person is going to buy Fifty Dollars' worth of oil stock seriously expecting to live in comfort the rest of his life on the proceeds thereof, but it is common occurrence for people investing from five hundred dollars upwards to realize a modest fortune on their investment." The Hog Creek Oil Co. of Des- demona paid in October, 1919, $115,000.00 for every $500.00 in- vested. Those who have $500 (five hun- dred dollars) to invest now can have particulars of an excellent opportunity to earn big profits. Lewys Brothers & Co. P. 0. Box 343 DAVENPORT, IOWA BBEBBB 'A IN, C :;?p Passenger and Freight Services New York-Liverpool New York—Cherbourg & Southampton New York-Bristol I New York-Glasgow New York-Plymouth, Havre & London New York-Antwerp New York—Rotterdam New York-Mediterranean America-Levant Boston-Liverpool Boston—London Balti moro-Brlstol Philadelphia-Bristol Montreal-London Montreal-Bristol 21-24 STATE ST., NEWYOIU 1 AGENTS YN UTICA, N. Y.—A. 14 Roberts, "Drych" Office; J. H. Mae. ) Garrity, Mana Building. I POULTNEY—W. H. Rowland. NEW YORK MILLS-Griff Williams. GRANVILLE—Rees G. Williams. I MILWAUKEE, WIS.—J. Ellas Jonas, Shepard Ave. SLATINGTON, PA.—Daniel G. Pierce. j I C AGERLONGAU MAWRION YMADAW%DAU MYNYCH White Star Line Hwyllo I Lerpwl neu SouthamptM LLYNGE3 j Agerlong Brydeinlg Fwyaf I OLYMPIC I 46,359 0 DUNELLI "Adriatic" "Baltic" "Cedric" "Celtic" "Lapland" "Megantic" OFFICE, 9 BROADWAY, NEW YORK OR LOCAL AGENTS R. D. JONES i :1141 West Adams St ¡i CHICAGO, ILL Agent y "Drych" a'r "Cambrian. Agent yr holl gwmnian agerlongawl ae o'r Hen Wlad. I deithwyr a bry& ant docynau ganddo cyfarfyddir hwyM TO y stations ar en 2ordd i Grmm. 1859 191S FERRIS & CO., GENERAL INSURANCE (Agency Established 1859) CLARENDON BLDG. 219 GENESEE STREET UTICA, N. Y. W. D. Ferris Phone 4262-R Real Estate Insurance City property Fire, Liability, bought, sold, rent- Automobile, Plate ed, exchanged and Glass, etc. managed. STANLEY W. JONES 809 Arcade Building, UTICA, N. Y. Bonds Loans Mortgage* TeL 2867 V Cor-Drysor Wedi ei Gywiro a'(Helaethu YN AWR YN BAROD Cynwysa aros dri chant o donau detholedig o gynyrchion mwyaf adnar byddus a phoblogaidd Cymru ac Amer- ica, hen a newydd, yn yr Hen Nodiaat a'r Sol-ffa; hefyd, dros ddeuddeg cant o emynau yn Gymraeg a Saesnaeg, ya ateb holl amgylchiadau, athrawiaethaa ac ordinhadau eglwysig pob enwad ef. engylaidd; yr oil yn yr un Uytr. Prisiau: Mewn rhwymiad llian,$1.28 a'r cludiad; 12 ar unwaith, $1.00 yr an, a'r cludiad; 25 ar unwalth, $1.00 yr un, cludiad yn rhad; mewn lledr, ymylon goreuiedig,$2.00 a'r cludiad. REV. D. S. THOMAS, 2310 River Ave., Camden, N. J Cadw 1 Fyny yr Ansawdd. Mae y LAXATIVE BROMO QTJIN INE, y meidyglyn enwog at wella As wyd a Grip yn awr yn 30c. y blwch. 0 herwydd y codiad yn mhris chwech 9 wah&nol gyffyriau meddygol a sytwedd- au fferyllol a gynwysir yn LAXATIVE BROMO QUININE, rhaid oedd codi y pris i'r Cyfferwr. Mac wedi dal prawf chwarter canrif. Defnyddir ef gan bc* eeaedl waraiddiadig. pwyllgor. Welsh Records. Galwn sylw y Cymry drwy y wlad at hysbysiad Markson Bros., 644 Bleecker St., Utica, N. Y., eu bod yn gwerthu y Welsh 10 in. Records o "Aberystwyth," "Ton y Botel," "0 mor ber," a "Sospau Fach" gan y Columbia Mixed Quartette. Mae y ty hwn yn ymddiriedol. ac yn sicr o ofalu am bob archeb a anfonir iddynt. Gwelir ein hysbysiad mewm colofn arall. yn nghyd a'r prisiau. Cvfeirier llythyrau i Mr. Edward T. Williams, yr hwn sydd a gofal y faelftv