Gwalia

■ ■ ■ 1 ■ ■ ■ j « i Three Points Soap must have to be boot value. ^cu>r. ■y r* AlUhfft ".M. The Kleg. perfection" The Great Household Soap. • "V Hot Only—Guarantee Pun ,nd Genuine. Not Otlly—Manufactured Full Pound. Weight. Not only-Still at the reduced Price THERE IS BESIDES TW* Wrapper Dlseount-A 3d. tablet of the finest Herb Toilet Soap for every 11 wrappers (see instructions), mafctaff Perfection" the cheapest Soap and most ) reliable value In the market. f I

Cynghor Trefol Pwllheli. MATERION PWYSIG. .NKx, Fawrth, cyuh-dtwyd cyfarfod misol y Cyngboir uohod, Mr W. Anthony yn y gadair. ALvCilYVILIO CYFIAVR IKCllYDOL TA1. Yr oodd Mr Cunnii:g.am, yr arolygydd, wedi archwillio eyflwr ioehydol e-Iiit-i o dai y dref yn unol a. phonderfynin.d y Cynglior. Peiviorfynwyd rhodrfi rhybuddion i berchen- ngion f-Mi <iQddVnt. ii^sni ojflv/r kcliydvl au- foddhsiol. PISTYLJ". Y MAES. Nid ooddid eto wedi symud y pistyll yn y Maofl, er mwyn cauel dioge.beh 110 i gerbydau baaio. Yingynghorid gan y l'wyllgor a Mr it. O. Jones, rhodklwr y pistyll, cyn ei symud. FFORDD TAI/J i MERAU.' Yr oedd pibellau nwy wedi eu r'hoddi i lawr ar hyd y ffordd hon, yu ol y cytundeb awna wd a Chvvtnni v Nwy. CADWRAETII Y PRIF FFYRDD. Barn Undeb y Modurwyr oedd y dylai y toll- au ttelid am <i!rvvyddedau i gadw modurion gael eu. t-alu i giroafa arbonig a'tt defnyddio at gadw y prif-ffyrdd mown adgyweiriad. Gofynwyd i'r gy Cyngihor gefnogi y farn hono, a gwnawd hyny. Y NEUADD DREFOL. CUixi nad oeddis wedi oael atebiad i lythyrau anfonwyd1 at Fwrdd y Llywodraeth Leol yn nghyloh oael benlhyg arian at wr.eud gwelliant- au 'yti y Neuadd Drcfol, prisiwyd i ysgrifenu Ilythyr oryf atyut eto, ac i fynod yn nilaen i wn-oud y gwolliantau, o:ln gymeryd arian o'r dre't.h i daki am danynt, 03 na ohoir atobiad bodclhaol 01 Lundain. BENTtlYCA 7000p. Pavtiwy^ i fenthyoa 7000p at y carthffosiad newyckJ. Y PORTHLADD NEWYDD. Bwriadai polrianydd y po-rthtadd roddi tyst- ysgrif i sierhau faint oedd yn ddyledus i Mr Jjesber, a rhoddwyd awdiirt^'od i'r Pwyllgor Ar- ianol i dalu y swrn. Y GLADDFA. Prynwyd 150 o gadeiriau ) n ol 28 8c yr un, a. thair yn ol 5s 6c yr un i'w rhoddi yu nghapel y gladdfa. P Jon id cood yn y gJaddfa. C ARTII I'\F OS IA D ABERERCII ROAD. Yniyrai y garthffoa newydd yn Ahororch-road' a ben bibollau rha.i o'r tai oèdd yno. Pen- derfynwyd i wncud y gwaith ar gost y Gorphor- aetli. TOLLAU Y PORTHLADD. Daietliai y C'ynghor i delerau a Chwmni y "Re'beoca, dan ba r8.Í y talai yr olaf yn wyih- nowol 50.< fol tollau am ddyfod i a. myned o'r porthladd. Chwe' ebainiog y dunoll godid' o drtllar cement. Synai Mr G. Conielius Roberts fed y pwylI- gor fu yn ystyried y ntafcer hwn yn uewidgradd- fa y tollau mor fuan ar ol i'r cyfryw gael ei gwnoud. w Y Maer a ddywedodd mai y pris uohaf godi(i yn y raddfa, otwl yr ootid gan y Cyrighor hawl i oftwng. LLYN Y PORTHLADD. Mr Eifl Jones ofynodd aj nid oedd oael arian oddiwrth IYn y porfchladd? Y Maor: Cw-estiwu priodol iawn. Daw y mater gerbron eto. DWFR GYFLENWAD FOURCROSSES. Cadid 8a 60 y flwyddyn ar dai bychain vn Fourerosaes, a la 3c y bunt ar y rbent. ar oai eraill.

,Puleston ar Oymwynaswr laith. Oyrawynaswr perraf yr iaith, wodi owbl, yw'r lid & y;,grifeno rywbetli a fyn fyw. Llawer o drafod b-ydd ar oes yr iaith, or y dydldliau y bu, r Dr. Johmson ar girsiaw yn Lleworei, yn ym- drin a dhyrvyig newydd y pryd; hTlJw at gadrw'r Gyimraog yn fyw. Ond tra byddo genym yvgrifouwyr a fedr ddweyd llawe-r nas gall y byid fforddlio COIl bt^bargoiii. ni hydd dim perygl a-in ddyrfodol yr iairflh. <,iaauron pob iaith a'j oeidlw hi. pethau fcu allan i gylc.h dyddordsb y werin a fydidant, hi gaiff ei haatudio fei iaith ffairw rhyw dtliw.rntxi; a bydd oi thrysorau hi ar gael yn unsg fed Wodau wcdi eu gwaigu mewn llyfr. O'r tu arall, o bydd pebhau goreu'r iaith yn ibetawni pablogaidd, ifoafyd, bydid yr iakh byw oyftnyd, nad YW'Il worth ymofyn pa. bryd y bydd hi Ifarw. Y niae llyfraji eydd yn byw tiipyn, yn intig am Cod yr iaith yr ysgrifenwyd hwyni. ynddt yn iiaitli fyw. Y rnao eraill, w-ed'yn, »ydd yn heip aylwodkiol i gadlw'r iaJth yin fyw. IV doabairtih uwcluraddol yrul y perthyn ysgrifau goreu Anthropoe, ac od oop dwy neu daJr ar Vir etthaf o ystgnifau'.r llyfr fhwlt yn bedibasu un-dydtl un xtca, y m.ao'rroomy yn baeddu lie ynddo fel aiampliau o ddawn awdirr naes gall g^yffwrdd y pafahau mwyaf plaen hob eu codi uwe'lilaw yr yatrydebol.

Daiiliilisryd Dydd •Gwyl Dewi gyda brwdfrydodd gan^mry Johaane.burg ag Alberto.^ Gorllowin

Adforiad Llechi Tramor. FFIGYRAU HYAWDL. Wele yst.iulogau hyawdl parthed nifer y lleclrt transor a ck?ygwyd i mewn i'r wlad hon yn y blynyddbedd diwoddaf. Y mae'r ftigyrau yn awdurdodedig gan Fwrdd Masnach;- LLECHI AT DUL. Nifer tunelli Gweirth 1903 119,805 E467,,320 1904 87,157 £ 340,423 1905 69,851 £ 262.954 1906 41,448 £ 152,484 Nid yw yr ystadegau am 1907 eto wddi ou owblhau. Daw lleohi ooryg, a marmor. i'r wlad hon o amryw wlod'ydd. Yn 1906 d.ietli 169,113 o dun- elli o Norway; 224,532 o Belgium; 150.690 o Ffrainc; 54,574 o'r Aimaen; 60,094 o Holland; 36,113 o'r Eidal; 12,132 o Groeg; 475 o'r Unol Da.laothau. Y mao'r Cyfanswm am 1906 yn 1,225,037 o dunelli, rt«u ^w«rt<h l,331,855p. Y ma.e'r fligyrau hyn yn cynwy3 aeryg, llechi, mar- mor. GWENITHFAEN. Yn 01 ystad-e>ga4i Norway, anfonwyd gwenitih- ar wliul hnim i Rrrdain fAt v l'I8.nlvn.- 1903 133,946 o dunelli (metrio). 1904 149,078 „ „ 1905 129,547 „ m 1904 149,078 „ „ 1905 129,547 „ m

Pwyllgor lechydol Unedig Sir Gaernarfon. AROL YGIAD MEDDYGOL PLANT. Cynhabvyd cyfarfod blynyddol Pwyllgor lech- ydol Cnodig Sir Gaerrarfon yn y Neuadd ?iroJ, Caernarfon, ddydd lau, Mr J. J. Marks, Llan- dud,no, yn ilywvddu. ADRODDIAD Y SWYDDOG MEDDYGOL. Wrth gvnyg eu bod yn inabwysiadu adrodd- iad Dr. 1' rawr, y Cadeirydd a ddywedodd y gall- ai'r Pwyllgor Unedig jongyfarch oi hun yn nglyn a'r cyfryw. Fo ddangosai fod v pwyllgor yn fcddianol ar fwy o yni Hag- a foddyliai rhai aw- durdodau (clvwch, clywch). Gan gyfeirio at y gjnbadl':d.l ddiweddar gyda'r Pwyllgor Addysg yn nglyn ag' arohwiliad meddvgol )>lant ysgol, dywedodd fod tuedd gref yn y gwabanol awdur- dodau iechvdol fei ag v cynrychiolid hwy yn y gynhadledd i lynu wrill y Pwyllgor Unedig (oJywch, clywch). Y Parch '.V. Morgan, wrth gyfeirio at arol- ygiad meddygol plant yn yr yagoiion, a ddywed- odd mai ieehyd y cylioold ddylai fod yr ystyr- iaeth gyntaf, a thra yr oeddynt yn ymddangos fel y.n gwrthwynebu oorph cyhoeddus arall, yr oeddynt yn gwneuthur hynv er mwyn gosod materion yn eu lleoodd priodol. Bu yn mwriad y Llywodraeth, ar hyd y ffordd, i arolygiad v pbuit fod yn g'anghon o ieehyd y cylioedd yn unig. Yr ocdd cylchlythyr Bwrdd Addysg yn dweyd yn eglur nad octi(lys i fj'.ned y tu hwnt i gyrph cyhoeddus ag oeddynt yn bod eisoes, ond fod unrhyw beiriant osodid ar waith i arolvgu plant yn yr ysgolion i fod a.r lincllau y cyrph cy- hoeddus iechvdol ago oeddynt eisoes mewn bod- oJael h. Dylai y cyhoedd wybod fod gan y Pwyll- gor lechydol ITnodig bob av.}'dd i gyd-webKredu a'r awdurdodau sfirol, ac fo ddywodid wtthynt yn y gynhadiodd nad owid dyrnuniad i wanychu y Pwyllgor lechydol Unedig mewn unrhyw wedd. Ystyriai Dr. Williams (Penmaenniawr) fod ar- ch witio ieehyd plant yn yr ysgolion y tu allan i gylch d.vlodawyddau swyddog cyhoeddus ioehyd- ol Ef-e ddylai fed yr awdurdod i ymobebu ag ef yn nghylch eyflwr ioehydol yr yliün, Y Cadeirydd: Fe gytunir yn gyffredinol, fe grtxlaf^ na ddylai eu swyddog meddygol ar- chwilio y plant y.n unigol, ond ei fod, yn hvtraeh, yrt- Jet .,vn rwjyn a'r mater. I Y LLEFRITH GYFLENWAD. w I Meddvliai Dr. R. Rowland Jones y clylid talu mwy 0 fevlw i'r Ikfrith ddygid t'r 1.re6. o'r ardal- oedd gwledig. Yr oedd Ilefrith, ebai, yn nwydd bwytadwy pwysig. a golygai diofa'wch yn y mator o'i gyflenwi iedaoiiiad afiecliyd. Y.n Clan- gor oeiaiodd y Oynghor Dinesig trydweir.hroilu a Chynghor Ogwen, o'r hon ardal y derbyniai y ddinas y rhan fwyaf o'i llefrith. ond ni wnawd dim. ac nid oedd yn sier a atobodd C'ynghor Ogwen i'r hyn a dderbyniwyd oddiwrth y C'yng- hor Dinesig yn nglyn a'r mater. Yr oeddynt yn ymwneud a'r mator mown modd rhagorol yn Llandudno. Y Cadeirydd: Ydym; yr y'm yn cymeryd y tarw gerfydd ei gyrn, ac yn a.nfon ein harolygydd i bob llaethdy ag sydd yn cyflanwi'r drof. Y Parch W. Morgan a ddywedodd nad oedd l ynoofio i'r obobiaoth ag y cyfeiriwyd ati gael ei derbyn gan Gyng'hor Ogwen. Fe allai sicrhau y pwyllgor fod cymaint o ofal yn cael oi p-mer- yd o feudai yn nosbarth Ogwen &g mown unrhyw ddcfbart.h. Dr. Gladstone Jones a ddywedodd fod y gofal mwyaf yn oaol oi gymeryd y.n Nghriocieth. AROLYGIAD MEDDYGOL PLANT. Darflenwyd Ilythyr oddiwrth Fwrdd Llywodr- aeth Leol yn gofyn a oedd y gynhadledd fwr- iadodig rhwng y Cvnghor Sirol a'r Pwyllgor Un- edig wedi ei chynal yn nglyn a'r maioivo aroJvg- iad plant, AC. os ootid, rrofynid am airoddiad. Dywedodd y CJorc fod atobiad wedi oi anfon yn dweyd nad oedd unrhyw un o'r awdurdodau s-rol wedi anfon at y Pwvllgor Ioehydol yn nglyn a'r mater. Yna ymffurfiwyd yn bwvllgor i drafcd y mater.

Tlodi ac Ymfudo. Mewn adroddiad ag y maent newydd gvheeddi &r ddiftvg g vaith, dyweJ v Ddirprwy ioth lkoll. awl v glir. yn ngwvneb abeenoldeb ystadegau cyflawn, cagl rhywfaint o ddirnadaeth am y aafle ddiwydia.nol bresanol yn y cyfnewidiadau yn rhif y tlodion ag sydd yn y tlottai ac o'r tu allan idd- ynt, ac hefyd yn rhif yr ymfudwyr. Yn niwedd lonawr, 1908, rhif v "mewnol dlodion" yn Llo^gr a Chymru (gan adaol allan y gwailgofiaid tlodion a'r cleifion mown ysbyttai yn nosbarth y Brifddinas) ydoodd 275,472. Mao hyn yn wyth mil mwy nag ydoodd yn niwedd lonawr, 1907. tra. }**T*ao 40,000 mwy na'r cyfartaiodd am y deng mlynedd yn diweddu 1907. Rhif y tlodion yn derbyn al lan g v nor t. h wy ar ddiwedd lonawr, 1908 ydoedd 548,371. Yr oedd hyn yn agos i chwo' mil mwy nag ydoedd yn niwedd lonawr, 1907,.80 yn 28,000 na'r cyfartaledd am y deng mlynedd yn diwaddu yn 1907. Ymfudodd mwy yn 1907 nag a wnaeth er 1883. Nifer y persoaau ag oeddynt Brydeiniaid neu Wyddelod o genodl y bu iddynt ymfudo vn ystod y flwyddyn hono ydoedd 237,204. Yr oedd hyn yn 42,533 vn fwy nag yd- oedd yn 1906, a 131,000 yn fwy na ohyfarfcaledd v deng mlynedd yn diweddu 1906. "Yr oedd yr bolt ymfudo am 1907 yn 54 y deng mil o'r bob- logaeth o'i gyforbynu a 23.6 yn y deng mlynedd blaenorol. Yn yr Aimaen, ar y Haw arall, r oedd nifer yr ymfudwyr yh 1906 yn 30,764. neu 5 v deny mil o'r boblogaeth. Mm y ffigyrftu hyn yn aiarad drogtynt- eu hunain, ac yn daotgoa fod Masnich Rydd yn aaalluog, hyd yn nod mewn cyfnod o brvsurdeb masnachol, i atal Hil. eiriant tlodi ao yrnfudiad.

Afiechyd y Prif Weinidog. MEWN CYFLWR DIFRIFOL. Dyma fonadwri y raeddyg am gyflwr y Prif Weinklog ddydd Sul:—"Cafodd y Prif Wein- utog r-oson weddol. Mao ei f»efyllfa rywbetli yn debyg i'r hyn ydoedd ddoe.— R. W. Burnet, M.D." Ilysbys yw fod ei sefyllfa yn dra dif- rifol, ao ni oholcddir gobaith am ei adferiad.

CANLYNIADAU YR ANWYDW5T GWENDID CALON A PHOENAU WEDI ED GWELLA GAN DR. CASSF.LL'S TABLETS. Ysgrifena Mr Joseph Morgan, 146, Yilli'ors Street, Brook Street, Proslon:—"Beth am::ei- jn ol oefais ymosodiail liym o'r Anwydwst, yr hwn am gadawodd yn dioddef oddiwrth Dwym- yn y Crydcymalau; oaothiwycf fi l'in gwely ion dair wythnos, a phan godais yr oeddwn yn ddi- allu, & dywedodd y meddyg fy mod wedi dad- blygu oalon wan. Yr oedd y p xniau yn ddif- rifol, ao ar waethaf nieddyginiaet.ha-u & elwid yn hyny aethura yn waeth, ac o« y gwawn gais at wmnithur unrhyw fath o waith teimlwn fel po a.r iewygu. Rhoddais brawf ar bob math o i'eddyginiaethau, ond ni wnaetk un o honynt unrhyw les i mi nes y rhoddais brawf ar Dr. Cassell's Tablets. Cyrnerais ttctwy o flaen bwyct am fis a dochretiai3 d.imlo yn iawn eilwaith, ac yr wyf yn faloh o alhi dweyd yn awr fy mod wedi fy llwyr iachau ac nid wyf wodi toimlo dim o'r jiounau fyth or hyny." Dr Cassell's Tablets ydynt yr ieehyd! adne- wyddwyr a'r oorph adgyfnerthwyr goreu, ao y maoait yn amhrisittdwy mewn achosion o wen- did ao isolder, anhwylderau gieood, anrbefn ar y coluddion a'r elwlod. a phob math o wendid gieuoJ a ohorphoaol. Pri-s lOic, la lie, a 2s 90 (yn oynwys vn agos i bcdair gwaith gymaint a'r maintioli 10ic). gau bob fferyllydd. I

[ Etholiadau y Cynghoratt Lleol. LLANDUDNO, Y xnao yr yimgeaerejpjr yn j ddwy ^mod ag Llamdiudino Tin sniia zad T ormcr eRfcoliaudol le ddydd Sadwm, E3arill 4 £ mT ««3 oael en tyzm i lawr trwy Cod pexBcassi jn cdhC eu henrwau yn ofi. i ixaioap yn y thaobaafli 3imu rekaiol, & tiua yn y rbetnfoarfch gorllowinol. Tat --Mgoi-vyr y Ward Ddwymmiol ydymt-. E. E Bono a Mr J. II. Da-weooi, yr hen a Mr W. Arnold, Mr S. R. Bailloy, a Mr Woodyatt. Yn y Ward Ortiowiiol, jr vryr ydynt Mr R. Rolborta, Mr Williaan WiHiajn% yr hen aoiodau, a'r Proffeswr Beaomon*. RHYL. Oymoir otioliad Mynryddol cyngiLorwyr IUtyi It a.r y 4ydd o Etbrill; a thynodd. liawer o'r riii ermvyd) eu hyTOgeuaaaeiili yn ol. Yn y Ward Ddwyrciniol dyohweiwyd y ddaa ben aeiod, y Mri A. L. Clews ac S. Porfas, yn ddrwrtirwynci*- nad. Yn y Wand Orilowinoi dydhw«iwy<J Mr J. Er.wnst-on J). Dr. H. Jones. Folly, oyitver yr ym- dreebfa ertflwlkwiol doe, fel arforol, yn y Waftt Weheuol, tHe nad oedd nefb ond Mr D. R. Joneg wiadi ynmeffiduo, gan adaol y baneddigicm csua- lynoi i ymladd aan ddwy sodd:Ntr J. W. JotMZh Mr R. 8ykea, Mr A. D. Hill, Mr R. Hamlan, a Mr Roberto. Oredir y bydd yr yuidreobfa yo y ward hon yn un gvtlod. j £ wsr. Y ni" p o'r ymgcmwyr ertwyd wet In (;yn.u yn ol, gan adiaol yir ymdreohfa turn bedair o seddiaM rftvwntg y Mali W. J. VViliam(9» E. Mills, J. Rbydiwen Jones, UT Parry, a-e Albert IIxK^lies. Y mae y tri oyntaf yn fiien aeSodaa. Trefoir i'r eitJboliad gymeryd Iö Eilxrill 4ydd.

Mesur Addysg Esjob Llanelwy. Mewn ciniaw gynhaliwyd nos lau, ax achlysur gosod sylfaoni y pafiiiwn newydd yn Rhyl, Mr R. M. Hugh-Jones, wrtli gynyg llwncdeaiyn yr "Eagob, y Clerig'wyr, a'r Gweinidogion," a ddy. wododd fod yn rhaid i ddynion o bob bain worth. fawrogi ymdreoh Esgob IJ&nelwy i ddwyn i dcr- fyn yr helynt hirbarhcol a dinvstriol yn nglyn ag addyng (clywch, clywch). Y Parch W. 0. Evans, gweinidog Wesleyaidit C.vmreig, wrth ateb, a ddrwedodd y ffafriai efe derfyn yr jmdrafodaetb ar linellau mesur yr Esgoh. Crodai pe y rhoddid clo ar yr Esgob ao a.ø}.x! o'r blaid arall mewn ystafeJl, y deuid a'r helynt i derfyn yn fuan iawn.

Marwolaeth Rheithor Llandegla-yn- Ial. Ar y 18fod ovfisol, bu farw y Paroh John Jonoa, B.A, rheithor y phvyÍ hwn. Penodwyd of i'r fywoliaeth yn 1893. Yn fla-anorod,.Ilaftir- iodd am rai blynyddau fel ourati-mewn-gofal Maes-glas, Treffynon, ac y mae iddb amryw gyfoillion yno eto. Ordeiniwyd ef yn ddiaooo yn 1871, ac yn offeiriad yn 1872. Yr oedd yo frawd i'r diiwieddar adnahyddue Canon David Jones, fioer (yn olynol) Dyserth, Llanrhaiadr- vm-Mochnant, a Marchwiai!, ac felly yn ewyrth i Mrs Herbert E-vans, Fioerdy, St Asaph, yr hon a ofalodd am dano yn ei ddyddiaa 'Maf. Oladdwyd oi weddilh'on dydd Sadwrn, yr 21ai»i, yn mynwont I Jan dog la, yn mlliresenoid'eb na- wor 0 i bhvyfolion. LLYGADGRAFF.

Golygfa yn y Senedd. Dydd Mcher, yr o^dd Mr Goooii. Aelod Seneddol newydd Peolahair- yn oymeryd ei Iv, a'i sedd yn Nhy'r Cvffrodin. Gosgoiddwyd ef at y bwrdd gan Mr Bona.r L:w a Syr Gooirgo Fur roll, a hyny vn nghanol gorhoian y Toriaidr y rhai a flooddient mewn gorfolodd. Yna daeth tro y Rhyddfrydwyr, cuiodwyd y waedd o "C.;rr%v, gogonoddua gwrw' Y mao Mr Goseh yn Hwyrynrwrthodiv'r, 4 g-waeddodd un o'r aelodau Rhyddfrydol,"Dir. wwtwr arall i wn ar gwrw." 'Psrhwvdd yr am ddiau funud raw (ifi; a phan irafwyd eeibTant cododd Mr Bottomry, a. gofynodd A yw mown trefn, Mr Llefarydd, I aolod gyfarch aelod ne- wydd ffytlag- ymad'rodd oas? Y Llefarydd: Nao ydy-w, yn sicr. Ni ohlyw- ais i yr ymadrodd, ric-,i buaswn 1Wtdi oymeryd syiw caiono (chwerbhic).

Cynhauaf Mr Asquith. (ffi doiir i ddorbyn arian fel ag a yn ystod yr wythnos, bydd awm y derbyniadau yn fwy na'r treuliau am y flwyddyn o tua saith milwn o bunau. Ar y liaw arall, y mae'r trew. iau hyd Mawrth 2lain yn llawor llai na'r cyfan. swm am y flwyddyn. Fel y gwelir oddiwrth y tabl oanlynol, yt oedd y derbyniadau yn dangos oydmariaoth aft. nghyffredin gyda'r ffigyrau tfiwvddaf. Pvhoddir yr wythnosau i ddiweddu ar Punoedd. Mawrth 21 7,119,810 14 4,358,567 7 4,303,232 C'hwofror 29. 3,975,070 1- 22 5,675,425 15 4,317,000 X mae r rhagolygon y bydd gan y Deymtf gyfrif arianol tra boddhaus.

Rheilffordd Oul Oogledd Cymru. Cynh&liwyd 71ain cyfarfod haner-blynyddol eyffroczinol Cwmni Rheilffordd Gul Gogfodd Cymra (Moel Tryfan) yn Llundain ddydd Mar- cher. Llywyddai Syr J. W. Szlumper a chyf- Iwynodd yr adroddiad a'r cyfrifon. Cyfanswm y derbyniadau oeddynt 2234p 178 8c am 1907; a'r hoil cBaLiadau yn 1834p 12s 4io. Cyfanswm y cyilid am yr haner blwyddyn ydoedd 400n 51 3o o'i gymharu a 297p 13s 2o am yr un cyfnocf yn 1906.

I Ddysgu Plant y Wlsd. Y .100.0 gan Mr Jesse CoUitiigs Fesur buddioi i aanaethfycMliaeth. Araoaja. y Mesur yw ddn- yddio nlian o amser yr vsgoikxn cPvddioi gwiodjg i gyfrajuu. addygg e3fenol mewn amaetliy<dy}aetit» I MaDt a fwnsadiant emiii1] eu bywoliaetJv ar y tir, bydd byn. yn fantais iddynrt ac os abl fy4adhai i fyned i gael crwrg ooJagol niewn egwyiJdoriOM gwyddonoi ac yinarfforol yn r gyfundrcfn am yddol, bysdd y cwro rhagfearwtoawi yma yn dna gwertbfawr.

Afiechyd y Prifathro Prys. Nid ydyw iec.hyd y Prdatlrraw Prys wodi IkxS yn ddta yn ddiweddar. Y mae yn gonphiwys ym awr yn Llanririndotf. Y mae pob rbeawna dros grodu y bydd iddb gaol adforiad tlawn yn futfua. Dywejiir ei fod i tori i fewwr yn awr mewn oanlyaiud i oda&r, a'r prydteir a'r IkifW oydd yn oodIi o Jywadriaettihiad y eefydliad dawkiyddol ya Aberystwyth.

Angladd Due Dyfneint. Yn ddystaw, l»e<b na rhwysg na rhodnoa, gos- odwyd gweddiUton Duo Dyfn«nt i ocwedd yn mynwent Edensor, Chatswortli, ddydd Sadwrn. Cynrychiolid yn yr angiadd y Brenhin a'r Fren. liinos, Kaiser Gennani, Due a Dnoos Connaughl;, ao anfonasant flodeudyrch godid!>g yn arwydd o'u iaroh i goiffa y pendefig ymadawedig.

CADWCH EICH ARENAU YN DDA, A HWY A'CH CADWANT CHWI YN DDA. Pob dqrlgfn a ddywed tll¡ f I A l\ {¡ .r MEDDYG: Ai yna mae'r boen? Ah I Annhrefn yn yr Arenau yw. f Defnyddiwch BELENI ARENAU CEFNBOEN DOAN (Doaa's Backache. Kidney Pills) at Boen yn y Cefn, Annhrefnau Troethot (Urinary Disorders), Clrafel, Cryd Cymmalau, Dyfrglwyf (Dropsy). j I'an y g-waela yr arcnau (kidneys), gwaela yr arenol. Mae yr arenau yn organau mor dyner bon gorph. ac yn cacl en gweithio* mor galed nes y mac Ymboena yce.fn, cwyna yraelodau, trvmliay anwyd, neu ryndod, neu ysigiad, yu rliwystr "yRaid, me.lyna y gweild. iddynt, ac yn eu taflu yn ol gyda'n gwaith. Nis trallwch aros wrth eich gwaith fel Doeth, felly, fyddai cadw blychiad o Bia.F.-fr "ii «aicti y gallasoch, na cherdded mor bell, aa Arfnvtj Cefnbokn Do an (Box of Doans chysgu mor dda. Backache Kidney Pills) yn y tf, a cliymeryd llwyrach y sylwch ar flinderau troethol dogn pryd byunag nas tciiulir i fyny i'f marc, ("nnory troubles), rafel, a 11 iw llwch pridd- Dylid ymarfer yn rheolaidd BELENI Doan gan vr » ft natur chwyddedig y fferau. bawb sydd yn cymeryd cwrw, gwirodau ™y«ych y ceir cur yn y pen, prydiau pensyfr- (spirits), neu de, gan fod y cyfryw ddiodydd oanol, poenan cryd cymmalau yn y llywethau yn cyffroi ac yn ennynu arwyncblLu tyner yr r eYPJylltau, arenau, a gellir dibyau ar BKLENI Do an i Mae eicli arehwaeth at fwyd yn newidiol, y gadw draw bob effaith drwg. Mac y phystg- galon yn gweithredu yn ddieitbr; ewch yn wriaetli arenol liwn yn hollol lvsieuol, a gall H'Prych)yd,vn bruddglwyfus, YII ofuus, ac yu yr lien a'r ieualngc ei arfer gyda diogelwch •wiuHldus. Y rhai hyu a llaweroedd o annhrefn- perffaith. Nid oes ganddo unrhy w weithrcdiad ereill ydynt arwyddion diffael o anhwyldod ar y coluddion. lkfse PELcNi ARKNoi, CJPN- yo yr arenau. Achosir hwyut gan wenwyn BOhN DOAN yn fudd i bob un Bydd raid iddo arenol yr hwn y inetha yr arenau a'i hidlo yrngrymu wrth ei waith ac i'r "dosbarthiadau ». ac gallwch fod yn iach nes y sydd yn a go red i gyfnewidiadau svdyn yr cr3rfheir bwynfc i'w gwaith aaturiol. hinsawdd. AiflE Pki.r.vi Akenau CIWNBOEN Doan yn A chynghorir y rhai hynv a wyddant i'w uniongyri-hiol i'r unman, a gwnant hwynfc yn rhieni neu i'w hynafiaid ddioddef oddiwrth laeh. Sa" en badfy wio ac adeiladu eu nherth. anhwylderau arenol i amddiftyn eu harenau Gyrant allan o honynt surni dyfrol, glanhant drwy ymarferiad achlysurol o Bet.kni Arkwau arenau, a lliniaranty fflameg \^JUimnicUion), CKi'XisoJiy Doan (Doan's Backache ICldney Iniv niodd yma, rijydd Pki.knj.Doan (Doan s Pills) canys nid oes un afiechvd vn cael ei I ,ns) 'r arenau gwaivllyd gychwyniad newydd gj flwyno inor fvnycli o riant i" blentyn na'r yn nu gwaith niawr o hidlo a! Is i wenwynau hwn sy'n tardda o anesmwythderau yr arenau. VR UNIG In flwch ™~iSackach6 ctB D!DWYLL- BbE *€¥fi¥l £ l\F. WBLtMfwH Gan holl J3fer\llwvr ac yn y WmSt\ Stores am 2/9 v bhw h 6 felwch V I Ojff cr /vv. 13A» nea. rnrliyd.l <!rwy y pott A IrQS*. yn syth oddiwrtli y Fostkr Oxford W.

Qwarcheidwaid Bangor. 79if "J Til TLODJON YN METIIESDA. frbl"rodd yindrafodaoth faith to mewn cyfa- !},, I'wrdii G warclteidwaid I la rigor, dclydd I>an y llywyddai y Cadeirydd (Mr II. llU,V,a,>). yn liglyn a, chynyg i gyflenwi eirch i yn aniai Ii*>thesda. b¡rttWO{!où,1 y Ulorc fod yr anig gYnyg a dùr- «\( aWyJ .vn un aQgl)jfi<eithIawn—nid oedd wedi Pq'- rvy.vddo gan y da-nfonydd na chan dystioti. jj ''anfonwyd gan gyfuniad o aaio'dyddk*n. ^artlen-wyd llyt.hyr oddiwxfch yr &niodyddion yrt ^Vsiftdu trefiiiant yn ol pa un y gaJlai (iod- eiroh gan yr aaiodydd drigai agosaf al- ^'1, 'v wj>did fod y trefnianfc prosonol yn an- pyh4<.)l. oh-orwydd natur waagaredig1 y plwyf. '•Sdl Roberts (Bangor) na 0S at. r Bwrdd fabwyaiada trofniaul o'r fath. Iiyny yn rahob rhan o'r Tirideb r Bwrdd yn fuan o dan fawd y oont.rao- Jr ymdrafodaeth, oario ailan- j.e'niant. a awgrymid gan yr a.siedwyr. U<*H!enwyd ilythyr oddiwrth Mr II. Hughes, —cvnyg yr hwn am baentio yn y tlotty ('Vs wodi dd-^rbyri yn y cyfarfod diweddaf— > j ,WovJ fod ei amoangvfrif yn llai o 20p nag g?la^u fod. iwf i'r f*ad<»irydd nr oraill brotcstio yn erbyn derbyniwyd y cynyg fel ag yr oedd wodi

Deon Bangor a Chadwraeth y Sabboth. r yagrif ragorol yn yr "Haia" am y mis • ^ari y p«tiawd "Paham yr wyf ya cadw'r Yr awdwr yw y Tra l'haroixxlig Bart^or, yr hwn gydnabydclir fel Honor a gaJluog- Wedi doohrou drwy ragym- byr, aiff y Doon yn mLiien i sylwi ar y dan wahanol beaau, roegis, I. "Y mad'r v-n «ylfa<epjedig ar <!<kv1df foc3>l ang- I ^•idiol Daw2, "Y niao'ii cyfarfod ag y galon ddynol; 3, "Y rnae'n brawl ^(j^l^ae-dd mawr oanotog y Grofydd Grist«on- Ú Vfigrif werthfawr yw, a dylAi gaol 61 ha^thudto yn ofalua gan bawb.

Chwarelwyr a'u Pylor. Yn Ynadlys (J-icrna-rfori, (Tuvdd Sa<d!vvrn, gwyid y Soubh Dorothea Quarry (o., Naritik", a it goriwhwyliwr gwoithioj (Mr W. Morris Jouios), ar y ovlLiOdiad-o doi-i Deddf y Mwn- foycld. YriKldangoaai Mr Thornton Jones i erlyn, a Mr M. E. Noe i atibddl!Yyn. Tystiodd Mr Jones i Mr G. J. Williams, arol- ygwr y mwnfeydd, ymw.oled a'r oh warei ar y 27aiti o Chwefror, ac iddo ga^l pylcyr mown twiiol lie y llcohesai'r dynion l)au y cymorai saothu to. Yr oedd dynion yn y- twnc-1 ar y pryd, ao vsmygai un ohonyn't fel ag ytr elai'r arolygwr heibio. Daliai Mr Noe nad oodd y llvwodraei liwr na'r perchenogion yn gyfrifol. Yr oednj rhooduu y Swyddfa Gartrefol wedi eu gosod i fyny yn y ddwy iaÙh mewn lie aralwg. Ar y dydd o dan syiw cafewid y gc»ruohw.^Iiwr achJysur i fymed i olnvar'ftl arall ar fusncs, ond cyn nnynod aeth drwy C-nwarcl Doro- tnoai gan edryoh yn fanwl fod pobpeth mown trefn. Yr oedd y gwir droaeddwr w-odi ei atal am cldbg niwrncd, a rnotihai ddoail beth yn fwy allai y percheuog-ioa nmi' 'r goruchwyliwr wnoytl o da.n. yr aorigykihkidau. Tafhryd allan y gwysion yn orbyn y p)f('h. enogion, a dirwywyd y goruchwyliwr dehvy burnt a'r orJostau.

Thomas Evan Jacob. YR ATIiRYLlTH AETII DAN GWIWL. Dvtfymr a ganlyn o'r "Oymro a'r Coll" (Uun- Un o blant y gauaf oedd Thomas Evan Jacob. Gwelockl dctoohrcu oes pan ocdid awedon oenon aic ystormydrd chwerw catiol Rihiagtfyr, 1852, air eu ac yn fwn blinder a u gauafol bywyd y treuiiodd ei yrfa vn .inhllitii p'l^nifc dynion. Ao ar deirfyn y gaucaf proseik>1 ceiffiodd am wariwyn temch yn yr arngetu foreu SuI, Mawrth 15fed, metwn lloty dinod yn righanol X/luindlain, yn ddi- gyf,ailli, yn t rof, ac Jhefb ndb i troddi gair o gysur na Haw gynortbiwyoi idldj vn a-wr ei adffydb. Nid cymoriad oyffrodiii oedd Thomas Evan Jacob. Wedi ei eni yn y Folin Newydd, gor- llaiw Aberystwyth, yimd,Tieiahodct ei rieni roadi idldo bdb manitaiH adldysgol oedd o fewn eu oyuihaodd. lrdodd ei hun yn deiiwiKg o'r abort wnaed ar ei ran. Hynododd ei hun yn hon YsgoO. Raimatlegol Aibonme.urig, ac aotih i'r Brif- yiTgol yn Lloegr, He y graddiodld yn B.A. yn gyriar yn ei fywvd. Ar ol igorffen, a.'r ooleg, aotlh .i goiEÎo en.i1.1 øi da ma id dt>wy fod yn afchraw yn yx ysg'ofiiion n wcliRt ddol, ond 'bfii'u anffodtis yn ei geisiwtau. NL fodftiai ar y ddawn f ;t3i; ;toh- ol, a gwnaotih un caoiKgyimoriad piwysig trwy ym- 'br.ioclli yn rfhy ieuanc, ao hob obaitfi t-ti wly I if a i'w godw yn urcoi a'i £ »aflo. Symudodd i i,iin- dlain:, ao or cirwilio Jlaw.(-.r, lii (iclao-th o liy;! 1 fweinau ifawd, erthr cyfarfyddsu. a Ar wt-ban i'w aJluoedki fel yag-olor proKKSd 01 JUlin yn lienor o gryn fri. Daetlh i yh.r yr j cyikjhoodd Cymreig yn ei waLtili yn c-n: !1 y prif dnaobha-wd yn Eisteddfod Gwrecsam 1385 rrryd y •r.hoddlid gwohr o 50p am "Hanes <Jyrnra t:n deiywraasiad V.iotorja." Y beirnrjad ydoedcl y IVoifoHwr Waiiatm Edwards, B.A., Ponfypool. Bu'r un testyn yn Ehmdaiu y flwyddtyn flaon- orol, onid teimalai'.r U>krxiiaid ar y pryd nad ydcodd 1 fynu a'r eiafon a dd,isgwyJid, ac felly Thoddwyd ai-I gynyg y flwyddyn ddilynol. Yn ei feimiadaofch yn Ngwrocaam dywedodd y iberirniacl fod y gwaitii yn tcilyngu y wobr. Yn yr un eisieddfod llwyddodid i gi.pio lianor y wobr o 20p ar draest-bawd ar "The Influence of Oeltic ni on lingiiio/h Litoraturo." Aotfii haner arall y wobr i FIfcd-gwr ic-uam arall oedd ar y 'Pry(l yn doohrou dod i syiw y ayhoedd. ijfe ihefyd oodd y goreu a.r 8iane?i yr Esgob Morgan, ond 'dxxe yr un o'r gweithiau hyn wodi eu oyihooddi yn gyfrolau, hyd' yn aWl". Ar un acfieig '!m'll yagrifenycW cysom j golofnau y papyr hwn, a diari-Wid ei litbrau gydn bias. Gaciia.wod)d lyi'.lhyr maith ar ei ol yn ogluro l>ai!i_a;n y oymerai oi einioee. Yr oodd yn gyfarv t>jn5dijaid prudtdiaiUldl, gydia.jr amlboll i bc'lydrytti lbdhar 0' i albirylitlv fyw, ond bu'n ddigon i ar- wain y treagbolydl!!) a'r ,rh<;it!)nvyj- i bejiderfynu ou 'barn tun ystad ei foidctwO. 0::1 bu r byd yn. an»b(arodiiig Itaai,- iai!<>, eife eri laun fu ei elyrr pemaf yn y di'weidd. Wedi dieall ei foki, nor dd'iyimgeledd pendiarfyn- odd Dr. Morgan Darvies. a rhai o'i lien gydna- bod, na chawat'r cmff ei csod yn niedd1 y tkvtyn, a.c felly ea^glwyd yohydiig bunoedd er mwyn ei yru yn 01 i guet, gorwoddfa ddaearo! yn fynwesnt blatobadarn. No.3 Lun drsw<xldaif caod a'r oorff gyda'r treti ihwyroil o .Tiunda'in i'w gladxiu gianol dyddl tinanoertih. a. daeitli arnryw o'i ben gydnabod i'r arsaif er talu eu o.yrniW.yr(iii« olaf o barcb itlido er irnor arcff.Kliiift a di-ciditigwyl y daehh y diiwodd. Hunicd yn <(iawoI g-er y fan a ftioffai mor fiawr yn ei fachigendod, a.r lan y weilgi ac yn tjwn banAu. s'uol y mor *r(y<Id gorllaftv.

BETH DDYWED EBAILL. Mr A. Newton, Feltham, ysgrifena: — "Mae eich peieai wedi fy llwyr woJIa a.r 01 bod am bedwar mis ar fy nghefn." Mrs A. Wilkinson, Nelson, fynega: "Oymerodd fy ohwaor, ddyoddefai oddiwrth elwJod gweiniaid, un blwoh, ac y iraac wedi gwneuhhur mwy o ddaicni iddi na phunoedd a wariwyd a.r Feddygon," HOLDROYD'S GRAYEL PILLS, medd- yginiaeth eicr at Grafel, Poenau yn y Cefn, DyfrgLwyf, Arthwyldeb yr Elwlod, Gowt, Soiatica, le lia gan bob fferyllydd. Yn rhad drwy y r%ost. 12og st&mp. HOLD- ROYD'S MEDICAL HALL. Cleckheaton.

Pwyllgor Addysg Sir Gaer- narfon. CYWIUD CONTRACTS. C'y nhaliwyd oyfarfod o Bwyllgor Addv.-g Sir Gaernarfon yn Nghaernarfon, ddyctd lau, Mr D. P. Williams, yr 'hwn a ajl^elholwyd yn gad- eirvdd, yn Uywyddu. CYDYMDEIMLAD. Ar gynvgiad y Codeirydd, pasiwyd pleidlaia o gydymtieimlad! a theulu y dhvoddar Mr Wil- liam Pionco, yr hwn coild yn aelod defnyddiol o'r pwyllgor. Dywedodd y Cadeirydd fod Mr Pieiroo boib amser yn odrych ar ol bticfdianau yr ysgolion gwlodig, i'asiwyd hofyd gydymdeimlad a theulu y di- wocldar Mr Molntyro, a^lo<J arall o'r pvylig xr. CYWIRO CONTRACTS. Yn nglyn ag Yagol y Cynghor yn Nghriccieth, darllenvvyd Ilythyr oddiwrtih Mr Day id Evans, i'r Ihwn yr ooddis wedi gos^d y contract er ad- gywoiriot yr yagol, yn yr .in y dywedaa ei fod wodi gwnoud camgymeriad yn nglyn a'i gynyg, ao pris yn 01 pa un yr oedd yn awr yn barod i ymgyUKeryd a'r gwiith ydoedd llllp 13» nou 61p 138 yn fwy mÙ ffynyg gwreiddiol. Cwynai Mr J. Evan Roberts, Bangor, fed tenders ag oeddynt wodi CIA derbyn yn eael eu cywiro yn Larhaus. Modidyliai y Paroh Ceidiog' RoborU y dylid galw sytw difrifol y Pwyllgw Adeiladu at y mator. Mr Darbiahiro, Penmaenniawr (Cadeirytld y Pwvllgor Adeiladu) a ddywedodd fed lie 1 gwýn. Yr oaddis yn agOl: y d'rws i arferiad drwg, ao ni byddai i'r oont^acrors goreu a mwv- af agored gynyg. Yr oedd yn bryd i'r Pwyll- gor Addysg fabwysiadu rhyw eg^vydd',vr yn nglyn a'r mator. Yr oød-d Mr Issard! Davies o r farn na ddylid caniai.au i rai a gywirent eix tenders gynyg oil- waith. Mr J. R. Prifcchard: le; fe'ti rhoddwn ar y rhestr ddit. Wodi peth ymdrafodaoth, pendorfynwyd der- byn eynyg Mr levari Williams 1 wneud y gwaith. Y swm a ofynai ydoedld U'fOp. Mr J. Iftsard Daviee a. itynygiodd nad c'cdd tender -lyocil oi gywiro am wnond gwaith i'r Pwyllgor Addysg Sirol i'w ystyried o dan un- nbyw iwngylohiad, ac mewn achos lie y t-ynai oemtraotor yn oi ev gynyg wedi i'r cyfryw gael ei ddorbyn gan y Pwyllgtvr, ni dderbynid ten- dor gan y cyfryw un ar c't hyny. Moddyliai Mr W. George fod y cynygiad yn un rhy lym, a ohynygiod<v:—"Fod y pwyllgor yn anghymioradwyo yr a-f<t>riad o gywiro ton- dors wodi i'r oyfryw fod o dan ystyriaeth y pw-.Yilg,t)r, ao na. dderbynir tenders wedi eu cy- wiro gan y Pwyllgor unwaith y bo y fenders arifonwyd gyntat iddynt wedi eu liagc). Mr Ralph Fisher (LlarwI'udno) a ddywododd nia, c nwynfc difrifol yn ng-lyn ar inater oe-dd fod th yiby-srirydd yn nglyn a'r ffigyratl yn diano alfan. Y Catleirydd a ddywedodd mai'r peth pwysi- oaf oodcf oaol gan y <lynion a'r adeiladwyr goreu gyny,g. Mr W. Gootfge a ddywedodd fod paNN-b yn adored i wnk-tki camgvnueriad, a.c nid codd yn gwi&lod pa'm y dylid iwrtliod yfl hawl i gynyg eilwaith i rai a. wriaent gamgymeriad yn ou fiigyraiu Wodi ymdrafodaeth bjiiach mabwys!adwyd cynygiad o oiddo Mr iiitrd Davioa i'r ]>erwy 1 na 'dderbynid tonder wedi oi gywiro am wneud gwaith o dau unrhyw am^ylohiadau i'r rwyll. gor Addyug Sirol. no os y byddai i c^ntraotcr diymi yn 01 ni oddelid iddo gynyg eilwaith tra y gwolai y T>wyiigor yn tkla. PENODIAL) LLYWODRAETHWYR. Cyji peoodi Uywodraethwfr lleol, dywedodd Mr Ralph Fisher na ddylasid ail-benodi Jiywodraerh- wyr nad oeddynt yn aylweddoli eu cyfrifoldeb. .1 Cynygiodd in ad oedd llj wodraethwr i'w ail-benodi o fown tair bJ/notld o hyij allan os nad oedl wodi ymbresenolt yn haror y cyfarfodydd. Meddyiiai Mr J. R. Pritct-ard y dylid gadacl y mater, a Mr Issard Dak\-s a svlwodd mai gwir- foddol a. di-dal oodd dj'ij^fcwyddau y llywodr- aethwr. Ni pliasiwyd dim. « < Mr W. (,Iorgo a dtiywedxid iddo, yn y cyfar- fod blaonor<[)a.rf yn ymdrin a phwnc y cyflogau yn Y.-»gol y C^<nethod yn Nghonwy, ddweyd fod addyzg ^'refyckSol arbonig yn oaol ei chyfr&iiii yn yr yigol hono am dros haner awr yn ddyddiol. Hhoddwyd of ar ddeall inai haner awr yr wyth- noa noiliduid i ad(t).-sg, o'r fath. ARDDANGOSFA FFRENGIG BRYDEINIG. Rhoddwyd ar gadeirwyr yr amrywiol bwyJl- goratt i ystyried y priodotdeb o anion rhywbeth o'r sir i'r arddangosfa "Ydd i'w chynal yn Lltiii- dain. A wr-yrni Mr J. R. Pritchard fod darlnn o Ysgol BetLwn Garmon i'w anfon gyda pha beih bynag- anfonid i'r arddangoefa. Gan yr, ysgol hon—or fod yr un drigai agosaf i'r vsgol yn byw belldor o ohwarter milldir oddiyno — yr oedd y presonoldeb goreu y.n y deyrnas. AMRYW. lly.-jbyrfwyd liywodraothwyr Ysgol y C'ynghor yn Rhoitryfaii na allai'.r pwvllgor roddi gwatan- aeth yr yrtgol i g/nal nodachfa. Cyl.unwyd i hyabysu liywodraothwyr Yg-ol Wac-nfawr na allai y pwyllgor weled ei ffordd yn glir i tvdgywoirio na. holaothu Yr ysgol yno, gan nad oeddys ond nawydd orph-an rhai adgyweir- iadau yno. Pendorfynwyd gofyn i lywodraethwyr Ysgol Caj>el Curig i roddi edroddiad yn nglyn a chwyn dderbyniwyd fod llwybr wcdi ei gau yno. Wodi hyny buwyd yn ymdrafod dan Ion y mater o fabwy&iadu yn yr ysgol ion reolau y oodo; yn nghyda galluoedd a dvlo&swvnati liyw- odraothwyr yrigolion annarptredig, yn nghvda'r mater o aroi.ygiad plant, yn yr ysgolion.

Newyniad Araf ydyw Diffyg Treuliad. Y mae ymlx>rth i'r oorpii klyric-I yr hyn ydyw tanwydd i'r ffwenei. Heb gyzlorthwy ymborth, y iriao y oorph yn nowynu a inarw, yr un fath ag y maie llwrnos yn niyiiod yn cor pan naohyf- lenwir hi a thanwydd. Nid ydvw ymborth heb ei droit io, mown gwirkmciki, yn ddim ond ym- bortih n>ethedig; tra y gorwedd yn y cylla i ynigynhyrfu a c.haflu allau nwyau annymunol, •ao hyhfdm sur sydd yn gwerewyno y gwaed, ac yn dvlifo gydag ef trwy yr holl gyfansoddiad. Nis goilwch fod yn iach yn y cyfryw gyflwr. Yr ydych yn sior yn tori i lawr, egni v moddwl a'r oyhyrau, yr ym-cnydld a'r oorph, y rhai sydd yn angenrhoidiol i s'.crhaiu llwyddiant yn yr CIed hoa o gystadleuaeth o ymdreoh ogniol yn mhob cylch o fywyd. Y mae'n rhaid i chwi "gadw i fyny a'r orymdaith," neu syrthio ar oohr y ffordd, a choUir g-olw arnom yn y pry- surdeb mawr am hvyddiant. Pan y mae eich ymborth yn motbu oyflenwi rmaeth t.rwy waod or;ch ovfoortiog, yr ydyoh yn cael (dt nwynll mewn cyh.vrau a norf—yn cael oich nawyriu mor wir a'r dyn nad oes £ ;n- ddo ddim i'w fwyta—dim ond fod eich newyn- iad o'uwi yn un araf. Y mao "Mother SeigH's Syrup," y feddygin- iaeth fawr at (Idiffyg tr«uliad, wexli oael 40ain mlynodd o hvyddtant liollol droa y byd. Trwy gynorUiwyo orgartau y trouiiad i gyflawni ou gwaith yn aaturiol, y niae wedi rhoddi ieehyd a ehysur i filiynau. Y mao genyrn tiloedd o lythyrau yn tystiolaetiiu i'r civfrv-w well had. Dyma un oddiwrth—■ Mr W. A. Nioholis, 22, Walpolo Road, Clif- ton Hill, New Cross, Llittildain, S.E. Wrth ys- grifenu Ion awr Hog. 1908, dywed Mr Nicholls —"Am atTiser <naith, bum) yn fert-hyr i d'diffyg treuliad. ar,, ofnwn y byddai yn beth parhaus arnaf; ond yr ooddwn yn oyfeiliorni yn hollol yn y farn hono. 'Darfu i gwrs o 'Mother .Seigol's Syrup' fy ngwella yn hollol o'm tra- fFerth, ao yr wyf yn awr yn fwy byuiog, a gwell yn tnhi >b modd

Dirprwyaeth yr Eglwys Gymreig. TYSTIOLAETHAU 0 FON. CYDYMGAIS YR ENWADAU YMNEILL- DUOL. HOLI CAIFD. Dydd lau, eisteddodd y Ddirprwyaeth Eg. Iwysig Gymralg yn llundain, vr Arghvydd Farnwr Vaugban WilJia-ti-Ls yn Uywyddu. YMNEILLDUAETII MON. Y tyst oyntaf ydoodd y Tarch R. R. Hughes, B./i., gwoinidog gyda'r Mothodistiaid yn Ngbaergybi. Rhoes yr vstadeg&u canlynol:- Yr oodd poblogaeth yr yny" yn 1901 yn 50,606. Yn ol yr ystadegau sirol yr oodd rhif y cymun- wyr YmnoilkCuol yn 21,058. U'r rhai hyn yr ocdd 13,040 yn Fethodisfciaid Caltinaidd, 3703 yn Annibynwyr, 2861 yn Fedyddwyr, a 1215 yn Wcsleyaid. Dywedid fod lie o addoliad o fewn dwy fil-l-citir i'r ty mwyaf anghysbell yn yr ynys. Mown atabiad i'r Cadeirydd dywedodd y tyst fod yn anmhosibl rhoddi vstadegau cywir hyd nes y oeid <lefiin>iad oywir o'r gair "g^vrand'aw r." Sylwodd fod nifor y priodasau yn y swvdd- feydd oofrestriadol yn Mon yn lloihau. Nid oodd llawor o aJw am w.isanaetliau Seisnig yn y sir, ond gwnoid darpariadau ar gyfor y cyf- ryw pan wx>lid angeorhaid. Casglwyd 27,717p gan yr Ymneillduwyr yn ystod 1905. Syfwwkl y Oadeirydd oi fed! wedi olywed a.m drafodaeth nowyddiaduroil frwd gymerasai ie yn Siii Fon oooiwydd gwaith rhai enwadau yn adeiladu oapolau yn agos i onwadau eraill. Sylwodd y tyst os y cytV.rid at. yr achos fu yn L'anddanielfab, fod y Mothodistiaid Calfin- aidd i'w iliollol gyfroithhmiam adeiLadu capel yn y lie. Bu ganddynt YBgol Sul yno am rai blynyddau, a phan gy'mØI"W)xl y ty oddiamynt bu raid id'dynt adeiladu yagoKly, canys yr oodd ou haddokly nesaf ddwy (illdiir o ffordd o'r pen- t-ref. Mr J. H. Daviee: A ydyw capol Annibynot Cana yn ymyP-Ydyw, Yna rhoddodd Mr Hughes fligyrau yn nglyn ag oglwys Ebonczor, C'aergybi, lie y jilao efo yn we in i dog. Yr oodd oost y tir a'r acleiladau a 1891 i 1903 yn 6133p, ao yr oedd v ddvled ar ddiwodd 1906 yn 21371). IXIiN YR ENWAD. Wrth syilwi ar lenyddiaeth, dywedodd Mr Ilughies fod miloocPd a gopiau o oeboniadau a phrawf-lvfrau ar y Beibl yn oael eu gwerthu yn flynyddol yn my.>g yr onwadau. Cyfeiriodd at "Gyaondeb y Ffydd" gan Dr. Cvnddylan Jonos. Edrycbid arr.o fel prawf-lvfr. Y mdrin- iai a '"Tbeiani." Y Oadeirydd a sylwcKU ei fod yn ddyddorol clywed fod y fatih lyfr wedi ei gyhoeddi, ond methai a -vi beth oedd a wnolo a'r ym- ohwiliad. Rhoddodd y tyst <hysbyseb da i'r llyfr. Dyigwyd ef i fyny gyda'r syniad nad otedd "Tbe»ism'' ,yri bwno y dylai pobl ieuaino 01 astjiidio. "Os," moddai, "yr ydych am do'yfod a'r pwno i Fo>n, gallaf argymhell llyfrau a a' ysgrifonwyd arjio gan awdwr Almaenaidd. Y maent wodi eu cytfioithu i'r Saesnog. Mr J. II. Davies: Y rnao "Theism" yn air oang,, fy arglwydd. Y Cadeirydd: Ydyw, yn dd'igon eang i gyn- wys anfTyddia-eth noeth. DYDD GWENER. YSTADEG AU ANGIIYFTiAWN: Y CADEIR- YDDARTYST. Pan gyfarfiv y I)dirprwva»t,h ddydd Cwencr, y t'J t oyntaf oetkl Mr Hugh Pritohard, IjLuig.'fni, yr hwn a roori banes y modd y casglwyd yr ys-tadegau a ddaetih. dan-syiw y diwrnad' oynt. CYNltYWUOLWYR Y G11MDE1THAS RYDDFRYDO'L. I >y wedoxM y C>ack*iirydd w rrli y tyst, y c^ra^aji wåxi a^dlroclidrticbcbaiu. gwrekfeixJ yr ytjgrifeinddion •alt y rhai yr anfonwyd y tJaJi.Ù1IÜ. "I Wrth difetrig'.TiJio ffurtiad y pwyllgor ft fu yn trofniu yir y^tai.k'gaH ym Yrryu Moini, dywedodd v •Tst^ io5l <«V avio-iaiu yn cyttr^feiioK y Gyrn>- deiiithas RyddfrydoB. Y Oatlteyydii: g&ti eicii pwiylligor un- 1 ffoyw gysy]li.iad' a'r Pwyli.goir Tvatiolaeth Can- Nae oodit Y Oadai.nydd: Yna, yv oeddych wodi taflu T Pwyllgor TytebnoAaotihi i la no! dros y bwrdd? Tyst: Noo oocWyim. Civics: uodidj y Oaclriiirydd at Mr Herbert Ro- 'beria, yr Ihfwn, yn mi: Rba,glfyr, 19C6, a yssrrifen- odidi ddiwoyd fod y Pwyfiyor Tysfciolaeith i ano!, ipan yn diaripairu y diyet-iolaof h Anghydffarfioil, yn cyimctryd i jnei™ air; ac yn. ei lyt-hyr gcr.odir aljari y r.heo'lau lW'C.lthroo'ct wrthyTit. Tyfoiai y Cadtfwrydd fod pwyllgor y tynt wedi gweatJirdu yn amnabyrK/l. 1 Ilohvydl y I., yn fanwl ga.n j Cadeirydd yn rg}:V:l)a I fligyrau. Dywedrxfcl y Oadeirydd fod tyotielaeith Mr Pritalwurd vm anghyflawn, oblegid gyda golwg ar y Borlyddtwyr a'r Anni'bymv-yr, yr OQdid ya ananhooifcfl i'r Dinprwywyr gael aJ!an boll dardiUooodd gwybodaeth y tyst; a,c yr oedid «fe (y Cukiirydd) eiaknx gosod y tytst mewn sef- yltfa i gwl Iryny allan. Atdbrcxkl y Tytt oi foil yn ddyn prysur; end rhodde-ckl gryn yetyriaofcli i',r inater. ac yr oedd gandidio i ddubymi ar yagri.fonyddiion lleol. Yr oedd wedi abeirtbu oryn tawer, ond pared oedd i wneud yr oil a allai i hclpuV Dinprwywyr. IIoiwyd y tyst gan yir Apchddiaicon Evans, gycfla'r a«niican o ddsMngoe fod yr un gweinidogion • yn fynych wiedii eu oyfriif (Jdwywaiith. Mown ongreifftiau heffyd dianigosai yr ystadogau fed nifer v cy»n>unwyr a nrer y gwrajidawyr mown oglwys vn gytfartal. Pa. iofid y bu Jvyn'! Egiupodd y Tyot fod y oolotfitau yn y tablau (idia,rNfc,nwy,i allan v-ic meddiu penodau Oym naog a Saicnmetg, wo woth gyfioithu y gair Seisnig j 'iadtbarent, tinwy annryfuscckl defnydd- iad y gair Cyanraog "a-Wau," a dyma aohos y dy;h. Yr Arc-hddjaooiri a dybiai y rbaid i'r tyst gyd- rua/bod. a dwoyd y lleraf, -c-i fod yn gamg'ymeriad itidrfal Mown. Cytfoiriodd yr Arehcfidiaoon Evans slw'x Tyiss at (lair o eiglwyaJ ma amtwyd am dteunynt yn vr adinoddsaci, ao addeifodd y Tyst iddynt gad ou a«gbc>fio. KGLURIIAD Y OADEIRYDD. Dywettodd y Oadeirydd oi bod yn ddyanmoi cael gwybodaoih yn righyloh y Ueoodd i eietedd yn rbanbajnfchaAi dirwxiig; Caerg-ybi, yn gyffelyib i'r modd y oafwyd o ranbart bau ereill; hyny yw, gan woinidog eglwya neu yr y^griifenytkL I'r petrwyl yana yr oedd wedii golfyn, i Ysgrif-eitycki y Dcliirprwyaiertch' i anion at wcinidoigion yr oglwysi Anighydffitrfiol yn ilha<nbartli Caergybi, yn gofyn iddynt -n rif yr oititoddleoedd. Wrth ddweyd hyn, nild oodd yn baio ty^l.ion a rodd.v.ant eu fcyatiolacth, dbksgkl, onedai eu bod yn onsot-, ac yn barod i balpu'r Ddirprwyaeth. Dymnnai gylToirio at un cuator, Y dydd o'r blaen yr oedd y Panoh. Mr Hutghes wedi dweyd, gyda goiwg ar usn goK>m o ffkgyirau, ei ibod yn cyfeiri<o at le- oodd i OKtydd, pryd yr ymcUiangcoodd y gair "cyan-uriwyir." Eir y pryd by ray, yr oedd Mr Hughes wiedi dangos iddo yr yegrifau a anfon- wyd i'r •strtgrapftvydrk, ac yr oedd efo (y Gadetir- ydd) yn foddlon .mai at iiifer yr eistoddleoedd y cyfetnid, ac nid at gyamunwyr. Nil oedd le i atrtbeu o gwbl ddymuniad Mr Hughes i roddi fcyisbioJaeth wynob-agored. Tra yr oodd Archddiacon Evans yn edrych y.n fanwl i gyfrifon y tyst, dywedodd y Cadeirydd ddarfod iddo chwilio rhai tudalenau o'r adrodd- iadau a caodwyd gerbron. a sylwodd fod saith allan o ugain heb gael eu harwyddnodi. Archddiacon Evans: Felly, ni chymerwyd gofil? Tyst: Ni fuaswn yn dWt-yd hyny. Ar ol i amryw o gwestiynau gael eu rhoddi gan Archddiaoon Evans, dywedodd y Qaxteirydd fod yr Archddiaoon i cael digon o cngreqfft- iau o angbyiwirdeb yn yr adreddiadau, fel Dad oodd angen my nod yn mlaen mater. Mynegocid yr Arcihddiaeon mILt ei a-wd-urdod oodd y "Blwytdidiaidwr." Cyfeiriodd at gam- gymoriadau yn niglyn a rinf aeloclau yr Ysgol Sid, ac yn neiliduc4 yn uglytt ag anigbywirdeb yn adrodiiiidaii y gw<nrndogion. Dyfynodd o dvit- ioHa-eith y Paitfti R. R. Ifuglw", yr hwn a ddy- wedndki, "Y mae'r goaal a gymerwyd gan yr yggrifonydd'ion i siorhau ovwirdob gyda gohvg ar ref y cymunwyir yn goly-git cywirdiab y ooiofnau eiretiill." (W:r'Ch y tyrit) A ydycb ynyatyried fed y oywdrdeb yinna yr hyn a ddii^rwylaeob? Tym: Ilwymah fod fy rugbyfai 11 yn Dhy byder- m-i. Dywedodd Mr Pritohatrd fod y fligyrau wedi oasl on dwyn yn mlaon yn owst ganddo of. Y Oadje>rryr|d: Nid oea neb yn ambeu hyny; ond y max>r rainagymoniadau yn' dangos ruad yw y dytbiaeth am gywirdeb yn un gref. Dichon i'r camgymoriadau yma. ddigwydd drwy i'.r adirodd- iadau gM'1 eu pa.rot.oi yn ri,a;nw-A gan yegrifen- yddion. ao yw rhanol gan besmonau hob fod yn awyddogod. Gal wyd ar y Paroh Roibart Chaivlles Jones, Parthaotdtwy, i roddti tyyfciolaetb yn nighylch y ffigyrwu 31m y Mothodsaliaid OaJfinaidd yn y c-ir. Cydmarwyd ffigynaitt y Oyffarfod Misol gydla ffig- yrau Mr Pnitohardi, pryd y oyfoiniodd y Cadeir- ydid M anigbysonxJarau tobygiol, a dhoisiodd y tiyat roddi oglurhsud amyint. GofcLriwyd yir eMealdSad

EFFAITH YR YMCHWILIAD. Cyfieithir a ganlyn o'r ''Cororior" am ddydd Liun:— "Mae'r Dthtrprwyaeth a. beoodwyd gyda'r am- oa.n o t'ychaøu Twaith y-r Egltwys Sefydlodig yn Ngliymru yin iparhau ei chwxa tnodaog, a cibair swan mawr o dyotiolaeth eto i dd'od geffibixai. Er engraifffc, nid oes end un onobqeth wedi cyflwmw ei thfTstiodaieiJi, a, rhaid gwirando etc ax yr hyn a draoLbtr gan Fagobwdau Llaoaetwy, Bangor, a. Uandlaif. Y tebyg yw y golwir tystion Bsgabaoih Bangor yr wythrroa hon. Pa» gyfliwynir yr hdl y«ta<k<ga'u, ei&jo'r Eglwys a'r Yaiucilkhswytr, fo'n hyebysir ar yr byn eikir ei ystyried yn atwdtux- dod dia y bvddsiM yn diebyg o fod yn dna an- nymundl i elymon yr J^ghvys. Yn Ngoglodd Cymni, ao yn arfbeoig yn sdroedd Oaerna-rfom a Mon. oydnabydidLT mai'r Methodistknid1 yw y llu- oeocaf o'r cynpb crefydidol, a obeir nid ydbydig o botti ddiai'waki: Jiad ydyiat wedi teithao nopell oddioartraf bob aanecr wedi anfor credu fod y Metfoodaisifiakf yr un nior gryf ar ihtvd a Hed y IXwysagietb. Y ffaith, wrth gwra, yw fod yr AnrafcymAWr a'r Bodyddwyr Jill Haiwer lltsosooach bwy. Ond hyd yn nod a oliofio hyn, ni ddyiiid 'bod yn rh/y barod i gredu y ooir am o'r enwadiau YniXM^liduol yn medidu v safle a. hawlir iddo gan. ei u. f'r gwrtbwyneib, fel y eiyhvaaoonv pan y t.reifieir "yr yfttadegau yn dorfynol gan y Ddu^xrwyaeltli bydd y oanlyntad yn galamogol iawn i EgjiwTtSwyT, ac adhoea eyndkad ac agoriad liy^raad i'r onwadiau Yrmi»ilklucl. Nil y rvod- wedd fwyai ddabwys yn ytTtadogau yr Ymnoilldu- wyr yw nfflfor arutlirol yr eintodd 1 eoodd a (Mar- perir diaigoir nifer yr aelodiau a.'r g,wraTb&Awyr, yir byn sydd yn dcMedufc i'r ciddigedd afresryan- ol a ffynia yn rnhbt-h yr enwacfeuu a'r flits' sydd nwavn anifeloedd neiMruol wedi aurwain i elyn- iaotth bai-lwuua yn mhli.ih y rbiai a. yingyfenrwant Yin 'fradyr CiiiHfcLo!nogol.:

Neuadd a Gerddi Newydd Rhyl. Prydnawn dydd lau, gosodwyd tair o feinf sylfaou y neuadd fawr fwriedir ei hadeilad'u yn Rhyl yn ngwydd tyrfa fawr.. Aied trwy y dele- fod dan lywyddiaeth Mr A. Lewis Jones, is. fadeirydd y Cyngbor Dosbarth Dinesig gan Mc T, D. Jorses (oadalryoid y Cynghor), Mr W. J. 'P. Storey (cyn-gadeirydd) a Mr J. H. Ellis (cyn- gadoirydd a chadeirydd Pwy llgo v FfyrcW, i'r rbai y oyflwynwyd anrhegion i gofifbau yr L;hly,, sur.

Qwaeledd y Barnwr Lawrence. Cyinerwya y Barnwr Lawrence yn wa<e! yn sydyn yn Mrawdlys Morganwg yn Nghaerdydd ddydd Merclier, a bu raid iddo fyned gartref. Gciiiriwyd eisteddiad y Frawajyg hyd ddydd Sadwrn, p&n yr anfonwyd dirprwywr i wotn- yddu yn oi lo.

Llawfeddygaeth at y Peils. NID yw hyn yn angenrbeidiot os rhoddwdi nrawf ar y driniaetb lyeieuol fewnol gyda HEMOTORA, sjid yn gweithredu trwy eyfoh. rediad J gwaed. Mae adfertad ieohyd yn gyflym a pharbaol. Gellir ei gael mewn poteii la (aampl 14 gan Mr Bowen, Fferyllydd. High- street, Bangor, neu yn ddidraul drwy'r post oddiwrth Fowden, Fferyllydd, Dept.-25, Altrino. ham. Anfoner am Lyfryn ar y iru3uwih a geig em ddim. Ar ol gytfa dna. Iwyddiamw fol miiwr, wyliwr csurohar, ac awdwr, bu Ifarw Majo- wy Griffitto, yn Bewufeou, yn 70 txthiydW