Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
20 articles on this Page
Advertising
Colli Eich 1 GBTM GXEUOLl I RHYBUDD. —Mae y bobl hyny dngant yn y dkhnas, ac a arweiniant fywyd llonydd yn ebyrtih ami i luddod gie-uol. Poen, md gwaith, aydd yn lladd, a dechreuir y lladd hwn gyda giau drylliog. Yr ydym yn byw bywyd pryeux, gwar- iwn can hameer gydag ymadirechion sydd. allan o'n oyrhaedd, ymgeisiwn wneud em nortmn. Oadwn oriau hwyr, ac weibhrau byddwn mown ystad a'n drwg ni yn Puan i gyflwir o wendid; feliy iroa-e'r eflaifch yn ddrwg, ao y mae y boen. feddyliol yn fwy, tm y daw ooll neffth y cpai* yj1 J>ftryglu6 iawn i'n lu^dh-yd, ein h-eddwdh, a 11 dodj- wyvddyd. G w-eithreda'r yanenydd ar y cyJla, ao ail-weit>hredia'r oylla ar yr ymenydd, a chyflwr difrifol yw y oanlyniad. Os arnocih eisieu byw bywyd llawn yni, perffeit.hrwydd, a chlod, amddiflynwch eich oyfansoddiad gieuol rhag g.wiastraff a ohoiled. Nis gallwoh wneutihur hyn gydaug un gradd o sicrwydd ond trwy gymoryd gwaatraff a ohoiled. Nis gallwoh wneuthur hyn g OF r-VA gydaug un gradd o sicrwydd ond trwy gymoryd tB dwy o "Nervlettes" Coleman ar ol cimaw bob m dydd, yr hyn a siorha eioh galiu giouol rhag rhodog yn ofer. Sicriha M COLE MAN'S B LETTES-i IECHYD, NERTH. YNI, A BYWIOGRWYDD. I ANFONIR COSTREL- BRAWF YN RHAD. 1 E. MARQHANT, YSW., The Old Station Llenweh y ffurflcn hon, tarwoh hi aJlan, If House, East Griiwtead, Sussex, yegrifena, ao anfonwoh hi drwy y post i J. Chapman. H ^acirwedd 28ain, 1907: — "Anwyl Syra'i Gwmni, C'yf., Norwich- Cry-da throad B Cymeraf y cyfle hwn i ddioldh i dhwi am y poet ce-wdh gootrel o'r" cryQiaiwr giau yn. H cioh Sampl Nervlettes, a fuoch mor gur- rhad. gj «dag a'u ihanfon i mi bybhefnos yn ol. H Rhajd i mi ddweyd i mi ddenbyn budd ARWYDD WCII Enrw ■ oddiwrthynt, ac yr wyf wedi cymeryd 00&- H trelaid araU o horiynt. Teiinlwn wedi ■ rhedeg i lawr" ac yn isel yeibryd, ao yir T7Ti'rTT?T(TW\T fVPeirini I oedd pobpeth fel pe bai yn gofyn goamod *I<UKi<LIffiN Cytei iad H ° ymcLrcoh i'w wneutihur. Wodii oymeryd HON B cynwys eich. oo&trel sampl, toimlwn fy H Offiau yn bywiogi, fel y pryna-is goetrel ■ araJl o'n hystordy lleol, a thcimlaf lawer Gwalia, Rhajgfyr 17og, 1907. B| la Wll gwell. Bydd i mi gyda. AR OL y PRAWF RHAO fUir «1 | teimlo allan o Siwyl. Bydd i mi gaol mow Nervlette* gan unAyw Jforyhydd. nou Yer H wrth eu cymeradwyo i'm oyfoilL. bordy am Is l2c, 2s 9c, neu 6c y Goe- B ion." trel- H t I Gftdw yn lack, anfonwek y Toron i J. Ckafmian t't Gwmnt. Cyf., Norwick. g IIiiõ:
Neuadd Oyhoeddus i Felinheli.
Neuadd Oyhoeddus i Felinheli. ()S lau, cynhaiiwyd cyfariod arbenig o dreth- da.lwyr Felinihedi, yn Ysgol y Oyng:hor, yn nglyn a T bwriad o gocli nouadd gylioaddu.3 yn y pen- tr«f. Ldywyddai Mr R. R. Davi«s, oadeirydd y ^^ghor Plwyf, drco gynulliad da. Üyflwynodd Mr Thomas Jones, C.E., Anwylfa, "drOrJdia.d o'i yiniweliad a Mr Aaahfeton-Smith, V ran y ddirprwyaoth. Adnowyddodd Mr C. G. ton-Smith ei gynyg o ddr a Ueclii at %doil- It y neuadd fwnade-dig. Yr oodd un a.mod ,bia., Ydd, fodd bynag, y tro hwn, na. roisid o'r n, sef, ob y bydidai ra.id gworio ytftiwaneg nag "tid gan y Cynghor mewn llaw, nid oedd un o'r fiwxn ychwanogol i lyncd ar y trot&i r^radwyaeih). Credai yr Yswain y geliid neuadd am oddeutu 1209p. ^-ynygiodd y IJAroh Ivcinion Thoiwas ^u bod V^derbyn oyn.ygi.id Mr Afisheton-Sanith, ac hofyd T'^htu i Mr Thorn as Jones' am gyianfod Mr rf^ft!ori-Smi'th. Dywododd Mr Tnomae. ca y y g-wadth hwn yn "mla^n. y cyfra-nAi ei y <■« 5p (oyon<»radwvaeth).. ^iliwyd gan Mr G. Jonca, a tihatrnvytt yn & "Ir Michael Williams a gynygiodd fod i'r ddir- ?^*yaeth, yn nghyda dau neu dri arall. a phump oliwech o aolodau y Oynghor Plwyf, ytm- yn bwytlgor i gario'r g waitxh yn mlacn. ^iiiodd Mr R D. Jor.ee. tiofynodd y Oadfoirydd a oodd rhyw awgrym x ^odd i gaei yr arian? Parcth Koinioa ThociKis a yatyriai mai doeth- rfi fyddai gadaeJ y m.itw yn llaw y pwyllgor ^^odedig a'r Oyngihor Plwyf. M7dsyniwyd a hyn. •p, onderfynwjid yn unfrydol hyelbyau tculu r f^nol am deimlada.u da y t.rethdaiwyr tuag Y-Tht am ou oarodigrwydd, nid yn unig yn mgiyn ,.r, neuadd, ond aim weith red oodd oaredig er- 9Ul. Oynygiodd Mr R. D. Jwn«s blcidlais o ddioldh- i'r Paroh Keinion Thomas, am ei hael- *^d<xld yn y mater, ac eiliwyd gan Mr II. 0.
Advertising
llawfeddygaeth at y Peils. yw hyn yn angenrheidiol oa rhoddweh orawf ar y driniaeth lyeieuol fewnol gyda ^RMOTORA. sydd yn gweithredu trwy gyich- fediad j gwaed. Mao adferiad ieohyd yn ltyfiyra a pharhacl. Gellir ei gaei mewn poteh (sampi 1b) gan Mr Bowen, Fferyllydd. High- "\re«t, Bangor, neu yn ddidrau! drwy'r po6t ?^diwrth Fowdcn. Fferyllydd, Dept. 25, Altrinc- a&i- Anfoner am Lyfryn ar y driniaeth a geir ddim.
,arwolaeth Ofidus ger Uangollen.j
arwolaeth Ofidus ger Uangollen. yr oedd y Pardh II. T. Owen, rheithor r^vor, a'i tiriod, a'i Torch (Flomnoo) yn rliodio Sfeflla4w yx ben fynachiog yn Lkwigollen, nos noi<iiodid y ferah i lyn o d<iwfr, a boddodd. Y^^aoth y tad. ymclrech ddewr i acliub y ferch. mewn cyflwr a/iymwybodol pxn godwyd o'r dw-fr. Yr oedd yr ymadawedag yn ddog- tv"~ugain mlwydd ood, ac yn isoi ysbryd erne wytlhnfieau. ^pynJialiwyid twwtgholia<d ddydd Gwener, a • rheithifarn o "Humnladdiad tra m<>wn o orphwylledd." Datg>anodd y rheithwyr r Crwcer ou oydiymcLednllad a'r rhieni yn yr ^ykihiad tr«t.
Llongddrylliad ger Porthmadog.
Llongddrylliad ger Porth- madog. GOiLYGEEYDD C'YFFROUS. Yr oedd yr "Owen Morrit," ar ei mordaitlh o Naples i Borthmadog. Oyrhaoddcdd i yunyl "bar" y lie oitaf yn gynar y Sabboth cyn y di- wod'daif. Yr oedd ystorom fawr wedi deohrcu oodi ar y pryd. Disgwylid "tug-boat" Porth- madog allan i fynied a'r Hong i mewn; ond yr odd y tonau mor oinadwy ar y "bar" fel na feiddiiiai fyned a-llan i'r mor. Daeth y llong gyfor'byn a'r Graiig Ddu (y I-).onrhyn pydd rhwng Criooiet'h a Phorbh(mado.g). Goli'yTXgwyd i lawr dldau angor. Oai y gwynt ala-el c-ryf yn y Ilet-Ar dherwydd na.d oedd ynddi ddim ond baJaM. Chwythai y gwynt i gyfoiriad y Ian. Gwelodd Oadben Roberts (Porthmadog) mai ofer fyddai ook-io "pwnio" yn erbyn y gwynt,—nis gellid nhoddi ond ychydig o hwyliau ar y Uong. Cyn- yddiodd peryg4 eafle y Hong yn baiihfUM. Tun hancr dydd ilusgai y Kong ei hangorion i gyf- oiriad y Gxaig Ddu. Erbyn hyn yr oedd y mor oil oddiamigyloh yn femv oherwydd aluwipiadau northol y gwynt ofnadspy, a<c yr oedd ei wyneb fel wMi e; ordhi^tdio 'MÎ. g <i ^ira. jfwyii' (Jododd Gad'b&n ltoberts arwydd o embydrwydd. Gwelw>y<i yr arwydd gan bobl Crioc'-cth. (!al- Avyd criw y bywydfad ailan. Daew'r bywydfad. cyn pon ychydig o fumidau yn ng.hartr.l y rhy- forthwy, ao Evan Hu'g'h-PS, y "ooxciwain," wrt-h y lliw. Ar y lan saiftui can ootid o bob! mewn pryxler dinfa/wr. Fel y dynesaa y l^ng at dda-n- edd y oroigjau, dync&ai y byiwydfiad ati hibhau. Gwielwyd y bad yn oyrhaedd i ymyl y llong, ond nis gellid oaniod pobpeth a wnoid yno. Cod- asai niwi, ac yr oedd troicthiomiu y fconau en- bydus, enfawT yn ouddio y llong a'r bad weith- j iau. Mod* ntau ofnad wy" oodd y mom-eri Ivs.u nesaf. Parhai y llong i g*el ei graddol hyrd<l- io at y creigiau. Gynyddai pryder yr edryoh- wyT ar y glaraau. Ijiifai da#ran Ilawer mam a thad yn y-&00d yr ar,-yfwng. Ihcw'r Hong yn ymyl y creigiau ar ei Ihoclir! Ond dacw'r bywydfiad i'w wefd yn dyfod a.t Grioc-ieth. A oedd criw y llong ynddo? Dynesai drwy ganol y rhyferthiwv at y lan, juc yr oodd ei welod yn I neidlio dros y tonau cwvnog, fol pe yn llawen- Jehu oi fed wodi cyflaw.ni ei ddyiedawydld, yn olygfa ardderah'og. Diaet-h yn n.æ. Y mao mwy o cihweeh o babl ynddo na ph an aethai all an. Glywyxi yr edrychwyr yn !k*-faiti, "Mae wedi achub criw y Hong!" O wir lawenydd wylai ugeiniau o boibl. Glaniodd y bad. Rhuthnodd y botbi ato. Oafwyd fiiorwydd fod y oriw oil wedi au hadhub. Pwy feddylieoh dhwi oodd yn eu m-.Vsg? Bachg'en baah o Griooieth (Griffith, inab Mr G. Prichard, "hiUpŒJÐr")..Po buaeai r.b,if y criw yn fil buatMu pobl Criccioth wedi eu cyimeryd i'w oamtriftlfetoedd, i'w hyangcleddu, gymaint oedd eu ajureJigrwydd a'u hawydd i fod o wamn4estb i'r criw dmain. Bu bonwau ydynt: Oadben D. Roberto, Mri G. Prichard, Robert Davien, P-orthditorwig; R. H. Williams, eto; David Owen, Mwlfro, Mon; a Iienry Jones, Pwllheli. Dydd Sadwrn, bu Mr R. G. Humphreys, arwerfrhfwr, Portlfcmadog, yn ^wertliu gweddill- ion y ltotig-yn y Graig Ddu. Daøtfu ugeiniau o bobl i'r arwerthiant.
MEDDWON RHYL.
MEDDWON RHYL. Gerbnon yaadon Rhyl, ddydd Mawrbh, ooebwyd y rhai caniynol am feddwi ae ymddwyn yn a [rcxoiua: -Isaac Jones, 21ain diwirnod o lafur oaled; Kdwand Jones, bythofnoe o garchar; ac Edward Burke, 10a a'r ooetau.
Advertising
-< Pure Soap and Better. For every Household purpose for which Soap is used, Crosfields' Pink Carbolic is Superior to the best pure pale or yellow soap. By ikjyi To Appointment H.M. the King. Its standard of purity is 70 against 63 7o for best yellow soap. Therefore it contains more solid weight of working material. Therefore it contains less water—wears longer, washes better. It disinfects and purifies without extra labour and expense. It safeguards the Health of the Children and saves the doctor. Ql CROSFIELDS* PINKOBOLIC has the largest 02d» sale of Carbolic Soap in lb. tablets in the world. j „, „„,
PLENTYN PWY?
PLENTYN PWY? nUNANCOFiANT HOQVN 0 ARFON Y Oyuh&rwng-Daxllcn yr Bwyllys-y Llythyr- a u-CO:.ou.ni o'x Diwoortref. By cymiaint fy ngofid ar ol oolli fy hen gyfaill caredig, fodrwn i lai na theimlo rhyw feemr o gyw rainrwydd ar ol clywad y twrna. yn deotd oi bod hi wedi gadael oi holl eiddo i mi. 'Toeddwn i ddim yn meddfwi am foment ei bod .hi yn feddianoi ar lawor o gyfoeth, ond 'ixwxid mcddwl am dana. fy hun yn borchonoig hyd yn nod yuhydig o hrea yn creu teimiad o foddlonrwydd. Mae yr hunan mown dyn yn rhwyan o dori allan, dan bob amgylcfriiad, a rydw i yn tcimlo gnadd o gywilydid wrth gyfiadda wrthych both oodd yn pa&io trwy fy meddwl ar y pryd. Fel y deudfls i o'r blaen, 'roodd yr hen dwrna wedi cymeryd yr hoil drefniada yn ei ddwyiaiw ei ihun. A 'roedd yn dda iawn gin i am hyny, oherwydd wyddwn i ddim betlh i neud. Daeth diwrnod y eynhebrwrug, a chladd- wyd yir hen wreigan yn barchus, oi gweddillion yn cael eu oanlyn gan y tw.rna a mina, fel y prif alirwyr, a nifar o'r cymydogion. Anghofia i byth y diwrnod hwnw. JRoedJd- wn i yn. teimlo fel pe buaewn i yn tori am Ibyth a ffrindia. Fedrwn i ddim mcddwl am gymeryd neb a-r-a-11 i'm ferah i lenwi y bwloh ar ol oolli un oedd yn fain i mi mewn po-b ystyr ond yr un natuirioil. Ac wrth adaol y fynwent 'roeddwn i yn teimlo fy hunan yn cymeryd y oamra oynla ar g.rwydr arall, hir ao unig. Yn y ty, ar ol y cynh-ebrwrag, pen oed-d y twirna a fina yn cymeryd cwpanad o de, dy- wododd yr hen faehgan gonast: Wei, machga.n i, dynia ni wedi taJu'r gyim- wyn8(S oia' i'r marw. Ma'n dvloclswyidd ni h-ofo r rhai byw 'rWQ.n. Ar ol gorpftian y pryd yma., mi awn ati hi hci'o'r bimnas &y' gen i i'w eyflawni fel oy-frkith lwr i'r dranocdig." A phan gHriwyd y bwrdd, arohiodd y twma fi nol y PQPUra o'r dror yn y llofft, &'i dwyn nhw oil i lawr i'r gegin. Gwnss ina hyny, a ohymerodid ynta yr envilop nir ddungfhoisfwyd i mi oyn ei marw can vr hen w.reigan. "Dyma'r ewyllys," medda fo, ar ol gianhau ei epeoboi a'i dodi yn ofalus ar oi drwyn. Uwnaed hon gen i ar orchymyn y dranoedig yonyctig wyt.hnoeau cyn ei marw, ao mao hi yn riurtiol^ a chyfroi-thiol yn mhob yetyr." Darlienodd yr .ysgrif, a deallais fod yr hen w^' gadal i mi y owbwl a feddai, haner can' punt i'r oyfreithiwr. Ma r papura eraiil yma," ebai'ir (,w!'rvi, "yn dongas b»th ydyw gwerih yr eiddo. Dyoma t lyira or bane vn nrofi a,.i > V I v' "J oiiant o ■tHixia yno yn enw y dranoodig, a dyma 'iMjpiira eraill yn dangos e.i bod hi yn fodd- mnol ar nifer helaoth o "shares" mewn gwahanol weitfafeiydd a busncti. Yn ol yr hyn cfd^wedodd hi wrtha. i yn ddiweddar," ma'r sharas hvn yn cynyrohu incwm o rhwng dwy bunrt a dctg ewllt a demgain yr wytJmoia. Felly gwelwcih fod yma ffortiwn bacih rait gysuruis' i dm, a digon o gyfoeth i wneud eich bywyd yn hapu.s a di-dirafferth yn y dyiodioi." Roedd wn i wedi synu gormod i ddeud yr un p;r. Toeddwn i ddim wedi dychmygu y baea u yc hon wroig^n yn cyrh&odd mwy na rhyw ddega o buna. Ond roedd hi wedi gadal canoedd o buna. t mi ac incwm flynyddol am fy oee. Roeddwn i yn wr boneddig. Roeddwn i gystal a'r sgwoiar yn yr hen ardal gartra. Ond pen feddvlis_ i am garcdigrwydd yr hen wreig-an tuag ata. i, a phen sylwoddolis i mod ina y.n meddwJ .Y11 unig am dana fy hun ¿om cvsur, tra roedd hi yn gorwadd yn unig mewi bffdd, mi g-ywiiydjiau. a mi dorais olian i wyIo fel babi. "Ryda chi wedi cholli cyfaill pur," medda'r hen dwrna yn dynar, gan roid ei law ar fy YB- gvvydd. "Ond inae'r hen wreigan anwyl mown bedd yn awr. a ma'n ddylodswydd arnoch i wyn- ,l'r amgylohiada dan ba rai yr ydych yn caeI eioh hunan gwan. Un dlymuniad o i,d-do' drancedig oadd ar i mi gym^ryd dyrklotdeb eich syftiudiada a ell cynghori hyd hes y im- Iwch eich fianan yn abl i rwyfo eich eweh eich hunain. Os ydi hyn yn. mnol a'ch dymuniad oh it ha, mi fydd yn bJ,.ar mawr gen i wnoyd yr hyn a allaf troelooh." Yn naturiol iawn, mi dderbjnia ei gynyg car- odig hefo diolohiacla gwresog. Yn wir roedd .vn i wadi meddwl am ofyn iddo fo fy helpu i, a mi awgrymia y baia'n dda gin i tasa. fo vn ev- moryd aJlan o'r pros yn y bane ddigon i dalu am ei drafferth. Ond yrigydwodd yr hen fachgan ei ben. "Na. ma-chgan i," medda fo, "toes gin i ddim isio tal. Rydw i yn dymuno gneud pob poth a alia i trosoeh, o barch at yr hen wreigan." Too, aeth yr hen dwrna adna, gan fy ngadal yn y gogin glyd, hefo'r papura ar y bwrdd o'm blaen. Penderfy'Dais eu rboddi yn ol yn y dror yn y llofft, a ithan yn eu dodi yn y gornal gwelais bentwr arall o bapura yn yr un lie. Cymerais nhw alla.n, a cbanfyddaia ma Ilyth- yra oeddynt wedi eu rhwymo yn daolus, fel po basa yr hwn a'i derbyniodd yn eu gwerthfawr- ogi yn fawr. Daetih awydd fcroeof i'w darllen, fto or mod i yn teimlo rywsut nad oedd gin i ddim hawl i wneud hyny, pen ddeudis i wrtha fy hun fod yr hen wreigan wedi eu gosod yn y dror er mwyn i mi eu gweld, mi deimlia fv h I'.nan yn rhydd i'w darllen, a chymeria nhw i lawr i'r gegin. Ac ar ol cloi v drws. a thynu'r cyrtans, a gneud y tan i fyny, mi d da fod i a y Llinyn oedd rownd y Uythyrau. Ar yr olwg gynta mi welis ns&.i y.n iiawysgrifan benyw roedd y Uythyrau. Roeddwn i wedi darllan y gwria "Anwyl Mam" pen -Idigwy ldis i dafiu fy llygaid ar y "date" ar y top. Ac er fy syndod gw?Jis ma'r cyfeiriad c-.edd '9, Sunny-street, Bangor." A roedd bron bob w. o'r Uyt.hyra yn met eu oyfeirio o'r un mOOI. ao roedd y dydd:|adi yn da,ngc^ eu bod wedi oael hyagrifenu tua. dcunaw mlynadd yn :.1- -cyn fy ngreni i. 'Roedd y Ibnfhyr rynta yn siampl o lyfchyr meroh at oi mham a hiawdid tawn oedd carxfoi gnrraig- ifarjc oedd yn yegirifemu ar dl gadal ei ohartira' a myiuf i fyw yn ..m;hdt hia'o'i gwr. 'Rc*3ctd hi yin. hap us ond yn. hiraetiru am yr hen aelwyd- Dyna oedd bwrdwn yr epistal oynta', ond Voedd* y liyfchyra dtioJYfJJOl yn dances fod l*rudid'-dia,r a goftd yrt. oripio i mewm yn gyflym i'w bywyd. na son am feddwdod y gwr a tdhlodi, ao yn amryw o'r llytihyra 'roedd W ddiofehiada am turiam. anfon-wyd' i dailu'r fhent a phwroasu bwyd- Mewn ainsar soniwyd am enedigaeth plentyn, ao ar ol hyny 'd y llyUiyra yn hynod o doroaiomtm. Wed'yn mi ddois at Ivbhyr oedd1 yn admodd -rnd y gwr wedi ai gaaal, a'i bod hitha wedi .rthoddli y baban i'w fagu i wraig yn y i-, ctrrmu, lan a dhlen oedd wedi ymgyrtiioryd a gofalu am y byidhan am dad. Rboddwyd onw a Ohyi'oiriad y wraig. 'Roedd. y fc.roh ei luinan ,pi cymeryd awydd fed cog-ittos mewn touJu ovfoetihog. ',Roedd W un liyihyr wed yn yn Uawer mwy caknaog <a d>on, ond yn cynhwyfc gair baoh t-mr- o hiraeth am Trevor oooh. Yn canj-yn y llyiibyr hwnw 'na un mewn llawysgrif- en ddiartih yn dftw fod Mrs Isabel Parry wodi 1J'i1"W. Ar ol dlgl 7 Bythyra <Sveth ayniad rhyfadd i'm pen- 'Roeddwn i y»n iabi yr adag yir ya- .grifenwyd y liyt!nyra, ao of alia i ma fi oodd y Trevor baoh Gwalis lyt-hyr araAI ao vn hwn ■darjlenis: "Yr ydvm "wedi gwn,eu>d ein goreii i gaefl hyd i',r baban Trevor Parry, ao wedi gneud ymhol- iad yn y cyfeiriad roddaBodh i ru. Ond ma.e"n ddrwg gollijin ddywedyd na Iwyddaaom- Mae y wraig" yn ngofal pa un y rboddwyd baiban. air y cvnita wodi mairw. a dealiw-n oi bod cvn hymy modii trosglwyddo v byohan i berthvnas iddi yn y wiad, yn mghyda ewin o arian- Gaw- ft^m fod y berbhyinas vn byw yn arcknl Bodmyn- ydd, ond pan wlw-awim yno gwadodd yn ben- da«t ci b;x? hi erioed wedi derbyn y plentyn." Ardil liodmynydd Dyna oedd ardai Dafydd a Jam! Fi oedd y balsan. felly! Roedd y wraig wodi eymeiryd yir aria.n a/j wedi cool ymwa.rad a mi trwy fy rhoddi yn ngwt gwaiir Dafydd A floniv iawn cedH Trwmr Oyn pen wytVnjoa rooddwn i wedi s.e.t.1o pob- peth yn Birmingham, a 'roo;Wwn i ar r y ffordd i'r gartira'- R-oedd Dafydd a rn fyw, ac yn iaoh, a ohpifaia grooeo t.vwysog. L A eglurak i fv h-anas, 'rcoild 'na Vawen- ydd na f uo 'riood 'isiw^n he-t;h A wan 'rvdvv i yn un o lfarmwns Sir Arfon, a torts dim angien gK>fvn i neb "Tlenityn Pwy?" (Diwedd.*
I CYNGHOR COLWYN BAY A CIIWMNI…
CYNGHOR COLWYN BAY A CIIWMNI Y PIER. Er mwyn fcicrhau parhad y cyngtherddau uwch. raddol ar y Pier, yn Oo>lwyn Bay, y m.a'r Cyng- hor wedi penderfynu caniatau atdyniadau eraill ar lan y mor ar adegau arbenig. DEON GWLADOL NEWYDD. Penodwyd y Parch Thomas Jcnes, rhoithor LlanbrJ r( yn ddeon gwladol Dyffryn Clwyd. 1
Ceidwadaeth yn Sir Gaernarfon.
Ceidwadaeth yn Sir Gaer- narfon. CYFARFOD MAWIL IMDW, YN MANGOR. AREITHLAU IiYAWDL GAN ARGLWYDD CAWDOR AC EiRAHJL Yr oodd Penrhyn flail, Bangor, yn oriawn o Goidiwadwytr ibrwdfry4ig nos Ia.u, yr hyn a broifai fod Undebwyr y ddinas a'r cyloh yn dal mor ffyddion ag erioed i'w hegwyddArion -po-litic- aidd. Llywyrldwyd gan y Milwriad Platt, C.B., a dhydag ef ar y llwyfan yr oedd Syr Hugh Eilis- Nanney, Bar., Mr Arthur E. Hughes, y Païch. William Morgan a Mrs Morgan, Milwriad An- rhydoddus Henry Lloyd Mofetyn, Deon Bangor, Gadben N. P. Stewart a Mrs Stewart, y Paroh W. Edwards a Mm EdwaTde, Mr John Pri- chard, Mr Wyatt, C-aernarfoii; Mr W. Pugihe, Mr D. Willianis, Mr Hall (j/rieaer) a Mr Hall, y Parch J. Fairchild, Mr H. C. Vincent a. Mre Viraoent, Mr F. 0. liioyd Prie&tley, y Milwriad' Syr Thomas Marshall, C.B., Mr jEric Piatt, Oadben Pwwtori, y Parch R T. Jones (Glan- ogwen), y Piarch W. D. Roberts (floor St. Mair, ij.anig<o.r), Mr J. S. Edwards, Mr Huinphreye (IJand'udno), Mr A. 1. Pryoo, Miseee Rowlands, Miss, M/oKimsfcry, a Mr M. E. Nee (ysgrifenydd Cymdoithae Gytaitooddiadol Sir Gaernanfon). Yr oodd y neuadd wodi ei haddurno yn bryd- ferth ar gytfar yr amgylohiad, tm yr oedd ar y parwydydd niler o wers-lutaau efieitbiol. ANEROIHAD Y OADtEIRYDD. Oaibdd y Oadeirydd dderbyniad brwdfrydig pa.n gododd i agor y cyfariod. Dywedodd ei fod yn sior y byddiii i'r eynulliad yimuno ag ef mewn ploidlaia o gydymde:mlad a. Mr Lloyd Gcorige ar golli ohono ei ferch (olywdh, clywoli). Bydd'ai iddynt oH, ao yn aa-benig feliy rieni, ddwin gydymdeimlo a Uywydd Bwrdd Mtienach, yr hwn oedd. yn Gymro o tri, yn ci brofedig- aeth (oyaneradwyaeth). Ryd-Lai iddo hefyd ofyn iddynft ymuno ag ef mewn pleidlais arall o gyd- ymdeimiad ar y golled ag yr oedd Gogledd Cymru, a Bangor yn arbenig, wedi ddioddef yn marwoiaebh eu cyd-d nefwr pa-rahiiB, Mr W. A. Dew (ciywoh, olywoh). Yr oedd Mr Dew yn adnabyddufl i lawer o honvnt, fe obcitlikii eu bod oil yn oi adnaJbod, fel gwr !hynaw&-ac an- rhydeddus. Fe allai eu siorhau ei fod yn teimlo ei golli yn fawr iawn. Yohwanegodd y Cladeir- ydd fod y cyfarfod wedi ei aJw i',r amean o d'rafod pyiiciau politioaidd y dvdd. Nid oedd amheuaoth nad oedd gwithaniaetih barn yn nglyn a'r cwestiynau hyn, ao er y g-allai rhai o honynt wahaniaethu, fo obeithiai y byddai idd- ynt ddyagu rhyw both odd'iw Irtdi yr anordhiadau (ciywoh, elywoh). Un o'r owestiynau pwysioai yd oedd .hwnw yn nglyn ag addytg. Wrth gwrs, yr oedd dwy oohr i'r ewe-rtiwn yma, ond fe allai eu tycrhau na byddai i'r Blaid Undebol bytlh gydaynio i unrhyw estliad o'r owestiwn addyag ag--a. olygai gau allan gretydd o'r ysgoi- ion elfcnol (cymeradwyaoth). Ptoo arall i ddy- fod ger cu bron yn y dyfodol ages ydoedd owes- tiwn Ty yr Argiwyddi, yr hwn a. gam fur nwyd mown modd difrifol, ac yr oedd yn dØDy,g y oaent olygiadiau Arglwydd Cawdor ar y mater (cyanoradwyaeth). Yr oedd Arglwydd Cawdor, yr 'hwn ddaiiodd y awydd bwysig o Arglwydd y Mcrlys, o dan y Llywodraeth ddiweddaf, yn wl&dlw,einydd eniwog, ao yn ddyn medrus a galluog, wedi bod gcrbron y wlad &m lawer blwyddyn. Yna, drachefn, yr oedid y pwno Sosialaobh, yr hwn y go-beithiai na. byddai iddo gynyddu llawer yn y wlad 'hon, oanys nid oodd syniadiau y Saaialwyr fel eu pregethid ar hyn o bryd eddifewn, i gylch politics yniarlerol (eyaner- adw,.Iwth). A thrachefu, dytw. xMiwygiid toll- awl, vr hwn ag oedd yn fw-w hvw nag orioftd (elyweh, clywch). Yr oodd h*n& yn gweiatiwn a gyffynddai logell pavv*b, yn fwy arbenig felly y rhai oeddynt yn byw drwy dhrwys eu hwyneb- au. Rhaid oedd cyifnewid y poliva pretsenol, oanys nid yn unig yr oedd yn bo-liei anheg, ond yr oedld hofyd yn un anoeth. Gallasoi wneud y tro tmwr can' mlynedd yn ol. Blfyniant. y bobl oadd amtan y Bldid Goidwadol, ac ni elli-d sicr- hau liesiant y bobl os y glynent wrth. boliai ag ioedd allan o ddyddiad (oymesradiwyaeth). Ni allii'r wLifd ddal ei eafle fel y gailu ma'snaiohol tv.,vviya,f yn y tby-d oa na. bytid-ent i fyny a'r .a.m- eeroedd. Yr oedd yr Airmen, gyda'i photblog- rwydd c"iymol parhaus (mae'r genedigaethau yn llawer mwy ar gyfartaJedd yno nag yn y wlad lion), yn eu gorchfyigu ar bob pwy n't, ac yr oeddynt yn ddigon doebh i omddliffyn eu buddianau. Moo ein fcrefedigaethau ein h una in yn arnddiffyn ou buddianau, ae yn newyddiadur y dydd hwnw cyhoedd!id fod AwTstralia wedi cydesynio i ostwng y doll ar lechi o 25 i 20 y cant. Ond pa lets geid o'r fath oetyngiad? Pa.m y oodid toll o gwbl ar y Fa.m Wlad? Rihaid osdd goaod y wlad hon ar dir cyfartal a igwlcd- ydd eraill ag oeddynt yn bvgwth, ac wedi niw- eidio ein diwydianiau, a gitt y gellid difgwyl i ibobl fyw oe yr elai hvn riliaigddo ? A oodd y Uywodraetih yn disgwyl y byddai i bobl ddysg- edig lynu wirth sibboleth poliai mor 1, (olywoh, clyweh). Na, bvdd i ni fyned rhagom, a-c y inae ein gwron, Mr Ohamberlain—(oyme.r- a«iwyiae4fti udbeJ)—wodi dangos i ni fod dydd Rydd wedi my nod, ac y mae vn awr yn h.a.nfodte-1 angenrheidiol mabwysiadu diwygiad tollawl (cymemdwyaeth). Yna cyflwynodd y Cadeirydd Arglwydd Caw- dar i'r cySarfod,
lARLL CAWDOR VN ANERCH.
lARLL CAWDOR VN ANERCH. Arg-l-wydd Cawdor, vir hwm a gafodd dder- byiniad ojui-baa a ddyw<edodi(f ei fod yn dymuno yunltno a'r Cadeirydd i ddatgan ei gydymdoim- lad a IJywydtc? Bwrdd Magowli yn ed akvr, a'.r Ihwin y oydymiieiniilai gwrthwynobwyr politic- aidd yr un mor ddifFuant a'i gyfeillion (tersonol (olywoh, olywoh)- Yrta* aeth ei arghvyddiaeth rhagxido i ddw»y<i ed fod yn safyll yno fell aelod 0 dy wodi ei gaadeannio—uji ag y.r oedd ei ddyddiau wi»da eu (ohworthan a cbyinora- <d#yð). JTeimlai, fodd bynalg, y g-allaj roddi cyfrii agored o'i. orua^awyiiaetin fel eueloci o Dy yr Amgfiwyddi, can vis yr oedd 'hyd yn nod yn y Ty hwnw bobl ag yr oodd ganddynt ryw syn- ia'd am eu dyie«!swyddiau ac yr oeddynt yn bwr- iadu cyflawni rbywtfkat ax y dyknl-twyddau hyiny, oa y gatLLant- Yir oedd rhui [x>bl nad oedd gaixiidynt gymaint o gyfrifakfeb yn boni fod yr Arglwydda yn defnyddto eu galluoodd yn gyan: gwifcft i'w hamoanian eu hwmcun. Ni fyddlai iddo ddudieu a'r bobl hyny. WId yr oedd yn ddirwg iawn ganddo droabvnt a tiiixcs bawb eraili na phriodokmt i'w gwthwynebwyr jira- eanion teilwng. Cybuddid yr Arglwryddi eu boof yn atalfa i dcfadidifwrioi&th a 'wtriodid i leeoli'r babl. Ni wydodai am adhctsion o'r fzAii, ond fe wyddai am on paui y vynyg<iodd yr Ar- giwyddi gyfleusdra i'r wlad—oyfleusd;a na cihaamt zno fborb,) oniboo am lYyny-i ddiatgan eu baorn; a chtafwyd fod y farn hoaio yn groea i un y Dlywodriaeth ag oedd mewn awdvurdodf ar y pryd. Dftddfw.riaeitih dir oodd un matcvr ag y bu gain y Sonedd i ymwneyd ag ef y yuxoi- <?iwiedaaf- Aeth Mesur Man-Ddaliadau C'ymru a Luoagr, yT hwn a roddai aiiuoedd i'r Cyng- ih-orau Sirol, drwy ddau Dy'x SoiK-dd, a daeith yn Dddeddf. Yna dfewetii Meeur yr Albun, ond yn 1Jp -Vnid-,Uricd ya y Clyughori),u Sir—Tel yn yir adhma arall—igoeododd 1 Iilywodraeth iddynt gyificndnefin <9dwyblyg yn nglyn a thir-ddajiad- aeth- Yr oxid y cyntlun hwn wodi profi yn fellditih iV I worcidon, ao yr oedd is yn awr. yn y wiad ban, yn talu mi-liynau o bunau UKvr at synHj-d ynnaith y oyfryw (ciywoh, olywch). Aieb Ty yir Angflwryddi i hyny y<Soedd—ob oedd uai cyntHun ym giwneyd y tro i Lwgr a Ghymru, yr oodd yn ddigon da i'r Altban (diywo^, clywon)- Nid oedd arrao gywilydd aindHlilYyn ymddygiad yr Ang.hvyd-di yn y mater, a phe byddai gaitwlklo i blicodloisk) eto ar yir un m-st-or fe fyddai iddo bk»idl'ie:iso yn union yr usi fath (cymeradwyaeth)- ADDYSG GREFYDDOL. Aobh Arglvrydid Cawdor rihagddo wt fater amaJH, if addysg vn yr vsgo'on cii'fdnoj. yr hwn mo gyifaddiefaa* oedd yn un dvrus. Cyn dvfod a'i fcvritr yn mlaen rhoddodd Mr Birrell amlin«!!iad o'r hyà y meddviiai, ddniil wneyd. a{\, yn myag pebltau eraSl, dyw.et?jdd y dyiid ymio'Digfii-ori a Qvmunj.:w':m'.r ahieni—a dvlid ncfyd eti haniddi- ffyrn—vn y m^.ter o pi fatih groifydd ddvmitnent i'w plant gaell eu hv/Torddi yraidi, a nha brvd a ftiit v dvimiriwit i Ihyny pvnMrTct lie. I 11)111 yma. &vLlettt. oil ddymuno dweyid .m.e,n! Ond, yn amiT/vhm, bu raid i'r Argiwyddi yn mh.,<>.J.].wh yn mlaen, yistyrit^J,md datgan.iad P vri-of o farn. ond ffurf befsodol! v mcau'r. Yr addiewid rodd- wyd vdoad'd y bvddai cydira^ki'^ldeb yi v mater ■o addvsg grofvddol. Beth wel<vin-t t>r ol hvny? Yr oedd vr atbraw i roddi y ovr,ryw hyfforddiant ym yr faodl ysgoftk>n anenwadol, >wn ya- golion p.naiSli—yr ya.yxTion g-wn'rfoddo!—er od yr wtwliion hyny wedi en trosghvyddo i'r aw- (iu'rdiod I'-ool—^g-vvaherddid i'r athraw rodii byli'orddiant enwudol (oywilydd). A oodd hyny yn ganiatau i'ir rliiaini hyfforddi yr hyn a f-ynai Am fvimaigiadau Mr Birrell c-yn i'r nseeur gaei ei gyilwyno i'r Sonedd1, fe'u gwrthddywedid oil yn y mesur oi hun (cymeradwyaatlh)- Fo ddaliai efe (ei argiwyddiaeth) a rgyhooddi a dau oryfion air y pwno o hawliau y rhieaii, both bynaf fo ou gw.-fchwyaiiebiadau oydwybodctl Gallai hyffosrdd iant anerawcwlbd fod yn dderbyniol gan lawer o bobl ag oeddyrat o ddifrif- Gadawer iddynt ei gaei ar bob cy'irif, omd gadawer iddynt fod yr un mor hae-LVydig tuag at eiraill (oymoradHvy- aeth)- Nid' yn unag yr oodd oisieu yistyricd y dyn a w-rifhodai g-wnftrvd hyfTorddiamt grofyddol i'w blant. and ihiefyd y rhiant ag a ofynai am hyfforddiajit gxefyddol i'w bleoatya. Fe hawliai g,re yd do, mai nid dirtystrio Mesutr 1906 ddarifu Ty yr Argilwyddi, ood ei ddivry^io yn yx iawn gyfeir- iad- Pain v bu farw'x nuesur ao na bu i'w gyfoiHiom ed hun alaru am bvny ? Fe f*u farw am ei fod yn anghyfiawn tuag at y rhieni, am ei fod yn anadteig yin y fTordd yr oedd ym. ym- wnovd ag e-nwad'au gwahanol mewn yisgolion gwiahamol, ao am ei fod yn gormeeu athrawioffi.. Yn fyr, mesur ydoedd ilneb addyag ynddo o gwbl- Mwii" anenwafW ydoedd, ac fe'i deeMprifiwyd1 fel Mosmr i Ddadi^ysy'lutu a Dadwnddcfti yr Yfijgoiknn Gwirfodcfcw. Beth bynag ydoedd! yr hawifiau am hyfforddianit enwadol neu auem- wadol. ai yr ytjbryd priodol i ymwineyd a'r dyrysbwno ma wir o hy^tforddiarst plant yr holl Yazolioll eMeonol y<Soedd gadael i y\st_^riaethau politioaidd d-dveod a imiesur anenwadol i mewn —mesur a dxtsnyehriai bob enwadaøth-yn lie ymwneud mewn modd disbaw ao barnddenol a'r pwno er Hes y plefntyn? (oymeradwyaoth). Y GWRTHRYFEL CYVIREIG. Wrth gyfeujio at yr adran yn Mepur 1905 a ddarp%ra<i i Ijael cynghoa- cenedllethal i Gymru ao i roddi 800,000p y flwyddyn tuag at iywod'- raebhiad addysg. dywedodd ei argiwyddiaeth ei fod yn edlryoh ar hyny o'r declbreuad fol cam- gyjmeriad. Camgymeo-iad ydoedd ymddiriod v fath 6W\ffi i corph anghyfrifol i ga-rio allan Ddcddf Serieddol bob lywodraothiad Soneddol- Fe ■wrbhwynobai hefyd i'r oyfuyw o Fafbwyut leo-1, oanys wrlih edirych yn 01 air wedtihredoedd y Cyngthorau Sir a'r awdurdodau addysgol yn Nghyimru yn ystod yr yonydig flynyddoedd diweddaf, nid ooddyuiit yn gyciryw ag a eiorhaent y byddai i'r oynghAr oenedlaetthca bwriadedig yonwineyd rrtOwn modd teg, gowest ac anmhleid- iol a'r pwno adtcfyMg (cyTmeradwyaeth). Fe wyddont oil .wrth gwrs, am y gwrthfrvrol Cym- reig- Ni i)rnroutesodd hwnw 01'1000 ei fod yn deg; bu fyw ar anuneg-woh, a'i broffes ydloedd y bwraediid1, dirwy anhegrwxih, wasgu aUan o fod- olaebh yr yagoilion gwirfoddol- Nid oedd an- lia;wsderau y pwnc addysg, wedi'r cyfan yn rliai was gellid eu breoiiu oa y bwriadent y- wneyd mown modd' goneet a hwy. Dya. prif bwyntiau ag y byddai i'r bdaid Undebod bariiau i ymladd droetynit- liyddai iddymt ymsladd' d-rcis hawl y rhieni "i bend&rfytnu y pwnc o addyag grafyddol ei blentyn (oymeradwyaetih). Byddiai iddynt. ymladd dT06 ryd'did yr athraw i thyff4rddl yiri y ffydd a goleddai ei tmn- Byddai iddynt ymladd1 am rydd id cyfartal i boli en- wd., pa. un ai mawr V, i baoh, yn mhcb y.'igol oji-emol (c.vmieradwyaeth). Yn ngwyneb yr hyn a wnaetih'Ty yr Arg-lwyd'di yn y cyfeiriad hwn ■nid oedd yn dobjigoil y byddai i'r wlad droi y Cy5a.ms4oddiiad a'i wyneb i waered (oymeradwy- aorh). Nid oodlJ efe ei him yn erbyn diwygio Ty y,r Anghvyddi, Ond op oodd i'w ddiwy-gio fe cbcithiaj y gwirfoid hyny mewn modO. cymM- ■rol, d is taw, a medd'ylicd (olywo\ ciywoh). Yr oedd y Uywodraetih yn beiirniadu, ond ni oliy- merodd unrhyw g-amrau or diwygio v Ty uohaf :n,a-> y darfu i'r blaid Undebol, yn oydnabcyj y galiosid diwygio Ty yr Arglwvdldi. benodi pwyfL gor. yr hwn a.g y LlywyrMid drosto, nid gan Goidwad-wa-, pat)i gyn-Brif Wcinidog Rhydd- ftrydol, ecf In,¡{1 Rct-)eL),ary. Wrth d^-ynu, oy- foiriodd ei ar.giwyddiaobh at y PWNC TOLLAWL- Fel u.n ag a fu yn JbAeidiol i ddiwygiad todiawl am ugain milyn>C!dd> fe dfeimlai n sior y oeid ycyfryw. ao y deuaiyn fuan, ac yn gynt nag- y disgwyliai 'llaweor. B^didkwv neu anfoddloris bydtlai raid i ni hejaethu terfvnu e-in trepidant i amcanion Ymhetrodro?- Pan y d -obwelid y blaid U ndabyl i awdurcbd fe obeitisuiai m-ai un o'r }>eibhaiu cynhaf a winaent fyddai g>alw yn ngltyd y Trefedigaethau unwaith eto, ao yan- dirafoid gyda hwy y poaibli-wydd o gairio allan )I-f a¥,gryji.^auaa 4g y medriyliai ef -wrtfaodwyd mown modd anffoe^ar yn y gynadlodd dcli- weckiaf (oyimeradwyaoth)- EIN CYSYLLTIAD A'R TREFEDIG- AETHAU. Dylom gaei i gysyllt-iad moor agosi'n Trefed- igaethau ag y gaiiwn- Mae llawer y gallem wneyd orddyntt, a ohyda lbwy. Beth oedd yr atiebiad g-aen/t pan yin eoin am Ddiwygiad ToKi- .a.wl? Fe y.aoddid" M-aana o hR ydd'' anynt (cymerad-wyaetih). Gwtneid, ond ni cheid fawr o ymdrafodaeth. a,r y mater. Y cwM a glywent ydloodd y waedd "Maenaoh Rydd ao yr oedd hyny yn ei adgwffa o'r harncu am yr Ephesiaid. Yr yr ApatitoJ. yn pregethu i'r Ept^iaid, ao yr oedd wedi oaieJ trihywfainit o effaith am- ynit, ond ni fu iddynt ddadlcii ag e, oiuf cod- aaantt, ou ilcf a gwa-eddaaaia "Mawr yw Diana yr F,phesiaid-" Ai onid oedd eu cyfeillion, pltoidwyir M-aonooh Ryd.j!, yn gwmeutihuir yn debyg Y Nid oodd, wrtih gwrs, yn raeddrwl am forrkont eu cyhuddoo waeddi am ddwyawr fel yr Epbesiaid; nid oedd gand'do and dymuno y gellid ou oyfymgu i'r oytfnod yna (ohwertiiin)— ond op y dadleuent a hwy y owbl geid gan- ddynt ydoedd "Mawcr yw Duwiea Mawnaoli Rodd:" (obwierthin a olywoh. dlywoh). Pa both ytdot&d'd Dawiei MaAnaofi Rydd, nad oedd erioed wedi cymeryd y ffurf yn yr hon y progetlud ha gynltoif ? Beth oedd y syniad am Faenaoh Rydd yn nyddiswi Mr Cobdon ? Yn sksr, nid y peth unoehrog ag oedd ganddiynt jm awr. Fo ddy- v/etfid wrthvnt yr ade^1 hono y byddai i bob glad grediu mown MaHnaoh Rydd yn mhon jioh- ydig flyityddoedid', fol ninau. and f.e wyddetit nad gwir fu'r brO|>hvvydoliaetii 00111:>, doalkxfd y eraill OIl Sod yn erbyn eu buddfeanau i fabwysiadu y ovfryw, ao nid oeddynt orioed wedi neivid y farn boro. i crweatawm iddyi-st hwy i'w yatyried ydoadd a oadd yni am gymeryd en gsw 31'bbo.loth masnaah rydd—niasnaoh rydd i-ta fodolodd erioed rhag1 ynrwD6t,yn oykih eu troth iant; a oeddynt i'w rbwystR) rhag ymwneud a'r Trefedigaothau fel ag y gotfyjtent am hyny; a oeddynt i'w ihatal i ymjjyn-gihori a dlienedloedd tramor am fod ganddynt. fibbodeth DAaenadi Rydd g"r eu bron beunydd? Yn aksr, gjllent ymwnemd a'r mabar hwn fel ag y deuai i fyny; ym wneud ag of fcly gweddivi iddynt oreu, ac yn unol a'r buddianau goreu. Pe y siaradai a hwy ar bob pwno ag oedd o ddyddcuxlob iddynt yr oedd yn afni y byddent yno arn ameer maith. ao vr oedd yn mcddwl ei fod wedi eu eadw yn ddigon hir. Byddai iddo ofyn i'w gwrthwynobwyr, naegH a,g i'r rhai ar eu hccthr h wy, ar iddyn.t gadw mown oo.f fod yn rphwya arnynt (lidy- ledawydid. Ilvwdd oedd ldodynt hwy feiroiadu, oml rhaid oedd iddynt weithredu hefyd. Rhaid oedd iddynt weithio o ..ddydd i ddydd er goleuo y rhai ag y deuent- i gyffyrddiad a hwy yn yr hyn a gredont ihwy oedd y gwirionedd yn nghyloh oweertiynau mawrion y dydd. Gadawer iddynt ymwneud a hwy, bob un yii nghyloh ed ddylanwad ei hun, 'pa rntsr fa'ch bynaa: y fpall fod, ao os y gw-eithienfc yn galed, ffan ym wneud mewn modd goneet a. ewyr.eb- agfired a'r dyryisfoynoiau as' oedd o'u blaeneu. ni 'byddai Mid iddynt byth ofni v ddedfryd a ibesid arnynt gla,n bobl y wlad hon (udhel gymorad-wy aeth). Yna. oynygiodd Mr Arthur HuffW, Llundain, bomlorfyniad yn dtttgan oymemdwyoeth Undeb- wyr Bangor o'r diwygiad toliawl a ehymdeith- aeol fel ag ei datganwyd yn ddiweddar gan Mr Balfour yn ei ara,th fawr yn Birmingham, ac yn diatgan ou hyn>ddiriedaeth diwyro yn ar- weiisydd y bl&id. CJond^mnid yn ddiaiixxi bolisri ffwrtihsrerddrd y Llywodraeth. Da^rsun. odd Mr Hugihes ei fawrygiad o bolisi Mr Bal- four, eu harwein-ydd. Yr oedd y pwnc o ddi- wygiad tolia.wi, obai. wedi gwrteud cynydd oyflym er yr ethc-iiad ddiweddaf, ac yr oedd yn myned rhagddo yn eu hymyl yn Sir Gocrnar- fon. Fe ddywedasai yn Ionawr, 1906, mai'r cynitaf o'r blaid Radicalaidd i ddyfod i'w hochr hwy ar 7 pwnc tollawl fyddai Mr Lloyd George. Yr oedd hyny wedi ei wirio erbyn hyn, canys, er na. ddaeth drosodd atynt. mewn ffordd agoretl, fe ddaeitih felly mewn eg-wyddor. Yr oedd Mr Lloyd Georsoe wedi dwyn diffyn-dollaeth i mewn yn nglyn a'r M<?sfvf y Llongau a'r Patent laws. Yj* ordd y ffaith oi fod wedi ymohebu gyda'r ansoan o eymud tollau'r Almaen ar leelii Porth- miadog yn dangos yn eglur ci fod yn Ddiffyn- dollwr (cdywoh, elywich). Y diwrnod hwrnv, h-ftfyd, oiywifant anVy gestyngiad o ugain y cant yn y doll ar iochi Cymreig yn Aw^tralia. AN 11 EG WC11 TOLLAWL- Oyfeiriocfcl Mr Hu^vnea at y doll ar g-wrw'r Aliraea, a dywedodd mai'r filf mewn cwtw Llorigir oodd v fwyaf rvwifji^ yin v wlad, ac fø ddan^oaai hyny yr erFaith ddymunol ga-.ai t.1;J o'r fa-th air d'dhvydianau eraill y wlad nad oedd. ymt. lewyirohuis- P^7, gydia gradd o ronvm, u ddy\w>vd ei Ixxl yn <le? dwyn likchi Ffrainc i'r wlad hon yn rliyh-f oddiwrth doll, bra y ocxti.d ra toll o 63 10 y dutriall yn Ffrain-o ar lodhi Cymreig a ani>nid i Ffrainc? Yr oodd vn rhaid symud ch y rath ajn.ghysondr-b (elywc'i, e'.ywch). Yn dab-.g i gyda seWs, y riiai a d^'gid yn d'didoil i'r wlad ihon o Norway, oanJyniad fod ohwareC oottv yn Sir Gaernarfon yn oael eu cau. POLlSI ANHEG. Yr oedd yn sior nad oedd gan umdhyw ddyn bag ei farn unrhyw barch i bo>lisi y LlywocPraeth 0 safSowymi boliiioaidd. A ydoedd yn j-i-ywocLr- aettih a dai rhagddi ar eg-Nvvddor 7 Fe ddaliai, ob na eiLai y Llywodraeth yn rolaen i d-dloddlfw.r- iathu gyda iHhyw fatih o egrwyddor, yr oedd y Ldywodraeth (homo ym. bwdr ei hystad- Pan wuaaeait umihynv giamgymeriad. beient Dy yr Argiwyddi Yr oeddfa ynbedoTy yr Argiwyddi am fethiant y Mesur Addyag gyohwynwyd gan Mr Birrell- Wei, yr oedd yn faksh Xod Ty yr Anghvyddi wedi dtaagoe y ffordd i lawr grisiau i'r Mow hwrtw—{oiyw<ii, olyvoh)--mnys meeur ww.ha&wn ydoedd. Yna daebh Mr MoKeama, yir hwin., ytrefcau a geiskxM ffurfio Miegur; and beth oedd ei banes? Fo'i üof:ruddiwyd gan ei rifvui, a. gwrtibododd yr YmneiJlduwyor, ed riefii- bedydd, olfcwrug doigryn yn ei angladd- Yr oadd yir taekrtilau Ovmiroig yn ben dor fy nol o lynu wrth y Uywodraetn, pa moir cVlodaidd bymag ei ohyflwr. Yna gofynodd Mr Hugbeis a oedd yn deg i'r dirydydfd ran o drigciion Oymru fod heb gym- aint ag ,UII1. cynryohiolydd yn y Semedd—cieb ddim Mais o gwbl yn Ulywxidraetihiad y wlad. Po cawazi Cjjnru yir hyn ag oedd ddlyiedus iddi, foo eynryohioHd yn y Sonedd gan ddeg o Undebwyr (olywoh, clywdh). Fe'i oynrydhiolid gan foneddigion a alweavt eu hunain yn "Gen- edlaetbdlww," ond yr oedd yn amfrwg mad oed i ganddynt ddimadaeth both olvgai hyny. Klant o amgyksh y wlad gan goyIDooddi 911 bod yn gem- odlaethod wyr, ond gafaelent yn dywn vn y swydd gyntaf d<Jeuai o fem eu gafaol. Yr oedd Mr William Jones yr aelod dros Artfooi, am gydiradidbkleb i ofFeiraaid Pabaadd jir Iweiddon yn 1900- ODd bath am gyfiawnder i Eglwyswyar Cymfreig? gofynai Mr Highes. Yn sior, yr oedd gan Eglwywwyj- Oymreig gyimaint- hawl i gyfrnwrtdeir a'r Pabyddion (olywoh, alywdh). Na, yr oodd yir Eigiwy^siwyr Cymrei^, ei ,d_wUdwTr, i doorbyn triniaoth anhtag-- gy Wrtih siarad am hen dklinas Bangor a'i Hoglwys C.adoiri-ol, yr oadd yn sior eu bod yn cydym- deimlo a'r Eglwyø yn ei phrawf preeencA a'r breiaion alknt fod vstoa: iddi. Yn sior, yr oedd y eer'vdliad hynaf a hanefdaf a feddai Cymru. Fe wadai'r mymegiad fod yr Eglwys yn wrth genodjaeithoi; yr oodd y fatih" fynegiad yn gwbl arnghywir. ac wedi ei seilio ar anwy.bo3- aebh- Na, yr -id yr Egiiwys yn cymryc4uoIi ysbrvd yr hen Gymmi, ac yr oedd arnymt i'r hen genedl fod yr hyn ag ydoedd yn nydd- iau Golyddan: "Yn gywair gyda'r gydfeon gyffvdd-" "A lluiman gian Dewi a ddyobafant," "Pan ddy-omt i'r gad nid ymwadant." Eiliwyd y ovnygiad gan y Pardh William Mor- gan, St. Ann's, a phasiwyd yn unfrydbl. Gynygiodd y Milwriad Syr Thomas Marshall, C.B., bleidlais o ddio-lchgiarwoh i Iarli Clawdor am oi anorchiad, yr hon, ebai, oodd yn ddiydd- orol a chryno. Yr oedd yn sicr eu bod oil yn teimlo yn ddialchgar i Iarll C5a.wd>r am ei anesrahiad. Mr W. Ellis Ed war<cb, o Giwb Ceidwadol .1] yg Glanadda, a eiliodd y cynygiad gydag urae+h Gymraig, a ohariwyd. Wrtih gydnab'od y cyfryw, dywedodd J.-vrll Cawdor fod yn ble.<ser niawr iddo ef ddyfod i'r cyfarfod. Gydiag Undebwy.r eraill, yr oedd yn g-werthfawrogi yn galonog y gwaitfh caled a wneid gan y Coidwadwyr yn eu hotholaethaii. (^ynygiodd Syr Hugh J. FUiis-Nanney, Bar., bleidlais o ddiokshgairwdh i'r Milwriad Platt am lywydfdu. Nid yn unig yr oedd y Milwrisd Platt yn haeddu eu dio-lohgiarwoh am lywyddu mor ddeheuig, ond ihefyd am ei ra.n o'r gwaith yn dwyn Arglwydd Cawdor a'r siaradwyr eraill yno, gan y rhai y cafwyd. y futh anorchiaclau dyddorol ac addyt-giiadol. Yr oedd yn sior eu bod toil yn dra diolohgar i'r Milwriad Piatt, yr awn oedd bob ameer mor dda wrth yr aches (ciywoh, olywrh). Eiliwyd y cynygiad gan Mr A. I. Piryoe, M.A., a phai-i wyd. Y Milwriad Piatt, wrtih gydnabod. a didywed- odd ei fod yn dymuno diok-h iddynt., nid yn unig am y dorbyniad oarcdig gafodd y notion hono, ond am eu oarodigrwydd tuag ato bob y douai i Fangw Pa un by a y&yrhnt ei olygiadau yn inwn ai peidio.fe obeibHiai y credent, fel ug y moddyliai ef, ei fod yu gweith- redu er lies goreu pawb (oymeradwyaebh).
Adgof am Drychineb Llangian.
Adgof am Drychineb Llangian. MARWOLAETH Y LLOFRUDD. Yn Ngwallgofdy Broadmoor, yn Berkshire, yohydig ddyddiau yn oj, bu fzlrw WiHam David Eyams, mil-feddyg, yr hwn a gymerwyd yno am lofruddio ei briod. Ana Evans, yn Llangian. Pwllheli, badair blynedd yn ol. Yn A wist, 1905, arosai y gwr a'r wraig- yn ngihyda'u planit yu (form Ca^wen, Llangian- Ar y 15eg o'r mis lhwn.w aeth Evans i'r gegin a gofyn wyd iddo gan un o'r te«!u a gymcrai wv a llofi-ith- Atebodd anas gallai oi gymerytf gan ei fod yn waeil ac yn rmytied i farw Aebh ailan a dilynwyd of gan ei briod. Yn fuan wedyin clywyd Niag.rechiada-it. Rhododd y teniliu allan a g'woLsarat Evans yn y wieifchrcd o dynu eyI'ell a'r hon yr oodd wedi ei thrywanu. o fynwies ed briod. Syirthiodd Mrs Evens yn fm-rw weii ei thrywanu drwy oi ohaAon- Yna Atrihirodd Evans at y plant, un o ba rai, badhgen deg oed. a goiskxld yn ofor aoluib ei fam- Ataliwyd Evans rhag gwneuthur ydhwaneg o niw^idiau gan Miss Ann Ovvxsn, a dtrig-ai yin y fferm. Cofir iddi hi arddangos gwroldi^b dihafal a chymeradwywyd hi yn nihob newyddwdmroin drwy y (feynmae-
DOLURIAU -YN CASGLU AC YN…
DOLURIAU YN CASGLU AC YN LLAWN GWENWYN. Yr Hyn all Crafiad Syml Arwain iddo. Zam-Buk, Cyffur G wrth wen wy nol Penaf y Byd. Ge'-fiir oWiain bim bob dodur yn oasgiu neu ania,: llawn o won^vyn i ryw ddiofalwdh. un»rhyw iui&if neu doriad yn y crocn yn duddol i atinopi emynLad, cLwydKI i>oemis, llygriad, casgliad, ao anffowyi<>ara-u cyifrodtn eraui- Y weirs amllwg yw: Nac csirr.ulusivch V toriad lleiaf. Cymhvrytx&d umongyrohol o Zam-Buk, yr hwn sydd yn berffaith wrth-wen- wynol ac yin gyffur d^ogxsl, wnaiff rwystro an- hwyldierau. Mae y balm Uyeieuol, piar ttwri yn Uawn mor ofleiyhtol pan y defnyddir eft i derfynu arnhwyl- dob svdd -wedi ei waethygu gan ecsg^ulustra- Ca.rod)d Mrs Fktfa Maokay, Main-street, Grftanook, waed wenwyniad, oasgliadau, ohwydd- iad-au ao eiryniad am 18 mlynedd drwy esgeui- uao oraiUid syml i bob golwg. Yn awr diokh i Zam-Buik yn unag, mae ei chrcen can iachad a ohroea y baban newydd en; Gwnaebh y "Greenook Herald" ynnchwiliad arnibynral i gadarnlvui y dystiolaotli ryfedd o Jwyddiant Zam-Buk. a dyw^edotkl Mro Mackay yr adeg hono "Ddeumw mlynedd yn ol orafaie fy nghi-oen gyda diraenen, ychydig uwohbem y ffer- Nid oe-dd ond •aradiad bychooi, a obred-aiti v bobpat-h yn iawn yn y boreu, ond aeth y lliw o'm hosan iddo & gwenwynwyd fy ngwaed- ChwycKlodd fy nghoeg ao edSryohodd yn ddrwg. Aeth y oraiiad bryolxan yn ddolur gwonwyiulyd a tihrrv jx>enus. o'r hwn y i mater yn bar- a lawer oddiwrtho, ac yn ami ni allwn gysgu. Bum am dros cJri hi is. mewn ye- hyfcty, ond yr oedd v cylluriau" ddefnyddid yno yn bollol aflwyddiaiuis. j "O'r diwedd"dkrllenaifl am Zam-Buk, a phen- de-rfypaia roddi prawf a.rno. O'r deobrou yr oedd effeithiau gwellhaol triruaeth Ztim-Buk yn amiwg- Pe'tifeidd y poen a.'r gwr-es. a daeth y dolur yn Lanaoh a mwv iaoh. a ohv<dlc\ oymbwys- iadau j>arhaiw o Za.m-Buk fe'i Uwyfr w-tllhawyd. Yn fuain wedi hyn bu raid i mi fyned i'r Uehel- ddroftdid B. fuanes, a oherddaw bedair miladir ar b^mbrv^- mewui urn diwrnod V mae dwv neu dair Wyncdd er f>an ivelDmivvd n pan Zam- Buk, ac ni chefais unrhyw drafferth gydam coes er li V12 V. Nao oapTewluawch eioh oroen. l")echreijAvoh gyiHhw'y^o Za-m-Buk hodd'yw. Mae pawb ynoa^n- inol ei a.lj.u.
R H Y DDFR YD W YR LL A NDUDNO.
R H Y DDFR YD W YR LL A NDUDNO. Bwriada Rnvddfrydwyr I,lai}dudno gynal ym- gomwest dd^xihreu'r flwyddyn mewn undeb a Chymdeithas Ryddfrydol y Merchod. Disgwylir Mr Ellis J. Griffith, A.S.. i'w lianerch. CREULONDEB MAM. Yn Rhiwabon. ddydd TJnn cyhuddwvd dvnes ieua-ic o'r cnw Maggie M'Alee o greulondeb at ei phlentyn. Tvstiwyd iddi geisio mygu y I bychan, ac y llwyddasai onibac am vmyriad gwraig arall a'i mab. Bygyt-hiodd droion der- 1 fynu bywyd yr un bach. Anfonwyd hi i sefyll ei phrawf yu y frawdlys.
Caerdydd a Mr Lloyd George.
Caerdydd a Mr Lloyd George. Bydd i Mr Lloyd George fyned i Gaerdydd» Iorvawr 24-ain, i dderbyn rhyddid y ddinas meiwa igfwlecld yn y Oity Hall. Anagauir y froinlea mewn cast aur.
Hunanladdiad Glowr yn y Wyddgrug
Hunanladdiad Glowr yn y Wyddgrug Dydd Gwener canfyddwyd Charles Humphrey^ gkrwr, 6Sain imiwydd oed, Wyddgrutg, yn ,hQ.ng- ian wrth raff ocidiar drawst yn y gegin gefn, gan ei fenoh. Dioddtetfai y tranoedig oddiwrlb wendid gieufol.
Toll ar Lechi Cymreig.
Toll ar Lechi Cymreig. GOSTYNGIAD YN \WSTRALIA". Yr wythnos or blaen, nghyfarfod Ym- ddiriedoiwyr Potrtlhladd Caernarfon, pasiwy<i Pend-odyniad-yn oefnogi dei>,ab oddiwrth fasniLJhi wyr Ilechi lleol yn gofyn i Fwrdd Maenacih yxn- yryd gyda'r apuoan o eiorhau gostyngiad yn y doll Awebnalaidd ar lechi, a.g sydd newydd^ei chodi, o 15 i 25 y oa.nt. Forou Mawrth, ibY8" byawyd yr Ymsddiriedolwyr gan Fwrdd Mas- nacfh, fod Llywodraetli Awsfcnalia, mewn can- lyniad i beile-bron oddiwrth Fwrdd Ma&nach, wedi go&twng y oylfryw doll, o 25 i 20 v oant. Nid yw hyn yn ddychweliad at yr hen doll, ond y mae yn ostyngiad a fawr werbhifawrogir ya Nghymru.
CRYONI
CRYONI A Choll Llais. Meddyginiaeth Groesawir. MAe'r cyflymder mellienaidd gyda pha un y mae Veno's Lightning Cough Cure yn gwneuth- ur ei 'vaitb gwollhaol i'w ganfod yn y llythyr a ganlyn. Mr F. Wood, 34 Quean's-road, Keighley, a ysgrifana:—"Gweithiodd Veno's Lightning Cough Cuto ryfeddodau arnaf drwy fy lachau o anhwyldo.au gwahanol ar y fron air gwddf. Yr oedd^vn yn ddiweddar mor grug fel mai prin y gallwn fiarad. gan hyny fe gymerais ddogn o'ch 'Cure' ohwi gyda'r nos, a pha.n godais yn y boreu vr oedd y crygni wedi diflanu yn hollol, ao yr cedd fy mynwes inor rydd fel pe na b&i dim weii bod orno." Veno's Lightning Cough Cure yw y feddyg- iniaoth buraf, ddiogelaf, a'r un ag y gellir di- bynu fwyaf ami at boawch ac an wyd, y fron- w.t, caethdra. dyferwst, gwddf dolurus, crygni, pesweh hanainfc, pesweh plant, a phob anhwyl- der y fron a'r ysgyfeint. Pris 9gC, Is 1c, a 2s 9c' gan holl fferyllydd a chyffyr-werthwyr yn mhobman.
Darganfod Esgyrn Dynol ger…
Darganfod Esgyrn Dynol ger Trefriw. "DIRGELWCTI PEN 1LALLT INCO." Mae dargmfyddiad wedi oael ci wnoud yn Ooetty Baoh, Dolgarrog, gear Trefriw, gan weithiwr, set John Williams, 3, Glanaher-tcr- raoo, Dolwyd-delen. Wedi iddo flrwydro darn o graig daeth o hyd i nifer o esgyrn oeddynt o f-ijan 1-esahen oddimown i'r graig. Aeth rhai o honynt yn liwch pan gyifyrddodd hwy, ond g,allodd gyimeryd rixai o honynt i fyny, ao aeth a hwy i Dr. Jones, Blaenau Ffestiniog, y hwn ddy wed mai esgyrn dynol ydynfe—un yn ddam o aegwrn pen, a.'r Hall yn asgwrn y forddwyd aswy, pert'hynol i bereon o faintioli bydhan, a dangoeant arwydd o wendid. Archwiliwyd yr esgyrn hofyd gan Dr. Thomas, oynorthwywr Dr. Jonea., a. daeth YIMU i'r un oaegliad. Mae Coe-ity Baoh oddeutu tri cfowa.rter mill- t y* o Benrallt .Iaca^aa^s'tr Nghyffiniau Llynoedd Cfcrwlyd a Dulyn. Mae y dargsnfyddiad hwn yn dwyn i'r oof ddirgelwcih Penrallt Inoo, manylion o'r hwn sydd yn wybydduu i'r rhan fwyaf o'n darllon- wyr hynaf. Yr oedd Ffenm Penrallt (sydd yn awr yn ad. eiiad newydd) yn buir ddadfeiliedig 30ain mlyn- odd yn ol, ac yma y trini un o'r enw David Griffiths, yr hwn fu farw yn Nhre-friw, trua 12eeg. mlynedd yn oi. Triga.i gydog ef ddynes o'r enw Jane Owen, genedigol o Roewen, yr hon gadiwai ei dy. Oddeutu 1877 bu i'r ddynes hoo ddiflanu, ac ni ohoffwyd dim o'i hanes wedi hyny. Bu ganddi ddau blentyn, bu un farw yn 1875, a cih Mdwyd' ef yn Mynwent ArJda. yn ymyl, a molbwysdadwyd y IWI gan deulu o Ivoegr. Ef- rydd oedd y ddynes, a. cherddai bob ameer drwy gymhorth bagla-u. Wedi nifer o ddyddiau, cod1- odd y cymydogion waedd. aeth yr heddgeidwaid at Griffiths, a gwadai ei fed yn gwybod dim o'i hanes. Y cwhi wyddai oedd, iddo ei gweled yn fiefv 11 ei hunan, ar Ebriil 12fed, yn agos i gunts oddcut.u tri ohan llath o Benrallt, yn nghyfeir- iad Roewen. Yr oedd ganddi nifor o ddetfaid a merlynod, a dywedai Griffiths iddo roddi 120p iddi ar foreu dydd ei diflaniad, a ch-ngcewyd der- byneb am yr ekrian, wedi ed hvsgrifenu ganddo ef ei hun, aic nae gallai y ddynes ysgrifenu. BtlWyd yn cihwilio a.m dani am ddyddia-u Isuwer, a rhoddwyd gwaedgwn ar waith, ond yn ofer. Cyflogwyd tarraoddwr (divctr), ond i ddim pwrpas. Yn yAtod yr yniohwii am dani, cym- erwyd Griffiths i'r dda 1 fa*, ar y cyihuddiad o yagrifenu llythynau bygythiol a.t Edward Ellis, Gtanswen, ger Conwy, ac yn Mrawdlyii Rhut'hyn, odwyd of yn euog. ac anfonwyd of i garohar am ddeunaw mis. Yn y pr.v-vtf rhoddwyd tystiol- aetfh gref yn orbyn Griffiths gan y diweddt6v Gwilym Cowlyd. Parhawyd yr ymtihwiliad am Jane Owen, a bu i'w feheulu gynyg 30p am ei rhorjth yn fyw nou yn fimm; ac a.r gynygiad, neu awgrymiart y diW-eddar Arglwydd Penrhyn, cynygiodd y "i.. wobr o lOOp. ond er y cylfep, aros hyd heddyM a wnaeth ''Dirgeiwoh Penrallt Inoo." I
Newyddion Eglwysig.
Newyddion Eglwysig. Mae MT J. R. Divies, Ceris. Tiangw, wedi aJdaow lOOOp at gronfa arbenig Coieg Bala. « < If Penodwyd y Piardh Thomas Jon-es, rhl-itho: Llanibedr, yn ddeon gwladcl Dyffryn Clwyd. « » Cynygiodd Hsgob Llan^lwy fywoliaebh Pontro bert i'r Parch KEllis Williams, curad oynorth. wyol Crocaotswollt, ao y mae yntitu wedi ei der. byn # If Dydd Llun; trwyddododd Ei.\gcb Bangor dflau gltm., eel y Pardh Wm. John Williams, B.A., i Lajsnber, Aibarmaw, &if Pircvi Daniel Franciu Hughes, B.A., i Llangfelynin, air Feirionydd. « • YMDDISWYDDIAD GW}<aNIDOG. Rhoddodd y Paroh Owen Owen, gw.c.inidog cjglwys y Msthodiutiaid Ca'Hniidd, yn Lerpwl, r-ylbud-d o'i fwriad i yrnddiswyddo o'r fugeiliaeth, ar o ld-al y cyfryw am 36ain mlynedd. Mac Mr Owen yn ymddiywyddo oherwydd ytSad ei icohyd. » It It « GWAITII I3GLWYSI YN NGWRECSAM. Gaiwodd Ficea- newydd Gwrect.im (y Canooi Daniel Davi<?s) woithvjyr yr Eglwys yn nghyd, jkjb W-oru-r, er cymeryd & £ vfyllia yr Eglwys u vayriaoth. Yr oedd yn teimlo fod angen am im?u aid blwyfol yno; a daet'hpwyd i'r pender- fyiiiad i gynaJ cyta,rfod a,rail, i gymeryd yr aw* grym dan yr oedd y Ficer yn cydnoibod y oynydd oo«dd woli cymeryd Uemw/n dar,piru 8e{ldl¡ yn yr EgwyK, yn ystod yr ych- ydig flynyddoedd diweddaf, yr <edd yn gryf o'r farn fod yn angenrheidiol gwneud darpar- iaeth dhwanegol; a chyda ohydweithrediiul calonog. y plwyifo-lion, yr cedd yn g<obeithia gallu adeiladu dwy Eglwys newydd yn ymyl 1 ,ti rAf. • 1 i Y WO IA AETH LLANE" AIRCAERE! N ION. Y m»,< Arghv.ydd B gob Llanelwy v.edi cynyg bywoliaeth Llanfaireaoroinion, ger y Ttullwm, yr oh011 a wag^h.iwyd drwy benodiad y Paroh Evan rd V Jones i fi:L i itctih y VVy'ddgrug, i'r Paroh J. J. Jones, ftoer B-wlch-y-Cibiu, ae y mae yntau wedi ei derbyn. G worth y fyw<4iaoth vdyw 2801) a thy. Addysgwyd Mr Jom« yn Yi.-gol Lkmy m- dilyfri ac yn Nfholeg Dewi Sant, Llanbedr, 116 yr yn "PhilJips' Sphoiar," ac y graddiodd yn B.A. "(Oka-ioa.1 Honours), yn y flwyddyn 1889. W-edi treuiio rhai bly n.y Vldoodd fel "Classical Master" yn Ysgol RamdJIegol Cork, a<> yn Ysgol y Llanbedr, ordeiniwyd cf yn didi icon JP.. 1893, i guradiaebh Brymbo, ac yn y fiivyddyn ddilyncl ordeiniwyd ef yn Gadawodd Brymbo yn 1336 i gymeryd curadiaelh D'.nbyc.h, ac oddiymo aeth i Lanrwi-i, gyda'r Pardh J. Morgan, pan y pe-nodwyd yr olaf i'r fywolkie-t.h. Wedi gwas.anaet,hu fel curad yno hyd 1904, yn y fivvyddya ho-no penodwyd Mr Jonevs i ficeriaeth B .vlrh-y-Cibau, gvm Lianolwy.