Gwalia

I Cyfle i Bawb. Llinell a Thri Stamp A Siawns Dda am Wobr. GWELER Y RHIFYN HWN.

How Mrs. Alleyne was cured. 10, St. James-road, Tunbridge Wells. For about six years I have (suffered from rndlge;;tlOn, and, in e-pit-e of doctors' advice and remedies which. I took, I continued •offering pain, shortness of breath, nausea, and uoadaches. I felt run down, I tired easily, and '3.s unable to tako much exercise. Having heard of Iron-Ox Tablets I decided t° give them a trial. They have done me an ^nienso amount of good. They have cured the MMjMBSiir*' ^1 I'.idigcfltion, have removed all pain and nausea |^HHB9g«jg: fcnd have made me much stronger. I am able to take long walks now without tiring myself. py general health is much improved, and I 9 feel that I can recommend Iron-Ox Tablets, not HHK§sHhk&/ ojiiy as a real euro for indigestion, but as a xJMfflffltefafo a§ Splendid tonic also. (Signed) E. M- ALLEYNE. j 'i'hink over this letter, and what it means to Sffi&lssW ff you. No doubt Mrs Alieyne almost despaired óf ever being hereelf again. Can you imagine jfoffl/A's/ • j&Js 1 anything more. dllihea.rtening than to try one sjmfc Wi&f | thing after another to cure the distressing ail- W & 'y S Wents which result from impaired digestion and & Wfflv it, to (ind that relief is as far away as ever? But | || ^hen Mrs Alieyne gave Iron-Ox Tablet^ a trial. 4 j II soon found an improvement in her health; j f J|* the pain, shortness of breath, and headaches 4 |g| worn which she Buffered so much, quickly dis- ft appeared, and soon her indigestion was quite ft \ry'^ If you know the agonies of indigestion, you £ Jan readily understand how happy and grate- 0 j&foC *U1 Mrs Alleyno was as soon as she discovered t >• Tgik Jho wonderful curative and tonic virtues of Iron- Bat"* M c. „ Ox Tab'ets. And her experience points a way Tt *o you in which you can restore health and IBBe^ strength to your digestive organs. Send to your „ T T chemist to-day for Iron-Ox Tablets. MRS ALLEYNE. TABLETS will cure your „ jnuHgy indigestion and make you well I ■jdf^gk] 1 ill and strong once more. Write for g IV^l^VyA Descriptive Booklet and The Doctor's Word, sent post free. A dainty Aluminium Pocket Packet of GO Tablets for If-. If your chemist has not got them, they will be sent post free on receipt of One Shilling by the Iron-Ox Kemedj Co., Ltd., 20, Gockspur Street, London. S.W. 1684

Pwyllgor Heddlu Sir Gaernarfon. GWRTIiWYNEBIAD CRYF I ORSAF NEWYDD. LlywyddaL Syr Hugh Ellis-Nanney, Bar. (cad- >irydd}" dros gyfarfbd o Bwyllgor Heddlu Sir Gaernarfon, a gynhaliwyd yn Nghaernarfon. ddydd Iau, ac yr o«dd yn bresenol y Mil'wriad Anrhyd*ddus Henry Mostyn, y Milwriad Lloyd Evans, Cadben N. P. Stewart, Mri J. E. Greaves, Issard Da vies, E. Wood, H. Knccshaw, It Jones Hoberts, J. Jones-Morrie, J. R. Prit- chaid, J. R. Hughes, D. P. WillianN J. Allan- son Picton, T. W. Griffith, C. H. Darbishi'.s, D. H. Davies, yn nghyda'r clere A. ^odvi-i- Roberts), a'r prif-gwnstabl (y Mi'wriad Ruck). GORSAF NEWYDD FWRIADEDIG I LLAN- DUDNO. Cyflwynodd Mr Kneeshaw adroiidiad is-bwyll- Igor a benodwyd i ystvriod y priodoldo.> o godi gory».f heddgeidwadol newydd yn Llandudno. Yr oeddis wedi ymweled a'r fan yn nghwmni Aroiygydd oddiwrth Fwrdd Liywodmeth leol, Jr hwri oedd yn bresenol yn nglyn a'r cais am haul i fenihyea arian i'r aineau o adeiladu. lcwn cyfarfod dilynol yr oeddis wedi debyn oynlluniau gan Mr Evan Evans, o heddlys, gor- saf-gelloedd, a thy arolygydd, yn nghydag am- cangyfrif o'r draul, sef 7000p. Wedi manwi Jstyricd y cynliuniau, yr oeddis yn unfrydol ar- gymhell y Pwyllgor Heddgeidwadol i fabwya- tadu'r cyfryw. Y.-I rriai Mr J. Jones-Mor ri* fod g, ^svna y Kwncdid ei wario yn ornrod. Cvnygiodd Mr Kneeshaw eu bod yn mabwys- iadu adroddiad yr is-bwyilgor, a dywedodd fod y cynliuniau y rhai rhataf ag y gellid eu mab- wytjiadu. Caniatawyd gorsai werth naw mil o bitiz-aa i Golwyn Bay, er nad oedd poblogaetii haf y lIe hwnw ond 26,000, o'i gymharu a 40,000 yn Llandudno. Nid oedd amheuaeth nad lie ag oedd yn dadblvgu oedd Llandudno, a byddai yn resyn adeiladu gorsa-f fach yno. Gofynodd Mr Jones-Morris beth a barodd i'r pwyllgor ddarparu chwe' cell yno? Ac i bob ymddangosiad fe fwrifidid tv'r aroiygydd fel Ilctv p;eifat—a barnu oddiwrth nifer yr ystafell- I oedd yno. Mcddyliai Mr Issard Davies fod y chwe' oell yn a) ginrbeidio4. Dywododd y Prif-Gwnstabl na fu ond un ach- lysur yn ystod y chwarter diweddaf pan yr oedd tri c-if -I)a,.ror ar unwaith yn Llandudno. Y Cadeirydd: Ond a ydych chwi yn ystyried coil yn ddigon? Y Prif-G wnstab!: Nid oes a wnelwyf fi a phwnc y draul, ond meddyiiaf fod genym ddigon o lo yn Llandudno fel ag y mac. Y Oadeirydd: Cyfeirio at y celioedd yr ydyc'i? Y P if-Gwnstabl: Nage; at bobpeth. Nid yw irn :i!i(-Ijgoro! an.,rizirhfidicl cael gorsaj hedd- gciciol ncwydd yn Llandudno. Mr Picton: A ydych chwi yn fod-dlon ar y I«=vnrd Davies: Ni fu erioed yn aros yn- tidy III lcwcrthini. Y Prif-Gwristabl: Wrth gwrs, nid ydynt yn ystafelloedd moethus, ond y maent yn ddi-gon da i'r bobl ag sydd yn eu defnyddio- Os y gofyn- wch imi a yw adeiladau newyddion i'r heddlu yn anhebgorol angenrheidiol yn Llandudno, dy- wedaf nad wyf yn meddwl eu bod. Barnai Mr D. P. Williams fod y swm amcan- gyfrifid yn ormod. Oynygiodd Mr Jones-Morris eu bod yn dlW"- paru pedair cell, dwy sengl, ac un ddwbl. Wedi ymdrafodaeth beilach, cynygiodd Mr Jones Roberts, Bangor, ohirio'r maier yn ngwyneb yr hyn a ddywedodd y Prif-Gwnstaibl. Yr oedd galw mawir ar y trethi ar hyn o bryd a da fyddai gohirio'r mater. Dywedodd Mr T. W. Griffith nad oedd y mater o ddarparu gorsaf heddgeidwadol newydd yn Llandudno o dan ystyriaeth. Yr oedd hyny wedi ei benderfynu ers amser maith, ac fe ddyl- ai'r hyn a wnawd argyhoeddi pob aeltht fod gor- saf heddgeidwadol newydd yn ei.v«cu. Mr J. R. Hughes: Nag oes; na.g oes. Mr T. W. Griffith: Edrvchwch yms! Yr wvl yn adnabod Llandudno yn well na ohwi. Ma.è'r ffaith ddarfod i ni brynu y tir yn dangoft fod gorsaf heddgeidwadol newydd yn eisieu yn Llan- dudno, y dref bwyeicaf yn y sir, ac eto ganddd hi yr oedd yr adeiladau mwyaf anolygus ac an- nigonol yn y sir- Mae Llandudno yn talu y chweched ran o drethi yr holl sir. ac fe wyddom yn llawer gwell na'r Cyrnol Ruok a oes adeilad- au heddgeidwadol yn eisieu yn Llandudno. Dywedodd y Milwriad Anrhydeddus H(,,niy Lloyd Moatyn nad oedd yn moddwl fod brys ma.wr am yr adeiladau nowyddioa, y rhai, fodd bynag, y byddai raid eu codi yn hwyr neu hwyr- ach, ond jiid oedd brys mawr iawn (alywoh, olyweh). Ar awgrym yr Arglwydd-Raglaw, penderfyn- wyd cyflwyno'r holl fater yn ol i'r pwyHgor, a ohwanegwyd at eu nifer. ADRODDIAD Y PRIF-GWNSTABL. Y Prif-Gwnstabl, yn ei adroddiad chwarterol, a fynegodd fod ychwanegiad yn nifer y trosedd- au o natur ddifrifol o'u cyferbynu a'r un chwar- ter y flwyddyn ddiweddaf. Yr oedd yr ychwan- egiad hwn, fel aifer, yn bod oherwydd ychwan- e-giad nifer y lladradau bychain gyflawnwyd. Yr oedd peth lleihad yn nifer troseddau bychain, er fod nifer yr achoslon o feddwdod yn fwy na'r un amser y llynedd. Nifer y crwydriaid gynorth- wywyd yn ystod y chwarter diweddaf oedd 1861, o'i gymharu a 2084 yr un cyfnod y flwyddyn ddvweddaf. Gwerth v pethau Jadratawyd oedd 76p, a chaed gwerth 56p o hynv yn ol. DILLAD YR HEDDLU. Derbyniwyd prisiau am gyflenwi dillad i'r heddlu, a gofynodd Mr J. R. Hughes a oedd unrhy-W amod nad oedd i'r dilJad gael eu cyf- lenwi gan fasnachdai oeddynt yn euog o "chwysu?" Y Prif-Gwnstabl a ddvwcdodd nad oedd amod o'r fath yn yr hy&byseb. Mr J. R. Hughes a sylwodd mai'r peth lieiaf allent wneud-oedd gosod amod Felly yn yr hys- byeeb. Os na wna-ent hyny, hwyraeh y cai yr heddlu ou dillad wedi eu gwneuthur yn nghell- oedd "chwysu" gwaethaf Llundain- Mr J. R. Pritchard a ddywedodd nad oedd y ffirm y derbyniwyd ei chynyg yn "chwysu" ei gwasanaethyddion. RHEOLI HEOLYDD LLANDUDNO. Mr T. W. Griffith a holai parthed yr axtwer y cai ceffyl a cherbyd lieu fodur-gerbyd aros ar yr heol o flaen unrhyw adeiladau yn Llandudr no? Sylwodd y Prif-Gwnstabl os yr achosai oerbyd- au a modurion rwystr yn Llandudno, y gwnai efe orchymyn i'r heddgeidwaid fod yn wyliad- wrus. TRWYDDEDAU CWN. Yn nglyn a. phenderfymad basiwyd yn nghvf- arfod diweddaf y pwyllgor, cyilwynodd y PrL"- Gwnstabl y ffigYfau a ganiyri, a gafodd gan Awdurdodau y Tollau:—Nifer y own yn y sir y flwyddyn ddiweddaf, 9945; nifer y rhydd-freint- iau ganiatawyd am y flwyddyn yn terfynu y Slain o Ragfyr, 1906 5514; y nifer am y flwydd- yn yn terfynu y 30ain o Orphenaf, 1907, 4937. Mr J. E. Greaves a fynegodd fod yr adrodd- iad yn nglyn a'r rhydd-freintiau yn dra anfodd- haol- Nid oedd ond lleihad o 577 yn v sir o'i gymharu a'r flwyddyn ddiweddaf, cyn paaio Deddf y Own. Prin yr oedd hyn yn foddhaol yn wynob y difrod yn y sir yn xnhlith y do'aid, yn arbenig ar y my.nyddoedd. Cynygiai ofe fed cais i gaol ei wneud at Fwrdd Amaethyddiaeth mai pnodoi fyddai gosod ar berchenogion cwn y oyfrifoldeb o broti eu hawl i beidio talu am drwvdded droetynt. Eiliwyd a derbyniwyd y cynygiad. Y PrÏJf-Gwnstabl: Un peth sydd yn eisieu yw rhoddi ystyr fwy cyfyng i'r gair "ffarmwr." Y Milwriad Lloyd Evans a hysby.sodd fod nifer fa,w,r o ge-iriadau wedi eu gwneud am rydd- freintiau yn nglyn a daeargwn- Nia gellid yn hawdd wrthod y ceisiadau, oherwydd fod y gof- ynlwyr yn dweyd fod y own yn cael eu defnyddio gyda dofaid a gwartheg.

Llys Cofrestriadol Bangor. Llywyddodd Mr Latham dros y llya hwn ddydd Mercher, pan yr ymddangosodd Mr Nee, yn nghyda Mr Dan burns, dros y Ceidwadwyr, a Mr Lamb dros y Rhyddtrydwyr. Ar y dechreu dywedodd Mr Latham ei fod yn llys Lianfairfechan y boreu hwnw, ac fod ganddo amheuaeth yn nghylch eais am bleidlais lletywr a wnawd yno, a. gofynodd am weled y mynegiad yn nglyn a r cyfryw, pan y gwelodd ei fod wedi ei ddyddio y 4ydd o Orphenaf yn Ue'r 15fed, yr hyn, wrth gwrs, a'i hanghymwysai. Yr oedd yr un a wnai'r cais wedi ei synu yn fawr. Fe gjfeiriai at yr aohos modd y ga-liai oyiiryciiiolwyr Bangor, os y byddai angen, wneud yn sicr o'r sail ar ba un y gwnaent unrhyw geisiadau ar ran lletywr. Yna gofynodd Mr Pentir Williams (yr hwn a jmadang-osai gyda Mr Lamb) i'r Bargyfreithiwr gywiro amryw gyfeiriadau, a darllenodd y cata- gymeriadau a'r cywiriadau mewn modd cyBym. "Arhoswch funud—yn arafach," ebai Mr Latham; "rhaid i chwi roddi ychydig o amser i trii; rnae'r enwau Cymreig ym dipvn yn ddyrys l rhyw Sais syml1" (chwerthin). Gwrthwynebai Mr Nee geisiadau dvvy wraig, ar ran pa rai yr hawliai Mr Pentir Williams bleidlais olynol. Dyfarnodd y Bargyfreithiwr o blaid Mr Nee. Yn ddiweddarach, pan yr ystyrid y ceisiadau newyddion, dywedodd Mr Pentir Williams fod un enw i r hwn y byddai iddo alw sylw—eiddo Arghvydd Penrliyn. Ni fuasai yn gwneud hyny oni bai am yr hyn a ddigvvyddodd yn achos y ddwy wraig dlawd a gynrychiolai. Mr Nee: Nid oes arno ef ond eisieu cael ei roddi yn y drydedd adran. Mr Pentir: Ie, a dyna'r oil ag yr oedd y gwragedd hyn ei eisieu. Dywedodd Mr Nee nad oedd aelod o'r ben- defigaet-h eisieu pleidleisio mewn gwirionedd, oncf hawlient, le i Arglwydd Penrhyn ar adran 3. A oedd Mr Pentir Williams yn ameu iddo olynu ei dad? Mr Pentir Williams: Nag wyf, ond y mae hwn yn achos o fyrdra amser, ac y mae hon yn bleid- lais lOp yn y fwrdeisdref. Dywedodd Mr Nee ddarfod i Mr- Lamb, y oynrychiolydd Rhyddfrydol. ddyweyd nad oedd yn myned i wrthwynebu'r bleidlais hon. Dywedodd Mr Pentir Williams nad oedd yn ei fwriad ef i wneud hyny ychwaith, ond yr oedd yr I hyn ag oedd dda i un yn dda i'r Hall, a phe bae pleidleisiau y fuaMi efe wedi codi'r pwynt. Dywedodd Mr Nee fod gan Arglwydd Pen- rhyn, o da-i a Iran 33 o Ddeddf y Corphoraethau, hawl i bl-jidlais olynol. Dywedodd Mr Wiliiams mai dyna sail ei gais yntau ar ran y ddwy v raig. Nid oedd dim i biofi fod Arglwydd Penrhyn-yn berchenog y lie yn nglyn a'r hwn y gwneid cais am bleidlais. Y Bargyfreithiwr • Efe yw mab hynaf ei dad, ao y mae yn dehyg ei fod yn ei olynu felly. Wedi dadl bellacli, gofynodd Mr Nee ar fod cnw Arglwydd Penrhyn yn cael ei roddi ar y rhestr, a chaniataodd y Bargyfrsithiwr y cais. GwnnetU Mr Nee gais ar ran Mr Gaius Ro- berts am bleidlais llutvwr. Gwrthwvnebodd Mr Lamb ar y sail fod un bleidlais lletywr yn nglyn a'r ty hwnw eisoes; am fed y ty hwnw yn Ilety cyhoeddus, &c nad oedd o worth digcnol i ganiatan ta.ir pleidlais yn nglyn ag of. Wed; gwrando'r ddwy oohr a manwl holi'r un wnfti gais am bleidlais, dywedodd ei Anrhyd- tdd fo 1 ganddo ei amheuon yn nglyn a cny- freithlondeb yr hawl, a gwrthododd y bleidlais. Mown lly3 gohiriedig gyda'r hwyr gwnaeth y Ooidwadwyr gais am bleidlais Iletywr i W. Owen, 4, Belmont-stroot, Euston-road, lie y trig gyda'i dad. Gwrthwynebai'r Rhyddfryd wyr, gan ddyweyd nad oedd y ty ond wadi ei drethu yn 01 5p, ond caniatawyd y bleidlais. Ilawliai'r Coidwadwyr bleidleisiau i Joseph Warwick, 73, Carnarvon-road, a Thomas Wil- liams, 35, Penchwintan, ond gwrthodwyd y ddwy, y blaenaf ddim yn bresonol.

I I PURE SOAP CHEAPER. "PERFECTION" THE GREAT HOUSEHOLD SOAP. DOWN TO Speaks I Do I for •• It>- itself. The wrapper discount:—A 3d. Tablet of finest Herb Toilet Soap for every 7 wrappers makes' Perfection the best and most E reliable value in the market. a)

PLENTYN PWY? HUNANGOFIANT HoaVN 0 ARFON. Yn ngaial y gyfraitfi—Euog ynbeu dieuog—Ar y ffordd L' 1- carc'nat—Mewa. oell. 'Roedd y ddau bljomau yn ocrddad fo pe tasa gynyn nhw awdurdod. A phen edryohis 4 ar y sipsiwn, mi syivvis fod olwg llai annibynol a. hapllD ar ei wyneb. Yi,, wir 'roedd o yn ym- ddan,ga-, i mi yn olnus, li-efo golwg yn oi Ivgad fel y gweivvch chi yn liygud rhyw anifal sy' wc-di cuel c.i yru i gongol. 'Roedd hyn yn fy eiomi fi dipyn. 'Toedtdwji i ddim yn meddwl fod yn bosiib i ddyn fel Lovell fod yn ofnus. Toedd jm ddim byd bychan o'i gwmpas o, o ran ymddajigosiad, a 'roedd yn od ei weld yn crynu wrth ganfod dau blisinan yn oortldad i'n cyfeiriad. Tra roedd y swyddogioA yn agoshau, mi welis Lovell yn edracil yn gynbyriU6 o un ochox i'r Hall, fei s>e yn chw.iiio ann rhyw ffoirdd gyflcus i ddianc. Ond 'mood h.i yrt rhy hwyr. 'Roodd y plismyn o fewn 'chydig o latheru i'r lie, & mi ath un o honynt a mi-^faelodd yii ng'wiar y sjpsiwn. tm 0 "Well i chi ddwad hofmd. hob lol," medda 10. Ac er fy syndod mawr. mi ddo'th y plitsnian arall ata i, a mi gydio-dd yn fy yegwydd a. mi roth yagytwadi mi fel tata fo yn gi yn ysjrwvd llygodan. < o 'Roeddwn i yn fflam ar unwaith. "Be' di ystyr peth fel hyn f' moddwn i yn sarug. J "Mi gewch ystyr yn ddigon buan," medda'r awyddog. "Dowoh hefo mi, ao oe cym'rwoh ohi gynghor gen i. mi ddowch yn ddidralTarth!" Iiefo chi.?" meddwn i. "be' xna* hyny yn olygu. Oes gyno ohi gyhuddiad yn 'forbyn Mi g_ewch glywad hyny yn yr amsar priodol," mod da fo; y cwbwl ay" gin i i»io i chi neud rwan ydi dwad yn dawai hefo mi." ia^0eK^Wn 1 yn gw<}Jd nad ddim iws dad hefo o, a mi benderfynig fynd i'w gciidyii, gan ftddwi y baiswn i yn hnwdd iawn yn galiti. el rio fy hutian o wrth unrhyw gyhudd- iad fatsan bosib i'w ddwyn i'm herbyn Ac yn y cvfamser Voedd y sipsiwn yn eefyll hefo go]wg anghyfforddug .iawn ar ■si' wynab an lla.w, ? '•"« vn drwm ar ei ysgwydd' Roedd y ddynas y„ WYio yQ hidl, ac yn ocnne.idio fei pe basa oi gwr ar fin cael eu. gymeryd i'w ddienyddio. Toeddwn i ddim yn credu am foment fod I^oyoU wedi gwneud rh.ywbeth fasa'n ei roid yn i.gafal y gyfraith, a -elly 'rooddwn i yn krna !i!l<rh /rfi7r el weid J1" ynidd^ngos mor aii^hyiforddus, ac yn synu m.wy wrth weld ei wraig yn poem cymaint- Yn Jwr, 'toodd dim ond aroh wiliad i'r ma tar i brofi yn amlw- le^ °1\ lhi°Vt r'T WeUi «wneud allan o?i 4 pha ange»n felly oedd am boeni a thrwbU yn nghy,ch y peth? ° Heb ootii chwaneg, mi ddododd un o'r plismvn v'r^TnPthirr> am d'dwylaw L0™11' a mi wnaed y r uii peth a mina. >"7,° <*•"5"' ar fy arddwrn. Roeddwn i yn rhy gyhhyrfus i fedru ffurfio Swyl g^d" hwmv^tld "yn'^SS Lovell yn edrach yn llonydd ac vn ddi-y^brvd fel pe ta&a fo wedd dis^wyi i'r ddi-^wv^) r eW'r,b^ldd nad °eddwn i yn oanfed rhyw A. g ei, wy,Uib oedd cynt wedi rhoi T?badmar^riH ° hono yn ly m«ddwl. v Hvn 1? ,"eddwl ffasiwn syniad. Loveil y dyn oedd wedi son cymaint am ryddid ac an' n.bymaeth a'r un oedd wedi ymddangofi mi vn greadur nobl yn- mhlith dI'laton, ob, ddrygioni na yn I*t Roeddwn i n. rhy siomedig i ofyn yn blaen • bvn 1° w°edd, ail 1 gyhuddiad yn ei er pHsmvn T^r "0' mi eiVyn mlaen hefo'r oSmln' I J' d,d* "i? y° sefyJ1 yno roedd y pusman, yn ngofal yr hwn yr oedd v sinsiwn wedi cymeryd gafal yna ina hefyd, tri roldd el SwmS M yn-aruhWr io'r ^arava" a'r llecvn o P° ?hwiho am beth» i'w dwy'n yn dystiolaetha yn erbyn y oyhuddiedig. «ar fo lapio dau ne dri o befcha mewn har^h ru gTeU nodlon manwl mewn llyfr bach, mi gychwynasom yn ara tua'r ffordd. Roeddwn i yn gwel'd fod y sipsiwn yn ddigon di-gynhwrf wrth adael ei wraig i ofalu am v garavan a'r ccrffyla, tra roedd o ymaith. Roedd- wn l yn tosturio wrth y ddvnas'druan, wrth ei gwel d yn wylo cymaint, a £ edrwn i ddim deall deimfad^ Love11 >vn &alIu bod mor galad a di- Toedd gin i ddim math o syniad b'le roeddan m yn myn i, ond, wrth gwrs, mi wyddwn vn bod m ill dau yn ngafal y ddeddf, a bod na ryw gyhuddiad i'w ddwyn i'n herbyn. B^lh oedd natur y oyhuddiad. toedd gin i ddim calon i ],Vli'iL 11 feddy"ffn 1 y basa'r barn wyr yn fy ilijddhau ar un-.vaith ?r ol clywad fy stori. roedd- v n i yn weddol hapus a gobeithiol. Ond pen ddaeth y Kym.id i m pen y gallasa petha fod mor y atg i arwain i'r barnwyr fy "shyfr: yn euog, a'm hanfon i garchar, roedd na chwys oer yn ton allan trwy fy nghroen Mewn carchar, fel llofrudd ne leidar pen- fxordd. Bo fast Dafydd yn feddwl o honn. 1. a. Ka ¡qQ." Jane druan yn ddeud tasa hi yn clywad mod i I wedi bod mewn carchar! Mi ellwch ddychmygu it at fy meddyliau wrth gerddad y ffordd lychlyd hefo'r plisman yn cyd- lad yn dynn o hyd ya fy mraich. Roedda ni yn pasio rhes o dai bach, a. roedd y tngolion i gyd allan ar eu dryaa yn spio arna ni, fel tasa ni yn ddau fwyatfil rheibus newydd eu dal a'u dofi. A'r plant bach yn rhedag i guddio o wrtha i ac yn llochu yn nghyagod ou mamau gan spio yn ddychrynedig arna i fel pe taswn i yn bygwth eu bwyta yn fyw! Roedd hyna yn fy mrifo i yn fwy na dim! Mi fodrwn ddal dirrtiyg a gwawd y bobol mewn oed, ond oas iawn oedd gwel'd y plant bach yn rhedag am eu bywyda oddiwrt.ha i. Roodd na bentra bach 'ohydig yn mhellach, a roedd rhaid oerddad trwy ganol hwn yn ngwydrl pawb. Ond o'r diwadd mi gyrhaeddasom dy, befo "Police Station" yn ysgrifenedig uwchben y drws, a mi aethpwyd a ni i mewn. Ac yn mhen munud ne ddau roedd Lovell a mina wedi'n gosod dan glo mown celliedd, fel llygod mewn trap. (I' v

Esgob Llanelwy ar Addysg. AR,I.Eri-i YN NGHOLWYN BAY. Yn nghyfarfodydd blynyddol Cymdeithaa Ath- rn"on Sir Ddinbycn, a gynhaliwyd ddydd Sad- v rn, yn Ngholwyn Bay, traddodwyd anerchiad ddyddorol ao addysgiadoi gan Esgob Llanelwy. YmdrinioJd a rhai o ddyrysbynciau addysg yn tod v d iwy ganrif ddiweddaf, a therfynodd ei arAetli drwy ddw>yd, .1 oadd hanes y gorphenol yn dysgu rhywbeth, ei fod yn dysgu nad yw pwlad veinwyr a Llywodraeth yn ddim ond offer- ynau gyda gailu llywodraethol o'r tu ol iddynt. Gallent al-.v y gallu hwn yn "farn y cyhoedd," "ysbryd yr oes," neu "ewyllys y bobl," fel y myrnnt. Gallai gwladweinwyr weithiau atal hynt y gallu hwn, ond ni allent byth newid ei gwrs. Yn y oyfnod addysgol ag y dechreuodd ei adolygiad arno, yr oedd addysg o nodwedd grefydaiol gan mwyaf, ond erbyn hyn yr oedd o nalur seculsraidd yn benaf. Hoffai efe wneyd vnrftith a'r ddau air yna am ehyd. ao i hawlio.o'r hyn ileiaf y dylai addysg fod yn foesol gan mwy- af (cymeradwyaeth). Fe gredai y byddai iddynt oil gytuno fod mawredd cenodl yn dibynu ar gy- meriad poi phot.L Ac yn ffurfiad y oymeriad hwnw i.wy oedd y meistr-adeiladwyr (cymeradwyaeth). Yr oedd rhai o honynt yn gryf o'r farn fod dy lamvad I)eF-onol yr athraw a'r awyrgylch ag yr ctdd y dylanwa 1 hwnw yn ei gynyrohu yn effeij Ido i radtflu. mwy ar ddadblygiad y disgybl nag unrhyw addysg gelfyddydol y gallai ei dcibyn 'cymeradwyaeth).

Y Fronwst a Catarrh Ffroenawl, EU GWELLHAD GYFLAWN ADREF. YN RIIAD I DDIODDEFWYR WNANT GAIS AR UNWAITH. Newydd ei gyhoeddi, yr ad argraphiad o lyrr 48 tudalen. yn desgriBo Catarrh Ffroenawl a'r Fronwst, a sut y gellir iachau yr afiechydon hyn gartref. Y llyfr mwyaf ymarfer&l gyhoedd- wyd erioed, a dylai fod yn nwylaw dioddefwyr a ddymunant wella eu hunain. Bydd y cynyg hwn yn dal am 30a.in niwrnod o'r dyddiad hwn. Ond anfon post oard. gan roddi eich enw a'ch oyf- eiriad, fe gewch y llyfr gyda throad y post Cyf- eirier i Dept. C.185. Dr. Cassell'e Co., Ltd., Ayton Buildings. King-street Weet, Manchester,

Cyhuddiad Difrif yn Nghaernarfon. DANFON DYN 0 EBENEZER I'R FRA WDLYS. Yn Ynadiys Caernarfon, ddydd Sadvvrn, ger- bron Mri J. Issard Davies (cadeirydd), a J. R. Pritchard, cyhuddwyd John William Owen, Ebenezer, o niwoidio John Rowland Jones, Pen- ffrith Bach, Ebenezer, yn aiighyfreithlawn, trwy ci daraw yn ei daloon gyda photel. Erlyriid (ar ran yr heddgeidwaid) gan yr Ucharolygydd Griffith. Yr oedd golwg truenus iawn ar y cyhuddcdig fel y &afai yn y doc. John R. Jones (y gwr anafwyd, yr hwn a ymddangosodd yn y llys a hanoeg o amgylch ei daicen) a ddywedodd mai ohwarelwr y'doedd. Corddai, gyda thri dyn arall, ar Lon Bwthyn, Ebenezer, oddeutu tri o'r gloo'h prydnawn Sadwrn, Awist 14,-g. Delai y cyhuddedig i'w gyfarfod. Pan oddeutu pum' llath iddo, gwel- odd ef yn tynu rhywbeth allan o booed ei siaced. Y foment nesaf, tarawyd ef uwchben ei lyg.id ohwith gyda photeL Yna. collodd ei ymwyibydd- iaoth." Ceifliodd atal y gwaed yda.'i cidwilaw oyn iddo golli ei ymwybyddiaeth. Bll ef a'r ovhuddedig yn cweryla y Sadwrn blaenoro]. Rhoddodd y oyhuddedig gic iddo y Sadwrn cynt ar ei wynob. Yr oedd claia yno byth. Cafodd y tyst ysgwrs ag ef oherwydd yr hyn a wnaeth. l'W fam. Nid oedd gan y cyhuddedig gwestiwn i'w ofyn i'r tyst. Tyniiodd Isaac Davies ei fod vn byw yn .New- street, Ubenezer, a'i fod gydatr tyet diweddiaf yn Lon Bwthyn ar yr adeg dansylw. Sylwodd ar v cyhuddedig yn dyfod i'w cyfarfod, gan gerdded yn araf. Yr oedd J. R. Jones yn dyfod ar ol ei gyifeillion. Clyv/odd y cyhudd- odig yn dweyd, pan yn ei basio, "Mi tarawa i o." Nis gwyddai y tyst at bwy yr oedd yn cyfeirio. Yna gwelodd y cyhaddedig yn estyn -r,nywbeth allan o booed fewnol ei siaced. Yna eylwodd ar bowl yn cael ei thaflu. Gwaedodid Jones vn fawr. Potel wag ydoedd. Ni ddy- wedodd Jones ddim i'w gynhyrfu yr adeg hono. Diagynodd y botel i lawr yn chwilfriw. Nis gallai fod yn sior a aeth y botel yn enbyn wal ai peidio cyn disgyn i lawr. Triniodd y tyst friw Jones goneu gallai, Dr. R. H. Mills Roberts a ddywedodd m&i efe oedd y meddyg a ofalai am Yebytfcy L'an- beris. Daethpwyd a Jones i'r ysbytty. Yr oedd aroh oil ddofn ar ei daloen, uwchben ei lygad ohwith. Yr oedd yn fodfedd a haner o hyd. Yr oedd y briw wedi ei drin. Triniodd ynbau ef wedi hyny. Gallai gael ei achosi gan botel (dangoswyd y darnau yn y. fa.n hon). Tystiodd yr Heddgeidwad Evans (Ebeneqer) iddo gymeryd y cyhuddedig i'r ddalfa. n<x Sadwrn Awat 14eg. Cyhuddodd ef o niweidio J. R. Jones, a rhybuddiodd of. Gwnaeth y di.ffynyd,d y mynegiad oanlynol:—"Do, mi a'i tarewaia ef, ond y mae yn ddrwg genyf am hyiiy yn awr. Ond yr oodd efe yn mwmian siarad pan yn dyfod i fy nghyfarfod. Yr oeddwn ei ofn, a tharewa-is ef gyda photel oedd gcnyf yn fy mhoood y tufewn i fy eiac-od. Yr oeddwn wedi meddwl ei daraw, ond nid e4 analu. Oeisiodd fy lladd nos Sadwrn blaenorol. Ni chaf lonyddwoh ganddo, a bydd i mi ei Jadd pan y dof yn rhydd, er i mi gael fy nghrogi am hyny." Yr oedd y cyhuddedig, meddai y tyst, arogl diod arno yr adeg hono, ond nid oedd yn feddw. Act,h y tyst ag ef i Gaernarfon. Y Clerc (Mr Carter) a gyhuddodd Owen yn ffurfio!. Dywedodd ei fod yn oadw ei amddi- ffyniad- Traddodwyd ef i secyll ei brawf yn y frawdlya nedaf.

Gwnaiff y Doeth Wrandaw. Gofvnwch i ddyn iach yn nighylch iec'nyd. Pan wedi ei goiii, yna gwyddoch ei werth. Gofynwch i ddyn wedi ei wella yn nghyloh ei wellhad. Dyma ateb fob owestiwn gan ddyn o Fangor. "Am oddeutu dwy flynedd dioddefais oddi- wrth anhwylder yr elwlod a.'r yswigen," meddai Mr Evan J. Evans, 3, Alma-plaoe, Bangor, "Yr oedd jr iiy/r ckfeuai o'r elwloa yn Hawn o gvafel, ao yn boenua i'w ollwn^ allan. Weithiau cawa boenau ymaaethol yn fy memgefn, pa. rai exa- dygodd bron i lawr. "Yn ffodus i mi, clywais am jr daioni wneid gan Doan's Backache Kidney Pills i era-ill ddi- oddefent fel fy hunan, a cheisiais rai i roi prawf arnynt. Yr oedd y canlyniad yn rhag- orol; yn fuan, rhyddhaodd y peleni enyniad yr yawigen, a gyraaant y poenau ymaith. Yr wiytf wedi oadw yn dàa. byth er hyny, ac yn aiml byddaf yn cymeradwyo y feddyginiaeth i eraill. Nis ga'laf siarad yn xhy uchel am Doan's Back- ache Kidney Pills, am cu bod wedi gwneud bvd o ddaioni i mi.-(Arwyddwyd), Evan John Evans." Nia gall neb sydd heb elwlod iach fod yn iach. Mae'r elwlod yn olirio pob anmhurdeb a. gwen- wynau allan o r gwaed. Dibyna iechyd yr holl gorph arnynt. Elwlod afiach neu wan yw achos lIawer o'r aflechydon mwyaf peryg'us, megis Dyfrglwyf, Grafel, v Gareg, Anhwylderau D„yfr- ol, Crydcymalau, Lumibago, Sciatica. Mae vr anhwylderau hyn yn rhybuddion o anliwyldeib mwy difrifol i dd'od. os yr esgeulusir hwy, ond rliyddheir a gwellheir hwy gan Doan'a Back- ache Kidney Pills. Mae Doan's Backache Kidney Pills yn ddau swllt a tiaw ccinioig y blwch (chwe' biwch am dri swilt ar ddeg a naw oeiniog). Gan yr holl tteryliwyr, ac mewn ystordai, neu yn rhad drwy y poet, yn uniongyrehol oddiw-rth Foster-Me- CleUan Co., 8, Wells-istret-t, Oxford-street Lon- don W. Yr ydyoh yn sicr o gael y feddygin- iaeth iawn os y gofynwoh yn egiur am Doan's.

Niwl Mawr ar yr Afonydd. ATAL Y "LA MARGUERITE" AR EI CHWRS. DYN YN NEIDIO DR OS Y BWRDD. Gordowyd rhanau helaeth o'r wlad a'r afonydd gan towl anarferol rai dyddiau yr wythnos ddi- weddaf. Yr oedd amryw o'r agerlongau mwyaf yn hwyr yn oyrhaedd i borthladd Lerpwl ddydd Gwener, ao yr oedd yn ddeg munud wedi s'aith y noson hono pan gyrhaeddodd y "Cymric," tra y dyl- &sai,. yn ol cwr, naturiol pethau, fod wedi cyr- haedd saith o'r gloch y boreu. Yn ngwyneb hyn, ni theimlwyd syndod yn mhorthladd Lerpwl pan fethodd y "La Marguer- ite," y bleserlong sydd yn hwylio rhwng yno a'r glanau yn Ngogledd Cymru, a ohyrhaodd pen ei siwrnai erbyn yr awr arferol iio3 Waner, aef hanor awr wedi saith. Yr oedd y niwl yn bur dwehus vr adeg hono. Cenid y clychau-rhybudd yn barhaus, a chvda'r gofal mwyaf y croesid yr aber gan y cychod hyny ag y parhawyd i w rhedeg. Ataliwyd y dra.f- nidiaeth o Lerpwl i Egremont, New Brighton, a New Ferry. Oddeutu deg o'r gloch y nos cyrhaeddodd ,air i Lerpwl fod y "La Marguerite" wrth angor yn rhywl-a. a'i bod yn debygol o aro3 felly drwy'r nos oni chiliai'r niwl. Fodd bynag, ychydig cvn unarddeg o'r gloch cyrhaeddodd y "La Marguerite" at Lanfa Ler- pwl, ac yr oedd y niwl yr adeg hono yngyfryw fol ag y dywedai rhai o'r teithwyr na wyddent pale yr oeddynt nes y cmwaant eu hunain gyfer- byn &'r lanfa. Deallwyd i'r daith fod yn un boenus ac ang- hyffredin. Yr oedd ar fwrdd yr agerlong ddyn oddeutu 3Sa.in mlwydd oed, a chydag ef fonedd- iges ieuanc. Neidiodd hwn o'r llestr i'r mor fel ag yr oeddynt ar ganol y shanel. Ymddeng- Y8 na sylwodd xieb ar hyn ond y foneddiges ag oedd gydag ef, a dygodd ei gwaedd bobl tuag ati o bob rhan o'r llong, a meddyliai y awyddogion w fod damwain difrifot wedi digwydd. Fodd bynag, ni ellid gweled y dyn anffodus, ac er manwl chwilio am dano ni ddeuwyd o hyd iddo. Ni ymddengys fod neb yn gwybod pwy oedd y dvn, ond dywedid iddo ddyfod o'r Carndoe Hotel, Llandudno. Oddiwrth Ytnchwiliadau a wnaed yn Llandudno tybir mai Edward Kessley, "boots" mewn gwestv yn Craigydjn, a'r hwn a ddiswyddwyd ddydd Sadwrn, ydoedd y dyn a daflodd ei hun dros fwrdd y "La Marguerite." Ei gyfeiriad oedd 32, Shomberg-street., West Derby-road, Lrjrpwl.

Llawfeddygaeth at y Peils. NID yw hyn yn angenrheidiol os rhoddweh brawf ar y driniaeth lysieuol fewnol gyda HEMOTORA, sydd yn gweithredu trwy gyloli- rediad y gwa.ed. Mae adferiad icciiyd yn gyflym a pharliaol. Gellir ei gaol mewn poteli 2a (sampt Is) gan Mr Bowen, Fferyllydd. High- street, Bangor, neu yn ddidraui drwy'r post oddiw-rth Fowden, Fferyllydd, Dept. 25, Altrinc- ham. Anfoner am Lyfryn ar y driniaeth a geir

Mae y Parch Emlyn Holt Davies, Maohyn- Heth, aeth yn Nhachwedd, 1905, allaiL i Calcutta, fel cenhadwr dros Gymdoithas Genhadol Llun- dain, wedi ci orchymyn gartref gan y meddygon oherwydd i'w iechyd dori i lawr.

Pwyllgor Addysg Sir Gaer- narfon. MR ISSARD DAVIES AG YSGOLION CYMYSG. EU CONDEMNIO'N DDIARBED. CynhaJiwyd cyfarfod o Bwyllgor Addysg Sir Gaernarfon ddydd lau, Mr D. P. Williams yn llywyddu. Yn unol a rhybudd, cynygiodd Mr Issard Da- vids "nad oes unrhyw yagol ddeuryw bresenol i'w throi yn ysgol gymysg, ac nad oes yegol gymysg newydd i'w hadeiladu lie mae'r presenol- deb cyfartalol, gwirioneddiol neu debygol, yn cyfiawnhau oodi ysgol ddeuryw." Dywedodd Mr Davies ei fod yn dvfod a'i gyn- yguad yn mJaen am yr argymheliia troi yr ys- golion douryw yn rhai oymyeg. Nid oedd yn meddwl eu bod yn rhwym mown unrhyw wedd wrth y poliai yna ac y,r oedd ef yn wrthwynebol iawn iddo. Byddai'r lien Fyrddau Ysgol yn codi ysgolion ar wahan yn yr holl. bentrefi lie yr oedd nifer y gjant yn cyfiawnhau gwneud hyny. Yr oedd rheawm dros hyny, ac yr oedd y rhes- wm hwnw yn bodoli fyth, ao yr oedd y polisi hwnw yn argymhell ei hun i'r rhieni, ao yn cael ei gefnogi ganddynt hwy, gan yr eglwysi, a chan yr Adran Addyag, a.'r rheswm yn ddiamheu yd- oedd y dymuniad am ddwyn y plant i fyny mewn awyrgylch mor bur ag oedd modd. Ni byddai i nob gyhuddo yr hen Fyrddau Ysgol o wastraff. Mewn gwirionedd, fe'u hystyrid fel braidd yn grintachlyd; ond fe ddangosid pa .mor gryf oedd eu hargyhoeddiadau ar y pwno hwn drwy eu polisi o godi ystafelloedd ar wahan i'r ddau ryw. Fe ddaliai ef fod aelodau yr hen Fyrddau Ysgol hyny—arweinwyr crefyddol a meddyliol y wlad —yn fwy eu cyffyrddiad a'r bywyd a.'r meddwl hwnw nag yr oedd yn .bosibl i Bwyllgorau Addyeg Sirol y dydd fyth fod. Yr oedd yr hyn ag y dymunai cf ei drafod yn bwnc ilednais a. dyrus, ond yr oedd ystad pethau yn gyfryw na ddylent fod. Yr oedd yn eu gwarthnodi fel cenedl, vn sugno bywyd y cymeriad oenedlaeth- ol, yn llygru fFynhonell y bywyd addyagot hyd, yn nod yn ei darddiad, ac oni wnaent hwy eu dyledawydd ni fyddai addysg Gymreig ond math o orchudd teneu ar gymeriad digon annymunol. Nid oedd o un dyben cuddio eu penau yn y L tywod megis catrya a daHu eu hunain modd nil. wetont yr ystad ar bethau ag oedd yn bodoli. Yr oedd yr yatad hwn ar bethau yn bodoli. Nid oedd yn tynu darlun dychmygol, neu yn ei fwy- hau; ac os oedd arnynt angen prawf, nid oedd mwy yn angenrheidiol na'r aohos a fu yn Hedd- lys Caernarfon dim ond oddeutu mis yn ol. Yr oedd y dysfiolacfh a roddwyd yn yr achos hwn-w yn boenus i wrando ami, ac yn ddarostvngol i'r pwyllgor hwn fel corph addysgol, a'r rhan waeth- af o llyny oedd fod tyatiolaeth yn cael ei rhoddi gan blant mewn modd digywilydd a haerllug, yr hyn a ddynodai eu bod wedi caiedu mewn drygioni. Ofer oedd myned at yr eglwysi, yr Ysgohon Sul, a'r athrawon, &'u beio hwy. Ni alleiit hwy ymwneud a'r pethau hyn. Rhaid oedd iddynt gofio nad oedd ystyr i'r gair ear- tref i haner y plant yn yr ysgolion elfenol. Yr utbig feddyginiaeth ag oedd ganddynt oedd yr athra-won. Yr athraw neu yr athrawes oedd yr umg bemonau ag y gellid gOibeithio oddtwjrth- ynt yn hyn o beth. Nid oeddynt erioed wedi gwncud cyfiawnder a'u hathrawon. Pa. ddyian- wad a'lai athraw gael ar ddosbarth o 40, 50, neu 60 o blant, hyd yn oed pan'yr oeddynt oil o'r un ryw? Fe ddaliai ef ei bod yn anmhosibl i unrhyw athraw mewn ysgol gymysg argraphu ar y plant brydferthwoh bywyd pur a hacrwoh. unrhywibeth diraddiol- Yr oedd pyngciau ag yr oedd "grants" i'w henill yn nglyn a. hwy, ond ni ellid ymwneud a'r pynciau hyny mewn ys- golion oymysg. Nid hyfforddi plant mewn daoaryddiaeth, iianeisyddiaeth, a rh.ifyddiaeth, ao felly yn mlaen, yn unig oedd addysg; ond gwneud oyaoeriadau, ac yn y mater hwnw yr oedd ganddynt hwy yn Nghymru genhadaeth arbenjg. Fe ellid dweyd wrtho fod ganddynt yt," golion cymyag yn Llundain, Lerpwl, ao yn yr Alban. Mr Allanson Picton: Ao yn America? Mr Issard Davies: Ie; ao yn America- Ond nid oedd yn meddwl eu bod hwy yn Nghymru yn edryob at jbundatti, Lerpwl, na r AHian am y detfryd o gyhieriad tnotabl. Fe wnawil oyf- eiriad at America. Wei, yn y Talaethau Gor- I'ewinol o'r w'ad hono yr oedd ysgolion cymvsg i'w cael, ond nid oeddynt yn boblogaidd gyda'r rhieni, ao os oedd adroddiad Dirprwvaeth Moseley o unrhyw werth, fe ddangosai fod tueddfryd y farn gyhoeddua yn eu herbyn. A thraehefn, ar dir oynildeb, pahain y dylont war- io arian ar droi ysgolion deuryw yn rhai oym- ysg? Yr oedd ganddo adroddiad o ymohwil- lad a gynhaliwyd rai blynyddau yn ol, pan y codwyd y cweeitiwn hwn, yr hwn a. ddangosai fod ysgolion cymy&g yn fwy drudffawr i'r trethi nag ysgolion ar wahan, fel mai, hyd yn oed, o saf- bwynt oynildeb, byddai yn well iddynt Jynu wrth eu hysgolion deuryw (g'waeddiadau o "Na, na"). Yr oedd yn debyg y byddai i Mr Picton ddweyd fod addysg well o lawer yn cael ei ohyfranu mewn ysgolion cymy.-g. Mr Davifts a ddywedodd iddo gyleirio at y ffaith na chafodd yr atihrawon erioed chwareu tcig. Effait-h y cylnev.iadau bwriadedig fyddai cau allan 75 y cant o'r athrawon oddiwrth wobr- wyon y broffeewriaeth. Gallent ddweyd y bydd- ai idaynt benodi prifathrawesau. Ni allent wneud hyny. Yr oeddynt hefyd wyneb yn wyneb a drwg arall- Yr oedd pob crwtyn a gyfarfyddent yn sugno myglysen; ac nid yn unig ,hyny, ond yr oedd llawcr o foneddigesau yn ym- wneud a'r arferiad gwrthun. Fe welent fonedd- igesau o safle yn (46Iddio cu dwylaw difenyg modd na ellid gwelld ystaeniau'r myglj-s ar eu bysedd. Wrth derfynu, galwodd Mr Dayies y COI polisi o yvsgolion oymysg yn un gwrhh-gerddol. EiHodd Mrs Jones (Ceridwen Peris) y cynyg- iad. Ni al.'ent gael y prifathrawesi goreu os y rhoddent hwy yn y safle ailraddol ag y byddent o dan orfod i'w chymeryd o dan gyfundrefn yr ysgolion cymyag. Yr oedd yn ddigon buan iddynt fod yn ddarostyngol i feistr pan y pri- odent (ohweirthin). Drachefn, ni wnai prif- athrawon weithio o dan br.Lfathrav/csi, ac ni fyddai lûdi hi cdmygu iiawer ar y dyn a wnai hyny (chwerthin). Dywedodd y Parch C'eidiog Roberts y buasai gan eiriau Mr Isoard Davies rywaint o ddylan- wad pe bai heb gyfeirio at adroddiad ar-benig. Fe wyddai &ut y gwnawd yr adroddiad hwnw. Fe'i gwna.wd gyda'r amcan o atal cais at droi pigol ai'benig yn un gymy&g, ac yr oedd yn un nollol gainarwciiuoi. Fel penteulll ac fel hon athraw, yr oedd Mr Abel Williams yn synu fod Mrs Jones, un o'i hen ddiagybiioii, wedi cymeryd yr ochr a wnaeth yn y mater. Mrs Jones: Yr wyt wedi myned y tuhwnt i'ch dyageidiaeth chwi. Dywedodd XVlr Williams ei fod yn gryf o blaid yr ysgoiion cymyag. Yr oedd neiiiduad yn magu cywreinrwydd. Meddyliai Mr Allanson Pioton fod Mr Issard Davies we-di camddeall bwriad y pwyllgor. Yr oedd fel pa yn meddwl mai yr hyn a. olygai y pwyllgor wrt-h ysgolion oymysg oedd ysgolion lie y oymysgid beohgyri a genethod bob amser. Nid oedd ganddynt eymad am y fath yagohon. Yr hyn ag yr oodd arnynt ei eisieu oedd ysgolion lie y gallesid dwyn y bechgyn a'r genethod yn "ghyd ar g>yfer gwersi neillduol ond ar yr un pryd fe anogent ar fod boneddigesrau gwybodus, a chanddynt brofiad, yn edrych ar 01 buddianau y genethod- Yr oedd Mr Davies yn son beun- ydd am ysgolion deuryw fel ysgohon ar wahan i fochigyn a genethod, ond nid felly yr cedd. Ond nid oedd Mr Davies yn bwriadu gwneud i ffwrdd ag ysgolion cyniysg yn gyfangwbl. Ni &:Iai, canys ni allai y sir fforddio hyny. A oedd ofe, gan hyny, yn cynyg a-berthu moesoidieb y ddau ryw er mwvn cynildeb. Os oedd unrhyw berygl yn y cyfeiriad yiia dylent gael ysgohon ar wahan ar bob cyfrif. Yr oedd amrvw eng- reifftiau o ysgolion eyiny-g (Beldale. er engraifft) v rhai oeddynt yn enwog ar gy'rif purdeb eu hawyrgylch foesol. Yr oedd yn ddrwg ganddo glywed Mr Davies yn dwcyd nad oedd hamar v plant yn yn ysgolion elfenol yn ago red i ddyf- anwad teuluol. Fe ddywedid" mai Cvmru oedd y rhan fwyaf crefyddol o'r w, :td i gyd, ac a oedd-is i ddweyd wrthynt nad oedd dim dylan- wad teuluol mewn rhan o'r boblogaeth ag ocdd yn ffyddlon yn y mater o bresenoli ei. hun yn vr Ysgolion Sul? Ni allai efe gredu hyny (clywch, clywch). Mewn gwirionedd, fe wadai efe yn ben- dant fod pall ddylanwad teuluol (c!ywoh, cl.rwch). Cefnogwydy oynygiad gan Mr R. 0. Jones. Mr J. T. Jor:05 a ddywedodd gan fod gwa- haniaeth barn hyd yn oed yn mvg llywodraeth- wyr yr ysgolion eu hunain ar y pwnc hwn, onid cla. fyddai cael olywed beth oedd ganddynt hwy i w ddweyd oyn ponderfynu dim yn nglyn &'r maler? Wedi ymdrafodaeth be:Ia.ch, atebodd Mr Issard Davies, a dywedodd fod y Proffeswr Armstrong, Mr Fletcher, a.'r Prithabhraw Rhys o'r un farn ag ef a r y mater hwn. Pan bleidleiaiwyd, cafwyd nad oedd ond saith o blaid cynygiad Mr Issard Davies, a deuddeg yn erbyn.

Mao dosbarthiadau (lynireig wedi eu ffurfio yn Nghaerdydd yn nglyn a'r gwahai;ol gapelau Cymreig, gydag athrawon o'r ysgolion el"eiiol i ofa-Iu am danynt. (ir "grant" gan y Lijwodr- aeth tuagat eu cynal, ac os yw pethau mor fan- teisiol a hyn ni ddylai yr un cwr o Gymru fod heb y fath ddosbarthiadau.

LIMERIC NEU BENILLION LLYMRIG CYMRAEG LIMERIC GYMRAEG BOLLOTEX yn ddi-ddadi yw'r fwyaf a'r bennaf o bob Limeric. RHODDIR Cannoedd a Miloedd o Bunau 0 WERTH ARIAN MEWN GWOBRAU, MEGYS PIANOS, ORGANAU, DODREPN A CHELFI, BEISICLS, MASHINS GWNIO, Oriaduron Aur ac Arian, Pob math ar Byl/yll a Ffyrc a Llwyau, Modrwyau, &c., Ac. Wele'n canlyn amodau'r Gystadleuaeth fawr hon Torrwch allan linellau'r Pennill Llymrig Anor- ffen a welir wedi eu hargraffu yn y Torron isod. Yna, odditanynt, ac yn y lie sydd wedi el adael ar gyfer hynny, ysgrifennwch yn eglur mewn inc y llinell sy'n ymddangos i chwi yn oreu a chym- hwysaf i orffen y Limeric yn gywir. Gyda'r pennill, wrth ei anfon, amgauwch Bostal Order am Chwe'cheiniog (dim Stampiau), wedi ei wneud yn daladwy i J. BOLLOTEN, a chroeswch ef "and Co." Y cyfeiriad yw U LIMERIC," J. BOLLOTEN, BANGOR, Gellir anfon i'r Gystadleuaeth y nifer a fynner o gynhygion gyda'r un Torron, ond rhaid anfon Postal Order am Chwe'cbemiog ar gyfer pob llinell wahanol a anfonir i mewn. Rhennir tair than o bedair o'r holl swm < dderbynlr yn werth gwobrau i'r chwech ymgeis. ydd buddugot cyntaf. Rhoddir y bedwaredd ran arall fydd yng ngweddill yn wobrau llai i'r 25 nesaf. Ystyrir a beirniedic pob cynhygiad yn dra gofalus gan yr Awdures a'r Farddones Gymreig enwog, OWYNETH VAUdHAN, a rhaid i'w dyfarniad gael ei dderbyn yn derfynol. Bydd i'r Ymgeiswyr buddugol gael dewis eu gwobrau o'r rhestr tichod. Gwarentir cyflawn werth, ac yn yr amser penodol anfonir y wobr a ddewisir, yn rhad, a'r cludiad wedi ei dalu. F TORRON PENNILL LLYMRIQ CYMRAEG BOLLOTEN. Mae pob! Caer Dydd wrth en bodd, A phobl Caer Oybilr un modd. oo##Oteti r Ir dya A rydif i bob tift En w Cyfeiriad. Dyddiad Cyhoeddir enwau y cystadleuwyr buddugol yzr y rhifyn o'r papur hwn am yr wythnosyn terfvQS Hydref 12fed, Dylid anfon y Ilinellau ar unwaith er maryn I rhoi cbwareu teg i bawb. ond dim bwyrach na I Hydref Sed. Nid yw'r beirniad am i'w gwaith gael ei dafltl i gyd i ychydig ddyddiau diweddaf y Gystadleu* aeth. Taer erfynir ar bob ymgeiswyr anfon eu Uia4 ellau i mewn cyn gynted byth ag y bo modd.

Angeu Disyfyd yn Bethesda. Fore dydd Llun cafwyd Mrs C&pten Jones. 2. Well-street, Gerlan, Bethesda, yn farw yn el gwely. Ei ohvmydjges, Msiry Jones, oedd y g-yntaf i ganfoi yr amgylchiad trist. Yr oedd yr ymadawedig yn y capel fore Sul, a gwelwyd hi yn fyw ddiweddaf tua phedwar o'r glooh y. prydnawn. Yr oedd oddeutu 60 mlwydd oed.

Liadrad yn Llandudiiu. Yn Ynadiys Llandudno, ddydd Meroher. 01" huddwyd He-leu Sawyer, Gyffir., Oonwy, o lad- rata breichled aur a chadwen arian oddiar gyd- wasanaethyddes o'r enw Gertrude Ingha.m. Ym- ddengys fod y ddwy ferch yn gwasanaethu mewn ty yn Church-walks, Llandudno, a nos Fa-wrth cafwyd fod y freichled a'r gadwen ar goll. Hys- byswyd yr Aroiygydd Owen o hyn; archwiliodd yntau'r ty, a daoth o hyd i'r freichled &'r gad. wen wedi eu cuddio yno. Yna cymerodd y ddi- ffvnyddes i'r ddil.fa, ac ymwnawd a.'i hachcs gan y Fainc o dan Ddeddf y Troseddwyr C'yntaf, a garchymynwyd iddi dalu'r oostau.

Gosod Careg Sylfaen yn Mangor. Dydd Mercher bu Mrs Assheton-Smith, chyda hi Mrs Brougham, yn gosod careg syl- faen ysgoldy newydd i'r Wcsieyaid Seisnig, yn. Mangor, ar adeilfan rhydd-ddaliadol—oysylltiol' a'r oapel 1),rerenol-rhoddedig gan y diweddar Argliwydd Penrhyn. Gosododd nifer o blant godau o arian (ag oeddynt wedi gasglu) or y gareg, a chyflwynwyd y pyrtau gweigion yn ot iddynt, i'w cadw, er cof a.m yr amgylchiad. Ar 01 hyny, eyflwynwyd trinket-box arian hardd i Mrs Assheton-Smith gan Mies Minnie Owen. All derfyn y seremoni, cynhaliwyd garddwest a.r 1 tir oysylltiol, a chyfranogwyd o de yn fe.stri'.r oapel. Fe gyst yr yagoldy 1300p, a. bydd lie J'nddo i 3 o blant Yr ad9iladwyr ydynt Mri R. a J. Williams, a.'r cynllunydd Mr W. G. Wil- liams.

Gwnaiff Peps Wella Dolur GNN ddf. OEDWIR PERYGLON HYDREF YMAITH. Mae dolur gwddf yn anhwyldeb "tfasirnol" heddyw. Yn yr heolydd ac yn ein gweithdai a'n swvddfeydd tagir ni bron gan hovch, ac yr ydym yn grug drwy yr ymdreeh barhaus i godi ein lleisiau uwch dadwrdd trafnidiaeth. Mae gan dywydd oyfnewidioi Medi hefyd effaith uiw- eidiol ar y gwddf. Mae triniaeth Peps, allad:11 nodd.iu tabled* arbenig sydd yn toddi ar y tafod, yn dra effeith. iol at ddolur gwddf yn ei holl ffurf. Mae modd. ion henafoi—"gargles," cvmyegeddau, iozengeev a chymhwysiiadau allan ol—yn aneffeithiol; 0 yn gwanhau, ac yn annifyr oherwydd nid airf na gwlvbyr na dim caled i meown i flwch y llaia heb ei wihio i mewn; ond anedlir noddau e&. mwythaol Peps i mewn yn ddiarwybod, 1I.c <>»■ rowythant y man-flew dolurus gyda phob anadl- iad. Dylai pawb sydd dueddoi i anhwylderau. f gwddf gadw Peps wrth law bob ameer, y feddyg- iniaeth wyddonol a gymeradwyir gan y medd- ygon. Diystyrwch efelycbiadau rhad, ac ed- rycilwch am yr enw by chan amlwg—Peps— ar gauad y blwch, ar arwydd y Llywodraeth, ac ar bob tabled. Gwerthir mewa blychau. wedi eu selio, am Is lo a 2s 9o.