Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
26 articles on this Page
YMDAITH Y CADFRIDOG RUNDLE:…
YMDAITH Y CADFRIDOG RUNDLE: MEDDIANU BETHLEHEM. YMLADD AB DU DEiHElUOL Y DREtF. ARGLWYDD G. R- GROSYENOR YN MHLITH Y CiLWYFEDIGION. Oyhoeddwyd y genadwri swyddogol a -ganlyn gan v Swyddfa. Ryfel ddydd Iau, yr hon a dder- bvniwyd oddiwrth Arglwydd Roberts. "Johannesburg, Hydref 31. "Hunter a. ddywed, tra gwneid yr ymosodiad ar Yentersburgj ddarfod i gwmni o'r 1st Bat- talion o'r Buffs fod mewn brwydr boeth iawn, (l-o ymladd yn wrol a chanmoladwy. "Gadawodd Rundle Yrede bythefnos yn ol am Harrismith ond gan nad oedd yno ddim cymun- deb pellebrol i'w. gael, ni chyrhaeddodd ei ad- roddiad fi hyd ddoe, ac y mae wedi ei ddyddio, naw milldir i'r gorllewin o Harrismith, ar y 29aan cyfisol. "Yr oedd efe yn Reitz ar y 19eg ac yn Bethlehem ar yr 21ain o Hrdref, yn union mewn pryd i rwystro i'n cleifion a'n dwyfedigicn (y rhai adaysid yno pan ymadawodd ein milwyr o'r lie ychydig~wythnosau yn ol) gael eu hanfon i Lindley trwy orchymyn y cadfridog Bweraidd. "Y mae Bethlehem yn cael ei meddianu yn awr gan y 1st Woreesters, dau m perthynol i'r 79th Battery, a'r 62nd Middlesex Company Yeomanry, oil dan lywyddiaeth y Milwriad Oakes, o'r 1st Worcesters. "Tair milldir o Bethlehem fe yrwyd y Bweriaid allan o amddiffynfa gref gan y Milwriad Golightly, I.Y., gyda chwmnioedd yr Hants a'r Gloucesters c. dan gwmni o Grenadier Guards. "Mor fuan ag y cymerwyd y safle hwn, ymois- ododd Campbell ar ail amddiffynfa gref gyda haner bataliwn o. Grenadier Guards tan nawdd y cyfleigrau. Da.iodd y gelyn ei dir yn dda, ond gan eu bod heb fagnelau dreifiwyd hwy ymairii mewn by* amser. "Ein hanffodion ni: tri wedi cu lladd a 17 wedi eu clwvfo. yn cynwys Second-Lieutenant Lord G. Grosvenor, Scots Guards, tra yn gwrol arwain ei gwmni. Civ, y fwy d ef yn ei glun, eithr ni thorwyd yr asgwrn. "Ymladdai R.undle yn ddyddiol gyda, man finteioedd o'r Bweriaid, yn amrywio o 30 i 150. "Cafodd yn angenrheidiol i losgi fferm Mathias Wessels, gan i rywun saethu yn fradwrus o un o'i ffenestri at negesydd a anfon- asai Rundle gyda chopi dm prociamasiwn di- weddaf i. Mae Mrs Wessels yn chwaer ir ■Cadfridog Botha."
[No title]
TAITBO KRUGER I EYvTROP: CLEFYD Y MOR YN DRWM. Pellebyr o Amsterdam, dydd Ian, a ddywed fod y "GeIderland" wedi cyrhaedd vVubuschi. Oyfarfu T Mestr a clirceswyntoedd CTyfion a chsfodd foidaith- erwin. Yr oedd Mr Kluger yn. sal iawn. Gwir amcan y Ddirprwyaeth Fwer- aidd yn trafaelio i Italy ydyw ffemdio He cyf- addas i Mr a Mrs Kruger ynddo, gan y tforfoda sefyllfa egwan yr hen ddyn iddo bres- lio mewn hinsawdd mwy tymherus nag eiddo Holland-yn y dechreu oleiaf.
PAROTOADAU I DDElRIBYN KRXjGER…
PAROTOADAU I DDElRIBYN KRXjGER YN MARSEILLES: GORYMCAITH GYDA SEINDYRE. Gohebvdd v "Times" yn Mharis a bellebra dydd Iau.—"Disgwylir Mr Kroger i Marseilles wythnos i'r Sabboth nesaf. Bydd i orymdai o ddirprwyaethau Ffrengaidd a thramor ei M- gorddi i'w westy gyda seindyrf yn chwareu An- them y Transvaal a'r "Marseillaise. mae ciniaw i fod, yr unig bersonau swyddogol yn mha un fyddant v Maer a Llywydd y Bwrdd Masnaohi. Mewn "reception" dilynol cymerir than gan Faerod amryw drefydd.
Arglwydd Roberts a Dychweliad…
Arglwydd Roberts a Dychweliad y Milwyr. Cais at Bobl Lloegr. Mae Arglwydd Roberts wedi dymuno ar i'r Central News ledaenu y llythyr canlynol: — Pencadlvs y Fyddin yn Neheudir AfErica, Miedi 30ain, 1900. At y Golygyddt- Syr,—A fyddwch mor garedig a chaniatau i mi drwy gyfrwng eich papyr wneud apel at fy Ttghydwiadwyr ar bwnc sydd yn bur agos at fy nghalon, a'r hwn sydd wedi bod ar fy meddwl am beth amser. Mae pob dosbarth yn y Deyrnas Gyfunol wedi dangos cymamt o ddyddordeb yn y fyddin sydd yn gwasanaethu yn Ñeheuharth Affnea, ac wedi bod mor ryddfrydig yn eu hawydd i'w cyfleaiwi a phobpeth angenrheidiol, fel yr wyf yn teimlo yn sicr y rhaid eu bod yn edrych yn mlaen gydag awyddfryd at eu dyohweliad, ac i roddi i'r mil- wyr a'r morwyr y derbyniad calonog a haedd- anfc pan y deuant yn ol i'w gwlad eu hunain. nrrhykh y ffordd o gToesawu, a'r effaith y :rhaid fydd ganddo ar gymeriad y milwyr ag yr wyf wedi bud mor falcli o'u harwain, y mae fy mhrrder presenol, ac ar yr hyn yr wyf yn ^iddio datgan 'barn. Fy 11Wlhaith gwfirion- •eddol rw bvddo i'r croesawiad gymeryd y ffordd o roddi diod i'r dynion m y tafarnau neu yn yr heolydd, a tlirwy hyny eu harwain i gym- eryd gormodedd fel ag i dueddu i ddiraddio y rhai ag y mae y genedl yn hoffi eu hanrhydeddu ac is&liiau milwyr y Frenhines yn ngolwg y byd, y byd ag sydd wedi gwylio gydag edmygedd amiwg y gwaith rhagorol jryflawnwyd gfinddynt. dros eu Brenhines a'u gwlad. Oherwydd tynerwch eu ealonau, eu boneddig- «iddrwydd, a'u diolcligarwch am y croesaw rodd- ir iddynt, bydd yn anliawdd i'r dynion wrthod yr hyn a gynygir iddynt gan gyfeillion fyddant yn rhv garedig. mj Yr wyf felly yn erfyn yn ddifrifol ar fod i r crhoedd Prydeinig ymatal rhag temtio fy nghyd- fil-WTT gwrol, ond yn hytrach eu cynorthwyo i dda!. i fyny yr erw rhagorol enillasant i'r Fyddin Ymherodrol. Yr wyf yn falch neillduol o_ allu dweyd gyda phab gwivionedd fod ymddygiad y fyddin hon o'r dechreu i'r diwedd wedi bod yn deilwng i w hefeivchu: nid oes yr un áchos o drosedd difrif- 01 wedi ei ddwyn dan fy sylw—yn wir, dim sydd yn teilvngu yr enw "tro&edd." Nid oes amgen- rheidrwydd wedi bod o gwbl am apeliadau neu orchymynicn i'r dvnion ymddwyn yn briodol. vjt -wedi ymddiried yn syml yn eu teimlad- an milwTol hanrhrdedd. ac nid wyf wedi ym- cdiried yn ofer. Ymddygasant fel dewrion ar faes j gwaed, ac fel boned'digion ar bohachlysur arall. Taenwyd yr anwireddau mwyaf maloisus gan yr awdurdodau yn yr Orange Free State a'r Transvaal o baxthed i grenhlIideh milwyr Pryd- ani Fawr, ac o barthed i'r modd y gsllai y gwragedd a r plant ddisgwyl cael eu trin" Gwel- som ar ein mynediad cyntaf i drefi a. phentrefi ddry?''Ui wedi eu cau a shopau wedi' eu cloi i fyny, tra nad oedd ond Saeson i'w gweled yn yr heolyd. ond vn bur fuan yr oedd hyn oil wedi cffnewid agorid y drysau, tynwyd cauadleni y shopau, ac da po-nl o bob cenhedlaeth o gwmpas yn ddiofn, mewn eicrwydd llawn nad oedd gan- ddynt ddim i'w ofni oddiwrth y milwyr, waeth pa mor rrfclgar yr Tioddangosiad Teimlai yn y bydd v dystiolaeth hon yn ddeorhrniol iawn gan bobl Prydam Fawr, a "PhrVdain Fwy," meibion yr hon ydynt. wedi crm-rvd eu rlian vn llawn <* ddioddofiadau yn ogy^ial « chlod y rhyfel a'r rhax ydynt wedi crnorfchwyo cymsint .V derfvm,d G^r^or awyddnfi fvdd f, ngh^wMw^r i ddangoft eu gwerthfawrogiad o ymddygiad an- rhydeddus yn ogystal a dewrder em mi wvi, a buaswn vn erfyn ar fod iddynt feLcydnabyd iaet-h am yr oil y mae y dynion rhagorol llyn wedi ei wneud drostynt, ymatal rhag gwneud dim ag a allai ddwyn yr anfri lleiaf ar y rhai ydrnt mor deilwng wedi cadw i fynyenw daen gwlad. Anogir fi i wneud yr anel hon trwy ddarllen gyda llawer o ofid fod cyfeillion nad oeddynt yn ai-fer en bam, pan yr oedd ein milwyr yn gadael Iiloegr, ac yn myned. trwy heolydd Llundain, yn gwthio gwirodydd i'w dwy'law a'u pocedau, yr hyn a achlysurodd rai digwyddiadau pur ofid- us a gwaradwvddus. Yr wyf yn dwfn obeithio na. bydd ychwaneg o'r cyfrvw ddigwyddiadau i anuxddo y croesawiad roddir i'r milwyr ar eu dychweliad.—Yr eiddoch yn ffyddlawn, ROBERTS, Maeslywydd.
LLOFRUDDIO Y CENHADON YN PAOTING-FU.
LLOFRUDDIO Y CENHADON YN PAOTING-FU. Y CIO-RPHLUOIE-DD PRYDEINIG I DDYOHWELYD I PEKIN. Yn ol newyddion boreu Mawrth adrodda Syr A. Gaselee ei fod wedi penodi Dirprwyaeth Gyd- genedlaethol i wneud ymchwiliad i'r holl am-: r gylchiadau yn nglyn a llofruddiaeth y cenhadon a. swyddogicn y ifordd haiarn yn Paoting-Fu. Nid ydyw y llofruddiaethau yn nhiriogaeth Ohi-li wedi bod ar raddfa mor eang ag yn nhiriogaeth Shansi, ond ymddengys eu bod wedi cael eu cario allan gyda chreulondeb mawr. 0 fysg Cenhadaeth Fewnol China Uaddwyd tri o bersonau mewn oed, ac un plentyn, yn Paoting- Fu o Fwrdd Cenhadaeth America, tri o bersonau mewn oed; o Genhadaeth Bresbyter- aidd Americanaidd (Gogledd), tri o bersonau mewn oed a thri o blant. Y mae y cyfrifoldeb am y llofruddiaethau yn cael ei osod yn benaf wrth ddrws y Trysorydd Darbodol, yr hwn sydd yn awr wedi cael el gymeryd i'r ddalfa. Y Oadfridog Baillond, yr hwn sydd yn llywyddu y golofn Ffrengig, ydyw llywydd v ddirprwyaeth; a,'r Uchga^dben dlamsey svdd yn cynrychioli Prydain Fawr. Dywed y Cadfridog Gaselee, mewn brysneges arall, gan weithredu o dangyfarwyddiadau y Cownt on Waldersee, y bydd i'r corphluoedd Prydeinig ddychwelyd yn fuan i Pekin a Tientsin, ac y bydd iddynt gyrhaedd y lleoedd a enwycl Tachwedd 6ed. Mewn cydweithrediad ar Almaemaid a'r Italiaid, bydd i'r adranau sydd yn myned i Pekin deithio ar hyd tair o ffyrdd cyfochrog, er gwneud ymchwiliad. am y Boxers.
OLIRIO Y FFORDD I PEKIN.
OLIRIO Y FFORDD I PEKIN. Pellebyr Re-uter o Berlin, dydd Iau, a ddywed —D'erbyniwvd y genadwri a, ganlyn, yn dwyn y dyddiad ucliod, o Pekin: "Ni fu i'r rhyfelgad fechan Germanaidd a anfonwyd o Yangtsun i Ho-Si-Wa, heibio Tak-Wan-Tun a Hsiang-Ho-Hsien, yn nghyda'r rhyfelgad Japan- aidd a anfonwyd o Yangtsun i Ho-Si-Wu, heibio Pau-Ti-Hsien, gyfarfod a dim milwyr Boxeraidd na Cmneaidd ar eu ffordd."
ITELERAU CYTUNDEB Y GALLUOEDD…
I TELERAU CYTUNDEB Y GALLUOEDD CYNGREIRIOL. Shanghai, dydd Mercher.—Pellebyr i'r "Times" a edrydd "Panvrau brodorol a lionant fod y telerau a hawlir gan y Galluoedd yn cynwys rhyfal-i^wn o 400,000,000 taels (ta.el sydd ddemyn Chineaidd gwerth 6a o'n harian ni), Customs Pekin i gael eu gosod dan lywodr- aeth dramorol, dychweliad yr Ymherawdwr, carchariad y Tywysog Tuan am ei oes, gwarchodlu tram ox ol yn Pekin, y wlad i fod yn agoied i bob masnaoh dramor, a gwaharddiad i bwrcasu defnyddiau rhyfel."
IFFOEIDIGAETH Y TYWYSOG TUAN.!…
FFOEIDIGAETH Y TYWYSOG TUAN. — Golvebydd y "Standard" yn Shanghai a bellebra|i ddydd I%feroher: -"PellebyT Ghineaidd swyddogol o Singan-Fu a ddywed fod y Tywysog Tuan wedi ffoi i Mongolia, ei fod wedi eillio ei ben, a gwneud ei hun yn debyg i offeiriad Buddhiaidd bwriada hefyd ymuno a'r Lamas."
CYNYGION FFRAINC A JAPAN.
CYNYGION FFRAINC A JAPAN. Yokohama, dydd Iau (pellebyr Re-ater).- Dengys mynegiad swyddogol a- gyhoeddwyd yma, o berthynas i'r cynygion Ffrengaidd en bod yn corphori (ar ol eu cymedioli) awgrymiadau Japan, gyda'r eithriad o'i chynygiad am gyn- .91 hadledd rhagbarotoawl o gynrychiolwyr tramor yn Pekin. Arwyddodd Japan ei chymeradwy- laeth o'r cynygion diwygiedig. ond gofynai fod i'w chynyg hi am gynhadledd rhagbarotoawl gael ei dderbyn. Yna pwvntiodd Llywodraeth Ffrainc allan fod y Nodyn diwygiedig yn dangos fod ystytriaeth -wedi cael ei roddi Ii awigrym Japan. 0
YR YMD AITH I PEKIN: CREULONKEIB…
YR YMD AITH I PEKIN: CREULONKEIB Y MILWYR EWEOPEAIDD. Pellebyr i'r "Daily Express," dyddiedig Rhufain dydd Gwener, a ddywed fod gohebydd y "Corriere Delia Sera" yn rhoddi desgrifiad arswydus o weithredoedd y milwyr Ewropeaidd ar eu ffordd i Pekin. Darfu i'r gohebydd, yr hwn oedd gyda mintai o Italian Bluejackets, weled amryw bentrefi yn llosgi, neu eisoes wedi eu dinystrio gan dan, tra ychydig pellacli yn mlaen yr oedd narti o Cossacks (Rwsiaidd) yn campio ar ol diwrnod o gigyddio a gosod llefydd ar dan. Ni -dcliangodcl cvmaint ag un o'r pentrefwyr diniwed nid arbedwyd yr un o'r tai. Ymddengys y milwyr Ffrengig a Germanaidd yn cystadlu a'r Cossackiaid mewn creulondeb. Bu iddynt ddefnyddio y Chinaman dychrynedig fel anei-nod, er dangos eu medr mewn saethu. Yr oedd yr afon Peiko wedi ei llythrenol orch- uddio a chyrph nofiadwy. U Yn mhellach ar eu taith daeth. yr Italiaid i ddinas o 30.000 o drigolion o'r enw Tong- Ishian, y rhai, gydag y cyThaeddodd y corphlu Ewropeaidd. a agorasant eu pyrbh ac a gynyg- i as a nt ymborth iddynt. Darfn i'r milwyr an- rheithio v dref bu i'r corph nesaf o filwvr, yn cweled nad oedd dim anrhaith i'w gael, ladd hvny o'r dinasvddion heddychol ag oeddvnt lieb d'dianc; tra v darfu i'r trydydd eorphlu. wrth ganfod nad oedd neb i'w ladd na dim i'w ladrata, osod v dref t:r dan. Pan basiodd yr Italiaid heibio, cwb-1 a welent hwy ydoedd cwn yn brysur gyda gwedd- illion maluriedig eu per-jhenogion.
,Y GATTRAWD GYMREIG YN HONG…
Y GATTRAWD GYMREIG YN HONG KONG. Hong Kong, dydd Gwener.—Pellebyr Reuter a enfyn: Mae y Royal Welsh Fusiliers wedi cyrhaedd Fua o Pekin. Derbyniwyd hwy gan y Cadfridog Gascodgne. Dywedir fod yr awdurdodau yn Canton wedi cynyg swm o bedair mil o ddoleri am benau diwygwyr blaen- llaw. Mae llawer o'r diwygwvr wedi ffoi i Hong Kong a Macao.
--------__---_.__-_---Syr…
Syr John Llowelyn ac 11. bertawe. Nos Lun diweddaf rhoddwyd gwledd longyfarch- iadol i Syr John Llewelyn, cyn-A.S. dros Abertawe. Llywyddwrd gan Mr Roger Beak (cadeirydd y Gym- deithas Geidwadol)-, yr hwn a gefnogwyd gan y Maer (Mr W. Watkins), Mr Ben. Evans (is-sirydd Sir Gaerfvrddin), Mr Griffith Thomas (cadeirydd Ym- ddiriedolwvr y Portliladd), yn nghvda llu o wvr cy- hoeddus a dylanwadol eraill. Rhoddodd y Llywydd Iwnedestyn y noson, sef "Ein Gwesttywr." Y r oedd ef yn sicr fod Abertawe yn ngwaelod ei chalon yn tetmlo yn ofidus oherwydd gorthrechiad Syr John. Hyderai y deuai Syr John yn mlaen eto. Yr oecui Syr John yn meddu eu cydymdeimlad gwleidyddol a pharch dvfnaf Abertawe (cymeradwyaeth). Ar ol derbyn v llwncdestyn yn frwdfrydlg. (lycliwelo-dd, Syr John ei ddiolchgarwch. Wrth edrych at y Deyrnas Gyfuijol gyda'i gilyuu, meddui vr oedd caulyniad yr etlioliad, yn ol ei farn ef, yn foddhaol, a gJlent obeithio y deuai yr amser pan y d,tli,-zi Cvmru yr un safle yn nghynghorau y genedl ag a ddelir gan Ysgotland yn. awr. Nid oedd ef am ddweyd llawer yn nghyleh achoiJioTh ei orthrechiad. Yr oedd yn ei dderbvn fel yn derfynol. Hvderai y byddai yr aelod presenol yn alluog i wneud mwy dros y dref nag a wnaetb ef. Beth bynag, os gallai ef ei gynorthwyo i hyrwyddo buddianau Abertawe byddai iddo wneuthur hyny bob amser. (cymeradwy- aeth). Yr oedd yr amser. wedi myned heibio iddo ef dcreel yn ymgeisydd eto. Torodd ei lecbyd i lawr yn yr etholiad diweddaf, ac fel yr oedd yn heneiddio teimlai yn llai abl i gyflawni dyledswyddau trymion ymgeisydd. Gan ei bod yn debyg y byddai i'r Llyw- odraeth bresenol aros mewn awdurdod am rai blyn- yddau, edrychai atynt hwy i ddewis ymgeisydd ieuengach, drwy yr hwn y gobeithiai y byddent yn alluog i ail-wneutiiur yr byn a wnaed ya 1895 (cymr- adwyaeth).
I Y Terfysgoedd yn Chwarel…
Y Terfysgoedd yn Chwarel y Penrhyn. Yn ystod y pythefnos diweddaf y mae terfysg- aedd difrifoi wedi tori allan yn Chwarel y Pen- rhyn, ac fe ddywedir fod y terfysgoedd hyn wedi dilyn gosodiad bargen neidduol: fod adran o'r chwarelwyr, am rhyw reswm neu gilydd, wedi dangos eu gwrthwynebiad trwy mobio y can- tractor a'i bartner, a gorfodwyd i'r ddau, trwy gynddeiriogrwydd y mob, i adael y chwarel. g Cymerodd golygfeydd cyffelyb le ddydd Iau dra- chefn, yn nghwrs pa rai y bu i'r mob ddial' eu llidarMr Pierce, undr is-stiwardiaid, yrhwn a orfodasant hwy i fyned i Bryn Derwen, preswyl- fod Mr Mears, y p-eirianydd mewn gofal o'r chwarel. Deallir fod Mr Mears, yr hwn a gyng- horai y doif i fod yn heddychol, wedi cael ei beltio gvda grafel. Gan fod y terfysgoedd ar 9 el fin cael eu gwneud yn. fatex gweithrediadau cyf- reithiol, ymataliwn rhag myned i mewn o gwbl i fanylion yr helynt. Der-llwn fod Mrs Young (mam Mr E. A. Young) yn arcs gyda'i merch (Mrs Mears) yn Bryn Derwen yn ystod y ter- fysg. Parodd hyn ddychryn mawr i'r boneddig- esau, gan i'r aflonyddwch ddigwydd (dydd Iau) yn union tuallan i'r ty; a boreu Gwener clud- wyd hwy i Danybryn, Bangor, preswylfod Mr E. A. Young, lie bydd iddynt aros am beth am- ser. Gyda golwg ar doriad allan unrhyw ddigwydd- iad posibl, yr ydys wedi galw am gynorthwy milwrol a nos Sabboth cyrhaeddodd mintai o'r 2nd Cheslrire Regiment, dan Cadben McKay, i Fangor. Rhoddai y dynion i fyny am y noson yn yr Ysgol Genedlaethol, Garth-road. Boreu Llun draohefn cyrhaeddcidd mintai gref o'r Lincoln- shire Regiment. a< gwnaeth nifer o'r gattrawd o Dragoons goi-safedig yn York eu hymddangos- iad hefyd yn Mangor, lie yr arhosant mewn parodnvydd at unrhyw alwad am eu gwasan- aeth. Fori u Llun oynhaliwyd cyfarfcd preifat o'r ynadon, yn Ystafell yr Ynadon, yn yr Orsaf Heddgeidwadol, Bangor. Yr ynadon yn bres- enol oeddynt y Maer (F Henadur J. E. Ro- berts), y Milwriad Marshall, C.B., Meistri í Thomas Roberts John Edwards, Henry Lewis, a Dr. Langford Joves. Yr oedd y Prif- Gwnstabl (Milwriad Riiwk) hefyd yn bresenol, yn gystal a Mr H. C. Yin cent a Mr H. Lloyd Carter (Meis+ri Carter, Vincent, a Douglas Jones).. Deallir i: apel gael ei wneud i godi cyfraith yn erbyn personau neillduol a. honir oeddynt gysy'lfiedig a'r terfysgoedd yn y chwarel.t—Ar ol vmgynghoriad, penderfynodd y Fainc roddi allari wyisiau yn erbyn y personau crybwylledig.
Brawdlys Rhuthyn.
Brawdlys Rhuthyn. Oynlialiwyd Brawdlys siroedd Dinbych, Flint a Meirionydd yn Rhuthyn. dydd Mawrth, ger- bron y Barnwr Bigham, yr hwn a ddilynid gan y Milwriad Higson, yr hwn sydd yn gweithredu fel Uchel Sirydd am yr ail flwyddyn yn olynol. Yn ei anexchiad i'r uchel reithwyr, dywedodd ei Arglwyddiaetli fod y gwaith o'r cyfryw nod- wedd. fel na byddai raid iddo eu cadw am fwy na dau neu dri munud. Oynwysai _y rhaglen dri 0 achosion, gyda'r rhai y byddai ond ychydig os dim anhawsder. Gwyddai yn awr beth oedd y gwaith, a beth oedd i fod, ar gylchdaith Gogledd Cymru; ac yr oedd yn rhaid iddo ddweyd ei fod yn cael sefyllfa pethau y fath fel y gellid llongyfarch y rhan ihwnw o'r Dywysogaeth. Yr oedd trosedd yn bpr ysgafn, v carcharorion yn ychydig iawn mewn nifer, ae nid oedd y tros- eddau y cyhuddid hwy o honvnt o nodwedd ddif- rifol. Gellid tybio, wrth ystyried nodwedd ys- gafn. y gwaith, mai o'r braidd'yr oedd yn werth cynhal Brawdlys am y rhan hwnw o'r byd ond nid oedd efe yn hollol o'r farn hono. Tybiai ef fod yna amcan defnyddiol yn cael ei gyrhaedd wrth ddwtn at. ddrysau y bobl yn y wlad weinydd- iad cyfiawnder gyda'r amgylchoedd goreu cedd eu cynllun yn ei ganiatau. Tybiai ef, hefyd, ei fod yn beth dymunol—er y gallai fod yn beth anghyfieus--focl boneddigion yn y wlad yn cael eu dwyn at eu gilydd er cyflawni swyddogaeth uchel reithwyr. Tybiai rhai pobl y gellid gwneud i ffwrdd mewn modd priodol a chyfleus a'r uchel reithwyr. Nicr oedd efe yn sicr eu bod yn iawn. Digwyddai yn ami fod yr uchel- reithwyr' yn atal i sarhad gael ei osod ar y dyn diniwed, trwy gael ei osod yn y llys cyhoeddus i gael ei brofi am drosedd nad oedd efe yn euog o hono. Yr oedd yr uchel reithwyr, fel y gwy- ddent oil, yn meddu hawl i weithredu ar eu gwybodaeth eu hunain o'r carcharor, a'r am- gylchiadau cylchynol o dan ba rai y tybid iddo gyflawni v trosedd y cyhuddid ef o hono. Yr oeddynt yn rhwym nid yn unig i edrych ar y dystiolaeth a ddygid ger eu bron, ond gallent ddefnyddio eu gwybodaeth eu hunain, a gweith- redu arni ac nis gallai efe lai na meddwl fod yr uchel Teithwyr yn cyflawni swyddogaeth bwysig iawn i atal i ddyn diniwed gael ei sarhau trwy brawf cyhoeddus. Felly, nid oedd efe heb feddwl fod yr anghyfleusdra yr oeddynt yn cael ( eu gosod yn agored iddo yn cael ei orbwyso gan y fantais'a. enillai y wlad. Yna, cyfekiodd ei Arglwyddiaetli yn fwy at yr achosion oedd ar y rhaglen, a dywedodd fod yn debygol y byddai i'r uchel reithwyr benderfynu_fod yna. achos dig- onol iddynt sefyll eu prawf. Ni chafodd yr uchel reithwyr fod yna achos digonol yn erbyn Mary Jones, 24ain mlwydd oed, morwyn, yr hon a gyhuddid o wneud" ym- gais i gelu genedigaeth ei phlentyn yn Talyllyn, Meirionydd. ar vr 2il o Orphenaf diweddaf. Richard Davies, 75ain mlwydd oed, llafurwr, a gyhuddid o wneud ymgais i ymosod ar Eliza- beth Lloyd, geneth 14eg mlwydd oed, yn mhlwyf Penrhyndeudraeth, ar yr lleg o Hydref. Er- lynid gan Mr S. Moss, A.S., ac, amddiffynid y caroharor gan Mr T. E. Morris. Ar ol gwran- dawiad maith. caed y carcharor yn ddi-euog a I rhyddhawyd ef. Edward Lends, 40ain mlwvdd oed, llafurwr, a gydnabyddodd ei euogrwydd o ymosod ar Sarah Ann Hamer, ar y 5ed o Fedi, yn Llanidloes. Ymddangosai Mr E. J. Griffith, A.S., ar ran yr erlyniad. Dedfrydwyd y carcharor i dri mis o garchariad.
Y C-Oillifilaa yn Nglofa Glenafon.
Y C-Oillifilaa yn Nglofa Glenafon. Cafodd gweddillion y pump o bersonau a gyfar- fyddasant a'u diwedd trwy foddi, yr wythnos flaen- orol, yn Nglofa Glenafon. eu cludo i dy eu hir gartref dydd Llun. Yr oedd glofeydd y rhanbarth yn ,egur v diwrnod hwnw ac yr oedd y llywodraethwr a'r dynion wedi penderfynu iddo gael ei neillduo, er iddynt ymgymeryd a'r ddyledswydd ddifrifol o roddi eu presenoldeb yn y gwahanol gladdedigaethau. Corph David Jenkins oedd y cyntaf i adael y nifer, o dai oedd ar ben Mynydd y Caerau, lie y trigianai v tranced-ip. Brodor o Rhondda Fach ydoedd a chludwyd ei gorph i gyfarfod y tren 12.56 yn Cvm- mer, er iddo gael ei gladdu yn Ferndale. Dygwyd corph David Jones a Rees Jenkins am bellder o dair milldir a baner er iddynt gael eu claddu yn Glyncorwg. Yr oeddynt hwy, hwyrach, yn fwy adnabydduB yn y gymydogaeth na'r lleill, yoi neill- duol felly David Jones, yn gymaint a'i fod wedi treu'.io 50 o flynyddoedd yn y gymydogaeth. Yr oedd Jenkins, yr ieuengaf o'r personau a gyfar- f fyddasaiit diwedd trwy yr anffawd hon, yn aelod o gor y Cynmer a'r seindorf pres. Cariwyd y gwas- anaeth anjlanilol yn mlaen gan y Parchn. L. J. Jones*, Glyncorrwfc E. Jones, Cymmer; a J. Reed, Caer- au. Cafodd ion Evan Jenkins, yrhwn sydd yn gadael gweddw a dau o blant. eu claddu yn myn- went Eglwys Llangynwyd. Gweinyddai y ParchW. T. Griffith, gweinidog Hennon (M.C.), yn y ty; a'r Parch S. Jackson, ficer Llangynwyd, yn yr eg- lwys ac wrth y bedd. Yr oedd y gorymdeithiau angladdol yn fawr iawn ac yr oedd canu yr hen donau Cymreig ar liyd y ffyrdd i'r mynweii'tydd!, ac wrth y bedd, yn effeith- iol iawn. Claddwj'd gweddillion J. Curtis, yr hwn a Iwydd- odd i ddianc o'r mwnglawdd, end yr hwn a. fu farw mewn canlyniad i'r gorludded yr aeth trwyado, d-dydd Sadwrn, yn Pontrhydyfen.
[No title]
Bu farw y Tywysog1 Christian Yictor ddydd LInn diweddaf vn Pretoria, o dwymyn. Yr oedd yn fab hynaf y Tywysog Frederick Chris- tian a'r Dywysoges Helena Augusta, ail ferch y Frenhines Victoria. Ganwyd ef Ebrill 7fed, 1867. Dywedir ei fod yn filwr glew. Bu mewn amryw ymgyrchoedd mil-WTol. Cymerodd ran yn mrwydrau Sangar a Mastan yn 1891, ac yn Izasi yn 1892. Gwasanaethodd yn yr ymgyich i Ashanti yn 1895; a bu hefyd gyda Kitchener yn y Soudan yn 1898, a chymerodd ran yn nhan- beleniad amddiffyoifeydd Omdurman. Derbyn- iodd urddau lawer.
I ! Cyhuddiad Difrifol yn…
I Cyhuddiad Difrifol yn Mhwllheli. GWRAIG BARCHUS MEWN ENBYDRWYDD. Dygwyd Adolf Johansen.Stravanga,Norway, mor- wr ar fwrdd Hong dramor (Norway), yn Mhwliheli, o flaenj Dr. O. W. Griffith (maer), Mr William An- thony (cyn-faer), a Dr. S. W. Griffith, ddydd Llun, ar y cyhuddiad o fod wedi treisio iurs Harriet Dale, Embankment-road, South Beach, Pwllheli, noson Hydref 25ain. Ymddangosai Mr W. George dros yr heddgeidwaid i erlyn, a Mr A. Ivor Parry dros; y diffynydd. Cyfieithid gan gadben y llong. Yr oedd y llys yn orlawn, trwy fod yr achos wedi creu syndod mawr yn y dref, a bod Mrs Dale yn fonedd- syndod mawr yn y dref, a bod Mrs Dale yn fonedd- iges barchus iawn. Yr oedd Peter' Hansen, un arall 0 griw y llong, wedi cael ei gyhuddo ar y cyntaf o fod1 wedi cymeryd rhan yn yr ymosodiad, ond tynwyd y cyrhuddiad yn awr yn ol. Mrs Harriett Dale, Embankment-road, Pwllheli, a ddywedodd ei bod hi, rhwng deg ac un ar ddeg o'r gloch y nos, ar y 25ain o Hydref, yn myned o Bwll- heli at South Beach. Wedi iddi ddyfod i ddiwedd New-street gwelodd ddau ddyn. Dywedodd un o honynt rywbefh mewn Saesneg drwg. Gadawodd iddynt fyned heibio- iddi, Arhosodd hi yn ddigon hir fel ag i roddi cyfletisdra iddi gael myned yn mlaen ar hyd y Cob. Aeth yn mlaen, ac ar ganol y Cob gwelodd ddau ddyn fel am ei hamgylchu hi. Yn ymyl ffordd Lon Cob Bach gwelodd odau ddyn yn eistedd ar y wal. Cododd un ar unwaith ac aeth ati. Gofynodd iddo pa beth oedd arno eisieu? Dvwedodd efe rywbeth, ond nis gwyddai hi beth, a r'hedodd yn ol. Arosodd gan ddisgwyl .gweled rhywun araU yn myned yr un ffordd, ond, ar ol aros am chwarter awr, ni welodd neb. Yna, gan gredu fod y dynion wedi myned yn mlaen, cychwynodd gerdded y Cob. Ond, wedi iddi fyned yn mlaen ran o'r ffordd, gwelodd ddau ddyn yn c-orwedd ar lawr wrth oohtr y wal. Gadawyd iddi hi basio. Yna daeth un ar ei hoi. Gofynodd iddo beth oedd arno eisieu, a llefodd "Mwrdwr." Rhedodd Mrs Dale yn mlaen. Rhedoddi efe ar ei hoi, daliodd hi, rhodd- odd ei freichiau am dani, taflodd hi i lawr, a gorchuddiodd ei gwyneb.. Yna hi a ddesgrifiodd yr hyn a gymerodd le wedyn.-Gallai hi adnabod yr ymosodydd. Yr oedd' yn ddyn cryf. Dywedodd yr ymosodydd rywbeth wrth y Hall, yr hwn a chwerth- odd. Rhedodd hi yn ol i'r dref ac aeth at yr Ar- olygydd Jones. Collodd ei basged a'i gwlawlen yn yr ymladdfa. Daeth dau heddgeidwad gyda hi adref y noson hono. Gwelodd y cyhuddedig a. Peter Han- sen yn mysg lluaws o ddynion eraill ddydd Gwener, ac adwaenodd eL Archwiliwyd hi bump o'r gloch y boreu £ an Dr. R. J. Evans. Croes-holwyd hi gan Mr Ivor Parry. Yr oedd hi yn sicr mai y cyhuddedig oedd y dyn. Galwyd Peter Hansen yn dyst. Dywedodd ei fod ef gyda'r llong "Transport." Adwaenai efe y cy- huddedig. Yr oedd y Hong yn ymyl Careg yr Imbiii. Daethai ef a'r carcharor i'r lan nos Iau. Dychwelasant tuag un ar ddeg o'r gloch. Buont yn eistedd i lawr ar gerig y wal. Gwelsont fonedd- iges yn dyfod y ff ordd- hono. Aeth y carcharor i fyny ati hi, ond ni wyddai y tyst beth ddywedasai efe wrthi hi. Aeth y foneddiges yn ol i'r dref, a daeth y carcharor at y tyst. Toe daeth y fonedd- iges y iff-ordd- hoiio drachefn. Aeth heibio iddynt hwy, ond aeth y carcharor ar ei hoi hi. Ni wyddai efe beth oeddynt yn wneud, ond clywodd rnywun yn ysgrechian. Aeth heibio hwynt, a ch'ywodd ysgrech- ian drachefn. Dychwelodd y tyst atynt, a gwelodd hwynt yn codi. Aeth y foneddiges yn ol i'r dref. Cymerwyd ef a'r cyhuddedig i'r ddalfa dranoeth. Croes-holiad: Ni chyffyrddodd efe ynddi o gwbl. o Yr Heddwas Hugh Williams a dystiodd iddo weled y cyhuddedig a Peter Hansen yn y dref y dyddiad dan; sylw, ac i Mrs Dale ddyfod i'r orsaf ato ef a'r Uch-arolygydd Jones. Aeth y tyst a'r Uch-arolyg- ydd Jones hefo Mrs Dale ar hyd y Cob, lie y gwel- wydi olion ymladdfa. Yr oedd bonet Mrs Dale yn ei Haw, a chalch a haw ar ei dillad. Yr oedd ei gwallt hi i lawr. Buasai efe yn gallu adnabod y Jle oddiwrth yr olion. Pan aeth y tyst a r hedd- geidwaid eraill i'r Hong dechreuoddi y carcharor I lanhau y baw oedd ar ei lodrau. Cadarnhaodd v Rhingyll Jones. Cymerwyd P. Hansen a'r carcharor i'r ddalfa tua dau o'r gloch y boreu. Cafwyd yr anhawsder mwyaf i gael gan P. Hansen ddeall natur y cyhuddiad. Dr. Evan?, PIas-y-ward, a dystiodd iddo archwilio Mrs Dale. Yma dyma gyffro mawr yn 3 llys, yn y drws yn ymyl bwrdd y cyfreithiwr. Torodd y llawr, a chreu- wyd cynhwrf mawr drwy y Jlys i gyd. Wedi i'r helynt fyned drosodd aeth Dr. Evans yn mlaen hefo'i dystiolaeth. Yr oedd gwefus -^rs Dale wedi chwyddo, yr oedd y rhan uchaf o'r fraich dde- heu wedi chwyddo ac yn bur ddolurus, etc. Archwil- iodd ei dillad. Yna rhoddodd y ffeithiau. Trosglwyddwyd y cyhuddedig i sefyll ei brawf.
Darlith Brotestanaidd yn N…
Darlith Brotestanaidd yn N ghaergybi. "Defodaeth y Ffordd i Rufain" ydoedd testyn dar- hth a draddodwyd yn y Neuadd Drefol, Caergybi, nos Fawrth, Hydref 23ain. Y darhthydd: oedd y Parch E. G. Bowrmg, M.A. (Oxon.), dirprwywr o'r Gymdeithas Eglwysig. Decbxeuwyd trwy ganu'r emyn "Soldiers of Christ, Arise." Wedi i'r Parch Mr Bowring ofyn I bendith ar y gweithrediadau, anerchwyd y gynull- eidfa gan Mr 0. Hughes, Carreg Domas, yr hwn a eglurodd y rheswm am absenoldeb y cadeirydd apwyntiedig, Mr F. M. Cotton, C.E., sef fod y boneddwr crybwylledig newvdd dderbyn y newydd pruddaidd am farwolaeth ei fab, yr hyn a gymerodd le yn Neheubarth Affrica ychy lig ddyddiau yn ol. Yr oedd ef (y cadeirydd) yn sicr y gwnaent gyd- ymdeimlo gyda Mr Cotton yn ei brofedigaeth Iem. Cytunai yn hollol gydag amcan y cyfarfod, ac, heb oedi, galwai ar y darlithydd i'w hanerch. Cafodd y gwr parchedig dderbymad tywysogaidd pan y daeth yn mlaen i diuddodi ei ddarlith. Yn nghyntaf, meddai, mae yn ddrwg genyf nas gallaf eioh anerch yn yr iaith Gymraeg, ond, .er hyny, ceisiaf wneud fy ngoreu gyda'r testyn gosodedig, "Defodaeth y Ffordd i Rufain." Unk achos o'r ang- hydfod mawr a fodolai yn yr Eglwys Brotestanaidd oedd i'w briodoli i'r Cymdeithasau Defodawl ga'dd eu tarddiad yn y "Puseite" neu'r "Oxford movement" tua 60 mlynedd yn ol. Er nad oedd, yr adeg hono, ond rhyw un neu ddwy o'r cymdeithasau hyn mewn bodolaeth, erbyn heddyw yr oedd yr olygfa wedi cyfnewick, canys yr oeddynt yn fwy lluosog a'u 'haelodaeth yn gryfach nag y buont erioed o'r blaen. Efallai mai y rhai mwyaf adnabyddus o honynt oedd yr "English Church Union," "Confraternity of the ¡' Blessed Sacrament," a'r "Holy Cross Society." Yr oedd y rhai'n yn gweithio megis "olwyn mewn olwyn," ac, yn mhellach, cynrycbdolent ddefodau oedd yn Rhufeinaidd wrth natur. Ysty rid fod yna I chwech o bethau a elwir yn bynciau defodawl, sef ^) "Eastward position" (troi tua'r dwyrain), (2) "mixed chalice" ((cymysgu y dwfr a'r gwin), (3) "lights" (goleuadau ar fwrdd y Cymun neu allor fel y dywed y defodwyr)^ (4) "incense" (arogldarth), (5), "mass vestments" (dillad aberthol), (6) "wafers" (afrllad yn He bara yn ngwasanaeth y Cymun Bendigaid1). Yna aeth y darlithydd yn mlaen* i egluro ac i brofi fod yr arferioni hyn wedi eu benthyca o Eglwys1 y Bab- aeth; hefyd, nad ellir profir eu cywirdeb, yn ol yr Ysgrythyr Lan, ac felly nad oeddynt i'w mab- wysiadu gan yr Eglwys Brotestanaidd. Daliai y danithydd lyfr yn ei law, yr hwn a gynhwysai enwau 9000 o glerigwyr Eglwys Lloegr oeddynt yn hyrwyddo achos y Babaeth. trwy arfer y defodau crybwylledig, sef y "six points of iritualism," neu. o leiaf, rai o honynt. Yn y fan yma dywedodd fod yn ddrwg ganddo weled fod un o glerigwyr Caergybi yn aelod, o un o'r Cymdeithasau Defodawl (Ritualistic Societies), sef yr "English Church Union." Dywed- ai fod y gwr parchedig hwn yn euog o ddau bwynt defodawl, sef (1) "Eastward position," ac yn (2) y "mixed chalice." Ni wyddai ef y golygiad a gymerai y clerigwr crybwylledig o'r "eastward position," ond gwyddai y deffiniad a roddir iddo yn, gyffredin, sef swydd gyfryngawl neu aberthol. FcHy, yr oedd golygiad y defodwr a'r Pabydd yr un. Beth, ynte, oedd y defodwr ond twyllwr? Canys. er ei fod yn gwisgo lifrai, ac yrl derbyn tal Eglwys Locgr, eto yr oedd yn, addysgu v bobl yn athraw- iaeth a defodau Rhufam. Yr oedd y defodwyr hyn, I meddai, yn halogi Ysgolion Sul ein gwlad, gan roddi beth a elwir "mass books" yn nwylaw y ^lant,. gan eu hanog i'w dysgu. Ni ofalent rhyw lawer am hyfforddi yr ieuenctyd yn y Beibl, canys nid oedd JLJyfr v ilyirau mor bwysig, yn eu golwg hwy, a'r hyn a alwent "mass bodies for the altar." Beth yd- I oedd natur. y llyfrau hyn? Dyma ddyfyniad o un I 0 honynt: "Nesewch at yr allor mewn gostyng- eiddrwydd, canys cofiwch fod Crist yna yn bresenol (cnawd a gwaed) o dan yr elfenau." Darllenodd y I darlithydd amryw o ddyfyniadau cyffelyb o'r Ilyfrau hyn. er dangos fod y defodwyr yn meithrin meddyl- ian y plant mewn "Romish ideas," Peth- a rail eto oedd wedi dyfod yn dra, chyffredin yn ein Heglwypi oedd y "Romish confessional." 0 holl felldithion y Babaeth, dyma, yn ddiau, oedd y felldith fwyaf. Yn ol cyfrina'd Father Black yrnddeng^g fod o 1200 1 1500 o glerigwyr Eglwys Loegr yn arfer gwrandaw j cyffesiadau (confessions), a hyny yn y flwyddyn i 1896; ac, yn ol yr un cyfrifydd, gwrandawyd ar j gymaint a 10,000 o'r cvtfesiad'au l;yp yn Eglwys Sant Bartholemew, Brighton, yn y flwyddyn load. Meddvliwch am y difrod ydoedd yn ei wneithur' Beth am deuluoedd cyfan oedd wedi eu gvahajm am byth trwyddo? Yr oedd y tad gyifeswr (father confessor) yn sefyll rhwng gwr a. gwraig, ac hefyd rhwng gwraig a phlant, canys cyfaddefiii y wraig j am bethau i'r offeiriad, pryd nad allai ddweyd wrth ei gwr priod. Ai nid oedd peth fel byn. gofynai, yn felldith a,c yn ddinystr i Brotestaniaeth? Ar ol hyn aeth v darlithydd rhagddo i ddyfynu allan o dystiolaethau y defodwyr, ac btjyd y gwyr mwyaf blaenllaw yn yr Eglwys Rufeinig, er dangos fod "Defodaeth yn Arwain i Rufain-" j Yn ystod y cyfarfod pasiwyd y penderfyniad can- lvnol, yr hyn a gynygiwyd gan yr Ysgrifenydd, ac i a eiliwyd gan Mr Hassall:—"Fod y cyfarfod hwn yn Uwyr argyhoeddedig fod cadernid Eglwys Loegr yn dibynu ar ei hegwyddorion Protestanaidd1; hefyd, yn credu. y byddai y Gymdeithas Eglwysig yn fodd- ion priodol i hyrwyddo yr egwyddorion hyn, ac y dylid cychwyn canghen o'r gymdeitbas hon yn nhref Caergybi. 1'w hadnabod wrth yr enw, 'Cangen Caer- gybi o'r Gymdeithas Eglwysig.' Diweddwyd y cyfarfod drwy ganu v Doxology," a chyhoeddiad o'r Fendith gan v Parch Mr Bowring. YR YSGRIFENYDD.
Undeb Annibynwyr Seisnig Gogledd…
Undeb Annibynwyr Seisnig Gogledd Cymru. Prydnawn ddydd Llun cynhaliwyd cynhadledd bwysig o Undeb Annibynwyr Saesnig Gogledd Cymru yn y Cefn Mawr. Yr oedd yno gynulliad lluosog o gynrychiolwyr o bob rhan o Ogledd Cymru. Llywyddid gan y Parch F. H. Hawkins. Darllenodd y Parch T. Lloyd, yr ysgrifenydd, lythyrau oddiwrth amryw bersonau yn ymesgusodd am nas gallent fod yn bresenol. Derbyniwyd gohebiaeth oddiwrth y Parch G. T. Sadler, Gwrecsam, yr hwn a adroddai fod agos i 3000p wedi cael ei addaw tuag at drysorfa yr ugeinfed ganrif. Yr oedd ymdrechion yn cael eu gwneud, hefyd, i glirio y dyledion presenol ar gapelvdd Annibynol mewn amrywiol ranau o'r wlad. Darllenodd y Parch E. C. Hart, Penmaenmawr, bapyr dyddorol. ar "Aelodaeth Eglwysig." Cymerodd d'adl faith le ar gynwys y papyr. Ar gynygiad y Parch J. H. Edwards, vn cael ei gefnogi gan y Parch J. J. Poynter, pasiwyd v pen- 91 derfyniad canlynol :Fod y gynhadledd hon, wedi clywed yr ohebiaeth rhwng yr ysgrifenydd an- rhydeddus a Dr. TownEend, yn nghyda mvnegiad o'r ffeithiau mewn perthynas i godi eglwys o'r cyf- undeb Methodistaidd newydd yn Prestatyn, yn gofidio oherwydd yr amgylchiadau, fel rhai oedd yn debyg o fod yn ddinystriol i egwyddorion Cynghor yr Eglwys Rydd, yn cadarnhau y penderfyniad yn bresenol i ynineillduo o Prestatyn, ac yn cyfar- wyddo yr ysgrifenydd i gyfiwyno gwrthdystiad cryf .6. i Gynghor Cenedlaethol vr Eglwys Rydd, ac i Gynghor Eglwys Rydd Gogledd Cymru, ac i anfon amodau y penderfyniad i'r Wasg, ac i gynhadledd cyfundeb newydd y Methodistiaid." Llywyddid y cyfarfod cyhoeddus gan Mi* T. Jones (maer Gwrecsam). Cafwyd areithiau gan Mr S. Moss, A.S., ac eraill.
CANLYXL\D Y POLIO YN ORKNEY…
CANLYXL\D Y POLIO YN ORKNEY A SHETLAND. BUDDUGOLIAETH UNDEBOL. I Ynysoedd Orkney a Shetland oedd yr etholaeth ddiweddaf i bolio yn yr etholiad cyffredanolr yr hon arferai gael ei chynrychioli pan Ryddfrydwyr. Ar y maes yr oedd Mr Was on (R.U.} a. Mr Lyell (R.). Cyhoeddwyd y ffigyrau ddydcl, Mawrth, ac v maent fel v canlvn W Wason *('R.LT.i 2057 Lyell (Rj 2017 Mwyafrif 40 Y mae hon yn sedd wedi ei henill i'r Undebwyr. Etholiadau blaenorol :-1895: R. 2361, U. 1580. 1892: R. 2624, U. 1617.
SEFYLLFA DERFYNOL Y PLEIDIAU.
SEFYLLFA DERFYNOL Y PLEIDIAU. Gaiv fod yr etholiad cyffredinol yn awr wedi ei chwblhau, yr ydym yn alluog i roddi nerth cyd- mariaethol y pleidiau, ac mae mae fel y canlyn:- C,el,dwad-,vyr 332 ,Rhyddfrydwyr Undebol 70 Pleidwyr y LlywodTaeth 402 Rhyddfrydwyr a Chynrychiolwyr Llafur 186 Cenedlaetholwyr (Gwyddelig) 82 Nerth yr Vfrthblsiid 268 670 Mwyafrif v Llywodraeth adeg y Dadgorphoria-d oedd 128; v mwyafrif ddyw, 134.
----------Llys Y naclol Bangor.
Llys Y naclol Bangor. Cynhaliwyd. eisteddiad wythnosol v llys uchod ddydd Mawrth, gerbron Meistri Harry Clegg (cadeirydd), Henry Lewis, W. Pughe. John Ed- wards, Dr. Grey Edwards, a'r Maer (Henadur J. I E. Roberts). APEL AM LEIHAU ARIAN CYNHALIAETH. J. Francis Williams, Bangor, a apeliodd am newid archeb wnaed yn ei erbyn i gyfranu 2p yr wythnos at gynal ei wraig a'i blant. Mr Huw Rowland a ymddangosodd dros yr apelydd, a chvnrychiolwya y wraig gan Mr Thorn- ton Jones.. Dywedodd Mr Rowland i'r archeb gael ei gwneud vn erbyn yr apelydd rhyw ddwy flynedd yn 0. Yr amser hono yr oedd efe yn enill 3p yr wythnos, a gorchymynwyd iddo gyfranu 2p yr wythnos tuag at gynal ei wraig a'i Slant. Yn fuan wedi i'r archeb gael ei gwneud collodd yr apelydd ei le yn Ngwait'h Llechi Penlon, ac yr oedd wedi bod anan o waith byth er hyny nid oedd wedi enill dim byd; a than yr amgylchiadau yr oedd yn galed iawn arno ef i'r archeb barhau yn ei ffurf bresenol. Yn ngwyneb hyny, apeliai y gwr am gael ei newid. Rhoddodd J. Francis Williams dystiolaeth i ategu mynegiad ei ddadleuydd. Dywedodd yn mhellach, mewn atebiad i'r ynadon, ei fod' wedi gwneud pob ymdrech i gael gwaith, ond yn ofer. Wrth ateb yn mhellach i Mr Rowland, dywed- odd iddo fod am fisoedd yn "out-patient" yn y Berkshire Hospital. Parodd ei wraig iddo gael ei gymeryd i fyny ddwywaith am beidio talu y cyf- raniadau iddi; ond gan nad oedd ganddo ef fodd- ion, bu i'w fam dalu v symiau dyledus. Nid oedd ei fam yn foddlon j dalu ychwaneg. Yr oedd ef ei hun wedi ymgynal ar Iwfans ganiateid iddo gan ei fam. Gan nad oedd mewn gwaith nis gallai efe osod yr un cynygiad i lawr, ond yr oedd yn fodd- lawn i wneud ei oreu. Croes-holwyd gan Mr Thornton Jones: Gwadai yn bendant iddo fod yn byw yn afradlon. Ni chaffai yr hyn oedd yn digwydd iddo dan ewyllys ei dad) hyd ar ol marwolaeth ei fam. Mewn atebia.d i'r Cadeirydd, dywedwyd nad oedd ond dwy bunt yn ddyledus oddiwrth yr apelydd i'w wraig. Nid oedd dim ol-ddyled. Daliai y Fainc nad oedd yr apelydd wedi profi i'w boddlonrwydd hwy fod ganddo hawl i ofyn am gyfnewidiad yn yr aroheb. RHEOLAU CHWAREL. Yr oedd enwau dau chwarelwr o Bethesda-Wil- liam Davies a David Davies-i lawr ar y rhaglen yn cael eu cyhuddo o dori rhai o reolau Chwarel y Penrhyn. Yr oedd hyn o berthynas i gadw y "detonators" ar wahan oddiwrth y ffTwydryddion ddefnyddid. Modd bynag, ebai Mr Vincent, er pan anfonwyd allan y gwysiau yr oedd ffeithiau neillduol wedi dyfod i'w wybodaeth ef a Mr E. A. Youug (prif lywodraethwr y chwarel) a'u har- weiniodd hwy i'r casgliad nad oedd y cyfrifoldeb am y gweithrediadau y cwynid o'u lierwydd yn I gorwedd yn gwbl wrth ddrws y diffynyddlon, ond fod yr "overlooker" i rhyw raddau, os nad yn benaf, yn gyfrifol. Dan yr amgylchiadau, efe a ofynai ganiatad y Fainc i dynu yr achosion yn ol. Cydsyniodd v Fainc. Y CASTLE HOTEL. Mr Thornton Jones, ar ran Mr Eustance, Castle Hotel, Bangor, a gyflwynodd blaniau o gyfnewid- iadau ac ychwanegiadau fwriada Mr Jruustance eu gwneud yn y gwestdv, a.c apeliai am gymeradwy- aeth v Fainc iddynt. Dywedodd yr Uch-arolygydd Harris na ddymunai gynyg dim gwrthwynebiad. Y Fainc a gymeradwyodd y planiau, ar y dealltwriaeth pendant nad oedd drws neillduol i gael ei ddefnyddio at ddybenion cyhoeddus; a rhoddes Mr Eustance sicrwydd ar y pen hwnw. LAITH AFLAN. Cafodd Hubert Dykes ei ddirwyo 2s 6c a'r costau am ddefnyddio iaith aflan yn High-street, Bangor, ar yr 20fed cyflsol. TERFYSG YN KYFFIN-SQUARE. William Thomas, labrwr, Kyffin-square, a gyhuddwyd gan yr Uch-arolygydd Harris o dori yr heddwch. Dywedodd y Cwnstabl Griffith iddo gael ei dynu i Kyffin-square (ar y 10fed o Fedi) wrth glywed ysgrechian uchel. Wedi myned yno cafodd y diffynydd yn ymladd gyda dwy neu dair o ferched. Gorcbymynodd y Fainc i'r diSvnydd gael ei rwymo, yn y swm o lOp, i gadw yr heddweh am chwe' mia, a gorchymynwyd iddo dalu y costau hefyd. Yr oedd yr un diffynydd wedi ei wysio hefyd gan Mary A. Davies, Kyfan-square, am -dori yr heddwch. Cwynai yr achwynyddes i'r dyn ddyfod i'w thy a'i churo hi L'mryw weithiuu, gan ei •chieio ei Byedodd Thomas fod ei wraig ef a'r achwynydd- es yn cweryla, ac na wnaeth efe ond ymyryd rhyngddynt. Thlarfu id'-Jo' ddim taro na bygwth- yr achwynyddes. Y Fainc a. ddywedodd, gan fod y diffynydd w2di ei rwymo eisoes i gadw'r heddweh, nad oeddynt yn meddwl fod an gen ei rwymo eto yn yr achcs hwn. MEDDWDOD YN BETHESDA. Pum'swllt a'r costau roddwyd ar Hugh Jones, Bethesda, i'w dalu am fod yn feddw tra. mewn gofal o geffyl a cherbyd yn High-street, Bethesda, ar y 23ain cynfisol.
NODION O'R DElfEUDIR.
NODION O'R DElfEUDIR. Cafodd naw o bersonau eu henwi am y paitih bedd ar Fwrdd Ysgol Brynmawr. Gwneir ymdrech yn Nghasnewydd i godi y swm o 10,000p tuagat gael yspytty yn y He hwnw". Darfu i drigolion Aberaman anrhegu y Rhin- gyll J. W. Salter ag oriadur aur ai ei ymadaw- iad a'r lla hwnw. 0 Torodd tan allan yn llieindy Tlotty Merthyr, dydd Iau ond llwyddwyd i'w ddiffodd cyn iddo wneud llawer o ddifrod. Dywedir fod y genhadaeth ddirwestel a gaf- wyd am wythnos yn ddiweddar yn Mhomty- pridd wedi troi allan yn dra ilwyddianua Dywedir mai yr unig brifysgol yn y deyrnas y mae mwngloddiau yn cael eu cydnabod vn briodol ydyw Prifysgol Cymru. Dywedir fod yna agos i 40ain 0 achosion o'r dwymyn typhoid yn Mhontlottyn. Y mae yr yspytty arbenig yn llawn yn bresenol. Dydd Mawrth bu farw Air Edward Thomas, Rose Cottage,Llangadog, y cofrestrydd lleol ar y encdigaethau a marwolaethau, braidd yn sydyn. Penderfynodd Bwrdd "Ysgol G-elligaer osod y gwaith o adeiladu ysgol newydd i'r plant bach yn Trelewas i Mr John Lewis, Caerphili, am y swm o 2211p. Yn ystod yr wytlmos- ddiweddaf bu eglwys y Bedvddwyr Seisnig (Beulah), Dowlais, yn dath- lu ei 50ain mlwydd oed, a thalu yr oil o'r ddyled oedd ar y capel. Nos Lun, anihegwyd y Parch Silas Charles, o Eglwys Gynulleidfaol Roath Park, Oaerdydd, a desc dderw werthfawr, gan aelodau ei eglwys, ar achiysur ei briodas. Trefnir i gynhal cyfarfod arbenig o'r Cyng- hor Plwyf yn Ninas Powys er cael cydsyniad i godi y swm o 300p tuagat adeiladu neuadd blwyfol. Yn ngwyneb y prisiau uchel a godir am lo y mae Bwrdd Gwarcheidwaid Ohepstow wedi pen- derfynu codi y cynorthwy allan a roddir i bob person tlawd sydd yn cadw ty. Arddangosodd Eglwys Annibynol Gymreig Abertileri ei 'gwerthfawrogiad o lafur y Parch J. Solon Rees, sylfaenydd a gweinidog cyntaf yr eglwys, trwy ei anrhe-gu ag oriadur aur. "Astudio Llenyddiaeth Gymreig" oedd testyn (hrlith ddyddorol a draddodlwyd gan Mr T. Marchant Williams, ynad etflogedig, Merthyr, nos Fawrth, i Gymdeithas Cymmrodorion v Rhondda, yn y Ton. Y mae y Parch M. C. Morris, Ton, Rhondda, yr hwn sydd wedi methu pregethu ers amryw fisoedd, mewn canlyniad i anhwylder ar ei lais, yn awr yn myned o dan driniaeth feddvgol mewn .9 yspytty yn Llundain, Pendierfynodd 'Cynghor Trefol Dinbych-y- Pysgod roddi cyfarwyddyd i Mr James Man- sergh, i ddarpam planiau: "mewn cysylltiad a'r gwaith dwfr, ac i ofyn am gydsyniad Bwrdd y Llywodraeth; LeoL i fenthycai 3000p tuagat y I gost Cyhuddwyd bachgen o r enw Frederick Perry, 4, Rutland-place, o flaen yr ynadon yn Abertawe, ddydd Mawrth, a dori i ystordy yn Gioucester- place, ac yspeilio gwerth 18s o chwegnwyddau oddiyno. Traddodwyd ef i sefyll ei brawf yn y Frawdlys. Rhoddwyd caniatad i'r Methodistiaid Calfin- aidd yn Bargoed i godi capel newydd ar y llan- erch y mae yr adeilad presenol ynddo. Der- byniodd yr eglwys yn ddiweddar danysgrifiad o lOOp gan danvsgrifiwr anhysbys tuagat y capel newydd. Hysbysa v "Drvch" am farwolaeth y Parch W. R Evans, gweinidog Eglwys Gynulleidfaol y Pererinion, Plymouth, Pa., Unol Dalaethau yr America Brodor o Penoader oedd Mr Evans, ac yr oedd yn dra adnabyddus yn Neheudir Cymru. Boreu ddydd Mawrth, cyfarfyddodd geneth boh, dr enw. Brown,a marwolaeth ddychrynllvd yn Rhif 2, Picton-street, Merthyr. Ymddengys ,,ys fod v fam wedi myned allan; a phan ddych- welodd, cafodd y plentyn wedi llosgi i farwol- aeth. Nid oedd -ond tair a haner mlwydd oed. Anrhegwyd Edward James, mab ieuengaf Mr Thomas James, Ty Capel, Porthcawl, a bath- odyn y Gymdeithas Ddyngarol, am iddo achub dyn rhag boddi yn Mhorthcawl, ar yr 2il o Awst diweddaf. Nid ydyw y oochgen ieuanc hwn ond 15eg mlwydd oed. Bu y Parch J. R. Jones (B), Pontypridd, ar ymweiiad a'r Unol Dalaethau yn ystod yr haf ao ar ol iddo ddychwelyd o'r wlad hono, ) mae wedi cael ei anrhydeddu a'r teitl o D.D. gan un o brif golegau yr America. Mr Dan Davies sydd wedi cael ei ddewis am y drydedd waith i fod yn arweinydd Oymanfa- Gerddorol Bedvddwyr Dwyrain Morganwg, y flwyddyn nesaf, yr hon a frvnhelir yn Mhafiliwn yr Eisteddfod, Merthyr. Disgwylir y bydd yno 15,000 o gantorion, yn nghyda cheridorfa o rhyw 500. Mewn cyfarfod o BWT llgor Gweithiol Oym- deithas Geidwadol y Rhondda, a gynhaliwyd pa y Borth nos Lun, awgrymodd un o'r cynrychiol- wyr y priodolde.bo gyflwyno anerchiad i'r Qyng- horwr Robert Hughes, Caerdydd, yr hwn a ddaeth allan yn ymgeisydd yn erbyn Mabon, a chytunwyd yn unfrydol ar yr awgrymiad hwnw. Fe allai y bydd yn ddyddorol i rai wybod mai Oymro, genedigol o Ferthyr, yw Mr Richard Bell, yr aelod Seneddol newydd, ac ysgrifen- ydd Oymdeithas Undeb Gweisicn y Ffyrdd Haiarn. Dechreuodd ei yrfa fel clerc yn swydd- fa Gwaith Haiarn Cyfarthfa j ac y mae amryw o'i berthynasau yn awr yn byw yn Morganwg. Un o'i gyd-weithwyr yn swyddfa Orawshay oedd Mr Tertius Phillips, ysgrifenydd y Gymdeithas Ddirwestel yn Nghaerdydd. Gwnaeth Benjamin Taylor ei ymddangosiad o flaen yr vnadon yn Nghasnewydd ar Wysg. ddydd Mercher, a chydnabyddodd éi. euogrwydd o fod yn feddw ac afreolus. Yn gymaint a'i fod wedi bed amryw weithiau o flaen yr ynadon ar gyhuddiadau cyffelyb, rhoddwyd ar ddeall iddo mai dyma yr unig siawns a roddid iddo i geisio diwygio, gan yr anfonid ef i gartref i feddwon y tro nesaf y deuai yno. Cafodd ei anfon i gar char am fis am ei drosedd presenoL Gwnaeth tair o fe-rehed eu hymddangosiad o flaen yr ynadon yn Mhontvpridd, dydd Mercher, ar y cyhuddiad o fod vn feddw ao afreolus. Yr oedd un o honvnt-Emil-N- Evans, wedi bod ger- bron y Fainc 19eg o weithiau o'r blaen; ac an- fonwyd hi i garchar am fis,' gyda. llafux caled. Y Hall ydoedd Ellen Williams, Trefforest, yr hon oedd wedi cael ei chospi 25ain o weithiau yn aaenorol a'r drydedd ydoedd. Martha Phillips, Trefforest, yr hon oedd wedi cael ei chospi 32ain 0 weithiau yn flaenorol. Gosodwyd ar y ddwy olaf i dalu dirwy o 10s. Cafodd y gostyngiad oedd yn cymeryd lie yn mhris y glo yn Neheudir Oymru ei atal yr wyth- nos ddiweddaf, trwy i archebion trymion ddyfod i law. Y mae y galw yn well am y rhan fwyaf. Anfonwyd 7000 o dunelli i Borth Arthur yn ystod yr wythnos ac y mae amryw lwvthi o 5000 i 7000 o dunelli wedi eu hanfon o Gasncwydd a Chaerdydd yn ddiweddar. Pris y glo ager goreu yn Nghasnewydd ydyw 0 21s 60 i 22s; fto, yn Nghaerdvdd, o 24s i 26s. Glo tai goreu, 228 y dunell. Parhau yn fywiog y mae y -farch- nad i haiarn. gorphenedig a dur, ond fod y pris- iau rsdd yn wanach. Teimlir cxyn bryder mewn perthynas i'r fasnach mewn platiau aloan yn Ngorlle-win Morganwg, ll y mae amryw flinau wedi e" hatal. Mews tanlyniad i sefyllfa ei iechyd, bu raid ^.arc^ Cerodlg' Jenkins, Aberystwyth, ddychwelya or maes eenhadod yn China lie y bu yn llafuno mewn cysyntiad a Ohenhadaeth Chi Chou. Nos Fawrth, ood tan allan yn yst orfn, Air T. M. Daniel, ironmonger, yn Aberteifi, lie yr oedd petroleum, olewon, anwyddan eraill. Dyma yr unig dan o bwys, fe ddywedir, sydd wedi cymeryd He yn y dref hono ers 30aino flynydd- oedd. Tra yr oedd yr Arolvgvdd Heddgeidwadol Davis, o Aberdar, ar ymweiiad byr a Llanym- ddyfri, yn ddiweddar, daeth ar draws yr hyn a dybir yn y rhan honcv o'r wlad sydd yn "steel engraving" di-ail o gartref y Ficer PritcharcL Dengys y darlun y ty mewn cyflwr da, ac islaw y mae yn argraphedig y geiriau, "Y Neuadd, L.lanymddyfri, gynt Annedd Rhvs Pritchard, 1644." Cyfeiriodd Esgob Llandaf, yn ei gynhadledd esgobaethol, dydd Mercher. at yr hyn oedd wedi ei ddweyd mewn cynhadledd flaenorol o berth- ynas i'w ymneillduad buan. Dywedai yn awr fod sefyllfa ei iechyd yn llawer gwell nag oedd- ddeuddeng mis yn ol; a thra y parhai ed nerth iddo gyflawni ei ddyledswyddau, byddai iddo ddal ei swydd bresenol.
-------Ymosod ar ei Wraig…
Ymosod ar ei Wraig ar yr Heol. MIS 0 GARCHAR I DDYN 0 FANGOR. Cynhaliwyd eisteddiad arbenig o Lys Y nadol Bangor, foreu Mercher, 0 flaen Mr Henry Lewis a Dr. Langford Jones. John Francis Williams, o. Fangor, a gyhudd- wyd o ymosod ar ei wraig y diwrnod blaenorol. Mr Thornton Jones, yr hwn a ymddangosodd dros yr achwynyddes* (sef gwraig J. F. Wil- liams), a ddywedodd ei fod yn ffres yn nghof yr ynadon iddynt, y diwrnod blaenorol, yn v Llys Ynadol, wrandaw1 apel wnaed gan Mr Huw Rowland ar ran. y diffynydd presenol (John Francis TV illiams) am leihau y swm wythnosol a dalai efe at gynhaliaeth ei wraig a'i blant, yr hwn swm benodwyd trwy archeb o eiddo y Ilys, a than yr hon, arciheb yr oedd efe yn caed ei wahanu oddiwrth. ei wraig. Wedi i'r wraig adael y llys, ao fel y cerddai i fyny High-street, dywed hi i'r diffynydd ddilyn ar ei hoi ac vm- 0.30<1 yn ffyrnig arni gyferbyn a Farrar-road. Taflwyd hi ar ei phen i'r heol nes oedd ei dillad yn OTchuddedig gan faw. Gan fod y llys yn eistedd ar y pryd hi a aeth yn ol yno yn union- gyrehoL ac apeliodd am warant i ddal y diffyn- ydd, ac ar y waiant hono yr oedd efe yn awr yn cael ei gyhuddo o ymosod ar ei wraig. Yr oedd y diffynydd yn ddyn cryf a nerthol o gorph, a desgrifiai ef yr vmosodrad ar y wraig yn goward- aidd i'r eithaf a thy biaef (Mr Jones) ddarfod i'r diffynydd roddi rhaff i'w dymherau wrth fod yr ynadon wedi gwrthod lleihau y Iwfans wyth- nosol i'r wraig. Anogai ef fod i'r Fainc, 03 caffent y diffynydd yn euog, osod arno gosp ddigonol. Yr Achwynyddes (Josephine Elizabeth Wil- liams) a ddywedodd ei bod hi ddydd Mawrth., ar ol gwrandawiad a bwriad allan apel ei gwr, yn cerdded i fyny High-street Yn nghwmni ei merch, a rhai ffryndiau. Tua gwaelod Farrar-road tarawodd ei gwr hi yn ffyrnig y tu ol i'w phen a thaflwyd hi i lawr. Nid oedd yr un gair wedi pasio rhyngddynt cyn i'r ddyrnod gael ei rhoddi. Dangoeodd y tyst ei gown du, yr hwn oedd wedi maeddu yn y baw. Mrs Kate Carter, gwraig briod, a ddywedodd ei bod yn cerdded i fyny High-street ddydd Mawrth gyda Mrs Williams. Gwthiodd y diff- ynydd heibio i'wferch, cododd i fyny ei benelin,* a hyrddiodd ei wradg i'r gwter. Edward Cramer, Caergrbi. yn ngwasanaetfe Owmni Rheilffordd y London and North-We»- tern, a ddywedodd ei fod vn cerdded wrth ochr Mrs Williams i fyny High-stree+ dydd Mawrth. Daeth y diffynydd i fyny o'r in ol a tharawodd hi nes oedd ar ei hyd ar y ffordd. Wrth ei groesholi, dywedodd y tyst ei fod yn meddwl mai ei benelin ddefnyddiodd y diffyn- ydd at ei wraig. Diffynydd Ai nid eich gwraig chwi yw fy housekeeper i? Tyst: Mae hynvn aros i'w brofi. Diffynydd: Oni ddaethoch chwi yno i ymyryd a hi? Dywedodd y Tyst fod hvnvvn beth i'w brofi, a dywedodd yn mhellach, os oedd gan y diffyn- ydd rywbeth i'w ddweyd ar y mater yna, mai gwell oedd iddo ymohebu a'i dwrne ef (tyst) yn Ngha-ergybi. Y Ty&t, wrth ateb yn mhellach i Mr Thorn- ton Jones, at ddywedodd fod y diffynydd wedi ei ddilyn yntau hefyd a dal i'w wthio yn ol gyd- a'i fre&t, tra ar yr un pryd yn sylwi, "Nid wyf wedi eich taro chwi eto Y Diffynydd a dystiodd ddarfod iddo, ar ol myned o'r llys ddydd Mawrth, fyned am giniaw i'r Albion Hotel. Tra yno hysbyswyd ef f; d ei wraig wedi myn'd i fyny'r stryt gyda Oramer. Efe a wnaeth y sylw: "Beth sydd arno eisiau ymhel gyda'm gwraig i? Mi a setlaf y dyn yna!" Yna aeth ef (diffynydd) a.Ilan, a daliodd hwy ger Farrar-road. Dywedodd iddo ymwthio rhwng ei wraig a Oramer, ac wrth wneud hyny tarawodd ei benelin yn erbyn ei wraig. Llithro ddarfu iddo oherwydd cyflwr drwg; y ffordd yn y llecyn hwnw, trwy fod bildio yn myned yn mlaen. Dywedodd iddo ddilyn Cramer a gofyn "Beth sydd genychynfy erbyn i? "achilgwth- iodd ef yn ei flaen, -ond gwadai iddo ei fygwth. Cymerodd y diffynydd v llw, ac ail-adrodd- odd me m tystiolaeth sylwedd yr hyn draeth- odd Y11> flaenorol. Mr Thornton Jones, wrth groesholi, a ofynodd i'r diffynydd ai ni fu yn euog o ymddwyn yn gyffelyb tuagat. ei wraig ar achlysuron blaen- OTol ? Diffynydd Peidiwch chwi a siarad fel yna gyda mi, onide mi wnaf gan orphen y fraw- ddeg gydag yagydwad y pen a'r gair, "Mi wydd- och ehwi." Mir Thomt-on Jones: Yn awr eglurwoh wrth y Fainc beth ydycih yn ei olygu. Pa beth a. wnewch i mi? Diffynydd: Dim i chwi. Tra yr oedd yr ynadon rn ystyried eu pen- derfyniad dywedodd Mr Thornton Jones, gan gyfarch y diffynydd (vt hwn a safai yn y tyst gell), "Peidiwch chwi a. wincio arnaf fi yn y dull yna, onide mi a apeliaf at y Fainc am gael eich rhwymo tuag ataf fl." Diffynydd: Ii a ddywedaf rywheth wrth- ych. Mr Thornton Jones: Beth bynag sydd genych i'w ddweyd gwell i chwi ei ddweyd yma. Diffynydd Na wnaf; mi a ddewisaf fv am- ser fy hun. Ar ol ymgynghoriad byr, y Cacieirydd a ddy- wedodd fod yn ofidns ganddynt i'r achos hwn ddyfod o'u blaen, ond vn sicr yr oedd yn rhaid rhoddi pen ar beth felly. Nid cedd ymddygiad' y diffynydd yn y llys y boreu hwnw yr hyn yr oedd ganddynt hawl i'w ddisgwyl oddiwrth ddyn wedi ei ddwrn i LTS Cyfiawnder. Nict ocdd y Fainc ym meddwl mai iawn ynddynfc L I fyddai rhoddi i'r diffynydd. v dewisiad o dahi dirwy gan hyny, hwy a'i hanfonent i garchaar am fts.
Harwolaeth Frawrchus o Pyyn…
Harwolaeth Frawrchus o Pyyn ger SLlar: poller. Cymerodd marwolaeth sydyn anghyffredin le yn .1 9 Froncysyllte, ger Llangollen, ddechreu yr wythaoa ddiweddaf, yn mha un y ceir- es-iampl darawia<ol o eiriau siaredir mewn ysmaldod yn cael eu gwirit*. Bu i Joseph Davies* oddest;; 60 mlwydd oed, gyfranogi o foreubryd harti', ac aeth am ychyditr o- dro. Ni flinid ef un amser bron fron all^cbyd ond y boreu hwn cwynai nad oedd yn hollol iawn, a dywedodd dan ehwerthin "ei fod yn myivd i I.ipw. Ychydig funudau yn ddiweddarach efe a syrih odd. i lawr, a bu farw yn uniongyrt-liol trwy i'w g-a!on beidio gweithio. Yr oedd efe y» fr.swd t-n ft weinidogion blaenllaw Lerpwl. ^nf< nodd Cvwn«r Sir IHinbych. ddydd Mii-wrrh. i d hverd iia íJ"d.ai 4 yn. angenrheidiol cym-1 trEPg};üild..
Advertising
Bu Misi Margaret Fembtrion. niere.h M- R. L. Pembert<?n, Hawthore Tower 8c»bas» 111 r- bour, farw o glefyd y "t.j-phoid"' cv'1 Me-.hrr -rv-eddof. Yr hwn vn aoigylchiad rawv prud-.V. aidd nag arfer. Yr oedd i ga* ei f' Cadben Marshall, R.A., yn Bombay; yr oe-l4 y gxvisgoedd fK"iodr»sQ\ a'y presar.tau wdi t-u uanfou yrnaith yn barod.