Gwalia

PORTHMADOG. Llong Wedi Colli.—Derbyniwyd y newydd, ddydd Iau, fod llong arall perthynol i Cadben Morgan Jones, wedi colli, ond fod' y dwylaw oil yn ddyogel. Trengholiad.—Nos Fawrth cynhaliodd Dr. Hunter Hughes, crwner, a nifer o reithwyr, ar ba rai yr oedd Mr Robert McLean yn flaenor, drenghol- iad ar gorph Mrs Ellen Jones, Lombard-street, yr hwn a fu farw ddydd Sul yn dra disymwth ar ol bwyta ei chinio. Dychwelwyd rheithfarn o "farwolaeth naturiol." Bwrdd Ysgol.—Cynhaliwyd cyfarfod o'r bwrdd nos Fercher pan yr oedd yn bresenol: —Mr D. R. Thomas (cadeirydd). y Parch W. Ross Hughes, Dr. William Jones Morris, H. Parry, J. E. Jones, E. W. Roberts, a William Morris Jones (clerc).—Cafwyd adroddiad cefnogol iawn ar y presenoldeb gan y swyddog gor- fodol (Mr William Roberts), vr hwn a ddywedai fod cyfartaledd y presenoldeb yn 94 y cant.—Penderfyn- wyd gohirio ystyriaeth cynlluniau ysgol Snowdon- ptreet.—Pasiwyd i. gau JT ysgolion dros wyliau v Nadolig 0 r 22ain cyfisol hyd y lOfed o Ionawr.—Pen- odwyd pwyllgor yn cynwys v Cadeirydd, Mr J. R. Pritchard a Mr J. E. Jones i ystyried safle y Bwrdd I mewu perthynas i hawl iau. yinddiriedolwyr yr hen Ysgol Frytana.idd.—Hysbys wyd fod Miss Kate Wil- liams yn foddlawn i aros dan v Bwrdd os gallai gael I yn rhydd o'r penodiad oedd wedi dderbyn dan Fwrdd Ysgol Pwllheli.—Pasiwyd, os v byddai iddi dyniu yn of ei hymddiswyddiad ei bod vn cael ei hail gyflogi yn ol 60p yn y flwyddyn fel athrawes gynorthwyol.— Penderfynwyd hysbysebu yn y "North Wales Chronicle" a phapjrau eraill am ddwy athrawes gyn- orthwyol.—Anfonodd Mrs Rowland. PJag Isa'. Pen- morfa. i ddiolch i'r Bwrdd am adael i Mis. WilBams. o ysgol y babanod, ei chynorthwyo yn ystod gwaeiedd Mr Rowland-—Pasiwyd pteidlais o gydymdeimlad a Mrs Rowland ar farwolaeth ei phriod.

Y mae benyw Ffrengig wedi marw yn dd'wedd- ar yn 110 mlwydd oed, gan adael 132 o ddisgyn- I yddion. Y lluestai mwyaf eang; yn y byd ydyw y thai hyny sydd yn Warssw, a gallant letya 33,000 0 filwyr.

ALLTUDIWCII Y GELYlS AMDLJIFFRNWCH EICH CORPH YN YN ERRYN A >- f tt:oH V £ > Ij'UlGHESfcyff 1 BLOOD/ ^CAIHS* Y M\E Hughes's [>!ooc{ Pills Yn Brasau a Phuro y (Iwaed, yn CryfhaH a Rheoleiddio yr Ystym<ig, yn Gosod yr Afn meWD Cywair a Chyfiwr i weithio, yn Cynhyrfu iadinsol Weithrediad yr Arenau, yn Cadaruhau y Nerves, yn CymheIlLlitiad iaohusol o'r Bile, yn ciirio y Croen o bob nam, yn Rheo oiddic y Coiuddion, ae yn dwyn blodau Iechj-d i'r Gruddiau. Y MAE Yn Atal a facbau y Scurvy, Croen Doriadau. Corn- | wydvn. i'CK.<ma, Scrofula, Erysipelas HUGHES'S I ly B'ast-, Pen-Boen, Afu riùwg, VRhwymedd/rwendid. Nerves, Blinder rYinenyddot. holder Yabryd, j Piles, BLOOD (''wsg-fethiant, Vnhwyldeb yr Arenau Gwync^on, Dill ? Tra.ul( I ndigeatioD Biiiousness, PILLS SYLWCH AR Y TRADE MARK lIW SEF LLUN Y GALOr AR BOB BLWCH HEB HWN TVv'YLL YDYW. WYR A Y mae y Pills hyn yn I GWR AGE DB Gyfaddas ac Anmbrisiadwy i {MEIBION A J MiiRCHED. y maent yn iachau ar ol i bob peth Arall Fethu. Heb Oedi Danfouwch am flwch o HUGHES S BLOOD PILLS Gwerthir hvry gan bovi Chemist a Gvrerthwyr Patent Medicines am 1<1 1 id, 2a 9d, a 48 6d, nea danfoner eu gwerth mewn Stamps neu P.O. i'r Gwneuthurwr JACOB HUGHES, Manufacturing Chemist, l'enarth, Cardiff American Agency :— R. D. WILLIAMS, Chemist, Plymouth, PenD. GOMER"S B&LM T ELI AT BOB CLWYF I GOMFR S BA1 i vi a Iacha Glwyfau ar y Traed Cluuiau, Pen, Gwddf, Erys- ipelas, Manati Ilidiog1, » Digroenedd, ^ornwydon Crawnl yd. GOMER'S T-{A eM a Iacha Rronau a Ten Bronan ———————— Dolurus, Pies, Traed Chwyi- edig, Toriadau allan, Craoh yn Mhenau a Gwyneban Plant, Llygriadau a Llosgiadau yn mhob rhan o'r Corph. >MF,R'S BALM a Iacha Ddwylaw Toriadol, ——— Llygaid ac Amrantau Colurne, Crafn Scurvy, Gwynegon, Cymalau Poenus, Chwydd- iadap, Tarwden, Malaethau, See. Y mae GOMKK'S BALM yn hynod effeitluol at bob math o Glefydau allanoi y Corph. — Rhodder prawf arao Ar werth gan bob Chemist a gwerthwyT Patent Medicine.am Is Itc y bhveh, ntu danfoner eu gwerth mewn Stamps at y Darganfyddwr JAG (mi HANUFaO'IUBISG CHEMIST, PSNARTif, -CARDIFF. IA1.P0.liTAN i' ADVERTISERS. Y '"CI.OKTAX YDD," — () F F ICES:- Bridge Street, Llangefni. TH CLORIAWYDD IS a W EL6 H NF. WijpA PiiR demoted to the inter- ± euBfi of witb to LARGER CIBCULATK^N of the hind amongst all clusttcy in Analt.«ej' & Camarvonsbire THE Is the Onls WELSH P pkb publiKted the County, PIGCE HALFPENNY. DAY IUORNINO (Msrkat Day at Liangelin) ;1\ ;na for the LvWfcei Cats tor remote piaces of tbe Itiland. A GOOD MEDIUM FOR ADVERTISEMENTS CuASOKS M(jD £ UAia rUBLISHKae The North Wales Chronicle Co Ltd. Y < CLOKIAK YDD." SCALE OF (HAEGES- Plr Line. Per Inch s. d. b. d. PdirliAmetitary Notices 0 6 5 Prospectuses of Public Companies and Government aad Otiancery Notioea 6.. 5 0 Election Addresses, Le.-al and Public Notice 0 3 2 6 Sales of Heal Property, <feo. 0 3 2 6 Coiicerte, EDtrriainments, aud MiBoellaneous Auvertiuements.. 0 2 The above Ailv-rtiseaQputw are Scaled by Typ", Aleasure) the ¿hJi¡/f¡; print lines noli being coauted. TRADE ADVERTISEMENTS. These &ro iuaerioct as Reasonable Bates, varying according to spioe taken 1$1:1 namber of lnseetioos ordered. The Charge for an Inob Bicigle Column Adver- tisement is as foikwe;— 52 insertions at 6d per week. 26 do at 9d do 13 do atla do For a Two Inoh Column or an Inch Louble Colurou:— 52 iusavtiona at ls per week. 26 do at Is 6d do 13 do lit 2s Od do For a Three Inob Single Colnruu or One and.a«balf lucbflB Double Column:— 52 ius&itiovii bt Is 6d par week. 26 do do 13 no itf 3a Od do A considerable relation is made when mors bbnti Three IuchtP ire tsken. fARAORApa ADVERTISEMENTS. barbed 411 par line; Special Positions at 6d per line. CHEAP PF.EPAID ADVEaTI&EIHENTS. Under the beid of" Wanted," To Let." or fG To he&oid(,!&c. -).. Argrapliwyd a Chyhoeddwyd dros y "Norik Wales Chronicle" Company, Limited, gan David Wiihauouj, yn y "North Wales Chronicle" a'r "Gwalia" PriU- in Works. Caxton House, High-street, Bangor, y* Milvryf Baager, yn air Gaernarfon.—Ehrdd .Mawrth, Rhagfyr 20, 1898.

BETHESDA. Marwolaeth Mrs Catherine Williams.—t)vdd Mercher diweddaf talwyd v gymvynas olaf i.Mrs Catherine Williams, gweddw v diweddar Mr H. J. Williams, accounta-nt, Bethwda. Bu yn nychu am tua dwy flynedd. Perchid hi vn fawr gan ei chymyd- ogion chydnabod oil. Gwasanaethwyd wrth y ty gan y Parch Dennis Jones, Carmel, ac yn Eglwys Glanogwen a glan y bedd gan Parch H. Ll. Head- ley, eurad. Yr oedd yn 43 irtlwydd oed. Cvdym- deimlir yn fawr mab, Mr J. H. Williams, a. 1 Tnerch, Mrs Bishop, o LerpwL Heddwch iw Elwell. —Ap. T Cvmdeithas Lenyddol Glanogwen.—Nos u di- weddaf daeth cynuiliad aaghyffredin yn nghyd, fel yr oed<L yT ysgoldy w«di ei tanw. Llywydd y nos- waith otdi-H; Henry Jones, Gerlan. Y testyn oedd darlith ar "Dd" gan Mr W. Twigge cyfreithiwr, ac yr oedd ganddo "m3o\.t lantern" rag- oroli er egluro rlianau o'i ddarlith, yr hon oeda o werth mawr. gan ei bod yn rhoddi rhyw ddf.rnodaeth 1 Hi am ryfeddodau y gangen hon 9 wyddoniaeth. Yr oodd y darlithydd mewn liwyl rhagorol, ae yr I oedd ol efrydiaeth fanwl yn amlwg drwy yr oil o'r f -dd^riith. a diamau ei 'bod yn deilwng ïw tiiraddodi of) fiaen cynuiliad o wyddoawyr, gan mai ycRydig iawn oedd yn gallu ei ddilyn i ddim pwrpas, gan fod y fitfh amrywiaeth o dermau dyeithriol yn perfhyn fr wyddor. Gallwn ei lonpyfarch yn galonog fel daearegwr o raddfa ucb6l. Cvmdeitlias Ddiwylltadol Capel Bethesd'a.»-Cyn- TraLodd y hon ei ehyfarfod nos Fercher diweddaf, dan lywyddiaeth v prifathraw, Mr D. J. Williams. M.A. I ddechreu. cafwyd papyr rhagorol gan Mr Edward Williams, "Braich Melyn. Ei destyn "Y Gorphenol, y Presenol, a'r Dyfodoi." Rhoddir canmdtiaeth uchei i alia a. threfnusrwydd y hwn. Cafwvd papyr hefyd ar "Ffydd. Gob«itb*- a. C^iariad" gan Mr R. Williams. 1Íigoh-5rlrFJet: a," un "•aF ar "Moses. Etias. a Christ" gar.TSIu Tuomas, Ccfnfa-bs-terrace a gwnaed 8v1:aiiau ar y gwaha.no! Inpyrsu ga.n v Ikfri R. Williams. Mostyn-terrace R. Penybryn W. E. Williams, Pant; a R. (jae"r lhr,. Hefyd. rhoddodd y Llywydd Afr Williamis} gjlighorimv cwerthfawr a buddiol i'r 'JnbJ -at' pa fodd idvnt, dreulio eu horiau ru VaTidtwr.oi cr eu cysur a ties i srrmdeitha*. Cafwyd ^dmdliad o benillion doniol gap Mr R. Ttoberts. T^rynotrwen, a. Jooeoh Thomas, Cefnfaes-terraee: a «wynol Miss Winnie A. Roberta. Peny- 1HT". a L. Jones, Mill-street. Cyfeiliwyd John Roberta, Pantffry<Ba«. Erfwys Gla.no?we«: Y Festri *\ynyddol.—New 1"h! diweddaf, dan lywyddiaetb y Parch R. T. ,T->n«s, B.A.. ficer, cynhaliiryd yr uohod yn Ysgoldy '"lanoewfrn. pryd rr oedd rhai decrau yn fwy yn bresenol nag a wel«on» erloed o'r btaer., 1f hyn arwyddo yn dda, ac yn arddangos fod Eglwyswyr I Glanogwen yn cymeryd dyddordeb yn amgylchiadau eu heglwys, ac yn addfed i weithio er i cynorthwyo ein parchus Qcer yn ei ym- drechion canmoladwy i ddwyn yr eglwys i'r ystad berffeithiaf sy'n Sosibl. Aincan y cyfarfodydd byn ydyw rhoddi cyfrif o'r holl gasgliadau yn ystod v flwyddyn, yn nghyd a'r treuliadau, a hefyd dewig swyddogion, wardendaid, etc., am y flwyddyn ddy- fodol. I ddechreu, darllenodd Mr R. Morris, Bryn- llwyd, un o'r wardeniaid. gofnodion o'r cyfarfod di- weddaf, sef blwyddyn yn ol, a gwnaeth gyfeiriad parchus at ein diweddar ficer, y Parch Canon Mor- gan, a'r sefyllfa bruddaidd a thywyll yr oeddynt ynddo flwyddyn yn ol, pryd yr oedd y parchus ganon vn analluog, oherwydd gwaeledd, i fod yn bresenol yn y cyfarfod. Yna aeth yn mlaen gyda'r cyfrif on. a dywedodd eu bod, a.r ddechreu y flwyddyn hon, mewn dvled o dros bedair punt, ond vr oeddynt wedi ciirio yr holl ddyled, a chanddynt swm da yn ngweddill at y flwyddyn ddyfodol. Yr oedd yr holl gasgliadau yn cyraedd i dros 122p, ac wedi talu eu holl ddyledion no oedd vn aros yn weddill at y flwyddyn nesaf dros 22p, yr hvn a ystyrid yn hynod foddhaol, yn neillduol wrth ystyried y cascliad a wna.ed at gael twymno yr eglwys. Cyfeiriodd Mr Jones, ficer. mewn gwasan- aeth hwyrol un nos Sul, oddeutu pum' mis yn ol, fod arno angen am ddau gant o bunau tua.gat dWJmno yr eglwys, a.c adgyweiriadau eraill, a'i fod a ddyfod ar eu gofyn hwy am y swm. Wedi cynal cyfarfod yr wvthnos ddilynol i ystyried y mater, pasiwyd fod l r eglwys ei gymeryd i fyny, a dechreu gweithio yn ddioed, ae felly y gwiuaed, ac vn mhen y pefnos dywedodd y ficer ei fod wedi derbyn addewidion yn cyraedd yn agos i 190p. a'r noswaith hon mynegodd fod y swm wedi cyraedd i dros 221p. Pwy a ddywed, bellach, nad yvr Eglwyswyr Glanogwen wedi dvsgu cyfranu, pan y mae galwad ar iddynt wneud? Pas- iwyd i argraphu4 o'r holl gasgliadau a r treuliau bob blwyddyn, er mwyn i bawb gael gweled yn mha sefyllfa yr oeddynt, ac awgrymodd Mr Jones, hefyd, y priodoldeb o ddewis gwr cyfrifol i archwilio'r cyfrifon cyn dyfod a hwy o flaen y cyfarfod blynyddol. Cynygiwyd a phasiwyd a dewiswyd Mr Richard Hughes, ysgolfeistr Glanrhyd Idwar, yn archwilydd. Dywedodd Mr Jones, hefyd, iddynt gasglu 29p 7s 3c tuag at the Genhadaeth Eglwysig, i 4p 15s yn ngwas- anaeth y Cymun boreuau Sul a.t gynorthwyo y tlodion, ond ei fod ef wedi rhoddi allan dros 5p Ïr tlodion. Y na aed a.t y gwaith o ddewis swyddogion. Y mater cyntaf oedd dewis wardeniaid. Yr oedd gan Mr Jones hawl i ddewis un o'r ddau ei hun, ac enwodd Mr Benjamin Thomas, Llys Meurig (Bryn Meurig gynt), yn warden iddo ef. Dyma y l9eg gwaith i'r boneddwr hwn gael ei ddewis i'r swydd. Mae hyn yn siarad llawer am ei safle ef fel Eglwyswr yn ngolwg Eglwyswyr Glanogwen. Dros y gynulleidfa. enwyd yr hen warden. Mr R. Morris, gan y dangosid gryn de;mlad dros gael newidiadauamlach y y swydd non. Cynvgiwyd fod Mr W. Twigge ETIis. cyfreithiwr, i gael ei ddewis. Mewn canlyniad bu raid rhoddi y mater i bleidlais, a, chafodd Mr Morris fwyafrif dros iddo barhau yn y swydd am y flwyddyn hon. Dewis- wyd vn sidesmen, yn y gwasanaethau Cvmraeg, y Mri Hugh Thomas, Penybryn, a Thomas Williams, Glanogwen Cottages. Yn y gwasanaethau Saesneg. dewiswyd y Mri W. Charles Hughes, Ty Amser. a William Pritchard, Penybryn. Pasiwyd i Mrs John Parry i ofalu am lanhau yr eglwys yn ol 6p y flwydd- I yn, a Mr J. Phillip Williams i ofalu am oleuo vr ezlwy ac edrych ar ol ei thwymno am gyflog o 8p I yn y flwyddyn. Cynygiwyd fod i Mr John Roberts, organvdd, oherwydd yr ychwanegiadau yn ei ddyled- swyddau. i gael cochad yn ei t^yflos o 5n yn y flwydd- I yn. a phasiwyd. Cwynid ean Mr Henry Roberts. Ty'nycoed. fod nifer mawr o dlodion gwir anghems vn yr arda], ac y byddai vn ddymnnol pe gellid srwneud rhvwbeth ar eu rhan. Dywedodd v Ficer ei fod ef i raddau mawr eto vn ddyeithr, ac y byddai vn ddiol^bga-r am hysbysrwydd am cyfrvw. a thar g-ym- hella.i a.r iddynt roddi gwybodaeth iddo of am danynt. Pa.<5iwvd fod Mr Jones, pan vn ei gweled yn an sen rheidiol. i roddi cais i'r wardeniaid am gasgliad ych- wanegol ar gyfAr y tlodion. Cyn diweddu. aeth Mr Jones dros restr o dcliwygiada.11 oedd yn ei fwriadu allan yn ystod v flwyddvn nesaf. Mae vn fod ein ficer vn fvw i waith. a dyledswydd nob EglwvswT voyw rhoddi pob cvmhorth iddo i gario illhn: ei welliantau. Wedi talu diolchiadan arferol i'r Hvwvdd. a hefyd i'r wardeniaid am eu llafnr ETwaith rhagorol wnaed tranddynt v flwyddyn ddi- terfvnwvd cyfarfod hvnod ddyddorol, hwn a barhaodd am yn agos i dair awr. Af AE D'EYD- Mai dyn rhyfedd mewn amryw foddau yw y bonedd- Wl" parchus y Dr. Mills Roberts, Ysbytty y Penrhyn. Ei fod yn ddigon naturiol ac unol a'i broffeswriaeth ei weled yn efrydu ac yn cymeryd cymaint o ddydd- ordeb mewn anianeg. Fod ei Ie fel pe baech yn mvned i amgueddfa, gyda. phob math o adar asgellog, gydag amrywiaeth mawr o hwy aid, ieir, etc., traraor. a llwynog. a gwahanol rvwogaethau o gwn. Mai y peth rhyfeddaf o ddim sydd ganddo ydyw mul, yr hwn sydd yn tynu sylw mawr v dyddiau iryn. gan ei fod yn actio fel pe vn un o swyddogion y chwarel. Ei fod yn arferiad i'r dynion wrth fyned a dyfod o'r gwaith i ddyfod gyda'u gilydd, a phan wel y mul ddim ond un neu ddau yn dyfod o'r gwaith a hyny cyn yr amser mae yn moilio eu glustiau ac ar eu hoi. Fod un llanc heinyf a sione ar ol ychydig un boreu, a pan ganfyddodd y mul ef, ymaith ag ef ac ar ei ol, ond cyrhaeddodd y llanc y irwaith cyn cael gwybod pa gosbedigaeth a gawsai gan v mul. Gan ei bed yn ddiwrnod gwlawog cychwynodd yr nn Dane adref ychydig cyn caniad, ac yr oedd dau eraill yn ei ddilyn, y rhai a sylwodd fod y llanc yn myned i gvsgod coeden fel pe yn ofni rhywbeth. Fod y ddau yn methu a dyfalu beth allasai fod vr achos i'r llanc ofni. gan ei bod yn ddiwrnod smit, nad oedd Mr Ellis i'w ofni o gwbl. Wedi cyrhaedd ato gofynasant beth oedd y mater. "Welwch chwi aior mul yna," meddai. "Betll am dano." meddai un gwron o'r ddau, "A oes arnat ti ofn creadui' fel hwn," meddai, ac yn cychwyn at y mul.. Ond cyn iddo gyrhaedd yr hen frawd, yr oedd ei glustiau i fyny, a dyma ruthro am dano. a chwerthin- 11yd i'r eithaf oedd gweled y tri yn ffoi o'i flaen gwron yn flaenaf. Iddynt allu clirio y steps cyn i'r mul eu dal, a bod y gwron yn diolch am y waredigaeth fawr a gawsant, gan lefain. "Wel, hogia nid mul ydyw pob mul. Fod yr amgylchiad wedi achosi hwvl drwy yr holl waith, ac mae y mul beflach vn cael ei barchu, nid fel mul mwyach, ond fel un o'r swyddogion mwyaf peryglus yn y gwaith. Y dydd o'r blaen yr oedd criwiau pone Edward, wedi myned i'r cwt, a chynygiwyd fod iddynt gynal cystadleuaeth ganu unrhyw alaw, pryd y dywedodd un o'r hogia y rhoddai oriawr gwerth pum' swllt yn wobr. .Erbyn trefnu y beirniaid, etc., yr oedd nifer wedi rhoddi eu henwau i mewn, ac yn eu plith un hen frawd, yr hwn sydd wedi bod ar yr hen ddaear yma ers tua ehwe deg o flynyddau. Wedi i enwau yr ymgeiswyr gael eu cyhoeddi synai yr oil o honynt glywed enw vr hen frawd, gan na ehlywsajit erioed ei fod ef yn gantor. Canasant oil yn ol eu No., a digwydda.i yr hen frawd fod yr olaf, a chanodd an "Y dda.fad ddu, sef M Wedi i'r beirniad fod o'r neilldu yn tafoli y gystadl- euaeth daethant yn ol gyda. rhol o bapur a'r feimiad- aeth ynddo. I'r beirniaid ddweyd fod y dorch vn sefyll rhwng dau, sef yr hen frawd ac un arall; ond ar ol ystyr- iaeth fanylach, r oeddynt wedi dyfod yn unfa, ac na4 ;<"b.n frawd wedi methu mewn nac amser na gain," ac fod ei "expressions" yn berffaith o fendigedig. Y na gahvyd yr hen- frnwd yn mlaen i dderbyn y wobr yn nghanol v banre"u mwyaf ofnadwy a glywid erioed yn Chwarel y Penrhyn.

qT^RNARFON. Yn Gwella. Xh- «"enydd genym allu cofnodi fod Mr M. T. Morris Bron Menai, yn graddol wella. Oymdeithas y St. John's Ambulance.—Deallwn fod dosbarth V1 nglyn a'r sefydliad dyngarol uchod wedi Y darlithydd fydd y Dr. J. Evans. Y Gwarch^dw-aid.—Dydd Sadwrn, yn yr As- sessment Committee, rhoddodd Mr Ellis Roberts, rybudd y byddai iddo yn y cyfar- fod .esaf godi y cwestiwn o brisio yr oil o'r eiddo V11 mhlwyf Llanbeblig. Llwyddiant.—Bydd yn llawenydd gan edmyg- wyr a chyfeillion Mr James Parry. Snowdon- street, mab Mr James Parry. Wesley-street, glywedei fod wedi Ilwyddo i basio yr arhoHad dyma yn nglyn a'r Board of Trade examination fe: cwdben. Hefyd Mr Henry O. Thomas, Castle Ditch, mab y diweddar Mr John Thomas, ar- werthydd, fel prif beirianydd. Well done, hen hofsjau y dref. Llwyddiant Athrofaol.—Y mae Master H. Parry Jones, Llanrug, yr hwn oedd yn un o'r myfyn-yr yn yr ysgol ganolraddol. wedi enill ys- goloriaeth i "Open Classical Exhibition" yn Ngholeg Worcester, Rhydychain. Dyma y waith gyntaí i'r tin myfyriwr o ysgol ganolraddol enill. y fath enwsgrwydd. Cymdeithas Leisyddol Siloh.—Nos Fercher cy- farfu &elodan y gymdeithas. Y cadeirydd ydoedd J j Porch J, E. Hughes, B.A. Caed anerchiad dyddorol gan Mr John Williams, Asshton-ter-1 race, ar "Gynydd Sir Gaemarfon yn ystod y Gan- rif BresenoL" Cymdeithas Lenyddol Ebenezer.—Noe Fercher cyfarfu aelodau y gymdeithas, y Parch J. Cadvan Davies yn y gadair. Caed anerchiad rhagorol gan Mr H. R. Hughes, brodor o Patagonia ar y "Wladfa Gymreig." 0 Cymdeithas Pobl leuanc Eaigedi.-—Nos Fawrth cyfarfu yr aelodau. Caed papyr agoriadol ar "John Elias o Fon" gan, Mr J. o. Roberts, Chapel- stre-et, gyda phapyr ar "John Peairy" gan Mr Evan Davies, St. Helens-street. Y cadeirydd ydoedd Mr T. O. Jones. Te a Chynulliad Adloniadol.—Prydnawn dydd Iau rhoddwyd gwleddodea blithion i blant Ysgol Sul Moriah yn yr ysgoldy o dan y capel. Yn yr hwyr difyrwyd y plant gyda'r "cinematograph." Rhoddwyd y wledd gam Mr David Pierce, yr hwn ydoedd arolygydd yr ysgol am y flwyddyn. Y Gymdeithas Geidwadol.—Xos Wener cynhal- iwyd cyfarfod adloniadol dyddorol yn ngoruwchys- tafell y Gymdeithas Geidwadol. Cymerwyd rhan yn y gweithrediadaii gan Miss Dunlop, Meistri T. J. Thomas, G. F. Co!e, David Hughes, John Owen, Owen Edwards, John Morgan, David Jones, E. J. Pughe, Alexander -Corrison, a Jones Parry.' Y cadeirydd ydoedd Mr Lloyd Hughes, Coed Helen. Cyfeiliwyd gan Miss M. M. Joc-es." Dramataidd.—Deallwn fod ein cyd-drefwr ad- nabyddus, Mr R. A. Gdfith (Elphin) yn parotoi i'r wasg ei ddranaa boblogaidd, "Y Bardd a'r Cerddor." Eir trwy y gwaith yn Liundain yn fuan o'i pherfformio. Cymdeithas Lenyddol Pendref.—Nos Fercher, o flaen aelodau y gymdeithas hon. darllenwyd papyr rhagorol gan Mr Edward Owen ar "Foesol- deb." Cymdeithas Lenyddol yr Eglwys.—Nos Lun, yn yr ysgol rad, caed papur cynwysfawr gan Mr John Williams, Castle-square, ar y "Deugain namyn un Erthyglau." Caed sylwadau gan amryw o'r brodyr. Y cadeirydd ydoedd y Parch E. H. Griffith, B.A., curad. Llys yr Ynadon Trefol.—Dydd Llun, o flaen y Maer (Dr. Parry), Mri J. R. Pritchard ac Edward Hughes, cyhuddwyd Morgan Ellis, Mountain- street, o fod yn feddw ac afreolus ar ddau am- gylchiad ac 0 fygwth yr heddgeidwaid.—Oosp, 14 diwrood o garchar gyda'i rwymo i gadw yr hedd- wch am dri mis. Oaf odd Griffith Lewis, Waen- fawr, ei ddinvyo i 28 6c a'r costau am fod yn feddw tra yr oedd ceffyl a cherbyd dan ei ofal. Iaith Anweddus.—Cyhuddwyd William Hughes, Skinner-street, o arfer iaith anweddus tuag at ei wraig yn Palace-street. Dirwywyd ef i 2s 6c a'r costau. Cyhuddiad Tafamyddol.—W7. Oriffith, Blue Bell Inn, a wysiwyd am dori Deddf y Drvvydded. Ymddangosai Mr H. Lloyd Carter i amddiffyn.—Wm. Bedford Jones a dystiodd iddo ar yr 28ain o'r mis blaencro] ddod i Gaernarfon a thalu ymweliad a'r Blue Bell Inn. Ar ol myned allan cododd y rum a yfodd i'w ben, a chanfydd- odd ei hun yn ddilynol yn nghell yr heddgeid- waid. Ni fu yn yr un dafarrt arall.—Croesholwyd: Y waith gyntaf yr aeth i fewn i'r ty arhosodd yno am chwarter awr. Yr oedd yn 73 mlwydd oed. Yr ail dro y talodd ymweliad a'r Blue Bell ni chafodd ond dau i yfed.—P.O. Richards (52) a dystiodd iddo y noson grybwylledig weled y tyst olaf yn dod allan o'r ty ysf bur feddw, a chlowyd ef i fyny. Yn ei feddiant yr oedd potel ginger beer yn llawn o rum. Aeth y tyst yn ol i'r ty, a chyhuddodd y wraig o gyflenwi y dyn a'r botel pan yr oedd yn feddw.—Oafwyd tystiolaeth gadarn- haol gan y Rhing'yll Owen.—Daliai Mr Carter eu bod wedi cael eu gwysio am ganiatau meddwdod ond y cyhuddiad a ddygid yn mlaen gan yr hedd- geidwaid ydoedd ddarfod i hotel o rum gael el gwerthu i Jones. Daliai allan nad oedd yr an prawf fod y dyn yn adnabyddus i wnai-i, y ty ei fod yn feddw. Yr oedd hwn yn achos syml. Aeth yr hen ddyn i'r Blue Bell, a chafodd rum, y cyfanswm yn cyrhaedd un gwydnad. Yn ddi- Ivnol rhoddwyd iddo wertlh swlit o rum mewn potel, ac ar yr adeg hono ni sylwodd Mrs Griffith fod yr un arwydd diod arno. Daeth y dyn yno drachefn a chafodd lasiad arall o rum, a phan yr aeth allan i'r heol effeithiodd yr aer arno, ac aeth yn feddw yn y fan.—Caed tystiolaeth o hyn gan VtTaåg y ty ac eraill. Y canlyniad oedd i r aclios gael ei daflu allan.

CRICCIETH. Cymdeithas Lenyddol Eglwysig.—Cafwyd cyfarfod bywioga. dyddorol o'r gymdeithas uchod yn y Parlah Room, nos Fercher, dan lywyddiaeth Mr W. Waikin. Testyn y ddadl ydoedd "Pa un ai adfyd ynte hawdd- fyd yw y meithriniad goreu i ddadblygu cymeria.d 1" Agorwyd o blaid hawddfyd can Miss Myfanwy G. Roberts, ac o'r ochr arall gan Miss Lloyd Jones. Gwnaed sylwadau yn mhellach gan Miss Keane._ Miss Parry, a'r Meistri Richard Jones, — Rainford, Walter Jones, Henry 0. Parry, a J. W. Jones. Ar ymraniad yr oedd y mwyafrif yn credu mai adfyd ydyw y mwyaf effeithiol.

DYFFRYN NANTLLE A'R AMGYLCHOEDD. Nos Iau, y 15fed cyfisol, cynhaliwyd cyngRerdd mawreddog yn Bethel (MC.), Penygroes. Y cadeir- ydd ydoedd Dr. H. J. Roberts, Gwyddfor. GWag- anaethwyd gan fyfyrwyr yr Ysgol Ganolraddol a chantorion lleoL ir oidd yr elw yn myned at dalu am berdoneg i'r Ysgol Ganolraddol. Cynhelir un eto yn N e-uadd Gyhoeddus Talysarn yr wythnos hon i'r un dyben. Yr un noswaith cynhaliwyd cyngherdd e'usenol yn Neuadvi Gyhoeddus Talysarn. Cafwyd cynuiliad a chvngherdd ardderchog, ac elw sylweddol. Clywsom fod Chwarel Galltyfedw yn debyg o sefyll oherwyrdd diffyg lie i'r rwbal. Y mae prinder o hyn yn nglyn a'r oil o chwareli y Dyffryn. Rhaid cael rbyw gynllun yn fuam i symud y tonwnydd, a chael yr oil oddiar y ffordd. Gobeithio y ffurfir cwmni i wneud llinell er cario yr oil i lan mor Bout Lyfni, Clynnog. Talai am dani ei hun yn fuan. Ni fyddai raid i neb ofni cymeryd cyfranau.

FFESTINIOG A'R CYLCH. Afiechyd Dr. Jones.—Drwg genym ddeall fod y meddyg pobloga.idd o Isallt, Dr. Richard Jones (Risiari Feddyg), yn parliau i gwyno o dan y cym- alwst. Y mae yn agored iawn i ymosodiadau gan gelyn blin hwn, ac yn awr ceidw ei ystafell ers amryw ddyddiau. Eiddunwn iddo adferiad buan a llwyr. Y Cymdeithasau.—Parhau y mae cymdeithasau cys- ylltiol a'r gwahanol addoldai i weithio yn egniol yn eu cyfarfodydd.—Yn Hyfiydfa cafwyd dadl ar "PtL an ai mantais ai anfantais i'r Ysgol Sul yw pleser- deithiau." Agorid o blaid gan Miss Maggie Pritchard, Manod-road, ac yn erbyn gan Miss Jane Jones, Penv. garth. Cafwyd un o Iwyafrlf o blaid y pleserdeith- iau.—Deddf iawn i weithwyr" oedd y testyn yn Nghapel Bowydd. Darllenwyd papyr ar y mater gan Mr J. J. Owen, Brynbowvdd. Cymerodd am- ryw ran yn y cyfarfod.—Parha Sefydliad y Gwvr Ieuaino yn bur flodenog, ac v mae yr areithwyr a'r testynau at y dyfodoi yn addaw yn rhagorol. Marwolaeth Miliwnydd.—Y mae newyddion wedi cyrhaedd y wlad hon o Sydney yn hysbysu am farwol- aeth Mr John Tyson. Yr oedd efe ers pedair blynedd yn ol yn werth yn dyn ar bymtheng miliwn o bunau. Bu farw heb wneud ei ewyllys. Erys rhai berthynasau yn y wlad hon, a chan mwyaf yn Blaer.au Ffestiniog. "Myfyrdodau mewn SeryddjaetK." — Dyna oedd testyn darlith wir ddyddorol gafwyd o flaen y rTym- deithas Lenyddol a Gwyddonol, nos Wener, yn sQl Uwchraddoll y Merched, gan Mr D. J. Jones, Cole? yr lesu, Rhydychain. Llywyddwj-d yn ei cidull deheuig arferol gan Mr R. Bowton, Cartre.. Dangosid darluniau ar y Ilian trwy yr hud-lusern, o can ofal Air J. AJiport, M.A., yr hyn oedd yn gynorthwy mawr i'r darlithydd ieuanc. ( Cafwyd ^ylwadan ar v ddarlith Miss E. 51.' Brvant, !> i.' nSS J°nes'- Ysgol Uwchraddol v Merched; larch D. Richards, M.A., Mr R. Walker Davies, B.A., a r Cadeirydd. Wedi talu diolch i Mri Lewis ac Allport, }"mwahanwyd wedi treulio noson adeilad- 01 lawn. Cymdeithasau y Llav..—-Kid vw'r cymdeithasau hvn yn seer.1' na diwaith. Bu Cymdeithas Cjmru So">r 'yn gwrandaw anerchiad gan Mr G. Hughes, Tydrfvn- gTyn. Blaenai;, sr "John Jones, Talsarn/'Anercniad rhagorol yn miwb vstyr.—Materion Ileol oedd o clan: sylw Cymdeitb Engedi. sef. "A ydyw y gwaith a gnn GY11hor Dinesig Ffestiniog yn teilynru vr vrnddiriedaeth n roddir ynddo?" gan Mr Evan Roberts. Moelwyn View; ac "A ydyw Ffpstiniog rn He ddylid sicrhau Y1,ff.d cyaosrRdig ynddo?" gan Mr H. G. Jone<5, Manod Romp. Yr oedd v cyfeillion yn siarad yn cryf ar v defau He yn dwyn rhe^symau da dTMyr hyn a bl'eidient.—Yn Nghymde'thas Peniel mater y chwiorvdd oe.dd dan svlw. Cafwyd papyr gan Miss Edwards. Teilia Bach, ar ?Yr hvn y mao Cr'stiomosrreth wedi ei wneud i ferched:" a chan Jane Jones. Teigl House, a. Miss Lajirah Jores. H cbcrate. ar "Yr hyn y mae morrhed wedi ei wnend i G^'sfionoeaeth. Cafodd v tair boneddiges hwyl rveillduol jrydn'u testprui dvddorol. Cwynion o Msertwrog. —Fed v trigolion yn barod i trael etlwiliad ar aelodau newyddion ar v cwTcld plwyf- ol. pan bod "yn cpn] y 1 vwyllwoh Tt fwy goleuni; ac yn cadw y nentref heb oleuni. er i lamn-m gael eu prynu gvda thraul fawr. Gresyn gvIer1 v pentref prydfertli yr afojtcidv o dywyH. ar hyd y gauaf. Hwyrach y daw y Cynghor i hw^l cael goleuo y lampau at mis Mai a Mehefin. Mae'r "oil yn ddrud iawn y gauai 'ma." "oil yn ddrud iawn y gauai 'ma." CORPH LLYWODRAETHOL YR YSGClL GANOLRADDOL. Cyfarfu yr aelodau yn llu mawr, amryw am y tro cyntaf wedi eu penodiad. Llywyddid y gweithred- i..<lau gan Mr E. P. Jones, Y.H., Blaenddo1.. Croesawu.—Y Cadeirydd a wnaeth sylwadau pwr- pasol i groesa.wu yr aelodau newyddion. Dymunai, ar ran y Bwrdd,eu llongyfarch yn galonog iawn i'w pfith. Gobeithiai y byddai y gwaed newydd a ddygwyd i mewn o fantais i'r Bwrdd ei hun, ac yn benaf i audysg yr ardal yn ei ffurf oreu a chryfaf. Penodi Meistr Gwaith.—Darllenwyd lythyr oddi- wrth yr Archadeiladydd yn datgan ei farn fod yn bwysig i clerk of works gad ei benodi, ond y byddai yn ddigon buan myred i'r mater yn mis Mawrth. Mr Owen Jones a gydsyniai .-11 hoilol a'r .archadeil- adydd, ac y dyrd cael dyn i roddi ei holl amser. Arbediad gwasti'affus fydJ meddwl am wneud heb ddyn o'r fath, er r.a byddai vn duoeth dewis yn bres- enol.—Y Parch D. Richards, a gydol'vgai, ac y dylid cael dyn o brofiid gyda gwaith o'r fath. Yr oedd mor hawdd i dwyll gael ei wneud, ac yr oedd yr ad- eiladau hyn yn rhai pwysig a choslus. Ar gynygiad Mr Jonatlian paslwyd gohirio am fis. Penodi Athrawes Gynorthwyol.—Derbyniwyd 28 o geisiadau am y S'wydd oedd vn myned yn wag trwy ymddiswyddiad Miss Lloyd. Pa«iwvd' i ddarllen JT holl geisiadau end cyn gwneud hvv." sylwodd y prifathraw ar y pwyntiau arbenlig bofdd gael yn yr un a benodid, os gellid cael cyfryw yn mhlith Vl. ymgeiswyr. Cymerodd darllen v ceisiadau a'r tyst- iolaethau dros awr o amser. Tynwyd yr enwau i lawr i 12, yna i 6 ac o dair dewiswyd Miss Isabel M. Davies, ar gynygiad Mr Jonathan, a chefrogiad Dr. Evans. Merch yw Miss Davies i Mr w. E. DavieSj Llundain, ac wyros i'r diweddar Barch W. Davies, D. D.. Bangor, o du ei thad, ac wyres o dn ei mham i'r diweddar Barch Samuel Davies, Bangor, cadeirydd y Wesley aid yn Ngogledd CVrnm am aaex- au o flynyddoedd. Y mae iddi air uchel am el chyrhaeddiadau addysgawJ, a graddiodd eydae a' rhydedd yn. v dosbarth cyntaf yn B.A. (LlxmdainK Hyderlr y bydd ei dyfodiad i'r ardal yn fantais i't ysgol yn mhob ystyr.

LLANRWST A'R CYLCH. Cwyno am oleuni.—Yn ofer hoilol y codir cri yr Trefrlw a Dolwyddelen am oleani ar liyd eu pentref yn ystod. oriau tywyilion y gauaf ac y mae Bettwsy- coed can dywylled a huddyg I fel y ddau beatref o bobtu iddo. Mae cyfeillion Penmachno yn holloi dawel ar yr un goleuni yn eu peutref ag a geir oddi- allan iddo.—Pa bryd y dcffru cyrddau plwyiol at eu gwaith? Helynt y Pyrsau yn Pontypant.—Nos Wener CGd- wyd gwaedd fod dau bwrs wedi eu colli: y naill gan ymwelydd, brodorol gynt, ond yn awr yn cartrefu yn America a'r Uall gan wraig y gwesty. Yr oedd swm da o arian yn y naill a'r llall, a daeth eidido y; ymwelydd o'r America i'r golwg yn nghanol y gwely yr oedd i ynddo, ond ui chlywsom i'r llali gael goleu dydd hyd yn hyn. Yr oedd yr helynt mor fawr fel yr acfonwyd am. yr heddgeidwaid, ac nid hysbys etc beth a ddaw o'r cyfan. Parodd siarad trwy'r holl wlad, ac erys dirgelwch rhyfedd yn nglyn a'r digwyddiadu Cymdeithasau Penmachno.—DarllenoddMr Robert Morris, Frondeg, bapyr gwerthfawr o flaen y gym- deithas ddadleuol; a chynhaliwyd cyfarlod cystaaleu- 01 dyddorol yn Nghapel Bethania. Cyfarfod Misol Dyffryni Conwy.—Dydd Mawrth a dydd Mercher, cynhaliwyd yr uchod yn Nghapel Seion, Llanrwst. Cafwyd cyfarfodydd da. or dechreu i'r diwedd, a phregethwyd ean y Parchn, W;. U. Jones, Lerpwl; J. D. Owen, Llansantffraid; J. Wll- liains, Llangernyw; D. Hughes, Caernarfon H. Barrow Williams, Llandudno a T. M. Jones (dwen- allt), Penmachno. Codi Pwrs. — Cododd bachgen byclian o'r enw Richard Owen, Watling-street, fag ar yr heol ag un bunt a'r bymtheg ynddo, a llvfr banc. Aeth ag ei i'r Arolygydd Jarvis, a gwobrwywyd ef yn deilwng gan y foneddiges a'i collodd. Yr Ymherodraeth Indiiaidd.—Dyna destyn darlith ddyddorol Mr W. H. Halhed, Brynderwen, yn Ysgol Watling-street, nos Lun. Eglurid y sylwadau ar hud-lusern o dan ofal y Parch J. J. Jones. Cadeir- iwyd gan Dr. T. E. Jones, Henar. Diolchwyd darlithydd ar gynygiad y Cadeirydd, a chefnogiad Mr C. T. Allward. Cafwyd Fylwadau nodedig 0 dda, a llonaid yr ysgol i wrandaw. Esgeuluso Addysg en Plant.—Dydd LIun, 0 flaen y Milwriad Johnson a Dr. T. E. Jones, cyhuddwydl y rhieni canljrnol o esgeuluso anforv eu plant i'r ysgor —J. Williams, Back Watling-street; William Jones, Denbigh-street; Thomas Griffith, Willow-strec-t; Robert Owen, Plough-street; Margaret Jones, an Ellen Jackson, River-terrace "a Griffith Jones, Scot- land-street. Me yr awaurdodcu wedi penderfynu dirwyo jT holl rieni a geir yn euog o beidio gofalu am anfon eu pliant i'r ysgolion o hyuallan. Dadl yn Dolwyddelen.—Testyn dadl rymus neill- duol gafwyd yn Nghymdeithas Cymru Sober ydoedd. "Llyfrgell Rydd." ,Y mae yn syndod na byddai un yn mhob pentref o faint Dolwyddelen. Enillodd y llyfrgell rydd o ddigon yn y ddadl; ond nid yw hyny yn ddigon heb symud yn mlaen er ei sicrhau at wasanaeth y lie.

PENRHYNDEUDRAETH. Bwrddy Gwarcheidwaid Bethel Bach Eto.—Cyn- haliwyd y cyfarfod pythefnosol ddydd Mawrth, Mr John Jones, Y.H. (Ynysfor). yn llywyddu, a Mr uwen Jones yn llenwi yr is-gadair.—Y swm a dalwjTd mewn cymhorth allanoi yn ystod y pythefnos ydoedd 231p 14s 6c. yn erbyn 247p 2s lie y llvnedd; gofynid am y pythefnos nesaf, 235p; nifer y tlodion yn yr Ijndeb ydoedd 881, yn erbyn 939 y ilynedd. Gweddill yn v r ariandy 1190 16s 9c. — Dygodd Mr William Thomas (swyddog yr elusen) gerbron gais gan Hannah Davies, Bach, sef gweddw David Davies, am gynorthwy. Yr oedd hi wedi dweyd wrtho mai y swm a dderbyniodd' fel yswirlaeth ar ol ei gwr ydoedd 16p. Gofynodd iddi dalu peth yn 01 o'r yswiriaeth, ond ei natebiad ydoedd nas gallai. am fod ganddi amryw filiau i'w talu. Dywedoad y swyddog wrthi fod yn rhaid iddo gael gwybod faint oedd hi wedi dderbyn, ac aeth ef at ornchwjdiwr yr yswiriaeth, yr hwn a. ddywedodd na fyddai yn arferol ganddynt roddi gwybodaeth or fath heb ganiatad y wraig.—Yn awr daeth y wraig gerbron v bwrdd, ac mewD atebiad i'r Cadeirydd, hi a. ddywedodd mai y swm dderbyniodd fel yswiriaeth ydoedd 21p. Dy- wedodd mai cefnder iddi oedd wedi bod yn talu vn wythnosol drosti ers pan yn derbyn cymhorth piwyfol a bu iddi roddi iddo Ip. Yr oedd ei gwr wedi ei yswirio ers lleg mlynedd, ac wedi talu 8c yn wythnosol. Ei chymydogion oedd wedi dweyd wrthi am ddweyd mai 16p oedd wedi dderbyn. Nid oedd yn leicio eu henwi, gan eu bod wedi bod yn garedig wrthi.—Y Cadeir- ydd Rhaid i chwi ofyn iddj*nt eich cadw os ydynt vn eioh dysgu i ddweyd anwiredd wrthym ni.—Mrs Mor- gan: Faint ydych wedi dderbyn o'r "charity?''— Atebodd y wraig mai tua Ip 5?. Yr oedd wedi gwario 5p 16s ar y claddu, ac wedi talu 2p lis o hen ddyled.—Mr Owen Jones: Onid gwell fyddai iddi fyned at ed chymydogion a ddjrweda.sant wrthi am ddweyd celwydd i ofyn iddynt roddi cymhorth iddi? —Gwrthodwvd rhoddi cynorthwv.—Yn ystod y boreu cynhaliodd Pwyllgor Presenoldeb yr Ysgolion gyfar- fod. dan lywyddiaeth y Parch. E. B. Thomas.—Ovg- wyd gerbron restr o ab^enolion o Drawsfynydd, 1/1 an- decwyn. a Llanfair Harlech.—Derbyniwyd man-reolau newyddion Bwrdd Addysg. a phenderfynwyd anfon copi i aelodau pob pwyllgor lleol a phob ysgol yn yr Undeb dan eu gofal, gyda chvfarwyddyd ar i'r clerc anfon 17iybudd terfynol i'r rhieni hvny oeddynt vn esgeuluso anfon eu plant i'r vs<?ol.—Pasiwyd i roddi ciniaw Nadolig i'r deitad fel arferol.

Y CYNGHOR DINESIG. Cynhaliwyd y cyfarfod misol ddydd Ma.wrth, pan yr oedd yn bresenol:—Mr Jonathan Davies (yn y gadair), Ur. William Jones Morris, Mri Henry Ro- berts, David Williams, William Williams, R. Newell. R. P. Lewis, Morgan Jones, John Hughes, Griffith Roberts, John Jones (clerc), a, Thomas Harris (arol- ygydd). Casglwyd yn ystod y mis y swm 0 383p 3s 9c ar gyfrif treth gyffredinol y dosbarth gweddill yn yr ariandy, 911p 16s. Nifer y genedigaethau am fis Hydref ydoedd naw a thri o farwolaethau, heb yr un actios heintus. Dy- wedodd Dr. Morris fod nifer y marwolaethau yn 7.5 y fil, a yr oedd yn mysg yr isaf yn y deyrnas gyfunol. Nifer y genedigaethau am fis Tachwedd oedd naw a phump o farwolaethau, gydag un achos heintus. Ca.fwyd adroddiad maith can bwyllgor iechyd yn rhestr faith o bersona.u y gelwid arnynt i di-o: eu geudai yn "water-closets," etc. Hysbyswyd fod yr arolygydd yn cael ei <ryfarwyddo i wneud y cyfne'ividiadau dan iI.Ôr;¡.n 36 (I jL'deddf Icchyd 1875. —Ih^vedodd Dr. Morris fod v cwrs hwn cael ei gymeryd er amrldiffyn iechyd y cyhoedd. — Yna pasiwyd fod. perclieno&rion "privies" i droi y cyfryw yn "water-closete" o fewn 28ain niwrr.od. fod carth- tfosydd. drwg yn cael eu rhoddi mewn cyilwr priodol mewn tri diwrnod, a. nuisance yn nglyn a, cytiau moch mewn 21ain diwrnod.—Dywedodd y Cadeirydd nad oedd hyn ond cyfran o'r gwaith fwriedia. gario allan. Mewn perthynas i ddeiseb o Morfa Bychan yn nglyn a'r ffordd, cyfeirlwyd at benderfyniad oeddys eisoes wedi basio yn galw ar berchenogion tir yn y lie i wneud eu rhan, ond nad oedd yr un atebiad i'r cais wedi ei dderbyn. Cafwyd amcangyfrif yr arolvmld am roddi ffordd y Traeth mewn trefn, sef 109p a 31p 10s am gylran arall yn gwneud y crfa.nswm vn 140p, ac yn ngwjTneb I hyn nis gallai y pwyllgor argymlusll cymeryd y ffordd i fyny.—.Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr lJavid Morris yn dweyd ei fod eto. yn argyhooddcctig y dylid cymeryd y ffordd trosodd er mwyn bod jrn alluog i drin y mater o "faw y dref (refuse). Ar yr un pryd os y byddai i amcangyfrif yr arolygydd fyned dros ben y swm o 50p neu 60p, a. ystjTid ar y dechreu fyddai yn ddi- gon, nid oedd yn meddwl y byddai i'w gyliawnliau cefnogi y cynygiad. Pa fodd bynag, dymunai roddi rhybudd fod y cynllun yn vael ystyriaeth pellacii.— Nis gwelai Mr Henry Roberts paham y dylent wreud ffordd i "swells" ar draul trethdahvvr tlodion.—Cyn- vgl-odd Mr Morgan Jones fod iddynt dderbyn ad- roddiad y pwyllgor a phcidio cymeryd y tfordd tros- odd.—Eiliwyd gan Mr Henry P.oberts.—Fel gweiliant cynygiodd Mr David Williams fod ystyriaeth pellach y mater yn cael ei ohirio, ond ni chafodd eilydd. a phasiwjrd y cynygiad gwreiddiol.—Yn mhellach, ar gynygiad IVIr Jonathan Davies, yn cael ei eilio gan Mr "Morgan Jones, dlddymwvd pob penderfyniad blaenorol a basiwyd gan y Cynghor i gym&iyd i fyny a lledu ffordd y Traeth. HJ-sbyswyd fod Mr Cadwalad* Griffith, Snowdon- street, wedi codi adeilad coed tu cefn i'w dy yn groes i'r man-reolau.—Daeth Mr Griffith gerbron y Cyng'ior, a dywedodd nad oedd y cwt ar ffordd neb, ac yr oedd y eYI1;-arolygydd wadi dweyd nad oedd a wnelo y Cynghor ddim a'r 11e. Nid oedd y Cynghor yn talu yr un geiniog at lanhau y ffordd, yr hon oedd mewn cyflwr drwg. Ffordd breifat vdoedd i waaanaetbu v tai.—Yn ddilynol pasiwyd i loddii rhybudd i Mr (Jad- waladr Griffith i dynu y cwt i lawr yn mhen 14og diwrnod. Adroddwyd fod y swm o 745p, sef arian prynia.nt a Hog y Neuadd Drefol, wedi eu talu.—Penodwyd Mr William Jones yn geidwad y neuadd.—Pasiwyd i beidio dechreu ar y cyfnewidiadau yn nglyn a'r neuadd a'r farchna-dfa hyd yr ail o Fawrth. Ni chafwyd yr un. tender i oleuo ffordd y Borth. Dewiswyd Dr. Morris, Mr Robert Isaac, a Mr I David Williams, yn bwyllgor i ystyried y cwestiwn | o ssfydlu "fire brigade" i'r dref. I, GVfeiriwyd y mater o wellgooleu i High-street, i bwyllgor, yn ogystal a. chwynion yn ngtiylch goleuo Tremadog Pwll. I Dywedodd Mr Jonathan Davies ma.i da fyddai iddrnCi, cyn mabwysiadu unrhyw gynllun, i I adeiladu neu yehwanegu vJb y crwaith nwy, ystyried yn ofa.lus a ellid goleuo y dosbarth yn llwyr neu yn rha,nol a thrydan. Nid oedd ef yn dweyd y byddai iddo gefnogi goleuo y dreT a thrydan. oblegid yr oedd yn dibynu beth fyddai y cvnllun. Credai y dylent fod yn fyw i'r cynydd wneid y dyddiau hyn gyda. thrydan. Yr unig bet.h a gynygiai ydoedd fod iddj'rt gymeryd y mater i ystyriaeth.—Eiliwyd gan Dr. Morris, a, phasiwyd. Yr oedd llythyr wedi ei dderbyn oddiwrth Mr Denniss, rheolwr cwmni rheilffordd t- Cambrian, yn dweyd1 y byddai i'r bont yn un pen i'r llwyfan gael I ei symud yn agos i'r signal-box yn yr orsaf, ond fe basiodd y Cynrrhor fodl cais yn cael ei wneud am foot- I bridge dros y level-crossing. Hysbysodd Mr David Jones, yr oveseer cynorthwy- I ol, ma.i swm treth y tlodion a glasglwyd yn ystod y mis ydoedd 147p. ( Rhoddwyd awdurdod i'r clerc i roddi rhybudd ter- fynol i'r oeddynt heb dalu gweddill treth y dos- I barth a threth y nwy.

PWLLHELI. Pwyllgor Buch-frechu.—Mewn cyfarfod arbenig o'r Gwarcheidwaid1 ddydd Mercher, Mr J. T. Jonos yn llywyddu. cynygiodd Mr J. G. Jones eu bod yn derbyn adroddiad Pwyllgor Buch frechiad, sef eu ftod yn talu i'r meddygon 5s am bob blentyn a fuch- fiechid! yn llwyddianus, swllt am gofrestru, a dau swllt yn ychwanegol am bob olentyn vn cael ei fuch- frechu ddwy filldir y tuallan i'r meddygdy, ac fod y telerau i gael eu hail-ystyried yn mhen y flwyddyn. —Eiliwjrd y cynygiad gan Mr John Williams, a phasiwyd.—Ar gynygiad Mr J. T. Jones, yn caei ei eilio gan Mr E. T. Griffith, cj-farwvddwyd y (Mr R. 0. Jones) i anfon at v meddygon i ofyn a oeddynt yn foddlawn ac yn cytuno a'r telerau. CYNGHOR GWLEDIG LLEYN. Cynhaliwyd y cyfarfod misol yn v tlotty ddydd Mercher, Mr J. T. Rees yn llywyddu, a Mr J. F. Roberts yn llenwi yr is-gadair. TREULL'iU Y FFYRDD. Treuiiadau y ffyrdd am y mis oeddynt:—Dosbarth Eifionydd (Mr David Williams), 128p 4s 7c dosbarth Lleyn (Mr Robert Williams), 126n. TRAETH ABERSOCH. Hysbysodd y Clerc (Mr R. 0. Jones) fod llythyr wedi ei dderbyn o'r Woods and Forests yn dweyd naa oedd ganddynt hwy gofnodiad fod unrhyw ltawl- iau y Goron yn neu yn agos i Abersoch wedi eu medd- ianu gan y personau grybwyllid yn llythyr y Cynghor. FFORDD PENCRAIG. Darllenwyd lfythyr o Gynghor Plwyf Bryncroes yn ogystal a penderfyniad mewn perthynas i'r cais o adgyweirio ffordd Pencraig.—Qynygiodd Mr John Jones (Bryncroes) fod y Cynghor yn adgyweirio y ffordd.—Eiliwyd gan Mr Griffith Jones.—Galwyd sylw at benderfyniad blaenorol o eiddo'r Cynghor nad oedd y ffordd yn un y aellid ei hadgyweirio, a chynygiodd Mr J. T. Jones eu bod yn sefyll at y penderfyniad yma. — Eiliwyd gan Mr Wiiliam Pritchard, a phasiwyd gan 13 yn erbj'n 9. FFYRDD TANYBRYN A CAEMAWR. Cafwyd adroddiad Mri Daniel Jones, Thomas J. Thomas, a Robert Jones (Bottwnog), ar y ffyrdd uchod. Mewn perthynas i ffordd Tanybryn daeth- ant i'r penderfyniad nad oedd yn ffordd pLwyf, ac am ffordd Caemawr nad oedd anghen mawr am ei hadgyweirio, ac mai ei gadael fel yr oedd ddyild.— Cynygiodd Mr Thomas Owen fod iddynt ohirio ystyr- iaeth pellach ffordd Tanybryn.—Cadben Williams (Penllech) a eiliodd.—Dros y gwelliant, 7 dros ad. roddiad y pwyllgor, 15. — Cynygiodd Mr Thomas Owen, ac eiliodd Mr William Pritchard, a chefnog- odd Mr E. T. Griffith fod iddynt gymeryd ffordd Caemawr trosodd, ond pasiwyd gan 15 yn erbyn 8 dros fabwysiadu adroddiad v pwyllgor. FFYRDD TANYFOEL A PENARFYNYIfD Dywedodd Mr Rice fod y itordd yn arwain i chwecli o ffermydd, a dyma oedd F unig ffordd i'w gwasun- aethu. Meddai bapyrau oddiwrth overseers y plwyf, a throsglwyddodd hwjTnt i'r cadeirydd gan crfyn iddo eu darllen.—Gwrthwynebai Mr J. T. Jones, a CÜYIl- ygiai fod iddj-nt gael eu hystyried yn gjrnbtf ga.n y pwyllgor fu yn ymweled a'r lie. Condemniai yn gryf y dull yr oedd y plwyf wedi ymddwyn at y pwyllgor, yr hwn oedd wedi myned yno ar ddiwrnod hynod o wlyb ac ystormus, ac etc i gyd nid oedd y plwyf wedi myned o'i ffordd i roddi dam hysbysrwydd i'r pwyllgor. Paham nil, fuasld yn rhoddi y papyr- aa i'r pwyllgor pan yn y fan a'r lie.—Pasiwyd i ohirio y mater nes i'r pwyllgor wneud adroddiad pellach. TANYGRAIG. Darllenwyd llythyr pellach o Gynghor Plwyf Llan- aelhaiarn yn cwyno yn nghylch eytlwr y ffordd yn arwain i Tanygraig, ond pasiwyd gan 15 yn erbyn 10 i adael y mater. Y PRECEPT. Darllenwyd llythyr o Gynghor Plwyf Pistyll yp cwyno am JT oediad yn aofoniad allan precept" y Cynghor Dosbarth gan awgrymu fod yr alwad (call) yn cael ei thalu yn y dyfodol ar ddwywaith. Dy- wedid fod y precept wedi ei harwyddo ar y 19eg o Hydref, ond nid oedd yr overseer cynorthwyol wedi ei derbyn hyd y 7fed o Dachwedd, ac fe ofynid ei bod yn cac-l ei thalu ar J7 16eg o Dachwedd.—Y Clerc r. ddywedodd mai yr arferiad oedd ceisio cymeryd man- tais ar ffeiriau i roddi yr archeb, gan y byddai y drauI yn fawr iawn i anfon dyn yn arbenig i'w servio. Nis gellid anfon trwy y post gan fod JT. rh&id a rhoddi yn bersonol (personal service).— Paaiwyd i anfon yn y dyfodol i ddweyd pan y byddai y precept wedi ei harwyddo i'r assistant overseers wneud trefniadau ar gyfer ei derbyn.—Hefyd ar gynygiad Mr Griffith Jones, yn cael ei eilio gan Mr Hugh Williams, pasiwyd fod yr alwad yn cael ei thalu ar ddwywaith. DWFR NEFYN. DarllLtuwyd adroddiad lied faith oddiwrth- Dr. Fraser mewn perthynas i ddiffyg cjrflenwad dwfr i Nefyn a Morfa. Nefyn, & cheid gajaddo nifer o awgrym- iadau yn nghylch y manau mwyaf tebygol i gael dwfr o honynt.—-Dywedodd Mr J. T. Jones fod yn amlwg y byddai raid gwneud rhywbeth, a chytjgiai fod iddynt anfon yr adroddiad i Gynghor iliwyf Nefyn gan argymhell fod iddynt enwi peiriarvydd yn ddioed i dynu allan gynlluniau.—Eiliwyd gan Mr J. T. Rees a phasiwyd. ADRODDIAD YR ,AROLYGYDD. Adioddodd yr Arolygydd! (Mr J. R. Thomas) fod y frech goch wedi tori allan yn Llanystumdwy, ac fod gorchymyn wedi ei roddi i gau yr ysgol am wythnos. Yr oedd achos o typhoid hefyd yn Liith- faen.—Penderfynwyd ar gwrs neillduol yn y mater, CARTHFFOS FOURCROSSES. Rhoddodd Mr J. T. Jones fanylion o ymddiddan oedd wedi gael a Mr W. B. C. Jones yn nglyn a thelerau myned drwy dir yr Anrh. F. G. Wynn. a chynygiai fod y rhai hyn yn cael eu derbyn.—Eiliwyd gan Mr Samuel Roberts.—Ystyriai eraill fod y teler- au yn rhy uchel ac yn ddilynol-penderfynodd y mwyaf- rif fod cais yn cael ei wneud at yr Anrh. F. G. Wynn i ostwng y pris. CARTHFFOSYDD LLANYSTUMDWY A CHWILOG. DarIIenwyd IIythyr o yn gwrthdystio yn erbyn y cjTillun bwriadedig.—Penderfy'nodd y Cynghor roddi tri mis i'r plwyfydd uchod barotoi cynlluniau o'r eiddynt eu hunain.—Sylwodd un aelod fod yn rhj-fedd fel yr oedd rhai plwyfydd yn ym- ddwyn. Pan ofynid iddynt wneud carthtfos ni wuaent ddim, ond pan y cymerai y Cynghor y pwnc mewn llaw yr oeddynt am wneud y cwbl eu hunain (chwerthin). -+ ROEWEN, GER CONWY. Cyngherdd Cystadieuol.—Nos Fercher, 14eg cyfisol, cyiiiiunwyd cyughtrdd cystadleuot tra llwyddianus a liuosog yn ngnapel y Methodistiaid, Roewon, er budd Band ot Hope Koewen a, Ty nygroes. Yr oeddis yn myned i mivyn trwy aocynau 2s, Is, a 6c. CjTner- wyd y gadair lywyddol gan Mr W. F. Jones, Bodidda, Conwy. Yr arweinyda oedd Mr E. Morgan (Deinioi Fychiui), Tregar-^h, ger Bangor. Y be rniaid oeddynt y Parch Ü. Gaianydd WillIams, Roewen, a Deinioi Fychan, a'r beirniad cerddorol oedd yr enwog Mr E. Ffestin Jones, A.C., Ffestiniog. Y cyfeilwyr oeddynt Mr Tom Brown, Conwy Mr W. Jones, Talybont; a Miss Potter, Castle Lodge, Talybont. Y dadgeiniaid ocddynt Mrs Henderson Jones, Talysarn, a Air E. Ffestin Jones. Yr ysgrifenydd ffyddlon oedd_ Mr Evan Hughes, Ty Uchaf, Roewen; a'r arolvgwr uros y cyfan oedd Mr 0. Gaianydd Williams. Cariwyd v cyfarfod yn mla.en yn y drefn ganlynol:—Wedi_cael dadganiad or "Hen Ganfed, o dan arweiniad Mr E. Ffestin Jones, galwodd yr arwelnj'dd—Deinioi Fjrchan —ar y parchus gadeirydd i roddi yr "Anerchiad Agor- iadol," a chafwyd un gwir bwrpasol, synwyrol, ac yn llawn o addysgiadau priodol. Yna cafwyd can, "Gwlad y Bryniau," yn dra meistrolgar gan Mrs Henderson Jones. Yn nesaf cystadleuaeth ar ddad- ganu y gan "Y Ddeilen" gan blant dan 14 oed. Yr oreu oedd Miss Sarah Griffiths, Pantyrafon, Roewen. Yna "Can y Pererin" yn. dda iawn gan Mr Ffestin Jones. Yn nesaf cystadleuaeth meibion ar ddadganu "Eldorado" (Dr. Rogers, Bangor). Ni ddaeth ond Cor Eglwys Bach yn mlaen, ac ystyriodd y beirniad hwy yn a.nhi!iivrr.g wobr 0 ddwy gini. Dywed iddynt ganu yn lied dda hefyd ar y cyfan, ond yn anheilwng iawn o ddwy gini. Gresyn na buasai cystadleuaeth, a phaluun na buasai? Yn lie yr oedd meibion Talybont, Conwy, a Roewen. Yn bresenol cawsom adroddiad campus o'r hanesyn hwnw "Bugail Aberdyfi a'i Briod Hoff' gan Yr Arweinydd galluog. Yn nesaf cawsom gan. "Bwthyn yr Amddifad;" yn fedrus iawn gan Mrs Henderson Jones. Cafodd core" brwd. Yn nesaf cystadleuaeth. bwysig ar adrodd "Trychineb Johnstown, America." Daeth pump yn mlaen. Y goreu o lawer oedd Mr Henry J. Evans, Hirfaes, Roewen. Gwobr, tlws arian. Yn bresenol cawsom. gan, "Y Bachgen Ffarweliodcl a'i Wrlad." gan Mr E. Ffestin Jones yn dda ragorol. Cystadleuaeth ar ddadganu y don "Scopas ar yr emyn 688 yn llyfr tonau y M.C. O'r ddau gor ddaetli yn mlaen, sef Corau Conwy a Roewen, y goreu oedd Conwy o ryw fymryn, yn ol tystiolaeth y beirniad. Gwobr. gini. Yn nesaf cawsom gan, "Dwy Aden Colomen," etc., gan Mrs Henderson Jones yn dda dros ben. Cystadleuaeth ar ddadganu urrhyw un- awd. Dact'h pump yn mlaen. Yr oreu 0 Inwer. meddai Mr Jones, oedd Miss Jane Ellen Parry, Bryn'rhedyn. Roewen. Canodd "Pwy sydd i fy mam?Rhoddodd y wobr o 10s 6c yn ol at yr achos. Da iawn. Yn nesaf rhoddodd Deinioi Fychan adroddiad campus i ddifyru y gyrrd'eldfa. Vna. cystadleuaeth ar ddadganu y pedwarawd, "Yma- dawisid y Brenin," o drefniad Dr. Rogers. Dneth tri parti yn mlaen, ond y goreu oedd parti Mr Thomas Jones, Swan, Roewen. Rhoddodd yntau ei wobr o 12s yn ol i'r cyfeiliion. Gweithred ryddfrydig iawn yn wir. eithaf gweddus i ni, yn y fan hon, gydnabod fod y parchus gadeirydd wedi rhoddi. ar ddiwedd y cyfarfod, gini i'r cyfeillion at dra.uTJ y cyfar- fod. Bydded i ganoedd o "chairmen" cyfarfodydd o'r fatb trwy ein gwlad ddilyn ei ol. Wedi i'r Parch 0. Gaianydd Williams dalu diolchiadau arferol, a i Mrs H. Jones ganu "Hen Wlad Iv Nhadnu," dyg- wyd y cyfarfod i derfyniad. Gallem ddweyd i ni gael cyfarfod Ilewyrchus, difyrus. liuosog, a. dyddorol dro" ben, ac yn wir y m3c'n weddus j ni gydnabid fod ei llwvddiant mawr i'w briodoli i lafur a gweithgarwcli diflino yr yszrifenydd a Mr Gaianydd Wih.ams. 'Does dim cwestiwn na chafodd eu llwyr fodd- ha.u. Y ymiddangos fod yr holl gyfeiJIion oedd vn cvmeryd rhan yn y cyfarfod yn eu hwylian goreu.— Llecliidon.

TREMADOG. Newid Amser Ffair y Gauaf.—Deallodd maeth- wyr de-ddwyrturArfon a Meirionydd fod cynygiad gan y Cynghor Sirol i symud amser y ffair hon, ac jtii- gynghorodd y lluaws ffermwyr a'r porthmyn i edrych beth yw "Hois y a, phenderfynwyd yn unfrydol mai niwed mawr i'r ffair ac angkyfieustra mawr i'r wlad a fyddai ncwid ei hamser.—Gob 'wdd.

WYDDGRUG. Marwolaeth Brudd Gwraig o'r Dref Uchod.—Yn y "Monte Video Times" ceir hanes marwolaeth brudd Mrs Davies, priod Cadben Davies, y ddau yn adna- byddusr iawn yn y Wyddgrug. Cadben Davies yw llywydd y llong "Glen Ericht," ac ar ei bwrdd yr oedd ei briod a'i blentyn. Tra yn Cape Horn ar noson dymhestlog mewn ystorm. 0 eira, aeth ei long i wrih- darawiad a'r "Balmoral. Gan gredu fod ei long ef yn suddo, gafaelodd Cadben Davies yn ei briod, gan geisio ei thaflu ar fwrdd y llong "Balmoral," ac yna, rhuthrodd i ymofyn ei blentyn. ond cyn iddo ddych- wel yr oedd y "BaJmoral" wedi syrnud yn y tywyll- weh. Pan daflodd y cadben ei briod, clywodd waadd. a pharai hyn gryn bryder iddo. Nid oedd ei long wedi niweidio'n arw, ac aeth i Monte Video. Yn ffodus dyma. gyrchfan y llong arall, ond pan yr- haeddodd Cadben Daviea, cafodd sicrwydd i'r wraig syrtluo wrt,h yinyl y "Balmoral," ac mae ei gwaedd hi wrth foddi a r;!ywodd.

Tsiliwr 0 Ffestiniog ya Uadrata A-lan ei Peistr. Dydd Mawrth, o flaen Dr. T. E. Jones a Mr 0. Isoed Jones, cyhuddodd Mr Evan Jonos Davies, (E. lledydd, Llansantffraid Glan Conwy, William Jones, teiliwr ieuanc o High-street, Blaenau Ffestiniog, o hdrata naw punt o'i gist ddydd LInn. Tystiodd Mr Evan J. Davies ei fod yn adnabod y carcharor. Daeth i'w dy nos Wener diweddaf yn feddw. Nos Sadwrn daeth i'w dy drachefn, a rhod l- odd yntau haner coron iddo at gael Iety dros y Sul, gan addaw gwaith iddo at ddydd Llun. Bu iddo ddod dydd LIun, a dochreu gweithio gyda dau araB; oedd yn y gweithdy. Aeth y tyst allan ar neges, a phan ddaeth yn ei ol yr oedd v carcharor wedi myned ymaith, a'r ddesc wedi cael tori iddi, a naw punt wedi eu cjTneryd o honL Rhoddodd hysbysrwydd i'r bedd- } geidwaid am y peth. Yr Heddgeidwaid Bebb, Llansantffraid, a drfywed- odd iddo fyned i Orsaf y Rheilffordd yn Nghonwy, lie y cafodd y carcharor, yr hwn oedd yn chwiFo am dano. Wedi ei amheu mai efe oedd y dyn oedd u:a.n- ddo ei eisiau, cymerodd' ef i' ddalfa ac wrtfi ei arehwilio cafodd arno wyth bunt ac wyth swllt,, dwy botelaid o chwisci. Yr oedd yn rhy feddw i allu rhoddi unrhyw eglurhad, a chymeroad i Lan- santffraid i aros y boreu, oryd y cyhuddodd ef. Atebodd nad oedd gandcto ddim i'w ddweyd drosto ei hun, ond mai efe ei hun pvflawnodd y trosedd. a hyny wrtho ei fcun. Nisi gwvddai beth a'i cymhell- odd i hyny ond mai trwy v ddlod v bur Anfonwyd ef i gsrehar am dri mis gyda llafur cnled. Cymeradwyodd y Fainc ddull modrus yr Lcddgcid- wp.d yn dal y carcharor. J