Gwalia

Esgobaeth Bangor. DEISEB AT Y PRIF WEINIDOG. Ychyclig amser yn ol cyhoeddwyd copi & ddeiseib yr honid oedd wed'i ei wisfy- wysiadu gan gyfaifod o ddeoniaid gwladoA ac eraill, ymgynulledig yn Mangor, tan lywyddiaeth Deon BangOi. Yr oedd y ddeiseb ,hono yn cael ei thybied i gymwys ymosodiad ar Esgob Llantdwy yn nghvda'r hyn a adwaenir mewn rhai lleoedd fel "Polisi L anebA-y," Yn teimlo fod y cyfryw ymosodiad vn ddialw-am-dano, aeth nifer fawr o glerigwyr Esgobaeth Bangor rhagddynt i anghysylltu eu hunain oddiwi-th erwinder a thon z, y ddeiseb. A ganlyn sydd gopi o ddeiseb a anfon- wyd i'r Prif VVre';nidog, a'r hon, sydd ffrwyth y teinilr.d mai dyledswydd y c'erigvvjT ydyw ffurhol a'rghysylltu .eu hunain oddi-.v-itl. y ddeiseb gry- bwylled ig: — At y Tra Urddasol Ardalydd Salisbury, K.G. Fy Aiglwydd,—Fel c eri>,vyr yn Esgobaeth Ba.ngor, yr ydym yn parchus anturia, dynesu at eieh Mglwydcfaeth o berthynas i sedd wag yr esgobaeth. Fe fuasem wedi cadw yn cldistaw a cliroesawu gyda didwylledd (lIO ymddiried y dyn fuasai eich arglwyddiaeth, gyda'oh. gwybodaeth o angar.ion yr esgobaeth, yn ei argymhell i'r Goron ond mae y weithred: gymerwyd gan rail o'n brodyr yn yr esgobaeth yn ei gwneud yn anmliosibl i ni gadVn ddistaw yn hwy. Ni a ddymulllem ddat- gam ein gofid dwfn ddarfod i'r gtwagle yn yr esgob- aeth hon gael ei wneud yn achiysur i geisio di- raddio Esgob esgobaeth arall.. Ni pLerthyn i ni eistedd mewn barn ar ein bxodyr yma nac unrhyw le araU, or.d teimlwn mai ein dyledswydd ydyw d'arddelwi y syniadau a gynwysir yn y Ddeiseb dynwyd allan memn. cyfairfcd y jlywyddid drosto gan Ddeon Bangor, aic i osod ar gofnod ein har- gyhoeddiad parchus nas gall y cyfryw Ddeiseb du- eddu at les a ffyniant Eglwj-s Crist yn yr esgob- aeth hon nac unrhyw un arall. j Ydyir, fv argl-wrdd,, Eich ufiuldi wasanaethyddioffi, John Daniel, rheithor Oeido; D. O Davies, rhe'thor Lla.niddeinio erL; Evan Davies, rheithor Llanll&ch id John Davies, curad. LlanHeehid J. E. Davies, curad Llanwrin; R. J. Edwards, fleer I Corns; J. J. Ellis, ficer Nefyn Ph. Constable E-Jis, rheithor L/anfairfedhan.; R. Erairs, ficer Llanidian y Canghellydd Silvan Evans, rheithor z, Llanwr n (Cymmrawd o Goleg lesu, Rhydychadn) John Faircliild, prifathraw Coleg Hyfforddiadol Gogledd Cymru, Bainiojor El:'is Hughes Griffitlus, curad ,Caernarfon D. Herbert, rheithor Llanfair P. G. E. Hughes, iheithor Abermiw (ysgrifenydd mygedol Cymdeithas Anrddiffyn yr Egiwys-_yn Esgobaeth Bangor); E. Hughes, rheithor Llan- bedr, Conwy Ll. R. Hughes, ficer Porthmiadog R. P. Hughes, rhei:tlhor Llanaelhaiarn; Phineas P. Hughes, curad Llangeirwen E. R. Jenkins, curad Llanfaelog; H. W. Jenkirs, rheithor peii, odedig Newborough John Jenkins, ficer Oapel Curig; Lewis Jenkins, curia, Poithdinorwig,: Thomas John. rheithor Llanrug; David Jones, ficer AJberercii B. Jones, cuiacl St. Ann's Da.vid Jones, rheithor Llanfachreth; E. Jones, rheithor Llangeinwen Evan Sinnett Jones, rheithor Llan- ) ddyfnan J. C. Jones, curad Llanfaelog; J. W. Wynne Jomes, ficer Caernarfon, a Deon Gwladol Arfon; Herbert Jones, fioer Pentir; R. Jones, rheithor Gyffin R. Foulkes Jones, rheithor Llan- faiiynghomwy Samuel Jones, ficer Llandrygarn T. Lewis Jones', ficer Eglwys St. David's, Bangor F. Lamp:tt, is-brifathraw Coleg Hyfforddiadol Ban- gor; G. Lewis, curad Caernarfon; W. Lewis, rheithor Abe-rgynohvyn; D. Albain Lloyd, curad Caernarfon; Johin Lloyd, rheithor Dolgellau; H. J. Manley, fleer Penrhyn- deudraeth; D. Morgan, illeithor Llantrisant a Deon Gwladol Llifon D. R. Morgan, ficer Bryn- gwran John Morgan, rheithor Llandudno Owen Owens, curad Trefdraeth; W. Owen, ficer Llan- elltyd; T. Parry, curad, Llaitfair M.E. Charles Price, ficer Pennal; D. Price, curadj Valley D. Bankes Price, rheithor Llangelynin (ysgiifenydd mygedol Cymdeithas A'Tti.ddiffyn yr Eglwys yn Esgobaeth Bangor); Robert Pricie, curad 'Caeir- gybi; James Prvse, rheithor Clynnog; John Richards, rheithor Aberffraw; J. Ll. Richards, curad Abermaw; R. Richards, rhei thor Penrhos- iligwy Thomas Henry Richards, curad Nefyn; R. Roberts, rheithor Llarfechell a Deon Gwlad')l Talybolion; W. A. Roberts, curad Rhoscolyn; Jas. Rowlands, rheithor Llanbedrog D. Thomas, rheithor Llangalwaladtr; E. B. Thomas, rheithor Trawsfynydd; T. Thomas, rheithor Mallwyd J. Williams, ficer Penegoes; J. E. Williams, ficer Caerdeon ac ysgr'forydd mygedol Cynhadledd Es- gobaeth Bangor; O. B. Wiliams, curad Aber- maw; Canon R. Williams, rheithor Llanfaelog a thrysorydd Eglwya Gooeiriol Bangor R. A. Wil- liams (Berw), fioer Waenfawr; R. H. Williams. curad Porthmadog; T. Llewelyn Williams, ficer Brfthidir; T. A. Williams, ourad Porthaethwy. Taohwedd 4ydd. 1898.

ER ANBHYDEDD I'R SIRDAR. Crcesaw Arglwydd Faer Llundain, DATHLU BUDBUGOIJAIvTH OMDURMAN. FASHODA: MYNEG-IAD PWYSIG CAN AR-j GLWYDD SALISBURY. X08 Wener gwnaeth Arglwyad Faer Llundain' fanq-uet ardderchog yn y Mansion ILsuse er anrhyd- edd i Arglwydd Kitchener o Khartoum (y Sirdar), pryd yr oedd yn bresenol Ardalydd Salisbury, Iarll; Rc,sebe-r, Syr William Harcf-urt, pedwar o*r toulu brenhinol, yn nghyda Uu inawr o brif foneddigesau boneddigion y deyrnas. Yn ystod y noswaith tra-! c'dodwyd amryw areithiau pwysig. Arglwydd Ros«berjr, wrth gynyg "Y Fydd is: a'r ■ Llynges," a ddywedodd eu tod yn dathlu y Tlryfcl-: gyrch, mwyaf llwyddianus vn ein hanesi actli milwr-ol ers pedwar ugain mlynedd^—un, oedd yn fwy ^11- gyrhaeddol a llesol yni ei ganiyniadau, hwyrach. na' dim a gofnodid mewn hanes. Yr oedd wedi ych- wanegu godidogrwydd hyd yn nod at enwogrwydd bythgofiadwy y Fyddin Brydeinig ac, heblaw hvny, yr oeddys wedi talu dyled oedd wedi bod yn gorwedd am dair blynedd ar ddeg yn agos at galon a chvd- j wybod pob Sais. Nid oeddynt wedi bod yn sianllJ JoT. ei gylch—nid oeddynt wedi hofii meddwlam dano, ond yr oedd yn ddwfn yn nghof pob un o honynt, a diolchent yn wresog i'r Sirdar a'i ddynion gwrol- frydig am symud y gwarthrudd am bvth. Heuiaw hyny, oni bai am orchfygiad v Khalifa, yr oedd "n berffaith sicr y buasai Major Marchand aÏ ddyrnaid dynion wedi eu llwyr ddinystrio ac yr oedd efe vn meddwl fod genym hawl, nid i ddrwgdeimlad ac eiddigedd, eithr i'r mesur mwvaf o ddiolclvga.rwclv v cenhedloedd hyny a«- yr oedd eu tiriogaeth yn ymylu ar eiddo y Derfishiaid. Atsbwyd i'r llwncdestyn gan y Llyngesydd Svr NoweII Salmon ac Ardalydd Lansdowne (Ysgrifenydd j Rhyfel). Y PRIF WEINIDOG AR RYFELGYRCH Y SOUDAN. Ardalydid Salisbury a gvnrgiodd iechyd y Sirdar, ac wrth wneud hyny dywedodd fod y rhyfelgyrch ar y Nile wedi bod yn un gwirioneddol faith, at ran gyntaf yr hwn. nid oedldynt vn edrych yn ol gyda chymaint o bleser oherwydd eu bod wedi ymgymeryd a gorchwyl ofnadwy heb wybodaeth lawn o'r amodau oedd ganddynt i'w boddloni a gwir nodwodd y gelyn- ion oedd i'w gorehfygu. Hanes y rhan ddiweddaf o'r rhyfelgyrch oedd ddarfod i'r Sirdar, nid yn unig enill y brwydrau y gosodwycl ef i'w hymladd, ond darfu iddo ef hefyd ofalu am yr offerynau trwv. ba rai yr enillwyd hwy; neu, yn hytrach, efe oedd y diweddaf a,c hwyrach, oddiwrth natur yr amgylchiadau, y mwy- af galluog o restr c, ddynion enwog gawsant y dasg anhawdd o waredu y fyddin Aiphtaidd oddiwrth a.n- effeithiolrwydd a dirmyg a'i gosod ar v pinacl o ogon- iant mae yn awr yn ei feddu. "Mae gan y Sirdar, ychwaaegai Arglwydd Salisbury', "Un g;illu mawr araU. Mae yn ddiplomatyddwr ysplenydd. Yr oedd gofyn talent anghyffredin i'w alluogi 1 gano allan vn llwyddianus fel y gwnaeth y negescuacth arf^ lcl fvnv'r Nile, yr hyn a'i havwemiodd 1 bresenol deb Major Marchand (cymeradwyaeth^ cyfarfyddiad dterfvnu yn y sercb dyfnaf o bobtu vn Jicr mewn cyfnewid 'compliments calonog a ;rkvgS aplomatyddiaeth 1 w un^o ;eilMuol) wedi profi ddWf PVIS (cymeradwyaeth). Prydnawn yn brophwyd cywir tcy Uysgenhadwr Ftreng- heddyw derbjTiuus odd odraett Ffrair.c wedi ig yr hysbysrwydd fod meddiant o dyfod i'r penderfyn^d nad r Weriniaetb Ffrengig Fashoda o chvmeradwyaeth)—ac o dan —(chwerthm hirfaith a c y meddwl na fu- yr amgyichiadau yn >r ari;lT1 ac yn asai dal meddiant o W dan,gos y doeth- gwneuthur niwed y Weriniaeth Ffrengig: ineb sydd yn arfer n»dw daf fuasai pob ac y maent wedi gwneud yr■ cyn fc, gefyllfa— Llywodraeth arall yn ei id^ynt vmad^el o maent wedi P611'1"^™ jjvsbyswj'd fi"yn ffurfiol Fashoda (cjTneradwy-aeth) Hy yj) mae wedi ei o'r ffaith yna Glira Ni ddu- anfon i'r awdurdodau 1 freng g y mod rn munwn i neb fy nghamd "rhwng Prydain a dweyd fod pob p^ T^folnadydyw Ffrainc wedi ei symud trw^, drafodaethau dad- "SS"!o»a gilyd<1 VN ATEB. Arglwydd Kitctencr » yn mhhth I)elhaii*n Anclo-Aiphtaidd i fuddugol; fethiu fir wain y y ° raid iddo el iaeth yn un diallu iawn y ac (>ed(l yn choliibywyd M. ShJSW M ddweyd, rhodd hel-thli y rheiltIordd Atbara i to-um. Ynerbyn y dralù hon F oedd ganddynt fel "assets" h iniliwn a, ch-warter, yn .ffordd, ,Iywert m fil 0 filldiroedd 0 linell chwech o wnfadau llyn oedd fwy cwbl- Y %iLE WEDI EI HAGOR I'R HOLL GEN- HEDLOEDD. Wrth eviivsr llwncdestyn yr Arglwydd^ Faer, Syr William Harccurt a, ddywedodd mai nid dat.L-u g«r- hydriarfau yn unig yr oeddynt ond yr o^dy gcn^l vn edrj'ch yn mlaen gyda gobaith a ^( • ganlyniad y gwrhydn hwnw. A.r oedd j is d- fi hacor i'r holl genhedloedd, gan liyny W vn Wed vn y goncwest fawr hon ddyfodol i ^refydd a gwareiddiad yn mhlUh pobloedd y aethau ean«r hyn. Yr oedd y mynegiad wnaea gan, Arglwydd Salisbuiy y noson bono wedi rhoddi e. 0 m 1 iddvnt, Dymuniad pawb yn y whici Etdi ^ImddUfJTein i^nderau eh. tan-, ain ac TH edrych ar ol ein hanrhydedd ein himam. fod ySjSl. y? cael ei roddi i Mirhydedd1 .awnd™ i„bl eraill. Dyogel ganddo nad oedd Salisbury, ra. yn aanddiffyn lawnderau y wI ad hon erioed wedi anghofio mai amcan mawr diplmatydd- iaeth yn nghyda'i oruchafiaeth fwyaf ydoedd Oeisio heddwch a dilyn ar ei ol."

Eeddf Buchfrechlad. _110 MYNEGLVD PWYSIG O DDYLEDSWYDD YR. YNADON. BETH DDYWED LLYS MAINC Y FRENHINES. Dydd Mawrth bu i'r Arglwydd Brif Famwr ar fcdS" sT ffi fT1^ arch'ib z*lw :ir y™d cyf- k^vdig Sheffield i daango^ achos paham na ddylai gwys gael ei rhox allan yn gaiw arno i wrandaw a paenderfynu apel dan Ddeddf Buchfrechiad. Ym- ttdengys i rieni; plentyn apelio am gaei eu hesgnsodi ar 4;r gwrthwynebiad cydwybod&I, a daliai yr yaad nad oedd y ddeddf ond ymwneud' achos plant ahach, ac nad oedd buchfrechiad gorfodol wedi ei ddi- ddym. Yr Arglwydd Brif Farnwr, wrth ganiatau y wys,, a ddywedodd nad oedd ond¡ yn angenrheidiol I r ynad gael ei foddioni fod yr apelydd yn eydwvbf)d- ol gredu y byddai buchfrechiad vn niweidio'i "w b!entyn.

Achos Dyddorol ;111 Llys YsgarLuth. Y WRAIG OJ SIR BENPRO. Yn Llys Ysgariaeth ddydd Mercher, gerbron y Barnwr Barnes a rheithwyr arbenig, gofynai Mr George Lipscombe Matthews, cyfreithiwr o Landain, am y.sgaruieth oddiwrth ei wraig, Mrs. Emma. Flor- ence Matthew, merch un Mrs Lewis, o Nar- bert.li, sir Benfro, ar gyfrif ei godineb gXda. Mr liionias Stamer. Gwadai v dcliitynyddos a'r eyd- atebydd y godineb, a, gofynai y wraig aan. ysgariaeth ar gyfrif creulondeb honedig a godineb y gwr, yr hyn a wadai vntau. Cymerw-yd achos y gwr yi gyntaf. Mynegwyd gan y cwnsler fod yr apelydd > u ymarfer fel cyfreith- iwr yn Llundain, ac yn trigo vn Hyde Park Mansions. Ar yr 28ain o EbriU, 1336, prioiodd a'r ddiffynyddiesy yr hon oedd yn ferch i Mrs Lewis, o Narberth. Yn 1892 daethant i gydnabyddiaetb a Mr a Mrs Staniec.. <a mynegai y cwnsler fod Mr Stanier wedi rhoddi i Mrs Matthews anrhegion gwerthfawr, a'i fud. ar lawer achlysur wedi ymweled a hi hel-. yn wybod i'w JrWT- I Yr oedd wedi bod wrtho'i hunaa gyda Ili, ac ar un. amgylchiad gwehvyd ef a'i freichiail am: eL chanol, a hithai a'i dwylaw am ei wddf. Unwaith ar .blot- ting pad," canfyddwyd yn llawysgrrf Mrs Miittliews, "Dowch yfory, fy anwylyd," ac yna enw clwb milwrot yr oedd Mr Stanier yn aelod. Gofynai yr apelydd am iawn oddiar Mr Stanier. Yr Apelydd, yn ei dystiolaeth,. a ddywedodd ei fod wedi priodi a'r dcliffynyddes yn Narberth Yr oedd Mr Stanier vn aelod o'r Naval and Military Club. Holwyd morwyn iddynt, yr hon ro. ddywedodd i Mr Stanier ymweled lawer gwaith a Mrs Matthews yn absenoldeb ei gwr: Gwelodd hwy yn eistedid' ochr- yn-ochr ar y soffa.. Yr oedd wedi'myned a. nodyn oddiwith Mrs Matthews i dy Mr Stanier yn Pond- street. Yna goliiriwyd yr aohos hyd ddydd Iau. Dydd Iau croesholwyd Mr Matthews. Addefodd ei fod wedi myned gj'da'i wraig i dy Mr a Mrs Stanier oddeutu pythefnos wedi iddo roddi eudd- swyddogion i wylio ei dy. Yr oedd wedi rilegi. ei wraig pan wedi ei gythruddo, ond nid oedd yn cefio iddo ei galw ar enwau drwg. Yr oedd ganddd ryw- beth bob amser i ddweyd yn nghyloh ei berthynasatt. Yr oedd ganddi dymher wyllt, ac yr oedd yntau dipyn yn nwydwyllt. Cymraes oedd ei wraig. Rhoddwyd tystiolaeth gan forwyn, arall o'r enw Margaret Evans. Haerai hon i Mrs Matthews ddweyd wrthi y melldithiai hi am byth os y rhoddai dystiolaeth yn ei herbyn. Croesholwyd y dyst yn galed parthed a fu ganddi blentyn prik yn Hwlffordd- V, Gomsddai hithai ateb, ac yn sydyn llewygodd, a sym- udwyd hi o'r llys.. Agorodd Syr E. Clarke yr achos dros y wraig, gan ddweyd y buasai yn gwadu godineb,. ac o berthynas i'r croes-gyhuddiadau gelwid dau o dystion i ddweyd iddynt weled Mr Matthews a Margaret Evans yn Pendine dan amgylchiadau nad oeddynt yn gadael unrhyw amheuaeth parthed srodineb. Dywedai nad oedd1 ganddo ddigon o dystiolaeth i gadarnhau cv- huddiad o --etilondeb cyfrcithioL Gohiriwyd yr achos yn mhellach.

Etholiad Cynghor Trofol Bangor. [At y Golygydd.] 1 Syr,—Ydyw, y mae etholiad yr Adran Orllew'n- ol o Fwrdeisdref Bangor wedi myned heibio a'i rhestru yn mhlith y pethau a fu, ond bydd effeitb- iau yr etiholiad yn fater i'w gwylied yn ystod y tair blynedd sydd i. ddyfod. Er pan sefydlwyd y Gorphoraeth ni ymla.ddwyd brwydr mor boeth a'r un gymerodd. le y laf o DaoLwedd, 1898. Yr oedd y "Non-Progressives" a'r "Ratepayers' Associa- tioTh" wedi penderfynu amddifadu y "Progressives" 0 un o'u harwei tivwvr ac yn rhyfedd, llwyddasant yn eu haimoaai. Oawsant hefyd gynorthwy ayl- weddol y papyr ag sydd yn honi amddiffyn "Rhyddid a Chyfiawnder," sef yr "Observer and Express," i dywallt e:, phiol gwawdlyd ar arwein- yddi y "Progressives" yn Mangor, tra y-n Nghonwy a Ohaerinarfon nid oedd iaibli ddigon. cref i osod! allian fuddugoliaeth ardderchog y "Progressives." Pa le y iaae eu cysondeb 1 Pa un :ai doeth ynte annoeth fu etholwyr y West Ward yn taflu aJilan o'r Cynghor Trefod Mr Richard Davies, ni T-heithym I. ni yn tIJWT ei ben- derfynu oa d un p-eth sydd sicr, eu bod wedi amddifadu y Cynghor o un o'u gweithwyr fEydld- lonaf, mwyaf ymroddgair a. mwyaf cydwybodol. Y pram goreu i ni o hyn. ydyw y gwel iantau mawr- ion sydd wedi cymeryd lie yn ein d naa yn ystody naw mlynedd y bu Mr Davies yn aelod o'r Cynghor —yn wir gellir dweyd IDrui yn ystod tymJhor Mr Davies y mae Bangor wedi gwneuthur cynydd gwirioiueddol. Trwy ei allu ati wybodaeth, efe a agorodid lyga:d y Cynghor i we."ed mai doeth er llesiaint iechyd y dref oedd ade-iladu y Fever Hos- pital yn y fangre ddyirmnol y saif yn awr. Drwy ei benderfynolrwydd bu yn brif afferyn i agor y ffordd newydd! o GaeUeppa i Lonypobty, yr hon sydd eisoes wedi profi o wir wasamaieth i'r rhan fawr a phwys:g hon o'r etholaeth. Ac nid hyny yn unig, y mae ar y ffordd hon "terrace," o dai newyddion godidog wedi eu codi, a e:lwir "G",ad- stone-terrace," yn nghyda nhedwar o dai hairdd eraill wedi eu hadeiladu; ac os nad yw hyn yn brawf o wir gynydd, pa beth sydd? Cymeiodd ran fla'enllaw gyda hyrwyddo ffyrdd newyddion eraill, y rhai a elwlT "Farrar-roads," eto. Gellir dweyd yn mhellach fod Mr Daviesi yn un ag oedd yn cymeryd dvddordeb neiHduol yn llwyddiant y Gasworks. Ond campwaith ei fywyd Cynghoarawl oedd gweled glanfa (pier) wedi dyfod yn ffaith, ac nid breuddwyd gwag. Nid oes nemawr neb yn Man- gor nad yw yn hoff o'r pier, a phan etholwyd Mr Davies yn gadeirydd Pwyllgor y Lanfa, ymgymer- odd a'r swydd oycla phenderfyniad y byddai i'r hyn ddymunai y trethdalwyr gael ei sylweddoli. Sicr genym nad oes aelod ar y Cynghor na ddwg -dystiola,eth na weithiodd neb yn fwy ymroddgar- o gychwyni:ad! y pier hyd ei orpheniad na Mr- Davies. Cododd anhawsderau a chostau na chan- fyddod'd y rhai mwyaÆ craff ar y ICynghor rao, honynt, and gydag ysbryd pend<erfynol ac ewy-lys ymroddgar bu Mr Darvies, yn offeryn blaenllarpc i'w gwynebu oU, a hyny oddiar yr amcanion uwdl- af, sef llwyddiant1 gwirionedtdol y dref. "le," medd-ai rhywun, "ond beth am y costau?" Mao yn wir fod y costau yn fawr, ond a fu i unrhyw A gyfnewid.adiau mawrion gymeryd lie ag sydd wedi Erofi o wir fesiant, nad ydynt wedi costio arian,. afur, a phryder i rvwrai. 1 Naddo erioed. Beth yw yr ad-daliad mae Mr Dalies wedi gael ami ei iafur a" amser yn ystod y naw mlynedd y bu yn, aelod o'r Cynghor ? Ei amddifadu o'i sedd. Vl daflu allan o'r Cynghor,. a hyny ar a.del y buasidi yn disgwyl iddo gael chwareu teg i WE eudi ei oreu 1 gario ailan y pethau ag oedd' ef wedS. bod ya flaenillaw yn eu hyrwyddo yn mlaen, i dd'od ya ilwyddiant. Etholwyr y West Ward, nid yn unig yr ydych wedi y:nddwyn yn anfoneddigaidd, arid yn ang- haredig tuagat Mr Davies, trwy ei wrbhod aja y tair blynedd nesaf i fed yn aelod o'r Cynghor. Nid vryf yn credu fod Mr Davies y,n berswiol vn mailia botwm corn am hyn, on-d deailwyi fed rha: o aelodau mwyaf blaenliaw y Cyrghor yn teimlo, mai anffawd nid byehan fydd corli dyn OJ alluoedd Mr Davies o'u- mysg. Mae yn ngailu y Cynghor, «r hyny, i .sicrhau gwasanaeoh gwerthfawr Mr Davies trwy ei ethol yn Henadur ytxy (dydd Mercher). Nid oes dim i'vf ddweyd yn erbvn S tnL ooneddhvr sydd wed.i ei\ henwi, er nad wedi ei*. helihol i'r cyfryw mvyddi.. Ond, yn abr. os ydrsr cyfiwyno gwasanaeth, fefur, ac ainser ar trefol yn haeddu calel i. gyda.bod, credwn fod yn ddyledswydd ar aelodau y Cynghor i godi -uwohlaw WY plaid a phersonau, ac anrhvdeddu Mr Dayioa yn 01 ei Arir haeddj.t1.11t.Yr eidduGh yn gywir, Bangor. H. M..

Estabished 1807 I ARTISTIC AND GENERAL i-Nj rRINTINu Promptly and Neatly Executed at Reasonable Prices, at the NORTH WALES CHRONICLE Printing Works, Caxton House, High Street, BANGOR. FIFTY NEW FOUNTS of the Latest Faces have lately been added to the JOBBING DEPARTMENT, which makes it now one o ths LARGEST PRINTING PLANTS IN WALES. All the Machinery ARE DRIVEN BY A Powerful" Otto" Gas Engine, Which have been adapted t< run at the Quickest Speed Possible. All Orders carefully attended to. Auctioneers' PRINTING Executed with Neatness and Despatch. Particulars of SALE Vith or without Plans. POSTERS Of Concerts, Bazaars, Sales, &c., PLAIN OR IN COLOURS. Church and Chapel Printing ot < every Description. | Programmes fy Tickets. In Memoriam Cards, Ball Programmes, Menus, &c. ELECTION ADDRESSES. I Colour & Ornamental Printing PAMPHLETS Of Every Description in English or Welsh. Head Pubishing Office. North Wales Chronicle Office, High St., Bangor. Branch Publishing Offices: Directory'' Office, Upper Mostyn Street, Llandudno. "Clorianydd" Office, Bridge St., Llangefni. Postal Address North Wales Chronicle Office, Bangor. Telegraphic Address t. Clhronioe," Bangor tNLEPMNE ltLOBE FURBISHING COMPANY I COMPLETE HOUE FURNISHERS, ti &Etd ltstaii, 12, 14, 15, 18, f KM BROKE-PLACE, LIVERPOOL. FURNISH Fon CASH OR ON THE i. HIRE-PURCHASE SYSTLM AT CASH PRICES. The GLOBE FURNISHING COMPANY, the oldest established, and by far tha most extensive Furnishers on the Hire-Purchase System in the Provinces, supply every requisite for the complete Furnishing of Cottage, Hotel,or Mansion, considerably cheap than the majority of those firms who sellfor cash oul) This we are able to do through having a very large capital at command.and being the bona dele manufacturers of the principal goods we sell. Nu SECURITY KEQtiiRbD, NO EX LEA EXPENSES. ON OUR HIKE-PURCHASE SYSTEM The fair and eouitable manner in which our business is carried on. and our reasonable terms and low prices are so well known throughout the North of England and Wales as to render further comment unnecessary. General terms, which hcv, ever can be altered to suit the convenience of purchasers payment Weekly, Monthly,or Quarterly. Amount of Purchase £10 Payment per Week 3s 6d „ 120 Bs Od no „ 10s Od zioo t. 17s 6d L500 „ 30a Od An inspection of our stock wiliatonce satisfy intending purchasers that we give better value and offer easier pay- ments than any other house furnishers on the Hire-Pur- chaae System in the Provinces. All goods are Delivered Free in our own or private vans and no expenses of any kind are incurred by customers Furniture sent to any part of England or Wales. CAUTION.—As some firms adopt various mesns-such as copying our prospectuses, &c.. —with the evident intention of inducing the public to believe they are con- nected with us, please nute our address. FURNISH FOR CASH OR ON THE HIRE- PURCHASE SYSTEM. New Proapeotus, Large, Illu!,trii.trf^ Catalogue, Prats Opinions and i'rice List, sent post free on application. Please mention this paper. Bu3iness Hours, 9 am. to 7 p.m.;Saturdays,9 a m. to 6 p.m. GLOBE FURNISHING COMPANY, 14,16, AND 18, PEilBKOKE-FLACE, LIVERPOOL Railwtv Fares allowed to Oonntry "11stomers. K. & L. JONES (Late Mrs E. Roberts), PORT Pi £ JN»KHYiN HOUSE B A N G O R THE BEST HOUSE IN THE TRADE FOR BRUSHES, BASKETS, COOPERY WARE, MATS, Etc., BASSINETTES AND MAIL CARTS. Latest Novelties in FANCY GOODS, Artistic WICKER and BAMBOO FURNITURE, OR- IENTAL OHINA and ART POTTERY. MAIL CARTS FOR HIRE. Agents for Mortimer's Dyeing and Cleaning Works, Plymouth. Established 1773. PRICE LIST on Application. Also Agento for Beach's Farinaceous Food for Cattle. 16054 Connah & Co., ALBERT BOUSE, HIGH ST. (Adjoining Bangor Football Field). 0 Y U k,, MGTOB, AND CHILDREN S CAR DEPOT. SPECIAL NOTICE. 189L .NOVELTIB.iS "JLITTLE CREE CENT" BICYCLES to suit Boys and Girls from Four years of age. PRICE: 25 5s CASH. PATENT BRASELESS JOINTED, ALUMIN- IUM ROAD RACING MACHINES, Weight: 221bs. The Largest and Most Varied Stock in the Pro- vinces of Ladies', Gents', and Children's Cycles and Tricycles. New and New Shop Soiled Pneumatic Roadsters, Racers, Safeties, and Mailcarts and Bassinettes of the Best Makes. Complete Outfits for GOLF, FOOTBALL, &c., &c Indian Clubs, Dumb-bells Athletic Outfits. Rocking Horses (patent safety action). Anchor Stone Building Bricks. Dolls' Carriages, Children's Expanding Chairs. 1897 Stock now on Sale at lowest prices to clear for New Season Goods. District Agents for Humber, Raleigh, Enfield, Singer, Osmand, Raglan, and Calcott Damlier & Pennington Motor Cars. Bathchairs, Mailcarts, Bassinettes on hire by the hour, day, week, or longer. Catalogues and all information supplied free on ap-lication to the manager A. H. HEWITT. 15871 UT OFYNIR TALLJ i AU 1.1 MLAENLLAW. BENTHYCA ARIAN YN GYFRINACHOL i Amaethwyr, Masnachwyr, Lletty-gadwyr, eraill mewn symiau o lOp i fyny i 500p ar addaweb y Benthyciwr ei hun ar delerau is nag a godir yn arferol. Trefnir yr ad-daliad i gyfarfod gefvnion y Benthycwyr. NI CHYMERIR DIM BILLS OF SALE. Mae busnes gwirioneddol a helaeth wedi ei wv id am y Z7 mlynedd diweddaf. Mae canoedd o fenthyc- wyr wedi rhoddi tystiolaeth wirfoddol i'r modd teg a rhesymol yr ymwneir a hwy. Ceir manylion llawn wrth ymofyn, trwy lythyr neu yn bersonol, a GEORGE PAYNE, Accountant, 28U Crescent-road, Rhyl. oj VIO LI N LESSONS. MISS REBEKAH CLAXTOF, FROM the Conservatoire, Brussels, VISITS JL* and RECEIVES PUPILS is also open to ENGAGEMENTS for CONCERTS; Solo Violin, Trios, and Quartett playing.—For terms, apply CLAXTON'S MUSIC DEPOT, LLANDUDNO. 16437 GRIFFITH DAVIES, THE ORIGINAL BANGOR BILLPOSTER 23, Union Street. BONGOS. (ESTABLISHED 30 YEARS). A MEMBER OF THE UNITED KINGDOM BILLPOSTERS' ASSOCIATION. OUT OF 35 PRIVATE BILLPOSTING STATIONS at BANGOR, BETWEEN THREE BILLPOSTERS, 16 ARE THE PRIVATE PROPERTY of GRIFFITH DAVIES. 1ACHAU i) D A iN O l) i) YN DDISYMWTH GAN RTTNTPR'Si Atalia Bydredd. Rhwystrau c UUiUUit tyna. Gwareaa rhag Anhunedd -ymadir Neuralaic Heauaches a'r VT i \I tr Hull boenau gieuol craiJl pan Bun- il-F'D. V j±\ ii era Nervine. Yrholl fteyilwyr, la l £ c. Oberwydd pydredd EANG mewn dan gilddant dioddefais boeuaa diruynol am ddau ddiwrnod. Cymaellwyd fi i roddi Lreial ar Buoter's NERVIRIA. Gwnaethum hyny. i iy wtIowr hytrydweb, ciJiocd y boen yn gyflym a Ilwyr. iiyth er NYUY yr wyf drachefn a thracbefn wtdi DI rbyn yr ediewytbttd mwyaf oedd yn boaibl oddiwrib "boo-j TO^I >U eagyrn y pen drwy gycJeryJ pàwar ua bum dyferyn (ar IWIAY o SIW^R g-wvn) o Buuir.r't Nervme."—Parch AUBHSY L. PWCB,"«.A. 'DIW'FDFIUR Qvmrawd o'RUOLE^ Nowvdd.I>IIYAYOHTNU LSIISU AMERICAN LINE UNITED STATES MAIL STEAMERS. SOUTHAMPTON—NEW YORK SERVICE. SOUTHAMPTON to NEW YORK DIRECT. SATURDAYS, at Noon, HIGHEST CLASS of Accommodation for Sal- JH oon, Second Cabin, and Steerage Passen- gers. LIVERPOOL PHILADELPHIA SERVICE. Every WEDNESDAY, LIVERPOOL TO PHILADELPHIA, Calling at Queenstown every Thursday. Passengers and Goods are landed at Philadel- phia on the Wharf of the Pennsylvania Railroad, which has the Shortest and most Direct Route to all places in the Western States.—Apply to Rich- ardson, Spence and Co., Southampton or Liver- pool, or to Local Agents :-Edward Jones, 173, High-street, Bangor; Hugh Hughes, 8, Market- row, Amlwch; H. J. Williams, 50, High-street, Bethesda; T. J. Williams, Meirion-terrace, Blaenau Festiniog; J. R. Statin, Station-road, Colwyn Bav; W. Jones, Rose Hill-street, Con- way O. Jones, Old Post-office, Penygroes; T. Evans and Co., Station Chambers, RhyL 8136 ALLAN LINE ROYAL MAIL STEAMESS. TO CANADA and the UNITED STATES. SAILINGS FROM LIVERPOOL. s.s. NUMIDIAN, for Portland direct, Nov. 10 s.s. COREAN, for St. John's, N.F. & Halifax. Nov. 12 s.s PARISIAN for Halifax & St. John, N.B. Nov. 19 Saloon Fare from £ 12, 2nd Cabin £ 7, Steer- ige £ 5. Through Tickets to all points at special rates. CANADA.—Handbooks, Maps, Rates, and Full Particulars free on application to Allan Brothers and Co., 19, James-street, Liverpool; or to M. Goldie. 217, High-street, Bangor. 16402 AM tOH AATH O ARCTMPHWAIIH A LLYFR-RWYMIAD RWCH AT Nixon a Jarvis GYFERBYN A'R CLoe BANGOR | I Cure Fits < You are not asked to spend any money to > ( test whether my remedy does or does not I ( cure Fits, Epilepsy, St. Vitus's Dance, etc. I ( All you are asked to do is to send for a < FREE battle of medicine and to try it. I j am quite prepared to abide by the result. ( H. G. ROOT, a8 Endsleigh G'd'ns, London. ATLAS ASSURANCE CO. I FIEE IESTABLISHED 1808. Head.Office :-92, Cheapside, London. Capital Subscribed i Total AA^TA 31/12/97 £ 1,200,000. I £ 2,287,029 The Company has paid in claims upwards of 413,000,000 STERLING. AGENTS AT Bangor Mr W. PUGHE, National Provincial Bank of England Ltd. Be%umaris Mr J- G. DAV"IES do Bethesda Mr W. R. LLOYD do Conway. MrOWEN ROWLAND do Holyhead Mr J. E. WILLIAMS do Llangefni Mr JOHN JONES da Llandudno Mr J. ADEY YVELL3 do Menai Bridge..HrJ. GRIFFITHJEIKTNSdo Derbigk .Mr R. E. HUGHES do do Messrs PARRY JONES aid FRANCIS, Solicitors. Llwydiarth Esgob ) Mr THOS. PRICHARD, Solicitor, and Llamerchymedd ) Llangefni Mr T. MCHOLLS JONES. N&nner. Cemaes ..Mr O. LI HUGHES. LIVSBPOOL BBANCH.—9, Titbebarn-Street, J. WILBERFORCE MARSDEN, 447—2 MSTI'. > vr. MOUNT HOUSE SCHOOL AND KINDERGARTEN, UPPillR BANGOR. Principal: MISS GIBBS (Assisted by Resident and Visiting Teachers). ri 1 HIS SCHOOL offers a Thorough Education to I Girls and Junior Boys. Modern Methods. Certificated Teachers. Gymnasium. Tennis. School Library. KINDERGARTEN DEPARTMENT under a fully CERTIFICATED (Froebel) MISTRESS. A CLASS FOR BOYS, ages 8 to 12, has commenced. Prospectus on application to the Principal. I 11738 yiOLIN L ESSON S. MISS ISABEL HEWITT and MISS MAR- GARET HEWITT give LESSONS at Own or Pupil's Residence. Penmaenmawr, Conway, Llandudno, and Col- j wyn Bay visited. Bodafon, Upper Bangor. 14837 1M BSixIfs rite [ 11 refined, BLACK mm LEAD.HK SO YEARS' WORLD-WISE REPOT/MOR. J IfmMr> !• Her tHqtlty 0M*ML i I RAPHAEL'S ALMANAC 1899 now reedy. Contains hints to Farmers and Gardeners. Birthday Information. When to buy, sell, specu- late, etc., ete. Price 6d.—Foulsham, 4, Pilgrim- si., E.C., and all Stationers. 17164

A GEIR STREIG ETO ? Yn ol arwydd on presenol y mae lie i ofni y bydd yr adran yn dal perthynsw a'r wyl fisol, a elwir dydd Mabon, yn y cytundeb a -vroavl rhwng y meistri a gIowyr y De yn ddiweddar, yn fuan yn achosi ymrafael ddifrifol rhwrg y pleidiau eddi- eithir i'r naill neu y llaU o. honynt benderfynu r ew d eu meddyliau, Y mae yn rhaid naill ai i'r gweith- wyr benderfynu cadw at amodAtt y cytrndel), neu y mae yn rhaid i'r meistri foddloiy ei iori. Ym- dd'engys ar hyn o bryd nad oes yn y Mill m'r Hall un duedd i wneud hyn. Er nad oes end dau fis wedi myned heibio oddiaryr arsvyddwr i y cyttin- deb y mae y gweiUnvrr eisoes yn dangos eu bod yn awyddus iawn i fod yn ttdisybv o hon; Mewn gwahanol ardaloedd y mse amryw o'r dyrion wedi eu gwysio o flaen yr ynadon ac wedi en Jirwyo am absenoli eu hunain o'r glofeydd ar y L.un cyntaf yn y mis. Ond gellid meddwl fod hyny wedi cyn- hyrfu eu cyd-weithwyr i fod yn fwy selog dros gadw yr wyl, yn hytraich na'udwyr, ystTTied y rhwri'i- edigaeth sydd arnynt i fod yn ffydd'on i'r cytan- deb wnaedl ar eu rihan. Yn ystod yr wythnos ddi- weddaf ou y gweithwyr perthynol i dTos gant o- lofeydd yn pleidleisio ar y cwestiwn pa un a oedd ynt yn ffafr rhoddi i fyny ddytld Maibon ad peidio. Yr oedd cyfanswm y pleidleisiau yn 64,370, sc o'r rhai hyn yr oedd 51,835 yn ffafr cadw y diwrnod fel gwyl, a dim ond 12,534 yn erbyn. Gwelir felly fod mwy na phedwar o bob pump or dynion a bleidleisiasant yn ffafr cadw gwyl fisol fel cynt, t r y bydd hyny yn dryllio y cytundeb a wnaethant yn mis Medi. Y mae hyn yn hollol hysbys i'r gweithwyr, ac y mae y wybodaeth yn ychwanegu at eu cyfrifoldeb nis gallon ddyfalu pa fantais y maent yn disgwyl fydcl yn deilliaw iddynt j'r cwrs gymerir ganddynt. Dargosodd y meistri yn amlwg. yn ystod y streic ieu bod yn bend'er fynol i wneud i ffwrdd a'r wyl, ac y maent yn awr yr un mor benderfysol. Y mae yn atnlwg felly nad oes un modd i ysgoi brwydr eto oddieithr i'r gweithwyr neu y meistri newid eu bam. Y cwestiwn yw, pa un o'r pleidiau ddylai wneud hyny? Y mae yn ymddangos i ni y byddai pob dyn cydwybodol a diduedd yn ateb ar unwaith mai y gweitLwyr ddylent gadw at amodau y cytundeb. Os gwrthodant wneud hyny, pa siaiil fydd gan y meistri i gredu y bydd iddynt fod yn ffyddlon i unrhyw oTtundoeb arall wneir a hwy ? Y mae yn sicr o fod yn ddyledswydd ar arweinwyr y gweith- wyr i wneud pob ymdrech posibl i berswadio y dynion i gadw at y cyttm-deb, ac os np 'dd iddynt wneud hyny bydd y cyfrifoldeb am unihyw ym- rafael all gymeryd lie, i raddau mawr, yn gorwedd wrth eu drysau hwy. Gobeithiwn y cymerant y mater mewn Haw ar unwavth, ac y llwyddant yn eu hymgymeriad1, fel na welir ein hardaloedd glofa- ol yn cael eu dwyn eilwaith wyneb yn wyneb a'r hyn yr atethant drwyddo yn ystod yr haf di- weddaf.

Ystori iiamaiti. o Aberystwyth. Cymerodd digwyddiad lie mewn cysylltiad a'r Alexandria uall, y man y llettya yr efrydesau, a ddylai (medd yr "Aberystwyth Observer") gael ei wneud yn wybyddus drwy hyd a. iled y wlad. Am drosedd dibwys yn erbyn. disgyblaeth, gyfiawnwyd yn ddifeddwi-ddrwg, mae Miss Carpenter, pen- aeth y sefydliad, a'r Prifathrav," Roberts, yn ein barn ni., yn euog o roddi y gosp fwyaf galed a phed-gyrhaeddol. Ni fu hyd yi? h:. 11 unrhyw ymchwiliad swyddogol, ac y m-ae y wybodaeth sydd genym o ganlyniad yn fwvy neu lai unochrog, ond fel yr hysbyswyd ni-a yr ydym wedi gwneud ymholiad mewii. -wah,,anol leo-edd,-y ma.e y ffeith- iau fel y canlyn —Un noson, oddeutu pythefnos yn ol, tynwyd sylw dyn ieuaril,-un o'r myfyrwyr —at yr "Hall of Residence," ac yn gweled goleuni yn ffenestr un o'r ystafe,iloedd, bu iddo chwibanu. Yr oedd yn bur naturiol, ao yr oedd yr un mor naturiol iddi hithau edrych allan o'r ffenestr. Mae'n bosibl pe gwnai yr un peth gartref, y bu- asai ei rhieni, pe yn adnabod y dyn ieuanc fel un parchus, yn gadael i'r peth basio yn ddisylw neu buasent yn ei hanfon i'w gwely, yno i freuddwydio am gariad cywir a rhieni brwnt. Ond yn ngolwg Miss Carpenter mae tipyn o garu, mae'n ym- ddangos, yn un o'r pechodau anfaddeuol. Brys- iodd boreu wedyn i weed y Prifathraw, a phen- derfynasant fod yn rhaid ei hanfon o'r coleg, yn gystal ag o'r "Hall of Residence." Felly gytrwyd gyda'r pellebyr at fam yr e-neth yn gofyn iddi ddyfod yno ar unwaith. Daeth hithau, a'r dydd canlynol yr oedd y fam a'r ferch yn dychwelyd am eu cartref yn y brifddinas. Daeth y tad hefyd i Aberystwyth i wybod y ffeithiau diosto'i hun. Am y preserol ymataliwn irhag rhoddi enw y fon- eddigea ieuane, ond gallwn ddweyd ei bod yn ferch i weinidog adnabyddus yn Llundain. Ond ymddengys fod cyhuddiadau eraill yn erbyn y Gymraes landeg hon. Drwedir ei: "bod hyd yn Lod wedi cerdded allan, yn nghwmni dyn ieuane. Aeth hyd yn nod yn mihellach na hyny, a chan- odd, mewn atebiad i encor, gan ddigrifol elwid "0, my honey, I love vou," neu rvwbeth i.erhnr. yn un o gyfarfodydd -r coleg. A diamheu ei bod wedi ei chanu yn dda. Beth feddyliwch o hyn- yna? Os nad ydym wedi ein cam-hysbysu, cad- eirydd y cyfarfod oedd y Proffeswr Angus, mab i weinidog gyda'r Bedyddwyr. Os oes rhyw ddyn yn fwy dwys-ddifrif na'r Ileifl-ao,, eithrio neb ond, y Prifathraw ei hun—ar staff y coleg, y Proffeswr Angus yw, yr hwn sydd yn wr priod gyda phlant ddymunaf ddwyn i fyny yn y ffordd iawn. Tra yn ysgrifenu yr uchod dywedwyd wrthym na throwyd y ferch ieuanc ymaith o gwbl, ond mai ei ahymeryd ymaith gain ei mam a wnaed. Gall hyny fod. Ond xfid ydyna yn gallu gwerth- fawrogi y gwahaiiiaeth rhwng ei throi i ffwrdd a'i chymeryd i ffwrdd am y bygythid ei throi ymaith. Hysbysir ni i Miss Carpenter ddweyd wrth fam y ferch ieuanc os na chymerai hi ymaitE y buasai yn cael ei throi ymaith, a bu i'r fam yn naturiol ddewis y lleiaf o ddau ddrwg. Ond ymddengys na all Miss Carpenter na'r Prifathraw droi myfyr- iwr ymaith, gan fod y gallu hWlliW yn gorwedd yn y Cyrghor ei hun. GaJI y Prifathraw yn y coleg, a Miss Carpenter yn yr Hall, Tybuddlo neu alw un i gyfrif, ond dvlai digwyddiad yn gofyn am ys- tyriaeth fwy difrifol fyned o flaen Senedd y Coleg ac yna i'r Oynghor, y rhai, fel y mynegwyd yn barod, yn unig sydd yn meddu y gallu i droi un ymaith. Felly mae Miss Carpenter wedi myned tuhwnt i'w hawl wrth fygwth troi yr eneth ymaith. Ei gwaith hi yn syml oedd gwneud adroddiad, a gadael i'r awdurdodau priodol benderfy-nu o berth- ynas i euogrwydd neu ddiniweidrwydd yr eneth, a pha faint o gosb, os rhywfaint, a haeddai am y trosedd, os oedd yn drosedd o gwbl.

llarwolaeth Lady Martin. Yn mhalas hiard'd Bryntysilio, a saif yn Nyffryn Llangollen, ddydd Llun diweddaf, hun odd un o r drainatesau mwyaf talentog a welodd y ganrif, sef Lady Martin, priod! y barddi a'r lienor uchelryw Syr Theodore Martin, awdwr "Bywgraphiad y Tywysog Cvdweddog." Cafodd gystudd maith a l.lin," a g^veinvddid ami gar. Dr. Richard Williams, Gwrecsam, a SyT Richard Quinn, meddyg y i rcn- hines. Genhed'laeth yn ol, nid oedd enw mwy hysbys yn myd y ddratma na Helen Fauoit—enw morwyn- ol y foneddiges ymadaiwedig. Ystynd hi y fed- rusaf i bortreadu cymenadau benywaidu Shake- speare, a chydwedithiodd gydiai rhai o brif wtii-yr y deyrnaa i aoniygu athryllth y prif-fardd i'r byd. Meddai gymeriad ,hlawddgar, a chefnogodid lawer talent ieuainc i ddadblygu. Ymgydnabyddodd a'r mwyafrif o enwogion y gainirif, a gallai restru yn mhlith ei chyfeillion: Browning, Tennyson, Syr WaJte,r Scott, Thackeray, Dickens:, Froude, Car- lyle, Arg>wydd Leighton, Syr John Millais, Syr Henry Irving, a Uuaws eraill. Yn 1851, priododd Syr (Mr y pryd hwnw) Theodore Malrt,in ac ym- neillduodd1 o'r llwyf aat Ymddangosodd yn aohlys- urol wed'yni, yno benaf er budd elusenau a, jnudiad- au daionus. Yn ardal) Llangollen yr oedd iddi barch mawr, ac yr oedd ei serch hithau wedi ymglymu am ei chartref Oymreig. Treuliodd yno fywyd toulu- aidd dediwyddi, gain fwynhau y golygfeydd hudol a'r taweilwch oedd mor hymws iddi ar ol cyffro bywyd cyhoeddua di-sesib amt. Yn ei meiMuedd ysgrifenodd gyfrol ar "Gymeriadau Benywaidd Shakespeare," ac y mae amryw argraphiadau o'r gyfirol wedi eu cyhoeddi. Iddi hi yn benaf y mae Llaingollier,! yn ddyLedus aim y llyfrgcll gyhoeddus werthfawr sydd yno a 1 wyddodd i gael canoedd o gyfrolau y prif awduron iddi. Byddai hefyd yn rhoddi dlarlleniadiau cyhoeddus o Shakespeare bob blwyddyn yn y dref er budd y llyfrgell a'r ys- pytty. Cafodd oes hir oblegid ganwyd hi yn Llundain yn 1816; aim gyfnod maith bu'n seren, loeyw yn myd y ddrama, a thrwy ei chiymeriad -vi hathrylith eniUodd safle dd^yrchafedig, a theilyngodd gyfeall- a garweh enwogion y ganrif.