Gwalia

NQDION O'R DEHEUD1R. Mae Dinbych y lYSöod yn llawn anarferol o ymwelwyr y dyddiau hyn. Yr wythnos ddiweddaf pregethodd Dr. Raw- lings, Abertawe, yn gryf yn erbyn chwareudai. Y mae Mr Bert Harris wedi dyfod adref o'r India i Ferthyr, a bwriada aros yno am beth am- ser. Bu'r Parch William David, rlieithov St. Fagan, farw yn Ynys Manaw yr wythnos ddiweddaf. Y mae perchenogion yatad Bailey wedi cynyg 20 neu 30 acer o dir at wneud pare yn y Rhondda. Yn Ystradgynlais ddydd Mawrth dirwywyd J. Hichards i 15s a'r costau am ddefnyddio cerbyd heb drwydded. Disgwylir yr ail ddechreuir gweithio cyn bo hir yn ngwaith alcan Cwmbwrla, yr hwn sydd yn aaghauad ers tro. Boddodd Miss Annie Mathias. 21 mlwydd oed, mewn tair troedfedd o ddwfr yn Mhenfro yr wythnos ddiweddaf. Ail-agonvrd Eglwys Martletwy. Narberth, yr wythnos ddiweddaf. Pregethodd Esgob Ty Ddewi ar yr achlysur. Lladdwyd William Gillum, 25 mlwydd oed, yn ngwaith brics Cwmbran, ddydd Mawrth, drwy i dynelli o glai syrthio arno. Yr wythnos ddiweddaf talodd Arglwydd Llan- gadog yr oil o'r gweddill o ddyled oedd ar eglwys Llanthoni ar ol ei hadgyweirio. Boddodd William Stephens, brodor o Gilfyn- ydd, Pontypridd, wrth ymdrochi yn Mhorthcawl yr wythnos ddiweddaf. Yn nghyfarfod Dirprwywyr Portbladd Llanelli, ddydd Llun, penderfynwyd gwario 2000p i oleuo'r sianel gyda gas buoys. 11 Yn Abertawe cyhuddir Thomas Bennett, hen wr 70 mlwydd oed, o ymosod yn anweddus ar Mary Catherine Schoubs, pum' mlwydd oed. Llosgwyd ysgubor a dwy das wair yn fferm Crwslewydd. Raglan, yr wythnos ddiweddaf. Y mae Cwmni Ffordd Haiam y Great Western yn myned i wneud llongau newyddion i redeg rhwng Aber-dau-glefydd a Waterford yn yr Iwerddon. Y rtae y Milwriad Grover, Cwrt Clydach, Pont- ypridd, yn gwella yn raddol o'i afiechyd diweddar. ——— i Y mae Dr. James Lloyd, Llanbradoch, yn fardd ac yn eisteddfod Llanddewi Brefi, yn ddi-! -weddar, yr oedd efe yn ail o 16 o ymgeiswyr ar desty-n y gadair. Y mae M. Nicolini yn aros yn y Langland Bay Hotel, ac y mae yn gwella yn raddol. Y mae ei õriod, Madame Patti Nicolini, yn ymweled ag ef bob yn eildydd. Cafwyd corph Miss Annie Maria Cope, 30ain mlwydd oed, boneddiges o Clevedon, ar ynys Barry yr wythnos ddiweddaf. Boddi a wnaeth, ac yr oedd ar goll ers pythefnos. Bu Mabon yn anerch cyfarfod o lowyr yn Mhen- rhiw-ceibr yr wyth-nos ddiweddaf. Yn mhlith pethau eraill cyfeiriodd yr aclod anrhydeddus at Fesur lawn y Gweithwyr. Gwnaed elw o 392p 5s 11c oddiwrth t eistedd- fod. a gvnhaliwyd yn ddiweddar yn Aberhonddu, ac fe'i rhoddwyd i Gynghor y dref tuagat y draul o ail-adeiladu Neuadd y Farchnad. 1 ——— "Wrth anerch cyfarfod o lowyr yn Abertawe dy- wedodd Mr Isaac Evans y byddai Mesur lawn y Gweithwyr yn gryn fendfth i'r gweithwyr hyn yn nod fel y mae yn awr. Yn nghyfarfod Cynghor Dosbarth Pontypridd, yr wythnos ddiweddaf, hysbysodd yr Arolygwr Johne fod 13 o bsrsonau wedi cael y diphtheria yn ystod y pythefnos cynt, a t.hri ohonynt wedi marw. Gwnaed y Cynghorwr Henry Bowen yn hen- adur o Gynghor Sir Fynwy, ac am hyny y mae y sedd dros ward Georgetown yn wag. Enillodd Mr David Jones, mab Mr Phillip Jones, llywodraethwr GIoia yr Albion, Cilfynydd, dystysgrif teilyngdod yn arholiad diweddaf y Royal Academy of Music. Enillodd Mr Jones fathodyn arian yno am ganu y llynedd. 11 Yr wythnos hon aiff Mr T. Thomas, Stuart- street, Aberdar, prifathraw Ysgol y Bwrdd, Ro- "brtstown, Aberdar, i Mount Stuart, Rothesay, Isle of Bute, i'r pwrpas o ddysgu Cymraeg i feib- ion Ardalydd Bute, sef Iarll Dumfries, Arglwydd Ninian, ac Arglwydd Colum. Dywedir mai brodor o Gwmbach, Aberdar, yw y Parch D. T. Phillips, olynydd Mr Anthony Howells fel consul yr Unol Dalaethau yn Nghaer- dydd. Mae Mr Phillips yn fab i'r Parch Thomas Phillips, pregthwr adiiaiVddu8 gyda'r Method- istiaid Calfinaidd gynt. Yn Nhredegar, ddydd Mawrth, traddodwyd William James, ffitiwr, Newbridge, i sefyll ei brawf yn v Frawdlys Chwarterol dan y cyhuddlad o archolli ei frodyr Edwin James a Lewis James yn y Cwm, ger Ebbw Yale. Caniatawyd i'r cy- jillciddig fyned yn rhydd dan feichiafaeth—efe ■ei hun am gan punt, a dau arall am gan punt yr wn. Ni byddai yn deg barnu sefyllfa y fasnach mewn glo a haiarn yn leheudir Cymru oddiwrth ganlyTi- iadau yr amser presenol. Am y pythefnos neu 4air wvthnos diweddaf y mae yna amryw ddig- "wyddiadau wedi bod yn tynu sylw y meistri a'r gweithwyr, megis sefydliad y peirianwyr a'r Eis- teddfod Genedlaethol, ac y mae cryn lawer wedi bod yn cymeryd eu gwyliu. Mewn canlyniad i hyny ni throwyd gymaint allan; ond ni ddylid cymeryd hyny fel lleihad yn y galw. Ond i'r gwrthwyneb, y mae yna alw lied dda am y rhan fwyaf o gynyrchion y rhanbarth. Yr oedd y fas- nach mewn glo ager yn neillduol o gadarn. Par- hau yn ddifywyd yr oedd glo tai; ond y mae yr amser yn dynesu pan y bydd fr galw wella, gan y bydd yn rhaid darparu cyflenwad gogyfer a'r gauaf. Ganwyd bardd cadeiriol 1897 yn Llandebie, Sir Gaarfyrddin, yn y flwyddyn 1867; y mae felly yn 30 mlwydd oed. Addysgwyd ef yn Ysgol Gen- -edlaethol Llandebie ac yn y Gwynfryn Academy, Ammanford, dan Mr Watcyn Wyn. Wedi aros yno am flwyddyn a haner aeth i Drefecca yn y flwyddyn 1889, ac arosodd yno am bedair blyn- i edd. Bu yno agos yr oil o dymhor y diweddar Barch D. Charles Davies, M.A., ac ystyria hyny yn un o freintiau penaf ei fywyd. Gwnaeth hy- fforddiant Mr Davies argraph anileadwy arno. Flwyddyn wedi marwolaeth ei athraw cafodd Mr Job wobr o lOp am bryddest goffa iddo yn Ei-: teddfod Llundain.

Y mal" I TE PERAIDD M AZA.WATTRE TR PERAIDD MAZAWA^TWB /1 TK PERAIOD MAZ\WATTEK TB PERAIDD MA^AWATTEE I T» PERAIDD MAZAWATTEE j Tn eta Pa d 30ain rrlyaeJd ya o I

Aber 1 Marwolaeth.—Nos Sul (wythnc farw Mr Hpphrey J- Ellis, va j & £ £ £ « £ • Fann, ar .1 vchydig ddydd- 0 afiech Yr' oed3 yn 41am ndwydd oed, a weddw a'dau Q blant L eUj f° i r r^edd vn bur adnabvddus mewn cylchoedd amaeth-ddo, NgogIedd CVmru, ac yn arddangosy .^yddianus gan mwyaf yn Arddangos- feydd amae ^yddoj Siroedd Mon ac Arfon, yn neill- duol yn dosbarthiadau i geffylau trjonion a gwartheg un adeg yr oedd yn is-lywydd Cym- do'.ctias Amaethyddol Dyffryn Conwy. Cymerodd ei ftngladd le yn Aber, yr hwn oedd breifat, ddydd Mer- cher diweddaf. Uohebydd arall a ysgrifena. fel y canlyn Mae genyf y gorchwyl galarus o gofnodi marwolaeth Mr Humphrey Jonathan Ellis, Wig, o'r plwyf hwn, yr hyn ji gymerodd le tuag un o'r gloch y boreu ddydd Sul, Awst 15fed, ac a gladdwyd yn mynwent henafol St. Bodfan ddydd Mercher, Awst 18fed. Preifat ydoedd yr angladd. Gweinyddwyd yn yr eglwys ac wrth y bedd gan y Parch Pierce Jones, rheithor. Yr oedd yn bresenol:—Parch Owen Davies, Caernarfon Parch John Griffith,Llanfairfechan Mr W. Thomas, Bangor Mr Ellis, Llanfairfechan; Mr W. H. Ellis, Bangor; Mr G. Johnson, do; Mr E. P. Howell, Penfcraeth, a holl weision yr ymadawedig, y rhai oedd yn gwasanaethu fel bearers. Yr oedd Mr H. J. Ellis yn cael ei ystyried yn un o'r amaethwyr goreu, a mwyaf llwyddianus, ac yn berchen eiddo mawr, a chymerai ddyddordeb mawr yn arddangosfeydd anifeiliaid Siroedd Mon, Arfon a Dinbych, ac enill- odd lawer o'r prif wobrwyon vnddynt ar hyd y blyn- yddoedd. Byddai yn ami yn cael yr anrhydedd o fod yn feirniad ynddynt, a'r lie diweddaf y bu yn beirn- iadu ydoedd Arddangosfa Pwllheli, dydd Llun, Awst y cyntaf. No'dwedd neillduol amlwg yn ei gymeriad ydoedd cymwynasgarwch, a bydd ei golli yn beth i'w deimlo i lawer mewn bwlch o galedi. A thvstiai y dagrau amlwg oedd yn ymarllwys dros ruddiau ei weision ar ddiwmod ei angladd eu bod yn claddu un a garent yn fawr. Ac mae yn ffaith fod amryw o'i weision wedi bod yn ei wasanaeth dros ugain mlynedd ei gas peth fyddai ymadael a gwas neu forwyu., 0 ran ei olygiadau crefyddol Bedyddiwr cadarn ydoedd, a Cheidwadwr selog o ran eid daliadau gwleidy .ol. Bu yn warcheidwad y tlodion dros y plwyf am amryw o flynyddoedd, ac yr oedd yn aelod o'r Cynghor Plwyf, ac hefyd yn aelod o Fwrdd Llywodraeth yr Elusenau Plwyfol dros y Cynghor Plwyf. Braidd yn ddisymwth ac annisgwyliadwy y bu ei farwolaeth, am na fu ei salwch ond am ychydig ddyddiau. Yr Arglwydd a fyddo yn ddyddanwch i'w briod trallodus yn ei galltr, ac i'w blant bach yn yr amgylchiad chwerw. Sychwn ein hysgrifbin a hyn o deyrnged o barch i goffadwriaeth un a garem yn fawr. —

Aberaeron. Y Rheilffordd. Y mae yn awr ddyfais newydd mewn perthynas a chael rheilffordd i'r lie. Bwriedir rhedeg y llinell yn awr drwy Tanybwleh, Aberllolwyn, Llanddeinol, LIanrhystyd, Llanon, ac --iberarth, a thrwy Dyffryn Aeron i Lanbedr. Mae pobl y dref a'r amgylchoedd wedi clywed am hyn gymaint o weithiau, fel mai gwaith anhawdd iawn vw eu hargy- hoeddi i gredu y daw yn ffaith. Y dyddiau diweddaf ymwelwyd a'r lie gan nifer o beirianwyr, a hysbysant fod y planiau a'r costau wedi eu cwblhau ac ytn barod i'w cyflwyno i'r Senedd er cael Deddf i'w gwneud. Go- beithio v bydd pobpeth yn hwylus i hynyma. Gwawrio wnelo y boreu yn fuan pan y gwelir mwg y ceffyl tan yn esgyn i fyny rhwng bryniau y lleoedd hyn. Na thaiied neb gareg i'w rhwystro, ond rhodded y meistradoedd tir a'r werin yn gyffredinol bob help.

Abeiporth3 Er Cof.-Dydd Llun diweddaf claddwyd Miss H. Howell, Bank y Dyffryn, yr hon fu yn barchus iawn yn y He am flynyddau. Haner can' mlynedd yn ol yr oedd ei diweddar dad yn fasnachwr mawr yma mewn glo a chalch. Damwain Alarus. Boreu dydd Gwener, y 13eg cvflsol, tarawyd trigolion ac ymwelwyr y pentref hwn a braw gan y newydd sydyn fod dau bysgotwr o'r lie wedi boddi, sef Mr John Davies, Penpompren, 65ain oed, a Mr John Davies, Clyncoch, 50 oed. Yr oedd- ynt allan gyferbyn a Phen Cribach yn dal cimychiad (lobsters), pryd y tarawyd eu eweh gan foryn mawr nes ei ddadymchweU Gwnaeth y Cadben Evans, yr hwn oedd mewn cwch arall gerllaw, ymdrech i'w hachub, ond yn ofer. Suddasant mewn dwfr dwfn, ac ni chafwyd eu cyrph hyd yn hyn. Ychydig amser sydd er pan ymneillduodd Mr J. Davies, Penpom- P^' 0 f°a yn gadben ar long o Aberteifi. Gadaw- odd weddw, a gadawodd ei gydymaith weddw a chwech o blant i alaru ar ei ol. Ni raid ychwanegu i'r ddamwain dafiu pawb i brudd-der cyffredinol drwy y lle. Y mae y Cadfridog Jenkins wedi cychwyn casghad i'r teuluoedd galarus.

Aberystwyth. Yr Awdurdod Trefol. Cynhaliwyd cyfarfod o Gynghor y Dref ddydd Mawrth, dan lywyddiaeth y Maer (Mr R. Doughton). Gofynodd Mr Hopkins a oedd y CVnghor vn myned i ganiatau i Sefydliad J I Bywydfaaau roddi tratilgwydd ar y traetli a'r rhodia I drwy wneud yno "slipway" newydd. Yr oeddynt eisoes yn nghanol y tymhor, ac fe fyddai gwaith o'r fath yno yn boen fawr i ymwelwyr. Bu trafodaeth boeth ar y mater; ac yn y diwedd, fe benderfynwyd gohirio y gwaith hyd yr wythnos gyntaf yn mis Medi. Anogai Pwyllgor Gwaith CJylioeddus osod rhybuddion i fyny ar y rhodfa, ar i ymwelwyr gadw ar y dde. Dywedodd Mr Williams fod y cynygiad yn un gwrth- un; a chynvgiodd nad oedd y Cynghor i'w dderbyn, a chariwyd hyny. Hysbysodd yr arolygydd y costiai 142p i adgyweirio y "jetties" hefo coed, ac mai 532p a fyddai cost gwal geryg. Cynygiodd Mr Hopkins, a chefnogodd yr Henadur Roberts, a phenderfynwyd adgyweirio'r "jetties" gyda choed.

Bangor- Y Goieuni Trj'danol.—Mae "Provisional Orders" Goleuni Trydanol Corphoraeth Bangor yn nghyda Glanfa Bangor wedi derbyn y cydsyniad Brenhinol. I Eisteddiad Arbenig o'r Ynadon.— Cynhahwyd hwn ddydd Mercher, gerbron Mr Thomas Lewis.—Thomas Evans, un o griw cwch pysgota a laniai bysgod yn Mangor, a gyhuddwyd o fod yn feddw yn Garth nos Fawrth. Dirwywyd ef i 2s 6c a'r costau. Cyngherddau y Pier.—Bu i gyflwr anwadal y ty- wydd yr wythnos ddiweddaf effeithio peth ar y pres- enoldeb yn mherfformiadau dyddiol y gerddorfa, dan arweiniad Dr. Roland Rogers. Y mae chwareu rhag- orol y seindorf yn cael ei werthfawrogi, ac y mae Dr. Rogers, yn ei ragleni cerddorol, yn darpar detholion ydynt o radd uchel ac yn Hawn gyfarfod chwaeth y bobl. Yn y cyngherdd nos Fercher profodd y dethol- iad o "Geisha"' yn hynod atdyniadol. j Cyngherdd yn y Brifysgol.—Cynhaliwyd cyngherdd awyr-agored a "fete" yn nhir y Brifysgol, yr elw oddi- wrth ba un a roddid at GronfaAmddifaid yrArmeniaid. Cynwysai y rhaglen ganau -an Mrs Parry (High- r street). Meistri O. P. Jones, William Jones, ac eraill. Cafwyd rhan-gan gan Mr Lloyd Hughes a'i barti, a rhoddes yrArolygyddHampshire unawd ar y clarionet. Y cyfeilydd oedd Mr Rowlands. Hefyd rhoddwyd adroddiad gan y Parch Benjamin Tnomas, B.D. Trwy ga,niata.d y Milwriad Savage, bu i seindorf y Gwirfoddolwyr chwareu detholiad o gerddoriaetli. Wedi iddi dywyllu yr oedd grounds y Brifysgol wedi ei oleuo yn brydferth a lanternau Chineaidd, "fairy lights," etc. Cartrefi Dr. Stephenson.—Nos Iau diweddaf, yn y Penrhyn Hall, bu nifer o fechgyn o Gartrefi Amddi- faid Dr.Stephenson.Llundain.yn rhoddi entertainment dyddorol anghyffredin, ac yr oedd y neuadd yn lled- lawn. Llanwyd v gadair lywyddot gan y Maer (Dr. Grey Edwards). Aethpwyd trwy raglen amrywiaeth- ol o gerddoriaeth leisiol ac offerynol, yn cynwys canu, chwareu llaw-glychau, gymnastic exercises, etc. Ar ganol y gweithrediadau caiwyd anerchiad dyddorol gan MrW. J.Foster,dan ofal yr hwn yr oeddy cwmni, yr hwn a draethodd am y gwaith rhagorol a wneir yn Nghartrefi Dr. Stephenson a'r training campus a roddid i blant cwteiydd Llundain a manau eraill. Elai yr elw oddiwrth y cyngherdd at y sefydliad gwertlifawr uchod. Llwyddiant Mawr.—Y mae Manchester House, Bangor, yn orlawn o gwsmeriad byth er pan agorwyd y drws foreu ddydd Iau, diwrnod cyntaf vgwerthiant. Cynygir bargeinion gwirioneddol yn Ngwerthiant Mawr W. 0. Williams am Ddeg Diwrnod yn unig. 2279

Bethesda. Yr Arddangosfa Amaethyddol a Garddwrol.-N.os Lun, yr 16eg cyfisol, cyfarfu y Pwyllgir Cyffredinol am y waith ddiweddaf o flaen cynhaliad yr arddangos- fa yn y Cafe dan lywyddiaeth Mr Morris Pritchard, Penybrvn Farm Bangor. Wedi i'r Ysgrifenydd (Mr T. Herbert Hughes) ddarllen cofnodion o'r cyfarfod diweddaf a'i cadarnhau, aed yn mlaen i drefnu y maes. Ga.n fod pob cynildeb yn cael ei arfer gyda phoopetli yn ngwyneb yr argyfwng sydd wedi bod yn yr ardal ers blwyddyn o amser. ond. o drugaredd, sydd erbyn hyn wedi terfynu. darfu i ddeg o'r pwyllgor yn wir- foddol gynyg eu gwasanaeth yn rhad i wneud yr holl a allent i drefnu v cae, yr hyn a arbed gryn lawer o gostau. Derbyniwyd y cynygiad yn ddiolcligar. Darfu i Mr John Machno Williams hefyd, yr hwn sydd yn un o'r gweithwyr mWyaf aiddgar er cycli- wyniad yr arddangosfa, addaw rhoddi ei "van" at eo. gwasanaeth i gludo y pabellau, etc., yn rhad ac am I ddim. Y "Grand Stand:" Pfwiwyd fod iddynt roddi y maes yn rhad i'r un a adeilado y stand. Wedi pasio amryw fan bethau eraill, terfyniwyd un o'r uwyllgor- au mwyaf lluosog a brwdfrydig. Mae pobpeth yn awr wedi ei drefnu a'i orphen yn v modd mwyaf bodd- haol fel nad oes dim i'w ddisgwyl eto ond hin ffafriol na fydd yr arddangosfa eleni y fwyaf llwyddianus a gafwyd eto. Mae nifer yr entries sydd wedi dyfod i mewn yn aruthrol, ac yn fwy lluosog yn v dosbarth- ladan uchaf nac y buont erioed. Mae 'trens rhad hefyd wodt eu trefnu fel arfer o amrywiol leoedd yn Sir Fon ac Arfon, fel y mae y cyfleusderau teithiol yn bobpeth ellid ddymuno. Cofied pawb mae dydd Sad- wrn nesaf y cynhelir hi mewn maes perthynol i'r Douglas Arms Hotel yn rhan uchaf y dref. Eglwys Grist. Glano,-wen.-CaSodd cynulleidfa Eg- glwys Glanogwen yr hyfrydwch, y ddau Sul diweddaf, o glywed y boneddwr ieuanc dysgiodig y Parch D. David Evans, B.A., curad, Cadoxton, Neath, yn pregethu yn y gwasanaethau Cymrae" a S?„esneg, a rhoadodd ei bregethau galluog foddhad cyBredinol i bawb. Mab ydyw Mr Evans i Mr David Evans, Carneddi-road, Bethesda, ac y mae ei yrfa golegawl wedi bod yn un wir Iwyddianus. M;ie yn fonedawr ieuanc syml a dirodres, ac o gymeriad dilychwyn er y^i fachgen. Eled rhagddo eto. Marwolaeth a Claddedigaeth Mr George J. White. —Cj'merodd yr amgylchiad hwn le yn nhy ei chwaer, Llangollen Hotel, Bethesda, dydd Iau, y 19eg cyfisoi, yn 55ain mlwydd oed, wedi dioddef cystudd a phoenau arteithiolgan cancer yn ei wddf am lawer o tisoedd. Mab liynaf ydoedd i'r diweddar Mr W. Savage White, prif geidwad helwriaeth Arglwydd Penrhvn. Yc oedd yn foneddwr perffaith yn ei ymddygiad. ac yn hoffus iawn gan bawb. Bu, flynyddau yn ol, yn eadw y gwesty y New Inn, Llanrwst, ond yr oedd yn byw gyda'i chwaer yn Bethesda ers amryw flynyddau. Boreu ddydd Sul diweddaf, vmgynullodd tyrfa barch- us i gychwyn ei angladd i fynwent Eglwys St. Mair, Llanrwst, i gydorwedd a'i ddiweddar uriod. Cyn cychwyn aed trwy y gwasanaeth yn y ty gan y Parch R. Ll. Headley, curad Glanogwen, a cychwynodd yr orymdaith hardd yn cynwys yr elor-gerbyd yn nghyd a da.u o gerbydau eraill yn cynwys teulu yr ymadaw- edig. Y mae amryw blant wedi eu gadael i deimlo colled ar ol tad hynod ofalus. It, Terfyniad y Streic.Niae y streic hir-barhaol o'r diwedd wedi dyfod i derfyniad, ac mae y gweithwyr i fyned yn ol i'w gwaith ar y cyntaf o Fedi. Cymer- odd yr amgylchiad hir-ddisgwyliedig le mewn cyfar- fod yn y farchnadfa nos Sadwrn diweddaf (ceir.hanes y cyfarfod mewn colofn arall). Ni fu v fath nifer o bobl yn wyr, gwragedd, a phlant, yn Bethesda ers llawer o amser ag a welwyd nos Sadwrn, ac yr oedd yn amlwg wrth agwedd eu gwynebau a bywiogrwydd feu cerddediad fod yno rywbeth mewnol wedi ei fodd- hau yr oedd yn berffaith weladwy, yr wythnosau diweddaf. fod yma ddymuniad crvf yn y rhan luosocaf o'r gweithwyr i fyned yn ol i'w gwaith, ac y mae hwnw wedi ei Iwyr foddloni yn awr, a phawb i'w gweled fel wedi eu gollwng o gaethiwed. Mae un peth yn deilwng o sylw, sef y dull tawel a boneddig- aidd y bu iddynt ymddwyn trwy holl amser y trwydr ffyrnig- Bellach gallwn ddisgwyl llwyddiant a chysur i fasnachwyr a thrigolion Bethesda'yn gytfre- dinol. a cheir clywed swn melusber eu lleisiau mawr- eddog yn eu gwahanol aneddau yr hyn oeddym wedi ei lwyr golli ers maith amser. Teyrnased heddweh a thangnefedd bellach drwy ein holl froydd.

Blaonau Ffestiniog a'r Amgylchcedd I Plas Meinni.—Sonir fod yr anedd-dy dymunol hwn wedi ei osod gan Mrs Lloyd i'r Parch G. Woods, D. D., llywydd Coleg y Drindod, Rhydychain. Llwyddianus.—j.ae Mr Hugh Evans, mab Mr E. T. Evans, Belle Vue-terrace, Llan, wedi pasio yn llwyddianus yr Oxford Local Examination. Da iawn. Ychwaneg o anrhydedd iddo eto. Cymdeithas y Gweinyddesau.—Cynhaliwyd pwyll- gor perthynol i'r gymdeithas hon nos Fawrth. dan lywyddiaeth Mr W. Davies, Y.H., Ca'rblaidd.— Rhoddodd Mr Owen Jones, Erw Fair, adroddiad calonog iawn am sefyllfa ddiweddaraf y gymdeithas. —Addawodd Mr Davies, y Ilywydd, y swm o bum' punt yn flynyddol.-Eisoes mae y swm wedi cyraedd cant a deg o bunau. Llys nadol.—Cynhaliwyd llys arbenig ddydd Iau, gerbron Mri W. Davies, hyn. (cadeirvdd), John Parry Jones, D. G. Williams, G. H. Ellis, a. W. Davies, ieu. Cyhuddwjd William F. Roberts, Tanyclogwyn; Robert a Richard Jones, Tycanol; a Hugh Maurice Hughes, Summer Hill, o fyned i dy Kate Jones, un yn byw yn yr un gymydogaeth a liwy, i greu cynwrf tua naw e r gloch ar nos Iau.—Erlynwyd gan Mr R. 0. Jones, ac amddiffynwyd gan Mr William George.- Dirwywyd y bechgyn i saith a chwech yr un yn cyn- wy3 y costau. J J Llys y Manddyledion. Cynhaliwyd odfeuon y Cwrt Diich yma, ddydd Iau, o Baen y Barnwr David Lewis.—Gofynai Edward Williams, Dorfil-street, am bum' punt o iawn oddiar Christina Blair, merch y Gasworks yn y Blaenau. yr hon, fel yr honid, oedd wedi achosi niweidiau i Harriet, merch yr erlynydd, drwy yru ar ei thraws gyda beisycI.-Yr oeau Mr R. O.Jones yn erlyn, a Mr J.Jones-Morris yn amddiffyn. -Yr oedd yr "olwynyddes" wedi talu gini i'r cwrt.— Dyfarnodd y Barnwr dair punt o iawn, yn cynwys tal y meddvg, a'r costau. John Pierce Jonss, Beth- ania, a erlynai Dorothy Owen am 55p, neu feddiant o i dy.—Yr oedd Mr J. Jones-Morris dros y gofynydd, I a Mr R. O. Jones dros y ddiffynyddes.—Yr oedd hwn yn achos dyrus iawn.—Dyfarniad am y swm a ofynid neu feddiant o'r ty. Robert Owen Williams, Garn a ofynai Owen T. Owen, Summer Hill, Blaenau. am I y swm o 33p.-Gohirwyd yr achos-Apeliai Mr J. 1 Jones-Morris am i Ellis Jones, 29, Dorfil-street, gael I talu ei ddyledion yn ol deg swllt y mis, yr hyn a o, niatawvd. ganiatawyd. Cyflwynwyd amryw gyfrifon yr oedd I luyn eu cylch i sylw y cofrestrydd.

Caernarfon. Eglwysig.—Yu. ystod y mis bedyddiwyd, trwy daenelliad, 2 priodwyd, 2 claddwyd 8. Ymwelydd Urddasol.-Y mae Arglwydd Charles Beresford yn aros yn y Belan gyda'r Anrhydeddus F. G. Wynn, Glynllifon. Gwyliau Haeddianol.-Bydd y Ficer oddicartref o Awst y 17eg hyd y 29ain cyfisoi. Caffed bob hapus- rwydd hyd nes y dychwel gartref at luosog bobl ei ofal. Llys yr Ynadon Sirol.-Dydd Sadwrn, o flaen y Cadben J. G. Wynn Griffith ac ynadon eraill, cyliudd- wyd dau frawd, o'r enwau Samuel Jones a Humphrey Jones, o drespasu am helwriaeth ar dir yn cael ei ddal gan Mr Robert Hughes, Dolheli, Llanllyfni.-Erlynid gan Mr H. Lloyd Carter, ac amddiifvnid gan Mr Richard Robert& -Dirwywyd y brodyr i 5s a'r costau bob un. Cyngherdd Mawreddog Eglwys Dewi Sant.-E(I- rych rhagolygon y cyngherdd hir-ddisgwyliadwv hwn yn dra chalonogol. Y mae y pwyllgor wedi mentro gwynebu traul arianol bwysig, a mawr hyderir y bydd i r llafur a u hanturiaeth gael ei goroni a llwyddiant mawr. Yn y Madam Belle Cole, Mr Maldwyn Hum- phreys, a'r byd-enwog Mr Ffrangcon Davies, caiff hoffwyr y gan wleddoedd breision. Yr Y sgolion Cenedlaethol.—Cyfarfu goruchwylwyr yr ysgolion rhad ddydd Llun. Yr oeidd yn bresenol: Y Parchedigion J. W. Wynne Jones, M.A., ficer y plwyf; T. Llewelyn Williams, B.A., rheithor Brith- dir, Dolgellau; J. Rees Jones, M.A., curad Dewi Sant; Mr Bowen, Dr. Griffith, Mr Bowen Jones, a Mr Hamer.—Agorwyd y "tenders" am y "sanitary improvements" angenrheidiol oedd yn cael eu gorch- ymyn gan y Bwrdd Addysg, a chaed mae Mr John Ethall ydoedd,yr isaf, i'r hwn y gosodwyd y gwaith am 135p. Anghydwelediad Masnachol.-Dydd Llun, talodd dirprwyaeth oddiwrth we^~wyr vr "Vnion Iron Works" ymweliad a Mr Stenning, perchenog y faelfa, a gosodasant eu cwynion o'i flaen. Yn yr h\Vyr tros- ghvyddwyd atebiad y meistr i gyfarfod o'r gweithwyr oedd wedi ymgunull yn y People's Cafe. Dvrchafiad Milwrol.—Y mae y Colour-Sergeant J. Oakley, o gattrawd y 4th Battalion R, W. Fusiliers (Militia Sir Gaernarfon), wedi ei ddyrchafu vn Ser- geant-Major, fel olynydd i'r Sergeant-Major Ball, yr hwn a ymddiswyddodd ar ei flwydd-dal. Allan o nifer mawr o ymgeiswyT dewiswyd y Sergeant-Major fel swyddog y plant, ac olynydd i'r adnabyddus Ser- geant McLaughlin. Llwyddiant Rhwyfawl.— Da genym allu llongyfarch ein cyd-drefwr adnabyddus Mr E. H. Jones, aclod blaenllaw o'r "Carnarvon Rowing Club." Llwyddodd i guro cewri yn y gystadleuaeth bwysig a gynhaliwyd yn Rhyl, a dyfarnwyd iddo y wobr gyntaf. Cartref yr Amddifaid.—Nos lau, bu nifer o blant o gartref Dr. Stephenson yn difyru cynulleidfa fawr yn y Drill Hall. Yr oedd perfformiadau y bechgyn yn anhygoel. Gwnaed elw da, ac yr oedd yr amcan at ba un y trosglwyddid y derbyniadau yn un teilwng yn mhob ystyr. Plesordaith Forwrol.—Dydd Iau talwyd ymweliad a'r ardal ramantus Aber Menai gan dyrfa fawr yn vr agerlong "Arfon. Caed amryw ymdrechion rhwyf- awl, nofio, a divio. Enillwyd am nofio gan Mr Grif- fith Williams, North Penralit. Hir gofir am y wledd. Cydnabod Teilyngdod.—Nos Wener, yn y Guild Hall, yn ystod cyfarfod ymbaratoawl cor Mr John Williams, darllenwyd anerchiad oreuedig i Mr Tom Harris gan Mr Richard Pritchard ar ei ymadawiad o'r dref am Abertawe. Atebodd Mr Harris am y J caredigrwydd a ddangoswyd tuagato, a gedy y dref gyda dymuniadau goreu ei lu edmygwyr. Ymosodiad Ofnadwy.—Nos Sadwrn, yn un o dafarn- dai y dref, ymosodwyd gan dri neu bedwar o wyr, y mae eu henwau yn sicr ddiogel, ar ddyn o Carmel. Torwyd ei goes mewn dau o fanau. Cludwyd y truan anffodus i'r Police Station, lie y gweinyddwyd arno gan feddyg yr heddlu. Clywir eto am y budrwaith hwn.

Gwrecsam- Afiechyd Dewi Ogwen.—Mae'n hysbys ddarfod i'r Hvbnrch Dr. Roberts, Gwreceam, gad ei gystuddio yti drwm am fisoedd cyntaf y flwyddyn hon, ond llaw- enydd mawr i'w gyfeillion lluosog oedd deall ei fod yn ddiweddar wedi gwedla llawer, a'i fod wedi pre- gethu foreu a hwyr bythefnos i'r Sabboth diweddaf yn ei bwlpud arferol, a chyda nerth oedd yn syndod i'w wrandawyr. Yr oedd ei gyhoeddiad yn Ffestin- iog y Sabboth cyn y diweddaf. ac byd ddydd Gwener ftdrychai yn mlaen yn obeithiol am gael myned yno. Modd bynag, drwg genym iddo gael ei gymervd yn wael drachefn ddydd Sadwrn. ac mai yn ei wely, yn nhy ei ferch yn Lerpwl yr oedd. Dywedai y meddyg ei fod yn bur w&nllyd, ond ei fod yn diagwyl y byddai yn ailaog i fyned adref tua diwedd yr wythnog. Diau 1" bydd cydymdeimlad cyffredinol a dwfn a'r hybaroh Dr. Roberts yn ei gystudd, a dymuniad am iddo gael I' ei adfer i'w gynefin iechyd.

Harlech- Golf Match.—'Cynhaliwyd yr ymdreenfa uchod ar 1 Morfa Harlech, sef y Royal St. David's Golf Links, o'r lOfed i'r 14eg o'r mis hwn, pryd yr oedd gwobrwy- on gwerthfawr yn cael eu rhoddi, sef cwpanau arian hardd yn amrywio o saith bunt i un bunt ar hugain yn eu gwerth; enillwyd y pum' punt, rhoddedig gan Mr Carver, gan Major Jones,Aberartro, o'r St. David's Club enillwyd y cigarette cases, rhoddedig gan ael- odau y St. David's Club, gan Dr. Lowe a Dr. Nash, o'r King's Norton Club enillwyd y Cambrian oual- lenge Cup gan Mr Hallcutt, Llundain enillwyd yr Harlech Cup, rhoddedig gan drigolion y lie, gan Mr Abell, St. David's Club enillwvd y Lawson's Chal- lenge Cup gan Mr Ashmore Borthwnog. Hefyd bu ymdrechfa rhwng club King's Norton a r St. David's Club, pryd y cariwyd y dydd gan y Royal St. David's Mae yr hen dref henafol Harlecn vn llawn o ddyeitiir- iaid, a'r rhai hyny y rhan fwyaf yn golfers yr oedd tua pedwar ugain wedi entro i'r matches., Nid oes yma yn agos ddigon o lodging houses i'r gofyn sydd am le yma, ac i Mr More y mae y clod yn ddyledus; fel ysgrifenydd anrhydeddus y club y mae wedi gweithio yn galcd i gael y links mor ardderchog ag y maent. Mae rhai chwareuwyr yn dweyd fodSt David's links yn un o'r rhai goreu y buont yn chwareu arnynt erioed. Anrhegwyd Mr More gan aelodau y clwb, fel cydnaby ddi aeth o'i lafur diflino gyda'r clwb, a dinner a tea silvers, gwerth pedair punt ar ddeg a deugain, yn y golfroom yn nglyn a'rQueen'sHotel y trosglwydd- wyd yr anrheg a'r address iddo, pryd yr oedd yn bres- I enol —Mr Phins Hutton, president; Mr Lawson, captain Mr Bryan, treasurer Mr Osman Williams, ac amryw foneddigion eraill.

Lianaitli. Marwolaeth.—Tua dau o'r gloch dydd Mercher, yr lleg eyfisol, bu farw ar ol cystudd maith, Mr Dafydd Evans, Rope-yard, ger y Dderwengam, Llanarth. Dyn gonest, diwyd, a gweithgar, oedd Dafydd Evans. Yr oedd ei rieni yn ngwasanaeth Arglwydd Kensing- ton yn Neuadd Llanarth ac yno y ganed yntau. Treuliodd ei oes yn barchus yn yr ardal. Cymerwyd I ef yn glaf tuag wyth mlynedd yn ol, a bu farw fel y I. nodwyd yn 70ain mlwydd oed. Cymerodd ei angladd le am ddau o'r gloch dydd Sadwrn. Claddwyd ef yn Llwyncelyn. Gadawodd weddw a dau fab ar ei ol. Cyfarfod o'r Bwrdd Ysgol.Cynhaliodd y Bwrdd uchod ei gyfarfod rheolaidd am fis Awst prydnawn ddydd Mawrth, pryd yr oedd wedi dyfod yn nghyd o'r aelodau yr Henadur Morgan Evans, Oakford cad- eirydd) y Parch J. M. Prytherch, Worn (is-gadeir- ydd) a'r Mri Rees Rees, Llanarth; David Evans, Nantvgwrdy, a David Lewis, Woodland Cottage. Yr oedd yn bresonol, hefyd, Mr David Davies, yr ysgrif- enydd eynorthwyol, a Mr Evan James, swyddog y presenoldeb. Derbyniwyd llechresi y presenoldeb 0 Penlon, Gwenlli, Llanarth, a Mydroilyn. Yr oedd nifer yr absenolion yn Gwenlli a Llanarth yn gyfryw fel y teimlai y Bwrdd fod yn rhaid talu sylw neillduol iddo yn y cyfarfod nesaf o'r Bwrdd. Disgwylir adroddiadau arbenig mewn perthynas iddynt gan y swyddog presenoldeb erbyn y tro hwnw.. Der- byniad adroddiad arolygwr y Livwodraeth am sefyllfa bresenol yr adeiladau yn Gwenlli. Pas- iwyd i'w anfon i ofal y pwyllgor Ileol, gydag awdur- dod iddynt i ymgymeryd a'r gwaith o osod v lie mown trefn yn ddioedi. Arwyddwyd llechres y llyfrau an- genrheidiol at wasanaeth Ysgol Llwyndafydd. Nid oedd y llechres yn hollol foddhaol, gan nad oedd yr eileb ydoedd i gael ei chadw yn Haw yr ysgrifenydd wedi rhoddi amcan-gyfrif o'r cyfa.nswm. Ni ddaeth vr un atebiad oddiwrth Miss Evans, Dyhewid, o barthed i'r gwnio felly, bydd y mater hwn ar raglen y cyfarfod nesaf eto. Derbyniwyd rhybudd oddiwrth Mr R. J. Oliver, Mydroilyn, yn rhoddi i fyny ei sedd ar y Bwrdd "oherwvdd rnesymau sydd yn wybyddus i mi fy hun." Modd bynag. pasiwyd i roddi mis yn mhellach i Mr Oliver i ystyried y peth.

Llandegai. Priodas.—Dydd Mawrth, yn Eglwys y lie uchod,, unwyd mewn glan briodas Mr Thomas R. Thomas, organydd yr Eglwys, a mab ieuengaf Mr James Thomas o'r pentref hwn, a Miss M. E. Owen, merch Mr a Mrs Owen, Penlan Cottage. Yr oedd y cynulliad parchus ddaeth yn nghyd yn fynegiad omlwg o boblogrwydd y mab a'r ferch yn eu bro. Daeth y briodferch i mewn yn mraich ei tll-,d,vr hwn a'i rhoddai ymaith. Y morwynion oeddynt Miss C. E. Thomas, chwaer y priodfab, a Miss Anne Jones, Upper Bangor, tra mai'r gwas ydoedd Mr E. O. Jones, Gaerwen. Chwareuwyd cerddoriaeth briod- asol ar yr organ gan Mrs Thomas, Abergele, chwaer- yn-nghyfraith y priodfab, a chanwyd y clychau yn beraidd. Pan ddaeth y cwpl o'r EgIwys cawodwvd ar eu penau arwyddion o ddymuniadau da gan dyrfa fawr. Arlwywyd y briodaswledd yn nghartref y wraig ieuanc, lie yr eisteddodd nifer mawr o wahoddedigion. Derbyniodd y par dedwydd anrhegion lawer i ddech- reu byw." Yn y prydnawn ymadawodd Mr a Mrs Thomas i dreulio y "mis mel" yn Lerpwl a Man- ceinion,

Yprthyr Tydfil. Cyhuddiad Difrifol.-Mae glowr o r enw William Edwards, yr hwn sydd yn gweithio yn y South Tunnel Pit, perthynol i gwmpeini Dowlais, ac yn byw gyda'i rieni yn 42, Gilfach Cynon, Twynyradyn, »ewn dalfa yn Merthyr ar y cyhuddiad o achosi marwolaeth ei fam, Mary Edwards, yr hon oedd tua 60ain mlwydd oed. Nos Fercher cyn y diweddaf yr oedd y carcharor ) a'i fam yn unig yn y ty. Yr oedd y tad ac un mab i ffwrdd wrth lan y mor, a'r mab arall yn gweithio yn Mhwll y Cwm, Cyfarthfa. Y mae hefyd ddwy ferch, gwneuthurwyr dilladau, yn byw gartref, ond yn cvsgu yn nhy eu modryb, Mrs Hannah Edwards, 2, Penuel-street. Dywedir gan rai o'r cymydogion eu bod wedi clywed twrw yn y ty rhwng unarddeg a deuddeg o'r gloch nos Fercher, a bod y mab, yr hwn oedd o dan ddylanwad diod ar y pryd, yn defnyddio geiriau chwerwon tuag at ei fam. Dywedant hefyd iddynt ar ol y geiriau hyn glywed swn fel rhywbeth yn syrthio, ac ar ol hyn aeth pobpeth yn ddistaw. Boreu dranoeth, pan aeth y ferch hynaf gartref, dar- ganfyddodd nad oedd ei mam ddim yn y gwely yn un o'r ystafelloedd isaf, lie yr oedd yn arfer gorwedd, ond mewn gwely arall i fyny y grisiau. Meddyliodd fod ei mam yn cysgu, ac ni chymerodd ragor o sylw. Yn mhellach yn y dydd aeth y ddwy ferch i fyny i'w dfcffro, ond ffaelasant. Yn yr hwyr, dywedasant wrth gymydogas sut oedd pethau yn sefyll, ac aeth v tair i geisio ei deffro tua deg oV gloch, ond methasant. An- fonwyd yn ddioed am fedcivg, a daeth Dr. Burke, cvnorthwywr Dr. Ward, ac ar ol cyrhaedd gwelodd fod Mrs Edwards mewn ystad o anym wy bo do lr wy d d, ac mewn sefyllfa ddifrifol. Ar ol ymchwiliad, dar- ganfyddodd lawer o gleisi&u ar y corph, a daeth i'r penderfyniad fod y wraig druan yn dioddef oddiwrth ddirwasgiad yr vmenydd, wedi ei achosi, yn debygol, gan doriad y panglog. Bu fyw hyd haner awr wedi pump dydd Sadwrn cyn y diweddaf. Gan mai y mab William oedd yr unig un yn bresenol yn y ty, eymer- wyd ef i'r ddalfa gan yr heddgeidwaid. a dygwyd ef gerbron Ynadon Merthyr Tydfil ddydd Llun, pryd, ar 01 gwrando rhai tystiolaethau, y gohiriwyd yr achon hyd ddydd Iau, er mwyn cael dyfarniad y trengllouad a'gynhelid ar y corph ddydd Mawrth. Gwada v car- charor y cyhuddiad, a dywed fod ei fam yn feddw, ac wedi marw mewn canlyniad i gwympiadau.

IlenrhoTgarnode Dydd Llun, Awst 9fed, ydoedd y dydd dewisedig eleni i Ysgol Sul Eglwys St. Pedr, Penrhosgarnsdd, fyned am ei phleserdaith flynyddol. Y lie a ddewis- wyd eleni ydoedd Llandudno. Rywfodd mae atdyn- iadau y lie prydferth hwn yn parhau yn eu bias o hyd, er i ni fod yno lawer gwaith. Cyn cychwyn cafwyd gwasanaeth byr yn yr Eglwys, i ofyn am amddiffyn- iad y Pen Mawr drosom yn ystod y dydd a'i helynt- ion. Cychwynwyd o Orsaf Menai Bridge, 'ac aeth tua 80 mewn nifer. Wedi cyrhaedd Llandudno, caf- wyd gwledd ragorol yn yr Ysgoldy Genedlaethol. Yr oedd y bara brith wedi ei barotoi yn rhagorol gan Mr M. Thomas, Bryn Corris, a Mrs E. Jones, Peny- bonge, y rhai sydd wedi cael ymarferiad da yn y gwaith ers blynvddoedd bellach; ac mae yr Ysgol Sul yn ddyledus iawn iddynt am y caredigrwydd hwn. Gwasanaethwyd wrth y byrddau gan y boneddigesau canlynol --)1rs Hughes, Miss S. Thomas, Miss M. Williams. Miss M. E. Hughes, Miss Pritchard, a Mrs M. Randal. Yr oedd yr holl drefniadau dan ofal Mr 0. Hughes, Mr J. Thomas, a Mr O. Thomas. Caf- ■<ryd diwrnod tesog a hyfryd, a bu i bawb fwynhau eu hunain yn rhagorol. Dychwelodd pawb adref yn gynar ac anrhydeddus. Y Cor.—Amser yn ol crybwyllasom fod organ- yddes ac arweinydd canu newyddion wedi eu penodi yma a da genym ddweyd eu bod yn rhoddi boddlon- rwydd mawr yma. Mae caniadaeth y cyssegr wedi gwella yn fawr yn barod, er nau ydynt yma ond ers tri mis. Mae Mr Jones (Harri Lavan) yn weithiwr defefl. ac yn ddyn "had oes arno ofn abertliu er mwyn caniadaeth y cyssegr; mae ei galon yn v gwaith. Hefyd, yr ydvm wedi penodi organydd i'r Ysgol Sul, set Master Thomas Pritchard, Shop. Bachgen ieu- anc iawn ydyw, ond credwn fod iddo ddyfodol dis- glaer. Mae yn chwareuydd rhagorol. Bendith a'i dilyno.—T.

Porfhr?ac!ofi?- Cystadleuaeth Saethu.Dydd Sadwrn cynhaliwyd cystadleuaeth saethu ar y Traeth yn mysg y Gwir- foddolwyr am gwpan hardd a swm o arian a roddwyd yn rhodd gan Mr F. S. Pereival, Bodawen. Bydd un ymdrech ychwanegol y flwyddyn hon a phedair ymrytson y flwyddyn nesaf, a'r sawl gaiff y pwyntiau uwchaf fydd perchenog y gwpan. Enillwyd y prif wobr o 5p ddydd Sadwrn gan Sergeant Anderson, yr hwn a wnaeth 80 o bwyntiau ail (3p) Cadben Breese, ond ni chymerodd y wobr. yr hwn a roddwyd i Lance- Sergeant Hughes, gyda 72 o bwyntiau; trydydd (Ip) Private Simeon Thomas, 72 pwyntian; pedwerydd Private J. H. Williams, 71 o bwyntiau. Ymchwiliad.—Bu Mr George Waller Willcocks, C.E., yn cynal ymchwiliad, ddydd Llun, o berthynas i drosglwyddiad Uwchyllyn o ranbarth etholiadol rliif 5 a6 i ranbarth etholiadol rhif 30, a throsglwydd- iad rhan o blwyf Beddgelert, a adnabyddir fel Nantmor, o ranbarth etholiadol rhif 20 i ranbarth rhif 30. Hefyd o berthynas i gais Cynghor Dinesig Pcrthmadog i gael trosglwyddo rhan o'r rhanbarth ddwyreiniol (rhif 6) i rhif 5.-—Ychydig iawn oedd yn bresenol.—Rhoddwyd tystiolaethau gan Mr Jonathan Davies a Mr Morris (o swyddfa clerc y Cynghor Sirol), ac addawodd yr.arolygydd wneud adroddiad i Fwrdd y Llywodraeth Leol yn 01 yr arfer. Wrth glywed am weithred ddyngarol y P.C. Row- lands, Porthmadog, yn rhuthro drwy berygl i'r dwfr yn ei ddiIlad er achub y bychan o grafangau angau. rhedodd yr awen fel hyn :— Dyngarwch dan ei garon-realai Deimlad Rowlands dirion A thnvj- 'daith y weithred hon Enillai serch cyfeillion. Alltud Eifion. Yr Ysgol Ganolradd.—Cynhaliwyd cyfarfod o'r llywodraeth wyr prydnawn ddydd Gwener, Mr Jona- ) than Davies yn llywyddu. Yr oedd hefyd yn bresen- ol Mrs J. E. Greaves, Mrs Casson, Parch -Llewelyn R. Hughes, M.A. (ficer), John Owen, M.A., Dr. S. Griffith, Mri D. R. Thomas, J. T. Jones, Thomas Burnell, a William Morris Jones (clerc).-Cynygiodd y Ficer eu bod yn penodi y Rhingyll Roberts, yr hwn, yn fuan, fyddai yn ymneillduo ar ei flwydd-dal, i edrych ar ol yr ysgol.—Eiliwyd gan Mr D. R.Thomas, a dewiswyd y cadeirydd i ofyn i'r rhingyll ei delerau. -Rhoddodd Dr. Griffith rybudd i'r perwyl tou yn ddymunol adeiladu ty i'r prifathraw.—Penodwyd Elizabeth Lloyd, Tremadog, i lanhau yr ysgol am 12p yn y flwyddyn.—Pasiwyd i roddi ysgoloriaeth o 5p i'r tri bechgyn oeddynt Iwyddianus yn yr ariioliad diweddaf yn yr honours class, sef Thomas Roberts, Borth; Robert Ellis, Tremadog ac Edward J. Ed- wards, Porthmadog yn y "pass list," William R. Hughes, Evan Arthur Jones, Emily Claudia Owen, Sarah S. Jones, William Owen Roberts (Criccieth), a Maggie E. Evans (Criccieth).-Ar gynygiad Mr J. T. Jones, pasiwyd fod cais am y bursaries i fod mewn llaw ar v 30ain eyfisol, ac i'w hystyried gan bwyllgor o'r holl lywodraethwyr. Y LLYS SIROL. Cynhaliwyd y llys hwn ddydd Mawrth, gerbron ei Anrhydedd y Barnwr D. Lewis. CWYNO YN NGHYLCH MWG. Jane Pritchard, Market-square,- Penrhyndeudraeth, a ofynai ddwy bunt o iawn oddiar Ellen Edwards, gwraig Robert Edwards, paentiwr, o'r un lie, am jiiwed i'w thy mewn canlyniad i fwg o dy y ddiffyn- yddes, a gofynid yn mhellach fod terfyn yn cael ei roddi ar y mwg.—Ymddangosai Mr John Jones- Morris dros y gofynydd, a Mr William Morris Jones dros y ddiffynyddes.-Tystiodd y Gofynydd ei bod hi wodi dioddef oddiwrth fwg ac arogl drwg oedd yn dyfod o simneu y ddiffynyddes. Yr oedd hyn wedi digwydd bob wythnos ers y Nadolig, ac yr oedd y dyst wedi gorfod cymeryd ei phrydiau o fwyd allan o'r ty. Yr oedd y mwg yn dyfod rhwng y distiau a'r wal.-Thoma.s Rees, sa-er maen, a ddywedodd iddo fyned i dy Robert Edwards ddydd Sadwrn, a gwelodd y flues a'r berwedydd a sylwociu. fod yno agendor yn y simneu a phosibl oedd i fwg fyned drwy y wal. Bu- asai ef yn foddlawn i wneud y diffyg i fyny am 5s.— Dadleuai Mr W. Morris Jones mai anghydwelediad oedd rhwng y partion.—Dyfarnwyd o blaid y gofyn- ydd am lp, a gorchymwyd y ddiffynyddes i gymeryd moddion i rwystro'r mwg. "Y CI BACH" WEDI EI LADD. Hugh Griffith, Shop Newydd, Penrhyn, a ofynai 5p'o iawn oddiar Morgan Jones, Fferm Rhiwgoch, Penrhyn, am y golled a dderbyniodd trwy i'r diffyn- ydd ladd ei gi.—Ymddangosai Mr John Jones-Morris dros y gofynydd, ac amdditfynwvd gan Mr William George.—Mr Jones-Morris a ddywedodd mai y cwest- iwn ydoedd a oedd y ci yn gwneud rhywbeth ar y pryd i gynawnhau y diffynydd i'w ladd, a dadleuai Mr Morris nad oedd.—Tystiodd y Gofynydd fod y ci yn perthyn iddo ef. ac o wyth i naw mis oed. Cafodd y tyst gynyg lp 5s am dano pan nad oedd ond tri mis oed. Yr oedd y tyst wedi entro y ei yn Arddang- osfa Ffestiniog, ac wedi disgwyl y cymerai wobr. Welsh terrier ydoedd, a'r swm lleiaf fuasai y tyst yn ei gymeryd am dano ydoedd pum' punt.-Croes-hol- wyd A wyddoch chwi pa beth wnaeth y ci pan y lladdwyd! ef ?—Y" Tyst: Ni wnaeth ddim.—Mr George: Naddo pan y lladdwyd, ond a wyddoch chwi rywbeth am yr amgylcliiadau dan ba rai y Hadd- wyd ef? 9 A wyddoch chwi y byddai vr)- myned ar ol y defaid?—Gwn na fyddai yn myned ar eu hol, ac ni welodd neb mo hono yn myned ar eu liol.-William Jones, asiedydd, a ddywedodd ei fod yn pasio ar hyd y ffordd pan y galwodd y diffynydd arno i gymeryd gofal ei gi. Atebodd y tyst nad oedd ganddo yr un ci. Yr oedd wedi gweled y "ci bach" yn eistedd i lawr i edrych arno ef (y tyst) yn pasio (chwerthin). Wedi myned yn ei flaen gan' llath neu ychydig clyw- odd y tyst ergyd. Troiodd yn ol a gwelodd ddyn yn is i lawr. Yr oedd mwg o'i gwmpas fel yn dod o wn. —Croes-holwyd Yr oedd nifer o ddefaid yn y cae.— Ail-lwyd Hugh Griffith, yr hwn a ddywedodd ei fod yn siarad gyda'r heddgeidwad Jones >n y daeth y di- ffynydd i fyny atynt. Gofynodd yr heddgeidwad i'r diffynydd a oedd wedi saethu y ci, ac atebodd yntau ei fod,; a'i fod yn credu fod ganddo berffaith ha wl i wneud hyny gan fod y ci yn rhoddi llawer o drwbl iddo trwy fyned ar ol y de £ aid, a phan welodd naa gallai ei anfon adref. bit iddo ei saathu. Addefodd y diffynydd nad oedd y ci wedi ymaflyd yn y defaid.— Cadarnhawyd gan yr Heddgeidwad J. M. Jones, ac heb alw ar yr ochr arall, dyfarnodd ei Anrhydedd o blaid y diffynydd. GADAEL EI LLE. Gofynai Morgan Jones a William Jones, Cwrt Isa, Garn, dros y rhai yr ymddangosai Mr William George, iawn oddiar Keturali Pritchard am adael eu gwasanaeth—Ni wnaeth yr un o'r ddau ofynyod eu hymddangosiad, ac o ganlyniad dyfarnwyd o blaid y ddiffynyddes.

Ehyl. Marwolaeth ofidus Merch leuatic. Ddydd Sadwrn, gerbron Mr F. Llewelyn Jones, dirprwy-drengholydd fiir Fflint, a rheithwyr, cynhaliwyd ymchwiliad yn Rhyl i farwolaeth Mary Jane Kendrick, CerygIlTd- ion, Llanynys, Dyffryn Clwyd.—Catherine Davies, modryb y drancedig, a dystiodd fod ei nith yn 29 oed. Aeth gyda hi at y deintydd yn Rhyl ddydd Gwener. Yr oedd yn ddealledig fod ei nith i fyne-d dan chloro- form. Yr oedd yn yr ystafell pan ddechreuodd y deintydd ar ei waith, ond nis gollodd ddal yr olyg- fa'n hir a symudwyd hi i ystafell arall. -Frederick Jenks, cynorthwywr Mr Keatinge, deintydd, Rhyl, a dystiodd i'r ferch fyned ato trwy drefniant blaen- orol ddydd Gwener. Anfonwyd am Dr. Goodwin i roddi chloroform iddi, daetli 3-ntau, ac wedi ei har- chwilio, cafodd ei bod yn ddigon cryf i gymeryd y nwydd hwnw. Fe'i rhoed iddi, ac yn mhen chwarter awr wed'yn dechreuodd dynu ei danedd. Wedi tynu tri. gwelodd fod rhywbeth allan o le. Csisiodd ei hadfer, ond yn ofer.—Dr. Goodwin a gadarnhaodd v dystiolaeth uchod. Yr oedd y fereh yn holleI foddlon i gymeryd chloroform, ac ni bu anhawsder o gwbl i'w roi iddi. Pan yn hollol dan ei ddylanwad, dechreu- odd y deintydd ar ei waith. Wodi tynu tri dant, gwelwyd fod gwyneb y drancedig yn glasu, ac nad oedd yn anadlu. Arferwyd pob dyfais i'w hadfer, ond bu farw yn mhen tri neu bedwar munud. Priod- olai'r farwolaeth i glefyd y galoii.Ar ol i'r Treng- holydd grynhoi'r ffeitliiau, dychwelwyd rheithiarn o Farwolg.(tth trwy gam antur, gan ainlygu'r farn nad oedd baa o gwbl ar y meddyg a roes y chloroform iddi. Amlygwyd cydymdeimlad dwfn hefyd a'r teulu yu eu galar.

Gt..ne:!ig'aeth:{u, Pr-iodasac, a Marwolaetfsats. GENEi IGAETHAIT. Da\-ies—Awst 13, priod y Parch B. Carolan Davies, lynygwndwn. Ceredigion, ar fab. Ethall--Awst 14, yn 5, Hill-street, Caernarfon, priod Mr H. W. Ethall, cysodydd, "Genedl" Office, ar ferch. Lvans Awst 15, priod Mr Evans, goruchwylydd Chwarel Rhiwfachno, ar fab—cyntaf-anedig. Chwarel Rhiwfachno, ar fab—cyntaf-anedig. Joii(3& -Awst 15, yn 162, North Hill-street, Lerpwl, priod William Jones, ar ferch. Jones Awst 19, priod Mr Robert Jones. Hio-h-street Tremadog, ar fab. ° Lawson-Awst 16, yn South Penralit, Caernarfon priod Mr Lars Lawson, ar fab. -Awst. 15, priod y Parch Pierce Owen (LC.), ■Kehoboth, Llanberis, ar ferch. Parry Awst 14, priod Mr Richard Parry, y Llythyr- dy, Llanrhaiadr, ger Dinbych, ar ferch-»-cyntaf- anedig. Williams—Awst 16, yn 30, Green Lawn. Rock Ferry, priod R J. Williams, ar ferch. PRli,D-k U. Iiughe £ :Thoma5—Awst 12, yn Eglwys y Piwyf, Hen- Dinbych, gan y Parch Humphrev Humphreys, M.A., ficer, Mr Robert David Hughes. Rose Villa, Dinbych, a Mary Frances Thomas, trydedd ferch Mr Robert Thomas, Post Office, Ilenllan. Jones-Griiilths-Awst 13. yn Nghapel Jerusalem, Criccieth, gan y Parch W. B. Marks, yn mlu-eser- oldeb Mr Pritchard. cofrestrydd. Mr John W. Jones, Tyddyn Cwcall, a' Miss Kate Griffiths, Tyddynbach, Rhoslan. Martin Hughes Awst 12. yn Nghapel Armenia, Laer rybi, gan y Parch J. Morgan Jones, yn mhres- enoldeb y Parch It. P. Williams, cofrestrydd, Mr George Martin, Cnurch-lane, a Miss Annie Hughes, I Vulcan-street—y ddau o Gaergybi. 9 Rowlands—Boden—Awst 16. yn Eglwys St. Eleth, I Amlwch, gan y Parch David Davies. Charles Row- lands. Liverpool House, Amhvch. ag Am" march ieuengaf Mr H. Boden. 1105, Eastbourne-road, Birkdale, Southpart. Thomas—Owen—Awst 17, yn Eglwys Llandegai, gan y Parch Canon D. Jones," Thomas Robsrt, mab ieu- engaf James Thomas, Llandegai, a Mary Ellen, unig ferch Owen Owen, Penlan Cottage, o'r un Ile. Y rian wen drwy y fro wnai—-i bawb Wybod serch ])an wenai A'i chael yn wyell lawenychai Ryw londeg wr o Landegai. E. MA.1! VVC-TJ TMAU. Davies—Awst 15, vn 7, Whalley street. Iyerpwl, I Joseph, anwyl briod Jane Davies. Elli.Awst 15, yn Wig, ger Baiilg i-.vii 41ain mlwydd oed, Humphrey Jonathan EHis. Jones—Awst 15, yn 60ain mlwydd oed. yn Penmorfa, ger Tremadog, Mrs Margaret Jones, anwyl briod Mr Griffith Ellis Jones. Bryn Hyfrvd, Talvsarn, a chwaer i Mr William Parry. 18, Tithebarn-street. Caernarfon. Jone-Awst 16,wedi dioddef cystudd maith yn dawel, ¡ Miss Jones, merch Mrs Symonds Jones, Brynhy- fry-d. Dinbych, yn ddeunaw mlwydd oed. Owens—Awst 15, yn 13, Marion Grove, Birkenhead, I Thomas Henry, anwyl blentyn Mr a Mrs W. D. Owens. RobeIts-Awgt 15. wedi cystudd byr, Catherine,anwyl briod Mr Thomas Lloyd Roberts, Fron Deg. ger Dinbych (gynt o'r Bryn Coch,Pentrecelyn),yn 70ain mlwydd oed.

y Y DYNION SY'N MEDDWL. EDRYCH YN MLAEN A W N A-n Y GWfR GORED, Y rhai a ofiihnt nm «:j Gwragsib), a ofulant am eJ Plant, ac am dauynfc eu hunain, AMDDIFFYN ANT FYWYDAU PAWB Dyzij,,i y dynion » wvdd ml WEliTR :^MHUAHES'S BLOOD -DLUUiJ FILLS Fel Meddyginiaeth Deuluaidd 0 AT Y GWYNEGON, LUMBAGO, Y BLAST A THORIADAtJ AR Y CROEX, POENAUYN YR OCHRAU, Y rEPJM A'R ARENAU, AJN H WYL.DE RAU YH AFU, DIFFYG TRAUb. NSKVES GWAN, AC ISS'„DER YSBRYD, PEN TOST, DIFFYG BLA8 AT FWYD, Pl' NDDUOD, CLEFYi> Y BRENIN (Manwyninn\ PILE8, YSCUiiVY, A HEN GLWSFAll. Y Fwyaf Lffeithiol o bob Medd gniaeth i Fenywoflli Y mae y Pills rhyfeddol hyn yn gwneud Gwaed Newydd Gwaed Pur bob ri -r. AJj'IKCHYB urW86Q Del tn r Gwaed Bras ctpamodb- PEIDIWCH HVWJaRYD Eicir CAMARWAIN I GifMSHYD TJ N R, -'I, F"E>0V<>1 N1 AlfiTH ARALL A I CHWI. PABOTOIB GAN JACOB HUGHES, Manufacturing Chemist, CARDIFF, Agwerthirgan bob Chemist a Gwerthwyr Patent Medicines am Is lio, 2.i 9o, a 4* 63. neu rlanfoner en gwerth noewu btampa neu P.O. ar, v Goruoh- wylwyr Neillduol, Nkwbbky & Sons, 1& 3 IIM Edward-atreet, London, E.G. Dg EJii. a-t IB4070 Olnaryf. Y mae BALM yn Eli at) tlJúd vu 1 u C<wyfHu ar y fAmAwJo Traed, Cluuiau, Pen, Ctwduf, Erv- Uulliljf □ sit'eiaH.Manau l^lidioga Diors^nedd, v Cornwyaoo, Bronana Phen Bronaa Doinrns, Oliwyie/Jiff DrtlTM Toriadao Allan a Crach ynMhenai 191111f I 1-laftriadau, Dwylaw Tori- J-iyj/tudac Amrant&uDoiarug Crarn, Seuvvy, Gwyneyon, Cymalaa Poenua, ChwyddiaUau, Tarwden MaltieL: aa, A. Y mae yo byr od Y:I tÍ etI&i,b. Rhodderprawf arno. Gcfyntr am GojiKh'd BALM, bl' wexth gan bob .Lrwrnsc a Gwerihwr Patiui, Alediciue tm It lio I neu dunfon-r L 3c u e wo Sthinp; aty D rganfyddwr Jacob Hughes MAT.UFVEIIIF r.tj Cneaii.-t. Oerdiff.

Tieryddiad yn Leipwi. CROGI THOMAS LLOYD, BRODOR 0 BWCLE, SIR FFLINT. Yn Ngliarchar Walton, Lerpwl, foreu Mercher diweddaf, bu raid i Thomas Lloyd ddioddef cosp eithaf y gyfraith am lofruddio ei wraig yn Tillard- .street, Kirkdale, ar yr 19eg o Fehelin. Billing. ton oedd y dienyddwr, yr hwn wnaeth ei waith, fel y dywedir, heb fwnglera dim, a hyrddiwyd Lloyd i dragwyddoldeb ar amrantiad. Dywed yr hanes iddo gyfarfod a'r gosp am ei drosedd yn wrol; iddo gerdded i'r crogbren yn bwyllog a chadaru ond wedi cyrhaedd yno, iddo droi yn wclw fel lludw, ac am eiliad ymddangosai wedi ei barlysu. Diangodd ochenaid drom oddiwrtho, yn gyifelyb, ebai llygad-dyst, fel pe buasai ei galon I ax dori. Yn mhen rhyw funud ymddangosai'n dyfod ato'i hun ac yn magu gwroldeb trodd at y swyddogion oeddynt yn ci ddilyn, a chyda'r dagr- a,1(.Tn rowlio i lawr ei ruddiau rhychog dywedodd "Yr wyf yn barod." Wedi gwneud pob paro- toad, a chyn i'r follt gael ei thynu trodd Lloyd at gaphn y carchar a diolchodd iddo am ei garedig.. nvydd. & Cyflawnodd Lloyd y weithred erchyll cweiyJa gyda'i wraig, ac yr oeddynt eu dau dan efieitluau diod. Honid yn y Frawdlys iddo ei tliaiavv yn ei phen a bv.Tyell; eraill a lionent mai gyda phrocer y lladdodd hi, tra y mynai ef ei hun mai syrthio a ddarfu gan daro ei phen yn haiam y gwelv. Fodd hynag, cyhuddwyd ef o'i llof- ruddio gerbron y Barnwr Bruce yn Mrawdlys Lerpwl, Gorphenaf 30ain, ac wrth ei ddedfrydu i farwolaeth sylwodd y Barnwr fod y dystiolaeth I i'w gollfarnu mor glir ag oedd yn bo'sibfiddi fod Ymddengys fod Lloyd yn fyddar, ac ni wyddai fod 1 dydd ei (Irane wedi e benu hyd nes dychwelodd 0 r llys i'w gell yn v carchar. Brodor o Bwcle/Sir Ffiint, oedd Lloyd. Yno treuliodd ei febyd nes oedd tua 15eg oed, pan yr aeth i Lerpwl. Drentirnwyd ef i ddysgu'r grellt o boilermalcer, yr hon ydoedd grefft ei dad hefyd, a gweithio yn Belfast, Hull, Man- 9 cnester, Barrow, ac yn isghymru. Dychwelodd i Lerpwl, fodd bynag, a phriododd. Ni fu'r un- deb o fawr fendith i Lloyd, druan, oblegid un feddw, wel ei moes, halog ei geiriau, ydoedd v wraig, yn ol tystiolaeth ei chymydogion a'i mhab hi ei hun. Dywed Mrs Hannah Lewis, Bwcle adwaenai r trancedig er's 45nin mlynedd, ei fod vn ddyn sobr a diwyd, a mwyaf anhebvo- i gyflawni'r wreV^n, n >, Ymd(ic'n^y'1 li^fyd fod hen \f +1 ° r -^rs Day, aelod o 1". 'stlaid Calfinaidd Anfield wedi bod yn lletcya, gydag ef. Ymwelai aelodau yr eglwvs \n tynych ar hen wreigan, a thystia'r oil o'r cvf- ryw mai dyn dymunol a chall ydoedd Lloyd ond tod ei wraig yn waradwydd i'r rhyw. Bu' Mrs Day fai-w a thystir i Lloyd ymddwyn yn dra theihvng ar yr achlysur hwnw. Fodd bvnag, trwy I ivsur cartref trodd Lloyd i yfed, a hyn a bri- odoh am y gyihbn erchyll a gyflawnodd. i-Uag wythnos yn ol, pan ddaeth y ireithiau yn ngliyicn. cynieriadau Lloyd a'i wraig yn liysbys uarfu i Mr Quilliam, cyfreithiwr, Manchester- street, gychwyn deiseb yn cvmhell yr Ysgrifenydd Cartrefol i yshiied yr achos i'r amcan o°symud v gollfarn oddiar Lloyd, a rlioi penyd-wasanaeth vn ei lie. Cymerwyd hyn i fyny yn aiddo-ar ac u- wyddodd tur deng mil o bersonau eu henwau wrth y ddeiseb hon. Hefyd darfu i Mr Roberts (o fcrm Mn Roberts ac Edwards, Kirkdale-road), ffnrfio deiseb, yr hon arwyddwyd ^n tua dwy fil anfonwyd un hefyd gan aelodau Eglwys Anfield- lUn hGhl™ amiTw eraill. Ys- br+hvr t Owen Owens, Anfield, hefyd lytlryr at yr lsgnfenydd Cartrefol yn ei gymhell fZ i -y (idedfry(1 oherwydd cymeriad a Lloyd, a r bywyd anhapus a dreuliodd oher- wydd ymddygiadau gwarthus ei wraig; anfon- wyd llythyr hefyd i'r un perwyl gan fab y wraig lofruddiwyd. Mawr obeithid y newidid cwrs y gyfraith, ond derbyniwyd pellcbyr 'nawn ddydd Mawrth oddiwrth yr Y sgrifenycld Cartrefol yn hysbysu iddo ystyried y deisebau, ond na welai resymau digonol dros ymyryd a chwrs y gyfraith. u Felly, foreu Mercher, anfonwyd y Cymro Thomas Lloyd i fyd yr ysbrydoedd. Argraphwyd a 4ros y Norib 10 ules Chronicle Com; any l-iroitprt. crnr David WILLIAMS, yn y l'orth )T r'hrQnirl? a'r Gir<a!tn ^rnmnif Work?., Cwoo Honee, Hiph-meet Bangor, yn Mb!wyf V»TT! t Sir <3aeiLR:{oD.-» JOj-dd Alowrtb, AWl 1.21, 1897.