Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

16 articles on this Page

---_._------- -----_-n--,…

News
Cite
Share

n Owrthgiliwr at Wrth- gilwyr. v (GAN HEN FFARMWR.) Fy Nghydwrthgilwyr,—Gwn y maddeuweh i mi Sm beidio eich cyfarch a'r gair "anwyl." Mae in sefyllfa mor resynol fel yr nfnwyf rlad oes dim yo-om i deilyngu y fath gy fare Iliad, hyd yn nod oddiwrth y naill y Hall. Yr ydym wedi myned i'r sefyllfa dorealonus a ddarlunia y prophwyd pan ddywed: "0 wadn y troed hyd y pen nid oes dim oyfan ynddo; ond archoUion, a chleisiau, a gweliau crawnllyd ni rwymwyd ac ni wasgwyd hwynt, ac ni thynerwyd ag olew." Yr ydym yn y j <yfiwr truenus liwn yn llengoedd di-rif daii neu dri J11 yr un teulu, degau yn yr un gynulleidfa, ^gemiau yn yr un ardal, canoedd a miloedd drwy oli_ *Yi ydym yn cael ein hysgubo o flaen C(jnllif dinystriol gwrthgiiiad i golledigaet ra S^'ydaol; ac ni wneif neinawr mwy o sy w o honom na phe byddem mewn cyflwr dyoge.L %dwrthgilwyr! Mae ein sefyUfa yn debyg lawn i'r adyn hwnw a syrthiodd yn mhlit 1 a ron rhwEg Jeiicho a Jerusalem. Mae yr Oflemaid a'r Lefiaid yn cilio draw, ac yn myned lieibio yn gwbl ddiystyr o hono. Yr ydym ninau ar y maes yn yindiybaeddu yn ein gwaed, an clwytau yn agored. Yr ydym yn marw; Ie, yr ydym yn marw heb neb i'n cynorthwyo, na Ilygaid i dostuno wrthym! Och! Arglwydd; pa beth a ddaw o honom ? Y mae un yn y tir rhewllyd ers deu- ddeg mlynedd heb neb yn ei ganfod; ac y mae arall yno ers uga.in mlynedd—y gwemidog ar eglwys fel pe byddent wedi cydymdynghedu i droi draw yn lie siarad ag ef. Y mae yna un arall ag awydd cryf dychwelyd pe rhoddai rhyw un law iddo, ond a pawb heibio heb gymaint a.'i gyfarch ar yr heol. Cvfarfum fy hunan y dydd o'r blaen un o'm hen frodvr nt. a chefais gymaint a hyn o pnrsur ganddo, sef, Os oeddwn wedi cael gras, y buaswn yn sicr o gael fy nychwelyd ryw bryd." Dychrynllyd! Dyma athrawiaeth a'i llon'd o uifern, onide 1 Yr wyf ers bron 40 mlynedd wedi gwrando rhai miloedd o bregethau, ond nid wyf yn cofio am gymaint ag un i'r gwrthgiliwr. Penodir materion gwir bwysig i bregechu arnynt mewn cy- farfodydd misol, clivrarterol. a blynyddol, ond an- ghofir sefi-Ilfa druenus v gwrthgiliwr. Yr wyf wedi ehwiiio cyfrolau yn Gymraeg a Saesneg, ond yr wvf yn inothu cwrdd a un bregeth i'r gwrth- giliwr. Yr wyf yn derbvi cyhocddiadau dyddiol, wythnosol, misol, a chwarterol, ond yn metliu cwrdd a nemawr linellau at y gwrthgiliwr. Cefais gyfle y dydd o'r blaen i edrych dros draethodau crefyddol, ond nid oedd yr un ohonynt at y gwrth- giliwr Pan yn methu cysgu y nos o'r blaen ym- afla.is yn "Llyfr —— gwelwn y penawd "Dau Dyma fe," ebe fi. "Rhaid mai fy 'hen ddyn lyw un ohonynt; ond erbyn darilen, y dyn oddiallan a'r dyn oddiiqewn oedd yno! Ac wedi'r holl chwilio, nid oedd dim i'w neud ond rhoddi fy mhen i orphwys ar obenydd tristweh, a cheisio ymgysuro yn mhrofiad tnvm y Salmydd, pan ddywedai, "Nid oes neb yn gofalu am fy naid i." Bu'm lawer gwaith yn meddwl y bvddai yn well i ni droi allan i'r byd i gyfarch ein gilydd, oher- wydd mor lleied o sylw wneir o honom gan yr Eg- lwys, ac mor lleied o gydymdeimlad ddangosir atom. Ond pan feddyliwn eilwaith nad ydym yn "werth siarad a ni gan ein hen gyfeillion—yn werth gweddi neillduol ar ein rhan gan yr Eglwys-yn werth ymweliad na chynghor gan swyddogion— nac yn werth ysgrif, traethawd, na phregeth gan ein llenyddwyr crefyddol a'n gweinidogion. O yr wyf yn llwyr dori fy nghalon heb wybod pa le i droi. Pe y troem allan fel hyn, nid oes yr un cytmr genym i'w roddi y naill i'r llall heblaw o wrth ein gilvdd ein bod yn ddirmygedig gan bawb—yn trwm arogli yn ffroenau cymdeith- 88, ac yn &r(Ida--icosfa ddirmygus gan ellyllon y pydew. Gan fod pobl yr Arglwydd wedi cefnu arnom, y mae Duw wedi ein gadael, os yw Efe a'i "bobl yn debyg i'w gilydd. Na ato y Net ei fod Ef tredi ein gadael! Pa beth bynag, dyma yw ein sefyllfa druenus, a dyma yw ein profiad didwyll air yn air. Buom yn gaethion diymwared ers blynyddau—yn rhodio o dan orthrymder y gelyn, ac yn y diwedd yr ydym yn marw yn ei grafangau. Dichon fod rhai yn rhjfeddu atom, yn beio ariiom, ac yn codi bysedd gwawd ar ein hoi pan y syrth- iwn yn ddifwriad yn ysglyfaeth i becliodau rhyf- ygus. Gwyddom yn dda nad oes genym rith o esgus dros y pethau annymunol hyn; ond, anwyl hen gyfeillion, peidiweh a'n gwawdio a chefnu ar- nom, ond tosturiweh wrthym. Rhyw deimlad ofnadwy mewn disgybl i Grist yw hwnw sydd yn -cymhell ei wrthddrych i bechu, ac yn ei orfodi hefyd, er mwyn cael llonydd gan gydwybod euog- PQ y gw^uuech ond ^-chydig o'r hyn a deimlwn ll, hawdd fyddai eich darbwyllo i gredu ein bod yn fwy o wrthddrychau tosturi na gwawd. Byddwch I ddiolchgar am na wyddoch am yr ymosodiadau parhaus svdd ynom ni, 'n gwendid diamddiffyn i wrthsefyll y picellau tanllyd hyn. Yr vdvm wedi ein cymeryd yn gaethion rliyfol gan y gelyn—wedi ein hyspeiiio o'n harfau, ac cdi ein cwbl orch- fygu ganddo. Yr ydym yn gorfod byw neu farw ar y cibau a dderbvniwn, ac yn cael ein trin gan- ddo wrth ei ewyllys. Cvedweh ein gair, os nad yw enw o grefydd yn ddim i bvvyso arno i fyncd i'r farn, y mae mwy o bwys ynddo yn y byd'hwn nag y mae llawer yn arngvifred nes ei golli. Os b-rth y caf y fraint o ddychwelyd at achos y Gwar- edwr, yr wyf yn meddwl mai v menyg mwyaf sid- anaidd a wisgwn i drin clwyfau gwrthgilwyr, ac nid menyg trin drain, bilwg, a bwyell, chwedl Williams o'r Weni, onide ? Er, ar yr un pryd, y dichon fod arfau fel liy, yn angenrheidiol i drin rhyw fath o ^ymeriadau. "5V nghya-drueini:lid' Owvr llawer ohonoch yn dda nad dynwared y Salmydd duwiol yr wyf pan yn benthyca ei eiriau i osod allan fy mhrofiad, lie y dywed, Arglwydd, na cherydda fi yn dy lid, ac na ehosba. fi yn Dy ddigllonedd, canys y mae Dy saethau yn glynu vnof." Neu, gellir ein cy- ffelybu i un wedi svrthio dros fwrdd llong y mae y tru'vn yn vmladd a'r eynddeiriog donau am ei einioes, ac y mae sharks yr eigion yn ei ddilyn I a'u safnau yn agored i'w lyncu y criw wedi ei adael i'w guro gan elfenau cynddeirios, i'w larpio gan bysg gwancus, neu suddo i'r Twaelod erchyll. CySelybir ni hefyd, yn y fryfrol ysbrydoledig, i ddefaid wedi myne l gyfeiliorn, -a c-hyffelybir gweinidogion i fugeiliaid. Dyma fel y dyved y prophwyd am danom ill dau Ni fedd- yginiasoch y claf. ni rwymasoch y ddrylliedig, y gyfeiliornus ni ddygriso 'h adref, a'r golledig ni cheisiasoch eithr llywodraethavsoch hwynt a thrais, ac a chreulondeb. A hwy a wasgarwyd o uisiau bugail; a buont yn ymborth i holl f-vrvst- fllod y maes. Fy nefaid a. grwydrasant ar hyd yr Loll fynyddoedd. nc ar boh brvn uchel; .gwasgar- wyd fy mhraidd ar hyd wyneb yr holl ddaear "— ie, yi' holl ddaear—"ac nid oedd a'a ceisiai, nac a ¡ ymofynr i am danynt. Fel hyn y dywed yr Arglwydd Dduw wele Fi yn erbyn y bugeil- iidd gofynaf fy mhraidd ar eu dwylaw hwynt, a { gwnaf iddynt beidio porthi fy mhraidd a'r bu- geiliaid ni phorthant eu hunain i-.wy, canys gwar- edaf fy mhraidd o'u safn hwy, fel na byddont yn ymborth iddynt." Fy iigliydwrthgilwyT, gwar- eder ni a phawb eraill rhag meddwl fod y darhm- iad cyffrous uchod o fugeiliaid Israel yn gymhwys- iad at weinidogion efengvl y dyddiau hyn. Gad- ewir hyny yn hollol—"a'th law yn drom arnaf. Nid oes icchyd yn fy nghnawd oherwydd Dy ddigllon- edd, ac nid oos helldwch i'm hesgyrn, oblegid fy inhechod. Canys fy nghamweddau a aethant dros fy mhen. megis baich trwm y maent yn rhy drwm i mi, Fy nghleisiau a bydhsant ac a lygr- asant gan fy vnfydrwydd. Crymwyd a darostyng- wvd 11 yn dclirfawr bcunydd yr ydwyf yn myned yn alarus, canys fy hrynau a lanwyd o ffieiddgiwyf, ac nid oes iechvd vn fy nghnayrd. Gwanhawyd a drylliwyd fi yn dramawr rliuais gan afionyddwcli fy n-halon. Fy nghalon sydd yn IIamu fy nerth a'm gadawodd a llewyrch fy llvgaid nid yw chwaith genyf. Fy npharedigion a'm oyfeill- Ion a safent oddiar gyfer fy inhla, a'm cyfneseif- iaid a safent o hirbell. Aethum yu ddi- eithr i'm brodyr, ac fel estion gan blant fy mam. Gwarthrudd a dcrndd fy nghalon; yr ydwyf mewn gofid, a disgwyliais am rai i dosturio wrthyf, ac nid oedd neb ac am gysui-wyr, ni chef- ais neb." Meddyli>d y darllenydd y'peth a fyno. Y mae yr Ln sydd yn gwybod y cwbl yn gwybod mai j dyma em profhd air yn air. Na ryfedded neb. gan hyny, pan ddywedaf fod fy ymborth I el flas, fy nghwsg wedi cilio. fy wedi am- nihani, a'm enawd yn cano oddiam fy esgyrn. je.br ein cylfelvbu i un wedi co\]i =Sfordd mewn aiualwch y seirph am ein brathu y i.u-id i' :.d yn ^yuiedu am ein gwacd, adar ysglyfat -Jius am dynu 1 Hygaid, a llewod yn gwahwld en gilydd i wietlda ar ein enawd a dryllio ein hesgyrn. •ii "y^wr^b^iIwyT! Gwareder ni a ph?.wb [ eraill rhag meddwl iod y darluniad cyffrou.s uciiod o fugeiliaid Israel yn gymhwysiad at weimdogion efengyl y dyddiau hyn. Gadawer hyny yn hollol at eu hystyriaeth hwy; ond yi™ae, ar UI" fp.1 praidd yn gosod allan ein sefyllfa druenu gwrthgilwyr mor gywir ac effeithiol ag y mt_ iaith rymusaf a m^yyaf barddonol wneud. bed nad gwrthgiliad mewnol yr Eglwy8 a idogion ydyw achos o'r esgeulusdod paxhaus a ddangosir tuagatom ? Gadawn hyny t, i hystyriaethau hwy, oble^d y mae genym n lawer mwy na digon o waith i edrych atom einlnmam Coffa da am hen wraig Y dryll a G euodd hi ganwyll ac ysgubodd y ty bob congi, ac ni orphwysodd nes dyfod o hyd iddo, a chymamt oedd ei llawenydd wedi ei gael fel y galwodd yn nghyd ei chyfeillion er cydlawenhau a hi. le, y mae y bugail hefyd wedi colli un or defaid. A I adawodd efe iddi fyned fel peth cwbl ddiwerth? Na, gadawodd y 99 yn yr anialwch, aeth ar ol y golledig, ac ni ddychwelodd nes dyfod o hyd iddi. Galwodd ei gymydogion i gydlawenhau, canys meddai, Cefais fy nafad a gollasid. Mae gan C -f, yr holl fugeiliaid, medda nhw, ddiwrnod bob blwyddyn i gasglu y gwasgaredigioIl; ond er mor luosog ydym ni, ni neillduir un diwrnod felly er ein mwyn. Druain ohonom, canys darfu am danom! Cafodd Muller, y Uofrudd, gaplan i'w ddilyn i ymyl y crogbren, a chafodd Wilkes Booth, arch- fwrdrwr y byd, ddyferyR o ddwfr oer i wlychu ei dafod yn ei funudau olaf, a chafodd feddyg medr- us i drin ei glwyfau ac i wylio arno hyd nes y trengodd. Ond! ond! och! Arglwydd! er ein bod ni yn llengoedd, wedi ein gwasgaru ar wyneb yr holl wlad, ac yn marw yn ein gwaed, nid oes a dosturia wrthym!" Barchus. weinidogion ac eglwysi, nid cellwair a chondemnio yr ydym, ond cwyno, a chwyno yn unig—"Duw yn dyst." (I'w barhau.)

Afiechydon Cy fire din.

Advertising

-------r Wesleyaid.|

Advertising

---I Tafarndy yn y Oroeslon.

"TYR'D ATAF Fl!"

Advertising

------Llangefni.

Llechgwenfarwydd-

Advertising

-----=---! Dulas (Pc-nrb os…

Llanfaethlii.

------_----_-,.Y Eelan.

,!"ti.:r:";r.,"""" -------------_---"-Gwaredigaeth…

Advertising