Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
12 articles on this Page
--- - Anghydfod Chwarel y…
Anghydfod Chwarel y Penrhyn. CBWEDLAU ANWIREDDUS PARTHED CYFLAFAREDDIAD. Mae llawer chwedl wedi ymddangos yn y Wasg Jn ddiweddar, rhai i'r perwyl fod cyflafareddiad y*1 myned yn mlaen, ac eraill nad oes sylfaen i'r cyfrjTv- chwedlau, ond oddiwrth ymholiadau a ^^naed gan ein gohebydd yn y brif swyddfa yr ydym yn abl i ddweyd yn gadarnhaol nad oes yr Un negeseuaeth wedi cymeryd lie cydrhwng y Partion er pan wrthododd y dynion ddyfod i Sytundeb yn Mai diweddaf. Er y dyddiad hwnw ^d oes yr un gohebiaeth na chyfarfodydd o un- r"yw fath wedi cymeryd lie cvdrhwng yr pnreol- ^th a chynrychiolwyr y dynion, lieb ba un, y mae ■' Ynaxnlwg, nas gellid dyfod i gytundeb. Y mae y mynegiad a wneid yn ein cyfoesolyn wynebol, y "Liverpool Daily Post," am ddYdd Gwener, fod Mr Young oddicartref, yn ^S^ywir. Y lIEISTR YN YMLADD ACHOS EI WEITHWYR. ymddangosodd a ganlyn yn v "Liverpool Cour- er am ddydd Mawrth oedd dydd Mercher, y 4ydd cyfisol, yn ym- ^igos i fod yn "ddiwrnod uehel" yn Nhy y xTtfrechn diwrnod i luchio mwd i bob cyfeiriad, gan ddechreu gyda Mr Cecil Rhodes yn South "rica hyd at Arglwydd Penrhyn a'i chwarelau Yll Sir Gaernarfon, gydag adgoffhad oddiwrth Mr Michael Davitt am yr hynawsedd bychan a wein- yddwyd i'w wyn Gwyddelig, pa rai yr oedd efe eisiau eu trawsnewid i fod yn garcharorion poli- ticaidd; ond pa rai a ddesgrifir yn well dan enw cryfach fel Gwyddelod penwan, neu ddynion sydd yn elyn i'w rhyw. Y mae y cyhoedd wedi eu hysbysu yn drwyadl, ■trwy y Wasg, o'r anhawsderau sydd wedi codi ac lVedi myned yn mlaen am yr un mis ar ddeg a basiodd cydrhwng cyfalaf a llafur, fel ag yri dang- oswyd yn achos Arglwydd Penrhyn a lchware- wyr partion, fel arfer, yn cymeryd ochrau, a'r dynion yn eu hymdrech, trwy eu lleuadau yn y lie cyntaf, ac wedi hyny trwy bwysau trwy y Weinyddiaeth a Thy y Cyffredin, i fforsio Argl- wydd Penrhyn i sefyllfa. a phenodi y telerau ar ba un y bydd raid iddo weithio ei chwarelau, y ffordd, cyfran y cyflog, oriau gweithio, etc. Y mae hyn yn ymddangos i mi i fod braidd yn ormod i wthio i lawr gwddf dyn heb iddo gicio i fyny ei sodlau, ac mae y tybiau hyn wedi cael eu hanog yn gryf gan adranau o'r Wasg Radicalaidd ddiwrnod ar fisoedd yn nghyd, ymdrechu trwv iiyny dd od a gwaradwydd ar Arglwydd Penrhvn J?,J 80J;]lth,0 gyfhaedd eu pwynt, a buddugol- «eth ardderchog i r undeb. Paham na chymer- ant eu ourfa a myned i mewn, ac felly gwella mor bell ag y maent yn abl y sefyllfa dwyllodrus y dd?m iWn g°SOt eu.^unain ynddo? A ddarfj '3wS ? °? 7s8nfenyddion, oddeutu pyth- »nPr 1 J ?' ^"r >Yyf t^"1)io tr^y aneiL liiad ir undebau yn gyffredinol, yn myntU fed eisiau lOOOp yn wythnosol i gadw y sLifi y atj os na wnai yr undebau a'r cyhoedd ^vf- ranu y swm a enwyd, byddai raid i'r dynion ™ twf GU pV;\3t, gan ei fod yn cymeryd 7o0p fddvT?!mo0 1 f 3:ir?ar an«enrheidiau cyffredinol- & ? ^V°d felly' bet^ oedd i- ddyfod or 2oCp yn wythnosol? Byddai y swm ■hwn, mi dybiaf, yn angenrheidiol, ac yn rhanog 11 yn mhhth y personau (nid wyf yn dymuno eahv enwau amynt) sydd ar y pen a'r gwaelod o'r an- hawsderau hyn; yr allanolion sydd wedi achosi u a rTtrueni i'r dynion a'u teuluoedd. Mr William Jones, A.S., yn gwneud sylw o r mater p Miy y Cyffredin, a osoda yr acho,s vn dyner, a phaham na ddylai wneud hyny ? Os oes f ganddo ddarbwylliad yn weddill, byddel iddo reio ei law gydag anghydfod y pei^ianwvr, vn mha le mae, nid 2000 o ddynion ar sireic, ond can' rail, gyda, efallai, dwywaith gymaint allan o waith, y rhai sydd yn dibynu ar v peiriaiivvr am y fath 7^ f^d° eu hll.nain. a'u teuluoedd. Paham na ydd ir Wasg Radicalaidd gynhyrfu ;a yr a'-hos hwn ? A ydyw oherwydd nad ydyw ond Wan o'i gydmaru gydag Arglwydd Penrhvn a'i chware]- wyr? Cywilydd, nid ydynt yn gwneud gogwydd .a ddyinon o fusnes, ond i arglwyddi urddasol, v v1 v maent yn "re(iu y gallent orfodi i fed vn aberth hawdd. Peidiwch a fy nghamdde.i 1, gall Arglwydd Penrhyn a'i reolwr ymladd eu brwydr eu hunam heb unrhyw gymhorth; ond fel un o'r ,y tuallan, nad oes ganddo ddim i wnsad ag Argl- wydd Penrhyn na'i chwarelwyr, yr wyf yn credu fod genyf hawl i fy opiniwn fy hun ac yr wyf yn ei ddatgan gyda'r amcan o savio amser vn Nhy v Cyffredin, ac yn mhlith eraill sydd ganddynt wa- Jianol wrthddrychau i'w gwasanaevha. ■ ^d damcaniad yn Llundain sydd vn ymarfer- aad^yn Nghymru, aw liyd nes y bydd V We.nydd- weth wediMfrynu yr holl fwnglod.Ii-iu' llechi Vn v -fleyrnas bydd gan Arglwydd Penrhyn berlfaith hawl i wneufti fel ag y myno gydi r eiildo ci hun I -a.phe.buasai dynion ddim ond yn edryeii ar ,au yn eu goleuni priodol, canfvddasent fod y .;perchtnog yn yr achos hwn yn jiam-ll achcs vi: "ireitliwyr, trwy ddifeddu y diogryr o gyfran I"U. h-elw er mwyn eu rhanu yn fwy cydrhwng v: ijgwenyii gweithgar. Q. C. Gwrecsam,.A<;rst 9fed, 1897. /JtCSDEBIAETH GREFFTYvROL A SEFYLLi ALLAN. < Gohebydd yn ysgiifenu i'r "Liverpool Courier ddydd Mawrth, dan yr enw W. A. Smith, j J52, Claribel-street," a ddywedai: — I Yn fy llythyr diweddaf, yr hwn a ymddangos- tadd yn eich rhifyn am y 3ydd cyfisol, mi a elwais splw streicwyr undebol at y sefyllfa arianol yr oedd Ktreic wedi eu dwyn hwy iddi; a bydd i mi yn awr, 5y:da'ch caniatad, akv eu sylw at agwedd arall i'r i IB pwnc, sef canlyniadau sefyll allan. Y mae Shakespeare, yn ei chwareufa fawr, y a jgwneud. i Hamlet ddangos dap, ddarlun i'rFren- hi 'axes (ei.fam). Un yrioedd llun j diweddar frenin j (ei >ds«l UQfciddiedig);: y llall," llun ei ewythr, br. rwd y diweddar frenin, ac hefyd ei lofrudd ac fel mae yn dangos r darluniau,, efe a ddywed i wrt fc fam am edrych ar y darlun hwn, ac ar y Hall Yna y mae amaf eisiau i streicwyr edrych ar d tbu: bictiwr. ac er yn sicr nad ydynt mor tragic a'r u xi jy sia^?4ir am dauo uchod, eto y maent o ddigc e ipwysigrwydd i'r dyn priod gyda theulu sydd allaai ar str-eic i rod&i iddo dmgnn o destyn myfyi dti<d .difrifol. Y daxu-n wyf am dynu ei sylw ato yw ei gar- tref ef ei iwn,. fel ;ag mae y streic wedí, oi wneud, yn neillduol os bydd yn streic o hir barhad. Gall pethau fyoed yn mlaen yn lied lew am yr wvthnos neu ddwy jg^ntaf, end fel yhyàd wytknos ar ol wytboios yn jaiyiied heibio, a'r etreic yn Jlusgo ei ,bodoLu.m trjyhinebus yn mbÆn heb un ichagolwg .am i setlo gyiaeryd lie, pan y bydd prinder anew- I ,yn yn dociizien cad ei deinilo ac yn esgcr ar ei ganlyniadau anoclieladwv o drueni a dioddefaint, 3P3II y gwel y. deulii :.yn dioddtiLJddi- wrth brizider ymboi-th a dilladf ac hwyraah, os bydd yn dymjior genvin o'r flwyddyn, oddiwrth u tan Jiefyd, j)an y bydd y steeiciwr ei hitnan -wedi myned yn ISQI ysbryd a sal ei.galon oddiwrth j <effei(iiau JJiuldedig :segun d gorfdi;)I-yn ngwn- ,f b yriioll hdh hyn, a ydyw efe yn meddwl fed y o'r litip. 'biotiwr yii un calcnogol, ac e.to «ttid .-ydyw yn biosiwr gwirioneddol, yntc a jdjw eYe yn i-di-yth ar .Ktytfteiau fid benditJiion digvia- Yu tk-v'' iiydded itr i?tTeiciwr edryuli ar y pic- tiw,, yr awveiny^d, yr p* sy'n hyr- j:SlTeicr a'r nsisfn achos o'r holl ddioddef sydd yn ei j^art.vf ef ei ton. Jn ngha^ef yr ar- weinydd nid oes i'w gaiifed yr un arwydd o ddi- oddef ac eisiau. Yno ehwi a ganfyddweh nid yn unig Bell gysuron bywyd, E-ithr Mawer o ioethus- rwydd bywyd yn ogystaL -qae yr arv/eirsydd a'i deulu yii byw ur frasder ytit: ac yK mwynltuu holl ddanteiSsfon y tymhor, tra yr yo'ych c!>>- i yn ifaelu cael angeajrheidiau aawyaf cyifredin byrvyd. Mae ei wraicr a'i blant ef yii «chr-ch yn llyfmkw a ,.ia gyda diiilad ;parchus a drudfawr, tra mae yr do chwi yn newynu ac yn eu farpiau. Bydi'ed i'r dyn ar stsreic gyferbynu y darlun hwn gyda'i ijfaijeef ef ei hun,i -,woled a fydd y-P gyferbyniad d-4 Jnuool, ac eto onid ydyw yn un cywir ? gjid mae yr arw-einydd yn ddyngarwr irwyadl. ■ffifi fet^d ef ddira amcanion personol neu hunan- i^sol ;i ymgyrhaedd atyiit. Na clioclia i .fawr. a <5lflwfn gydyindejmla a'r dynion, ac y mae polypeth a wna efe yn gwbl a hollol er eu %udd wj-^nia er dim cnill neu elw iddo ei hun. Gad- 1 ni toddi prawf ar hyn. Yr wyf yn coiio aar ion^ hanesyn unwaith., yr hwn. yr wyf yn inedaw:, fydxl yr: gymhwysadw^f at yr achos pre- oenol- Yr oeW cyfarfod cyhoeddus .wedi cael ei alw i'r dyben godi ariaa er .cynorthwyo mewn rhyw achos o gyfyiigder djfrifot Yn ystod y gwiilirediadau dodd Crymvr (Quaker) ar ci draed, a chan gyfarch y cadeirydd dywedodc Friend, I feel sorry five pounds.' Ac yua, gan droi at y bobl a'u cyfarch y naill ar ol y llall, go- fynodd—' For how much does thou feel sorry, an thou, and thou V Yn awr gadewch i mi ofyn i ba raddau mae yr arweinwyr, yn y gorpfeenoi neu j presenol, wedi dangos eu gofid oherwydd ne^vyn a dioddefaint y streicwyr ehud ? Pa swm o u cy logau afresymol fawr maent hwv yn ei gy 1 gronfa'r streic? Nid oes genyf amheuaeth na fyddai tipyn o hysbysrwydd ar v pwynt hwn yn ddyddorol i'r streicwyr eu hunam yn gystai i'r cyhoedd yn gyffredinol.' 4.2 vn awr wele g^vettiwn i undebwyr yn gvn- redinoL Onid ydych yn meddwl mai y ff«rrad ddocthaf i chwi weithredu fyddai ymddwyn at eich arweinwyr fel y gwna v Chmeaid at eu doctoriaif, vn hvtraeh nag fel v gwnewcli yn bresenol! Bydd V Chinead yn talu i'w ddoctor cvhyd ag y parha jnewu iejhyd da ond mor fuan ag yr aiif vn glai, y ma j tal y doctor yn cael ei siopio ar unwaith, ac felly yr erys hyd nes adferir y dyn 1 W, lechyd. Onid doethach i'r undebwyr crefftwrol fyddai talu i'w liarweimvyr am rwvstro streicaau yn hvtraeh nag am eu hyrwyddo, ac felly ai'bed id(h*nt eu liunain golled a dioddef ?" "Yr wyf h'n meddwl pc byddai i dal yr arwem- wyr gael ei stopio, wedi i streic don allan, a pharhau i gael ei stopio liyd ddiwedd y streic, ac i'r cyfryw dal gael ei ddodi yn nghroiifa i streic, | y rhyfeddai y dynion mor lleied o gwynioli gwir- ioneddol fyddai ganddynt i'w gwneud, ac mor hawdd fyddai trefnu ac unioni y rhai hyny. LLYTHYR PWYSIG ODDIWRTH LYWYDD CYMDEITHAS GENEDLAETHOL Y LLE CH-FARSI AND W YR. Ymddangosodd y llythyr canlynol yn y "Times" am ddvdd lau diweddaf Syr "-Teirnlodd Mr W. Jones, A.S., hi yn ddyledswydd arno godi'r cwestiwn hwn unwaith yn rhagor yn Nhy'r Cyffredin. Gresyn na. fuasai ei araeth ragorol oddigerth hyny wedi cael ei han- urddo gan ymddiddanion difriol o berthynas i'r prif reolwr. Pe buasai wedi osgoi hyn, fel y gwnaeth ar aehlyaur blaenorol, buasai ei sylwadau mewn gwell cydgordiad a'i ddatganiad o'i awydd am gymodiad, ac, o bosibl, na. fuasai yn awgrymu i feirniad arall y cyfleusdxa i ysgrifenu yr hyn oedd a thuedd ynddo i ledu y rhwyg drwy bortre- adu Arglwydd Penrhyn—a hyny ar gam—fel "Pharaoh galon-galed." Yn anffodus i'r dynion ac i bawb eydd yn dwyn cysylltiad a'r mater, bu llawer gormod o ymosod personol ar Arglwydd Penrhyn a'i brif oyichwyliwr. Dechreuwyd givneud liyny gan ddynion cyhoeddus neillduol, a hYllY, fel y profodd pethau wedi hyny, gyda'r amcan o ddilorni Arglwydd Penrhyn nag o(id;ar awydd gwiidoneddol i gynorthwvo y dynion. Er anrhydedd y dynion, bydded hysbys eu bod, trwy enau eu harweinwyr, wedi ymwrthod a'r fath ddifriaeth, a desgrifiodd un o honynt hwy fel "hau celwyddau." Y mae adran o gefnogwyr y ynion, sydd yn honi eu bod yn gefnocwyr i gjrmodiad, ond gweithredoedd ac ysgrifau y rhai 8,ydd yn dangos geudeb eu proffes, yn ymddangos e pe vn coleddu gobaith y bydd iddynt yn y ffordd lion orfodi Arglwydd Penrhyn. Ni wnaiff y cynhun byth lwyddo, a'r gosp y bydd i'r dynion yn ddios ei dioddef wrth gario allan eu cynghorion fydd tiychinek 5 Dywedodd Mr Jones fod y fasnach wedi ei dyr- ysu. Pe bwwaIi mor gyfai^wvdd a mi gyda'r safle bresenol, a chanddo yr un moddion i farnu y rhagolygon, buasai, mae'n debyg, wedi mvned yn mliellacli, a dweyd fod masnach lechi Gogledd' Cymru wedi ei niweidio am byth. Y mae Prydain lawr a'r Iwerddon, Germani, ac Awstralia, wedi dysgu gwneud gyda chyflenwad llawer llai o lechi Cymru, ac y mae y galw yn cael mwy na'i gyfarfod gan lechi Americanaidd a gwledydd tramor eraill. Bydd i'r contracts sydd wedi eu gwneud, a'r parotoadau a wneir am gael llechi o wledydd eraill, arwain i leihad yn y galw am gynyrch Cjrmru, a'r peth tebycaf yw y bydd i'r dynion, pan ddechreu- ant weithio, gael eu hunain yn mhenychydig am- ser yn cael eu gorfodi i newid amser llawn am dri > neu bedwar diwrnoa yr wythnos fel ffrwyth gweithredu yn unol a'r hyn a gynghorir gan ar- weinwyr camsynioL Yn awr, awn yn mlaen at beth arall a ddywed- wyd gan Mr Jones. Nid yw yn holiol gywir dweyd fod Arglwydd Penrhyn wedi gwrthod yn barhaus ganiatau 'i neb o'r tu allan yrnyiyd a'r helynt presenol. Yn groes i hyny, y mae wedi rhoddi derbyinad gwresog i gynorthwy allanol a roddwyd er ceisio d'od a'r ddwy oclir yn nghyd, ac fel canlyniad i ddau ymgynghoriad gydag Ar- glwydd Penrhyn a Mr Young, a phedwar ymddi- ddan gyda Mr Young, cynygiwyd y telerau can- iyiiol i'r dynion er ceisio d'od a'r anghydwelediad 1 i derfyniad 11 1. Cwynion.—(a) Gellir gosod cwynion sydd yn ij Pertliynas a pherson unigol, neu griw, neu ddosbarth neillduol o weithwyr, gerbron y prif oruchwyliwr naill ai yn bersonol neu gan ddir- prwvaeth wedi ei phenodi yn y fath fodd ag yr ystyria y gweithwyr yn gymhwys ond i gyi^vya dim rhagor na hump o weithwyr wedi eu dewis o'r un dosbarth ar person neu y persona sydd ganddynt gwyn. y rhai raid fod yn gy;iwvsedi<7 yn y (idirpnyyaeth. Ei fod yn ddealledig fod un" rhyw gwyn honedig o eiddo person unigol neu griw i gael ei gyflwyno yn y He cyntaf i'r goruch- wyliwr adranol gan y person neu y personau svdd gancluync gwyn. (b) Gellir gosod cw}-mon sydd yn perthyn i r oil o'r gweithwyr gerbron y prif oruchwyliwr gan ddirprwyaeth oddiwrthynt hwy, yn gynwysedig o nifer heb fod dros chwech « W^ .Wyr Avedl eu penodi yn y fath fodd a<' w ystyria y gweithwyr yn gymwys. (c) Yn ddi- weddaf yn yr un modd, yn mhob achosion pwysig gelhr g-vvneud apel at Arglwydd Penrhyn, naill ?ti gan y person unigol, neu y ddirprwyaeth, yii erbyn ayfarriiad y goruehwyliwr; ozicl yn gyntaf bydd raid cyflwyno, yn mhob aelioriori, mewn rsgrifcn i'w arglwyddiooth, y A- ar ba un y gwneir yr a.nel. 2. Eybelwyr.—Rlio'ddir bargeinion inisol i tybelwyr cymhwys mor gynted ag y caitf yr oruch- wyhaetn Iiyny yn yinavferol. <3. Contracts. Rhaid gadaei maint a'r dull o a 80S0(i contracts yn nwylaw yr oruchwyl- "4, Cyflogau.—Yr wyf i-n cael mai'r cyflog a dal- wyd w gyfartalegd i cliwarelwTr yn flaenorol i stopio gweithio ydcedd 5s 6c y dydd y dosbprth- ladau -eraill yn gymesurol i hyny. Pan ail sych- wyllir gwaith parli^ir ar yr UIl sail cyhyd Hg y camata masnach. ° "5. Mynediad^ i'r Cliwarel.—Rhoddir ad-dder- bj.niad gyda'u gilydd.i'r oil o'r diweddar weithwyr a geisiant waith, mor (bell ag y mae hyny yn ym- arferol, ae i'r gweddill mor gynted' ag y gellir trefau gwaiin iddynt —Eydd i aimex rhesymol fffwrdd 'WataU l'r y(]y"t yn awr pi gweithio "t> ^.1 L. A. li'vI^TJNG. i orth 1 eairhyn, Bana or, Mai 27ain, 1897." Altfonwydr document lachod i Mr W, "H Vil- lains, yn nghyda r llythyr canlynol i'w eglwoo :— "I'if.rth Penrhya, ti a „ T Mai 27;tni 188?. Antvyl Syr. In amgaibadig yr wyf y.a iuxkm j document addawedig i «^vi y Saessteg ,rn awdurdodedjg, » chyfieithi^l yn Gymr^ y mae y telerau feS. y rhoddir fsi-wfnt ger eielt' t),rc ii, wn,h gwrs, fel yr eglunvyd blaen, i'w dchwv Hen yn nglyn ar sylwadau & wnaed yn yr ym-i gyngJioriad ar y 1'Qted o Fawith. oddiwrth ba un' tr gwelwch ac yr tglurwch i'r iii-iiion yn iny-gg: lau, er,ill, y gellsc dodi yr 011 ;t r cwynion dan: aoxan (a) o (I Pii adran (b), pa 'bynag y byddr I COTpa cyffredin o r gweithwyr yn licadei,fyiiu ym- mr> a rhyw uu o r cwynion hvn'ar yr egwyddori aeht* un yw achos pa*b.Yr eid4och yn gwir, "ItfrW TT TT'it "E-A. TOUNG. «r U. H. Williams r.nfe"^°,dfd Mr Joues x-rth y Ty m vr "rm- a ofymr gan y djTiion yn un eymedrol xawn yr «nig ymraniad i ddwyn cwymon Ju c yd weitluvyr .gerbron yr oruchwyliaeth A yw ^ri ritsyjawl fwadu nad yw hyn wedi ei ganitfau» Om wna pob dyn rhesymol gydweled a'r geirisu a ddywedirrdi gan Lywydd Byrdd Masu^h, fod Arglwj'dd Penrhyn, wedi lldio amryw bethau o naour wertliW i r dynion ? Yr wyf vn meddwl hefya yr » defar fod Arglwydd Penrhyn wedi Ji.viied gan belled ag jt a yr uu o gefnogwyr v <?jmon pe y buasent yn ei le. Y mae wedi cadw 'iGi\io ei hun yr hawl i reoli y chwarel, yr hyn y y dynion yn addef nad oes gaiuidynt eisiau ei ai'awsfeddianu. Yii anffodm, dilynodd y dynion gvnghorion ehud, a gwrtliodasaut y telerau llyn yn mis Mai diweddaf. Ond pa fodd y gwrthodwyd hwynt ? Nid drwy ballot dirgfl o'r 1«>]1 ddynion,' ond mewn ey/.irfor? cyiweddus: lie yr oedd nifer fechmt yn auig o'r dymov yn brwsen.oj, a'r nifer byehnjj yma wedi ei wneud i fyny gan mwyaf o rai anghymod- adwy. Nid yw y pwyntiau hyn yn wybyddus i'r cyhoedd yn oyffredinol, ac y mae llawer o ffeitli- iau cyffelyb hob dderbyn y cyhoeddusrwydd a ,,d(lylent gael.-Yr eiddoch, etc., A. B. PARTRIDGE (Llywydd Cymdeithas Genedlaetnol Masnachwyr Llechi). Leicester, Awst 9fed, 1897. Y Cambrian News" am ddydd Gwener a ddy- wedai:—Yn Nhy y Cyffredin yr wythnos ddi- weddaf Mr W. Jones, A.S., a alwodd sylw un- waith yn rhagor at streic Chwarel y Penrhyn. Ni it 11 chynwysai ei araeth gymaint ag un gair o gyn- orthwy, ac yr oedd atebiad Mr Ritchie yn llawn mor ddiffrwyth. Bu i'r holl fater syrthio mor farw a dail coed y flwyddyn ddiweddaf ac mor ddi- sylwed a hunllef. Darfu i'r chwarelwyr stopio gweithio mewn trefn i orfodi Arglwydd Penrhyn 1 dderbyn telerau. ag y dywedai ei arglwyddiaetli na wnai efe eu derbyn. Dewisai efe, yn hytrach, giidw ei chwarelau yn gauedig ac aberthu yr elw mawr honedig ag y tybid ei fod yn sugndynu o lafur ei weithwyr. Ar ol agos i flwyddyn o beidio gweitliio yn y chwarelau, Je all rhai o'r gweithwyr mwyaf pwyllog, hwyracn, sylweddoli fod Ar- glwydd Penrhyn, pan ar y dechreu y penderfyn- odd gau y chwarelau yn hytrach na u gweithio dan reolaeth ranol y d-nion, yn gwybod beth ydoedd yn ei wneud, a'i fod wedi gwynebu yr oil yr oedd ei weithred yn ei olygu mewn ystyr arianol. Eithr dvwed y dynion nad oes arnynt hwy eisiau rheoli y chwarei. Wel, y mae Arglwydd Penrhyn yn meddwl fod arnynt, ac yn hytrach na, derbyn am- odau y dynion gwell ganddo adael diwydwaith yn mha un y mae swm mawr o gyfalaf wedi ei suddo ac a aiff ar goll yn y pen draw. Mae yn cael ei addef ar bob Haw fod Arglwydd Penrhyn wedi gwneud concessions," ond myn arweinwyr y dynion gael ymwared o'r gweithwyr anundebol o'r cliwarel, ac y mae arnynt hefyd eisiau i bwyllgor c75 swyddogol gael gallu i ddweyd beth sydd yn .1 gwynion heb i ddim achwynion am y cyfryw ddy- fod oddiwrth y dynion eu hunain. Yn fyr, mae ar y dynion eisiau ymostyngiad diamodol ar ran Arglwydd Penrhyn. Mae yr honiad fod y dynion yn streicio am yr hawl i gyfuno, nid yn unig yn anwireddus, ond y mae wedi ei brofi yn anwiredd. Mae y celwydd, modd bynag, yn un angenrheid- iol, gan fod brwydr am yr hawl i gyfuno yn cael ei ddeall gan undebwyr crefftwrol, ac yr oedd yn angenrheidiol sicrhau cefnogaeth a cliynorthwy undebwyr crefftwrol yn y streic hon, ac felly caf- odd y celwydd ei ddweyd a'i ail adrodd yn ddydd- iol gyda hyfdra digywilydd. Mae y dynion sydd ar streic eisoes wedi ymgyfuno mewn undeb, ac mae y streic, ar un tu, yn erbyn presenoldeb an- undebwyr yn union fel ag y mae, ar y tu arall, yn streic er gosod i fyny yn y chwarel bwyllgor llywodraethol yn lie y trefniadau a'r perthynasau unigol rhwng meistr a gweithiwr a fodolent yno. Tr aches wneir yn erbyn Arglwydd Penrhyn ydyw ei fod yn gwrthod gosod y materion mewn dadl o flaen y Invrdd Masnach. Dywed ei arglwydd- iaeth nad oes dim i'w osod o'i flaen, a'i reswm dros ddweyd hyn yw fod y dynion vn gwneud y ddau hawliad a osodasom gerbron, ac nad ydynt am eu rhoddi i fyny. Mae ei arglwyddiaeth yn gwrth- sefyll y ddau hawliad hyn, ac ni ildia efe hwynt naill ai i'r dynion nac i'r Bwrdd Masnach chwaith, nac i neb arall pwy bynag, am ei fod yn credu y byddai eu caniatau yn ollwng rlieolaeth ei fusnes i bwyll,oi, ta fedd gyfalaf nac elw (profits) i'w colli. Y mae y oobi hyny hefyd ydynt yn cymeryd ar- nynt gredu nad yw yr ymrafael rhwng Arglwydd Penrhyn a'i gynweithwyr ddim o ganlyniad pwys- ig, ac fod yr holl anghydfod yn anghydfod yn nghylch geiriau. Nid dyma ein barn ni, ac ni fu- om erioed o'r fam hono. Fe fyddai yn ddweyd ychydig iawn yn wir am ddoethineb y dynion neu Arglwydd Penrhyn pe buasai yn wir nad oedd y streic hon ond dros ffurf o eiriau yn unig, ac na fyddai o bwys gwirioneddol pa un wnai y gweith- wyr neu y meistr roddi i mewn ai peidio. Dadl- eua Arglwydd Penrhyn fod ganddo hawl i lywodr- aethu ei: fusnes ei hun yn ei ffordd ei hun, a'i bod yn ymarferol anmliosibl cario busnes yn mlaen yn llwyddianus, yr hwn sy'n cael ei managio gan rai nad oes ganddynt ddim byd i'w golli pe bai iddo ffe.e,lu-na diiii i'w enill os mai llwvddo a wna. Yn Nhy y Cyffredin, yr wythnos ddiweddaf, ni ddy- wedwyd un gair yn nghylch gorfodi Arglwydd Pei-irliy-n i dderbyn telerau v dynion, nac yn nghylch ei ddifeddianu oni bydd iddo roddi i mewn. Nid yw y newyddiadur Llundeinig ffol sydd wedi bod yn cyndyn gamddarlunio yr vm- drechfa anhyfryd hon bob dydd er pan ddechreu- odd yn dweyd yn awr fod yr amser wedi dyfod i'r wlad a'r ddeddfwrfa i wneud eu meddwl i fyny gyda golwg ar pa beth sydd i'w wneuthur gydag Arglwydd Penrhyn." Nid yw y "Daily Chron- icle" yn parhau i hawlio, "er mwyn y wlad, y d^a\r8^yydd Penrhyn yn sicr gael ei ddifedd- ianu." O, nac ydyw: y mae hyd yn nod y "Chronicle" wedi sylweddoli nas gellir stripio pob dyn o';i feddianau cyfreithlon nad yw'n barod i ildio yn union yr hyn ddigwyddai ei weithwyr ei hawlio oddiarno. Mae yr anghydwelediad hwn wedi parhau un mis ar ddeg ac yn awr mae yn berffaith glir, os na ddyry y meistr delcmu eraill ac os na (-Iclerbvnitr dynion y telerau presenol, nas gcllir gwneud dim o gwbl ac v I)ydd raid cadw y chwarel yn segur hyd nes i'r holl amgylchiadau gyfnewid. Nid ydym yn gwneuthur un' apel at Arglwydd Penrhvn nac at ei srynweithwvr. Mae vr achos yn syml ddigon cvhyd ag na ddyrysir ef gan ynfydrwydd anmliosibl yn nghylch difeddianu ac yn ngllylcli (tiddymu contracts cyfreithiol. prydles- au, a gwerthiadau mown trefn i orfodi meistr ag sydd wedi dangos o'r cychwyn ei fod yn trwyadl ddeall ei fusnes ac yn benderfynol o beidio cym- eiyd ei fwli-o i fabwysiadu unrhyw gwrs o weith- rediad neu gymeiyd ei orfodi gan oin colled ar- ianol i wneud yr hyn ay-styria yn annoeth ac an- fuddiol. Ers cryn amser y mae llawer iawn o ddyddordeb cyhoeddus wedi ei arddangos yn ang- liydfod Chwarel y Penrlryn ond y mae cwestivn- au eraill wedi llvncu i fyny y sylw eyhooddus, a bydd i'r chwarelwyr, ydynt yn graddol wario eu crnilion gofaltis, gael eu gadaei yn y diwedd i newynu. Am arweinwyr y dvnion, nid ydynt hwy yn dioddefdim nid ydyw hyrwyddwvr a chyfarwyddwyr yr anghydfod crefftwrol mawy hwn yn dioddef dim o gwl)l. Mewn ystyr, nid yvt Arglwydd Penrhyn chwaith yn dioddef dim. Yr unig ddioddefwyr ydyw y dynion a'u teuluoedd, y rhai ydynt yn cyflym beidio bod o ddyddordeb i'r rhai hyny, fel yr Atheniaid, sydd bob amser yn edrych am rywbeth newvdd. Nid yw ein dydderdeb niftau yn yr anghydfod mor finiog yn awr ag ar y cychwyn, oherwydd yr ydym yn can- fod fod y fnvxdr a ymleddir yn ciiwarei Arglwydd Penrhyn we(ti cael ei hyota/rferol adael gan y rhai a.'i cyehwynodd gyntaf. Nid golyeru yr ydyw, fod y dynicrn wedi eu euro, neu fod yr achos, ar wahan i'r dynion, wedi ei golli. Y ewbl a olygwn ni yw, fed v botlvl hyny oeddynt wedi meddwl am Argl- wydd Penrhyn fel meistr mawr y gellid ei drechu mewn gornest o fath neillduol, wedi cael allan nas gellir ei drechu, ac y maent yn ymarferol wedi cilio o'r ymgiprys, serch fod yr yxndivchfa yn par- hau i fyned yn mlaen hebddyut yn union megis ag y cychwjnodd hebddynt. Mor belied ag mae a fyiic 'r cyhoedd cyffredinol, nid yw yn awr yn fater o wa-hanaaeth pa un a derfynir y streic yr wythnos IWll riieu ytito a barheir hi am flwyddyn arall; ond roor diell ag mae a fyno'r gweitlnvyr L'U teuluoedd, y mae yn fater o'r pwysigrwydd mwyaf. Y mae ynddo fwy "at stake" i'r gweithwyr nag am- ser pariiad y ,stre:^ Am bob mis y parhao y streic y I mae -nob iiitth o golled yn cael ei acbosi trwy iddirywiad gw-erth "fixed capital," ac iiiie y •"chances" yn eyny&Ju y gall perehenog y cliwarel lf«d yn anewyllys<iari'w chychwyn eto, gan y gwei y gall gael ei ildwyn. wyneb yn wyneb, unrhyw foment, ag anghydfod arall o'r un natur a chael ei ddrc'ostwng unwaith yn. rhagor i'r un math o gam- ddiiaiuniadau gwarthus. Y mae i'w obeithio fod y rhan ieuengaf <&'r giveithwyr, gan nivryaf o Ismiyiijc, wudi cael jjjyaifili mewn parthau eraill o'r wJad, Wrth gwrs. iii(I ia y dynion ieuengaf un :Linmr y syrth min a pirvrysau trymaf streic o'r fath h<i&. Y bobl camJl oed a'r hen ddwylaw gaiif eu gwa4,ru fwya.f yn eu fc.amgjdchiadau—ac a barhant i deimlo yr ysigfa yn mhell wedi i'r helynt ddiflanu ffr meddwl cyhoeddtss. Yr hyn fuasem ni, os yn bosibl, yn ei ar gynghorwyr lleol y dynion ydyw fod dyddordeb cenedlaetliol1 yn y streic yn cyflym ddiffodd. ymaith, tra mae dioddefaint y bobl yn myned ar gynydd a'u gob- eithion o gael myned yn ol i'r chwarel byth eto yn lkihau o gyma.int ag fod y fcebygolrwydd yn llei- hau y bydd i'r chwarel gael ei hail agor etc yn nhymhor gweithio y genhedlaeth brm-nol o lafur- wyr. Rhan ydoedd araeth Mr W. Jones o bcr- uormiad ansylweddol (unreal performance) nad yw yn ein twyllo ni tut na ddylai uwyllo eymaint ag un bod dynol y tualjan i wallgofdy. Os yw yr ymdrechfii hon i fod yn ymdrech hyd at "exhaus- tion," pwy sydd dcbvcaf o gael ei "exhautio 1" Ond piiham y dylai fod yn yjndrechfa hyd haustion ?" Yn sicr bydd i'r gweithwyr yn y di- wedd ganfod eu bod yn cael eu defnyddio fel cyf- rifwyr mewn "game" nad ydynt hwy eu hunain yn ei chwareu, ond mai gyda hwynt-hwy eu hunain y chwareuir er eu colled a'u niwed.
Symudiad y Parch B. Thomas,…
Symudiad y Parch B. Thomas, B D-, o Fangor i Lundain. Mae yn hysbys bellach i'cli darllenwyr fod Es- gobaeth Bangor unwaith eto ar fin colli un o'i bechgyn, ieuainc mwyaf addawol. Ers blynydd- oedd bellach clywir y cri yn barhaus fod un arall wedi myned, a chwyno dirfawr glywir yn mhob man o'r herwydd. Y diweddaf i fyned ymaith o'n plith yw curad St. Mair, Bangor dyn ieuanc sydd wedi dod yn boblogaidd iawn mewn gwahanol fan- au o'r esgobaeth. Cafodd ei ordeinio i guradiaeth Aberdaron. Yr oedd yr ysgrifenydd ac yntau ar fin cychwyn am guradiaeth yn Mon pan ddaeth galwad o Aberdaron, ac y mae ei hanes dyfodol yn profi mai i Aberdaron yr oedd i fyned. Yno y daeth o hyd i gymhares bywyd wrth fodd ei galon, sef merch i'r diweddar ficer. Oddiyno daeth yn nes i gylch gwareiddiad, pan y penodwyd ef i guradiaeth Llanberis. Ni fu yma yn hir cyn cael ei ddyrchafu i Fangor. Llafuriodd yn mhob lie gyda llwyddiant, ond er pan y mae yn Mangor y mae wedi dangos ei alluoedd disglaer, ac wedi dy- fed i gael ei gydnabod yn gyffredinol fel un o'n dynion ieuainc goreu. Tystiolaeth gyffredinol yw mai cyfieithiad rhaforol y mae Mr Thomas wedi wneud o'r Grefydd Gatholig (Staley), a dylai y fath lyfr gael cylchrediad helaeth. Yr wythnos o'r blaen, mewn cystadleuaeth galed, Mr Thomas enillodd y llawryf am gyfieithiad o farwnad Penfro ar ol Mrs Marlais Thomas—cyfieithiad oedd weitliiau, meddai Slldeyrn, yn rhagori ar y gwreiddiol er godidnerl hwnw. Mae Mr Thomas mor gartrefol ar y liv/xf n 1"' ydyw yn y pwlpud y mae yn siaradw: mor ddifyr ac adloniadol. 5 id rhyfedd fod pobi liaf-nr cwyno oherwydd colli o'u mysg un gT-dJ wedi eniil eu serch gymnint: j Daeth ei benodiad i Eglwy.-t St. Dewi, Padding- ton, Llundain, yn annisgwyliadwy i'r rlum fwyaf; yr oedd pawb yn disgwvl iddo gael ei benodi i fvwoliaeth yn yr esgobaeth ydoedd wedi fabwys- iadu ac wedi llafuiio ynddi am wytli mlyaedd. Mae'r Bangoriaid c isoes wedi cychwyn tysteb iddo ar ei ymadawiad, ac yr wyf yn sicr v bydd yn un ar ei ymadawiad, ac yr wyf yn sicr y bydd yn un anrhydeddus. Y mae Mr J. Pritchard. warden Eglwysig, yn gadeirydd; hi Joseph Davies a William Parry yn ys^ruenyddion a Mr William Roberts, Oaldamls (ilaesygroes gynt), yn drysor- ydd. Ceir hanes cyflwyniad y dysteb eto. Yn v cyfamser Uoneyfarciiwn Mr Thomas ar ei benodiad i Lundain yn y modd rnwyaf ealonog, ac eiddunwn iddo hir oes i gysegru ei dalentau disglaer i'w wlad a'i Eglwys.—CyfailL
------+----_.--Marwolaeth…
-+- Marwolaeth Mr F W. Alexandra Roche, Tregunter a Tremadoe- Taflwyd Tre a Phorthmadog i syndod gan y newydd o farwolaeth Mr Roche. Er fod pryder ers rhai wythnosau am ei adferiad, ni feddyliodd neb ei fod mor agos i'n gadael yn nghanol oedran, dim ond 43ain mlwydd oed. Boreu Mawrth y cyrhaeddodd y newydd trwm i'r gymydogaeth o Tregunter Hall, Talgarth, o farwolaeth y bonedd- wr, Mr F. W. Alexander Roche, perchenog Ys- tad Madocs, ac wyr i'r enwog F. W. Alexander Madocks, yr hwn y peri ei enw tra bo'r Gest ar ei sylfeini. Lluniwr a gwneuthurwr y cob neu'r embankment sydd geidwad i DdvfFryn Madog ers yn agos i gan' mlynedd. Bu farw wedi cryn nychdod ddydd Llun, y 9fed o'r mis hwn. Yr ydoedd yn bur wael ers tro, ond disgwylid yn ¡ gryf am ei adferiad gan nad ydoedd ond yn nghanol oedran, sef 43ain mlwydd oed. Ond marw pawb, marw pob oed, Marw'r hyna' a'r i'enga' 'rioed. Tua'r flwyddyn 1818 priododd ei daid, W. A. Madocks, a Miss Gwynne, Tregunter, yr hon oedd ferch i frawd Howell Harris, Trefecca, y diwyg- lwr enwog. Ganwyd iddynt ferch, Miss Mad- ocks, yn 1821, a mawr oedd y llawenydd a'r miri a gynhaliwyd yn 1842, ar ei dyfodiad i'w hoed fel etifeddes yr ystad. Priododd yn gyntaf ag un I Mr Gwynne, perthynas i'w mham.Ni bu'r briodas ond her. Priododd yr ail waith ag Mr F. Roche, o'r Iwerddon. Ar ei ddyfodiad i'w oed yn 1876, bu rhialtwch mawr, ac yn y flwyddyn 1890 priod- odd a Beatrice, merch yr Hybarch Archddiacon De Winton, Aberlionddu, a Rheithor Llandrin- dod. Pan ddaeth y newydd i'r Dref a'r Porth dis- gynodd fel taranfollt a thrymdcr ar ein mynwesau. Rhoddwyd baner half-mast ar y golofn ar Market Cross, Tremadog, a chan Mr David Evans, Chilig, ac ar y llongau oil yn harbwr Porthmadog, a'r blinds ar yr holl ffenestri. Dydd lau, v 12fed, claddwyd ei weddillion yn Nghladdfa henafol y teulu, yn Mynwent Talgarth. Cnuliwyd cloch Eglwys Tremadog ar y diwrnod. Yr hyn oedd bur nodedig: cant ond wyth o flynyddoedd yn ol yr oedd ei daid yn adeiladu yr 0 11 eglwys yn Nhremadog, ac eleni yv un eghvys yn cael ei hadgyweirio—yn adeg marwolaeth "yr wyr.—Gohebydd.
-------------ICyflafan Enbyd…
I Cyflafan Enbyd yn Ispaen- BRAD-LOFRUDDIAD Y PRIF WEINIDOG. Y LLOFRUDD YN Y DDALFA. Boreu Sul saethwyd Senor Canovas de Castillo, Prif Weinidog Yspaen, yn farw gaii un o'r Anarch- iaid llawruddiog sydd yn cyniwair y wlad hono. Dywedir mai Eidalilul yw y llofrudd. Cymerodd hyn le mewn ymdrochle o'r enw Santa, Agneda, a chafodd y Prif Weinidog ei saethu yn mhresenol- deb ei wraig, a syrfchiodd bron yn farw wrth ei thraed, a bu farw yn mhen awr. Cymerwyd y llofrudd i'r ddalfa cyn pen ychydig eiliadau wedi iddo ollwng y tair ergyd farwol. Sicrha newydd- lono spaen a oes unrhyw bwysigrwydd poiitic- aiad i w roddi i hyn, ac mai gweithred ydyw o eiddo un o r Anarchiaid, y rliai na waeth ganddynt pwy i'w ladd na pha fodd i wneud hyny, am y cyr- naeddant eu gwyllt-amcanion givallgof eu hunain. Dywedir mai 26 mlwydd oed yw y llofrudd, a'i fod wedi teithio llawer yn Ffrainc, Belgium, a rediii, euog o ysgelerwaith a gymhellwvd gan fal- yn Barcelona. Pan gymerwyd ef ir ddalfa dy- wedodd, "Yr wyf wedi cyflawni fy nghenhad- aeth." Pan saethwyd y Prif Weinidog, a thra yn cwymDO ar lawr, ei oriau olaf oeddynt, Byw byth y bo Yspaen I" YR YNAD A'R LLOFRUDD. Enw llofrudd y Prif Weinidog ydyw Michele Angiolillo Golli. Dygwyd ef o ilaen yr yiiad, yr Jiw-n, wrth ei gwesiiyno, a'i trinai fel Ilofruddevff- redin, euog o ysgelerwaith a ^mliellwyd gan fal- His personol. DFvTedLi y llofrudd, modd bynag, ei fod yn dymuno dial cs.m Anarcliiaia erlidiedig. —Ar waith yr ynad yn sylwi nad oedd efe, wrth ladd Senor Canovas, wedi symud ond un dyn, ac nid sefydliad, ebai Angiolillo yn ol: "Ah, felly yr ydych chwi yn meddwl, eithr nid yw hon end un weithred a cheweh weled llawer o rai eraill cyn hir. Nyni a'ch gorfodwn chwi i ofyn am drugar- edd. id ydyw drosodd eto. Buan y daw iwm Fehx Faure. Aiff y mochyn hwnw drwyddi fel Carnot." Dywedai'r llofrudd yn mliellach l\'Ù oedd ganddo gydfradwyr. Creda yr ynad, ehai gohebydd, fod ganddynt i ddelio gydag*" organisa- tion nertliol, y rhai a feddant gynllunwyr yn I mhol) gwlad. COFIO GWEDDW Y PRIF WEINIDOG. Mae Llywodraeth Yspaen wedi penderfynu g&sod ,'ir^ Senora Canovas (gwraig y Prif Weinidog aiufodus) y teitl o dduges a'r rhenc o grandee" o'r dosbarth cyntaf, a bydd iddi dderbyn blwvdd- dal o 30,000 nesetas.
ryffryn Pantile a'r Amgylchosdd.
ryffryn Pantile a'r Amgylchosdd. Cyfarfod Pregethu jt AnnibynwjT.—Cynhaliwvd cylarioc. pregethu blynyddol Annibyinvj-r Capel Soar, Penygros, am 10, 2, a 6 dydd Sul, y 15fed cyfiso1. Y pregtinvyr oeddynt y Parchn. Machraeth *Rees, q, Llundain, a Nicholson, Porthmadog. Cafwyd pregethau gryraus a cliynimlliadau lluosog. Da genym fod Mr J. Robinson, Talysarn, wedi gwella mor (Ida nes gallu myned oddiamgylch yn ei chwarelau. Bydd hyn yn ysgafnliad meddwl mawr i Mr lorn Robinson, ei fab, ai* yr hwn yr oedd yr holl ofal, a gwnaeth hyn i fodalonrwydd y tad a'r gw^iiliwyr, fel y mae gair da iddo gau bawb.
Advertising
Y map TE PSRAIDD MAZAWATi-KB TE PERAIDD Mx\ZA.WA1 rTK1^ Tf<3 PE RA 7 DTl M AZ W AT E W TE PBRfcIDD MZAWATTKE TE PERAIDD MAZAWAT'JEE Yn tin Itc?gcgOQ rg Pe$.jOai?; m I j r u, ya «•
Cyflwyniad Tysteb i'r Parch…
Cyflwyniad Tysteb i'r Parch A. H. Grey-Edwards Ar ei ymadawiad o Gaerlleon anrhegwyd y Parch A. H. Grey-Edwards, yr hwn iu yn gaplan yr Eglwys Gymreig yno am ddeng mlynedd, a thysteb, ar ei benodiad i lanw y swydd o ysgrif- enydd trefniadol i Gymdeithas Gehhadol yr Eg- lwys. Cynhahwyd y cyfarfod nos Wener, y 6ed cyfisol, pryd y llj-wyddwyd gan Mr B. 0. Roberts, maer y ddinas. Dywedodd y llywydd eu bod wedi cyfarfod y noson hono i ddangos parch dau- ddyblyg iddo-am ei weithgarweh fel caplan, ac hefyd i gyflwyno iddo anrlieg er coffadwriaethu hyny, ac fel rhodd briodasol, gan ei fod ax fin vm- uno mewn glan briodas a Miss Lester, Lerpwl. Rhoddodd air ucliel iddo fel dyn da a gweinidog llafurus, a hyderai y caffai efe a'i briod fwynhau llawer blwyddyn o ddedwyddwch. Yna cyflwyn- wyd y dysteb iddo, sef llestri te a choffi arian, an- erchiad, yn nghyda desk hardd i Miss Lester. Diolchodd y gwr parchedig mewn modd cynes am eu liamlygiad o'u parch tuag at,"), a da oedd ganddo welcd fod man roddion wedi eu derbyn gan rai o'r gynulleidfa. Credai fod deng mlvnedd yn ddigon o amser i aros mewn lie, ac yr oedd o'r farn y dylai caplaniaicl eglwysi Cymreig yn Lloegr gael eu gosod ar yr un tir ag offeiriaid yn Nghym- ru, a cliael eu dyrchafu pan fyddai cyfleusderau yn digwydd. Dymunai bob bendith iddynt yn y dyfodol, a diolchai o'i galon iddynt am eu cared- igrwvdd. Yr oedd jt anerchiad o wneuthuriad ysblenydd, ac fel y canlyn —" Presented to the Rev. A. H. Grey-Edwards by the congregation of St. Martin's Welsh Church, Chester, and the subjoined friends in recognition of his faithful sen-ices in furthering the cause and extending the uiiliiy of the Welsh Church, and also of his support to and sympathy with every movement tending to r-romote the ma- t,erial and spiritual welfare of his fellow-country- men in the City of Chester, and. further, in appre- ciation or the efficient and conscientious manner in which lie discharged his ministerial duties dur- ing the ten years of his ministry. The committee, wiiiie regretting his resignation, heartily congratu- late him on his appointment- an organising se- cretary for the Church. Missionary Society, and fervently wish hun God-speed in his new sphere of labour in the Church of Chrisr. Signed, on behalf of the committee. Edward (rector), D. Davies, S. Jones, D. Roberts, ViT. Roberts, T. Edwards (hon. treasurer), and E. E. Jones (hon. sec.). Chester, August, 1987. Subscribers: His Grace the Duke of Westminster, K. G.. His Hon- our Sir Horatio Lloyd, the Worshipful the Mayor (Mr B. C. Roberts, J.P.). Mr R. A. Yer- burgh, M.P., Colonel Evans Lloyd, the Ven. Archdeacon Barber, Mr C. Greenhouse, Mr J. A. Hall, Rev. J. Lyon, Mr J. Roberts, M.D.. J.P., Mr T. Quellyn Roberts, Mr Sheriff Roberts, and others." Wedi talu y diolchiadau arferol, ter- fynwyd cyfarfod hynod hapus. PRIODAS Y PARCH A. H. GREY- EDWARDS. Prydnawn ddydd Mawrth diweddaf yr oedd Eg- lwys St. Mair, Kirkdale, Lerpwl, yn orlawn o bobl ar yr achlysur o briodas Miss Florence Scott Les- ter, merch y Canon Lester, ficer St. Mair, a Deon Gwladol Gogledd Lerpwl, gyda'r Parch Alfred Howell Grey-Edwards, M. A. Oxon (a apwyntiwyd yn ddiweddar yn ysgrifenydd trefniadol i Gym- deithas Genhadol yr Eglwys), ac ail fab y diweddar Barch Henry Grey-Edwards, Llanfachraeth, Mon. Y clerigwyr yn gweinyddu oeddynt y Parch Canon Major Lester, Parch Edward Lester, ficer St. Paul's, Kirkdale (ewythr y briodferch), a'r Parch Percy Holland Lester, B.A. Oxon, Ashton- on-Mersey, Sir Gaer (cefnder i'r briodferch). Eraill yn bresenol yn yr eglwys oeddynt Canon Rycroft, Parchn. Frank S. Lester, James Davies, J. D. W. W, orden (rheithor Wembworthy,Devon), C. A. Carter (ficer St. Titus, Lerpwl), M. J. B. Bennett (ficer St. Simon's, Lerpwl), A. Urquhart, H. Knowles ac L. B. Johnson (curadiaid Eglwys St. Mair, Kirkdale), a Thomas Prichard (ficer y Rhos, Rhiwabon), Dr. Nevins, Dr. Rushton Parker, Proffeswr Edward Parker, a Mr Walpole E. Eyre (Essex). Yr oedd y briodferch, yr hon a roddwyd ymaith gan ei brawd (Mr Herbert Graham Lester," New- castle), wedi ymwisgo mewn cream bengaline silk dress wedi ei tkrimio gyda white cliiifon and orange blossom, tulle veil, gyda wreath o orange blossom and white heather. Hefyd gwisgai fod- rwy o diamond a ruby, a chariai bwnaiad hardd o flodau, rhoddion y priodfab. Yr oedd iddi dair o forwynion priodas—Miss Grey-Edwards (chwaer y priodfab), yn nghyda dwy o enethod bychain— Miss Gladys Holme (nith i'r briodferch) a Miss Dorothy Grey-Edwards (nith i'r priodfab)— hwythau oil wedi ymwisgo yn brydferth a swynol f ac yn cario blodau. Y gwas priodas oedd y Parch Hartwell Jones, Knutsford, Sussex. Bu i Mr W. Gorrie, organydd yr eglwys, chwareu dethol- ien ;u' yi- offeryn yn ystod y seremoni. Yn y pryd- nawn eynhaliwyd "reception" gan Canon a Mrs Major Lester yn y Ficerdy, Netlierfield-road North, ac yn fuan wedi hyny ymadawodd y par dedwydd am Ahrdal v Llynoedd, Ysgotland, lie mae y mis mel" i gael ei dreulio. A ganlyn sydd restr o'r ANRHEGION PRIOD ASOL. Fruit knives and forks. Mr and Mrs Walker silver l butter knives, butter dish asd tea spoons, Miss Gard- ner white shawl, Miss Davies afternoon tea table, pair of silver candlesticks, Rev.' W. and Mrs Worden satin duchesse toilet mats, Miss Sally Drury; hand painted fire screen. Miss Drurv silver cream jug. sugar basin and tongs. Rev. F. S. Lester vases," Mr and Mrs Miclacliean bonbonliides, -AEss Maclaclie,,tn cheque, Mr Parker cheque, Mr Biozard crown Der- by trinket set, St. Mary's Day School Teachers china luncheon tray, Miss Holme silver fruit basket, Miss Hardy silver topped scent bottle, Mrs Hicks china trinket set and Prayer Book, Mr H. Makin; china vase. Miss E. Hull; fish slice and fork in case, Mr and Mrs Price silver cake basket and knife and fork, Mr and Mrs Jones silver crumb scoop.Mrs Edwards two glass jugs, Miss Bernard; silver cream jug and sugar basin. Miss Hornby brass kettle on stand, Rev. E. and Mrs Lester; fish slice and fork, Miss I Ewing two silver butter knives, Mrs Ribton two drawn thread towels, Miss K. Lester sugar bowl and sifter. Miss Lester; two silver serviette rings, Mrs and Miss Millar set duchesse mats. Miss East; sil- ver card case, Rev. and Mrs Urquhart; silver cream jug and sugar basin, Mrs George Walker work bag, jiiss Vickers cheque, Mr and Mrs Goodwin ebony backed brushes,Mrs Nlclnnes ;eu-,Iiion,-N'li!S Mclnnes hot water jug, Rav. H. and Miss Knowles set of mats, Mrs Walker egg stand, Mr and Mrs Wilson biscuit box, girls at The Home;" travelling clock, Mrs Rushton Paiker set of silver mounted carvers, Mr Segar vase, Mrs Hall; vase, Miss E. Holme brass kettle and stand, the Misses Maadock grape scissors, Dr. and Mrs Allison amethyst and pearl necklet, Mr and Mrs Geoffray Holme; silver salt celiars, Rev. and Mrs Fuller; bread board and knife, Mr and Mrs Appleton silver bowl, Mrs Clarke; afternoon tea table, Mrs and Miss Hubbock silver toast rack, Rev. and Mrs Owens silver and tortoise shell teachaddy, Miss Roper silver clasp and um- brella handle, Mr George Maddoek flour vase, Mrs Parrington; table centre and mats, Mrs A. Hill Holme; fish slice and fork, Mr and Mrs Fraser cushion, Mr and Mrs Hughes hand-painted panels (framed), Mrs and Miss Nixon; china tea. sendee, Mrs Tihbets; travelling inkstand, Mrs Matthews; book of Common Prayer in eight languages, Mrs Row- lands antique inlaid desk, Mr and Mrs Williams ivory and steel carvers. Mr and Mrs Roberts egg I stand, Rev. H.. Mrs and Miss Crowthers: two pair I nut crackers, Miss Coulthrist; silver salver, Mr and I Mrs C. Grey Edwards; tea and coffee service. Mrs Johnson embossed fruit spoons, Rev. L. B. and Mrs Johnson sugar bowl. Miss Johnson tray. Master Johnson silver tea. and coffee. service and illuminated address, St. Martin's Congregation and friends, Ches- ter oak writing ease (to Miss Lester), St. Martins case of fish knives and forks, Messrs H. M. F. and T. G.Lester ;pair silver candlesticks,Mr and MrsB.C.Ro- berts gliss water jug and tumblers, Mrs Matthews brass inkstand and pen tray. Mr and Mrs E. Swan- coat silver bread platter and knife. Mr and Mrs George Holme glass epergne, Rev. James and Mrs Davies silver tea trav, congregations of St. Mary's | and St. Lawrence and St. LawrenceSunday School Teachers preserve dish, Rev. C. and Mrs Carter four silver salt sellars in case, Mr and Mrs E. Wil- liams and Mi J. R. v Williams; two silver apostle i spoons in case, Dr. and Mrs Grey Edwards two silver bonbonnicces, Miss Doroii.t- and Master Regin- aid Grey Edwards canteen of silver spoons and forks and cutlery. Mrs Grey Edwards and Mr and Mrs Wal- j pole Eyre two entree dishes and revolving dish cover, Miss Grey Edwards piano, fitted travelling bag.gold watch and chain, two gold bangles, gold j and pearl brooch, silver Jubilee spoon, diamond and ruby ring, silver topped umbrella,diamond vmg,>ae- ) fTooin to bride; glass and silver claret jug. Mr John Baker; cucumber dish on silver stand, the Misses Baker glass epergne, maids at St. Mary's Yicarage I I preserve dish, Mrs and Miss 1. Jones silver clasp,Miss I Gladys and Master Bertram Holme; brass tray on I biimboo stand, Mr and Mrs Rokeby Maddock silver and crystal, Dr. and Mrs Langran household linen, Mrs Major Lester cushion, Miss Sheridan picture, Mrs Barry; silver spoon. Mrs Rowse; silver and crystal salad bowl, Dr. Moore; silver and crystal lamp, Major St. Sunday bchool teachers silver backed brush and comb, Mrs Hulliby; set of mats, two trays and tray cloth, Miss Jones brass inkstand, Rev. EP. Watkin Davies fitted travelling bag. Mr and Mrs Greenwood cheque Mrs Watkin Davies cheque, Canon and Mrs Lester; electro and glass luncheon tray, Miss Elliot; afternoon tea set and sir silver spoons and sugar tongs, Major St. Day School teachers pair of brass candlesticks, Rev. J. Evans Worcester plate and cream jug. Miss George; tea cloth. Mrs Pilkington Salisbury travelling bag. Rev. G. Hartwell Jones china inkstand. Mr and Mrs Wil- liams silver bread fork, Miss Dorothy Jones set of d'oyieys. Miss Moore grape scissor, framed picture, Mr H. Newsome spirit decanter on stand.
--------Pregethau a Fhregethwyr.
Pregethau a Fhregethwyr. "Mawr oedd mintai y rhai a'i pregethent." Rhyfedd meddwl gymaint o bregethau a draddodir bob Sul trwy y deyrnas hon yn unig, a dyddorol iawn fyddai gwybod beth yw effaith v mynych breget-hu yma ar wir grefydd a moesau y bobl. Myn rhai mai bychan yw myn eraill mai trwy bregetliu, vn anad pob moddion eraill, yr eglurir ewyllys Duw ac yr achubir eneidiau mai pre- gethu yw prif ddyben y gwasanae.th Dwyfol. Tebyg, "megis mewn pethau eraill, fod y gwir yn gorwedd rhywle yn y canol rhwng y ddau olygiad vma. Nid yw effeithiau parhaol pregethau mor nertliol ag yr hawlia rhai eu bod ac yn ddiamheu mac gormod o'r mynych bregethu yma pi awr yn ein mysg. Nid adeiladaeth yw y prif nod, ond cais boddhau y gwrandawyr a merwino'r glust. Ar y llaw arall, ffolbeth yw i neb ddiystyru grym pregethiad v Gair—y cyfieusdra a- roddir i add- ysgu'r meddwl ac i argynoeddi dynion o u pechod- au°yn y jrwasanaeth cyhoeddus. Y mae, liwyr- ach" yn werth sylwi yma, er bod pregethu yn y prydnawn neu'r nos, yn gystai ag yn y boreu, wedi myned erbvn hyn yn arferiad cyffredinol yn yr Eglwys, eto mai un bregeth yn unig ar y Sul a orchymynir yn benodol yn y Llyfr Gweddi, a hono yn ngwasanaeth y Cymun. Y bregeth hon yw pregeth y dydd, a phe bai modd i bawb fod yn bre- senol byddai y bregeth lion wedi ei chyfansoddi yn ofalus gan y gweinidog yn ddigon, hwyrach, i bob dyben da, ond i'r gynulleidfa ei manwl wrando,ei ehofio,ei chwilio, ac o'u mewn ei mwyn- hau. Mae yr ail bregeth yn lladd effaith y bre- geth gyntaf,* ac y mae hyn yn neillduol felly pan y dilviiir y ffol arferiad o ddau bregetliwr yn pre- gethu yn yr un gwasanaeth. Clywsom am gymaint a chwe' pregeth yn cael eu traddodi mewn un dydd yn yr un 11e. Faint gwell oedd y gwrandawyr o'u clywed, a faint o'r crynswth oeddynt hwy yn ei gofio boreu dranoetli ? Nid mesur y bwydydd a fwyteir, ond y mesur a dreulir yn y cylla sydd yn llesoli y corph, ac y mae hyn yn eithaf gwir hefyd am ymborth y meddwl. Ond yr "amcan mewn llaw yn awr yw, nid codi neu iselu yr ordinhad o bregetliu, ond rhoddi ych- ydig hanes am y dull a'r modd y byddai y gwaith nwn yn cael ei ddwyn yn mlaen yn yr hen amser gynt. Yn y cyn-oesoedd arferai y gwrandawyr sefyll ar eu traed, a'r pregethwr fyddai yn eistedd i lawr. Croes i hyn yw yn awr. Eistedd i lawr i i bregethu a ddarfu yr Atliraw Mawr Ei Hun, Efe a esgynodd i'r mynydd, ac wedi iddo eistedd, Efe; a agorodd Ei enau." Y mae olion o hyn i'w gweled yn arferiad yr esgobion yn eistedd i dradd- odi eu harchiadau, pryd ar eu hymweliadau. i'r offeiriaid o'u blaen, ac hefyd yn y ffaitli nad oedd dim eisteddlcoedd yn eglwysi mawrion henafol' ein gwlad. Drachefn, yn ddifvfyr, "o'r frest," fel y dywedai yr hen bobl, v byddai yr esgobion: a'r offeiriaid yn arfer pregethu gynt. Yn mysg y prif enwogion yn eu plith fel pregethwyr cawn enwau loan Chrisostom, v gwr a'r tafod aur, fel y galwyd ef Origen, Gregory Nazianzen, Cyril o Gaersalem, Athanasius, Awstin, Gregory Fawr, a lluaws o rai eraill. Yr yd yn cael fod Origen, aT ol iddo gyrhaedd triugain oed, yn caniatau i rai o'i wrandawyr gymeryd nodiadau o'i bregethau pan v byddai yn eu traddodi. A thrwy gymeryd nodiadau fel hyn y mae llawer o'r pregethau a draddoawvd gan loan dafod aur a llawer eraill ar got a chadw hyd y dydd heddyw. Y mae yr hen wroniaid hyn vn cwyno cryn dipyn, ambell waith, oblegid fod y cynulleidfaon yn arferyd camym- ddwyn yn y gwasanaeth yn lie talu sylw priodol i eiriau y pregethwr, ond v trosedd mwyaf yr acli- wynant o'i blegid ydoedd yr arferiad o gallillol y pregethwr dros yr Eglwys pan y byddai yn eu boddhau. Curant eu dwylaw, llefant Union- gn>t11 uniongrcd 1" Y trydydd Apostol ar ddeg lihvwbeth o'r un natur, y mac'n debyg, a'r "Amen," Haleluwia," "Da, machgen i," etc., yn mysg yr Ymneiiiduwyr rai blynyddau yn ol. Ac yn wir yr oedd yr arferiad yrna yn Iled gyff- redin mewn rhai eglwysi tua dechreu y ddeunaw- fed ganrif. Byddai y gwrandawyr yn dueddol o ganmol neu fwrw bai ar y pregetllwr Jl y gwelenti yn oreu. "Humrning" y gelwid y gpneradwy- aet-h, ac "hissing" yr achwyn. Spratt a Burnet oedd ddau hen ymdrechwr am y gamp, pa un oedd v pregethwr goreu. Dywedir fod Burnet unwaith yn Tiregethu o flaen y Ty Cyffredin yn Eglwys St. Margaret, Westminster, ac i ran o'r gynulleidfa ddechreu hummio neu gymcradwyo mor uehel ac mor hir fel ac vr eisteddodd i lawr i fwynhau y fath ganmoliaeth.ond pan yr anrhydeddwyd Spratt yn rr un modd, amneidio ddarfu a i law, a llefain, "Gosteg, gosteg yr wyf yn erfyn arnoch, goseg 1" Dywedir i bregethwr o'r un cyfnod, wedi cael profiad o'r blaen o'r twrw yma, ddechreu ei bre- geth yn Eglwys Mair, Caergrawnt, a'r frawddeg, 0 hum ct: hissimi auditores!" Y mae llawer "ormod o farnu pregethau a'u beio neu eu canmol yn y dyddia.u hyn, ond ni wneir hyny bellach yn gyhoeddus yn yr Eglwys. Yn hyn yr ydym wedi gwella ar ein cyndadau. Yn yr oesoedd cyntaf ac yn y canol oesoedd, nid cyffredin oedd cymeryd adnod fel testpi, ond esbeniwyd gan mwyaf adnod ar ol adnod o ryw ddarn o'r Y sgrythyr Lan. Er engraifft, y mae Awstin yn myned trwy y chwech- ed benod o'r Efengyl yn ol St. loan, yn cynwys un adnod ar ddeg a thriugain mewn tair pregeth. Mae y pregethau hyn felly yn cynwys nid yn unig rybuddion ac annogaethau, ond ceir esboniadau cyflawn ynddynt ar ranau helaeth o'r Ysgiythyrau Sarictaidd. Nid oedd dim penau chwaith i'r pre- gAhau yn y dyddiau henafol hyn. Y duwinydd- lon ysgolaidd (schoolmen) yn v canol oesoedd a ddeehreuasant yr arferiad o ranu eu pregethau dan wahanol benau. Pa nifer o bregeth wyr Ym- neillduol Cymru pan yn codi penau sydd yn yimvybyddus o'r gwirionedd eu bod yn ddyledus am yr arferiad hwn i ysgolwyr Eglwys Rhufain, a hyny yn nghanol yr oesoedd tywyll! Dywedir mai y tro cyntaf y rhoddwyd testyn allan o flaen pregeth pa Rhydychain ydoedd yn y flwyddyn A.D. 1203. Yr ydoedd meithder pregethau yn cyfnewid yn fawr mewn gwahanol oesoedd—lied faith oeddpit yn yr Eglwys henafol. Un cyfnod yn y eanol-oesoedd byr iawn oedd llawer ohonynt, tua deng munud o ran amser. Ond gwell, hwyr- ach, ohirio pob sylwad ar bregethwyr a phregeth- au yn y canol-oesoedd, pi amser y Diwygiad, ac yn v dyddiau presenol. Y mae'r ysgrif hon wedi myned o ran meithder dros y terfyn eisoes. Cewch un arall cyn bo hir, Mr Gol., os derbyniol fydd hefyd. SIGMA. Golwg y Byd.
Athrofa Prifvsgcl Cytniu,…
Athrofa Prifvsgcl Cytniu, Aberystwjtfc LLWYDDIANT YR EFRY!) WYR. Yn mhlith rliestr ymgeiswyr llwyddianus yn arholiadau Intermediate Arts and Science Prif- ysgol Llundain, a .eynhaliwyd yn mis Gorpheirt: diweddaf, ynxddengvs enwau yr efrydwyr canlynol o'r athrofa uchod — Arholiad Intermediate yn y Celfyddydau (Arts). —Dosbarth laf Miss E. M. Theobald. Yr 21i ddosbarth: Miss B. Adey, Miss F. E. Bums, Amy S. Faye, Miss Annie Fulford, F. W. Hall, Miss W. L. James, Miss J. B. Morgan, Miss F. A. Swann. J. S. Townsend, G. Ambrose Wil- liams, a Miss E. B. Witham. Arholiad Intermediate mewn Gwyddoniaei.ii (Science).—Dosbarth Ajirhydeddus Chemisuy (hdran 33rdd): Wm. Burton. Dosbarth laf: it. L. Davies, Miss M. E. Iredale, T. C. James, O. T. Jones, Thomas Picton, J. H. Shaxby, and R. J. Y»Tilliams. Yr ail ddosbarth Miss E. C. Don- man, Wm. St. Bodfan Griffith, a Miss Dora Tur- ncr. Arholiad Preliminary Scientific (M.B.)—Dos- bartit- laf: Rees Phillips a M. T. Williams. Yr ail ddosbarth H. S. Jones a J. K. Jones. Llwyddianus mewn Chemistry ac Experimental Physics T. Bonnor Davies a J. W. Evans (hen efrydwr). Llwyddianus mewn Biology W. Collins Lewis (hen efrydwr).
----------2 Cynghcr Plwvf…
-2 Cynghcr Plwvf Trefpen a'r livaxpoo^ [ Courier." Y CYNGHOR TN BUR DDIGOFUS. Yn nghyfarfocl y min diweddaf o'r Cynghar uchod cymerodd rhai golygfeydd digrifol le, y rhai a gyhoeddwyd yn y Courier," a'r rliai oeddpit. 0 ddyddordeb digonol i ysgrifenu erxhvgl arwein- iol arnynt, pryd y beimiadwyd ymddygiad anghy- ffredin y Cynghoi Plwyt. Yn nghytsrfod c'iwedd- af y Cynghor, a gynliaiiwyd nos Fawrth, tar lyw- yddiaeth Mr Robert Foulkes, darfu i un o'r Cynghoryddion, Mr Samuel Lloyd, ahv sylw at yr adroddiadau cyhoeddedig yn nghyda'r sylwadau a wnaed, y rhai y dywodra efe oedd yn drd v Cynghor i fyny i wawd ac yxi niweidio cymeriad eu cadeir- ydd. Yr oedd y sylwadau yn ddi-alw-aiji-danpit, ac yn sarhad ar y. Gwaciai exe ir cad- eirydd erioed arfer y gair cut-throats" fei yn a-pelio at y Cynghor Dosbarth Gwledig, ac y.>tyriai y cymharai Cynghor Plwyf Treffynon mol' ffafriol ag unrhyw Gynghor yn Nghymra. a aw- grymai fod i'r clerc neu y cadeirydd ysgrifenu at olygydd y "Courier" a gofpi iddo dynu ei sylw- adau yn ol. Nid oedd ganddo hawi i gynyg ei opiniynau oddieithr i fwy gael ei adrodd wrtho nag a ymddangosodd yn yr adroddiad cyhoeddedig. Nid oedd ganddo hawl i ddefnyddio ei erthygl ar- weiniol i feirniau corph o foneddigion. Dpvedodd y Cadeirydd ei fod mewn cydym- deimlad hollol a'r hyn ddywedodd Mr Lloyd parthed erthygl arwemic! y"" Courier." Di imeu fod pobpetli p^nglyn a'r achos hwn wedi chwyddo a bod y rhan fwyaf yn anwireddus. Mewn un am- gylchiad rhoddwyd yn ei enau ef beth na ddywed- odd erioed, ac efe a herisi yr holl Gynghor i gad- arnhau neu wadu ddarfc-d iddo ef aiw j CyugiiOT Dosbarth yn cut-threats." Mr Humphreys Efcgusodweh fi yr oedilwn i yn eistedd yn eich ymyl, a chefais fy hollol gam- arwain os na ddefnyddiasoch chwi y gair yna. Haerodd y Cadeirydd na ddarfu iddo ei arfer o gwbl, a heriodd y Cyngher i broii ncu wadu yr hyn a ddvwedai. Mr Thomas Hughes a ddywedodd ci fod ef yn cadarnhau yr hyn a draethodd Mr Humphreys. t Gwyddai ef beth oedd cymeryd nodau iiaw-fer, i ied ac yr oedd ganddo lawn yxuddiried yn nghywirdeb yr adroddiad. Yr oedd efe wedi datgan ar y pryd ei obaith y cymcraÙ: r.eivyddiaduron y inater i fyny, a darfu iddynt wneud hyny. Yr oedd yr adroddiad yn y Courier pi un pur deg, ac TT oedd yr erthygl arwemiol yn un hallol briodol ac yn ei lie. Mr S. Lloyd Pe gofynid i mi fy marn onest, dyna ydyw, fod yr adroddiad wedi ei manuffaetro yn Nhreffynon yn hyt-rach nag yma, Oynygiai efe fod y Cynghor yn datgan ei fam fod yr adrodd- iad yn anghywir na ddarfu i'r cadeirydd erioed arfer y gair yn y ffordd y piiodolid hyny iddo ae fod y clerc i ysgrifenu at oiygydd y Courier." Eiliwyd hyny gan Mr John Edwards. Mr T. Hughes a ddywedodd ei bod yn bit! garw ruus gallai y Cynghor adael i bob drwgdeimlad ddrcpio, claddu y fwyall, a gweitliio law-vn-llaw. Mr Wm. Davies: Aiuchosibl I A oes yna welliant ? Y Cadeirydd: Mae y ewestiwn yn dyfod i hyn -3 ydwyf fi yn dweyd y gwir ai nad wyf. Mr Wm. Davies a alwodd am ymraniad. Mr T. Hughes a ddywedodd, cs odd yn angen- rheidiol cymeryd pleidlais, fod hyny yn gosod y Cynghor mewn sefyllfa gas. Cryf awgryniai efe fod i'r Cynghor basio'r cwbl heibio. Mr Hughes: Byddai hyny yn llawer gwell. Cofiwch nad ydych ond gwastraffu amser i ymladd y cledd a'r ysgrifbin, y rhai y geilir eu defnyddio yn effeithiol. Y Cadeirydd ymddangos cj fod wedi gwneud hyny yn barod. Rhoddwyd y penderfyuiad i'r cyfarfod a char- iwyd ef. Y Cadeirydd: Diolch yn fawr iawn i chwi am fy nhynu allan o dipyn o ardiawsder. Pe cav,-swn i fy ffordd fy hun ni fuaswn yn crybwyll gair am y peth. Cyfaill i mi a'm hanogni i gymeiyd gwcithrediadau cyfreithiol, ond nid hoff genyf fi. bendroni gyda'r gyfraith na. chwaith gyda'r cledd a'r pin ysgrifenu. Nid wyf yn credu i ohebydd swyddogol a chydnabyddeciig anfon yr adroddiad yna i'r Courier." Yna dropiodd y mater.
Family Notices
-i. Gcnedigaethftu9 Priodasac, a Marwolaethau. GENEtlGAETHAU. Fraema,n.-Awst 6, pruxl Mr W. Freeman, deintydd, Tanjnnanod, Ffestiniog, ar fab. Jones.-Awst 7. prioa Mr Henry Jones, carriage painter, Chapel-place, Dinbych, ar fab. Jones.—Awst 6, priod Mr Joseph Jones, Bee Hive, Ffestiniog, ar ferch—<y:,taf.inedig. Lewis.—Awst 5, yn Briai-s, Moseley, Birmingham, prkid Mr Hugh Lewis, ar fab. Perkins.—Awst 8. yt 3. Mor-ferrace, Abert-R* priod Mr F. Eaward IJerk,r.-s, ar fab. PRIuDASAU. Bevitn-Hardv.-Av,-st 11, yn Eghvys St. Catharine, Canton, Caerdydd, gan y Parch Joseph Baker, M.A., yn cael ei gynortowyo gan v Parch lsaiak Roberts, B.A., Martin Luther Bevan. ieu., fi'ervli- ydd, Treforris, ag Isabella, liieile), merch hvnai y diweddar Joseph Hardy, Ysw., Caerdvdd. Uhri stic- Potter. -Aw, 11. yn Egiwvs St. Andrew, gan y Parch Horatio Nitholson, Robert Barclay Christie, Ayr, a Kate EmilY, unic ferch Mr J. Pot- ter, Caerdydd. Daviee—Grififths.—Awst 11, yn Nghapel v Metho- distiaid Calfinaidd, Corwejgan y Parch John Wil- liams, yn mhresenoldub Mr D. P. Davids (ccrres- trydd), iSir W. T. Davies, Ty'nyflndd. Llansant- ffraid, a Polhe, nil ferch Mr Thomas Griffiths, Ivy House, Corwen. El-Im-Po-c,lson.-Av,t lC,yr: Eglwys y Plwyf, eath, D. L. Elias, mab y cLiweddar Aroiygwr Eiias G.W.R., a Leah Pouls^sn, merch y diwedd?j Mr George Poulson, Neath. England—Lewis.—Awst 10, yn Eglwys St. Margar- et, Caerdydd, John Edgar, ail fab Mr Thomas England, 52, The Parade, ag Annie Louisa, unig ferch Mr James Lewie, 24.4. Newport-road. Eyans—Webb.—Gorphenai 17, yn Eglwys Loegr, St. Paul, Erie, Pennsylvania, "gan v Parch F. S. Spalding. John Walter Evans, o Cleveland, Ohio, a Evangeline bad Webb, merch ieuangaf Mr Ed- ward C. Webb, 4, Tudor-road, Caerdvdd. Gibson—Mountjoy.—Awst S, yn Egiwys Gymuleid- faol Richmond-road, Caerdydd, gan y Parch r. R. »>kyrme, Ernest Henry (ilibron, a Florence Annie, trydedd ferch John F. Mountyjoy, Caerdydd. Gosling-—W alker. — Awst 21, vn Eglwys St. loan, Caerdydd, gan y Paivh R- Shelley Plant, George E. Gosling, o ffirm Weaver a Gosling, a Louie, merch ieuangaf v diweddar Mr Joseph W aiker^ Queen-street, t'aerdydd. Jones—Roberts.—Awst 6, yn Swyddfa'r Cofrestrvdd, Porthmadog, gan Mr R. Parry, cofrestrydd," Mr J(>Un M. Jones, Penybraich, Garn JJoibenmaen, a Miss Elizabeth Roberts, 8o, Manod-road, Blaenau Ffestiniog. Pullin—W iison.—Awst. 11, yn yr Eglwvs Gadeiriol, gan y Parch J. R. Buckiev, Reginald Cunnop Pul- in. pedweiydd mab y l'L:rC!l A. T. Pullin, diweddar rheithor Tintern, a Gerbr,Cie Emily. merch hyrraf Mr B. Wilson, Fairleiirh House. Pontcanna. Turner—Crowther.—Awst 6, yn Nghapcl Cynuileid- faol Bethesda. Bethesda, gan y Par. hn. J. Qieeson, Bradford, a R. Rowlands, Treflys, Bethesda, E. R. Horsfall Turner, B.A., ysgolfeistr Ysgol Ganoi- raddol Llanidloes, ag AnKf, ail ferch Mr J. N. Crowther, Betheeda. MAU\VOL.\ETOAU. Ace.-Aw-,t 10. yn 22. Piagtui-ton-avenue, C,.erdvdd, ar 01 eystudd byr, Thomas. Ace. yn 60 mlwydd oed. Capes.—Awst 9. yn 10, Lochaber-street, Roath. Caer- oydd, Erarn- Harriett Josephine, anwvl blentyn G- J. a jVi. E. A. Capee, yn dn mis oed. Davies.-—Awst 6, yn P3as Darlarid, Gwr^csam, yn ddisyiyd, Edward Davit«. M.D., M.R.C.S., Y.H. Elhs. -i-wst 15.^yn Wjg, gor Bangor, vn ei 41a.in nilwytid oed, ir.irr,hrey Jonathan dis. tquer yr iuig.aod le ddydd Mercner yn Aber. Bangor. Ev^ns. Awst 9. Eiien, prir-d y diweddar Mr Grif- fiLll Evans. Ty Newydd, Green Bank. Carmel, i.lund'WTog, a mwcL iNr (hweddar Mr Owen Wil- liams. Llanfair Arms, (Sroeskm. yn 48 mlwydd oed. Hughes.—Awst 3, yn 76. Aubrey-street, wedi maith cystadd, Grace, anwyi briod Owen Hugaes. Huarhe«.—Yn 12, Ucion-street, Bangor, pi 79 oed, Elizabeth, priod Pierce Hughes, Bangor a Dinbvch. Hill.—Awst 9. yn 25. BeaJ*hairip-street, Ca-rdydil, Erie Elvira, ar.w\*i blentyn y Cadben a Mrs E*. A. Hill, 21, Plastarion Gardens, yn 13 oed. Jones.—Awst Y. yn 25, Castle-street. Couwy, Robert o Jones, meddyg. Y.- illiams.—Awst 11, yn ei breswylijd, Henstaff Court. Ltantrisant, Davdd William's,
Advertising
Tfc jt'EKAii^D Jl-ZiWrtT'' TE PSKAED MAZ&W TI^K TB PEKAIPD M.\Z" "A.'l'Eg TK PERaIUU MAZAWATTEK 'IE :?}< HAIDD M A Z A,,V A Gwertbir ef mewn pecyoaa selied;^ th'n'au yn | 4