Y Clorianydd

AMLWCH PF.NODIAD.—Peiiodwyd Mr J'>1:0.1, dirprwy bostfeistc Llanrwst, i swydd gytfelyb yn Ain, lwcb.

BENLLECH DOSBAKTU GWNIO. Nawtt Mawrth dt- WL'tklaf cynhahwyd ail gyfariod. y dosbarth, ao, a. tynio oddiwrth y cyiihulliad rliztgorot ddaetn yitghyd. Ri'lltr barnu fed kkio raigolyson gwych. jthoed v tc. etc., gan Miss Richards, Ferrt Hili; Mi, Wilwmd. Gacreog Lw.vd a llywyddid gall Ml's Rici'urds. Gwnaed elw da oddiwrth yr ac- lwy. a Uiwonychid yn v gobaith o gael aydawu- der o nwyj.lau at vvaeatuieth v Gro^s tooh; Cefnogwyd v chwiorycki yn ou gwaith gati rat o frodyr arwt-iniol yr triLti, -;cf y Parch C. Reuowdon, ourad v plwyf; Mr H. Williams. Bnu Haul; Mr R. Lloyd, ac orairl

CAERGYBI. DIRWYO MILWR.—Ddydd Moroher, cyhudd- wyd Private Patrick Short 133, Irish Guards, o (adnata amryw nwyddau. Gati icklo fod yog ngharohar am saith niwrnod, rhoed dirwy o 5s onto. Erlynid gan Mr T. R. Evaiis, CYHUDDIAD Ddydd Ian, cyhuddwyd John Thomas, Henry street, gan y Cucklswyddog Weaver o huirata gwerth Is 30 o to, eiddo C'wmm'r Rheilllordd. Goiiiriwyd yr achos. ENNILL inlies Fanny Polleooff ysgoloriaefch gwerth 25p ym Mhrifysgol Lerpwt. YMADAML. Not Fawrfeh, bu vmfomweet. jrng nghapel y Proabyteriaid i ffarwelio a r Parch W. E. Roberts, sydu ar fin ymsefydlu yn Abeir- dar, Golid mawr oedd onlli gwr mor dda a bugail mor crfalus. CO FEB 4 I'TJiWR.—Ddydd IILu, yn Yigot T Park., dadorcbuddiwyd darlun o'r Sapper Wm. Citar-im.Jotws, Water-streafc, gan yr Heriaclur W. D. Jones. vyn ieuano 22 oed. o gymeriad ar- nchel, a roes ei fywyd dros ei wtad, oedd yr yma- ,tlawc-ctti;ha ctwlfhawyd ef yn d'eilwng gan Mr W. B. oma-,i. Parch F. Howoroft, Oaptiert Rcies Morgan, Parch Wm. Griffith, Mr Beard, a Mr Owen Roberb. Y.H. HYFRYDLK-Dydd Mawrth. Rlui,?fyr 12fed, rhotldodd Mrs Forcer Evaiis, am y 27.ain tro, wledd o de a bara brith, etc., i biatit esrlwys tlvfrydie a gasgient at y Getiiiada-etli Diamor. Y tnae yr eglwyb yn Hyfrvdle yu dra rhvvvinedjx i'r lotteddiges uchod- am ei sel vda'I' gvvaith da. hvvp. CyH»aeddodd oyTinwy-s blyohaii y Ty' aitt elervi y swtn anrhydeddus o 33p, a dialt fod ell hymcfreoti blynyddol yn ffnrfio undel) parhaol rti'ML,'ddynt a'r gwaith cenhadol.

CARMEL. GWLEDD.—Dydd Mawrth cafodd yt- ardalwyr fwynliau o wledd ddarparwyd gan nifer o frodyr a ciiwiorydd yr ardal, yr elvv oddiwrtii hon i'w rartnu cydfhwng be-oligyn yr a:\Ial sydd yn sefyll r^vngom a'r g>elyn. Y chacirydd a waaanaeth- ent ddydd M'uvrth oeddynt Mrs Joiitsa, Prys- owain; Mi-ii Roberts, Geirn; Mra Jontis, Fron; Mr" Owon, Shop Carmel; Mrs Owen, Ty Croea; Mr Thompson. Carmel; Mrs M. Thomas, Fron- &g i Mrs Williams, Ty Pelle; Mrs Parry, Ty Nowydd Nant.; Miss Parry, Chwaenweu; Miss rl'homa.s, 'tVeriffri; Misses Rowlands, Oliwaenikki, M isses Joi«?«, Eirianallt; Miss A. Owen, Tany- bryn; a Miü K Roberts, Pertparc, yng-hyda'r lirodyr oanlytiot: Mri E. R. Owen. Bodsuran; W. C'h. Owen, Brynowa.in; Hugh Owen, Ty'noa.e; ilobert. OWCfl, Shop Ca-rmel; J. E. Roberts, Tan- 'la'ffc; H. W. Davies, Mount; W. R. Roberts. Iiliiwgooh; Evan C. Jonea, Carmei; a SamueJ Jov's, Geirn. I.lywydd y pwylbgor, Mr E. R. Ow" PoHsuran; brysorydd. Mr H. 0. Jones, .ff.. Prysowain; ysg^ifennydd, Mr T. W. Jones, Eiriinailt. Yn yr h.vyr eawsoin put diMiianu gan yr ervcg Ap Har*. Llywyckhvyd gan Mr E. R. Owen, Bocburan, a chadwotil(i pawb rawn tirefn dda. Hefyd, gwcrthwyd ar auction amryw boih- all oedd yn wexldiJl o'r wleckl yngfhydag amryw iw>U«au ecaill gan Mr W. Ch. Owen (Llew Llwyd- iartiij, a bu yn hynod Iwyddianwis. Nid pa.wb fedr vvneud gwaitli afwerthwc, ond credwn fod y Dew wedi ei dorri all-an i waith Eel hyn. Bu yn gwerttiu I) Qaett y cyfarftKi yn un o'r adeilud- au cyaylltiol, a galwodd y [.lywydd arno draahefn yn y cyfailfotl i wcrtJiu ilefrith, bara, ffyn, piaeiri, et0. Daoth un fFon, a roddwyd gan Mr Owexi^ IJwkuran, a fchros lp &.i. Tyitiixaoth pawb oedd fod yr Ap a'r L'ew yn fednis yn OIL gwaith. Ð.vUcl\ waith gyntof i Ap Hari fod yn yr ardal, otud mae wedi addaw dod ot-o, ao y rnae yn sicr o gael ty Ikiwa. Cawsom ef v tro hwn brwy ltael- fr/detid Mr H. 0. Jooes, Y.H., Pry.-towain. Caf- wvd g.yledd dda, cyfarfod da, arwerthiant da, ac clw cla.

CEFN DACH. Y GYMDltJTHAB LE\YL>L)OI.. Noa Fawi 'k. cynhali wyd y Gyindeithaa Lenyddo!. Yn «:>3CiK>lck'b y liywydd, oymerwyd v gadair can yr is lywydd, Mr f. WiUtacns. Pont. Oru». Cyf- rfCJd aowrvwiaet^ ol ydoodd. a ohymerwvd rtvan Y.awn adr-xld. oattit a dodlou Ran y Misses Jones, t J. p Toties, Finger Coris Oven, tirT" NfttttA ft.^hos. Pont. Crutj. Mf Atfred JohM. flipjfor. Hofyti■ « atH>rehia-d gan v 1..ipul. H'lbart 1<;1188. TjlwyrKMi, oelod a o'r g\»ndeithu«. C.vmer -»yd 4f » ^vfarfotl i K)n!?vfarah I.iwt. Jon>* ar V. ad- ferL-d yn ol i'w iccln'd, wedi ei ffiwyfo ar taee y Itvvydr, Vn drmnaiadau orelt iddo yn y dyfod- GI. Siaradwyd L-an v Parch W. J. Williams, Mri Evans. Gwydrvn I). Parry. T^odse; R. Evans. C-irn Bach; Ifor Williams. C'wrdu. Caf- w "I cynintScnt&^h ail adrodd ysrtori Yr oreu ydoedd Mjw J. P: Jones. Finder. Toimlad pn w!> ar v diwad't vdoe^d nisi di oedd i ni fod-vi'o.-• Ysg.

CAPEL GWVN. PRIIDDAS Y BUGAIL. Ddydd Mawrih di- weddaf. y turhapel &ion (B.), Llanelli, an v I'aroh E. T. Jon., swoin-idos, priodwydv Parch D. G. Harries, Caipel Gwyn a IMiosneigr, a Miss Maggie Jones, y (i(lait o Lanelli. Mr Harries yn un o weirtidoscion ieuano mwya-f add- awol <M on wad, a Miss Jones yn f»roh ritiwacidol awn. Treulir y mis m, vii, Nghaord.ydd.

GAERWEN. MARW'N GYNNAR.-Fore chhdd latt bu far. Mr Thoma" GriSltlr; mab Mr a Mrs Griffith, Glanydon, Pentre Berw, yn 29ain oed Bu yn n,vchu'n hiI' !i<n cei3- >0 utferiad mewn yspytai. cithr angou a orfu. Yr oedd yn ddyn ieuanc d.vmunol. Cymer oi anarhtdd le hi-ddyw (ddydd Mawrth) riu invii- we,it E-w:vs v Gaerwe:i.

HENEGLWYS WEDI LI ORDEtMO.-UyJd Iati diweduaf all ftl) Rheifhor Hene^Iwys, sef y lW«:t). Rirbort Wynne Lloyd-Jon-os, grtn Ar- lp!wviM "lrb B<rvcroi-, a thrwyddedwyd ef i jj:<r:idiaet!i Henciilwys a Threwalchmai.

LLANEILIAN NOSON I.AWEN.—Dyna gaiwyd vn Seiloh cos W;-tier I!.Hh r Gobeithlu. D"fodd vr aelod- 8!! (F- hnrhlt a tho parti, trvdu'r dantoithion jftcr; it. 1\ I' xwMarapthyddton Wtth: a n holl ymn J11 leiKiio arny ut. Caf wyd cwrdd amrvwiaothio, fot(l vuJant wedi eu lKuld.y»-u' mor t!da. Itl't V Y ;lvwyil<i wh1,1 Mr John ?' <r/7lach, Yr 0' ffraet-hinob yn Uif- Vd an,h»ff">n i'r holi blant #r y !11l7\'cd!L J

LLANGEFNI ADREF AM SEIBIANT.—Daoth amryw o'n milwyr Ifceol adrof ajn *ubLat»t. byrr. Yn m plith oend Mr T. ltic-e Wiliiains, Bridge-9treK>t, sydd yn y goad tiJr m: xkl. CYNRYCtiU>LWYU.—'Doallwn niai Mr Wal- ter O. Jorieu a Mr S. J. EvalM. M.A., a be'iicd- wyd i gyiiry^tioli a dajtigan Ha.is y asr gcrbron y <k»irprwyaetk aytLd yn ymohwd 1 addysg lIwch- vadtlod Oytnru. RIIEOLWYR YSGOL Y CYNG^>R.-Mewn cyfarfod luxwn Merohar, aryjikgwyd cydymcfeim- lad a Mr Stephen Ellis, Shop y Bont, yn ei altar o golli ei (iad, ac araiygwyO gweirtlifivwrogiad o liaelfrydeild parltuus Mr J. E. Jones,^ Shop Pin- ion, tuagat biarjt yr ysg^>l. Y mae'r ckiaii yn nhoolwyr yr yugol, ac ttdd)rs, a buddiaJit y plunt yn ag<» at «i oaloti. MAKOIINAD- Y NADOLIG. —Oafvtyd march Had (\itikr.iadol b&blogaidd ddydd lau, ac yr oedd y nouadd yn orlawn o bobl a nwyddau. Ni wetwyd oyntfer o wyddiau a hwyaid firs blynydd- au, ora priii OL tyrewns. Ardd<trdhog oeitd y oigau ddiaJUgoski, a bu gwortiuant prysur arnynt. Gy fartatedd pris y gwyddau oedd Is Ie y pwy:, Gotyrusid iK^it'd a 16b am rai ohonynt. iiwyaid ytt gwortihu am o 5s i 73 yr un. Yr oedd tyrewns yn Is 3o a Is 4o y pwys. Aotli ymemyn 1 2s. a chaed pump o W"'dU am swflt.^ YSGOL Y SIR.-Yit arhotiadau diweudar v Royal Academy. of Music a'r Royal Colli'sc of Muoio cniilodd ,r myfyrwyr oauttl^nal dystysgrif- AU Advanced, Jennie Powell, l'Y Coch, Llan- gefni; higher. Mamio Williaina. Nowtoii House, Arn'.wch; elsKietftary, Edn-a Da view Jones, Pias Hen, Liunddanied. Y tu'holiadau hyn o sa;fon uolioi a ch.\unaby-ktir drwy'r deyrnus werth y tyslys^ritau ao yn emvedig yr Ach,a.n<e(1. Lton- i>yfarchw« y boaedd-sc-sau iowairvo a. II hathrawes ymroddffar. Mi-3 M. L. Ti itt. ar c'u ilw-vddiaut. CANii CAROLAU. —Deu?th tyrfa. liosug i'r Nei»y<kl Drefol itra Sutl i lino a g^yyaudo ca.rolan mollis. L',ywyddwyd gan Mr n. Gordon Roberts, oyfreithiwr. A ottaed uraith lhla grcmddio. Yr oedil cor wedi ei ddisgyiljiti jjain Mr Jones. iagot- feistr Penralft, ar y liwyfun yn arw-iin y CHMU a ohaod carol arbei^aig "anddvnt. Ctfnodd 1r3 M lurico Price Liad. kmdly Lijfht" yn bor a defosiynol, a chaod clwy unawd addaa gan Mr H. T. Owen. Mrs Defferd Jonos oe;.1d yn c_\ t eilio yd,iflldr arferol. l>icv!c*h'wyd i bawb gan Caerwyo >1 iMi-, llugii Ilugiies, Gorph.vysfa. Uasghvyd 4p 15s 7!Q it SefydUad y Miiwyr Dall. ^GW ASANAETII ARIJENNIG.—Am 11 fore'r aoolig oied g-waaanaeUi u'd yiA4 Ngha.jw! Smyrna. Nid oedd v cy mri lead o la-wer yn deii. wn o Ymnetllduaeth y dre€. I>ohreuwyd gan v Parch; Hiarh Parry, IkYTI Meirion; tradtfod- wyd anerchiad gall y Paich. L(,w.s I'^dwards, ao yr oedd yn lkwu syiwedd; (fwetidiwyd i dcrfvnu gan Mr H. R. Hn.gluts. Pcnuel-terrace. L!y,v yddvvyd gan y Pareli. R. I'ry,^ Owjn, IVA. ac arneinydd w gan owld Owain Cybi. Yr oedd navvs ar y g.vasanaeth.

LLANALLGGT WEDI EI GLWYFO.—Llawenydd gan liaws cyfeuliom Private Tom Griflielss, Orai,g-y-mor, Maelt're. ddeaJi et fod yn gwella yn deb o'i glwyf: alt, cSdecbymodd y 15eg o Daohwedd, yn Ffraiuc. Gorwodd ar hyn o bryd rnewn Rod Orona Hos- pitai yn Ijlundain, a mawr ei ganmoiiaeth i'r gofal a'r tynerweh dd-a-ngosi tuag a.to yno. De- allwn ei fod yn goboithio cael doti allan oyn bo hir. PUYDER. :Yn yr un frwydr digwyddodd rhywbcbli i Gorrwral Tom Roiierts, Ty Mawr, Lku'fair M.K Ar y cynta-f tybhl ei fc«d wedi ei giwyfo ,i ttftfan Tr "base;" ond yn fua.n deall- v.yd rnai «un-a<liKxidiad oedd hynny, ao Yil allvr dywedir am dano ei fod yn "niiæing," a chned y thai a. wyr orou ei fod yn gairoharor gan y a di-sigwyl ei rie,ni yn Uydbnw am air (Kldi- wrpho o (JermanL Milwr <iowr a badiigen rÍlag- orol fu ef, a<' mac oiso&s wedi txxt mewn adwy. on cyfyrkg, a chredir yn gryf y olywed cj n bo hir iawn ei fod yn fyw ac ianh. Cydymdeim- 1 rr yn faw-r n'l deulii yn eu pry dor dwys. ddau wr i<?naJic a enwyd yn a^odau ffyddlon a gweitJigar gyda'r Methodistiaid C'alfinaidd yn Ltanaltgo. GYIL Haw, da gonnym dciaall fod citwiorydd yr eglwys yn pai'leau i weitthio yn ddi- wyd i airfon rhoJdion a ('Ity-tnixxi i'r miiwyr. An,fc)n.a,s-,tnt b&n»el rhagoml i fectlrgyn y lie at. y Nadolig. Anfonwyd 3p 10s tnvy law Mr Wil. liams, Oa M-arl, i Gronfa Pwdin Nadolig y "Daily N.It." Mawr yw'r scroll a'r gofal ddangoair hefyd ga-n lawer iawn o deuluoedd yr ardasi l:on at y beohgyn, ar wahan i waifch cy- hooddus. WEDI GWELLA.—Derbyniodd Lioni. David Jonas, Ttos yr Afon, glwyfau yagain yn lied filali wedi et fynexi alktn, ond mae ef era tro wedi ca4. xdferiad, ac yn ymladd. Nawdd y Nef arhoso ar y bechgyti annwyl a'u oouhooedJ.

LLANFACHRAETH. MARW.—Jlhasfyr 5ed. tm tarw Griffii.h Tho- mas Joites (o'r Welsli Guards), maab hrnaf Mr a Mrs Wm. Jones. CwrneilÙæt Gariol. I.Ia.n(.at'.h.- I'ivotb. r 2S t't I-mt. t!twy-fwy-(i (IIf yn FTi^aitte; i raby»ty Y11 I/loegr, ao wedi gwoJla'n w-f<!(k4 o'i glwyfau, bol fat-w o'r dar- fouethgaeth.

LLANDDEUSANT. MARW GWEINIDOG.—Yr wythnos dditwedd- a{ -bu farw v Parrdi Thomas R-abert-s, (jweinido^f eglwys Anibynol Bathal. y Wyddsrusg, ac un 10 wcirudosrion mwyaf adnabyddus yr en wad ytig Ngtivtnru. Yr oedd yri 79 miwydd oe<l. ac wedi bod yn weiilidoig ar Adw.iJ Bethel am ddwv flyti- edd a detrain. Bu licfyd yn weiuidog yn l/landdeuaanit.

LLANERCHYMEOO EIN DONIAL. Nos Niadotig bu Gwilyni Cetnion a Mr Robert Jones, y telyfurH-, yn cixli oalon tyrfa fawr yn Llanf&flbhlii.. Mawr yr hyfrydwdi a. rodd-ent, ac y mae Gwilym rti profi ei hun yn lIfl o feib mwyaf faalentog Moufe-I datgamrr wrtth dant ac adtxxidwr. Y NADOLIG.—Oafotid amryw o'n beoligyn sydd "dTOsom" dtiod ar ymweliad a'u ieuhioedd y Naiiolig. ac yr oeddynt yn llawor o sirioldob i'r aelwydydd. Maonfc yn ddiet-hriad a golwg graeti- us a smol arnynt, a chalorrau pawb sydd yn teimlo yt- a berth ma-ent yn wnieud trosom yn ouro yn gynnes atyirt. Mil gwell yw ma.rW"l filwr cfewr N& byw yn fachg-en liwfr. Wed i'r owht, tiisio gweld y dtwedd yn y golwg avdd ar bavvb. COb 10'R PLANT.—Hen arferiad bendigedig ydyw y Hi a no u pres. etc., i'r plant bad), y Nad- olig, a chlywaoni mill ttymit yr enwalt roddwyd i'r pte/, yn Ysgol y Cyngoar gan y Prifatliraw I (Mr W. Griffith):—'Mrs (Dr.) Evans, pres; Mrs lliig'hes. Brynoulielyn, pres; Miss Pi-ytherdh, Hythyixly, eur«falau. Hefyd, gwelaom gannoedci o wynebau siriol, er y gwtaw a.'r oerni, yn dot- by n caredlgrwydd (mewn prea) o law Dr. M. Hughes, TyCXKSI Mrs Tltomas, Manoeinion Mrs Jorwo, llyfrwenthydd; Mr James L. Jonos, ffor yllydd. ot(t. Siwr fod myrdd a inwv o "roddion" era-ill wedi mynd nas gwelsom ni mohoi\ynt. CYNfiERDD NADOLIG.—Daitihlwyd noa I.un diweddaf trwy gyngerdd, dan nawdd Ysgol Sul yr Anibynwyr, a'r holl tJw i fyned i Gronfa y (iix>es GDllh. Llywyddwyd wait Mr Wm. OlvenL Y.H., Ffwam Iaaf, ac. arwoiniwyd gan Mr Esli Iiughca, Paro Nowydd. Gwasanaethwyd gan Miss Katio Thomas, Manoeinion; Mius Mary P.&r.y,. Arosfa (oanti); Miss Mary Gl yn Parry A.L.C.M., George and Dragon (y delyn); Mi' Owen Jotses (Owain Ouholyn), (datganydd); Mr H. Davies, CoerHeoii, tI Mr Hugh Nolan (ouri- eaon) Mwsca Jane ROWUITHTFE, Wilpol. it Jemrio Vron Ceidio (ymgom); action wirigi gan blant YsVt y Cyngor, dan hyfford<i»ano Mia; Lily Hiig'hort, iirynntlwly 11, cto. Y cyfeilydd otxld Mr H. J. Thomas, A.L.C.M. Ca.fwyd cyfarfod arddercihiog, yr holl 'l\1a>'I(I.n<1oøthyJhldl yn eu gorem, ac elvv hielaeth i'r aohos da. Cacfceiryi'kl y pwyll- gor oodd Mr W. 8. Thomas, Maisceinion trysor- yrkl, Mr H. M. Jmnoa, Einion ac ennydd, Mr W. S. Owen, Lle-dwigan-terraoo.

LERPWL. YGYMDElTllAS IJLNYDDOL.— Nos Ft roll- er dhveifdaf, yn v Ncuackl Eglwysig, Ilarrip- stcad road, ■cynhaliwydl yr ail Gynukiithas IJOH- yrido! yiigi.vn a,^ Rglwyia Dewi Sant. Cymerwyd y gadair gan Mr Ohm. Jonos, St. Jarnea Place (iiroivgwr yr Yagol Sul). Cynicrwyd rha-n mt,WII adrodd a chanu gan Master Owain II. Ihtghe*, S.M., a W. Hitghos. Darllenwyd paipuir rhag- crol goall Mr 0. Iluboi'ts, l'arkHeid-street, y.c y testf.vit^ "Sosiaiaeth K^o'euni Crif.tionoK- Cafwyd .^air ar v paipur gitit Mri Wm. Williams (Gwiiyrn Majcha'arni, J. Chambers Roberts, a'r Fioor. Cafwyd oyaba'Hou'aet.h ddi- lidorol dairllen darn o farddonaaeth, pryd y dyf- aniodd) G. ilothafarn Evans yn orou ao Q. Roocrbs yn ail. Troutliwyd nraswaith luiipi.ii iawn o ystyried g^erwindor y tyvvydd. Wedi t'ii:i y icuji!chiadau ar"?erol terf.ynwyd t-rwv sanu I[en Wl-ul fy Nhadau."

MYNYDD BODAFON. -fir ANGET. — Drwg gonnym gofnodi marwoJaef!i itit o ra.goro[ion y .jiaea.r ar yr SOftxl cylisol, pain y cyrnerwyd ymakih W m. Rowlands. LJain Wen., un o'r cyinaaadau mwya.f gonoxt. pur, a diabse-n a gyfa.rfyddaia ericj^l. Un o saint diwygiad 1859 ydcetkl. Yn y oyfiuod hwotiw yr cedd yn gcrtr iwr gyc'U r diweddu.r Mr Wm. Paary, Rlhostnan- orah., Lla.itelian. Yn 1001 daefch i wataaniaeriui i'r Llanerohymedd, a bu yno yn hwfinon um ilrocj 50 o flynydiioetid, a pha-t4iai i ddod yW) yn aoulyaurol hyd o fewn dwy Hynedd yn oJ. yll yatod yr lio.9 a.nyno. nid wyf yn Kwybod am unrhyw weitJiRvi Ira gair o'i ekkio dai:-gvw drwg^dieimtad na diiityg ymddlrietiftelti, llwyr a hollo! ywddo yuglyn a'i waith na tliuaga' licb arall. Priodolwn hynniy yn gyfangwbl i ddyiau- wacl ei grefvdd iL'i rwymedigactih i'w d y Id d fe-I oar>lyiria.d hynny. Bu a.m y oyfnod inaith ytia o'r 60's yn arwain y tklylediwydd dei.diiaid<i vn v Glyn Iran fydtlai fy a.ninvyl Jail yn darlkn o hen Feibl Peter Willums, yugliyda'r myfyidodau ar ol pub pennod. 0 i'r adgolion cl,li ci.ywed pail yn blentyn yn y bedroom UWOIIIXMI Parhaodd William Rowlaiwls i gyrural y ddylc<kwydd dculu- aidd yn y Glyn hyd o fewrv dwy non dair blyn- eckl yn 01. Liafodct fyw i weled yr oil o'i blunt daa fab a dwy fcrc.li—mewn bywoliacth gysnr- 11s, a chafodd yntau a'i hriod yr "old-age pen- sion" pan y daebh y fendith honno yn ddeddf, a*; ni bu iK^b teilyi!.gwh i'w derbyn na'r uduu. Bu ei briod farw <Hynyddoedd o' ¡ alien ac y mae ein (lydynu'ciiriitid yn fawr gyda'i ferch, Miss Rowlands, fu yn g-,a;t",iigdll got'a.lu am (failko mor dync-r hyd ddrlwedd y daitii. Nawdd y Nef fyddo drosti. Ck^Jd-wyd ym mynv.'«a Penrhosiligwv, ddydd Sadwwi. y 23aln, yn B2aiti mlwydd oed. HoiidvTtdi i'w lwcli.—Owen Elias. Aberaoli.

NEBO. Y CASGLIAD.—lAa y gwna-Mh C.M. Nebo ffyda casg-liad dylod y Ci«nhadu«ch. Bu y crug- lydidion vn hynod fl'yddlon gyda'r gwaith. sef MHJ RobhwoH, L rondeg; MLves Evans, Rlnvv- las; M. Jaao Williams, Tytiewydd; a Mrs Lewis, Pen Pare, Dn'jas. Y GOBEFJ HLU.—Nos Wenor cafwyd cyfar- fod amryniaethoi g:j<.h'r p'ant. sydJ" yn dra liyddlon eleni Yl: rhoddi on presenoldeb yn v cvfarfodivdii. J^ei-byniodd yr oil a toLiti,,k,it \vrth yinada<el. AI\'ERT!iIAI\T,rddN'('hog fu yr a- wer',Iiia.iit tr too Mr Owen ddydd Mawrth. Yr ccfk! y buohod yn crrraedd 20p a. Mirosodd; holrroOT, 2ttp-, t.oi. 7p 7a. Mr VV. Joues E-w cwld yr arwei-ihwr. IT oedd Mr Owen vn t'hodd; t ftarmio.

PARC. ER MWYN EIN GLEWION. In iveiwdd gynnull y l;k> iH-hod, nob Weimr, Rlw«cPyr 29.i!n. 1916, rhotkiir s-.vper er budd v mrnvyr. Gwahoddir pawb i ddangos eu cvd ymdeiniiad ar rba.i svdd yn ymladd dros e'i g,aJ. Dr,V3<llt .yn ()rfXl 6,30, ,,yL(i* d i mewn l. -H,P,J.,

AT FELBION GLEWION MON. Caloii mam yw rnlon Moti, A tihiriotr vw ej, Am ei rnt.-FlAua a. prfiur Mawr yw \t ¡1h,uu, a'i tAiariad'; Duw f,),Il »taw<ki. er liw ydd a tit' I O* 1 nrhy«wrc, .kk»w'lt dklymuniad. Gweiwyd ttwi, yn gudo'i t,ic I frockt, (IT-' yftydwoll Ar eitl irhi !• Ld rhoddaitt wfu'th; Ac yw eu harddweh; Pwy a.ng'hofia.'u huoliel fryd A go hid eu gwliadigarwoli? Er ym mlvc>41 ar (iir a. mor Yn gWEbr&Wod dor iawiid^vrati, Ar eu rhian dirwv laww ilig Y driug ein taer weikfetu A n<es atyntJ yw ein serch Na. mwg yr eroh g-yfle-g-reiu. Hiraftth trwrn gcid ar yr w vI fleb yiiddli hwyl na heodwen Mud oedd Hais t.elynatl'J' foci, AJ uhwynto wnai yr aweon; C'oliem ant gyfeilhon on Oedd flv/y<kli fu mor llaweji. Mae y dy<idia.ii'n hir. a'r noa Yn Bros yn ddifwyniant; D'.vya yw'w ser a'r Wetiad wt>n, A'r neo yn dilu fel aiomt&nf; Pan. dklaw'r meib yn of o'r ga<i HolI glyohuu'r w lad a gurnam-. I Svlla trem yr vnys .tl()(, Itirwy ni 'llrwy niw! a nos a,t wawrd^lj^kl, Pan na byddo rliyfel mwy Yn rhonkii dwy, a bew-ydd Gobaith aydd yng ng'hafon gwlad Am ddvdd ad-uniad dedwydd ORW YNr.

IIAB ik-A. MON YN WAET.. Di wg <?amnym ddeaU fod mal) Mr Ellis J. Grif- fith. K.C., A.S., wadi ei ,g.vnieryd "11 Wftel, ac v I mae vn aivr mewn ysbytty yn fdundain.

CYFARFOD MLSOL MON. Tx.vwyddion dow iso-di^ Cyfarfod IioI Mon ig o I ydy-A' 1* Parch Evan Jones, Llangrisnolus, a Mi Oweti Robect^, C««rg.ybi.

A ELWIR DYNION I FYNY llo? Nid yw manylton y ffyfiindrefu fvrfd dan arol- vgiaeth Mr Ohaaniberlaiu eto- W'(¡¡ eu hysbvsu. ond di^gwylir yn awebus am dauvnt. Myiu^ki gan rai gwyr «mlw« inai y Im-riad.' vw galw am waaanaetli r*>b dyn i fyny i 55. oa nad ftd'oe-l, ac o boafb v daw moroiiod dan y oynllun helyd.

PARCH ROBERT EVANS, Y CENHADWR ADGOFION AM DDYDDIAtJ El FEB YD. Dyma fel yr ysgrifenn/id gHt y Parch Wm. Robeirts, (iouulwyd^ yn y G oleuswi," ft diitll y bydd yn cklitklorol i'n darll-enwyr:— Gathvvyd y gwr da uohw] yn yr Aberffraw, s>tr Foil. Ei rieni oedd WilHam a Dororfiy Evans, o»id yn Tv Oroew, g«ar Pentruotfli, y treulkxki dyrnor ei Ieuenic-tid. Derby ni wyd ef yn gyflawn I", -t -it aolcid yn oglwys Pemyg&rswwd yn y flwyddyn 1864. 1 V*cli!! '«■<>tid bregethu yi, 1874. ac aetli ar unwa-ith i Atlirofa y Bala, yn iwedd Awsit, yn yt- un flwytMyn. Actit all-an i'r India yn Hydiref, 1878. Ilit ar y maes cenihado4 am 38 o nynyjtdau. Daeth ti dyrnor i ben a.r yr 8fed o'r litio hWJI, yn 67 nitwydd oed. C'laddwyd oi. ytt lianidlow, Rlsag- fyr iafod. Yr oedd yn wr hynod nievvn csrefytkl ar hyd ei OCIJ. Fel rh.G'ol, y niaa hynodrwydd dyn yn cyoh- wyti yn ei rieni, yn enwodig v fam. n'gis Mosw, Siamuel, TimotittCtM, a P4iaiil, a eluafodd yntnu rieni o'r radd flaetraf i'w gyfarwyddo yn yr iawn gyfmVjatL Yr oedd1. ei dad yn flaenoir cr yn im- aile yn yr Aljerfiraw, a gwnaed ,f yn Hat-nor ar ur.wai-iih ymhob mifi v bu yn trigo H.r 01 IIMUIV. Yr otdd yn Ysgrythyrwr cadaru, yn ddiwinvdd o' stemp Brown a Watson, yn yniai.rosJkiwr l'hwydd, ac yn fiyddtawn yn yr holl dy megis gwaa. Onid yn ei fant yr ouxki yr hyn-cnlrwydd peipt-,a,f. Yr o-add yn eitliriacW mewn gwiad o bobl, rnewti gulhi, doathine.b, a ohrefyd'd. Yr O(,JJ yn I let.lores dda yn Gymraeg a Saesncg. Yr oedd holt br-egotliwyt- y air yn gwybod yn (IL" I am ciani, yn gwerthfawrogi l'i. ohynidtithas, ac yn tdrydli i fy-ity.ati. A gwnacth oi rhan i (tdwyu ei plilant i fyny yn addytsg ac athiiawiae-th yr Argiwydd. Pan yr oeddynt yn byw yn Aber- (Vraw yr oedd y Pairdh Robetnt Owen—apostol y plant -yn iletya gyda (ii.-w y Sul. Pan ddaetii y proffwyd i lawr bore Ltitti c<ar,ifu y ddau blentyn bach yn bwyta eu bre-ewas-t., ollll arwtiiiiwyd ef i yvstafoll atritH. ao feddyliwri i t'!vin.n aros rhyw gytnaksfc gYlhg of. Daetli y ddau !>k't-t.yn badl at y drwa i guvo a gofyn, '"Main, a welwch ohwi yn ckla. gawn in frec- waat?" m^kiai yr lrern brcigetthwr, "alii welaas hwy yn cael breowajt.?" "G-wtr," medda.i eu ndiaxn, "ond byddiaf li yn arfor dGddi dau frecwa.st eyue-u troi alhui,—an i'r eorff a'r Hall i'r eAtt;tl." "OnJ," medidai drachefn, "pa beth yw brec- v\ a.it yr ciaaid?" "Eu holi mewn pennod o'r 'Itkodd oedd yr ateb. Da-ettt till o'r plant- yn briod i'r Parch Iliohard OVAMI, y diwygiwr eir-wog, ac aath y Hall llo- OE'I'l Eva.nj —ailan yn geitluulwr, ac yn un o'r rhai mwyaf llwyddianrma ohonynt oil. Rieni, dyma, i otiwi pa betli a ddaeth o blaut y ddiiu frecwasti. Yr oedd Robert Evans yn "pioneer" yn natiir- iol ar hyd ei oes. Yr otdd ac y btae-n yn yr Y it- g'Q! Sul, yr ysgol ddyddiol, ac ymhob chwarae, iw nid wyf yn cofio i mi warafun y aallc uldo, oblogid bydiiai bob imw yn garcdig, boiiedckg- aidd. a mednw. Byddai bob arnseir yn ofahus i sirarad ac vmddwyn yn oi oyfarwycfcdiadau pi fam icklo. Pan ddac'fch qj'fundrefn y Touic Solffa allan gyntaf, nie;9t.rolodd hi yn dita, o dani liyfforddiant Mr H. (>\ven, ysgolici^lT 1\Ut111a.c.t;h, Cyn cyr- raodd ugain oed, dewiswyd cf yn arwo;nydd v gilit ym Mhcnygarncdd, a'bu yn offcryn i godi to new ydd (I gvjrddorioti vu yr ardal. Ac yr wyf yn dfiall ei fod yn v cyfarfod oynt-af ym Miyiiiau Caswia wedi ymgyaogru i adtlysgu ocrddoi iacitdi y cys'gr i'r 'brodorion, a bu'liyn yn gymorth :y 1 .ved-hil i entvill y bobl at 'Griaticuiogaeth, a e.vlweddil i enniil y bobl at Gristionoaetu,_a gciwir cf hyd heddyvv yno yn dad y Tonic Soifla. An»fono:5d y Gymdfttfclwsfa i'r gwa.ha.tioi .Gyfurfcdwld Misol ac oddiyno drac'nfu i'r gwa-hanol eglwyai, i'r jserwyl a gan- lyn: Ein bod yn riioddi ar awydefog- ion vr fgihvyai i edrycii yn farlwi a or* o dan eu gofal ddynion ieuairw. orefyddol galluüg a Ilawn o'r oeiJia(io4 yn barod i gynnvg eu hunain yn yrrig<?:f?wyr i tynied alfcn yn gt-oh-idon i'r Tri- va. Disgynncxld y geoadvvri hou ar R-o- bfits Evara fel gwreiciiionen ar bylor. Bu yn teimlo awydd i [ynctl allan yn goriha.dwr lawer gwaith oyn hyn, ond yr oedd yn galtu e.i gau'w 1 lawr gyda'r syncad fod ei at.al-dweyd yn rhwystr iddo; ond y tro hwn yr oedd yn fll-jm 10 yit gryf- ach rr pob o s oiddo am beMi ani.ar. O'r diwedd, tcimlodd mat llais dwjdol ydoedd n gai'.v yn ger.daiit. am ef i fyned ai>!an. Oi:d. pa. fodd i fyned ymkctfi? V ffordd a gymtr-odtl O<'I. 1 Isrvn: Aeih vn ddisfcaw, lieb wrlu rreb i'r Firon Goob, at- Roger Evans—mewn llawer o behhun y gwr mIVvaf ei ddiylanwad yn.g Ngtiyf- arfoJ Misol Mon ar y prvd. Tywalltodd ei lioli helynt o flaen y gwr hwn. Dorbyivodd ytdan ef yn yr ysbryd goreu, ao acida wodd y gwttitt ei orou ur ei ran yrnhobman. Ymhen ychydig ddiyddian ar ol hyn yr oedd Cy^.uifod Misol yn dingyn ynig N.gJKaorcei,iog, y dyddiau Ovnitai yn G-orfFcnnaf, 1874. in v Cyf- arfod Misol dy^rwyd adirja g-wr iemtio arall yn rheo'akld, a phenderfvnTvd a-nfon oeniiadju ir eglwys horino i ym<ldidd».n a'r gwr ieuano a<; a r eglwys. Mcr finan ag yr a-oth hyn dros-odd. cwl-, odd Mr Roger Ev-am. i. hyabywodld y ffwyddai ef am wr iotiasic atra-Il h nod o igyinoradwy. ao o d-riiiit hollol gn-fyddol', 1 awyddus i gael myne<l allan yn genhadwr. G: Iwodd rhai arno i enwi y g Wr" ieinaHie, ao wedi pw">-«o arno g.v:i?eth hynny. Dywecknld roai Robert Evaiis, mab William Ty Gr-.>j8. Pcmtraeth, ydoedd. Aoth vn doiiji o i'avvcny kt drwy yr holl Gyfar- fod l\l':t'o!, a phenderfy mvvd y Parc-li. llugh BoaMmavia, a Mr R<*re.r Evans i fyiied i Benygamodd i ymddidtt n a'r gwr ieuano ac a'r wflwys. a dorbyn eu Ihti. o bai'th iddo. Pasiodd popriih ytn Mh<.nygarne.d I g,y<l!a brwdfrycktid ati- -it y Cvfarfoé dilynol dbrb Yii- iwyd v ddi.i'.i ar iiijiwait't yn b.egethwyr rheol- aidd. ac antonwvd i i Bw.vMigor Cenhadol lA\r.jji\vl i'w hysbytfu fod i .vn O.vfnrfod Misu: Mon ddau wr iau-jtio yn barod i grimy# eu hunoin yn ymg<iswyr a.m fviiC'd atan yn ge.nhadon. Ao atafonwj d y <k?.uu ar un vaath i AtSirofa'r Baia, hob a.rlioii-ud na tliw arall. Fe-tiy ni chvin- i Ucllxvrt Evans ond ohwecli wythnos, o foil yn fanhgen yn nweithio ar fform ei dad, L fvnrd tnvv bob porMi ac lUl<hawr nes cyrraedd y esiflo o fod vn rheo.'akld yri y < orff no yn efrydydd parehua yn A thro fa y Cyfmideb yn y Bala, lki yn c^rydvdd diwyd a llwyddian- mis yno am dair blyne^d1, a bu am flwyddyu di-a^he«n m«wn nthroofa /eddygoj y-n E<finbtirgh. Pan ar derfyn y dryd^-i flwyddyn yn y Bala, g Yisilvyd of yn kolkrf *vd'vti i ddyfod: o fiaeu Pwyll«or y Gymdeitliauifa. Yr oedd rhyw blaid wedi iitnlygu fAt luiiT,ghyn wariwyaeth i anton un afcal ar et Leferydkl rr:ov boë,H oddacariref. A TK^iniVrfynwyd ei gael o Uten Pwyllg^r v Gytn- d.vifcliasla i'w hoii a rho^'<Ji barn derfyno'i arno. Wynelxxhl y Pwyligor yn hotlol hima-n-feddianol, am ei fod yti oredu fod yr Arglwydd wfodi ei allw. Ao ymHj,ith ltawe-r o betiiau eol'a.iH ffofvn- wyd V owcsbiwii a gsiarfyr. iddo, "A ydivoli <ldim vn meddw/l y srall yr aitui dweyji syiW aenoc h fod yri rli.wv:tf ¡" eh llwyddia«st vn yr India?" AteilKKkl yn dfebyg i Lyn, moddai ef ei hun wrohyf: Nao ydiwyf ddrn. oblegid yr wvif vn oradu y gwim fy Nhad netfO'! ddiffyj føI II \"IJ fYiltv yn rluvydd. Poenid vr Apo&xA Paui gynt ear..yvmbwl yn y cyau-xi 6C v mae un o'r rn-if Mwij.wvr vfi dwevd mai ataUiiwrni ydoedd, ac fe fodklyUiodd Paul mag is g y niao phai ohotioch yn mfXt¿.vl am dnnlllf lirut.ru, y vn rhwyntr i w lwyddi::uit. Ottd ate'hodd Duw et am find vn et flatn waitJr. fori nddo Itt ddi-ou 0 raa i wicud Igawer mwy m i dtt-Av.g i fyny Ao yi wyf finr.au wedi oael tyatioketh Kan f.v Nhud nefol y eaif yu ge'n i ininnau." Cafodd Ityll lwyr a thejf ar bawfc, ar oi f^uuiiodd i.t-b inwyjK'h ir-iir am hvn. Yn y-tod yr haf, 1878. priododd gyda. r M. J>. Phillips merch v diweddar Barch. John Phtllifjd. Bangor, un o gyniwyna«wyr Cymru i-n.vil add;.vs.g a, ctirefydd, ac y itiae,it :%vt-.a o'i thad mewn .ra'll-u, adUysg a dawn, ac o ifyffcl.vl) fe<kl w[ w'i phriod 'gyda' r gw.nth cotriiadlol. Diau fod y Oyf.indetb yn oydyind<>.iniio yn iidwy.i A hi o dan t-i gwabanol Flwyddyn yn ot (HJtkxld flit-i. vr hWll oedd yu w: ie:m,no oii>Mthiol. He yn a.vi- dyma hi wedi oolli priod a thrwv hvn hervd y gwaith kg yr oedd wiXii rhoddi "ei chaloti aino. Ac oni ddyJem fe: Cyfmndeb gadw "in I!y«r;c! yn nMUditwI ami <. hyn allan? ltii ttfjbtxt Evaiiti yu v.as ffyddlawn i Dduw, a. thrwyddo Elr i'r Oydrwyleb. Y niao gwir-lvydd- t»)iwlK. .\1.1 eyohwyn rnewn oredu yn gywir yn N »i;w. Yr otdd Itobert Evans yn meddlf Hydd gref yn Nmvy. Yr oedd ci-flFydd wedi ei godi i yrc.g.v#c,gr-;t i'w _wait;h, a'r gwaith wedi ang-rdd- <Vi ei ttyiid. Yr oed;d yn gredwr mawr mewn gweddi. Yr oedd wedi OH d atobloil- rhyfedri i'w Wdddtau. Rai blynydda.ii ol gwnaetli v Pab- yddion .ymosod!iad boiddg-r. ar ein Ce.D.hadaetii vn yr India. Clywoiki Ro->erib Evans fod banner dw-iin ohon.\nt wedi cvmrdd wntref neilldnol i gychwyn (.u-oc-BahmdaetSi V'1O, Aeth yno ar eu ho&it. DitfwyddcxM fod y ty atvnt nl wag; cafodd hawl i fyned iddo, a olvlvwod l vr ofl'e.riad yn oyiiHunio pa fodd i gyolnvvri "'lI g-A,tith. 11 odid &f a!t DdlW a. pharlwoikl 1 W<hI<1- io (rwv y nos; erbyn v oedd yr offeif- iaid wedi ymadia'ol o'r jr ac o'r pewtrof, ae ni welwyd hwy. HIO nswyacM. Daiiodd yn frwdfrydig -<,yd¡¡,'r gwaMi liyd v

PWYSIGf PWYS1G! Ni ellir sicrhau lie i ddim ond hysbys- ?adau oni cliyrhaoildant y Swyddfa fait bellaf noa Lun. Ni ellir oyhoeddi penhillion ooffa na ohyfarchiadau priodasol a phersonol ond fel hysbysiadau. Anfoner gohebiaethau yn brydlon a ohryno, a gofaler rhoddi yr enw priodol wrth bob un, nid i'w gyhoeddi, os na. ddymunir hymsy, ond fol prawf o ymddir- icdaet.h a dilysrwydd.

DA PLUOG TWRCELYN. ARDDANGOSFA YN LLANERCHYMEDD. Dan nawdtl (lyrrukit'lia,* Dofednod lJospartli 'I\VI'(X-!Yu (fyrl'lw.liwyd yr ail a,rddangoo.f:.l. flynyJd- ol yn Llane'rchymedd, ddydd Merciier. Yr oedd mwy o lawer yn clwl au darigos eleni ac o an- sawdd uohelrvw. Y beirniad oe<kl Mrs Huiit-er- Smith, lia.ngor. Y Parch (.). Kyftin Williams 9 oedd yr ysgnifennydd egniol, a oiiafodd gyiriortai gwiw giui. Mr T. IJ. Evans a Llsw LlwydiarUi i a Welo r dyianiiadau ;— Chickenu: 1 and 2, Rev. 0. Kyffin Williams; 3, Mra Jackson, Llardaolog Poultry Jt'Mm, DucLs: 1 and 2. Ysgoldy. Coed- ant: with Mrs Edwards, Bodafon, equal third. 1 and 2, Mrs Jones, Oefn Gwyn., Coed- ana; 3, Mrs Lewis, Tyddyn Herbert, Coedana. Turkeys: 1, 2 and 3, Mrs Jones, Ysgoldv. Best trussed chicken: 1 and 2, lwv. 0. Kyffin Williams*; equal 3, Mis Jones, Ysgoldv, and Nlra Hughes, Cao Adda, Cemaes. duck: 1, 2 and 3, MnJ Joiios, Ysgoldv. Cookerel' and pullet- (live), for produoinig- table poultry: 1. Mr It, H. () W<TI Trec<ist:dl, Tyorj^ts etliti, l 2, Hev. 0. Kyftin Wiiliiuns and Mrs Joiiea, Ysigoldy; 3, Mns Jaokaoti, Llartfaelog. Cockerel and pullet, (firt, oi~oss), for produoiug table poultry: 1, Revo <). Kyftin Williams; 2, Mrd JuoksoJl and Mrs Hugihes, Cae Adda (equal). Twelve white eggs; 1, Mra Owen, Tyddyn Goode'n 2 and 3, Mrs Jorjos, Yagoldy. Twelve brown eggs: 1 and 2, Mrs Jones, Ysgol. (Ly 3, MtH Joueis, Neuadd, and intri I/ewi-s, Tydd- yn Herbert. Dressing a, fowl bos,t and in ehorbest time: 1, Miss Jonoa, C(>e<iar.a Vicarage; 2, Mus Jones, Ys- goldv 3, Mrs Jackson. Two lbs. of butter 1, Miss Oliver, Mvnydd Mwyn 2, Mrs Edwa.rdts. Bodafon 3, Mil* Hughes, Paro Newydd.. < Paw of chickens (confined to oali'agers): Mrs Williams, Peniel, Coedana. Pair of duoko 1, Mrs Williams, Peniei. (•harnpion prixo: Mrs J onesi, Ysgol dy.

ATEBWCH YN ONEST ONID B'ARN POBl. LLANGEFNI N AU ElDDO DIEITHRIAID'! Dyma gw-^stiwn oil-bwysig. Y niae o bwys ui.V(ni!igytX'hol i bobl Ltang-efnio N giellir m osgoi li'a'i èlllwyhyddn. Y mae'r wraig avdcl JIt siatuul yma yn gwticud hyuny er budd yr ardal. DarHertiwoh ckioaodd eioli hurra.in, a ehydtna- byddwdh wi.rioiiiedd y fleithiau bv" MawrUi 7fed, 1913, dywedodd Mrs C. RobeiPtw, 12, Crofls-sitireyt, gor y Oapel Wesifeaidd, I/lan- gefiM :—"Am yr y<i!»ydig lly nyddoedd diwetldaf yr wyf wedi d'.oddef giio boenau bost- yltg ilgwp.eliod fv nghefn. Pryd bymtag y gwyvwn bydkh-i y boan yn rhe>deg ar di'aws fy ng^hefn fel brat'li oyltell. Yr ootid fy nihon hefyd yu pwri blind: i mi, ao ni fodrwn gy-jgu'n osmwytli y yn y boro bydidvvn yn flinedig a swrfch. Yr oxkl a ddtHua-i il wy'r elwlod ytt bibr an'aturiol, ao yn llawn gwaelodioo, o liw tvwyll. Gan fod un o'm Ifi-lridiau wedi oaet mawr lea o gymery<l Ikwt's backaclie kidney pills, penicier- fyiwi.4 im¡¡:ill rrxidi prawf aru-ynit. Anfonais am Hwdh, a chanfyddiu.is, er fy liawenydid, eu bod y 11 gwujud lies i mi o'r cye-hwyn. Erbyn oymeryd iSiiii dwell, yr oedd pob cur a pliofu wedi ciho, a. r tii-%Nl,l (I%vlr licf d. Galkaf argyntftll {x>loiu*i yn rhwydd iawn ar gyfer atuhwyl- deb yr elwtod." lonawr 2 gain, 1916 bron ymhen fair blyncda -dywedodd Mys Roberts: Rydd eennyf air da bob amaer i belenni Doan, can idd- ynt wneud byd o lea i mi." NII) ar gyfur corlVrwymcdd, anihwyldeb yr afti yqtumog. y bwr-iedir Doan's backacln? kid- ney pilbt, eithr yn unij f ar gyfer anibwyklerau'r elwlod a'r bh.xircti me.gis dropsi, grafel, ayhvedd yn y dwfr, a plioeu wnfclt ei basio, poen cef:luru- orydcyirralau, a gwm'wyn uric aoid. Y luiUMifc yn liiyd'.otau yr elwiod a.'i bletlren fell y mae ffisig ana 11 yn gwneud a'r coluddion. Gan gyfYerwyr, ueu 2.-s 9<- y blwtfli oddiwrtih lit 1-1 Co.. 8, WeilH-sbneet, Oxford- ^brfei^, London, VV. Peidiwoh gofvtl am beltMini at boen yn y eefn a'r elwlod-yn liybradh gofyn- uffdlt yn hlatn am yr wdido Dun ri, ruogis y rliai a. ga.Codd k UolHTt-s.

HEDDWCH A SAFLE YR AMAETHWYR- Nos Lun bu Mr Ellis Da x, A.S., yn anwoh oyfarfouydd yn C.,olaltl Cyfelrioidd at. Iwyddiurit- Mr Lloyd George yn oyrnaedd y safle uchaf yn yr Ymkerodcaeth, a'r boddlhad roddodd hynny i Clvrrmi yn gyffrcduiol, ac aeth ymlaeu i ddwcyd ei fod ef wedi pkid¡:,o, hyd yn oed pan oedd hvunv yn. amhoblogaiiSd, y Fyddin, yn ogyatal a'r Lhllg- es, cto, orediai na ddylem w gyileustra i drafod lueddweh. Nid gwn-end lwxklwoh, llaww llai derbyn unrhyw itclevau, owkl trafod hedd- woh, a<t -o'i rati oi hun yr pedd ganddo berffaitih ymddiriedaet'h yn y lYit Wcinidog a M.r Balfour 1 gario y :dratodiaeth ymlaeu. Wrth siarad a.r g we^tiwii' y bwyd. dy w^iai mai vr olfen bwysioaf oedd cael aiorwydftl i'r tenaict, )!'iWVLidyt, viL o) gofynnockl Mr Daviea i'r IJywudra-otli a. wiw-i go.dw y ft'eirmwr yu ddigollctl c>d borrai (lic newydd yn groes i'w gytllno.pb. Yr a'ebiad oedd, y gallai ck ?,'I)yjin,,i ar ewvllys da y ttrfeddianwr. Fel mater o ftaitfi, mae tenantia.id tair yatad ym Mon yn awr dan rybudd i ymada.el, ac yn wy neb Iiynny pa rwwm disgwvl i'r tk?nantiaid dorri mwy o dir? Os myn Mr Profcheroe i'r llerrrpiryr gyn- hyrodiu niwy rhaid iddyn-t gaCoI sienvyad tenunt- iaeth am rent tog i'r ftel-lllw c a olianiatad idd- vnt i ddifa yr helwriaeitSi. Yr un rnodil gellid nyrwyddo lihydfliiad dvnion o'r Fy<kkn i Ftelpu yr amak-liwi-, drwy fenthyea ott'oryirau, a lleihau cost gwrte-ithiau. M:d, yn arbennig, Oil oadw uwohlaw riiaib y tirfoddianwr. Gwyddiai pawb mai am amaer y ee?r y pi-isiau presennol.

PA FAINT? Pa fain', o ymo-socviadju bilious ydyoli wedi wael". Os yohydig, dylccih fod yn ddlioidigar. Os Ha.wer, -yna yr yoyoh vn haeddu cydiymdeim- lad. <^hid u; wna cydymdeimiad eidh gwella na'ch rhvddlmu o'r .anhwylder 1iwn. A y mae'r all- Jnvyld^r y n codi, fel y gwyddonr, oherwydd gw(::ilIhwdi.1td beiiis yr afu. Y D-160,11 anilwg folly, er bod V.ti rhy<kj oddiwrtih Biliousness non g-ur vll y In. iJi akl eltwi J.i,at{w yr organ bwysig lion o'i corft" mewn gweithtKliwd iachu^. Ar hyd yr holl flvnyddoedtl v mae Mother Selgel't, Syrcp wo(ii, ix).,l gerbron v cy'hoedd, tfid yw wedi bod yn fwy Hwydd:ann.u8 gyda tMm nag mewn oonaroro Ilea «,tal bilicus!<e«s. Y infio ,Pn.iiyin brawf ü hyn gan filoed«d o bob! sydd weodi tvstio vn w-irfoddol i'r fl'aiili. Miis; IMbhH. Tre> Hill, C'harlioii, Wilt" a <ldywt d :—" Er pan ii blentyn ieuanc y iawn hi in :d ft BiHoitsucss Or-d rhwug vr ocdran o 16 a 21 oedd fy waetlsaf. Yr o<?dd cur yn y pen yn gyffred:n iawn, ae vr o^dd yr pirliaii am dri diwruod vdd Ar od 1111 lxitelaid o Mother Seigel\< Syrup teinikiis yn c,ifl lies, a darfu i be-J.u po!inirl fy 11g-I\nl,tld yn i;,ch. ac yr wyf wedi bod vn. hoH- •iadh hyd yma, cyfnod o mia 30 mlynedd." Yr liyn a wn leth Mother Scigel's Svritp i Mr* Robiiw fe all wtetid i chwilhan." Rhoddwch hrawf arii) heiVIsw.

ATHRAWON MON YN Y FYDDIN Mewn atebiad i gwestiynau gan Mr Ellil9 Griffith, yn CvfTredin, nos 1111t), dywedwyd fod PwyHgor Atkllysg Mon wedi gwneud cais trwy y Swyddfa Add.vsg am ryddhad dau athraw o'r Ir\"ddiin oedd wedi eu gosod yn Nosbartb A2 a (3. Nid (»:&[ neb a. yetyrid yn add as i was auact-h cyffredino! yn cael eu afiyddhau. Yr oeddis yn ystyried y owestiwn o drosglwyddo emill oedd heb fod yn addas i gylohoedd gwahanol. Yr oedd y milwr o Fon a roed yn noaparfch C3 yn fyfyeiwr mewn ooleg hyffM-ddiattot cyn ym- uno a'r Fyddin, ac nid yiitl ngwasanaeth v PwyH- gOlt. Atidy.sg.

diiwinld. "Llosgodd v fogin." Eibvn hvn y mae wed* derbymad crocefwxar gan ei Arglwydd — Da, wais da a. ffyddlawn; Ixtoflt ftyddlawn ar yciliydig, mi a. l'h osodaf ar tower."

fife, LLOYDS BAffK'l A LIMITED. I HEAD OFFICE: 71, LOMBARD f" E.C. CAPITAL SUBSCRIBED £ 31,394,200 CAPITAL PAID UP 5,008,672 RESERVE FUND 3,600,000 DEPOSITS, &c. 132,958,678 I ADVANCES, &c. 56,535,897 FRENCH AUXILIARY: LLOYDS BANK (FRANCE) LIMITED. |

SYR WILLIAM LEVER A CHENHADAETH Y CONGO. Fo gcxfir yn hir a diolchgar am yniweliad Syr William Lovea- ag eglwys y Bedyddwyr, Camdien- roiad, Lhmdsin, ar achly^ur cynhaliad cyfarfod btynyddk>l Cei:iliradaorh y Congo a nodaohfa yr ez- lwys, a. a gar wyd ganddo Ta-ohwedd 28aan. Yr Qeitkl yr arwerthiant. yn UU o'r rha.i mwyaf llwydd- ilImùS o'r rhestir hir. Cyrluioddodd yr elw dt-oa ddau gaiib o biuinau, ao yr oedd y ilvvyddianfc yn ddyliadua nid i rackl-au byohan i brewenoddeb a fJiiyctynidfimiad Syr William. Gwrandawyd gyda d:rJ.f;n-(l-»b eitli.riad'O'1 ar ei arai't-h Ityiiaws, hwyl- ioig, a tlira mediiis, ac y mae ei ddyfarriiadau ar waifilli y taongo yn worth eu ororsicld a'u cofio. lVclemuocki ilii wy ddweyd yn gaivdig fod y gwetnidog wedi ei anrhydcddu wrth ei waiiodd i g.yinervd rhan yngwaith cki. yr eglwys, a gwixiehli hynny yn y tywylhvch, heb wybocl pwy oedd yii wa.hodd. Rhoddodd hvn gyfle iddo ifctrtfoyd stori y;rrialn am y dyn oedd eimeu cael beirthyg l: lantern" i fynd allan i gam. Mathai ptrchen y "lantern", weld yr angen. am dani, gall na fyddai ganddo of byttli IU!1ern pan elai i ga.ru ers talm. Wol, 'ww," meddwi y bentJiyciwr, "faswn i'u moiidwl folly wrth wold y'oh gwraig chi." Cym. irai Syr N17 ltiatit arno ei fod dipyn yn swil ym nilirets-t,,iiol(teb y Parch Lawson Forfeitt, yr hyn a'i liiwystrai i adredd straeon anflygoci am 6KW?ihu llewod yn Staiiley Pool, a'r cyffelyb. Dyn a holpo, Syr William Yr oedd yn waetit an 10 nag y tybdai, oblegid yr oedd yn y gyn'hull- oiidfa bump o bcrsonau oedd wedi treulio blynydldioecld ar y Congo. Ond nid oedd raid iddo -wrtti stra.eon anhygoel; 'roedd y gwir yn rkliigon. A mawr oerkl boildihad v (torf pan, wrSh gytMtrio at y 4000p a godwyd at y genhadaefch gan y "sale" yn ys>tod ei hanos, y dywedodd gyda difrifwoh 11a allasent fod "wedi rlioi arian allan i well pwrpaa. Gwerid pob ceiniog a roctd- i(l i'r gerihadaetih yn y tnodd doathaf a chyda'r oa-tViyniadau godiidxtaf. Ymwelodd ef a gorsaf- oodd ctorohadol y P/edyddwyr ar y Congo, a synnai a rSiyfeddai at y canlytiiadau ardderchog a sior- lwtwyd gydza chyn lleied o wario. Pan teddyliai of am y gwaith a gyflawnid gan genhadon y Bec!y<Mwyr, gyd.l.'u cyftogau bach diniwed, gor- fodid ef i grectu fod cynhildeb dynion nia.-jnacliol yn wasilraft o'i gvilinaru a diyrihildeb y gonhad- aebh. Boddliaivs a nodadig iawn 'he£y(! yw y fiiaw- ddog lion:—"Pan oeckiwn i yn y Congo rhoddai hull brif swyddogion y Ll uchel gan- moliauetihi i Gynideitlias Genhadol y Bedyddwyr, a niawrygortt oi gwaith yno." Y niao Syr William yn oredn'n gryf os yw y eoTihadaeithau am ddod o hyd i gemhedlc.L'dd Hygredig ac a^-liub eu heneidiau, fod rhaid idd- ynt wneud rhyw^ieth i'w g well a'11 gorfforol a chymdei'thasol. ac addefa'n gaJonllog fod Cerdiad- aeth y Bedyddwyr yn gwneud hyn yn ardderohog. Yn brawf o hyn darluuiodd ymweliad ag ysbyby tra. iftiymwys, lie y trinid yn llwyddianrius gleif- 1011 clan yr atieohyd trot a not arawyctus- -efieptiant- iasua (rhywbetit tebyg i dan iddwf—orisipelas- yw hwn). Yr oedd rhai o'r diodd'efwyr wedi leithio ptirn can inilltir r gael rnynd i'r ysbyty, mynogiad a olygat fwy i'r siaradwr nag i'r rhan fwyaf o'r gwraiHaawyr, ga.n iddo dreuljb tri diwr. nod i ymTwybro drwy'r prvsgoed (jungle) yn Affrioa.* Ymhellach yn ei aralolt rhoddodd haues cyffroris am y da-ittt honno pail gafodd ei adael vii v llwyni lkTVRlvJ, wedi iddi dywyllu. gyda pliarti o vvely-gludwyr, a bertliyirent i fwvt,h ikod- eitig am on Jlyrnigrwydd. ( n itdeg meddyliai'n siwr t'u bod yn oyulhvyn i'w lofruddio, ac yr oedd wedi rlioi fyny bob gobaith, (pan wekxld mai bwnia<lau oarodig oedd gaiwidynt i gyd, ia bod c.) ofnau'n tkiwail. Ei fii-ii cf yw, os datighoswoh cÏtwi ^aredigrwydd i'r dyn titt y gall roddi gwora iawn i'r dyn gwyn av dalu'ii ol. Cynhygiai ddau awgryrn ymarferoi i vstyriaenh awcfurck'dwu v genlhycfcu: th. Cred Syr WilLiam fod !,lawer o'r anliwykierau covfforol y dioddefa pobl y Congo oddiwrthynt yn ddyledus i unrhywiaetli on hymucwlJI, ac y gwua ein cenhadon ddaioni anrhiaetltiol idrwv fynd A hadau plai:*higion a pHia- dyfu yn y wlad, a c}w>fnogi amaethyddiaeth fyvv golriracbig. A tlira.ohefn, Ffranmeg vw iaith swydctogol Congo y Be I wye. at hi raid fcxl yr fasinaol'ol hofyd. Eunill mawr i'r, eenha-d- on fydti'vi b(:d yn hyddysig yn yr iait-h hoii a*i dysgu yn eu hysgolion. Rhoddir pWyg yn dui- ddadl yn y swy.kSfa ar yr awgi'ynuadau hyn, at y rhai y mae'r cenltadon yn hollol yr fat" a Svr William. Un o'r rhannau mwyaf telmkvla,v ac aù. roddwyd gydag etl'myged'd, yn araith y masnacii hwn oedd am benna.elh a gyfarfyddodd Rr afon y Congo, oedd yn ddyn o gytfelyb natur iddo vntau, yti datblygu diwyd-iatiHa.u AC amaeth- vddiaiet-h, ao ytt dyrtvlmfu 01 bob) a lefe' uohel liywyd iiacii a (tefnvd'diol. Wrth ddwevd yt lwoes hwn, dyga.i a.r gof i'w wiandawyr am y ddefod frodoivd ddyohrynllyd o losgi plentyn sug- no gyda'i fam farw. arferiad yr ymladdoikl y oenhadion mewn crwys-gad Iwydsliannus yn I heiibyn; a baban heb oi dd'ddyfnu ;oedd y psn- naefch goleuiedig ac ansrliyck?ddiis hwn, a acnub- wyd o fedd ei fam gan ein cenhadon ditEn ni, am a ddygwyd i fynv fel pleotyn y gjerihadaetli. Soniodd Syr William hefyd gyda balchder yn ei iygaid am fedrtisrwydd rha.i o'i doipyddion ieu- am; duon, ao a.m y darganfyddiad a wnaed vn deft, woddar gan un o'i swyddogion, aef dod o hyd i ddyn ieua«c 81'n fnynd i fod yn fferyllydd cyrn. wya, yr hwn a gafodd y orap cyntaf at' d'dirgel- ion flWylliaeth niiewn uiedtiygta genluidol Fed- yddiedig. Brawd i. ni yw y dyn du, lein brawd ieuengaf, U4iaid i ni roi addyag iddo, ei godi, ei alluogi j ganfod ei onaid, a gweitluo or ei (aohub. Ar bwno y brawdgarwc<h yma, siarudai Syr William gydia dhryn dipyn o 'frivdfrj'dcdd duiviol, a rhodd. odd fin ar M sylwadau a stori frathog. Yr oedd gweinidog eglwys Americanaidd arjstocratig wodi bod yn siarad yn hyawul ar frawdgarweh. Ar y diwedd, broil na syrtliiodd yn wysg ei irefti gan syndod pan ofynodd negro iddo am aeloelaetli yn e» gapeJ. Siaradai y gweinisdog ar draws ac ar hyd, gan gynghori yr ymgeiliydd i wedldio yitgliyloh y 'path. Gwnaeit>1> yntau livnny, a <»hafodd attvbiad. "Betli oedd rneddai'r gweinidog. WeJ, mi ddoth yr Arglwydd ata i, ac mi ddleuckxki, 'Paid a pi 10(Mri llawer, Sanu" os na ohyma nhw cti; 'tydi nhw dditn wedi agor y drws i mi ebo.' Fel y dyw-eciais, oofir yn hir am ymweliad Syr William Lever a ('amden-road. Rhoddodd anaith fyt-hgioifiks. Arhosodd i (le, ymwelodd air byrdd- tlit gwortatti, gwasgarai straeon a oharedigrwydd ar bob Haw; ymddygodd mor gartnefol it. hen gyfaill, ac ymadawocid ynghanol hetidithLon dis- taw y hobl. 0 hyn allait fe drystia eglwys Cairn- de.u-road ei gweinidog i fynd allan l garu heb "Lanbem." H. M P.

DIWEDD BLWYDDYN. Syr,—Welo flwyddyn arall bron wedi dirwyn i hon a'r thyfel dychr.viil'.yd yn parhau. Oud; oalonoigwn, mae'f: owmwl du yn ^watigaru a't gelyn -r.r geisio Kcddwch. Bl-wyddyn o olidiau fu hon i fawor teulu yn yr ynvs hon. ond diolchwn fod y g'lowion a a bet. t,hasanl; eu hunain wedi bod yn rhan i rwvst-ro'r gelyn anrheithio ein gwlacl a difia ei t lir;g_oliotl. Blllrydd,.Vzt hefyd sydd wetii ao yn peri llaiwer tad a mam i hii-aethu am eu hanwvlion ar faes y rliyfel: rhai yn y (I oerHyd a Itaith, era'ill yn erlid v gesyn. T-%Ta e'r flwvddiyn wedi bod yn hynod galed i'r gweithiwr gael ymborMi a than ohcrwydd priskui uchel y ttwyddau. (! *vmt-red baw-b gyeur na pharheir hyn yn hir eto, oWtigid nid yw Duw yn evsgn, gwr. endy eu cri hwy ato feu rhyddlia' o'u gorth- rymderau, Byddod i bawb sy'n cam ei wlad wneud yr liyn a alio mewn gair a gweithred j Weinyddiaeth y wlad. pen yr hon svdd wedi deibyn vr ftnrhydedd fwyaf a roddwyd ar Gymro erioed, fel y dyoo yn fuan derfyniad y rhyfol. Dtimmaf Nadoiig dpdlwydd a biwyddyn newydd dda i ddarliervwyr y "Olorianydd."—Yr Aiddoeh'' elo.. E. LI. OLDFIELD. Poiih Amtwoh.

N CURE HAYMAN'sl BALSAM I WELLHA BESWCH ac ANWYD H t Amhrisiadwy gyda phlant. GAN OLL FPERYLLWYR a GROSERS ^|| Dortt Cough-asejl TfieUnrivalled I KeatingsIozengc|[ — —yrrTr?*—. TSS3S LADIES FREE. IF YOU ARE WISE before parting with yoiK money for useless remedies, write to m« for a FREE SAMPLE, sufficient for a cure ot my renowned treatment for all irregularities. No nauseous drugs. No useleu injection* GUARANTEED ABSOLUTELY EFFECTIVE under one hour. Aota like magio in tbo mo., obstin3to and unyielding cases. J^nilure impos- sible, to why worryv SEND NO MONEY. Sample. "THE MANUAL OF WISDOM," an interesting bock, Sworn Testimonials, guaranteeci genuine under penally of £ 6000, sent ABSO- LUTELY FREE. The MANAGERESS, LB BRASSEUR SURGICAL CO., LTD. (Dept. NT.), GEOFEREY BUILDINGS, JOHN BRIGHT-STREET, BIRMINGHAM. Tel No. Midland 2598. Telegraphic Addroasea: "Ardee. hir, Paris," and "Surgicat, Birmingham." W rkj: Pasay-l'a-ris, Fianoe. FREE TO ladies!^ ■" IUREG^^ARllliiS, etc., removed by an up-W>-date ar(Ci certain method Wri'H- OL'T MEDICINE or PILLS. It is apeedr siiflp-0! Btid a scientific system whiofi has been Practised with wonderful results: does oft interfere with household duties. SCIENCE knows 110 hotter CUR»- I havo r&eeived lettors of thanks daily testifying that they have derireci Qlo greaKst benefit. I guarantee every cage. SenJ Dit onoe for FREE particulars and teft{imc»qial8, guaranteed genuia# under a pepalty of £ 6000. STAKEMAN MORRIS (61 Dept). tfia, uoke Neivington-road, London, N Etabhshed 20 year8 in Islington. -1 larke*s 941 Pitts You Can Rely On Clae,pmlat II Sale aDd Suri 1 eithar Sex, for all Acquired ot Conatitutionat ViscAlart from Urinary Organs. Grarel. Pains la the Cael IUId W red complaints. Over» ears' Success. Of f! 1 A « Ir w (IlChei ,s.4perbo». or VI I tt P K 6 S sen* f et, free, for SI*" ''•■OV SL»MP3B)R TH« M 4 F\«N fr9prteUn — The Lincoln D4I I'll I ft n fr9prteUn — The Lincoln D4I I'll I ft ,0d MI<«n4 Collet Oru« ttl £ » (11, troin norcorpi -) 18

n BOBr. Y^gydwi ei gynffon i'r twr, A gwiai a'i lygaid yn oau, At, f.v.w) f«'i fv;io, oyn i lawr. 1 w fid- cfcui y goeden gnaw. r'li OnO --tllao"n rhaid trieddai etiaid mad, is f^fdiwl yn glir fel ha'; i'VTi a*' ujiioiir i lawn fwy nhad, 1 s^wys qjr'n aros own da. "f C'yd i c:vd oddef. a mi nid oedd flinj Gai( j.fol gadai ef wneud. «wrt'U3 a 10-3 ar fjr nglm. N.. r ^'1 ymdrech i ddweyd.— a0« !ck{, lVl i: wr 'no'r Kallu i in 1, 1 J both daimfaf. both wri; A. WR,104 ,);awff. et nncl wyf ond oj. 1 mx4). iftov a'c1(Mol yw ItwD. M' hi? f«vvr. hyd derfyn ei daith. L.'n t w*u oodd me.air a chi. •X ar'wo9ol. am fl wyd dau maitfa; u ton i r earn oeiklym ni. A (Idc!,o'r tlv,,ad i irit' liau fynd I )!!I,IÜU:Vt. fin wd {hI, :Ai.At Me dtom Br- !'V#faid hen ffrynd. >vddlon, lrior bur imi fu? tV GWILYM BEltW. -—i —

GEf fc>IGAETHAU. PRIOD- !i.. U. A MA K WOL AETH AU, .Jül 1 lJ M A R WO) AETH A U. ii^AI »on. Rhagfyr 22ain, yn 64 oed, Mr W- vVi.. ^««, 11, Robert -street, Caergybi 19. y-n 84 oed. Miss Mary 'y M«.wr, Myny .Id Caorgybi.

li m njjn Milief ot Ire Iatallsis always welror.18. Wedevote HI ■ ^e moat cjnsidarat4« at cation tonH dress require- HI At.,I. cftrtfxxss I) £ gg58S, UtOUSBS, SUU.IMKKT, W ■ fwljr to wear, fashionable, refined, and right la price, ,lJ BANGOR J V—- 1 > ^raffwyd gan Berchenogron y Clorianydd, m Mangor, 8ir Gaernarfon. a chyhoeddwyd canddynt yn Bridge street. I.Ufttrefni, Sif fm-Dydd Merciier, Rlwgfyr 27. 1916.