Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
21 articles on this Page
! Blys DafyM Sy'n Dejd—
Blys DafyM Sy'n Dejd— f Mai tro ofnatsan oedd i'r mul hwnw frefu J a dychryn yr ystusiaid. | Fod Uawer mul defudroed, hefycl, yn bur | uchel oi gloch.. [Fod Council y Valley, fel Joseph gy11 > w syrthio i bydew. T bydd yn rhaid cael "gard'ner' 1 wnau.l ffordd iddynt ddod allan. 'i Bu bod yn dweyd fod mwy anodd cael dwir yn y Valley o laweir na chwrw. Fod y canwr mawr a'r gantores bach yn yn ffrindiau arwinol, a dyna'r "long and short" of it. Fod "gwvr" Olwb Cricet Caergybi wedi euro i y llanciatT o'r goiwg mewn "match" y dydd I, o'r blaen. "Good, old married men." Mai tro garW oedd 1'r 'sgwner hono fynedl ym rec tra yn, y porthLadd. Ei fod yn rhoi cynghor i'r siopwr tw* roi olew yn ei bmpau rhag dychryn pregethwr eto. Ei 'fod! am ymweled a. Bryngwran yr wythnos nesaf. Fod yn well cvfarfod ag arthes wedli colli ei chenawon nlalg a'r ffol yn ei ffolineb- Mai y tyddynwr a'r siopwr ydyw prtitf gadfTidog- ion lle neillduol y flwyddyn hen. i Fod y "letter-box" yn hwylus iawn. Y oeir manylion peifech am y pentref hwn ar :fy1-. "D'- M. Mai M hyn y oanwydl i Ap Hari yn Marian Glas:—■1 Hen bed riant yw Ap Hariy goreu m Am greu hwyl a'i egni; Tafleisydd gawd'n frawd o fri—a. 1 wynieb Yn ddiareb—fe'i newidiai'n ddari. M. A. G. Fod y llinellau odlog a ganlyn am ben "ffynon" M. A. G. Fod y llinellau odilog a ganlyn am ben "ffynon" wedi dodi i law:- Hen ffvnon y gardner, fu'n enwog_ bri Am agos i gamrif, 'rwyn d wedyd jm. Does neb 'nawr yn gwybod pa_ famt yw ea hoed, Ond d'wedyd mai yno y gwelsaiit hi rioed. Bu 11a,wer o deulu, naill do 'rol y llaJll, Yn cario o honi heb weFd unrhyw waul; Ðo croesaw i bawb gael o'i dSyfroedd yn ffri, Ond InawT mae ei hanes yn groes, ddyliwn i. 'Rwy'n cofio pan oeddwn yn blentyn niai lant ( A fyddlai bob amser yn gadben y plant; I Wrth gario o'r ffynon, ei dwfr i wnieudl te» [ Ac hefyd gofalu am "stodkf washing day." | Bteth fu i acliosi fod cymaint o lol, j A gwadd "parish councillors" enwocaf RhosHjol. I 'Ai eT mwyn cael gweled a. pbrofi y dwr Y daiethant i fyny i ganol fath sbwr? 'Rwy'n cofio ei gvvel'd hi'n wahatiol i hyu, Fan oeddwn i'n blentyn aT aervvyd y bryn; Ai tybed fod rhaid gadael iddi yn hwy | Fel hyn 'rol hy-ibysu i gynghor y plwy. j Hhifedi'r tafaman sv^n 1)1 ai yn v sir, Ai tybed diddymir ifynonaiu o'r tix? Fe cawsad rhai pobol wneudl deddfau fel hyn, Ni fyddiad ddim trw-ydded i ffynon na llyn. Trigolion yr ardal, ni feier hwi bytb i Am anfon i fyny i Lvmdain yn syth ( Am ddyn o awdurdod er mwyn cajel gwell trefn— Mae cyfraith y wlad ddigon saff wrtb eich oefn. Yn awr, wrth derfynu-, 'rwy'n dtwedyd yn blaen, Pwy byinaig w-na didigio 'dwyn hidio run dira/en, o[Rwÿn gwybod trwy brofiad am ansawdd, y lie; Yr eiddooh yn. gywir, heb gain,—'H. J. Mai piti garw ydyw d rai pobl anghofio yr hen. iaith.' Mai blwyddyn ond triehwarteir ;eyn dldSgon art! j i wneud hyny. 1 Ei fod wedi clywod1 mi o'r rhyw dieg y noson o'r | blaen yn cisio siered dipin beeh o Oymreg. Ei fod yn rhoctdi tasg iddi erbj-n yr wythnos nesaf i ddysgtt yngainu yn dirwyadl y geiriau Llae- } rwydd, Ainwybodaeth, a Ffolineb. Fod! yr hen wraig hono o'r yn dallt silt i wert-hu llefrith yn reit dda. J Mai ar y gwlaw yn tunig y bydd yn gadael caiu/ad j y pi sax gartre' wrth odro ym y buarth- Y bydd yn rhaid i bobl A- edtrych ati gan ei I fod1 yn bwriadu talu ymwd, iad a'r He. Ei fod wedi Hogi car modur, a Mrs Rhys yn *beifio, er cael mantais i gymeaydi "snap-shots" o'r <dh*wgweithredwyr. drwig'Wle.i!thredwyr. '¡ Mai M hyn y canodd Tin o'r beirdd pin welodd <ei gyfaiil yn gwedthio ddydld LInll y Sulgwyn:- i Fe gafodd beirdd y penwaig Grvn lawer iawn o hwyl Wrth weled un amaethwr j Yn c-rweithio ddiwrnod gwyl; A gwieithio dtdiwrnod felly Sy'n groes i ddeddfau gwlad, Ac vntau'n Guardian hefyd, A ffarmwT mawr. pwy wad? Fe gododd fel y ceiliog, Didydd Linn, tua phump o'r glbch, A pben dwy awr a baner I Aetli am v priddi'n coch • j A oacliodki' ei geffylan O flaen y grybar mawr, A dy-na 11-ss -l:m'n crybio Am yspaid pedlair awr. Ac yma fe aieth tidr& Am ginio, "fel pe,tae," j A phft'i rhyw aw-r e, haner Aeth yn ei ol i'r cae! Ail-fachodd yn yr roller, Ac yn yr og afr gwydd; Bu wrthi'n agor rhesi Hyd derfyn eitha'r dydd. Wei wel! pwy byth na ddywied ) Na ddyliai hwn gael brol.: 'Does laithen o i gae rwdiins Heb wrtaith yu ei gol; Otnd dlyma sydd yn bwysig Ar ol aid tiriniaeth dda, Didoli o blith yr egin Yr efrau yn yr ha'. Fod rhyw ffarmwr yn hwyr un noson yr wythnos ddiweddaf y tuallan i Langefni wedi Cael braw. Iddo weled "motor-car" yn gwibio i lawr yr ,allt--ond fod bachgen yn ei dynu. Fod y wraig yn mwynhau y "ride" yn rhag- orol. 0
[No title]
Mor eglur y mae dyledlswyddam pobl eraill yn ymddangos i 711 .J Y mae bywyd yn rhy fyr i'w f«ddianwyr wisgo gwyneban hirion. b Nid yw y brif-fforddi i'r nefoedd byth al" o Mr. -OanlOn Aitloen. Ni<T yw yr un dyn yn fwy o ganowerwr na'r hwn 3 .ys^^d ei hunan. Jvhiniog teml doethineb -ydrw ymwybyd'diaeth o'n hanwybodaeth ein hunain. moangyfrifir fod' rhwng 5p a 4p yn cael em gwariio j person yn y Deynia-s Gyfimol bob ddiodydd meddwol. Dywedar hefyd dydd r ° ■alwyni o gwrw yn Llundain bob 7 Ohaunflberlain rhwng 6,000 a Eirminavfa^t, • Qy^deithas Undebwyr Gorllewin Hrmingham, ar yr 20fed o Fehefin.
Llys Sirol Llangefni.
Llys Sirol Llangefni. Oynhaliwyd yr uchod ddydd Mawrth, gerbron ei Anrhydiedd' y Bamwr Syr Horatio Lloyd. Trfeiuiliwydl lilawer o amser i wrando amryw mchos- ion o fan-ddylcdion, yn y rhai y gjwnaed1 ajrchiebion i dalu yn ol hyn a hyn y mis. AOH08 GAN GWMNI NWY OAERGYBI. Dygai y nnnni hwn gyngaws yn erbyn W. Pollecof aan lip ar gyfrif nwy a wastnaffwyd trwy bibelkiu diffygiol yn ei dy. Tystiolaetbwyd dros yr erlyniad gan ieolwr y cwmni a ohani Mr Savillle; y rheolwr lleol yn NghaeT1- gyhi- Mr T. Fu. Evans, dros yr amddifFyniad a alwoddl y diiffynydld, yi' hwn a ddywedodd mad' oedd efe •wedi arogli nwy » gwbl yn y ty. Nid oedd ineb perthynol i'r gwaitn nwy wedi cwyno wrfcho yn nghylch y "meter. Dadleua-i Air T. R. Evans nad oedd gan yr erlyn- iaal achos o gwbl Gohiriwyd! ef hyd Lys Caergvbi. HAWLIO DODREFN. William Hughes, hen wr o Penrhoslligwy, a hawliai amryw ddodrefn, gwerth tua 4p, cddiajr Owen Williams, Gaa Bryoh, ac Owen Williams, Oaerhos. Ymdldiengvis i'r hen wr, ar farwoLaeth ei wraig, fyned i fyw i èae Brych at ei ferch (gwraig Owen Wil- liams), a bu yno flwyddyn. Yr oedd! wedi myned afr dodnefn y gofynai aoni dlanyint i'w ganlyn yno o- y deaJltwrdaeth ed fod yn eu cael wrth ymadaei. Dadteuiai y diffynyddion mai cymeryd tnigareddl ar William Hughes a wnaethamt; ei fod bab foddion i giael tamaid o fwyd. Wedi hyny fe gaiodld 8s 60 yr wythnos o elusem David Hughes, ac fe ddlywcd- odld! y talaa am ei lie gyda'i fab-yn-nghyfraith. Hawliai y diffynydd hvnaf 7p 19s 9o am ed gadwraeth tra bu gydkug ef. Dywedodd y BairnAvr nas gellid ystyried! ei wrth- hawl: am gadwraeth yr heu -,vr-nid ooddys wedi eu hawldo trwy y llys. Rhoddai ddyfarniad o bllaid y gofynydd am 4p 8s 6c a'r costau, ond os dychwei- id y dodrefn, eltc., cyn pen y pythefnos, y dyfami- iad fyddai 2s 6c a'r oostau. YN NGHYLCH TY NEWYDD. Hawliai owezl Jones a'i fab, Hesnry, Jones, Pant- corn, bedair punt oddiar Chdben Morris Roberts, Betnlieoh, ar gyfrif gwaith a wnaed ganddynit yn nhy liewydd y diffynydd. Yr ymgymerwr ydoedd! Thos. Griffiths, ond yr oeddynt hwy (yr ba-VOIWYT) yn metbu cael arian ganddo, a dadleueaiit, trwy Mr So R. Dew, iddynt gael eu gorchymyn i osod grat- 1aIl1, etc., gan Oadben Roberts ei hum. RhodJdwyd tystioliaeth i'r perwyl uichod gan Owen Jonies; yr hwn a groes-holwyd gan Mr A. Lloyd Griffith (yr hwn a ymddangosai i amddiffyn) i gedsao I profi mai gan Mr Thos. Griffiths y ca-wsaint orchymyn i wneud y gWaith. Henry Joneis, yn ed dystiolaefth, Bi ddywedodjd iddynt osod114 o gratiau, etc. Yr oeddynt yn gofyn 4p, yr hyn ystyrient yn rhesymol. Rhoddodd Mr A. L1. Griffith filiau i mewn wedi eu harwyddo. gan Herury Jones, ond gwadad y di- weddlaf mrui ei k, enw ef oedd ar un yn cjdnabod lOp, ao nas gweloddl ef erioed. Elizaibeth Jones, priod y tyst. diweddaf, a 3J.wyd i dystiolajethu yn imhellacn. Mr A. Lt. Griffith a, ailwodd Gadben M. Roberts, yr hwn a ddywedodd ididto osud T gwdth i Thos. Griffiths. Yr oedd yn wir iddo dalu arian. i'r gofynwyr gyda chydsyniad Thomas Griffiths. CSroes-holwyd1 gan Mr S. R. Dew: Yr oedd Gril- fiths wedi gwneud y gwaith i'w foddlomrwydd ef. Yr oedd efe wedi talc, i'r dyixion, ondi gwnaioth hyny ar ran Griffiths. Yr oedd arian yn cdykdus i'r diweddaf ganddo. Yr oedd holl arian yr ymgymer- iad wedi cael eu talu. Griffiths oedd yn gyfrifol i dalu i Owen a Henry Jones. Thomas Griffiths a ddywedodd nad oedd yn credu fodt gosod y grutiau, etc., yn y "contract," a ohyfadidefodd fod arno 13p i'r gofynwyr. Y Baamwr a rodidlodd didyfarniad i'r hawlwyr ajm 4p. HELYNT Y FULES. I Gofynai Edwaird Parrv, Shop, Ty'nygongl, iawn oddiar Edward Thomas, R. Mathews, a John Owen, am y golfed a gafodd trwy farwollaieth mules, yr hyn I a honid a achoswyd gan y ddffynyddion. Mr S. R. Dew, dros yr hawlydd, a ddywedodd fod yr achos yn un lied nodedig, ac onibcue fodl ar I y dliffynyddion ofn i'r achos gael ed gymeiryd i fyny gan y Gymdieithajs er Atal Oreulondeb at Anifeil- iaid nid oedd yn meddwl y buasid yn ei anuMiffyn. Yr oedd Edward Parry wedi anfon ei facligen (too naw oed) i r fules a char i Benllech. Ar y ffordd neidiodd! Edward Thomas i'r car gaai dtroi y bach- gen i lawr. Unwyd ag ef gan Robert Mathews. Yna daeth John Owen atynt, a'r diwedd fu troi y oerbydi nee niweddio'r fulles. Pan y gwel-.ant yr ol'wg ar y fules onfonasant y batchgen i'r afon i'w golohi. CJyn i'r fules farw aeth y tri i wteithdy Parry i ddwevd eu bod wedi dod yno i dalui am y Mes, ac nid yn umig hyny aethant at y fules gan gynyg iddi fwyd. Mr O. Trevor Williams, mflfeddyg, a dystaodd iddo gael ei alw i weled y fules ar yr 21ain o Ebrill, wedi iddi farw Oafodd y fules gyda chwydd o gwmpas y frest, a gwaed du o dlan y croen. Yr oedd wedi marw, yn ei fam ef, trwy Iwgu mewn oamlyniad i feithu Myngcu oherwydd runaf i'w gwddf. Hughie Parry, bachgetn naw oedl, a dystiodd ei fod yin myned i Benllech ac yr oedd y fules bob amsier yn llonydd. Pan yn agos i Lythyrdy Tyny- gongjl rhedodd Edward Thomas ar ed ol; aeth i'r car a dywedlodd wrthyf aim fyned aUam. Yr oedd bachgen erall o'r enw Robert Huighes yn y car ar y pryd, ao arosodld ynddo. Daeth R. Matthews i'r oar a dywediodd1 wrth Robert Hughes am fyned i lawr. Yna E. Thomas ac R. Matthews oedd yn y oar; aiethamt yn mkuen. Cteirddodd ef ar ol y oetrbyd at lyntirion, Ue yr oedd John Owen yr hwm a wthiodd y tu ol i'r oeitbyd., Yr. oeddynt yn mynied i lawr gallt. Pan oedd vtn gwthio syrth- iodd y fuiea, gyda'i phen dani. Neidiodd y tri di- i ffynydd) at y fulies i'w chodi. Gweilodd1 waed ar frest a ,cheg y fules. Yna gadawodd y diffvnyddtion ef, igan ddw'eyd wrtho am ofalu peidio ei gadael i Pell syrthio eto. Aeth i Benllech i olchi y gwaed; yr oedd yn gwatxiu yr holl ffordd. Aeth i nol glo, dlau gant, a chychwynodd gartref. Gallodd y fules fyned am dipyn. Pan fethodd gwthiodd -efe y car, a helpwyd ef gan blant eraill. Syrthiodd y fulles ddwywaith ar y ffordd. Mr A, Lloyd) Griffith a groes-holodd: Nid oedd y fules erioed wedi syrthio ganddo cyn y dydd hwnxw. Mr Edward Parry, perchenog y fules, ac yn oadw siop yn Ty'nygongl, a ddywedodd fod! y fules yn un y gallai adael i'w fachgen fyiied gyda hi. Ar y diwmod dan sylw yr oedd y fules yn iach a di- aniaf cyn cyohwyn i Betnllech. Pan ddaeth yn ol cafodd fod peth gwaed wedli sychu ar ei gwoaa-ut. Ni alai fwyta. Anfonodd hi i'r para gan dybio y fbuiasai yn pori. Yr oedd yn amlwg nas gallai lyncui. Wedi1 marw'r fules da^th y tri diffynydd ato. Dywedodd R. Matthews wrth J. Owen "IWed dy woes." A dywedodd yittwa eu 'bod wedi dyfod ynfc i dalu am y fules. Elizabeth Parry (gwradg y gofynydd) a dysttodd fod Mathews, Owen, a Thomas wedi dod i'r ty. Yr oedd hi wedi bod yn nhy Robert Mathews aw ol i"r fules farw. Dywedodd* wrtho fod ed gwr yn fodldlon i gymer-yd 5s yr un gan y tri. Dywedodd R. Mathews- ei fod yn barod i dalu os gwnai y Ueill. Gweilodd Edwardl Thomas yn y "warehouse." Yr oedd wedi bod efo R. Mathews, a djvwedodd yntaul ei fod yn barod i wiwmd fel y lledll^ Aeth y dyst yn miofen i ddweyd fel yr oedd wedi gweled John Oweir hefyd. < John Jone-s Parxy (mab i'r gofynydd) a dystiodd i'r diffynvddion ddod i'r ty i dalu am y fules. Dy- Wedasant y buasai yn well ganddynt na sofren pel buasai y peth heb ddigwydd. Nid oedd efe wedi bod yn son am y peth wrth y diffynyddion ar ol i'r fuJies farwgan eu bod yn gyfeiJlion. Richardl Jones, Tyddyn Troia, a gaJlarnhaodldJ y dystiolaeth am yr hyn gymefrodkl Ie pall ddaeth y diffynyddion i dy Ed. Parry. p Mr A. LI. Griffith,mewn affitiddiffyniad, a gyfadidef- odd fod y fulles wedi syrthio, ond nid oedd tystiol- a»th mai mewn canlyniad i hyny y bu'r fules farw. Robert Mathews, Lleiniau Gwynion., a gofiai y 18fed o Ebrill. Gwelodd y car yn myned i gyfeir- iad Berillech. Gofynodd Ed. Thomas iddo ddod i fyny. Yr oedd yn eistedd yn berffaith lonydfd yn y cor, a'r bachgen yn ei thywys. Daieth John Owetn> fyny. Yr oedd yn eistedd yn berffaith lonydfd yn y cor, a'r bachgen yn ei thywys. Daieth John Owtm, a, gafadlodd yn y cauad, a syrthiodd! y fules. Neid- iodd o'r car a helpodd i godyir fules. Groes-holwyd gam Mr Dew: Yr oedd y bachgen wedi myned o'r car cyn i Ed. Thomas fynedl iddo. Yr oedld y baehgan yn gafael yn mhen y fules a hyd yr amser. Nid oedd dim wedi ei ddweyd aim i'r bachgen fyned apr fuiles i gael ei golehi. Yr oedd y bachgen wedi d'weyd nad oedd yr un o honynt wedi gwneud dim i'r mul. Nid oedd wedi dweyd wrth John Owen Dywedwch eich neges," gan olygu eu bod yn dod i dalu aan y fules, ond eii bod' yn dyfod yno i ddweyd nad oeddlynt wedi gwineud dim i'r 5ules. Oadlamhawyd tystiolaeth y tyst blaenorol gan y dda.u dldiffynydd arall. Henry Thomas, Tymawr, glo fasnachydld, a dyst- iodd iddo roddi diaii gant o lo i"r baichgeai ac na sylwodd fod dim aUalTl o"i le ar y fules. Robert Hugihes, y bacligon fu yn y car, a roddodki dvsib!oIai?ith i gewtarnhan na wnrueth y tri diffynydd1 rdim i'r fpiiesi Ni fu i Hwhie Pany tyned i olchi y fuPes i'r i.fon.Pan gro?s-holwyd ef gan Mr Dew dlywedoddi y baehgem. iddo glywed y diffynyddion yn dweydl wrth Huighie Parry am fymd, i olchi y fulles fr afon. O'wen Thomas a roddodd dystiolaeth bellach. Mr S. R. Dtefw a ddywedodd nad oedd un amheu- aetth ganddo ef nad y diffynyddion oedd yn gyfrifol am farwollaeth y ftiles. 0 bartlv i werth y fules maentumiiiai ef nad oedd y 3p ofynid yn afresymol, gyda ohostau'r milfeddyg, etc. Dywediodd y Barnwr nad oedd) yr hyn ddigwyddl- odd i'r fuiles pan syrthiodd ond dkmwain, efallai. Tro difeddwl ydoedd ar ran y diffynyddion. Nid oedd yn bosibl pasio heibio yr hyn ddywedodd y wnaag eu bod yn barod i gymeryd 5s yr un gan y diffynyddion. Rhoddal ddyfarniad o blaid yr hawl- ydd am didau gini a'r costau.
Brawdlys Sir Fon. ,
Brawdlys Sir Fon. UN OAPuCOETAROR. Ciafodd y Frawdlys hon ei ohynal yn Beau- maris, dydd Mawrth cyn y diweddaf, gerbron y Barnwr Wills, yr hwn, ar ei waith yn cyr haedd yno o Caernarfon, a dderbyniwyd gan yr Uchel-Sirydd (Mr R. W. Roberts), a Mr David Owen (yr Is-Sirydd), a'r gosgjorddlu nr- ferol. Oyn agor y Obmisiwn aeth ei arglwyddiaeth i'r eglwvs blwyfol, lie y traddodwyd pregeth gan y Parch T. Lloyd Kyffin, rheithor Beau- maris, a chaplan yr udhel-sirydd. Yr uchel-roithwyr oeddynt :.y Milwriad Chas. Hunter (blaenor), Mr Hugh Roberts, Dr. John Roberts, Mr John Matthews, Dr. K P. Edwerds, Mr Griffith J. Roberts, yr Uch gadben William Glynne Massey, Mri Divi(I Roberts, Owen Henry Foulfces, J. Prichard Jones, Hugli Thomas, T. Williams Jones, Alexander McKillop, John R. Jones, Samuel Hughes, Thomas Owen, Owen Edwin Jones. William Roberts Jones, Wi1.1iam Lloyd, Lewis Hughes, William Jones, Richard Prichard Jones, a T. Nioholls Jones. Yn ei anerchiad i'r uchel-reithwyr llongyf- archodd ei Arglwyddiaeth y sir am ei bod mor rhvdd oddiwrth droseddau ditrifol, gan nad oedd yno ddim ond un achos i ddyfod gjerbion ac nid cedd hwnw yn galw am unrhyw syl- wadau 0'1 eiddo ef. Un carcharor oedd i'w ddwyn gerbron. Cy huddwyd Edward Brown, llafnrwr, o wneud vmgais" at dreisio yn Rhosybol, a traddodwyd ef i ddeuddeng mis o lafur caled. Gwahoddodd yr Ucheil-sirydd gwmni mawr i wledd yn y Bulkeley Arms Hotel. Yr Uchel- sirydd a gynygiodd y llwnc-destynau teyrn- garol Milwriad Hunter a gynygiodd iechyd da yr uchel-sirydd a Mr Lewis Hughes a gvnygiodi iechyd da yr is-siiydd. Derbyn- wyd yr oil yn frwdfrydig.
LLYTHYRAU at y GOLYGYDD.
LLYTHYRAU at y GOLYGYDD. [Nid ydym yn gyfrifol am syniadaii ein Gohebwyr.] OYMANFA GERDDOROL YNYS MON ER OOF AM DR. JOSEPH PARRY. Syr,—Taer Wrfynir atr i holl arweinwyr oanu Mon o bob enwad ddyfod i Langefni ddydd Iau, Mehefin 25ain, 1903, am 1.30 p.m., i Ysgoldy y Bedyddwyr, er tiefnu i gynali cymanfa gerddorol gyffredinol ar y maes yn Llaragetfni, mis Medi n-esaf,,gy&r amean 0 gynorthwyo tysteb goffadwriaethol y diweddair Dr. Joseph Parry, a dymunol fyddad gweled cyfeillion twymngalon eraill heb!aw oarddorion yn y cyfarfod. Dyma'r unig wahoddiadl a anfonir allan. Pasiwydi penderfyniad unfrydlol yn nghymjaaifa cerddorol Annibynwyr Mon yn ffaifr y mudiad.— Ydwyf, etc., EL OYNFFIG DAVIES. Porthaethwy, Mehefin 11, 1905.
LLANGEFNI PEL Y BU, Y MAE,…
LLANGEFNI PEL Y BU, Y MAE, AC Y DYLAJ FOD. Syr, Amheua fy nghyfaill "Eglwyswr" fy ngosodaeth fod y pumed gamrif yn gyfystyr a'r "Oanoloesoedd," etc. I drdangos cywirdeb y gosodiad cyfeiriaf eich gohebydd! parohus ait y dleffiniadl canlynol yn Haydn's "Dictionary of Dates:"—"Dark Ages.: A term applied to the Middle A." According to Hallam "Oomfrising aibouifc 1000 years, from the invasion of France by Olovis, 486, to that of Naples by Ghasriies VHI., 1495. A gwelaf fod yr ysgolhaig Eglwysig, Hardwick, "Middle Age Oiurch History," yn dyddio y Oanol Oesoedd o 451, Council of Caichedon, i 1520. Yn ol yr uchod ni welaf fi dd-un yn tynu oddiar hyniafiaeth Eglwys y Plwyf, nac unrhyw waddoliad all fod yn perthyn iddi. Pan yr ym- wthiai Mon o'i phaganiaeth, a phan ytr adeiladidi Mynachlog Beaumaris yn y flwyddyn 200, yr adedladiai (Chebus) Cybi Fynachlog Caiergybi yn 380, ao yr ymwelai Patriok, Efengylydd y Gwyddelod, a Mon, ao y bu hyny yn achlysur cyfodi Eglwys Llianr ibadrig yn 440, vmddengys i mi yn naturiol iawn fod Lian. y Oefni wed'i cael ei a,deiladu ar yr un llinyn a'r cenadaetliau yn yr un cyfnod.—Ydwyf, etc., v.angefni. T. FRIMSTON.
CYNGHERiDD BRYNDU.
CYNGHERiDD BRYNDU. Syr,—Gresyn garw na buasai y pwyllgor wedi sicrhau gwasana-eth eich gohebydd "GWl' o'r Rhos'' fel heirnilia,d yr adroddiatfeiu yn y cyngherdd uchod. Amlwg yw, oddiwrth ed lythyr yn y rhifyn diweddaf, ei fod yn credu fod anghyfiawilder dybryd wedi ei gyflawni, yn y brif gystadleuaetb yn neilldLaol. Onid yw yn syndod na bUtfLsai y pwyllgor wedi can- fod cymhwysderau yr adroddwr penigamp hwn? Dyma y gwr allasai weinyddu eyflawnder. Beia y pwylilgoram newidl y beirniad, ond gwyr y brawdl yn. eathaf da. nad oedd y pwyllgor yn gyfrifol am y cyfhewnidiad, ao ni newidiwyd dim ond un. A gwyddlai "Gmr o'r Rhos" am y oyfnewidiad cyn dyfod ar y liwyfan i gvstidlu. Rhyfedd iawn, ar at cystadleuaeth, ac ar ol colli, y bydd "teului y ixnawr gam" yn cenfod ailghymwysderau beirndaici. Yr vryf fi yn credu yn wahanol i "Gwr o'r Rhos." Credlaf fod y ivobr wedi ei rhoddi i'r adroddwr gorevt o ddigon, a dyna farn gyffredinol y rhari. oedd yn gwra.Thdb.-YdJ'f, etc., GWR O'R BRYN. [Dim rhagor ar hyn.—Go!.]
IOYMANFA GANU ANNIBYNWYR MoN.
OYMANFA GANU ANNIBYNWYR MoN. Syr, Darllenais adroddiad beiirniadol eich gohebydd, "J. A. o weithrediadau y gymanfa uchod yn y rhifyn dfiweddtaf. Mae y cyfaAU yn lamlygu syndod mawr fod y pwyllgor wedi dewis gwr o Ynys Mon yn arweinydd y gymantfa. Prawf hyn mai ychydig iawn a wyr eioh gohebydd. am gymanfaoedd canu yr Annibynwyr yn Mon. Nid dytIDia y tro cyntaf i arwednydd o Fon <rael ei ddewis. Gwr o Fon oedd yn arwain y canu yn nghymania Amlwch y liynedd, sef Mr Oadwaladr, y cerddor medrus o FTyngwra-n; a gwnaieth yntau, fel Mr Davies, ei waith er boddJonrwydd cyffredinol. Yr wyf yn hollol gydblygu a "J. A. mai ffolineb yw anfon i bellafoedd y De am arweinyddion, tro y mae genym wyr gailuog a chymhwys yn agosaon adref. Ond nid wyf yn cydweled ag ef mai ffolineb ydyw sicrhaii, gnvasanaeth gweinidogioT^ dyeithr i'r gvrmanfa bregetliu. Os nad wyf yn cyfciliorni, yn fawr, prif ailllCaill y gymanfa bregethui ydyw rhoddi cyfltusdra i'r enwad yn y sir i glywed doniau dyeithr. Nid wyf yn iselhau dim ar weinidiogion y sir wrth ddweyd eu bod hwy, fel y tlliodîoll, gyda na. bob amser. Gear cyfleusdra yn fynych yn y cyfarfodydd ^hwarte-rol, ac ar y Saib- bothau,, i'w gwrandaw hwynt; ond yn y gymalifa, flynyddol disgwylir dtoniau arbeaLig i bregetliu. A dyma, mi gredaf, ydyw amcan y, cymanfaoedd a'r sasiwnaiu yn mysg y gvmhanol enwadlau er eu safydiliad. Yn y dyddiau gynt yr oedd yr uchel wytlbregethu yn ddydd o lawen clrwedl i'r eglwysi. Oherwydd diffyg cyfie-usdierau tedthiol anfynych yr ymwelai pregethwyr dyeithr a'r wlad, a 'byddai y gymanfa yn gyfrvvng bsndiithion neillduol; ond erbyn hyn mae gan bob e.,oi,wvs o'r bron ei chwrdd pragethu blynyddol, ac anfonir am wyr dyeithr i bregethu, hyd! yn nod yn v cyfarfodydd hyny. Pan gofiwnjiyn, nid yw y cyfeillion yn Nghaergylbi i'w condemnio am anfon i Lundain ac i'r De-am 'bregethwyr i wasanaerbhu i'r gymanfa eleni. Yr wyf yn sicr pe mai pregethwjT.* o'r sir yn unig fuasai yn gwasanaethu na buasai y cynulliad.au ond fuasai yn gwasaniacthu nai buasai y cynuiLliadau ond by chain, er fod gan yr enwad J'11 Mon amryw o weinidogion yn bregethwyr o'r dosbarth blaenaf. Cwynir yn fynych iawn nad oes ddgon "o waed newydd" yn ein sasiwnoui a'n cymaniaoedd. "Yr un rhad o hyd a 0 ehvlT" ydyw y gw)"n. a. glywir yn mysg pob enwad, yr hyn a. brawf fod' y wlad yn blrno, hyd yn nod ar y doiuau goreu, wrth eu gwrandaw yn ami. A oes augen am y cyrddaui pnegethu blyriyddol hyn yn yr oes hon syitl yn gwestiwn ag y mae gwahanol farnam yn ei gyloh, ac nid aainyddoro] yn sicr fyddai ynidrafodaeth deg a bonedidSgpidd an\o.—'Ydwyf, etc., ANNIBYNWR.
AT YSGRIFENYDD APHOUAD SEROL…
AT YSGRIFENYDD APHOUAD SEROL M.C. MON. Syr,—Oymerodd yr arholiad uchod le ar y 29a,in o Famrth. Daeth canlyniad yr arholiad ailan ers misoedd, a rlioddwyd ar i'r wbcl, yn ol ad- roddiad y Cvfarfod Misol a, gynhaliwyd yn Mryn- siencyn Mai 3ydd ar 4jdd, fod v gwobrwyon yn caleil ion ^yftwynol yn y cyfarfod hwnw. Ym- ddleaigys fod yr adroddiad hwnw yn garnarweiniol, tran fodl rhai o'r budnugwyr heb e11 gwdbrwyon eto. Beth y'w'ralC'hos? Os oes gan yr ysgrifenyddJ ormod I d wlaith fed apr i'w arsalluogi i'w irwblhau mewn amsei* priodol. oni fj-ddai yn well' i'r C.M.. drwy B.vyllgor yr Ysgol SuIt benodi v'sgrifenydd cynorthwyol? Y I mae y fath oediad gyda chyilwymo y gwobnvyon a'r tystysgrifau yn dweyd yn eirbvn Hwydldiiiaint yr arholiad.—Ydwyf, etc., DOSBARTH II.
"GLANFA A RHODFA NEWYDD PORTHAETHWY.
GLANFA A RHODFA NEWYDD PORTH- AETHWY. Syr,—Hysbysir fi ar awdurdod dda y cyn ygir penderfyniad mewn cyfarfod arbeni'g o'r Gynghor Dinesijg sydd i'w gynal yr wythnos hon, "na chodir tollau ar bersonau a elont ar y ihodfa." Pan drafodwyd y mater hwn (sef gwneud y rodfa) mewn cyfarfod cyhoeddus o'r trethdalwyr eglurwyd yn bendant, a dealJwy,1 y ceid elw uniongyrchol oddiwrth y rodfa. Yn sicr, ni fuaswn i, fel tretlWilwr, yn pleid- leisio dros wario dros 2000p cynwys rhan o gost y Mesur Seneddol) os na cheid yr arian yn 01 drwy elw. Gobeithiaf y bydd i'r treth. dalwyr fynu codi tal am fynediad ar y rodfa, yn hoilol ar wahan i unrhyw doll am fyned ar y lanfa. Wrth gwrs, gallaf yn hawdd ddeall paham y dymuna rhai personau, nad ydynt yn talu trethi, gael defnyddio y rodfa yn rhad; ond credaf y dylid ystyried llais y trethdalwyr, mawr a baehz yn y mafer pwysig hwn, ac ymgynghori a hwy os yn angenrheid- iol.—Ydwyf, etc., TRETHDALWlt TRWM.
---------Mcch-addoliaoth yn…
Mcch-addoliaoth yn Hghymru. [At y Golygydd.] Sy,r,-YnWdengys fod eich gohebydd oaa-edig yn anfodldlawn iawn i'r athrawiaetli uchod a;'r sylwadau aniiaymddangosiasa.ntyneioline.'wyddiad'ur clodwiw, y "Qorianydd," am Mai 28ain. Dichoniiawyddai eich gohebydd) ma.i rhan o'm berthygl yn y Gendnen," Ebrill, 1903, oedd eich dyfyniad. Fodd bynag, y mae, wrth feirniad'u y rhan hon ar wahan, fr sylwadau- rhagarweiniol, ar unwaith yn tori rheol gynitaf beirniadfeueth dteig. Ond/ cymerwn eich gohebydd ar ei dir ei bun. Allan: o 158 o hnellau, a ysgrifena, cymer 30 i ddangos pwy oeddi y Phenic- iaid, ystyr yr enw, y duwiau a w^fanaethent, fod y wiraig o Ganaan yn 'Eym-PlierLiciad Paul yn aros yn Tyi-us a Sidon am saith niwrnodl, iddb dalu ym- weliad a'r wlad fwy nag unwaath, fod- y Phenic- iajid yn amser Birenhinoedd Israel, etc., yn brif fas- nachwyr y byd, ac iddynt (yr hyn a honwn moon) ddyfod yn adlaabyddus i'r Prydleiniadd drwy fasnachu a hwyn,t Yna dtwed: "Odlliwrth yr hyn a ddywedwyd, fe wal: y dnrllienyddi nad oes diani mlaJth o sail i dybied fod y genodl a oiodiwyd wedi dyfod a'r fatb ath-ram-iaeth wrthun, sef moch-addoliaetli, i'r wlad hon o gwbl." Ondl, Mr Golygydd, beth sydd yn y geiriau vma o eiddo each gohebydd yn profi na ddaeth? A ydyw am i; ni feddwl mai cwesitiwn o "philology," net, "geogiaphv," n-erl "etlinology," yVI moch-addoliaeth? Pwnc o grefydd yw hwn, ac nid cwestiwn o eirdarddiaeth, daearyddiaeth, na chenoffloiiiacith. "Nid oes dim math o sail," etc. W e, y male yma "side-light" i'r pwnc yn yr hyn y dywed efe nad oes dim math o Ie i dybied. Onid yw y duwiau, Baal ac Astoreth, y cyfeiria atynx yn awgrynm ei fcdolaeth? Onid oedd y rhai hyn a'u cyfathrach, yn aa-benig dduwiau y coed? Ai nid vn yr addoliaeth yma, tybed', y cafodd y prophwyd yr ymadrodd Ped offrymnd waed moch" (Esaiah lxiii)? 0 lciai, y mae yma. le i "dybied" paxchedigaeth moch fel ffurf-addoliad yn mysg y poganiaid. Onid cas-beth yr Arglwydd yn nyddiau yr Hen Destaimient oedd addoliad y llwyni. Metha ein beirniad yn detg a ohysond y Saith fod prif fasnachwyr y byd (Pheniciaid) yn addioH y I moch, a maethad yr hea Gymry oedd yn Nghernyw oesau cyn ein geni ein dau yr un modd ci chysoni, ac am hyny galwent pwy byiiag a gofleidient y fath grefydidf DaJllben," etc. ond ai mwv anghrcdadwy yw fod j Pheniciaid, prit fasnachwyr y byd, yn cysegru moch, nag oedd fod y Groagwyr, prif athronwyr y byd, yn addoli Ceris; y Rhufeiniaid, prif arwyr rhyfei y byd, yn, addoli Bacchus; yr Hindiwaid, prif genjedl offeiriadol y byd, yn addoli ediiphant gwyn pobl Homepolis yn addoli ceiffyl; yr Aiphtioid, if wareiddwyr y byd!, yn addoli y gath a'r Philistiaid y Hygoden Na, ixid oes genym nd yn awr syniad o dywylhvch (moesol ofnadwy y byd yn yr oesau gynt, pan oedd y byd heb Dduw yn ymbalfalu am dano dan gedsdo i gael. Gelliwld y gyfundsref;* grvfjddol "Ogynven Amhadl," dan yr enw cyfnniol hwch, ei hoff ddisgybl; poroheillau, ei harchoffeiriad twreh neu gwydd-hwch, sef haedd y llyn, ei hoffeiriaid, meichiatid. neu geidKroid moch a'i chymreiddfaoedd, mo,h ("Ha-nes y Cymry, gan y Parch O. Jones, td. 23). Ond y siae mor wir ai hyny fod yr oenwnu cyfriniol hyn ari y gyfundrcfn hon wedi cychwvn oddiacr oadoliaid llythyrenol y gwrtliddiychau ymru eu Dyma; fel y dywed Davies yn ei "Mythology Diunysius confirms us that the rites of Bacchus were duily celebrated in the British Islaindls" (Perieg. v. 565, otc) and Stralo cites the authority of Artemidorus that: "In -an, island close tv Britaiin (Anglesey?) Ceres and; Proserpine are venerated with rites similar to the orgies of Samoth nuce (Lib. iv.). Yn nesaf, cymer ein beirniad ni mewn llaw am ddweyd fod bleiddiiaul laiwer yn Mhrydain yn am,ser "y gonmeswr creulawn hwriW, Edgar, Frenin Lloegr," etc. Beth sydd a. fyno cmilondeb nac anghreulondeb Edgar a'r pwne? Ni ddywiedlasom ni ddim am gymeriad moesol Edgar, ao ni ohyfeiriaisom at y bleiddiaid fel ereadur- iaiid a addolid, eithtr yn unig fel cyfefiriadat gyflwr amianyddol y Avlod ar y prj'd. Ond, efallai ei fod yn newvdd i'n beirniad' fod cangen-genedl hyniaf y boM gywrain hynj", y Japaniaid, heddyw yn hawiio eu bodi yn ddisgynyddion o'r ci gwyn, a'u bod yn edrych air y blaidd megis duw. Y moo bauRG eilun- addoliaet-li y Oenhedloedd Dwyreindol a phiganaidkl yii damgos ym amlwg nad oedd gwareid/diaid, na dysg^ na golud yn ddim rhwystr iddynt addoli y pethau liacjcrai, a thyma dystiolaet.h Gildas (Cymro) am ei genedl yntau yn eu mysg. Yr hyn yn niesaf a dsramgwydda ein beirniad ydyw "wy," etc., y, Pierwyddon; a chyhoedda uwch ben hyn: "Y fath ffoJineb." Wrth gWTS, y mae ein beirniad, sydd yn fyw yn "yr oes clem hon. yn ddoethach yn mhwne y Derwydd. na'r Derwj'dcf «i h i in. Yn ii givyl) el) hyn c^-feiriwn eich gohebydd at athrawiaeth yr wy, etc., yn ei ibea-thynas a'r oenhedloedd (gwel "Gmloaiu y Byd," Oyf. H., tud. 606-7). Yn ei beiT'thynia-s a'r Derwyddon, gwol Pliny, llyfr xxix. pen. iii. Mi a welais yr wy," ebe Pbny "y mas o faintioli afal cyffredin, a'i blisgyn o orchudid madraddog, llawn o gelloedd man, fel ar a welir yn nghoesau y 'polypus nod-arwydd o urddas yw, a wisigai yr holl Dderwyddon. I gael y tirechaf cur eu i gwrthwyinebwyr mewn unrhyw ddadl ni chyffelylxiint ddlim yn detbyg i'r Anguinum, yr wy, etc. "Tegid wta,s the father of Orair-wy, the token of the egg, or the British Proserpine," etc. ("Mythology," p. 196). Yn yjr Wii "tudialem gedlw Oreirwy, daughter of Oeridwien. Ao yn tudalleci 212: "The portable trinket wafs the Croir, or insigne of the Druids and when made and dressed up in the figure of an egg it became CSreir-wy, the insigne, or token of the egig, the sacred emblem of the British Proserpine," etc. Hawlia yn mesaf mai dameg, etc., yw y tri- oedd, etc. Pa. fodd y pfrofa. efe mai dameg oedd? Onid yw pob dameg yn seiliedig ar ffaith? A oes ffigyr heb ryw wirionodd. Yr hyn a ddywedasom ni oedd ei fod "yn ymdidangos fod yr uchod yn y trioedd yn gymysg o ddameg a hames," etc. Yn mha te y tei-fyna y naill ac y dechreua y Hall sydd bwnc, fe ddichon, y rhaid oael rhyw un gwybod- nsaich na Mr Roberts a minau i'w bendlerfynu. Eito, hona ein beirniad Dvwted Mr Frioiston rtad pobi Sir Benfro a phob: Sir Fon a, fcddyiir wrth yr enw Pa¡lllc. No. ddYWieodl, yn sicr, syr; cysylltaj Mr Frimston y "Gath Balug" a'r Aipht, ga,n ychwaiTnegu mad ffurf vr athrawiateith hono yn Nghyniru a roddes gychwyniad i'r enw "Moch Pen- fro" a. "Moch Mon." Eto, cynghora Mr Roberts Mr Frimston i redieg di-osie-str a ddarpara efe (deu- ddeg o honynA oH) i wieled nad! oes llun moch ar VT un o honynt Nac awn, yn awr. Mr Roberts. Nid! ein rhestr ni yw hon., ond rhestr a roisoch chwi i mewn;, gan ofalu gadlael allan y rbai a fuasent yn profi y pwnc, sef tri phen mochyn dd'wvnvaith dtrosodd yn nodwisg Llystan Glodrifdd, a'r llnai tri phen mochyn yn nodwisg Ednowain Bend'ew. Yr o^dJd y naill yn u,n o bunt/ llwyth Ewnhinol Oymiru, a r llall y penaf o'r pymthog llwyth. A phe y buasai Mr /Frimston yn d'ewis m vned i'r drafforth, gallai brofi mor ansefvdlocr a chyniysglyd' yw yT hanes am y nodvrisgoedd a roddweh chwi. a, Yebwa,p,eg "Ac os oeid llun mochyn yn mha.is- arfaa rhyw un rieii ddau J'ma. ac acw, nid oedd hyny yn amvydd r. gAvbl eu hoo hwv m'u toalu.),dd o'u Mnen w-eg-i bod yn "-ddoh moch," etc. Na, Mr Roberts, fel tun.ll y x '<i>e y mae ystyr wirioneddbl, gwrpaddlio], mewn engreifftiau, ystyr grefvddol, i nodwisgoedd yr hen Gymry. Yr oeddynt yn sicr yn cyniycliioli y hmll pwysicaf yn eu gwlad) yn y cyfnod, wo y Trine vstyr iddynt, mor wir ag i arth .Rwsia, a phenwaiig Nefyn. Gyda golwg ar gyfreith- mu Hywel Dda, nid vdym mewn wri modd wedi dw-lclvd fod v cyfmthiau hyny yn cyfeirio at addoliad y moch. ond atynt fel pri-irf cydfynedol enbod yn nid yin arbenig ar eu cyf>.?r. Felly, Mr Golygydd, nid ydym ym gnvieliedl fod Mr Roberts wedi "lkihau dim ar ein syniad am y ffuirf-addbliaeth hon fu yn y wlad, nac wedi cyffwrdid' ag vmyl y lluaws awdnaxlod- au s yn eglur brofi pn mor isel y bu vr hen Gymry gynt yn y llaid eilun-addolgar à, orlifodld ein pvlod.—Ydv/yl, etc., t. FRIMSTON. Llangefni.
[No title]
Dydd Gwerth" hebryngwyd gwedclillion Mrs uattley, Dinbyc-h-y-pysgod, i gladdfa gyhoedd jus y dref heno, p?,n y '.g^veinyddwyd gan y Pamh J. 'Lloyd Williams, g%veinidog yr An- n.ibynwyr. Yr dedid y foueddiges drancedig wed_i hod yn arwain OvTndeithas Gorawl Din- oy^h-y-Pys;god am saith mlynedd; ac yr oedd wedi bod yn. dra llwyddiantis yn y cyfeiriad
) NODION O'R DEHEUDIR.
) NODION O'R DEHEUDIR. Hysbyswyd mewn pwyllgor o dai y gweith- wyr yn Merthyr, dydd Gwener, y byddai 28 o dai eraill yn barod yn Peaiydarreii yn mhen pythefnos. Yr oedd cynifer a 150 o bersonau wedi bod yn gwneud ceisiadau am dai. Ar gais Oynghor Plwyf Sciwen galwodd Mr S. T. EVajis, A.S., sylw Mr Andrew Carnegie at yr angein am gael llyfrgell gyhoeddus yn y Lie hwnw; ac v mae y 1 oneddwr haelfrydig hwnw wedi addaw 2000p ar yr amodau iir- ferol. OySwynwyd amryw anrhegiom i Mr E. Tho- mas, prifatliraw Ysgolion y Bwrdd yn Nyffryn Meorthyr am 23ain o flynyddoedd, gan yi athrawon cynorthwyol, etc., ar ei ymadawiid ,i fod yn brifathraw ysgol gymysgedig Abe- afon. Prydnawn dydd Sabboth dychwelodd Mar- garet O'Reilly; gweddw, yr hon oedd yn llettya yn 30, Ebenezer Terrace, Oasnewydl, i'r ty o dan ddylanwad diodj Eisteddodd i lawr yn y giegin; a'r munud nesaf, yn mruR, syrthiodd i'r llawr a bu farw. Darllenwyd llythjT yn nghyfarfod Cynghor Dosbarth Llantairnam, dydd Gwen-er, oddi wrth Mr Pilliner, goruchwyliwr ystad y Grange, yn hysbysu ei fod yn baxod i roddi tir at ddarparu pare i Cwmbran. Penderfvn- wyd trosglwyxldo y mater i ofal pwyllgor. Oynhaliwyd trenjgholiad yn ngorsaf yr heddgeidwaid yn Abertileri, ddydd Sadwrn, ar gorph Stephen Allen, TilJery-street, yr hwn a fu faiw ddydd Meroher trwy iddo dderbyn niwed i'w goes wrth weithio yn Nglofa Penybont. Dychwelwyd rheithfam o "Farwolaeth ddamweiniok" OSymcrodd priodas le yn nghapel Bethania, Oastellnedd, dydd Iau, rhwng y Parch Rhys Jones, gweinidog Porth, a Miss 0. Griffiths, unig ferch Mr Llewelyn Griffiths, Owmafon. Aoeth y cwpl dedwydd i ffwrdd yn y prydnawn, i dretulio oil mis mel yn Ngoxllewinbaxth Lloegr. Dygwyd William Gi itilett, 36ain mlwydd oed, moulder, Risoa, o flaen yr ynadon yn I Nghasnewydd-ar-Wysg, dydd Llun, air y cy- huddiad o lofruddio ei wraig nos Llungwyn. Cafwyd Mrs Gimlett a'i phen wedi ei hollti, a'i thrwyn wedi ei dori; a throdd y niweidiau a dderbyniodd yn angeuiol iddi. Gohiriwyd yr achos. Trefna Mr Alfred Davies, A.S., i fyned ar fordaith i New York. Rhjoddodd Bmrdd Ysgol KJaerdydd, dydd Iau, gyfarwycldiadau i ddarparu prisiau i ad- eiladu ysgol newydd yn Canton. Mr Rowland Jones, Porth, enillodd y brif wobr yn y gystadleuaeth unawd baritone yn Eisteddfod y Porth, dydd Mawrth. Clyflwynwyd anrheg o oriadur aur a "pen- dant" i Mr Archibald H. Jones, ongianydd eg- lwy^ Oannel (B.), Aberdar, ar ei yma.dawiad i Port Talbot. Y sgrifenodd y Mei-gadfridog Baden-Powell at Faer Oaerdydd i ddiolch yn gynhes am y derbyniad a roddwyd iddo yn y dref hono yn ddiwedlar. Penderfynodd ynadon Tredegar, dydd Mawrth, ddirwyo glowr, o'r enw Thomas Brickie, i'r swm o 5s, am iboeri yn y llys ar y 19eg o'i mis blaenorol. Cydsyniiodd Oynghor Trefol Aberystwyth a chais Oynghor yr Elglwysi Rhyddion iddynt gynal gwasanaeth yn y Castell ar nos Sab- bothau. Bydd Undeb yr lAomibyaiwyr Oymreig1 yn caiel oi gynal yn DowLais ddeohreu mis Gor- phonaf. Dr. D. Olivpr, TreflPynjon, ydyw y oadeixydd eleni. Penderfynodd Oynghraiir1 Dirwestol y 7dum- bles, yr wythnos ddiweddaf, y byddai iddynt roddi pob cynorthwy i'r heddgeidwaid er cael llai o feddwi yn y lie hwnw. Hysbysodd y Cadfridog Laurie, A.S., Gym- doithas Geidwadol BWrdeisdrefi Penfro, dydd Meagher, na byddai iddo sefyll yn ymgeisydd eto yn yr etholiad nesaf. Y mae Miss E. Price Hughes, chwaer y Ovnghorwr J. At Hughes, Barry, a'r diwteddar Barch Hugh Price Hughes, wedi dychwelyd adref ar ol bod am ddwy flynedd ar ymweliad a/1 (1 ysgol 3, Japan. Yn llys yr ynadon yn Aberoarn, dydd Iall, gwysiwyd William John Leonard, 18 mlwydd oed, gweiitliiwr alcan, Aibercairn, gan Catherine Leonard, ei fam, am ymosodiad. Dirwywyd y diffynydd i 5p, neu fis o garchariad. Boddodd William James Evans, milwr prei- fat yn Ngwyr Traed Ysgeifn Sir Amwythig, y rhai oedd yn gorsafu yn Doc Penfro, tra yn ymdrochi o fad yn y lie diweddaf, dvdrl Mawrth. Brodior o Groesoswallt ydoedd y tranced ig. I., Dydd Iau cynhaliodd Mr R. J. Rhys, dreng- boliad yn Me rthyr, ar gorph William Oassey, tair blwvdd oed, mab William Oassey, Quarry- row, Merthyr. Slyrthiodd y plentyn i'r gaan- las yn agos i Bont Jackson. Dychwelwyd i rheithfam o "Foddiad damweiniol." Yn llys yr ynadon yn Blaenafon, dydd Mawrth, cyhuddwyd Alfred Finch, goruchwyl iwr yswiriol, Bliaenafon, o gelcio symiau io 8s 2c a 9s 4c,eiddo Oymdeithas Yswiriol,Llun- dain, Edinburgh, a. Glasgow. Dedfrydwyd ef i fis o lafur caled. Dydd Mawrth cynhaliwyd Eisteddfod flyn- yddol giynfcaf y Methodistiaid Oalfinaiidd yn Abergwynfi, yn. Neuadd Gyhoeddus y lie hwnw. Oor y Pentre, o dan arWeiniad Mr D. Jones, ddyfarnwyd yn oreu yn y gystadleuaeth i gorau meibion. I Dydd Me-rchier cynhaliwyd trengholiad yn I Ystradgynlais, ar -.gbrph Henry Collis, peirian- wr, Giant awe, Ystradgynlais, yr hwn a gyfar fyddodd a damwain yn nglofa. Tirbach, Ystrad- gynlais, y dydd Llun blaenoirol. Dychwelwyd rlieithfarn o "Farwolaeth ddamweiniol." Penodwyd MT Thomas Jones, surveyor Ys tad Stepney, i fod yn oruchwyliwr ar yr ystad hono yn lie y diiweddar Ma: Jeremiah Wil- liams, yr hwn a fu farw ryw ychydig wyth- nosau yn ok Y mae Mr Jones wedi bod mewn cysylltiad a'r Ystad pan yr oedd yn fach- gen. Cynhaliodd Wesleyaid cylchdeithiau Mer- I thyr, Aberdar, ^Oaerdydd, Ferndale, Treorci, a. Phontypridd, eu cymanfa ganu ddydd Mawrth, yn Neuadd Drefol Pontypridd. Yn absenol- p deb Mr Wilfrid Jones, Gwrecsam, ymgymer- odd Mr T. D. Edwards, Pontypridd, a'r ar weiniad. Fel yr oedd Mr G. Lort Stokes, ysgrifen- ydd trefol Dinbych-y-Pysgod, yn gyru adref nos Fercher, drwy Penally, dyohrynodd y celf yl ,a;t. ddynes'iad •oea'byd modur. Yn ffodus, diangodd yr ysgrifenydd trefol, ond cafodd y m-irbyd oi chwilfriwio, a derbyniodd y ceffyl niwed difrifoL Y mae Arghvydd Glanusk, Arglwydd Rag- law Sir Frycheiniog, wiedi argymhell ar i'r ,oonøddÏt,rion oardynol gael eu penodi yn ynad- on ho6dwoh dros v s.ir :-Y BaMn,Rolf Oeder- strom, Oastell drai¡g-y-N'os; Mr John Wat- kins, cynghorwr sirol, Boynmawr; Mr H. Archiba.ld Christie, Oastell Llangoed; a Mr M. Hamilton, Cazalet, Abtryoker Court, Aber- honddix.
ilarcfmadoedd Diweddaraf -------__--
ilarcfmadoedd Diweddaraf YD. LERPWL, Dydd Mawrth (Mehefin 16eg).— Agorodd marchnad Lerpwl yn gadarn i wen ith heddyw, ac yr oedd y prisiau ddimai y can- pwys uwch nag oeddynt ddydd Gwener; one nid oedd y galw yn fawr. Gwenith Califforn- aidd, o 6s 8c i 6s 8gc y canpwys. Galw cym- edrol am flawd, a'r prisiau o 3c i 6c y sach ddrutach. Masnach araf a wnaed mewn ceircli a blawd ceirch. Indrawn yn sefydiog -yr Americanaidd cymysgedig goreu, o 5s lle i 5s 2c; Cinquantina, o 5s 3c i bs 6c; 2 pys Canadaidd, o 5s 9c i 5s 10c y canpwys. Fia Saidaiddi, o 32s 3c i 32s 6c y chwarter. ANIFEILIAID. TjLUNDAIN (Smithfield), Dydd Llun (Mie- hefin 15fed).—Y cyflenwad yn llai na'r Llun blaenorol, ond y galw yn aiaf, ac heb gyf- newid yn y prisiau. Gwartheg Norfolk, 4s 6c Deyon, 4s 6c; Lincoln byrgorn, o 4s i 4s 2c; buchod tewion, o 3s 6c i 3s 8c; teirw tewion, o 3s 2c i 3s 6c yr wyfchpwys. Araf oedd y fafsnach mewn dlefaid, yn enwedig defaid mawr. Myllt yn llai eu gwerth, ac ychydig o alw oledd am famogau. Myllt Downs goreu, o 5s 4o i 5s 6c; haner brid, 5s yr wythpwys. Yr oedd y fasnach yn weddol i wyn, yn ol prisiau diweddair:—Downs goreu, o 6s 6c i 6s Be yr wythpwys. Buchod llaeth yn gwerthu o 16p i 24p y pen. Anifeiliaid yn y farch nad :-Gwartheg, 730; defaid ac wyn, 10,110; a gwartheg llaeth, 65. BIRMINGHAM, Dydd Mawrth (Mehehi- 16eg).—Yr oedd cyflenwadau cymedrol o stoc yn marchnad Birmingham heddyw (dydd Mawrth), ond tawel oedd y fasnach. Gwar- theg Henffordd goreu, o c i 7c; gwartheg byrgorn, o 6!c i 6fc; lloi, o 611c i 8fc; defaid 4 wedi eu cneifio, o 7zpc i 8^c mamogau a my- herin, o c i 6^0; ac wyn, o 85c i 8c y pwys. Moch baewn, o 9s i 9s 3c yr ugain pwys pyre a chotenod, 9s 2o; a hychod, 7s 3c. SALFORD, Dydd Mawrth (Mehefin 16eg).— VII" oedd /yn marchnad anifeiliaid Salforl heddyw (dydd Mawrth), 1184 o wartheg, pyiv ydd o 55 o'u cymharu a'r wythnos ddiweddaf defaid 19,818, cynydd o 3064; lloi, 124; a moch, 2. Yr oedd y prisiau fel y canIyn: Gwartheg, o 5ic i 7c y pwys defaid, o 5gc i 2 83 c wyn, o 8c i 9 c; a lloi, o Elc i 8fc. Moch yn fawr debyg i'r wythnos ddiweddaf, ond ni chaed y pris swyddogol.
--------Bfiwsion Barddonol.…
Bfiwsion Barddonol. | CYFLWYNEDIG I Mr a, Mrs Garland, Britannia House, Llangefni. SI&SIE. Sissie Garland, o Langefni, Y dwyt wylaidd fel y lili Aros M y lili dyner GydWtli wisg yn wen bob amser. SSssie Garland-bydd yn llawen, Oadw'th wen fel gwen. yr haulwen; Ar yr hen a'r tlawd, amdldifaid, Gwena o ddyfndierau d'enaid. Sissie Gairland--dms dy fywyd1, Os oei fyw-æw tonanl wifyd, ion-d fe garia'r don a'r a,wel D'emaidl gwyn i fyd yr angel. Siossie Grurlar.d-wedi tvfu, Wnieud di gofio bywyd Iffiu? Dilyn Ef ar hyd dy yrfa Am y Groes, cei goron Gwynfa ARNOLD. Oajiaf iti, Arnold bach, Am fywyd hir a bywyd iach; Gwridgoch wyt fel rliosyn hardd, Tecaf o holl iflod'eu'r airdd. Arnold Oarland-cofia di, Fel y rhosyn, g,idiv,tli fri Petrarogla fel efe Dy rinweddla.u yn mhob lie. Fel y rhosyn bychain, cun, Gwena'th gitriad- ar bob un; Rho i'r gweithiwr, Arnold dlws, Graesaw rhosyn wrth y drws. Sugna'r rhos ei fywyd per Fry, o'r hauil, ac rid o'r ser; Tithau, Arnold, txa'n y glpi GoGai Haul Cyfiawndter Q-wyn. I Mehefin 15fed, 1903. R. EUROG JONES.
IFLYNYDDAU MAITH YN OL.
I FLYNYDDAU MAITH YN OL. 'Rwy'n cafloii dda yr adeg pan Adiawais Gymru fad, Gan gefnu ar gyfeillion lu Ac anwyl fwth fy nhad Fy mam a safai ger y ddm-, A'i dagrau redai'n Hi, Gan wasgu'm llaw, dywedaa hon "Farwel, fy machgen i. 'Rwy'n portreadu lawer tro Wrth dieithio yma thraw Rhyw ddarlun-len symudiol yw 0 gartref oof y daw o fwthyn diinod borpu oes, Mae'th gofio'n loes i mi A yw llaw adfail wodi dlOd I chwalu'th fuiriau di? Mi garwn heddyw wel'd y cryd Lfe'm siglwyd ganddi'n lion; 'Does neb yn oefto am y pryd, Y gan a ganai hon Blynyddhu lawer heibio aeth, Mae hiracth umaf fi; Ond gweled ho.n yn fyw ni cliaf- Yn huno y mae hi! Oaf gwrdd a hon ryw ddydd a, ddaw, Tu draw i angeu bydd Yn iaoh heib boen nac ami glwy', Na dieigryn ar ei grudd PaAami, fy mam, paham bu hyn, It' gefnu arnaf fi? Dy ganlyn di i borth y glyn Yn fraint ni chefaiis i. Granville, N.Y. JOS. WILLIAMS. 1
Y LLAFURWR,
Y LLAFURWR, (Gan D Wynne.) Gwaith ydyw nTwyddpuir llafurwr, Diwydrwydd yw cyfaiil y gwr 'Does neb ar y ddaear mor deilwng 0 fcarch ac edanygedd yn siwr; Efe ydyw'r ager sy'n gyru Peirianau masnaeliol o hyd; A phe hae'r llafui*wr 'n rhioi fyny Darfyddai Iwil fasnach y byd. Mae cynyrch y tir yn dibynu Ar waith v 1'afurwT o hyd Efe s-v .u, cymliwyso y ddaeax I dldeirbyn darpariaeth yr yd; Y mae'r amaethyddol lafurwr Yn rhoddi cynluiljaeth i'r byd, Oherwydd pe ba-e yn rlici fyny Newynem yn ddifrif i gyd. Holl gy-ni-ain ganghenau oelfyddyd Ddibynant yn 1: wyr airibo ef, Eresydd yn cynal i fyny I)t-afrddi-Aeth fasnachol pob tref; Y rhai sydd! yn cyrhaedd anrhydedd A safle yn addysg y byd, Yw'r rhai sydd yn cam diwydtwydd I wieitliio'n egniol o hyd. Am hyny llafuriwn yn ddiwyd, Ac utmol, o blaid rhin a moes, A gwedthiwn hyd. eithuf ein gallu I wÐ'1a a chodi yr oes Baed i ni lafurio yn ddifrif Am fywyd tragwyddol o hyd, Ac yna C1"wn orphwys miewn lieddlwch Ar ol y 1 lafurio i gyd.
[No title]
"Nhad, ydyeh chwi yn tyfu o hyd ?" gofyn- ai plentyn bychan wrth edrych ar ben ei dad, yr hwn oedd yn deohreu colli ei wallt. "Nac ydwyf, fy mhlentyn; beth a wnaeth i chwi feddwl hyn?" "Gwel'd top eioli peon yn dv fod trwy eich gwallt," oedd yr ateb. Dywedodd cigydd, yr hwn oedd ar ei wely marw, wrth ei wraig :Os byddaf fanv, Kitty, rhaid i ti briodi y llangc sydd genym yn y siop. Y mae ef yn ddytl ieuangc da, ac nis gellir cario y busnes yn mlaen heb ddyn i edrych ar ei ol." "Yr wyf wedi meddwl am hyny eisioes," atefbai y wraig. Fel yr oedd gwraig ieuangc yn ymresymu a'i gwr, yr hwn oedd yn feddwyn segurflyd. "Nid wyf, fy an wyl yd reoo yntau], ond fel y mab sfradiawn mi ddiwygiaf bob yn ron- vn. "Byddaf finau [ebe y wraig], fel y mab afradiawn; mi a. godaf ac a af at fy nhad," a ffwrdd a hi! Gwnela-i gwraig pob meddwyn o'r goreu i ddilyn ei hlesampl.
d IfArwerthiadau Dyfodol.
d If Arwerthiadau Dyfodol. GWELER EIN COLOFNAU HYSBYSIADOL. June 19th.-Sal,e of Penrhos Lodge, Oolwyn Buy.— Mr F. A. Dew. June 20th.—Sale of Property at Ai-nlweli.-NLir A. E. Bicknell. June. 22nd. iSale of Stock at. Bridge Smith- field.-MsSTS Pritoliard and Porter. June 23rd.—8ak- at Brvnllwyd, Llanidan.—Messrs J. Iritchard and Porter.. June 25th.—Sale of Store Cattle at Duiblin. Mr Gavin Low. June. 26th. Sale of Property at Oolwyn Bay.—Mr F. A. Dew. June 261 h.—Sale of Property at Bangor. ^Ir A. E. Bicknell. July 2ndl—Sale of Oil Paintings, Water Colours etc., at the Public Hall, ColVyn Bay. Messrs Pritchard' and Porter. July 3rd.—Sale of Property at Llandudno.—Mr T. W. Griffith. July 3rd.-&le of 163, High-street, Bangor. Messrs W. Dew and Sen. July 4th.—Sale of the Marine Hotel, Holyhead.— Messrs W. Dew and Son. At an Early Date.—'Salt? of Effects at the Rectory, Llanfaetlilu.—Mr H. Parry Jones. Ea.rly in July.—Sale of Pedigree Welsh Black Cattle, etc at Hafodunos, Llangerniew. — Messrs Robert and Rogers Jones. End of July.—Sale of Glanaetlnvy. near Bangor.—• Messrs J. Prit.cha.rd and Porter. During Summer.—Sale of Properties in Carnarvon- shire and Anglesey.—Messrs W. Dew and Son. During Summer.—Sale of Hen-ddol Farm and Cot- tage, Fairbouroe, near Barmouth. Messrs W. Dew and Son.
Family Notices
Genedigaethaa, Priodesau a Marwoleethau. GENEDIGAETHAU. Jones. Mehefin 12, yn Penrhyn Mawr, POItlte Betrw, Gam-wen, priod -Mr John Jones, ar krell Banley. Mehefin 6, priod Mr William Bartley, paemtiwr, Beaccn's Hill Wardi, Dinbych, a,r fab. Jones.—Mehetin 5, priod Mr William Jones, creig- iwr, 8, Graig-terraoe, Dinbych, ar fab. Jones —Mehefin 8, priod .Mr John Jones, Vaia Vie\v Cottages, Dinbych, ar ferch. Uoyd. Mehefin 4, priod Mr R. W. Lloyd, gwneuithurwr dodrefn, VaLe-street, Dinbych, ar ferch. Evans -.)L feliefiti 2, priod Gadben Evans, Llythyrdy Penrhosgaaiiedd, Bangor, ar fab. PRIODASAU. Williaans—Prylhtrch.—Mehe^fin 10, yn Ngharmel, Port.h Amiwoh, gan y Parch T. Evans, Air D. J. Williams, Salem--street., Amlwch, a Miss A. E. Prytherch, Pentre' Vivian, Porth Amlwch- Lovibond — Party. — Mehefin 11, yn Bethesdia, Amlwch, gan y Parchn. O. Hughes, gweinidog, a T. Evans, cofrestrydd, Mr Thomas Edward Lovibond, Delaware-street, Kirkdale, Lerpwl, a Miss A. Parry, Paik^-terraice, Bethesda-street, Amlwch. Flarreill Owen. Mehefin 11, trwy drwydded', yn Nghapell y Gorslwyd, Rhosy'bol gan y Parchn. W. Roberts, gweinidog, a T. Evans, cofrestrydd, Amlwch, Mr G. W. Farrell, BTyn Tawel, Porth Amlwch, a Miss Kate Owen, Biyn Tirion, Rhosybol. Hughes—Parry.—Mehefin- 12, yn Ngharmel, Porth Amlwch, gan y Parch T. Evans, Mr William Hughes, Bodedinyfed Baioh, Amlwch, a Miss Mar- gtaret Parry, Lledrod Bach, Pesisarn. Huighes—Williams.—Mehefin 10, yn Nghapel Twr- gwyn, Bangor, gan y Parch R. W. Huighes a Mr Lewis Morris, Mr Edward Hughes, 2, Penmaen Park, Penmaen, Old Oolwyn, a Miss Jane Wil- liams, 2, Clarence-street, Euston-road, Bangor. Parry—Davies.—Mehefin 10, yn Swyddfa y Cof- restrydd, Bangor, gan Mr Lewis Morris, Mr Owen Parry, 15, Need ham-road, Kensington, Lerpwl, a Miss Kate Davies, 53, Well-street, Bangor. Thomas—Parry.—Mehefin 9, trwy drwydded, yn Swyddfa y Cofrestrydd, Bangor, gan "Mr Lewis Morns, Mr William Thomas, Glandwr, Llangrist- iolus, a Miss Annie Parry, Careggeiliog, Tref- draeth. I Hughes Hughes. Mehefin 3, yn Eglwvs y Methoctistiaid Oalfinaidd, 'Stanley-road, Bootle, Lerpwl, fan y Parch Griffith Ellis, William Hughes, Abergeie, a Lizzie Hughes, Ty Draw, Cwmyglo. Morgan — Brad wen-Jones. — Mehefin 3, yn Eglwys Wesleyaidd Sleisnig Rhyl, gan y Parch Mr Stuart, Mr William Morgan, The Stores, Dysertli (gynt Golden Goat, Caernarfon), a Gwendoline Maud, meneh i&uengaf y diwtddar Eos Bradwen a Mrs Bradwen-JoiK-s, Miungre, aliorwic-stieet, Caer- narfon. Morcom Owen. Mehefin 3, yn Eglwys St. I Michael, London Fieldte, gan dad y priodfab, yn oael ei gynorthwy gan y Parch T. W. Moulton, fioer Eglwys Orist, Stepney y Parch S. Yates, a'r Parch P. A. Cooke, Arthur Basil, ma.b ieuengaf y Parch W. G. Morcom, for Eglwys St. Michael, London Fieilds, ag Emma Gertrude, mereh hynaf y diweddar Mr William Owen, meddyg, South Hackney a Chaemarfon. Rowlands — Williams. Mehefin 11, vn Nghapel Twrgwyn, Bangor Uchaf, gan y Parch T. J. Wheldion, B.A., yn mhresenoldeb Mr H. O. Hughes, cofrestrydid, David Rowlands, 391, Car- narvon-road, Bangor, a Mary Williams, Gwastad- I geirchan, L angristiolus, Mon. Ein David o'i ofidiau-a gafodd Deg Eifa yn ddiau Dmv yn rhwydd i'r ddedWydd ddau, A'i nawdd am hir flynyddau. Poi-thdinorwig, O. JONES. Griffiths Da.vies. Mehefin 9, yn Nghapsl Bethania, Bethesdia, gan y PaTch T. Griffith (gweinidog), yn mhresenoldeb Mr D. Griffith- Davies, cofrestrydd, Bethesda,, Mr David Griffiths, ■ 8, Hill Sid'e-terrace, Porth, a Miss Maggie Davies, Penybryn, Bethesda. Hughes Jones. Mehefin 10, yn Swyddfa'r Cof- restrydd, Bangor, gan Mr D. Griffith-Davies, cof- restrydd, Mr William Hughes, Ty'nfawd, Taly- bont, Bangor, a Miss Catherine Jones, o'r un Ue. Rowlands Roberts.—Mehefin 11, trp-N, drwyddied, yn Swyddfa'r Cofrestrydd, Bangor, gan Mr D. Griffith-Davies, cofrestrydd, Mr Hugh William Rowlands, Bwlch, Llanddona, a Miss Mary Roberts, Tabernacle-terrace, Bethesda. MARWOLAETHAU. Lewis.—Mehefin S. yn Neuadd Wetn, Pentre' rierw, Mairy Le-vnis, gwtd<lw Hugh Lwwis, a maan y Parch W. Lewis (Gwilym &rw),. yn 95 miwydd oed. Jones.—Mehefin 6, yn y Royal Infirmary, Lerpwl, anwyl briod Cadben W. Jones (gynt o Gaergyba), 1, Lothair-road, Anfield, LeipwI. Roberts.—Mehefin 6, yn Brookside House, Llan- fyllin, yn byr sydyn, William Re«es Roberts, "manager" Ariandy Gog'edd a Deheudir Cvmru Williaans. ^lehefin 6, yn 242, Claughton-road, Birkenhead yn 63 mhvyddf oed, Jolin, onwyl otioq Sarah illrams. Jones. Mehefin 8, yn 80 mlwydd oed Mrs Anne Jones, anwyl briod Mr William Jones Groes Efau Llandyrnog, ger Dinbych. t,3 Morris -—^lehefin 4, yn 68 mlwydd; oed, Ellen, anwyl briodi Mr Jonathan Morris, Pandy Uchaf, Glyn- ceinog. °WTS' .,T wedi hir gystudd, yn 66 mhvydd oed, Mrs Margaret Owens, A!ed-terraoe, Llansannan. ^>av7?i" 4, yn 77 mhvydd oed, yn Clwyd ViLla^ Dinbych (preswylfod ei nai), Air William Fa,rry, Jessamine House, Oaerwys. orris. Mehefin 2, yn y Soutliern Hospital, Ler- pwl, yn 41 mlwydd oed, Miss Sarah Morris, 6, y I SegolltlUm-t-erralc, Caeniarfon.
[No title]
Boreu dydd lau bu farw y Parch J. E Jen- kins, rheithor y Vaynor, yn ei gantref, ar ol bod yn lied egwan ei iechyd ears tro. Cymerodd priodas le yn eglwys y plwyf, Oilybebyll, Pontardawe, rhwng Miss Eliza^ beth Morgan, merch ieuengaf Mr Daniel Mor- gan, Alltwøn, Pontardawe, a Mr Morgan Da- vies, cyfreithiwr, o ffirm y Mri Euo-hes a Da- vies, Ctaerdyda. ° "Mamgu," meddai bachgen bach bochgoch, y dydd o t blaen, 'garech chwi gael tipyn o gandi?" "Oarwn i, fy mach, gael ychydig "Wel, te, os ewch chwi i brynu peth i fi, mi a roddai ei haner i chwi." "Go lew, Daft bach." "A wvddoch dnvi," meddai Iangci cyfrwys nnwaith with Iiuidew, "eu bod arfer cragi Iuddowon ac asyiiod gjrda'u silydd yn Port- land?" "Os folly, frawd," mexldad yrluddew, "y mae yn dd- i t i a minnau nad ydym vn y He hwnw!" Pan y cwympodd clyn nid cwympo oddi- wrtho ei hun a wnaeth, ond cwympo iddo ei hun—iddo ei hun i .gyd, dros ei ben; 11'1 duedd naturiol byth wedi hyny ydyw byw iddo eii hun, a tbroi pob peth hyd y gall ef i wasanaethu arno ei hun.